৯. ইদ্ধিপাদৰিভঙ্গো
১. সুত্তন্তভাজনীযং
৪৩১. চত্তারো
১. ছন্দিদ্ধিপাদো
৪৩২. কথঞ্চ ভিক্খু ছন্দসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি? ছন্দং চে ভিক্খু অধিপতিং করিত্ৰা লভতি সমাধিং, লভতি চিত্তস্সেকগ্গতং
৪৩৩. তত্থ
তত্থ
তত্থ কতমো পধানসঙ্খারো? যো চেতসিকো ৰীরিযারম্ভো নিক্কমো পরক্কমো উয্যামো ৰাযামো উস্সাহো উস্সোল়্হী থামো ঠিতি অসিথিলপরক্কমতা অনিক্খিত্তছন্দতা অনিক্খিত্তধুরতা ধুরসম্পগ্গাহো
৪৩৪. ইদ্ধীতি। যা তেসং ধম্মানং ইদ্ধি সমিদ্ধি ইজ্ঝনা সমিজ্ঝনা লাভো পটিলাভো পত্তি সম্পত্তি ফুসনা সচ্ছিকিরিযা উপসম্পদা।
‘‘ইদ্ধিপাদো’’তি। তথাভূতস্স ৰেদনাক্খন্ধো, সঞ্ঞাক্খন্ধো, সঙ্খারক্খন্ধো, ৰিঞ্ঞাণক্খন্ধো।
‘‘ইদ্ধিপাদং ভাৰেতী’’তি। তে ধম্মে আসেৰতি ভাৰেতি বহুলীকরোতি। তেন ৰুচ্চতি ‘‘ইদ্ধিপাদং ভাৰেতী’’তি।
২. ৰীরিযিদ্ধিপাদো
৪৩৫. কথঞ্চ ভিক্খু ৰীরিযসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি? ৰীরিযং চে ভিক্খু অধিপতিং করিত্ৰা লভতি সমাধিং লভতি চিত্তস্সেকগ্গতং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘ৰীরিযসমাধি’’। সো অনুপ্পন্নানং পাপকানং অকুসলানং ধম্মানং অনুপ্পাদায ছন্দং জনেতি ৰাযমতি ৰীরিযং আরভতি চিত্তং পগ্গণ্হাতি পদহতি, উপ্পন্নানং পাপকানং অকুসলানং ধম্মানং
৪৩৬. তত্থ কতমং ৰীরিযং? যো চেতসিকো ৰীরিযারম্ভো…পে॰… সম্মাৰাযামো – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘ৰীরিযং’’।
তত্থ
তত্থ
৪৩৭. ইদ্ধীতি। যা তেসং ধম্মানং ইদ্ধি সমিদ্ধি ইজ্ঝনা সমিজ্ঝনা লাভো পটিলাভো পত্তি সম্পত্তি ফুসনা সচ্ছিকিরিযা উপসম্পদা।
ইদ্ধিপাদোতি। তথাভূতস্স ৰেদনাক্খন্ধো…পে॰… ৰিঞ্ঞাণক্খন্ধো।
ইদ্ধিপাদং ভাৰেতীতি। তে ধম্মে আসেৰতি ভাৰেতি বহুলীকরোতি। তেন ৰুচ্চতি ‘‘ইদ্ধিপাদং ভাৰেতী’’তি।
৩. চিত্তিদ্ধিপাদো
৪৩৮. কথঞ্চ
৪৩৯. তত্থ কতমং চিত্তং? যং চিত্তং মনো মানসং…পে॰… তজ্জামনোৰিঞ্ঞাণধাতু – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘চিত্তং’’।
তত্থ কতমো সমাধি? যা চিত্তস্স ঠিতি সণ্ঠিতি…পে॰… সম্মাসমাধি – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সমাধি’’।
তত্থ কতমো পধানসঙ্খারো? যো চেতসিকো ৰীরিযারম্ভো…পে॰… সম্মাৰাযামো – অযং ৰুচ্চতি ‘‘পধানসঙ্খারো’’। ইতি ইমিনা চ চিত্তেন, ইমিনা চ সমাধিনা, ইমিনা চ পধানসঙ্খারেন
৪৪০. ইদ্ধীতি
ইদ্ধিপাদোতি। তথাভূতস্স ৰেদনাক্খন্ধো…পে॰… ৰিঞ্ঞাণক্খন্ধো।
ইদ্ধিপাদং
৪. ৰীমংসিদ্ধিপাদো
