২. আযতনৰিভঙ্গো
১. সুত্তন্তভাজনীযং
১৫৪. দ্ৰাদসাযতনানি – চক্খাযতনং, রূপাযতনং, সোতাযতনং, সদ্দাযতনং, ঘানাযতনং, গন্ধাযতনং, জিৰ্হাযতনং, রসাযতনং, কাযাযতনং, ফোট্ঠব্বাযতনং, মনাযতনং, ধম্মাযতনং।
চক্খুং অনিচ্চং দুক্খং অনত্তা ৰিপরিণামধম্মং। রূপা অনিচ্চা দুক্খা অনত্তা ৰিপরিণামধম্মা। সোতং অনিচ্চং দুক্খং অনত্তা ৰিপরিণামধম্মং। সদ্দা অনিচ্চা দুক্খা অনত্তা ৰিপরিণামধম্মা। ঘানং অনিচ্চং দুক্খং অনত্তা ৰিপরিণামধম্মং। গন্ধা অনিচ্চা দুক্খা অনত্তা ৰিপরিণামধম্মা। জিৰ্হা অনিচ্চা দুক্খা অনত্তা ৰিপরিণামধম্মা। রসা অনিচ্চা দুক্খা অনত্তা ৰিপরিণামধম্মা। কাযো অনিচ্চো দুক্খো অনত্তা ৰিপরিণামধম্মো। ফোট্ঠব্বা অনিচ্চা দুক্খা অনত্তা ৰিপরিণামধম্মা। মনো অনিচ্চো দুক্খো অনত্তা ৰিপরিণামধম্মো। ধম্মা অনিচ্চা দুক্খা অনত্তা ৰিপরিণামধম্মা।
সুত্তন্তভাজনীযং।
২. অভিধম্মভাজনীযং
১৫৫. দ্ৰাদসাযতনানি – চক্খাযতনং, সোতাযতনং, ঘানাযতনং, জিৰ্হাযতনং, কাযাযতনং, মনাযতনং, রূপাযতনং, সদ্দাযতনং, গন্ধাযতনং, রসাযতনং, ফোট্ঠব্বাযতনং, ধম্মাযতনং।
১৫৬. তত্থ কতমং চক্খাযতনং? যং চক্খু চক্খুং (সী॰ স্যা॰ ক॰) ধ॰ স॰ ৫৯৬-৫৯৯ চতুন্নং মহাভূতানং উপাদায পসাদো অত্তভাৰপরিযাপন্নো অনিদস্সনো সপ্পটিঘো, যেন চক্খুনা অনিদস্সনেন সপ্পটিঘেন রূপং সনিদস্সনং সপ্পটিঘং পস্সি ৰা পস্সতি ৰা পস্সিস্সতি ৰা পস্সে ৰা, চক্খুম্পেতং চক্খাযতনম্পেতং চক্খুধাতুপেসা চক্খুন্দ্রিযম্পেতং লোকোপেসো দ্ৰারাপেসা সমুদ্দোপেসো পণ্ডরম্পেতং খেত্তম্পেতং ৰত্থুম্পেতং নেত্তম্পেতং নযনম্পেতং ওরিমং তীরম্পেতং সুঞ্ঞো গামোপেসো। ইদং ৰুচ্চতি ‘‘চক্খাযতনং’’ ।
১৫৭. তত্থ কতমং সোতাযতনং? যং সোতং চতুন্নং মহাভূতানং উপাদায পসাদো অত্তভাৰপরিযাপন্নো অনিদস্সনো সপ্পটিঘো, যেন সোতেন অনিদস্সনেন সপ্পটিঘেন সদ্দং অনিদস্সনং সপ্পটিঘং সুণি ৰা সুণাতি ৰা সুণিস্সতি ৰা সুণে ৰা, সোতম্পেতং সোতাযতনম্পেতং সোতধাতুপেসা সোতিন্দ্রিযম্পেতং লোকোপেসো দ্ৰারাপেসা সমুদ্দোপেসো পণ্ডরম্পেতং খেত্তম্পেতং ৰত্থুম্পেতং ওরিমং তীরম্পেতং সুঞ্ঞো গামোপেসো। ইদং ৰুচ্চতি ‘‘সোতাযতনং’’।
১৫৮. তত্থ কতমং ঘানাযতনং? যং ঘানং চতুন্নং মহাভূতানং উপাদায পসাদো অত্তভাৰপরিযাপন্নো অনিদস্সনো সপ্পটিঘো, যেন ঘানেন অনিদস্সনেন সপ্পটিঘেন গন্ধং অনিদস্সনং সপ্পটিঘং ঘাযি ৰা ঘাযতি ৰা ঘাযিস্সতি ৰা ঘাযে ৰা, ঘানম্পেতং ঘানাযতনম্পেতং ঘানধাতুপেসা ঘানিন্দ্রিযম্পেতং লোকোপেসো দ্ৰারাপেসা সমুদ্দোপেসো পণ্ডরম্পেতং খেত্তম্পেতং ৰত্থুম্পেতং ওরিমং তীরম্পেতং সুঞ্ঞো গামোপেসো। ইদং ৰুচ্চতি ‘‘ঘানাযতনং’’।
১৫৯. তত্থ কতমং জিৰ্হাযতনং? যা জিৰ্হা চতুন্নং মহাভূতানং উপাদায পসাদো অত্তভাৰপরিযাপন্নো অনিদস্সনো সপ্পটিঘো, যায জিৰ্হায অনিদস্সনায সপ্পটিঘায রসং অনিদস্সনং সপ্পটিঘং সাযি ৰা সাযতি ৰা সাযিস্সতি ৰা সাযে ৰা, জিৰ্হাপেসা জিৰ্হাযতনম্পেতং জিৰ্হাধাতুপেসা জীৰ্হিন্দ্রিযম্পেতং লোকোপেসো দ্ৰারাপেসা সমুদ্দোপেসো পণ্ডরম্পেতং খেত্তম্পেতং ৰত্থুম্পেতং ওরিমং তীরম্পেতং সুঞ্ঞো গামোপেসো। ইদং ৰুচ্চতি ‘‘জিৰ্হাযতনং’’।
১৬০. তত্থ কতমং কাযাযতনং? যো কাযো চতুন্নং মহাভূতানং উপাদায পসাদো অত্তভাৰপরিযাপন্নো অনিদস্সনো সপ্পটিঘো, যেন কাযেন অনিদস্সনেন সপ্পটিঘেন ফোট্ঠব্বং অনিদস্সনং সপ্পটিঘং ফুসি ৰা ফুসতি ৰা ফুসিস্সতি ৰা ফুসে ৰা, কাযোপেসো কাযাযতনম্পেতং কাযধাতুপেসা কাযিন্দ্রিযম্পেতং লোকোপেসো দ্ৰারাপেসা সমুদ্দোপেসো পণ্ডরম্পেতং খেত্তম্পেতং ৰত্থুম্পেতং ওরিমং তীরম্পেতং সুঞ্ঞো গামোপেসো। ইদং ৰুচ্চতি ‘‘কাযাযতনং’’।
