৪. সচ্চৰিভঙ্গো
১. সুত্তন্তভাজনীযং
১৮৯. চত্তারি অরিযসচ্চানি – দুক্খং অরিযসচ্চং, দুক্খসমুদযং দুক্খসমুদযো (স্যা॰) অরিযসচ্চং, দুক্খনিরোধং দুক্খনিরোধো (স্যা॰) অরিযসচ্চং, দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা অরিযসচ্চং।
১. দুক্খসচ্চং
১৯০. তত্থ কতমং দুক্খং অরিযসচ্চং? জাতিপি দুক্খা, জরাপি দুক্খা, মরণম্পি দুক্খং, সোকপরিদেৰদুক্খদোমনস্সুপাযাসাপি দুক্খা, অপ্পিযেহি সম্পযোগো দুক্খো, পিযেহি ৰিপ্পযোগো দুক্খো, যং পিচ্ছং ন লভতি তম্পি দুক্খং, সংখিত্তেন পঞ্চুপাদানক্খন্ধা দুক্খা।
১৯১. তত্থ কতমা জাতি? যা তেসং তেসং সত্তানং তম্হি তম্হি সত্তনিকাযে জাতি সঞ্জাতি ওক্কন্তি অভিনিব্বত্তি খন্ধানং পাতুভাৰো আযতনানং পটিলাভো – অযং ৰুচ্চতি ‘‘জাতি’’।
১৯২. তত্থ কতমা জরা? যা তেসং তেসং সত্তানং তম্হি তম্হি সত্তনিকাযে জরা জীরণতা খণ্ডিচ্চং পালিচ্চং ৰলিত্তচতা আযুনো সংহানি ইন্দ্রিযানং পরিপাকো – অযং ৰুচ্চতি ‘‘জরা’’।
১৯৩. তত্থ কতমং মরণং? যা তেসং তেসং সত্তানং তম্হা তম্হা সত্তনিকাযা চুতি চৰনতা ভেদো অন্তরধানং মচ্চু মরণং কালকিরিযা খন্ধানং ভেদো কল়েৰরস্স নিক্খেপো জীৰিতিন্দ্রিযস্সুপচ্ছেদো – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘মরণং’’।
১৯৪. তত্থ কতমো সোকো? ঞাতিব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স ভোগব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স রোগব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স সীলব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স দিট্ঠিব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স অঞ্ঞতরঞ্ঞতরেন ব্যসনেন সমন্নাগতস্স অঞ্ঞতরঞ্ঞতরেন দুক্খধম্মেন ফুট্ঠস্স সোকো সোচনা সোচিতত্তং অন্তোসোকো অন্তোপরিসোকো চেতসো পরিজ্ঝাযনা দোমনস্সং সোকসল্লং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সোকো’’।
১৯৫. তত্থ কতমো পরিদেৰো? ঞাতিব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স ভোগব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স রোগব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স সীলব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স দিট্ঠিব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স অঞ্ঞতরঞ্ঞতরেন ব্যসনেন সমন্নাগতস্স অঞ্ঞতরঞ্ঞতরেন দুক্খধম্মেন ফুট্ঠস্স আদেৰো পরিদেৰো আদেৰনা পরিদেৰনা আদেৰিতত্তং পরিদেৰিতত্তং ৰাচা পলাপো ৰিপ্পলাপো লালপ্পো লালপ্পনা লালপ্পিতত্তং লালপো লালপনা লালপিতত্তং (স্যা॰) – অযং ৰুচ্চতি ‘‘পরিদেৰো’’।
১৯৬. তত্থ কতমং দুক্খং? যং কাযিকং অসাতং কাযিকং দুক্খং কাযসম্ফস্সজং অসাতং দুক্খং ৰেদযিতং কাযসম্ফস্সজা অসাতা দুক্খা ৰেদনা – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খং’’।
১৯৭. তত্থ কতমং দোমনস্সং? যং চেতসিকং অসাতং চেতসিকং দুক্খং চেতোসম্ফস্সজং অসাতং দুক্খং ৰেদযিতং চেতোসম্ফস্সজা অসাতা দুক্খা ৰেদনা – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দোমনস্সং’’।
১৯৮. তত্থ কতমো উপাযাসো? ঞাতিব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স ভোগব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স রোগব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স সীলব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স দিট্ঠিব্যসনেন ৰা ফুট্ঠস্স অঞ্ঞতরঞ্ঞতরেন ব্যসনেন সমন্নাগতস্স অঞ্ঞতরঞ্ঞতরেন দুক্খধম্মেন ফুট্ঠস্স আযাসো উপাযাসো আযাসিতত্তং উপাযাসিতত্তং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘উপাযাসো’’।
১৯৯. তত্থ কতমো অপ্পিযেহি সম্পযোগো দুক্খো? ইধ যস্স তে হোন্তি অনিট্ঠা অকন্তা অমনাপা রূপা সদ্দা গন্ধা রসা ফোট্ঠব্বা, যে ৰা পনস্স তে হোন্তি অনত্থকামা অহিতকামা অফাসুককামা অযোগক্খেমকামা; যা তেহি সঙ্গতি সমাগমো সমোধানং মিস্সীভাৰো – অযং ৰুচ্চতি ‘‘অপ্পিযেহি সম্পযোগো দুক্খো’’।
২০০. তত্থ কতমো পিযেহি ৰিপ্পযোগো দুক্খো? ইধ যস্স তে হোন্তি ইট্ঠা কন্তা মনাপা রূপা সদ্দা গন্ধা রসা ফোট্ঠব্বা, যে ৰা পনস্স তে হোন্তি অত্থকামা হিতকামা ফাসুককামা যোগক্খেমকামা মাতা ৰা পিতা ৰা ভাতা ৰা ভগিনী ৰা মিত্তা ৰা অমচ্চা ৰা ঞাতী ৰা সালোহিতা ৰা; যা তেহি অসঙ্গতি অসমাগমো অসমোধানং অমিস্সীভাৰো – অযং ৰুচ্চতি ‘‘পিযেহি ৰিপ্পযোগো দুক্খো’’।
২০১. তত্থ কতমং যম্পিচ্ছং ন লভতি তম্পি দুক্খং? জাতিধম্মানং সত্তানং এৰং ইচ্ছা উপ্পজ্জতি – ‘‘অহো ৰত, মযং ন জাতিধম্মা অস্সাম; ন চ, ৰত, নো জাতি আগচ্ছেয্যা’’তি! ন খো পনেতং ইচ্ছায পত্তব্বং। ইদম্পি ‘‘যম্পিচ্ছং ন লভতি তম্পি দুক্খং’’।
জরাধম্মানং সত্তানং…পে॰… ব্যাধিধম্মানং সত্তানং…পে॰… মরণধম্মানং সত্তানং…পে॰… সোকপরিদেৰদুক্খদোমনস্সুপাযাসধম্মানং সত্তানং এৰং ইচ্ছা উপ্পজ্জতি – ‘‘অহো ৰত, মযং ন সোকপরিদেৰদুক্খদোমনস্সুপাযাসধম্মা অস্সাম; ন চ, ৰত, নো সোকপরিদেৰদুক্খদোমনস্সুপাযাসা আগচ্ছেয্যু’’ন্তি! ন খো পনেতং ইচ্ছায পত্তব্বং। ইদম্পি ‘‘যম্পিচ্ছং ন লভতি তম্পি দুক্খং’’।
২০২. তত্থ কতমে সংখিত্তেন পঞ্চুপাদানক্খন্ধা দুক্খা? সেয্যথিদং – রূপুপাদানক্খন্ধো, ৰেদনুপাদানক্খন্ধো, সঞ্ঞুপাদানক্খন্ধো, সঙ্খারুপাদানক্খন্ধো, ৰিঞ্ঞাণুপাদানক্খন্ধো। ইমে ৰুচ্চন্তি ‘‘সংখিত্তেন পঞ্চুপাদানক্খন্ধা দুক্খা’’।
ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খং অরিযসচ্চং’’।
২. সমুদযসচ্চং
২০৩. তত্থ কতমং দুক্খসমুদযং অরিযসচ্চং? যাযং তণ্হা পোনোভৰিকা পোনোব্ভৰিকা (স্যা॰ ক॰) নন্দিরাগসহগতা তত্রতত্রাভিনন্দিনী, সেয্যথিদং – কামতণ্হা, ভৰতণ্হা, ৰিভৰতণ্হা।
সা খো পনেসা তণ্হা কত্থ উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, কত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি? যং লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি।
কিঞ্চ লোকে পিযরূপং সাতরূপং? চক্খুং লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। সোতং লোকে…পে॰… ঘানং লোকে… জিৰ্হা লোকে… কাযো লোকে… মনো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি।
রূপা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। সদ্দা লোকে…পে॰… গন্ধা লোকে… রসা লোকে… ফোট্ঠব্বা লোকে… ধম্মা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি।
চক্খুৰিঞ্ঞাণং লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। সোতৰিঞ্ঞাণং লোকে…পে॰… ঘানৰিঞ্ঞাণং লোকে… জিৰ্হাৰিঞ্ঞাণং লোকে… কাযৰিঞ্ঞাণং লোকে… মনোৰিঞ্ঞাণং লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি।
চক্খুসম্ফস্সো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। সোতসম্ফস্সো লোকে…পে॰… ঘানসম্ফস্সো লোকে… জিৰ্হাসম্ফস্সো লোকে… কাযসম্ফস্সো লোকে… মনোসম্ফস্সো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি।