৪৪১. কথঞ্চ ভিক্খু ৰীমংসাসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি? ৰীমংসং চে ভিক্খু অধিপতিং করিত্ৰা লভতি সমাধিং লভতি চিত্তস্সেকগ্গতং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘ৰীমংসাসমাধি’’। সো অনুপ্পন্নানং পাপকানং অকুসলানং ধম্মানং অনুপ্পাদায ছন্দং জনেতি ৰাযমতি ৰীরিযং আরভতি চিত্তং পগ্গণ্হাতি পদহতি, উপ্পন্নানং পাপকানং অকুসলানং ধম্মানং পহানায…পে॰… অনুপ্পন্নানং কুসলানং ধম্মানং উপ্পাদায…পে॰… উপ্পন্নানং কুসলানং ধম্মানং ঠিতিযা অসম্মোসায ভিয্যোভাৰায ৰেপুল্লায ভাৰনায পারিপূরিযা ছন্দং জনেতি ৰাযমতি ৰীরিযং আরভতি চিত্তং পগ্গণ্হাতি পদহতি। ইমে ৰুচ্চন্তি ‘‘পধানসঙ্খারা’’। ইতি অযঞ্চ ৰীমংসাসমাধি, ইমে চ পধানসঙ্খারা; তদেকজ্ঝং অভিসঞ্ঞূহিত্ৰা অভিসঙ্খিপিত্ৰা ৰীমংসাসমাধিপধানসঙ্খারোত্ৰেৰ সঙ্খ্যং গচ্ছতি।
৪৪২. তত্থ কতমা ৰীমংসা? যা পঞ্ঞা পজাননা…পে॰… অমোহো ধম্মৰিচযো সম্মাদিট্ঠি – অযং ৰুচ্চতি ‘‘ৰীমংসা’’।
তত্থ কতমো সমাধি? যা চিত্তস্স ঠিতি সণ্ঠিতি…পে॰… সম্মাসমাধি – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সমাধি’’।
তত্থ কতমো পধানসঙ্খারো? যো চেতসিকো ৰীরিযারম্ভো
৪৪৩. ইদ্ধীতি। যা তেসং ধম্মানং ইদ্ধি সমিদ্ধি ইজ্ঝনা সমিজ্ঝনা লাভো পটিলাভো পত্তি সম্পত্তি ফুসনা সচ্ছিকিরিযা উপসম্পদা।
ইদ্ধিপাদোতি
ইদ্ধিপাদং ভাৰেতীতি। তে ধম্মে আসেৰতি ভাৰেতি বহুলীকরোতি। তেন ৰুচ্চতি ‘‘ইদ্ধিপাদং ভাৰেতী’’তি।
সুত্তন্তভাজনীযং।
২. অভিধম্মভাজনীযং
৪৪৪. চত্তারো ইদ্ধিপাদা – ইধ ভিক্খু ছন্দসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি, ৰীরিযসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি, চিত্তসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি, ৰীমংসাসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি।
১. ছন্দিদ্ধিপাদো
৪৪৫. কথঞ্চ ভিক্খু ছন্দসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায ভূমিযা পত্তিযা ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি দুক্খপটিপদং দন্ধাভিঞ্ঞং, তস্মিং সমযে ছন্দসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং
৪৪৬. তত্থ কতমো ছন্দো? যো ছন্দো ছন্দিকতা কত্তুকম্যতা কুসলো ধম্মচ্ছন্দো – অযং ৰুচ্চতি ‘‘ছন্দো’’।
তত্থ কতমো সমাধি? যা চিত্তস্স ঠিতি সণ্ঠিতি…পে॰… সম্মাসমাধি সমাধিসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সমাধি’’।
তত্থ
৪৪৭. ইদ্ধীতি
ইদ্ধিপাদোতি
ইদ্ধিপাদং ভাৰেতীতি। তে ধম্মে আসেৰতি ভাৰেতি বহুলীকরোতি। তেন ৰুচ্চতি ‘‘ইদ্ধিপাদং ভাৰেতী’’তি।
