১৯. কাযগতাসতিৰগ্গো
৫৬৩. ‘‘যস্স কস্সচি, ভিক্খৰে, মহাসমুদ্দো চেতসা ফুটো অন্তোগধা তস্স কুন্নদিযো যা কাচি সমুদ্দঙ্গমা; এৰমেৰং, ভিক্খৰে, যস্স কস্সচি কাযগতা সতি ভাৰিতা বহুলীকতা অন্তোগধা তস্স কুসলা ধম্মা যে কেচি ৰিজ্জাভাগিযা’’তি।
৫৬৪-৫৭০. ‘‘একধম্মো, ভিক্খৰে, ভাৰিতো বহুলীকতো মহতো সংৰেগায সংৰত্ততি… মহতো অত্থায সংৰত্ততি… মহতো যোগক্খেমায সংৰত্ততি… সতিসম্পজঞ্ঞায সংৰত্ততি… ঞাণদস্সনপ্পটিলাভায সংৰত্ততি… দিট্ঠধম্মসুখৰিহারায সংৰত্ততি… ৰিজ্জাৰিমুত্তিফলসচ্ছিকিরিযায সংৰত্ততি। কতমো একধম্মো? কাযগতা সতি। অযং খো, ভিক্খৰে, একধম্মো ভাৰিতো বহুলীকতো মহতো সংৰেগায সংৰত্ততি… মহতো অত্থায সংৰত্ততি… মহতো যোগক্খেমায সংৰত্ততি… সতিসম্পজঞ্ঞায সংৰত্ততি… ঞাণদস্সনপ্পটিলাভায সংৰত্ততি… দিট্ঠধম্মসুখৰিহারায সংৰত্ততি… ৰিজ্জাৰিমুত্তিফলসচ্ছিকিরিযায সংৰত্ততী’’তি।
৫৭১. ‘‘একধম্মে , ভিক্খৰে, ভাৰিতে বহুলীকতে কাযোপি পস্সম্ভতি, চিত্তম্পি পস্সম্ভতি, ৰিতক্কৰিচারাপি ৰূপসম্মন্তি, কেৰলাপি ৰিজ্জাভাগিযা ধম্মা ভাৰনাপারিপূরিং গচ্ছন্তি। কতমস্মিং একধম্মে? কাযগতায সতিযা। ইমস্মিং খো, ভিক্খৰে, একধম্মে ভাৰিতে বহুলীকতে কাযোপি পস্সম্ভতি, চিত্তম্পি পস্সম্ভতি, ৰিতক্কৰিচারাপি ৰূপসম্মন্তি, কেৰলাপি ৰিজ্জাভাগিযা ধম্মা ভাৰনাপারিপূরিং গচ্ছন্তী’’তি।
৫৭২. ‘‘একধম্মে, ভিক্খৰে, ভাৰিতে বহুলীকতে অনুপ্পন্না চেৰ অকুসলা ধম্মা নুপ্পজ্জন্তি, উপ্পন্না চ অকুসলা ধম্মা পহীযন্তি। কতমস্মিং একধম্মে? কাযগতায সতিযা। ইমস্মিং খো, ভিক্খৰে, একধম্মে ভাৰিতে বহুলীকতে অনুপ্পন্না চেৰ অকুসলা ধম্মা নুপ্পজ্জন্তি, উপ্পন্না চ অকুসলা ধম্মা পহীযন্তী’’তি।
৫৭৩. ‘‘একধম্মে , ভিক্খৰে, ভাৰিতে বহুলীকতে অনুপ্পন্না চেৰ কুসলা ধম্মা উপ্পজ্জন্তি, উপ্পন্না চ কুসলা ধম্মা ভিয্যোভাৰায ৰেপুল্লায সংৰত্তন্তি। কতমস্মিং একধম্মে? কাযগতায সতিযা। ইমস্মিং খো, ভিক্খৰে, একধম্মে ভাৰিতে বহুলীকতে অনুপ্পন্না চেৰ কুসলা ধম্মা উপ্পজ্জন্তি, উপ্পন্না চ কুসলা ধম্মা ভিয্যোভাৰায ৰেপুল্লায সংৰত্তন্তী’’তি।
৫৭৪. ‘‘একধম্মে, ভিক্খৰে, ভাৰিতে বহুলীকতে অৰিজ্জা পহীযতি, ৰিজ্জা উপ্পজ্জতি, অস্মিমানো পহীযতি, অনুসযা সমুগ্ঘাতং গচ্ছন্তি, সংযোজনা পহীযন্তি। কতমস্মিং একধম্মে? কাযগতায সতিযা। ইমস্মিং খো, ভিক্খৰে, একধম্মে ভাৰিতে বহুলীকতে অৰিজ্জা পহীযতি, ৰিজ্জা উপ্পজ্জতি, অস্মিমানো পহীযতি, অনুসযা সমুগ্ঘাতং গচ্ছন্তি, সংযোজনা পহীযন্তী’’তি।
৫৭৫-৫৭৬. ‘‘একধম্মো, ভিক্খৰে, ভাৰিতো বহুলীকতো পঞ্ঞাপভেদায সংৰত্ততি… অনুপাদাপরিনিব্বানায সংৰত্ততি। কতমো একধম্মো? কাযগতা সতি। অযং খো, ভিক্খৰে, একধম্মো ভাৰিতো বহুলীকতো পঞ্ঞাপভেদায সংৰত্ততি… অনুপাদাপরিনিব্বানায সংৰত্ততী’’তি।