চক্খুসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। সোতসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে…পে॰… ঘানসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… জিৰ্হাসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… কাযসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… মনোসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি।
রূপসঞ্ঞা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। সদ্দসঞ্ঞা লোকে…পে॰… গন্ধসঞ্ঞা লোকে… রসসঞ্ঞা লোকে… ফোট্ঠব্বসঞ্ঞা লোকে… ধম্মসঞ্ঞা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি।
রূপসঞ্চেতনা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। সদ্দসঞ্চেতনা লোকে…পে॰… গন্ধসঞ্চেতনা লোকে… রসসঞ্চেতনা লোকে… ফোট্ঠব্বসঞ্চেতনা লোকে… ধম্মসঞ্চেতনা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি।
রূপতণ্হা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। সদ্দতণ্হা লোকে…পে॰… গন্ধতণ্হা লোকে… রসতণ্হা লোকে… ফোট্ঠব্বতণ্হা লোকে… ধম্মতণ্হা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি।
রূপৰিতক্কো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি । সদ্দৰিতক্কো লোকে…পে॰… গন্ধৰিতক্কো লোকে… রসৰিতক্কো লোকে… ফোট্ঠব্বৰিতক্কো লোকে… ধম্মৰিতক্কো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি।
রূপৰিচারো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। সদ্দৰিচারো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি , এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। গন্ধৰিচারো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। রসৰিচারো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। ফোট্ঠব্বৰিচারো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি। ধম্মৰিচারো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা উপ্পজ্জমানা উপ্পজ্জতি, এত্থ নিৰিসমানা নিৰিসতি।
ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খসমুদযং অরিযসচ্চং’’।
৩. নিরোধসচ্চং
২০৪. তত্থ কতমং দুক্খনিরোধং অরিযসচ্চং? যো তস্সাযেৰ তণ্হায অসেসৰিরাগনিরোধো চাগো পটিনিস্সগ্গো মুত্তি অনালযো।
সা খো পনেসা তণ্হা কত্থ পহীযমানা পহীযতি, কত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি? যং লোকে পিযরূপং সাতরূপং, এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি।
কিঞ্চ লোকে পিযরূপং সাতরূপং? চক্খুং লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। সোতং লোকে…পে॰… ঘানং লোকে… জিৰ্হা লোকে… কাযো লোকে… মনো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি।
রূপা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। সদ্দা লোকে…পে॰… গন্ধা লোকে… রসা লোকে… ফোট্ঠব্বা লোকে… ধম্মা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি।
চক্খুৰিঞ্ঞাণং লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। সোতৰিঞ্ঞাণং লোকে…পে॰… ঘানৰিঞ্ঞাণং লোকে… জিৰ্হাৰিঞ্ঞাণং লোকে… কাযৰিঞ্ঞাণং লোকে… মনোৰিঞ্ঞাণং লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি।
চক্খুসম্ফস্সো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। সোতসম্ফস্সো লোকে…পে॰… ঘানসম্ফস্সো লোকে… জিৰ্হাসম্ফস্সো লোকে… কাযসম্ফস্সো লোকে… মনোসম্ফস্সো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি।
চক্খুসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি। সোতসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে…পে॰… ঘানসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… জিৰ্হাসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… কাযসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে… মনোসম্ফস্সজা ৰেদনা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি।
রূপসঞ্ঞা লোকে… সদ্দসঞ্ঞা লোকে… গন্ধসঞ্ঞা লোকে… রসসঞ্ঞা লোকে… ফোট্ঠব্বসঞ্ঞা লোকে… ধম্মসঞ্ঞা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি।
রূপসঞ্চেতনা লোকে… সদ্দসঞ্চেতনা লোকে… গন্ধসঞ্চেতনা লোকে… রসসঞ্চেতনা লোকে… ফোট্ঠব্বসঞ্চেতনা লোকে… ধম্মসঞ্চেতনা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি।
রূপতণ্হা লোকে… সদ্দতণ্হা লোকে… গন্ধতণ্হা লোকে… রসতণ্হা লোকে… ফোট্ঠব্বতণ্হা লোকে… ধম্মতণ্হা লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি।
রূপৰিতক্কো লোকে… সদ্দৰিতক্কো লোকে… গন্ধৰিতক্কো লোকে… রসৰিতক্কো লোকে… ফোট্ঠব্বৰিতক্কো লোকে… ধম্মৰিতক্কো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি।
রূপৰিচারো লোকে… সদ্দৰিচারো লোকে… গন্ধৰিচারো লোকে… রসৰিচারো লোকে… ফোট্ঠব্বৰিচারো লোকে… ধম্মৰিচারো লোকে পিযরূপং সাতরূপং। এত্থেসা তণ্হা পহীযমানা পহীযতি, এত্থ নিরুজ্ঝমানা নিরুজ্ঝতি।
ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধং অরিযসচ্চং’’।
৪. মগ্গসচ্চং
২০৫. তত্থ কতমং দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা অরিযসচ্চং? অযমেৰ অরিযো অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো, সেয্যথিদং – সম্মাদিট্ঠি, সম্মাসঙ্কপ্পো, সম্মাৰাচা, সম্মাকম্মন্তো, সম্মাআজীৰো, সম্মাৰাযামো, সম্মাসতি, সম্মাসমাধি।
তত্থ কতমা সম্মাদিট্ঠি? দুক্খে ঞাণং, দুক্খসমুদযে ঞাণং, দুক্খনিরোধে ঞাণং, দুক্খনিরোধগামিনিযা পটিপদায ঞাণং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাদিট্ঠি’’।
তত্থ কতমো সম্মাসঙ্কপ্পো? নেক্খম্মসঙ্কপ্পো, অব্যাপাদসঙ্কপ্পো, অৰিহিংসাসঙ্কপ্পো – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাসঙ্কপ্পো’’।
তত্থ কতমা সম্মাৰাচা? মুসাৰাদা ৰেরমণী, পিসুণায ৰাচায ৰেরমণী, ফরুসায ৰাচায ৰেরমণী, সম্ফপ্পলাপা ৰেরমণী – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাৰাচা’’।
তত্থ কতমো সম্মাকম্মন্তো? পাণাতিপাতা ৰেরমণী, অদিন্নাদানা ৰেরমণী, কামেসুমিচ্ছাচারা ৰেরমণী – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাকম্মন্তো’’।
তত্থ কতমো সম্মাআজীৰো? ইধ অরিযসাৰকো মিচ্ছাআজীৰং পহায সম্মাআজীৰেন জীৰিকং কপ্পেতি – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাআজীৰো’’।
তত্থ কতমো সম্মাৰাযামো? ইধ ভিক্খু অনুপ্পন্নানং পাপকানং অকুসলানং ধম্মানং অনুপ্পাদায ছন্দং জনেতি, ৰাযমতি, ৰীরিযং আরভতি, চিত্তং পগ্গণ্হাতি, পদহতি। উপ্পন্নানং পাপকানং অকুসলানং ধম্মানং পহানায ছন্দং জনেতি, ৰাযমতি, ৰীরিযং আরভতি, চিত্তং পগ্গণ্হাতি, পদহতি। অনুপ্পন্নানং কুসলানং ধম্মানং উপ্পাদায ছন্দং জনেতি, ৰাযমতি, ৰীরিযং আরভতি, চিত্তং পগ্গণ্হাতি, পদহতি। উপ্পন্নানং কুসলানং ধম্মানং ঠিতিযা অসম্মোসায ভিয্যোভাৰায ৰেপুল্লায ভাৰনায পারিপূরিযা ছন্দং জনেতি, ৰাযমতি, ৰীরিযং আরভতি, চিত্তং পগ্গণ্হাতি, পদহতি। অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাৰাযামো’’।
তত্থ কতমা সম্মাসতি? ইধ ভিক্খু কাযে কাযানুপস্সী ৰিহরতি আতাপী সম্পজানো সতিমা, ৰিনেয্য লোকে অভিজ্ঝাদোমনস্সং। ৰেদনাসু…পে॰… চিত্তে…পে॰… ধম্মেসু ধম্মানুপস্সী ৰিহরতি আতাপী সম্পজানো সতিমা, ৰিনেয্য লোকে অভিজ্ঝাদোমনস্সং। অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাসতি’’।