২. ৰীরিযিদ্ধিপাদো
৪৪৮. কথঞ্চ ভিক্খু ৰীরিযসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায ভূমিযা পত্তিযা ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি দুক্খপটিপদং দন্ধাভিঞ্ঞং, তস্মিং সমযে ৰীরিযসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং
৪৪৯. তত্থ কতমং ৰীরিযং? যো চেতসিকো ৰীরিযারম্ভো…পে॰… সম্মাৰাযামো ৰীরিযসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘ৰীরিযং’’।
তত্থ কতমো সমাধি? যা চিত্তস্স ঠিতি সণ্ঠিতি…পে॰… সম্মাসমাধি সমাধিসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সমাধি’’।
তত্থ কতমো পধানসঙ্খারো? যো চেতসিকো ৰীরিযারম্ভো…পে॰… সম্মাৰাযামো ৰীরিযসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘পধানসঙ্খারো’’। ইতি ইমিনা চ ৰীরিযেন
৪৫০. ইদ্ধীতি। যা তেসং ধম্মানং ইদ্ধি সমিদ্ধি ইজ্ঝনা সমিজ্ঝনা লাভো পটিলাভো পত্তি সম্পত্তি ফুসনা সচ্ছিকিরিযা উপসম্পদা।
ইদ্ধিপাদোতি। তথাভূতস ফস্সো…পে॰… পগ্গাহো অৰিক্খেপো।
ইদ্ধিপাদং ভাৰেতীতি। তে ধম্মে আসেৰতি ভাৰেতি বহুলীকরোতি। তেন ৰুচ্চতি ‘‘ইদ্ধিপাদং ভাৰেতী’’তি।
৩. চিত্তিদ্ধিপাদো
৪৫১. কথঞ্চ
৪৫২. তত্থ কতমং চিত্তং? যং চিত্তং মনো মানসং…পে॰… তজ্জামনোৰিঞ্ঞাণধাতু – ইদং ৰুচ্চতি ‘‘চিত্তং’’।
তত্থ কতমো সমাধি? যা চিত্তস্স ঠিতি সণ্ঠিতি…পে॰… সম্মাসমাধি সমাধিসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘সমাধি’’।
তত্থ কতমো পধানসঙ্খারো? যো চেতসিকো ৰীরিযারম্ভো…পে॰… সম্মাৰাযামো ৰীরিযসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘পধানসঙ্খারো’’। ইতি ইমিনা চ চিত্তেন
৪৫৩. ইদ্ধীতি। যা তেসং ধম্মানং ইদ্ধি সমিদ্ধি ইজ্ঝনা সমিজ্ঝনা লাভো পটিলাভো পত্তি সম্পত্তি ফুসনা সচ্ছিকিরিযা উপসম্পদা।
ইদ্ধিপাদোতি। তথাভূতস্স ফস্সো…পে॰… পগ্গাহো অৰিক্খেপো।
ইদ্ধিপাদং ভাৰেতীতি। তে ধম্মে আসেৰতি ভাৰেতি বহুলীকরোতি। তেন ৰুচ্চতি ‘‘ইদ্ধিপাদং ভাৰেতী’’তি।
৪. ৰীমংসিদ্ধিপাদো
৪৫৪. কথঞ্চ ভিক্খু ৰীমংসাসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায ভূমিযা পত্তিযা ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহরতি দুক্খপটিপদং দন্ধাভিঞ্ঞং, তস্মিং সমযে ৰীমংসাসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং
৪৫৫. তত্থ
তত্থ কতমো সমাধি? যা চিত্তস্স ঠিতি সণ্ঠিতি…পে॰… সম্মাসমাধি সমাধিসম্বোজ্ঝঙ্গো