১৬১. তত্থ কতমং মনাযতনং? একৰিধেন মনাযতনং – ফস্সসম্পযুত্তং।
দুৰিধেন মনাযতনং – অত্থি সহেতুকং, অত্থি অহেতুকং।
তিৰিধেন মনাযতনং – অত্থি কুসলং, অত্থি অকুসলং, অত্থি অব্যাকতং।
চতুব্বিধেন মনাযতনং – অত্থি কামাৰচরং, অত্থি রূপাৰচরং, অত্থি অরূপাৰচরং, অত্থি অপরিযাপন্নং।
পঞ্চৰিধেন মনাযতনং – অত্থি সুখিন্দ্রিযসম্পযুত্তং, অত্থি দুক্খিন্দ্রিযসম্পযুত্তং, অত্থি সোমনস্সিন্দ্রিযসম্পযুত্তং, অত্থি দোমনস্সিন্দ্রিযসম্পযুত্তং, অত্থি উপেক্খিন্দ্রিযসম্পযুত্তং।
ছব্বিধেন মনাযতনং – চক্খুৰিঞ্ঞাণং, সোতৰিঞ্ঞাণং, ঘানৰিঞ্ঞাণং, জিৰ্হাৰিঞ্ঞাণং, কাযৰিঞ্ঞাণং, মনোৰিঞ্ঞাণং। এৰং ছব্বিধেন মনাযতনং।
সত্তৰিধেন মনাযতনং – চক্খুৰিঞ্ঞাণং, সোতৰিঞ্ঞাণং, ঘানৰিঞ্ঞাণং, জিৰ্হাৰিঞ্ঞাণং, কাযৰিঞ্ঞাণং, মনোধাতু, মনোৰিঞ্ঞাণধাতু। এৰং সত্তৰিধেন মনাযতনং।
অট্ঠৰিধেন মনাযতনং – চক্খুৰিঞ্ঞাণং, সোতৰিঞ্ঞাণং, ঘানৰিঞ্ঞাণং, জিৰ্হাৰিঞ্ঞাণং, কাযৰিঞ্ঞাণং অত্থি সুখসহগতং, অত্থি দুক্খসহগতং, মনোধাতু, মনোৰিঞ্ঞাণধাতু। এৰং অট্ঠৰিধেন মনাযতনং।
নৰৰিধেন মনাযতনং – চক্খুৰিঞ্ঞাণং, সোতৰিঞ্ঞাণং, ঘানৰিঞ্ঞাণং, জিৰ্হাৰিঞ্ঞাণং, কাযৰিঞ্ঞাণং, মনোধাতু, মনোৰিঞ্ঞাণধাতু অত্থি কুসলং, অত্থি অকুসলং, অত্থি অব্যাকতং। এৰং নৰৰিধেন মনাযতনং।
দসৰিধেন মনাযতনং – চক্খুৰিঞ্ঞাণং, সোতৰিঞ্ঞাণং, ঘানৰিঞ্ঞাণং, জিৰ্হাৰিঞ্ঞাণং, কাযৰিঞ্ঞাণং অত্থি সুখসহগতং, অত্থি দুক্খসহগতং, মনোধাতু, মনোৰিঞ্ঞাণধাতু অত্থি কুসলং, অত্থি অকুসলং, অত্থি অব্যাকতং। এৰং দসৰিধেন মনাযতনং।
একৰিধেন মনাযতনং – ফস্সসম্পযুত্তং।
দুৰিধেন মনাযতনং – অত্থি সহেতুকং, অত্থি অহেতুকং।
তিৰিধেন মনাযতনং – অত্থি সুখায ৰেদনায সম্পযুত্তং, অত্থি দুক্খায ৰেদনায সম্পযুত্তং, অত্থি অদুক্খমসুখায ৰেদনায সম্পযুত্তং…পে॰…। এৰং বহুৰিধেন মনাযতনং। ইদং ৰুচ্চতি ‘‘মনাযতনং’’।
১৬২. তত্থ কতমং রূপাযতনং? যং রূপং চতুন্নং মহাভূতানং উপাদায ৰণ্ণনিভা সনিদস্সনং সপ্পটিঘং নীলং পীতকং লোহিতকং পীতং লোহিতং (সী॰) ওদাতং কাল়কং মঞ্জিট্ঠকং মঞ্জেট্ঠকং (সী॰ স্যা॰) হরি হরিৰণ্ণং অম্বঙ্কুরৰণ্ণং দীঘং রস্সং অণুং থূলং ৰট্টং পরিমণ্ডলং চতুরস্সং ছল়ংসং অট্ঠংসং সোল়সংসং নিন্নং থলং ছাযা আতপো আলোকো অন্ধকারো অব্ভা মহিকা ধূমো রজো চন্দমণ্ডলস্স ৰণ্ণনিভা সূরিযমণ্ডলস্স সুরিযমণ্ডলস্স (সী॰ স্যা॰ কং॰) ৰণ্ণনিভা তারকরূপানং ৰণ্ণনিভা আদাসমণ্ডলস্স ৰণ্ণনিভা মণিসঙ্খমুত্তৰেল়ুরিযস্স ৰণ্ণনিভা জাতরূপরজতস্স ৰণ্ণনিভা, যং ৰা পনঞ্ঞম্পি অত্থি রূপং চতুন্নং মহাভূতানং উপাদায ৰণ্ণনিভা সনিদস্সনং সপ্পটিঘং, যং রূপং সনিদস্সনং সপ্পটিঘং চক্খুনা অনিদস্সনেন সপ্পটিঘেন পস্সি ৰা পস্সতি ৰা পস্সিস্সতি ৰা পস্সে ৰা, রূপম্পেতং রূপাযতনম্পেতং রূপধাতুপেসা। ইদং ৰুচ্চতি ‘‘রূপাযতনং’’।
১৬৩. তত্থ কতমং সদ্দাযতনং? যো সদ্দো চতুন্নং মহাভূতানং উপাদায অনিদস্সনো সপ্পটিঘো ভেরিসদ্দো মুদিঙ্গসদ্দো মুতিঙ্গসদ্ধো (সী॰) সঙ্খসদ্দো পণৰসদ্দো গীতসদ্দো ৰাদিতসদ্দো সম্মসদ্দো পাণিসদ্দো সত্তানং নিগ্ঘোসসদ্দো ধাতূনং সন্নিঘাতসদ্দো ৰাতসদ্দো উদকসদ্দো মনুস্সসদ্দো অমনুস্সসদ্দো, যো ৰা পনঞ্ঞোপি অত্থি সদ্দো চতুন্নং মহাভূতানং উপাদায অনিদস্সনো সপ্পটিঘো, যং সদ্দং অনিদস্সনং সপ্পটিঘং সোতেন অনিদস্সনেন সপ্পটিঘেন সুণি ৰা সুণাতি ৰা সুণিস্সতি ৰা সুণে ৰা, সদ্দোপেসো সদ্দাযতনম্পেতং সদ্দধাতুপেসা। ইদং ৰুচ্চতি ‘‘সদ্দাযতনং’’।