তত্থ কতমো সম্মাসমাধি? ইধ ভিক্খু ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি, ৰিৰিচ্চ অকুসলেহি ধম্মেহি, সৰিতক্কং সৰিচারং ৰিৰেকজং পীতিসুখং পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। ৰিতক্কৰিচারানং ৰূপসমা, অজ্ঝত্তং সম্পসাদনং, চেতসো একোদিভাৰং অৰিতক্কং অৰিচারং সমাধিজং পীতিসুখং দুতিযং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। পীতিযা চ ৰিরাগা, উপেক্খকো চ ৰিহরতি, সতো চ সম্পজানো, সুখঞ্চ কাযেন পটিসংৰেদেতি, যং তং অরিযা আচিক্খন্তি – ‘‘উপেক্খকো সতিমা সুখৰিহারী’’তি, ততিযং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। সুখস্স চ পহানা, দুক্খস্স চ পহানা, পুব্বেৰ সোমনস্সদোমনস্সানং অত্থঙ্গমা, অদুক্খমসুখং উপেক্খাসতিপারিসুদ্ধিং চতুত্থং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাসমাধি’’।
ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা অরিযসচ্চং’’।
সুত্তন্তভাজনীযং।
২. অভিধম্মভাজনীযং
২০৬. চত্তারি সচ্চানি – দুক্খং, দুক্খসমুদযো, দুক্খনিরোধো, দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা।
তত্থ কতমো দুক্খসমুদযো? তণ্হা – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খসমুদযো’’।
তত্থ কতমং দুক্খং? অৰসেসা চ কিলেসা, অৰসেসা চ অকুসলা ধম্মা, তীণি চ কুসলমূলানি সাসৰানি, অৰসেসা চ সাসৰা কুসলা ধম্মা, সাসৰা চ কুসলাকুসলানং ধম্মানং ৰিপাকা, যে চ ধম্মা কিরিযা নেৰ কুসলা নাকুসলা ন চ কম্মৰিপাকা, সব্বঞ্চ রূপং – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খং’’।
তত্থ কতমো দুক্খনিরোধো? তণ্হায পহানং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধো’’।
তত্থ কতমা দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায ভূমিযা পত্তিযা, ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি দুক্খপটিপদং দন্ধাভিঞ্ঞং, তস্মিং সমযে অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো হোতি সম্মাদিট্ঠি…পে॰… সম্মাসমাধি।
তত্থ কতমা সম্মাদিট্ঠি? যা পঞ্ঞা পজাননা…পে॰… অমোহো ধম্মৰিচযো সম্মাদিট্ঠি ধম্মৰিচযসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাদিট্ঠি’’।
তত্থ কতমো সম্মাসঙ্কপ্পো? যো তক্কো ৰিতক্কো…পে॰… সম্মাসঙ্কপ্পো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাসঙ্কপ্পো’’।
তত্থ কতমা সম্মাৰাচা? যা চতূহি ৰচীদুচ্চরিতেহি আরতি ৰিরতি পটিৰিরতি ৰেরমণী ৰেরমণি (ক॰) এৰমুপরিপি অকিরিযা অকরণং অনজ্ঝাপত্তি ৰেলাঅনতিক্কমো সেতুঘাতো সম্মাৰাচা মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাৰাচা’’।
তত্থ কতমো সম্মাকম্মন্তো? যা তীহি কাযদুচ্চরিতেহি আরতি ৰিরতি পটিৰিরতি ৰেরমণী অকিরিযা অকরণং অনজ্ঝাপত্তি ৰেলাঅনতিক্কমো সেতুঘাতো সম্মাকম্মন্তো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাকম্মন্তো’’।
তত্থ কতমো সম্মাআজীৰো? যা মিচ্ছা আজীৰা আরতি ৰিরতি পটিৰিরতি ৰেরমণী অকিরিযা অকরণং অনজ্ঝাপত্তি ৰেলাঅনতিক্কমো সেতুঘাতো সম্মাআজীৰো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাআজীৰো’’।
তত্থ কতমো সম্মাৰাযামো? যো চেতসিকো ৰীরিযারম্ভো ৰিরিযারম্ভো (সী॰ স্যা॰) …পে॰… সম্মাৰাযামো ৰীরিযসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাৰাযামো’’।
তত্থ কতমা সম্মাসতি? যা সতি অনুস্সতি…পে॰… সম্মাসতি সতিসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাসতি’’।
তত্থ কতমো সম্মাসমাধি? যা চিত্তস্স ঠিতি সণ্ঠিতি…পে॰… সম্মাসমাধি সমাধিসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাসমাধি’’। অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা’’। অৰসেসা ধম্মা দুক্খনিরোধগামিনিযা পটিপদায সম্পযুত্তা।
২০৭. তত্থ কতমো দুক্খসমুদযো? তণ্হা চ অৰসেসা চ কিলেসা – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খসমুদযো’’।
তত্থ কতমং দুক্খং? অৰসেসা চ অকুসলা ধম্মা, তীণি চ কুসলমূলানি সাসৰানি, অৰসেসা চ সাসৰা কুসলা ধম্মা, সাসৰা চ কুসলাকুসলানং ধম্মানং ৰিপাকা, যে চ ধম্মা কিরিযা নেৰ কুসলা নাকুসলা ন চ কম্মৰিপাকা, সব্বঞ্চ রূপং – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খং’’।
তত্থ কতমো দুক্খনিরোধো? তণ্হায চ, অৰসেসানঞ্চ কিলেসানং পহানং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধো’’।
তত্থ কতমা দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায ভূমিযা পত্তিযা, ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি দুক্খপটিপদং দন্ধাভিঞ্ঞং, তস্মিং সমযে অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো হোতি – সম্মাদিট্ঠি…পে॰… সম্মাসমাধি। অযং ৰুচ্চতি – ‘‘দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা’’। অৰসেসা ধম্মা দুক্খনিরোধগামিনিযা পটিপদায সম্পযুত্তা।
২০৮. তত্থ কতমো দুক্খসমুদযো? তণ্হা চ অৰসেসা চ কিলেসা, অৰসেসা চ অকুসলা ধম্মা – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খসমুদযো’’।
তত্থ কতমং দুক্খং? তীণি চ কুসলমূলানি সাসৰানি, অৰসেসা চ সাসৰা কুসলা ধম্মা, সাসৰা চ কুসলাকুসলানং ধম্মানং ৰিপাকা, যে চ ধম্মা কিরিযা নেৰ কুসলা নাকুসলা ন চ কম্মৰিপাকা, সব্বঞ্চ রূপং – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খং’’।
তত্থ কতমো দুক্খনিরোধো? তণ্হায চ, অৰসেসানঞ্চ কিলেসানং, অৰসেসানঞ্চ অকুসলানং ধম্মানং পহানং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধো’’।
তত্থ কতমা দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায ভূমিযা পত্তিযা ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি দুক্খপটিপদং দন্ধাভিঞ্ঞং, তস্মিং সমযে অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো হোতি – সম্মাদিট্ঠি…পে॰… সম্মাসমাধি। অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা’’। অৰসেসা ধম্মা দুক্খনিরোধগামিনিযা পটিপদায সম্পযুত্তা।
২০৯. তত্থ কতমো দুক্খসমুদযো? তণ্হা চ অৰসেসা চ কিলেসা, অৰসেসা চ অকুসলা ধম্মা, তীণি চ কুসলমূলানি সাসৰানি – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খসমুদযো’’।
তত্থ কতমং দুক্খং? অৰসেসা চ সাসৰা কুসলা ধম্মা, সাসৰা চ কুসলাকুসলানং ধম্মানং ৰিপাকা, যে চ ধম্মা কিরিযা নেৰ কুসলা নাকুসলা ন চ কম্মৰিপাকা, সব্বঞ্চ রূপং – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খং’’।
তত্থ কতমো দুক্খনিরোধো? তণ্হায চ, অৰসেসানঞ্চ কিলেসানং, অৰসেসানঞ্চ অকুসলানং ধম্মানং, তিণ্ণঞ্চ কুসলমূলানং সাসৰানং পহানং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধো’’।