৫৭৭-৫৭৯. ‘‘একধম্মে , ভিক্খৰে, ভাৰিতে বহুলীকতে অনেকধাতুপটিৰেধো হোতি… নানাধাতুপটিৰেধো হোতি… অনেকধাতুপটিসম্ভিদা হোতি। কতমস্মিং একধম্মে? কাযগতায সতিযা। ইমস্মিং খো, ভিক্খৰে, একধম্মে ভাৰিতে বহুলীকতে অনেকধাতুপটিৰেধো হোতি… নানাধাতুপটিৰেধো হোতি… অনেকধাতুপটিসম্ভিদা হোতী’’তি।
৫৮০-৫৮৩. ‘‘একধম্মো, ভিক্খৰে, ভাৰিতো বহুলীকতো সোতাপত্তিফলসচ্ছিকিরিযায সংৰত্ততি… সকদাগামিফলসচ্ছিকিরিযায সংৰত্ততি… অনাগামিফলসচ্ছিকিরিযায সংৰত্ততি… অরহত্তফলসচ্ছিকিরিযায সংৰত্ততি। কতমো একধম্মো? কাযগতা সতি। অযং খো, ভিক্খৰে, একধম্মো ভাৰিতো বহুলীকতো সোতাপত্তিফলসচ্ছিকিরিযায সংৰত্ততি… সকদাগামিফলসচ্ছিকিরিযায সংৰত্ততি… অনাগামিফলসচ্ছিকিরিযায সংৰত্ততি… অরহত্তফলসচ্ছিকিরিযায সংৰত্ততী’’তি।
৫৮৪-৫৯৯. ‘‘একধম্মো , ভিক্খৰে, ভাৰিতো বহুলীকতো পঞ্ঞাপটিলাভায সংৰত্ততি… পঞ্ঞাৰুদ্ধিযা সংৰত্ততি… পঞ্ঞাৰেপুল্লায সংৰত্ততি… মহাপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… পুথুপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… ৰিপুলপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… গম্ভীরপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… অসামন্তপঞ্ঞতায অসমত্থপঞ্ঞতায (স্যা॰ কং॰), অসমত্তপঞ্ঞতায (ক॰), অসমন্তপঞ্ঞতায (টীকা) পটি॰ ম॰ অট্ঠ॰ ২.৩.১ পস্সিতব্বং সংৰত্ততি… ভূরিপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… পঞ্ঞাবাহুল্লায সংৰত্ততি… সীঘপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… লহুপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… হাসপঞ্ঞতায হাসুপঞ্ঞতায (সী॰ পী॰) সংৰত্ততি… জৰনপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… তিক্খপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… নিব্বেধিকপঞ্ঞতায সংৰত্ততি। কতমো একধম্মো? কাযগতা সতি। অযং খো, ভিক্খৰে, একধম্মো ভাৰিতো বহুলীকতো পঞ্ঞাপটিলাভায সংৰত্ততি… পঞ্ঞাৰুদ্ধিযা সংৰত্ততি… পঞ্ঞাৰেপুল্লায সংৰত্ততি… মহাপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… পুথুপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… ৰিপুলপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… গম্ভীরপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… অসামন্তপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… ভূরিপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… পঞ্ঞাবাহুল্লায সংৰত্ততি… সীঘপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… লহুপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… হাসপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… জৰনপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… তিক্খপঞ্ঞতায সংৰত্ততি… নিব্বেধিকপঞ্ঞতায সংৰত্ততী’’তি।
কাযগতাসতিৰগ্গো একূনৰীসতিমো।