১৬৪. তত্থ কতমং গন্ধাযতনং? যো গন্ধো চতুন্নং মহাভূতানং উপাদায অনিদস্সনো সপ্পটিঘো মূলগন্ধো সারগন্ধো তচগন্ধো পত্তগন্ধো পুপ্ফগন্ধো ফলগন্ধো আমগন্ধো ৰিস্সগন্ধো সুগন্ধো দুগ্গন্ধো, যো ৰা পনঞ্ঞোপি অত্থি গন্ধো চতুন্নং মহাভূতানং উপাদায অনিদস্সনো সপ্পটিঘো , যং গন্ধং অনিদস্সনং সপ্পটিঘং ঘানেন অনিদস্সনেন সপ্পটিঘেন ঘাযি ৰা ঘাযতি ৰা ঘাযিস্সতি ৰা ঘাযে ৰা, গন্ধোপেসো গন্ধাযতনম্পেতং গন্ধধাতুপেসা। ইদং ৰুচ্চতি ‘‘গন্ধাযতনং’’।
১৬৫. তত্থ কতমং রসাযতনং? যো রসো চতুন্নং মহাভূতানং উপাদায অনিদস্সনো সপ্পটিঘো মূলরসো খন্ধরসো তচরসো পত্তরসো পুপ্ফরসো ফলরসো অম্বিলং মধুরং তিত্তকং কটুকং লোণিকং লপিলকং (সী॰), লম্পিকং (ক॰ সী॰) খারিকং লম্বিকং কসাৰো সাদু অসাদু, যো ৰা পনঞ্ঞোপি অত্থি রসো চতুন্নং মহাভূতানং উপাদায অনিদস্সনো সপ্পটিঘো, যং রসং অনিদস্সনং সপ্পটিঘং জিৰ্হায অনিদস্সনায সপ্পটিঘায সাযি ৰা সাযতি ৰা সাযিস্সতি ৰা সাযে ৰা, রসোপেসো রসাযতনম্পেতং রসধাতুপেসা। ইদং ৰুচ্চতি ‘‘রসাযতনং’’।
১৬৬. তত্থ কতমং ফোট্ঠব্বাযতনং? পথৰীধাতু তেজোধাতু ৰাযোধাতু কক্খল়ং মুদুকং সণ্হং ফরুসং সুখসম্ফস্সং দুক্খসম্ফস্সং গরুকং লহুকং, যং ফোট্ঠব্বং অনিদস্সনং সপ্পটিঘং কাযেন অনিদস্সনেন সপ্পটিঘেন ফুসি ৰা ফুসতি ৰা ফুসিস্সতি ৰা ফুসে ৰা, ফোট্ঠব্বোপেসো ফোট্ঠব্বাযতনম্পেতং ফোট্ঠব্বধাতুপেসা। ইদং ৰুচ্চতি ‘‘ফোট্ঠব্বাযতনং’’।
১৬৭. তত্থ কতমং ধম্মাযতনং? ৰেদনাক্খন্ধো, সঞ্ঞাক্খন্ধো, সঙ্খারক্খন্ধো, যঞ্চ রূপং অনিদস্সনঅপ্পটিঘং ধম্মাযতনপরিযাপন্নং, অসঙ্খতা চ ধাতু।
তত্থ কতমো ৰেদনাক্খন্ধো? একৰিধেন ৰেদনাক্খন্ধো – ফস্সসম্পযুত্তো। দুৰিধেন ৰেদনাক্খন্ধো – অত্থি সহেতুকো, অত্থি অহেতুকো। তিৰিধেন ৰেদনাক্খন্ধো – অত্থি কুসলো, অত্থি অকুসলো, অত্থি অব্যাকতো…পে॰… এৰং দসৰিধেন ৰেদনাক্খন্ধো…পে॰… এৰং বহুৰিধেন ৰেদনাক্খন্ধো। অযং ৰুচ্চতি ‘‘ৰেদনাক্খন্ধো’’।
তত্থ কতমো সঞ্ঞাক্খন্ধো? একৰিধেন সঞ্ঞাক্খন্ধো – ফস্সসম্পযুত্তো। দুৰিধেন সঞ্ঞাক্খন্ধো – অত্থি সহেতুকো, অত্থি অহেতুকো। তিৰিধেন সঞ্ঞাক্খন্ধো – অত্থি কুসলো, অত্থি অকুসলো, অত্থি অব্যাকতো…পে॰… এৰং দসৰিধেন সঞ্ঞাক্খন্ধো…পে॰… এৰং বহুৰিধেন সঞ্ঞাক্খন্ধো। অযং ৰুচ্চতি ‘‘সঞ্ঞাক্খন্ধো’’।
তত্থ কতমো সঙ্খারক্খন্ধো? একৰিধেন সঙ্খারক্খন্ধো – চিত্তসম্পযুত্তো। দুৰিধেন সঙ্খারক্খন্ধো – অত্থি হেতু, অত্থি ন হেতু। তিৰিধেন সঙ্খারক্খন্ধো – অত্থি কুসলো, অত্থি অকুসলো, অত্থি অব্যাকতো…পে॰… এৰং দসৰিধেন সঙ্খারক্খন্ধো…পে॰… এৰং বহুৰিধেন সঙ্খারক্খন্ধো। অযং ৰুচ্চতি ‘‘সঙ্খারক্খন্ধো’’।
তত্থ কতমং রূপং অনিদস্সনঅপ্পটিঘং ধম্মাযতনপরিযাপন্নং? ইত্থিন্দ্রিযং পুরিসিন্দ্রিযং…পে॰… কবল়ীকারো আহারো। ইদং ৰুচ্চতি রূপং ‘‘অনিদস্সনঅপ্পটিঘং ধম্মাযতনপরিযাপন্নং’’।
তত্থ কতমা অসঙ্খতা ধাতু? রাগক্খযো , দোসক্খযো, মোহক্খযো – অযং ৰুচ্চতি ‘‘অসঙ্খতা ধাতু’’।
ইদং ৰুচ্চতি ধম্মাযতনং।
অভিধম্মভাজনীযং।
৩. পঞ্হাপুচ্ছকং
১৬৮. দ্ৰাদসাযতনানি – চক্খাযতনং, রূপাযতনং, সোতাযতনং, সদ্দাযতনং, ঘানাযতনং, গন্ধাযতনং, জিৰ্হাযতনং, রসাযতনং, কাযাযতনং, ফোট্ঠব্বাযতনং, মনাযতনং, ধম্মাযতনং।
১৬৯. দ্ৰাদসন্নং আযতনানং কতি কুসলা, কতি অকুসলা, কতি অব্যাকতা…পে॰… কতি সরণা, কতি অরণা?