তত্থ কতমা দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায ভূমিযা পত্তিযা ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি দুক্খপটিপদং দন্ধাভিঞ্ঞং, তস্মিং সমযে অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো হোতি – সম্মাদিট্ঠি…পে॰… সম্মাসমাধি। অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা’’। অৰসেসা ধম্মা দুক্খনিরোধগামিনিযা পটিপদায সম্পযুত্তা।
২১০. তত্থ কতমো দুক্খসমুদযো? তণ্হা চ, অৰসেসা চ কিলেসা, অৰসেসা চ অকুসলা ধম্মা, তীণি চ কুসলমূলানি সাসৰানি, অৰসেসা চ সাসৰা কুসলা ধম্মা – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খসমুদযো’’।
তত্থ কতমং দুক্খং? সাসৰা কুসলাকুসলানং ধম্মানং ৰিপাকা, যে চ ধম্মা কিরিযা নেৰ কুসলা নাকুসলা ন চ কম্মৰিপাকা, সব্বঞ্চ রূপং – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খং’’।
তত্থ কতমো দুক্খনিরোধো? তণ্হায চ, অৰসেসানঞ্চ কিলেসানং, অৰসেসানঞ্চ অকুসলানং ধম্মানং, তিণ্ণঞ্চ কুসলমূলানং সাসৰানং, অৰসেসানঞ্চ সাসৰানং কুসলানং ধম্মানং পহানং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধো’’।
তত্থ কতমা দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায ভূমিযা পত্তিযা, ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি দুক্খপটিপদং দন্ধাভিঞ্ঞং, তস্মিং সমযে অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো হোতি – সম্মাদিট্ঠি…পে॰… সম্মাসমাধি। অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা’’। অৰসেসা ধম্মা দুক্খনিরোধগামিনিযা পটিপদায সম্পযুত্তা।
২১১. চত্তারি সচ্চানি – দুক্খং, দুক্খসমুদযো, দুক্খনিরোধো, দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা।
তত্থ কতমো দুক্খসমুদযো? তণ্হা – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খসমুদযো’’।
তত্থ কতমং দুক্খং? অৰসেসা চ কিলেসা, অৰসেসা চ অকুসলা ধম্মা, তীণি চ কুসলমূলানি সাসৰানি, অৰসেসা চ সাসৰা কুসলা ধম্মা, সাসৰা চ কুসলাকুসলানং ধম্মানং ৰিপাকা, যে চ ধম্মা কিরিযা নেৰ কুসলা নাকুসলা ন চ কম্মৰিপাকা, সব্বঞ্চ রূপং – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খং’’।
তত্থ কতমো দুক্খনিরোধো? তণ্হায পহানং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধো’’।
তত্থ কতমা দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায ভূমিযা পত্তিযা, ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি দুক্খপটিপদং দন্ধাভিঞ্ঞং, তস্মিং সমযে পঞ্চঙ্গিকো মগ্গো হোতি – সম্মাদিট্ঠি, সম্মাসঙ্কপ্পো, সম্মাৰাযামো, সম্মাসতি, সম্মাসমাধি।
তত্থ কতমা সম্মাদিট্ঠি? যা পঞ্ঞা পজাননা…পে॰… অমোহো ধম্মৰিচযো সম্মাদিট্ঠি ধম্মৰিচযসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাদিট্ঠি’’।
তত্থ কতমো সম্মাসঙ্কপ্পো? যো তক্কো ৰিতক্কো…পে॰… সম্মাসঙ্কপ্পো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাসঙ্কপ্পো’’।
তত্থ কতমো সম্মাৰাযামো? যো চেতসিকো ৰীরিযারম্ভো…পে॰… সম্মাৰাযামো ৰীরিযসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাৰাযামো’’।
তত্থ কতমা সম্মাসতি? যা সতি অনুস্সতি…পে॰… সম্মাসতি সতিসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাসতি’’।
তত্থ কতমো সম্মাসমাধি? যা চিত্তস্স ঠিতি…পে॰… সম্মাসমাধি সমাধিসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সম্মাসমাধি’’। অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা’’। অৰসেসা ধম্মা দুক্খনিরোধগামিনিযা পটিপদায সম্পযুত্তা।
২১২. তত্থ কতমো দুক্খসমুদযো? তণ্হা চ, অৰসেসা চ কিলেসা, অৰসেসা চ অকুসলা ধম্মা, তীণি চ কুসলমূলানি সাসৰানি , অৰসেসা চ সাসৰা কুসলা ধম্মা – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খসমুদযো’’।
তত্থ কতমং দুক্খং? সাসৰা কুসলাকুসলানং ধম্মানং ৰিপাকা, যে চ ধম্মা কিরিযা নেৰ কুসলা নাকুসলা ন চ কম্মৰিপাকা, সব্বঞ্চ রূপং – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খং’’।
তত্থ কতমো দুক্খনিরোধো? তণ্হায চ, অৰসেসানঞ্চ কিলেসানং, অৰসেসানঞ্চ অকুসলানং ধম্মানং, তিণ্ণঞ্চ কুসলমূলানং সাসৰানং, অৰসেসানঞ্চ সাসৰানং কুসলানং ধম্মানং পহানং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধো’’।
তত্থ কতমা দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায ভূমিযা পত্তিযা, ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি দুক্খপটিপদং দন্ধাভিঞ্ঞং, তস্মিং সমযে পঞ্চঙ্গিকো মগ্গো হোতি – সম্মাদিট্ঠি, সম্মাসঙ্কপ্পো, সম্মাৰাযামো, সম্মাসতি, সম্মাসমাধি। অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা’’। অৰসেসা ধম্মা দুক্খনিরোধগামিনিযা পটিপদায সম্পযুত্তা।
২১৩. চত্তারি সচ্চানি – দুক্খং, দুক্খসমুদযো, দুক্খনিরোধো, দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা।
তত্থ কতমো দুক্খসমুদযো? তণ্হা – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খসমুদযো’’।
তত্থ কতমং দুক্খং? অৰসেসা চ কিলেসা, অৰসেসা চ অকুসলা ধম্মা, তীণি চ কুসলমূলানি সাসৰানি, অৰসেসা চ সাসৰা কুসলা ধম্মা, সাসৰা চ কুসলাকুসলানং ধম্মানং ৰিপাকা, যে চ ধম্মা কিরিযা নেৰ কুসলা নাকুসলা ন চ কম্মৰিপাকা, সব্বঞ্চ রূপং – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খং’’।
তত্থ কতমো দুক্খনিরোধো? তণ্হায পহানং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধো’’।
তত্থ কতমা দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায ভূমিযা পত্তিযা ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি দুক্খপটিপদং দন্ধাভিঞ্ঞং, তস্মিং সমযে ফস্সো হোতি…পে॰… অৰিক্খেপো হোতি। অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা’’।
২১৪. তত্থ কতমো দুক্খসমুদযো? তণ্হা চ, অৰসেসা চ কিলেসা, অৰসেসা চ অকুসলা ধম্মা, তীণি চ কুসলমূলানি সাসৰানি, অৰসেসা চ সাসৰা কুসলা ধম্মা – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খসমুদযো’’।
তত্থ কতমং দুক্খং? সাসৰা কুসলাকুসলানং ধম্মানং ৰিপাকা, যে চ ধম্মা কিরিযা নেৰ কুসলা নাকুসলা ন চ কম্মৰিপাকা, সব্বঞ্চ রূপং – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খং’’।
তত্থ কতমো দুক্খনিরোধো? তণ্হায চ, অৰসেসানঞ্চ কিলেসানং, অৰসেসানঞ্চ অকুসলানং ধম্মানং, তিণ্ণঞ্চ কুসলমূলানং সাসৰানং, অৰসেসানঞ্চ সাসৰানং কুসলানং ধম্মানং পহানং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধো’’।
তত্থ কতমা দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায ভূমিযা পত্তিযা ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি দুক্খপটিপদং দন্ধাভিঞ্ঞং, তস্মিং সমযে ফস্সো হোতি…পে॰… অৰিক্খেপো হোতি। অযং ৰুচ্চতি ‘‘দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা’’।
অভিধম্মভাজনীযং।
৩. পঞ্হাপুচ্ছকং
২১৫. চত্তারি অরিযসচ্চানি – দুক্খং অরিযসচ্চং, দুক্খসমুদযং অরিযসচ্চং, দুক্খনিরোধং অরিযসচ্চং, দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা অরিযসচ্চং।
২১৬. চতুন্নং অরিযসচ্চানং কতি কুসলা, কতি অকুসলা, কতি অব্যাকতা…পে॰… কতি সরণা, কতি অরণা?
