(১১) ১. সম্বোধৰগ্গো
১. পুব্বেৰসম্বোধসুত্তৰণ্ণনা
১০৪. ততিযস্স পুব্বেৰ সম্বোধাতি সম্বোধিতো পুব্বেৰ, অরিযমগ্গপ্পত্তিতো অপরভাগেযেৰাতি ৰুত্তং হোতি। অনভিসম্বুদ্ধস্সাতি অপ্পটিৰিদ্ধচতুসচ্চস্স। বোধিসত্তস্সেৰ সতোতি বুজ্ঝনকসত্তস্সেৰ সতো, সম্মাসম্বোধিং অধিগন্তুং আরভন্তস্সেৰ সতো, সম্বোধিযা ৰা সত্তস্সেৰ লগ্গস্সেৰ সতো। দীপঙ্করস্স হি ভগৰতো পাদমূলে অট্ঠধম্মসমোধানেন অভিনীহারসমিদ্ধিতো পভুতি তথাগতো সম্মাসম্বোধিং সত্তো লগ্গো ‘‘পত্তব্বা মযা এসা’’তি তদধিগমায পরক্কমং অমুঞ্চন্তোযেৰ আগতো, তস্মা বোধিসত্তোতি ৰুচ্চতি। কো নু খোতি কতমো নু খো। লোকোতি সঙ্খারলোকো। অস্সাদোতি মধুরাকারো। আদীনৰোতি অনভিনন্দিতব্বাকারো। তস্স ময্হন্তি তস্স এৰং বোধিসত্তস্সেৰ সতো ময্হং। ছন্দরাগৰিনযো ছন্দরাগপ্পহানন্তি নিব্বানং আগম্ম আরব্ভ পটিচ্চ ছন্দরাগো ৰিনযং গচ্ছতি পহীযতি, তস্মা নিব্বানং ‘‘ছন্দরাগৰিনযো ছন্দরাগপ্পহান’’ন্তি ৰুচ্চতি। ইদং লোকনিস্সরণন্তি ইদং নিব্বানং লোকতো নিস্সটত্তা লোকনিস্সরণন্তি ৰুচ্চতি। যাৰকীৰন্তি অব্ভঞ্ঞাসিন্তি অভিৰিসিট্ঠেন অরিযমগ্গঞাণেন অঞ্ঞাসিং। ঞাণঞ্চ পন মে দস্সনন্তি দ্ৰীহিপি পদেহি পচ্চৰেক্খণঞাণং ৰুত্তং। সেসমেত্থ উত্তানমেৰাতি।
২. পঠমঅস্সাদসুত্তৰণ্ণনা
১০৫. দুতিযে অস্সাদপরিযেসনং অচরিন্তি অস্সাদপরিযেসনত্থায অচরিং। কুতো পট্ঠাযাতি? সুমেধকালতো পট্ঠায। পঞ্ঞাযাতি সহৰিপস্সনায মগ্গপঞ্ঞায। সুদিট্ঠোতি সুপ্পটিৰিদ্ধো। ইমিনা উপাযেন সব্বত্থ অত্থো ৰেদিতব্বো। ততিযং সব্বত্থ উত্তানমেৰ।
৪. সমণব্রাহ্মণসুত্তৰণ্ণনা
১০৭. চতুত্থে সামঞ্ঞত্থন্তি চতুব্বিধং অরিযফলং। ইতরং তস্সেৰ ৰেৰচনং। সামঞ্ঞত্থেন ৰা চত্তারো মগ্গা, ব্রহ্মঞ্ঞত্থেন চত্তারি ফলানি। ইমেসু পন চতূসুপি সুত্তেসু খন্ধলোকোৰ কথিতো।
৫. রুণ্ণসুত্তৰণ্ণনা
১০৮. পঞ্চমং অত্থুপ্পত্তিযা নিক্খিত্তং। কতরায অত্থুপ্পত্তিযা? ছব্বগ্গিযানং অনাচারে। তে কির গাযন্তা নচ্চন্তা হসন্তা ৰিচরিংসু। ভিক্খূ দসবলস্স আরোচযিংসু। সত্থা তে পক্কোসাপেত্ৰা তেসং ওৰাদত্থায ইদং সুত্তং আরভি। তত্থ রুণ্ণন্তি রোদিতং। উম্মত্তকন্তি উম্মত্তককিরিযা। কোমারকন্তি কুমারকেহি কত্তব্বকিচ্চং। দন্তৰিদংসকহসিতন্তি দন্তে দস্সেত্ৰা পাণিং পহরন্তানং মহাসদ্দেন হসিতং। সেতুঘাতো গীতেতি গীতে ৰো পচ্চযঘাতো হোতু, সহেতুকং গীতং পজহথাতি দীপেতি। নচ্চেপি এসেৰ নযো। অলন্তি যুত্তং। ধম্মপ্পমোদিতানং সতন্তি এত্থ ধম্মো ৰুচ্চতি কারণং, কেনচিদেৰ কারণেন পমুদিতানং সন্তানং। সিতং সিতমত্তাযাতি তস্মিং সিতকারণে সতি যং সিতং করোথ, তং ৰো সিতমত্তায অগ্গদন্তে দস্সেত্ৰা পহট্ঠাকারমত্তদস্সনাযযেৰ