তত্থ কতমো পধানসঙ্খারো? যো চেতসিকো ৰীরিযারম্ভো…পে॰… সম্মাৰাযামো ৰীরিযসম্বোজ্ঝঙ্গো মগ্গঙ্গং মগ্গপরিযাপন্নং – অযং ৰুচ্চতি ‘‘পধানসঙ্খারো’’। ইতি ইমায চ ৰীমংসায, ইমিনা চ সমাধিনা, ইমিনা চ পধানসঙ্খারেন উপেতো হোতি সমুপেতো উপাগতো সমুপাগতো
৪৫৬. ইদ্ধীতি। যা তেসং ধম্মানং ইদ্ধি সমিদ্ধি ইজ্ঝনা সমিজ্ঝনা লাভো পটিলাভো পত্তি সম্পত্তি ফুসনা সচ্ছিকিরিযা উপসম্পদা।
ইদ্ধিপাদোতি। তথাভূতস্স ফস্সো…পে॰… পগ্গাহো অৰিক্খেপো।
ইদ্ধিপাদং ভাৰেতীতি। তে ধম্মে আসেৰতি ভাৰেতি বহুলীকরোতি। তেন ৰুচ্চতি ‘‘ইদ্ধিপাদং ভাৰেতী’’তি।
৪৫৭. চত্তারো ইদ্ধিপাদা – ছন্দিদ্ধিপাদো, ৰীরিযিদ্ধিপাদো, চিত্তিদ্ধিপাদো, ৰীমংসিদ্ধিপাদো।
৪৫৮. তত্থ কতমো ছন্দিদ্ধিপাদো? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায
৪৫৯. তত্থ কতমো ৰীরিযিদ্ধিপাদো? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায ভূমিযা পত্তিযা ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ
৪৬০. তত্থ কতমো চিত্তিদ্ধিপাদো? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং
৪৬১. তত্থ কতমো ৰীমংসিদ্ধিপাদো? ইধ ভিক্খু যস্মিং সমযে লোকুত্তরং ঝানং ভাৰেতি নিয্যানিকং অপচযগামিং দিট্ঠিগতানং পহানায পঠমায ভূমিযা পত্তিযা ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি…পে॰… পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ
অভিধম্মভাজনীযং।
৩. পঞ্হাপুচ্ছকং
৪৬২. চত্তারো ইদ্ধিপাদা – ইধ ভিক্খু ছন্দসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি, ৰীরিযসমাধি…পে॰… চিত্তসমাধি…পে॰… ৰীমংসাসমাধিপধানসঙ্খারসমন্নাগতং ইদ্ধিপাদং ভাৰেতি।
৪৬৩. চতুন্নং ইদ্ধিপাদানং কতি কুসলা, কতি অকুসলা, কতি অব্যাকতা…পে॰… কতি সরণা, কতি অরণা?
১. তিকং
৪৬৪. কুসলাযেৰ। সিযা সুখায ৰেদনায সম্পযুত্তা, সিযা অদুক্খমসুখায ৰেদনায সম্পযুত্তা। ৰিপাকধম্মধম্মা। অনুপাদিন্নঅনুপাদানিযা। অসংকিলিট্ঠঅসংকিলেসিকা। সিযা সৰিতক্কসৰিচারা, সিযা অৰিতক্কৰিচারমত্তা
২. দুকং
৪৬৫. ৰীমংসিদ্ধিপাদো
নো সংযোজনা…পে॰… নো গন্থা…পে॰… নো ওঘা…পে॰… নো যোগা…পে॰… নো নীৰরণা…পে॰… নো পরামাসা…পে॰… সারম্মণা। তযো ইদ্ধিপাদা নো চিত্তা, চিত্তিদ্ধিপাদো
তযো ইদ্ধিপাদা বাহিরা, চিত্তিদ্ধিপাদো অজ্ঝত্তিকো। নো উপাদা। অনুপাদিন্না। নো উপাদানা…পে॰… নো কিলেসা…পে॰… ন দস্সনেন পহাতব্বা। ন ভাৰনায পহাতব্বা। ন দস্সনেন পহাতব্বহেতুকা। ন ভাৰনায পহাতব্বহেতুকা। সিযা সৰিতক্কা, সিযা অৰিতক্কা। সিযা সৰিচারা, সিযা অৰিচারা
পঞ্হাপুচ্ছকং।
ইদ্ধিপাদৰিভঙ্গো নিট্ঠিতো।