১. তিকং
২১৭. সমুদযসচ্চং অকুসলং। মগ্গসচ্চং কুসলং। নিরোধসচ্চং অব্যাকতং। দুক্খসচ্চং সিযা কুসলং, সিযা অকুসলং, সিযা অব্যাকতং। দ্ৰে সচ্চা সিযা সুখায ৰেদনায সম্পযুত্তা, সিযা অদুক্খমসুখায ৰেদনায সম্পযুত্তা। নিরোধসচ্চং ন ৰত্তব্বং – ‘‘সুখায ৰেদনায সম্পযুত্ত’’ন্তিপি, ‘‘দুক্খায ৰেদনায সম্পযুত্ত’’ন্তিপি, ‘‘অদুক্খমসুখায ৰেদনায সম্পযুত্ত’’ন্তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা সুখায ৰেদনায সম্পযুত্তং, সিযা দুক্খায ৰেদনায সম্পযুত্তং, সিযা অদুক্খমসুখায ৰেদনায সম্পযুত্তং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘সুখায ৰেদনায সম্পযুত্ত’’ন্তিপি, ‘‘দুক্খায ৰেদনায সম্পযুত্ত’’ন্তিপি, ‘‘অদুক্খমসুখায ৰেদনায সম্পযুত্ত’’ন্তিপি। দ্ৰে সচ্চা ৰিপাকধম্মধম্মা। নিরোধসচ্চং নেৰৰিপাকনৰিপাকধম্মধম্মং। দুক্খসচ্চং সিযা ৰিপাকং, সিযা ৰিপাকধম্মধম্মং, সিযা নেৰৰিপাকনৰিপাকধম্মধম্মং। সমুদযসচ্চং অনুপাদিন্নুপাদানিযং। দ্ৰে সচ্চা অনুপাদিন্নঅনুপাদানিযা। দুক্খসচ্চং সিযা উপাদিন্নুপাদানিযং, সিযা অনুপাদিন্নুপাদানিযং।
সমুদযসচ্চং সংকিলিট্ঠসংকিলেসিকং। দ্ৰে সচ্চা অসংকিলিট্ঠঅসংকিলেসিকা। দুক্খসচ্চং সিযা সংকিলিট্ঠসংকিলেসিকং, সিযা অসংকিলিট্ঠসংকিলেসিকং। সমুদযসচ্চং সৰিতক্কসৰিচারং। নিরোধসচ্চং অৰিতক্কঅৰিচারং। মগ্গসচ্চং সিযা সৰিতক্কসৰিচারং, সিযা অৰিতক্কৰিচারমত্তং, সিযা অৰিতক্কঅৰিচারং। দুক্খসচ্চং সিযা সৰিতক্কসৰিচারং, সিযা অৰিতক্কৰিচারমত্তং, সিযা অৰিতক্কঅৰিচারং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘সৰিতক্কসৰিচার’’ন্তিপি, ‘‘অৰিতক্কৰিচারমত্ত’’ন্তিপি, ‘‘অৰিতক্কঅৰিচার’’ন্তিপি। দ্ৰে সচ্চা সিযা পীতিসহগতা, সিযা সুখসহগতা, সিযা উপেক্খাসহগতা। নিরোধসচ্চং ন ৰত্তব্বং – ‘‘পীতিসহগত’’ন্তিপি, ‘‘সুখসহগত’’ন্তিপি, ‘‘উপেক্খাসহগত’’ন্তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা পীতিসহগতং, সিযা সুখসহগতং, সিযা উপেক্খাসহগতং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘পীতিসহগত’’ন্তিপি, ‘‘সুখসহগত’’ন্তিপি, ‘‘উপেক্খাসহগত’’ন্তিপি।
দ্ৰে সচ্চা নেৰ দস্সনেন ন ভাৰনায পহাতব্বা। সমুদযসচ্চং সিযা দস্সনেন পহাতব্বং, সিযা ভাৰনায পহাতব্বং। দুক্খসচ্চং সিযা দস্সনেন পহাতব্বং, সিযা ভাৰনায পহাতব্বং, সিযা নেৰ দস্সনেন ন ভাৰনায পহাতব্বং। দ্ৰে সচ্চা নেৰ দস্সনেন ন ভাৰনায পহাতব্বহেতুকা। সমুদযসচ্চং সিযা দস্সনেন পহাতব্বহেতুকং, সিযা ভাৰনায পহাতব্বহেতুকং । দুক্খসচ্চং সিযা দস্সনেন পহাতব্বহেতুকং, সিযা ভাৰনায পহাতব্বহেতুকং, সিযা নেৰ দস্সনেন ন ভাৰনায পহাতব্বহেতুকং। সমুদযসচ্চং আচযগামি। মগ্গসচ্চং অপচযগামি। নিরোধসচ্চং নেৰাচযগামিনাপচযগামি। দুক্খসচ্চং সিযা আচযগামি, সিযা নেৰাচযগামিনাপচযগামি। মগ্গসচ্চং সেক্খং। তীণি সচ্চানি নেৰসেক্খনাসেক্খা। সমুদযসচ্চং পরিত্তং । দ্ৰে সচ্চা অপ্পমাণা। দুক্খসচ্চং সিযা পরিত্তং, সিযা মহগ্গতং। নিরোধসচ্চং অনারম্মণং। মগ্গসচ্চং অপ্পমাণারম্মণং। সমুদযসচ্চং সিযা পরিত্তারম্মণং, সিযা মহগ্গতারম্মণং ন অপ্পমাণারম্মণং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘পরিত্তারম্মণ’’ন্তিপি, ‘‘মহগ্গতারম্মণ’’ন্তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা পরিত্তারম্মণং, সিযা মহগ্গতারম্মণং, সিযা অপ্পমাণারম্মণং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘পরিত্তারম্মণ’’ন্তিপি, ‘‘মহগ্গতারম্মণ’’ন্তিপি, ‘‘অপ্পমাণারম্মণ’’ন্তিপি।
সমুদযসচ্চং হীনং। দ্ৰে সচ্চা পণীতা। দুক্খসচ্চং সিযা হীনং, সিযা মজ্ঝিমং। নিরোধসচ্চং অনিযতং। মগ্গসচ্চং সম্মত্তনিযতং। দ্ৰে সচ্চা সিযা মিচ্ছত্তনিযতা, সিযা অনিযতা। নিরোধসচ্চং অনারম্মণং। সমুদযসচ্চং ন ৰত্তব্বং – ‘‘মগ্গারম্মণ’’ন্তিপি, ‘‘মগ্গহেতুক’’ন্তিপি, ‘‘মগ্গাধিপতী’’তিপি। মগ্গসচ্চং ন মগ্গারম্মণং মগ্গহেতুকং, সিযা মগ্গাধিপতি, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘মগ্গাধিপতী’’তি। দুক্খসচ্চং সিযা মগ্গারম্মণং ন মগ্গহেতুকং, সিযা মগ্গাধিপতি, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘মগ্গারম্মণ’’ন্তিপি, ‘‘মগ্গাধিপতী’’তিপি। দ্ৰে সচ্চা সিযা উপ্পন্না, সিযা অনুপ্পন্না, ন ৰত্তব্বা – ‘‘উপ্পাদিনো’’তি। নিরোধসচ্চং ন ৰত্তব্বং – ‘‘উপ্পন্ন’’ন্তিপি, ‘‘অনুপ্পন্ন’’ন্তিপি, ‘‘উপ্পাদী’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা উপ্পন্নং, সিযা অনুপ্পন্নং, সিযা উপ্পাদি। তীণি সচ্চানি সিযা অতীতা, সিযা অনাগতা, সিযা পচ্চুপ্পন্না। নিরোধসচ্চং ন ৰত্তব্বং – ‘‘অতীত’’ন্তিপি, ‘‘অনাগত’’ন্তিপি, ‘‘পচ্চুপ্পন্ন’’ন্তিপি। নিরোধসচ্চং অনারম্মণং। মগ্গসচ্চং ন ৰত্তব্বং – ‘‘অতীতারম্মণ’’ন্তিপি, ‘‘অনাগতারম্মণ’’ন্তিপি, ‘‘পচ্চুপ্পন্নারম্মণ’’ন্তিপি। দ্ৰে সচ্চা সিযা অতীতারম্মণা, সিযা অনাগতারম্মণা, সিযা পচ্চুপ্পন্নারম্মণা, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘অতীতারম্মণা’’তিপি, ‘‘অনাগতারম্মণা’’তিপি, ‘‘পচ্চুপ্পন্নারম্মণা’’তিপি। নিরোধসচ্চং বহিদ্ধা। তীণি সচ্চানি সিযা অজ্ঝত্তা, সিযা বহিদ্ধা, সিযা অজ্ঝত্তবহিদ্ধা। নিরোধসচ্চং অনারম্মণং। মগ্গসচ্চং বহিদ্ধারম্মণং। সমুদযসচ্চং সিযা অজ্ঝত্তারম্মণং, সিযা বহিদ্ধারম্মণং, সিযা অজ্ঝত্তবহিদ্ধারম্মণং। দুক্খসচ্চং সিযা অজ্ঝত্তারম্মণং, সিযা বহিদ্ধারম্মণং, সিযা অজ্ঝত্তবহিদ্ধারম্মণং , সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘অজ্ঝত্তারম্মণ’’ন্তিপি, ‘‘বহিদ্ধারম্মণ’’ন্তিপি, ‘‘অজ্ঝত্তবহিদ্ধারম্মণ’’ন্তিপি। তীণি সচ্চানি অনিদস্সনঅপ্পটিঘা। দুক্খসচ্চং সিযা সনিদস্সনসপ্পটিঘং, সিযা অনিদস্সনসপ্পটিঘং, সিযা অনিদস্সনঅপ্পটিঘং।
২. দুকং