১. তিকং
১৭০. দসাযতনা অব্যাকতা। দ্ৰাযতনা সিযা কুসলা, সিযা অকুসলা, সিযা অব্যাকতা। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘সুখায ৰেদনায সম্পযুত্তা’’তিপি, ‘‘দুক্খায ৰেদনায সম্পযুত্তা’’তিপি, ‘‘অদুক্খমসুখায ৰেদনায সম্পযুত্তা’’তিপি। মনাযতনং সিযা সুখায ৰেদনায সম্পযুত্তং, সিযা দুক্খায ৰেদনায সম্পযুত্তং, সিযা অদুক্খমসুখায ৰেদনায সম্পযুত্তং। ধম্মাযতনং সিযা সুখায ৰেদনায সম্পযুত্তং, সিযা দুক্খায ৰেদনায সম্পযুত্তং, সিযা অদুক্খমসুখায ৰেদনায সম্পযুত্তং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘সুখায ৰেদনায সম্পযুত্ত’’ন্তিপি, ‘‘দুক্খায ৰেদনায সম্পযুত্ত’’ন্তিপি, ‘‘অদুক্খমসুখায ৰেদনায সম্পযুত্ত’’ন্তিপি। দসাযতনা নেৰৰিপাকনৰিপাকধম্মধম্মা। দ্ৰাযতনা সিযা ৰিপাকা, সিযা ৰিপাকধম্মধম্মা, সিযা নেৰৰিপাকনৰিপাকধম্মধম্মা।
পঞ্চাযতনা উপাদিন্নুপাদানিযা। সদ্দাযতনং অনুপাদিন্নুপাদানিযং। চত্তারো আযতনা সিযা উপাদিন্নুপাদানিযা, সিযা অনুপাদিন্নুপাদানিযা, সিযা অনুপাদানিযা। দ্ৰাযতনা সিযা উপাদিন্নুপাদানিযা, সিযা অনুপাদিন্নুপাদানিযা, সিযা অনুপাদিন্নঅনুপাদানিযা। দসাযতনা অসংকিলিট্ঠসংকিলেসিকা। দ্ৰাযতনা সিযা সংকিলিট্ঠসংকিলেসিকা, সিযা অসংকিলিট্ঠসংকিলেসিকা, সিযা অসংকিলিট্ঠঅসংকিলেসিকা। দসাযতনা অৰিতক্কঅৰিচারা। মনাযতনং সিযা সৰিতক্কসৰিচারং, সিযা অৰিতক্কৰিচারমত্তং, সিযা অৰিতক্কঅৰিচারং। ধম্মাযতনং সিযা সৰিতক্কসৰিচারং, সিযা অৰিতক্কৰিচারমত্তং, সিযা অৰিতক্কঅৰিচারং , সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘সৰিতক্কসৰিচার’’ন্তিপি, ‘‘অৰিতক্কৰিচারমত্ত’’ন্তিপি, ‘‘অৰিতক্কঅৰিচার’’ন্তিপি। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘পীতিসহগতা’’তিপি, ‘‘সুখসহগতা’’তিপি, ‘‘উপেক্খাসহগতা’’তিপি। দ্ৰাযতনা সিযা পীতিসহগতা, সিযা সুখসহগতা, সিযা উপেক্খাসহগতা, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘পীতিসহগতা’’তিপি, ‘‘সুখসহগতা’’তিপি, ‘‘উপেক্খাসহগতা’’তিপি।
দসাযতনা নেৰ দস্সনেন ন ভাৰনায পহাতব্বা। দ্ৰাযতনা সিযা দস্সনেন পহাতব্বা, সিযা ভাৰনায পহাতব্বা, সিযা নেৰ দস্সনেন ন ভাৰনায পহাতব্বা। দসাযতনা নেৰ দস্সনেন ন ভাৰনায পহাতব্বহেতুকা। দ্ৰাযতনা সিযা দস্সনেন পহাতব্বহেতুকা, সিযা ভাৰনায পহাতব্বহেতুকা, সিযা নেৰ দস্সনেন ন ভাৰনায পহাতব্বহেতুকা। দসাযতনা নেৰাচযগামিনাপচযগামিনো। দ্ৰাযতনা সিযা আচযগামিনো, সিযা অপচযগামিনো, সিযা নেৰাচযগামিনাপচযগামিনো। দসাযতনা নেৰসেক্খনাসেক্খা। দ্ৰাযতনা সিযা সেক্খা, সিযা অসেক্খা , সিযা নেৰসেক্খনাসেক্খা। দসাযতনা পরিত্তা। দ্ৰাযতনা সিযা পরিত্তা, সিযা মহগ্গতা, সিযা অপ্পমাণা। দসাযতনা অনারম্মণা। দ্ৰাযতনা সিযা পরিত্তারম্মণা, সিযা মহগ্গতারম্মণা, সিযা অপ্পমাণারম্মণা, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘পরিত্তারম্মণা’’তিপি, ‘‘মহগ্গতারম্মণা’’তিপি, ‘‘অপ্পমাণারম্মণা’’তিপি। দসাযতনা মজ্ঝিমা। দ্ৰাযতনা সিযা হীনা, সিযা মজ্ঝিমা, সিযা পণীতা। দসাযতনা অনিযতা। দ্ৰাযতনা সিযা মিচ্ছত্তনিযতা, সিযা সম্মত্তনিযতা, সিযা অনিযতা।
দসাযতনা অনারম্মণা। দ্ৰাযতনা সিযা মগ্গারম্মণা, সিযা মগ্গহেতুকা, সিযা মগ্গাধিপতিনো, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘মগ্গারম্মণা’’তিপি, ‘‘মগ্গহেতুকা’’তিপি, ‘‘মগ্গাধিপতিনো’’তিপি। পঞ্চাযতনা সিযা উপ্পন্না, সিযা উপ্পাদিনো, ন ৰত্তব্বা – ‘‘অনুপ্পন্না’’তি। সদ্দাযতনং সিযা উপ্পন্নং, সিযা অনুপ্পন্নং, ন ৰত্তব্বং – ‘‘উপ্পাদী’’তি। পঞ্চাযতনা সিযা উপ্পন্না, সিযা অনুপ্পন্না, সিযা উপ্পাদিনো। ধম্মাযতনং সিযা উপ্পন্নং, সিযা অনুপ্পন্নং, সিযা উপ্পাদি, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘উপ্পন্ন’’ন্তিপি, ‘‘অনুপ্পন্ন’’ন্তিপি, ‘‘উপ্পাদী’’তিপি। একাদসাযতনা সিযা অতীতা, সিযা অনাগতা, সিযা পচ্চুপ্পন্না। ধম্মাযতনং সিযা অতীতং, সিযা অনাগতং, সিযা পচ্চুপ্পন্নং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘অতীত’’ন্তিপি, ‘‘অনাগত’’ন্তিপি, ‘‘পচ্চুপ্পন্ন’’ন্তিপি। দসাযতনা অনারম্মণা। দ্ৰাযতনা সিযা অতীতারম্মণা, সিযা অনাগতারম্মণা , সিযা পচ্চুপ্পন্নারম্মণা, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘অতীতারম্মণা’’তিপি, ‘‘অনাগতারম্মণা’’তিপি, ‘‘পচ্চুপ্পন্নারম্মণা’’তিপি; সিযা অজ্ঝত্তা, সিযা বহিদ্ধা, সিযা অজ্ঝত্তবহিদ্ধা। দসাযতনা অনারম্মণা। দ্ৰাযতনা সিযা অজ্ঝত্তারম্মণা, সিযা বহিদ্ধারম্মণা, সিযা অজ্ঝত্তবহিদ্ধারম্মণা, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘অজ্ঝত্তারম্মণা’’তিপি, ‘‘বহিদ্ধারম্মণা’’তিপি, ‘‘অজ্ঝত্তবহিদ্ধারম্মণা’’তিপি। রূপাযতনং সনিদস্সনসপ্পটিঘং। নৰাযতনা অনিদস্সনসপ্পটিঘা। দ্ৰাযতনা অনিদস্সনঅপ্পটিঘা।
২. দুকং