৬. অতিত্তিসুত্তৰণ্ণনা
১০৯. ছট্ঠে সোপ্পস্সাতি নিদ্দায। পটিসেৰনায নত্থি তিত্তীতি যথা যথা পটিসেৰতি, তথা তথা রুচ্চতিযেৰাতি তিত্তি নাম নত্থি। সেসপদদ্ৰযেপি এসেৰ নযো। সচে হি মহাসমুদ্দে উদকং সুরা ভৰেয্য, সুরাসোণ্ডো চ মচ্ছো হুত্ৰা নিব্বত্তেয্য, তস্স তত্থ চরন্তস্সপি সযন্তস্সপি তিত্তি নাম ন ভৰেয্য। ইমস্মিং সুত্তে ৰট্টমেৰ কথিতং।
৭. অরক্খিতসুত্তৰণ্ণনা
১১০. সত্তমে অৰস্সুতং হোতীতি তিন্তং হোতি। ন ভদ্দকং মরণং হোতীতি অপাযে পটিসন্ধিপচ্চযতায ন লদ্ধকং হোতি। কালকিরিযাতি তস্সেৰ ৰেৰচনং। সুক্কপক্খে সগ্গে পটিসন্ধিপচ্চযতায
৮. ব্যাপন্নসুত্তৰণ্ণনা
১১১. অট্ঠমে ব্যাপন্নন্তি পকতিভাৰং জহিত্ৰা ঠিতং। সেসং পুরিমসুত্তে ৰুত্তনযমেৰ।
৯. পঠমনিদানসুত্তৰণ্ণনা
১১২. নৰমে নিদানানীতি কারণানি। কম্মানং সমুদযাযাতি ৰট্টগামিকম্মানং পিণ্ডকরণত্থায। লোভপকতন্তি লোভেন পকতং। সাৰজ্জন্তি সদোসং। তং কম্মং কম্মসমুদযায সংৰত্ততীতি তং কম্মং অঞ্ঞেসম্পি ৰট্টগামিকম্মানং সমুদযায পিণ্ডকরণত্থায সংৰত্ততি। ন তং কম্মং কম্মনিরোধাযাতি তং পন কম্মং ৰট্টগামিকম্মানং নিরোধত্থায ন সংৰত্ততি। সুক্কপক্খে কম্মানং সমুদযাযাতি ৰিৰট্টগামিকম্মানং সমুদযত্থায। ইমিনা নযেন সব্বং অত্থতো ৰেদিতব্বং।
১০. দুতিযনিদানসুত্তৰণ্ণনা
১১৩. দসমে কম্মানন্তি ৰট্টগামিকম্মানমেৰ। ছন্দরাগট্ঠানিযেতি ছন্দরাগস্স কারণভূতে। আরব্ভাতি আগম্ম সন্ধায পটিচ্চ। ছন্দোতি তণ্হাছন্দো। যো চেতসো সারাগোতি যো চিত্তস্স রাগো রজ্জনা রজ্জিতত্তং, এতমহং সংযোজনং ৰদামি, বন্ধনং ৰদামীতি অত্থো। সুক্কপক্খে কম্মানন্তি ৰিৰট্টগামিকম্মানং। তদভিনিৰত্তেতীতি তং অভিনিৰত্তেতি। যদা ৰা তেন ৰিপাকো ঞাতো হোতি ৰিদিতো, তদা তে চেৰ ধম্মে তঞ্চ ৰিপাকং অভিনিৰত্তেতি। ইমিনা চ পদেন ৰিপস্সনা কথিতা, তদভিনিৰত্তেত্ৰাতি ইমিনা মগ্গো। চেতসা অভিনিৰিজ্ঝিত্ৰাতি ইমিনা চ মগ্গোৰ। পঞ্ঞায অতিৰিজ্ঝ পস্সতীতি সহ ৰিপস্সনায মগ্গপঞ্ঞায নিব্বিজ্ঝিত্ৰা পস্সতি। এৰং সব্বত্থ অত্থো ৰেদিতব্বো। ইমস্মিং পন সুত্তে ৰট্টৰিৰট্টং কথিতন্তি।
সম্বোধৰগ্গো পঠমো।