২১৮. সমুদযসচ্চং হেতু। নিরোধসচ্চং ন হেতু। দ্ৰে সচ্চা সিযা হেতূ, সিযা ন হেতূ। দ্ৰে সচ্চা সহেতুকা। নিরোধসচ্চং অহেতুকং। দুক্খসচ্চং সিযা সহেতুকং, সিযা অহেতুকং। দ্ৰে সচ্চা হেতুসম্পযুত্তা। নিরোধসচ্চং হেতুৰিপ্পযুত্তং। দুক্খসচ্চং সিযা হেতুসম্পযুত্তং, সিযা হেতুৰিপ্পযুত্তং। সমুদযসচ্চং হেতু চেৰ সহেতুকঞ্চ। নিরোধসচ্চং ন ৰত্তব্বং – ‘‘হেতু চেৰ সহেতুকঞ্চা’’তিপি, ‘‘সহেতুকঞ্চেৰ ন চ হেতূ’’তিপি। মগ্গসচ্চং সিযা হেতু চেৰ সহেতুকঞ্চ, সিযা সহেতুকঞ্চেৰ ন চ হেতু। দুক্খসচ্চং সিযা হেতু চেৰ সহেতুকঞ্চ, সিযা সহেতুকঞ্চেৰ ন চ হেতু, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘হেতু চেৰ সহেতুকঞ্চা’’তিপি, ‘‘সহেতুকঞ্চেৰ ন চ হেতূ’’তিপি। সমুদযসচ্চং হেতু চেৰ হেতুসম্পযুত্তঞ্চ। নিরোধসচ্চং ন ৰত্তব্বং – ‘‘হেতু চেৰ হেতুসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি, ‘‘হেতুসম্পযুত্তঞ্চেৰ ন চ হেতূ’’তিপি। মগ্গসচ্চং সিযা হেতু চেৰ হেতুসম্পযুত্তঞ্চ, সিযা হেতুসম্পযুত্তঞ্চেৰ ন চ হেতু। দুক্খসচ্চং সিযা হেতু চেৰ হেতুসম্পযুত্তঞ্চ, সিযা হেতুসম্পযুত্তঞ্চেৰ ন চ হেতু, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘হেতু চেৰ হেতুসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি, ‘‘হেতুসম্পযুত্তঞ্চেৰ ন চ হেতূ’’তিপি। নিরোধসচ্চং ন হেতুঅহেতুকং। সমুদযসচ্চং ন ৰত্তব্বং – ‘‘ন হেতুসহেতুক’’ন্তিপি, ‘‘ন হেতুঅহেতুক’’ন্তিপি। মগ্গসচ্চং সিযা ন হেতুসহেতুকং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘ন হেতুসহেতুক’’ন্তিপি, ‘‘ন হেতুঅহেতুক’’ন্তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা ন হেতুসহেতুকং, সিযা ন হেতুঅহেতুকং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘ন হেতুসহেতুক’’ন্তিপি, ‘‘ন হেতুঅহেতুক’’ন্তিপি।
তীণি সচ্চানি সপ্পচ্চযা। নিরোধসচ্চং অপ্পচ্চযং। তীণি সচ্চানি সঙ্খতা। নিরোধসচ্চং অসঙ্খতং। তীণি সচ্চানি অনিদস্সনা। দুক্খসচ্চং সিযা সনিদস্সনং, সিযা অনিদস্সনং। তীণি সচ্চানি অপ্পটিঘা। দুক্খসচ্চং সিযা সপ্পটিঘং, সিযা অপ্পটিঘং। তীণি সচ্চানি অরূপানি। দুক্খসচ্চং সিযা রূপং, সিযা অরূপং। দ্ৰে সচ্চা লোকিযা। দ্ৰে সচ্চা লোকুত্তরা; কেনচি ৰিঞ্ঞেয্যা, কেনচি ন ৰিঞ্ঞেয্যা।
সমুদযসচ্চং আসৰো। দ্ৰে সচ্চা নো আসৰা। দুক্খসচ্চং সিযা আসৰো, সিযা নো আসৰো। দ্ৰে সচ্চা সাসৰা। দ্ৰে সচ্চা অনাসৰা । সমুদযসচ্চং আসৰসম্পযুত্তং। দ্ৰে সচ্চা আসৰৰিপ্পযুত্তা। দুক্খসচ্চং সিযা আসৰসম্পযুত্তং, সিযা আসৰৰিপ্পযুত্তং। সমুদযসচ্চং আসৰো চেৰ সাসৰঞ্চ। দ্ৰে সচ্চা ন ৰত্তব্বা – ‘‘আসৰা চেৰ সাসৰা চা’’তিপি, ‘‘সাসৰা চেৰ নো চ আসৰা’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা আসৰো চেৰ সাসৰঞ্চ, সিযা সাসৰঞ্চেৰ নো চ আসৰো। সমুদযসচ্চং আসৰো চেৰ আসৰসম্পযুত্তঞ্চ। দ্ৰে সচ্চা ন ৰত্তব্বা – ‘‘আসৰা চেৰ আসৰসম্পযুত্তা চা’’তিপি, ‘‘আসৰসম্পযুত্তা চেৰ নো চ আসৰা’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা আসৰো চেৰ আসৰসম্পযুত্তঞ্চ , সিযা আসৰসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ আসৰো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘আসৰো চেৰ আসৰসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি, ‘‘আসৰসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ আসৰো’’তিপি। দ্ৰে সচ্চা আসৰৰিপ্পযুত্তঅনাসৰা। সমুদযসচ্চং ন ৰত্তব্বং – ‘‘আসৰৰিপ্পযুত্তসাসৰ’’ন্তিপি, ‘‘আসৰৰিপ্পযুত্তঅনাসৰ’’ন্তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা আসৰৰিপ্পযুত্তসাসৰং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘আসৰৰিপ্পযুত্তসাসৰ’’ন্তিপি, ‘‘আসৰৰিপ্পযুত্তঅনাসৰ’’ন্তিপি।
সমুদযসচ্চং সংযোজনং। দ্ৰে সচ্চা নো সংযোজনা। দুক্খসচ্চং সিযা সংযোজনং, সিযা নো সংযোজনং। দ্ৰে সচ্চা সংযোজনিযা। দ্ৰে সচ্চা অসংযোজনিযা। সমুদযসচ্চং সংযোজনসম্পযুত্তং। দ্ৰে সচ্চা সংযোজনৰিপ্পযুত্তা। দুক্খসচ্চং সিযা সংযোজনসম্পযুত্তং, সিযা সংযোজনৰিপ্পযুত্তং। সমুদযসচ্চং সংযোজনঞ্চেৰ সংযোজনিযঞ্চ। দ্ৰে সচ্চা ন ৰত্তব্বা – ‘‘সংযোজনা চেৰ সংযোজনিযা চা’’তিপি, ‘‘সংযোজনিযা চেৰ নো চ সংযোজনা’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা সংযোজনঞ্চেৰ সংযোজনিযঞ্চ, সিযা সংযোজনিযঞ্চেৰ নো চ সংযোজনং। সমুদযসচ্চং সংযোজনঞ্চেৰ সংযোজনসম্পযুত্তঞ্চ। দ্ৰে সচ্চা ন ৰত্তব্বা – ‘‘সংযোজনা চেৰ সংযোজনসম্পযুত্তা চা’’তিপি, ‘‘সংযোজনসম্পযুত্তা চেৰ নো চ সংযোজনা’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা সংযোজনঞ্চেৰ সংযোজনসম্পযুত্তঞ্চ, সিযা সংযোজনসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ সংযোজনং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘সংযোজনঞ্চেৰ সংযোজনসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি, ‘‘সংযোজনসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ সংযোজন’’ন্তিপি । দ্ৰে সচ্চা সংযোজনৰিপ্পযুত্তঅসংযোজনিযা। সমুদযসচ্চং ন ৰত্তব্বং – ‘‘সংযোজনৰিপ্পযুত্তসংযোজনিয’’ন্তিপি, ‘‘সংযোজনৰিপ্পযুত্তঅসংযোজনিয’’ন্তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা সংযোজনৰিপ্পযুত্তসংযোজনিযং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘সংযোজনৰিপ্পযুত্তসংযোজনিয’’ন্তিপি, ‘‘সংযোজনৰিপ্পযুত্তঅসংযোজনিয’’ন্তিপি।