১৭১. একাদসাযতনা ন হেতূ। ধম্মাযতনং সিযা হেতু, সিযা ন হেতু। দসাযতনা অহেতুকা। দ্ৰাযতনা সিযা সহেতুকা, সিযা অহেতুকা। দসাযতনা হেতুৰিপ্পযুত্তা। দ্ৰাযতনা সিযা হেতুসম্পযুত্তা, সিযা হেতুৰিপ্পযুত্তা। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘হেতূ চেৰ সহেতুকা চা’’তিপি, ‘‘সহেতুকা চেৰ ন চ হেতূ’’তিপি। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘হেতু চেৰ সহেতুকঞ্চা’’তি, সিযা সহেতুকঞ্চেৰ ন চ হেতু, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘সহেতুকঞ্চেৰ ন চ হেতূ’’তি। ধম্মাযতনং সিযা হেতু চেৰ সহেতুকঞ্চ, সিযা সহেতুকঞ্চেৰ ন চ হেতু, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘হেতু চেৰ সহেতুকঞ্চা’’তিপি, ‘‘সহেতুকঞ্চেৰ ন চ হেতূ’’তিপি। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘হেতূ চেৰ হেতুসম্পযুত্তা চা’’তিপি, ‘‘হেতুসম্পযুত্তা চেৰ ন চ হেতূ’’তিপি। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘হেতু চেৰ হেতুসম্পযুত্তঞ্চা’’তি, সিযা হেতুসম্পযুত্তঞ্চেৰ ন চ হেতু, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘হেতুসম্পযুত্তঞ্চেৰ ন চ হেতূ’’তি। ধম্মাযতনং সিযা হেতু চেৰ হেতুসম্পযুত্তঞ্চ, সিযা হেতুসম্পযুত্তঞ্চেৰ ন চ হেতু, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘হেতু চেৰ হেতুসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি, ‘‘হেতুসম্পযুত্তঞ্চেৰ ন চ হেতূ’’তিপি। দসাযতনা ন হেতূঅহেতুকা। মনাযতনং সিযা ন হেতুসহেতুকং, সিযা ন হেতুঅহেতুকং। ধম্মাযতনং সিযা ন হেতুসহেতুকং, সিযা ন হেতুঅহেতুকং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘ন হেতুসহেতুক’’ন্তিপি, ‘‘ন হেতুঅহেতুক’’ন্তিপি।
একাদসাযতনা সপ্পচ্চযা। ধম্মাযতনং সিযা সপ্পচ্চযং, সিযা অপ্পচ্চযং। একাদসাযতনা সঙ্খতা। ধম্মাযতনং সিযা সঙ্খতং, সিযা অসঙ্খতং। রূপাযতনং সনিদস্সনং। একাদসাযতনা অনিদস্সনা। দসাযতনা সপ্পটিঘা। দ্ৰাযতনা অপ্পটিঘা। দসাযতনা রূপা। মনাযতনং অরূপং। ধম্মাযতনং সিযা রূপং, সিযা অরূপং। দসাযতনা লোকিযা। দ্ৰাযতনা সিযা লোকিযা, সিযা লোকুত্তরা; কেনচি ৰিঞ্ঞেয্যা, কেনচি ন ৰিঞ্ঞেয্যা।
একাদসাযতনা নো আসৰা। ধম্মাযতনং সিযা আসৰো, সিযা নো আসৰো। দসাযতনা সাসৰা। দ্ৰাযতনা সিযা সাসৰা, সিযা অনাসৰা। দসাযতনা আসৰৰিপ্পযুত্তা। দ্ৰাযতনা সিযা আসৰসম্পযুত্তা, সিযা আসৰৰিপ্পযুত্তা। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘আসৰা চেৰ সাসৰা চা’’তি, ‘‘সাসৰা চেৰ নো চ আসৰা’’। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘আসৰো চেৰ সাসৰঞ্চা’’তি, সিযা সাসৰঞ্চেৰ নো চ আসৰো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘সাসৰঞ্চেৰ নো চ আসৰো’’তি। ধম্মাযতনং সিযা আসৰো চেৰ সাসৰঞ্চ, সিযা সাসৰঞ্চেৰ নো চ আসৰো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘আসৰো চেৰ সাসৰঞ্চা’’তিপি, ‘‘সাসৰঞ্চেৰ নো চ আসৰো’’তিপি। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘আসৰা চেৰ আসৰসম্পযুত্তা চা’’তিপি, ‘‘আসৰসম্পযুত্তা চেৰ নো চ আসৰা’’তিপি। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘আসৰো চেৰ আসৰসম্পযুত্তঞ্চা’’তি, সিযা আসৰসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ আসৰো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘আসৰসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ আসৰো’’তি। ধম্মাযতনং সিযা আসৰো চেৰ আসৰসম্পযুত্তঞ্চ, সিযা আসৰসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ আসৰো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘আসৰো চেৰ আসৰসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি, ‘‘আসৰসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ আসৰো’’তিপি। দসাযতনা আসৰৰিপ্পযুত্তসাসৰা। দ্ৰাযতনা সিযা আসৰৰিপ্পযুত্তসাসৰা, সিযা আসৰৰিপ্পযুত্তঅনাসৰা, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘আসৰৰিপ্পযুত্তসাসৰা’’তিপি, ‘‘আসৰৰিপ্পযুত্তঅনাসৰা’’তিপি।
একাদসাযতনা নো সংযোজনা। ধম্মাযতনং সিযা সংযোজনং, সিযা নো সংযোজনং। দসাযতনা সংযোজনিযা। দ্ৰাযতনা সিযা সংযোজনিযা, সিযা অসংযোজনিযা। দসাযতনা সংযোজনৰিপ্পযুত্তা। দ্ৰাযতনা সিযা সংযোজনসম্পযুত্তা, সিযা সংযোজনৰিপ্পযুত্তা। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘সংযোজনা চেৰ সংযোজনিযা চা’’তি, সংযোজনিযা চেৰ নো চ সংযোজনা। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘সংযোজনঞ্চেৰ সংযোজনিযঞ্চা’’তি, সিযা সংযোজনিযঞ্চেৰ নো চ সংযোজনং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘সংযোজনিযঞ্চেৰ নো চ সংযোজন’’ন্তি। ধম্মাযতনং সিযা সংযোজনঞ্চেৰ সংযোজনিযঞ্চ, সিযা সংযোজনিযঞ্চেৰ নো চ সংযোজনং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘সংযোজনঞ্চেৰ সংযোজনিয’’ন্তিপি, ‘‘সংযোজনিযঞ্চেৰ নো চ সংযোজন’’ন্তিপি। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘সংযোজনা চেৰ সংযোজনসম্পযুত্তা চা’’তিপি, ‘‘সংযোজনসম্পযুত্তা চেৰ নো চ সংযোজনা’’তিপি। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘সংযোজনঞ্চেৰ সংযোজনসম্পযুত্তঞ্চা’’তি, সিযা সংযোজনসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ সংযোজনং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘সংযোজনসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ সংযোজন’’ন্তি। ধম্মাযতনং সিযা সংযোজনঞ্চেৰ সংযোজনসম্পযুত্তঞ্চ, সিযা সংযোজনসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ সংযোজনং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘সংযোজনঞ্চেৰ সংযোজনসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি, ‘‘সংযোজনসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ সংযোজন’’ন্তিপি। দসাযতনা সংযোজনৰিপ্পযুত্তসংযোজনিযা । দ্ৰাযতনা সিযা সংযোজনৰিপ্পযুত্তসংযোজনিযা, সিযা সংযোজনৰিপ্পযুত্তঅসংযোজনিযা, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘সংযোজনৰিপ্পযুত্তসংযোজনিযা’’তিপি, ‘‘সংযোজনৰিপ্পযুত্তঅসংযোজনিযা’’তিপি।
একাদসাযতনা নো গন্থা। ধম্মাযতনং সিযা গন্থো, সিযা নো গন্থো। দসাযতনা গন্থনিযা। দ্ৰাযতনা সিযা গন্থনিযা, সিযা অগন্থনিযা। দসাযতনা গন্থৰিপ্পযুত্তা। দ্ৰাযতনা সিযা গন্থসম্পযুত্তা, সিযা গন্থৰিপ্পযুত্তা। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘গন্থা চেৰ গন্থনিযা চা’’তি, গন্থনিযা চেৰ নো চ গন্থা। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘গন্থো চেৰ গন্থনিযঞ্চা’’তি, সিযা গন্থনিযঞ্চেৰ নো চ গন্থো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘গন্থনিযঞ্চেৰ নো চ গন্থো’’তি। ধম্মাযতনং সিযা গন্থো চেৰ গন্থনিযঞ্চ, সিযা গন্থনিযঞ্চেৰ নো চ গন্থো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘গন্থো চেৰ গন্থনিযঞ্চা’’তিপি, ‘‘গন্থনিযঞ্চেৰ নো চ গন্থো’’তিপি। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘গন্থা চেৰ গন্থসম্পযুত্তা চা’’তিপি, ‘‘গন্থসম্পযুত্তা চেৰ নো চ গন্থা’’তিপি। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘গন্থো চেৰ গন্থসম্পযুত্তঞ্চা’’তি, সিযা গন্থসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ গন্থো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘গন্থসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ গন্থো’’তি। ধম্মাযতনং সিযা গন্থো চেৰ গন্থসম্পযুত্তঞ্চ, সিযা গন্থসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ গন্থো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘গন্থো চেৰ গন্থসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি, ‘‘গন্থসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ গন্থো’’তিপি। দসাযতনা গন্থৰিপ্পযুত্তগন্থনিযা। দ্ৰাযতনা সিযা গন্থৰিপ্পযুত্তগন্থনিযা, সিযা গন্থৰিপ্পযুত্তঅগন্থনিযা, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘গন্থৰিপ্পযুত্তগন্থনিযা’’তিপি, ‘‘গন্থৰিপ্পযুত্তঅগন্থনিযা’’তিপি।
একাদসাযতনা নো ওঘা…পে॰… নো যোগা…পে॰… নো নীৰরণা। ধম্মাযতনং সিযা নীৰরণং, সিযা নো নীৰরণং। দসাযতনা নীৰরণিযা। দ্ৰাযতনা সিযা নীৰরণিযা, সিযা অনীৰরণিযা। দসাযতনা নীৰরণৰিপ্পযুত্তা। দ্ৰাযতনা সিযা নীৰরণসম্পযুত্তা, সিযা নীৰরণৰিপ্পযুত্তা। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘নীৰরণা চেৰ নীৰরণিযা চা’’তি, নীৰরণিযা চেৰ নো চ নীৰরণা। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘নীৰরণঞ্চেৰ নীৰরণিযঞ্চা’’তি , সিযা নীৰরণিযঞ্চেৰ নো চ নীৰরণং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘নীৰরণিযঞ্চেৰ নো চ নীৰরণ’’ন্তি। ধম্মাযতনং সিযা নীৰরণঞ্চেৰ নীৰরণিযঞ্চ, সিযা নীৰরণিযঞ্চেৰ নো চ নীৰরণং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘নীৰরণঞ্চেৰ নীৰরণিযঞ্চা’’তিপি, ‘‘নীৰরণিযঞ্চেৰ নো চ নীৰরণ’’ন্তিপি। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘নীৰরণা চেৰ নীৰরণসম্পযুত্তা চা’’তিপি, ‘‘নীৰরণসম্পযুত্তা চেৰ নো চ নীৰরণা’’তিপি। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘নীৰরণঞ্চেৰ নীৰরণসম্পযুত্তঞ্চা’’তি, সিযা নীৰরণসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ নীৰরণং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘নীৰরণসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ নীৰরণ’’ন্তি। ধম্মাযতনং সিযা নীৰরণঞ্চেৰ নীৰরণসম্পযুত্তঞ্চ, সিযা নীৰরণসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ নীৰরণং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘নীৰরণঞ্চেৰ নীৰরণসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি, ‘‘নীৰরণসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ নীৰরণ’’ন্তিপি। দসাযতনা নীৰরণৰিপ্পযুত্তনীৰরণিযা। দ্ৰাযতনা সিযা নীৰরণৰিপ্পযুত্তনীৰরণিযা, সিযা নীৰরণৰিপ্পযুত্তঅনীৰরণিযা, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘নীৰরণৰিপ্পযুত্তনীৰরণিযা’’তিপি, ‘‘নীৰরণৰিপ্পযুত্তঅনীৰরণিযা’’তিপি।