সমুদযসচ্চং গন্থো। দ্ৰে সচ্চা নো গন্থা। দুক্খসচ্চং সিযা গন্থো, সিযা নো গন্থো। দ্ৰে সচ্চা গন্থনিযা। দ্ৰে সচ্চা অগন্থনিযা। দ্ৰে সচ্চা গন্থৰিপ্পযুত্তা। দ্ৰে সচ্চা সিযা গন্থসম্পযুত্তা, সিযা গন্থৰিপ্পযুত্তা। সমুদযসচ্চং গন্থো চেৰ গন্থনিযঞ্চ। দ্ৰে সচ্চা ন ৰত্তব্বা – ‘‘গন্থা চেৰ গন্থনিযা চা’’তিপি, ‘‘গন্থনিযা চেৰ নো চ গন্থা’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা গন্থো চেৰ গন্থনিযঞ্চ, সিযা গন্থনিযঞ্চেৰ নো চ গন্থো। সমুদযসচ্চং গন্থো চেৰ গন্থসম্পযুত্তঞ্চ , সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘গন্থো চেৰ গন্থসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি, ‘‘গন্থসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ গন্থো’’তিপি। দ্ৰে সচ্চা ন ৰত্তব্বা – ‘‘গন্থা চেৰ গন্থসম্পযুত্তা চা’’তিপি, ‘‘গন্থসম্পযুত্তা চেৰ নো চ গন্থা’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা গন্থো চেৰ গন্থসম্পযুত্তঞ্চ, সিযা গন্থসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ গন্থো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘গন্থো চেৰ গন্থসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি, ‘‘গন্থসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ গন্থো’’তিপি। দ্ৰে সচ্চা গন্থৰিপ্পযুত্তঅগন্থনিযা। দ্ৰে সচ্চা সিযা গন্থৰিপ্পযুত্তগন্থনিযা, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘গন্থৰিপ্পযুত্তগন্থনিযা’’তিপি, ‘‘গন্থৰিপ্পযুত্তঅগন্থনিযা’’তিপি।
সমুদযসচ্চং ওঘো…পে॰… যোগো…পে॰… নীৰরণং। দ্ৰে সচ্চা নো নীৰরণা। দুক্খসচ্চং সিযা নীৰরণং, সিযা নো নীৰরণং। দ্ৰে সচ্চা নীৰরণিযা দ্ৰে সচ্চা অনীৰরণিযা। সমুদযসচ্চং নীৰরণসম্পযুত্তং। দ্ৰে সচ্চা নীৰরণৰিপ্পযুত্তা। দুক্খসচ্চং সিযা নীৰরণসম্পযুত্তং, সিযা নীৰরণৰিপ্পযুত্তং। সমুদযসচ্চং নীৰরণঞ্চেৰ নীৰরণিযঞ্চ। দ্ৰে সচ্চা ন ৰত্তব্বা – ‘‘নীৰরণা চেৰ নীৰরণিযা চা’’তিপি, ‘‘নীৰরণিযা চেৰ নো চ নীৰরণা’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা নীৰরণঞ্চেৰ নীৰরণিযঞ্চ, সিযা নীৰরণিযঞ্চেৰ নো চ নীৰরণং। সমুদযসচ্চং নীৰরণঞ্চেৰ নীৰরণসম্পযুত্তঞ্চ। দ্ৰে সচ্চা ন ৰত্তব্বা – ‘‘নীৰরণা চেৰ নীৰরণসম্পযুত্তা চা’’তিপি, ‘‘নীৰরণসম্পযুত্তা চেৰ নো চ নীৰরণা’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা নীৰরণঞ্চেৰ নীৰরণসম্পযুত্তঞ্চ, সিযা নীৰরণসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ নীৰরণং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘নীৰরণঞ্চেৰ নীৰরণসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি , ‘‘নীৰরণসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ নীৰরণ’’ন্তিপি। দ্ৰে সচ্চা নীৰরণৰিপ্পযুত্তঅনীৰরণিযা। সমুদযসচ্চং ন ৰত্তব্বং – ‘‘নীৰরণৰিপ্পযুত্তনীৰরণিয’’ন্তিপি, ‘‘নীৰরণৰিপ্পযুত্তঅনীৰরণিয’’ন্তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা নীৰরণৰিপ্পযুত্তনীৰরণিযং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘নীৰরণৰিপ্পযুত্তনীৰরণিয’’ন্তিপি, ‘‘নীৰরণৰিপ্পযুত্তঅনীৰরণিয’’ন্তিপি।
তীণি সচ্চানি নো পরামাসা। দুক্খসচ্চং সিযা পরামাসো, সিযা নো পরামাসো। দ্ৰে সচ্চা পরামট্ঠা। দ্ৰে সচ্চা অপরামট্ঠা। দ্ৰে সচ্চা পরামাসৰিপ্পযুত্তা। সমুদযসচ্চং সিযা পরামাসসম্পযুত্তং, সিযা পরামাসৰিপ্পযুত্তং। দুক্খসচ্চং সিযা পরামাসসম্পযুত্তং, সিযা পরামাসৰিপ্পযুত্তং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘পরামাসসম্পযুত্ত’’ন্তিপি, ‘‘পরামাসৰিপ্পযুত্ত’’ন্তিপি। সমুদযসচ্চং ন ৰত্তব্বং – ‘‘পরামাসো চেৰ পরামট্ঠঞ্চা’’তি, পরামট্ঠঞ্চেৰ নো চ পরামাসো। দ্ৰে সচ্চা ন ৰত্তব্বা – ‘‘পরামাসা চেৰ পরামট্ঠা চা’’তিপি , ‘‘পরামট্ঠা চেৰ নো চ পরামাসা’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা পরামাসো চেৰ পরামট্ঠঞ্চ, সিযা পরামট্ঠঞ্চেৰ নো চ পরামাসো। দ্ৰে সচ্চা পরামাসৰিপ্পযুত্তঅপরামট্ঠা। দ্ৰে সচ্চা সিযা পরামাসৰিপ্পযুত্তপরামট্ঠা, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘পরামাসৰিপ্পযুত্তপরামট্ঠা’’তিপি, ‘‘পরামাসৰিপ্পযুত্তঅপরামট্ঠা’’তিপি।
দ্ৰে সচ্চা সারম্মণা। নিরোধসচ্চং অনারম্মণং। দুক্খসচ্চং সিযা সারম্মণং, সিযা অনারম্মণং। তীণি সচ্চানি নো চিত্তা। দুক্খসচ্চং সিযা চিত্তং, সিযা নো চিত্তং। দ্ৰে সচ্চা চেতসিকা। নিরোধসচ্চং অচেতসিকং। দুক্খসচ্চং সিযা চেতসিকং, সিযা অচেতসিকং। দ্ৰে সচ্চা চিত্তসম্পযুত্তা । নিরোধসচ্চং চিত্তৰিপ্পযুত্তং। দুক্খসচ্চং সিযা চিত্তসম্পযুত্তং, সিযা চিত্তৰিপ্পযুত্তং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘চিত্তেন সম্পযুত্ত’’ন্তিপি, ‘‘চিত্তেন ৰিপ্পযুত্ত’’ন্তিপি। দ্ৰে সচ্চা চিত্তসংসট্ঠা। নিরোধসচ্চং চিত্তৰিসংসট্ঠং। দুক্খসচ্চং সিযা চিত্তসংসট্ঠং, সিযা চিত্তৰিসংসট্ঠং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘চিত্তেন সংসট্ঠ’’ন্তিপি, ‘‘চিত্তেন ৰিসংসট্ঠ’’ন্তিপি। দ্ৰে সচ্চা চিত্তসমুট্ঠানা। নিরোধসচ্চং নো চিত্তসমুট্ঠানং। দুক্খসচ্চং সিযা চিত্তসমুট্ঠানং, সিযা নো চিত্তসমুট্ঠানং। দ্ৰে সচ্চা চিত্তসহভুনো। নিরোধসচ্চং নো চিত্তসহভূ। দুক্খসচ্চং সিযা চিত্তসহভূ, সিযা নো চিত্তসহভূ। দ্ৰে সচ্চা চিত্তানুপরিৰত্তিনো। নিরোধসচ্চং নো চিত্তানুপরিৰত্তি। দুক্খসচ্চং সিযা চিত্তানুপরিৰত্তি, সিযা নো চিত্তানুপরিৰত্তি। দ্ৰে সচ্চা চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানা। নিরোধসচ্চং নো চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানং । দুক্খসচ্চং সিযা চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানং, সিযা নো চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানং। দ্ৰে সচ্চা চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানসহভুনো। নিরোধসচ্চং নো চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানসহভূ। দুক্খসচ্চং সিযা চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানসহভূ, সিযা নো চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানসহভূ। দ্ৰে সচ্চা চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানানুপরিৰত্তিনো। নিরোধসচ্চং নো চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানানুপরিৰত্তি । দুক্খসচ্চং সিযা চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানানুপরিৰত্তি, সিযা নো চিত্তসংসট্ঠসমুট্ঠানানুপরিৰত্তি। তীণি সচ্চানি বাহিরা। দুক্খসচ্চং সিযা অজ্ঝত্তং, সিযা বাহিরং।