একাদসাযতনা নো পরামাসা। ধম্মাযতনং সিযা পরামাসো, সিযা নো পরামাসো। দসাযতনা পরামট্ঠা। দ্ৰাযতনা সিযা পরামট্ঠা, সিযা অপরামট্ঠা। দসাযতনা পরামাসৰিপ্পযুত্তা। মনাযতনং সিযা পরামাসসম্পযুত্তং, সিযা পরামাসৰিপ্পযুত্তং। ধম্মাযতনং সিযা পরামাসসম্পযুত্তং, সিযা পরামাসৰিপ্পযুত্তং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘পরামাসসম্পযুত্ত’’ন্তিপি, ‘‘পরামাসৰিপ্পযুত্ত’’ন্তিপি। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘পরামাসা চেৰ পরামট্ঠা চা’’তি, ‘‘পরামট্ঠা চেৰ নো চ পরামাসা’’। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘পরামাসো চেৰ পরামট্ঠঞ্চা’’তি, সিযা পরামট্ঠঞ্চেৰ নো চ পরামাসো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘পরামট্ঠঞ্চেৰ নো চ পরামাসো’’তি। ধম্মাযতনং সিযা পরামাসো চেৰ পরামট্ঠঞ্চ, সিযা পরামট্ঠঞ্চেৰ নো চ পরামাসো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘পরামাসো চেৰ পরামট্ঠঞ্চা’’তিপি, ‘‘পরামট্ঠঞ্চেৰ নো চ পরামাসো’’তিপি। দসাযতনা পরামাসৰিপ্পযুত্তপরামট্ঠা। দ্ৰাযতনা সিযা পরামাসৰিপ্পযুত্তপরামট্ঠা , সিযা পরামাসৰিপ্পযুত্তঅপরামট্ঠা, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘পরামাসৰিপ্পযুত্তপরামট্ঠা’’তিপি , ‘‘পরামাসৰিপ্পযুত্তঅপরামট্ঠা’’তিপি।
দসাযতনা অনারম্মণা। মনাযতনং সারম্মণং। ধম্মাযতনং সিযা সারম্মণং, সিযা অনারম্মণং। মনাযতনং চিত্তং। একাদসাযতনা নো চিত্তা। একাদসাযতনা অচেতসিকা। ধম্মাযতনং সিযা চেতসিকং, সিযা অচেতসিকং। দসাযতনা চিত্তৰিপ্পযুত্তা। ধম্মাযতনং সিযা চিত্তসম্পযুত্তং, সিযা চিত্তৰিপ্পযুত্তং। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘চিত্তেন সম্পযুত্ত’’ন্তিপি , ‘‘চিত্তেন ৰিপ্পযুত্ত’’ন্তিপি। দসাযতনা চিত্তৰিসংসট্ঠা। ধম্মাযতনং সিযা চিত্তসংসট্ঠং, সিযা চিত্তৰিসংসট্ঠং। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘চিত্তেন সংসট্ঠ’’ন্তিপি, ‘‘চিত্তেন ৰিসংসট্ঠ’’ন্তিপি। ছাযতনা নো চিত্তসমুট্ঠানা। ছাযতনা সিযা চিত্তসমুট্ঠানা, সিযা নো চিত্তসমুট্ঠানা। একাদসাযতনা নো চিত্তসহভুনো। ধম্মাযতনং সিযা চিত্তসহভূ , সিযা নো চিত্তসহভূ। একাদসাযতনা নো চিত্তানুপরিৰত্তিনো। ধম্মাযতনং সিযা চিত্তানুপরিৰত্তি, সিযা নো চিত্তানুপরিৰত্তি। একাদসাযতনা নো চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানা। ধম্মাযতনং সিযা চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানং, সিযা নো চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানং। একাদসাযতনা নো চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানসহভুনো। ধম্মাযতনং সিযা চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানসহভূ, সিযা নো চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানসহভূ। একাদসাযতনা নো চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানানুপরিৰত্তিনো। ধম্মাযতনং সিযা চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানানুপরিৰত্তি, সিযা নো চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানানুপরিৰত্তি।
ছাযতনা অজ্ঝত্তিকা। ছাযতনা বাহিরা। নৰাযতনা উপাদা। দ্ৰাযতনা নো উপাদা। ধম্মাযতনং সিযা উপাদা, সিযা নো উপাদা। পঞ্চাযতনা উপাদিন্না। সদ্দাযতনং অনুপাদিন্নং। ছাযতনা সিযা উপাদিন্না, সিযা অনুপাদিন্না। একাদসাযতনা নো উপাদানা। ধম্মাযতনং সিযা উপাদানং, সিযা নো উপাদানং। দসাযতনা উপাদানিযা। দ্ৰাযতনা সিযা উপাদানিযা, সিযা অনুপাদানিযা। দসাযতনা উপাদানৰিপ্পযুত্তা। দ্ৰাযতনা সিযা উপাদানসম্পযুত্তা, সিযা উপাদানৰিপ্পযুত্তা। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘উপাদানা চেৰ উপাদানিযা চা’’তি, উপাদানিযা চেৰ নো চ উপাদানা। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘উপাদানঞ্চেৰ উপাদানিযঞ্চা’’তি, সিযা উপাদানিযঞ্চেৰ নো চ উপাদানং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘উপাদানিযঞ্চেৰ নো চ উপাদান’’ন্তি। ধম্মাযতনং সিযা উপাদানঞ্চেৰ উপাদানিযঞ্চ, সিযা উপাদানিযঞ্চেৰ নো চ উপাদানং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘উপাদানঞ্চেৰ উপাদানিযঞ্চা’’তিপি, ‘‘উপাদানিযঞ্চেৰ নো চ উপাদান’’ন্তিপি। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘উপাদানা চেৰ উপাদানসম্পযুত্তা চা’’তিপি, ‘‘উপাদানসম্পযুত্তা চেৰ নো চ উপাদানা’’তিপি। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘উপাদানিযঞ্চেৰ উপাদানসম্পযুত্তঞ্চা’’তি, সিযা উপাদানসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ উপাদানং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘উপাদানসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ উপাদান’’ন্তি। ধম্মাযতনং সিযা উপাদানঞ্চেৰ উপাদানসম্পযুত্তঞ্চ, সিযা উপাদানসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ উপাদানং , সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘উপাদানঞ্চেৰ উপাদানসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি, ‘‘উপাদানসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ উপাদান’’ন্তিপি। দসাযতনা উপাদানৰিপ্পযুত্তউপাদানিযা। দ্ৰাযতনা সিযা উপাদানসম্পযুত্তউপাদানিযা, সিযা উপাদানৰিপ্পযুত্তঅনুপাদানিযা, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘উপাদানৰিপ্পযুত্তউপাদানিযা’’তিপি, ‘‘উপাদানৰিপ্পযুত্তঅনুপাদানিযা’’তিপি।