তীণি সচ্চানি নো উপাদা। দুক্খসচ্চং সিযা উপাদা, সিযা নো উপাদা। তীণি সচ্চানি অনুপাদিন্না। দুক্খসচ্চং সিযা উপাদিন্নং, সিযা অনুপাদিন্নং। সমুদযসচ্চং উপাদানং। দ্ৰে সচ্চা নো উপাদানা। দুক্খসচ্চং সিযা উপাদানং, সিযা নো উপাদানং। দ্ৰে সচ্চা উপাদানিযা। দ্ৰে সচ্চা অনুপাদানিযা। দ্ৰে সচ্চা উপাদানৰিপ্পযুত্তা। দ্ৰে সচ্চা সিযা উপাদানসম্পযুত্তা, সিযা উপাদানৰিপ্পযুত্তা। সমুদযসচ্চং উপাদানঞ্চেৰ উপাদানিযঞ্চ। দ্ৰে সচ্চা ন ৰত্তব্বা – ‘‘উপাদানা চেৰ উপাদানিযা চা’’তিপি, ‘‘উপাদানিযা চেৰ নো চ উপাদানা’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা উপাদানঞ্চেৰ উপাদানিযঞ্চ, সিযা উপাদানিযঞ্চেৰ নো চ উপাদানং। সমুদযসচ্চং সিযা উপাদানঞ্চেৰ উপাদানসম্পযুত্তঞ্চ, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘উপাদানঞ্চেৰ উপাদানসম্পযুত্তঞ্চা’’তিপি, ‘‘উপাদানসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ উপাদান’’ন্তিপি। দ্ৰে সচ্চা ন ৰত্তব্বা – ‘‘উপাদানা চেৰ উপাদানসম্পযুত্তা চা’’তিপি, ‘‘উপাদানসম্পযুত্তা চেৰ নো চ উপাদানা’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা উপাদানঞ্চেৰ উপাদানসম্পযুত্তঞ্চ, সিযা উপাদানসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ উপাদানং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘উপাদানঞ্চেৰ উপাদানসম্পযুত্তঞ্চা’’ তিপি, ‘‘উপাদানসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ উপাদান’’ন্তিপি। দ্ৰে সচ্চা উপাদানৰিপ্পযুত্তঅনুপাদানিযা। দ্ৰে সচ্চা সিযা উপাদানৰিপ্পযুত্তউপাদানিযা, সিযা ন ৰত্তব্বা – ‘‘উপাদানৰিপ্পযুত্তউপাদানিযা’’তিপি, ‘‘উপাদানৰিপ্পযুত্তঅনুপাদানিযা’’তিপি।
সমুদযসচ্চং কিলেসো। দ্ৰে সচ্চা নো কিলেসা। দুক্খসচ্চং সিযা কিলেসো, সিযা নো কিলেসো। দ্ৰে সচ্চা সংকিলেসিকা। দ্ৰে সচ্চা অসংকিলেসিকা। সমুদযসচ্চং সংকিলিট্ঠং। দ্ৰে সচ্চা অসংকিলিট্ঠা। দুক্খসচ্চং সিযা সংকিলিট্ঠং, সিযা অসংকিলিট্ঠং। সমুদযসচ্চং কিলেসসম্পযুত্তং। দ্ৰে সচ্চা কিলেসৰিপ্পযুত্তা। দুক্খসচ্চং সিযা কিলেসসম্পযুত্তং, সিযা কিলেসৰিপ্পযুত্তং। সমুদযসচ্চং কিলেসো চেৰ সংকিলেসিকঞ্চ। দ্ৰে সচ্চা ন ৰত্তব্বা – ‘‘কিলেসা চেৰ সংকিলেসিকা চা’’তিপি, ‘‘সংকিলেসিকা চেৰ নো চ কিলেসা’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা কিলেসো চেৰ সংকিলেসিকঞ্চ, সিযা সংকিলেসিকঞ্চেৰ নো চ কিলেসো। সমুদযসচ্চং কিলেসো চেৰ সংকিলিট্ঠঞ্চ। দ্ৰে সচ্চা ন ৰত্তব্বা – ‘‘কিলেসা চেৰ সংকিলিট্ঠা চা’’তিপি, ‘‘সংকিলিট্ঠা চেৰ নো চ কিলেসা’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা কিলেসো চেৰ সংকিলিট্ঠঞ্চ, সিযা সংকিলিট্ঠঞ্চেৰ নো চ কিলেসো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘কিলেসো চেৰ সংকিলিট্ঠঞ্চা’’তিপি, ‘‘সংকিলিট্ঠঞ্চেৰ নো চ কিলেসো’’তিপি। সমুদযসচ্চং কিলেসো চেৰ কিলেসসম্পযুত্তঞ্চ। দ্ৰে সচ্চা ন ৰত্তব্বা – ‘‘কিলেসা চেৰ কিলেসসম্পযুত্তা চা’’তিপি, ‘‘কিলেসসম্পযুত্তা চেৰ নো চ কিলেসা’’তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা কিলেসো চেৰ কিলেসসম্পযুত্তঞ্চ , সিযা কিলেসসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ কিলেসো, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘কিলেসো চেৰ কিলেসসম্পযুত্তঞ্চা’’ তিপি, ‘‘কিলেসসম্পযুত্তঞ্চেৰ নো চ কিলেসো’’তিপি। দ্ৰে সচ্চা কিলেসৰিপ্পযুত্তঅসংকিলেসিকা। সমুদযসচ্চং ন ৰত্তব্বং – ‘‘কিলেসৰিপ্পযুত্তসংকিলেসিক’’ন্তিপি, ‘‘কিলেসৰিপ্পযুত্তঅসংকিলেসিক’’ন্তিপি। দুক্খসচ্চং সিযা কিলেসৰিপ্পযুত্তসংকিলেসিকং, সিযা ন ৰত্তব্বং – ‘‘কিলেসৰিপ্পযুত্তসংকিলেসিক’’ন্তিপি, ‘‘কিলেসৰিপ্পযুত্তঅসংকিলেসিক’’ন্তিপি।
দ্ৰে সচ্চা ন দস্সনেন পহাতব্বা। দ্ৰে সচ্চা সিযা দস্সনেন পহাতব্বা, সিযা ন দস্সনেন পহাতব্বা। দ্ৰে সচ্চা ন ভাৰনায পহাতব্বা। দ্ৰে সচ্চা সিযা ভাৰনায পহাতব্বা, সিযা ন ভাৰনায পহাতব্বা। দ্ৰে সচ্চা ন দস্সনেন পহাতব্বহেতুকা। দ্ৰে সচ্চা সিযা দস্সনেন পহাতব্বহেতুকা, সিযা ন দস্সনেন পহাতব্বহেতুকা। দ্ৰে সচ্চা ন ভাৰনায পহাতব্বহেতুকা। দ্ৰে সচ্চা সিযা ভাৰনায পহাতব্বহেতুকা, সিযা ন ভাৰনায পহাতব্বহেতুকা। সমুদযসচ্চং সৰিতক্কং। নিরোধসচ্চং অৰিতক্কং। দ্ৰে সচ্চা সিযা সৰিতক্কা, সিযা অৰিতক্কা। সমুদযসচ্চং সৰিচারং। নিরোধসচ্চং অৰিচারং। দ্ৰে সচ্চা সিযা সৰিচারা, সিযা অৰিচারা। নিরোধসচ্চং অপ্পীতিকং। তীণি সচ্চানি সিযা সপ্পীতিকা, সিযা অপ্পীতিকা। নিরোধসচ্চং ন পীতিসহগতং। তীণি সচ্চানি সিযা পীতিসহগতা, সিযা ন পীতিসহগতা। নিরোধসচ্চং ন সুখসহগতং। তীণি সচ্চানি সিযা সুখসহগতা, সিযা ন সুখসহগতা। নিরোধসচ্চং ন উপেক্খাসহগতং। তীণি সচ্চানি সিযা উপেক্খাসহগতা, সিযা ন উপেক্খাসহগতা।
সমুদযসচ্চং কামাৰচরং। দ্ৰে সচ্চা ন কামাৰচরা। দুক্খসচ্চং সিযা কামাৰচরং, সিযা ন কামাৰচরং। তীণি সচ্চানি ন রূপাৰচরা। দুক্খসচ্চং সিযা রূপাৰচরং, সিযা ন রূপাৰচরং। তীণি সচ্চানি ন অরূপাৰচরা। দুক্খসচ্চং সিযা অরূপাৰচরং, সিযা ন অরূপাৰচরং। দ্ৰে সচ্চা পরিযাপন্না। দ্ৰে সচ্চা অপরিযাপন্না। মগ্গসচ্চং নিয্যানিকং। তীণি সচ্চানি অনিয্যানিকা। মগ্গসচ্চং নিযতং। নিরোধসচ্চং অনিযতং। দ্ৰে সচ্চা সিযা নিযতা, সিযা অনিযতা। দ্ৰে সচ্চা সউত্তরা। দ্ৰে সচ্চা অনুত্তরা। সমুদযসচ্চং সরণং। দ্ৰে সচ্চা অরণা। দুক্খসচ্চং সিযা সরণং, সিযা অরণন্তি।
পঞ্হাপুচ্ছকং।
সচ্চৰিভঙ্গো নিট্ঠিতো।