একাদসাযতনা নো কিলেসা। ধম্মাযতনং সিযা কিলেসো, সিযা নো কিলেসো। দসাযতনা সংকিলেসিকা। দ্ৰাযতনা সিযা সংকিলেসিকা, সিযা অসংকিলেসিকা। দসাযতনা অসংকিলিট্ঠা। দ্ৰাযতনা সিযা সংকিলিট্ঠা, সিযা অসংকিলিট্ঠা। দসাযতনা কিলেসৰিপ্পযুত্তা। দ্ৰাযতনা সিযা কিলেসসম্পযুত্তা, সিযা কিলেসৰিপ্পযুত্তা। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘কিলেসা চেৰ সংকিলেসিকা চা’’তি, ‘‘সংকিলেসিকা চেৰ নো চ কিলেসা’’। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘কিলেসো চেৰ সংকিলেসিকঞ্চা’’তি, সিযা সংকিলেসিকঞ্চেৰ নো চ কিলেসো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘সংকিলেসিকঞ্চেৰ নো চ কিলেসো’’তি। ধম্মাযতনং সিযা কিলেসো চেৰ সংকিলেসিকঞ্চ, সিযা সংকিলেসিকঞ্চেৰ নো চ কিলেসো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘কিলেসো চেৰ সংকিলেসিকঞ্চা’’তিপি, ‘‘সংকিলেসিকঞ্চেৰ নো চ কিলেসো’’তিপি। দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘কিলেসা চেৰ সংকিলিট্ঠা চা’’তিপি, ‘‘সংকিলিট্ঠা চেৰ নো চ কিলেসা’’তিপি। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘কিলেসো চেৰ সংকিলিট্ঠঞ্চা’’তি, সিযা সংকিলিট্ঠঞ্চেৰ নো চ কিলেসো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘সংকিলিট্ঠঞ্চেৰ নো চ কিলেসো’’তি। ধম্মাযতনং সিযা কিলেসো চেৰ সংকিলিট্ঠঞ্চ, সিযা সংকিলিট্ঠঞ্চেৰ নো চ কিলেসো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘কিলেসো চেৰ সংকিলিট্ঠঞ্চা’’তিপি, ‘‘সংকিলিট্ঠঞ্চেৰ নো চ কিলেসো’’তিপি।
দসাযতনা ন ৰত্তব্বা – ‘‘কিলেসা চেৰ কিলেসসম্পযুত্তা চা’’তিপি, ‘‘কিলেসসম্পযুত্তা চেৰ নো চ ন কিলেসা’’তিপি। মনাযতনং ন ৰত্তব্বং – ‘‘কিলেসো চেৰ কিলেসসম্পযুত্তঞ্চা’’তি , সিযা কিলেসসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ কিলেসো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘কিলেসসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ কিলেসো’’তি। ধম্মাযতনং সিযা কিলেসো চেৰ কিলেসসম্পযুত্তঞ্চ, সিযা কিলেসসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ কিলেসো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘কিলেসো চেৰ কিলেসসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি, ‘‘কিলেসসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ কিলেসো’’তিপি। দসাযতনা কিলেসৰিপ্পযুত্তসংকিলেসিকা। দ্ৰাযতনা সিযা কিলেসৰিপ্পযুত্তসংকিলেসিকা, সিযা কিলেসৰিপ্পযুত্তঅসংকিলেসিকা , সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘কিলেসৰিপ্পযুত্তসংকিলেসিকা’’তিপি, ‘‘কিলেসৰিপ্পযুত্তঅসংকিলেসিকা’’তিপি ।
দসাযতনা ন দস্সনেন পহাতব্বা। দ্ৰাযতনা সিযা দস্সনেন পহাতব্বা, সিযা ন দস্সনেন পহাতব্বা। দসাযতনা ন ভাৰনায পহাতব্বা। দ্ৰাযতনা সিযা ভাৰনায পহাতব্বা, সিযা ন ভাৰনায পহাতব্বা। দসাযতনা ন দস্সনেন পহাতব্বহেতুকা। দ্ৰাযতনা সিযা দস্সনেন পহাতব্বহেতুকা, সিযা ন দস্সনেন পহাতব্বহেতুকা। দসাযতনা ন ভাৰনায পহাতব্বহেতুকা। দ্ৰাযতনা সিযা ভাৰনায পহাতব্বহেতুকা, সিযা ন ভাৰনায পহাতব্বহেতুকা। দসাযতনা অৰিতক্কা। দ্ৰাযতনা সিযা সৰিতক্কা, সিযা অৰিতক্কা। দসাযতনা অৰিচারা। দ্ৰাযতনা সিযা সৰিচারা, সিযা অৰিচারা। দসাযতনা অপ্পীতিকা। দ্ৰাযতনা সিযা সপ্পীতিকা, সিযা অপ্পীতিকা। দসাযতনা ন পীতিসহগতা। দ্ৰাযতনা সিযা পীতিসহগতা, সিযা ন পীতিসহগতা। দসাযতনা ন সুখসহগতা। দ্ৰাযতনা সিযা সুখসহগতা, সিযা ন সুখসহগতা। দসাযতনা ন উপেক্খাসহগতা। দ্ৰাযতনা সিযা উপেক্খাসহগতা, সিযা ন উপেক্খাসহগতা।
দসাযতনা কামাৰচরা। দ্ৰাযতনা সিযা কামাৰচরা, সিযা ন কামাৰচরা। দসাযতনা ন রূপাৰচরা। দ্ৰাযতনা সিযা রূপাৰচরা, সিযা ন রূপাৰচরা। দসাযতনা ন অরূপাৰচরা। দ্ৰাযতনা সিযা অরূপাৰচরা, সিযা ন অরূপাৰচরা। দসাযতনা পরিযাপন্না। দ্ৰাযতনা সিযা পরিযাপন্না, সিযা অপরিযাপন্না। দসাযতনা অনিয্যানিকা। দ্ৰাযতনা সিযা নিয্যানিকা , সিযা অনিয্যানিকা। দসাযতনা অনিযতা। দ্ৰাযতনা সিযা নিযতা, সিযা অনিযতা। দসাযতনা সউত্তরা। দ্ৰাযতনা সিযা সউত্তরা, সিযা অনুত্তরা। দসাযতনা অরণা। দ্ৰাযতনা সিযা সরণা, সিযা অরণাতি।
পঞ্হাপুচ্ছকং।
আযতনৰিভঙ্গো নিট্ঠিতো।