(১৬) ১. সদ্ধম্মৰগ্গো
১. পঠমসম্মত্তনিযামসুত্তৰণ্ণনা
১৫১. চতুত্থস্স অভব্বো নিযামং ওক্কমিতুং কুসলেসু ধম্মেসু সম্মত্তন্তি কুসলেসু ধম্মেসু সম্মত্তভূতং মগ্গনিযামং ওক্কমিতুং অভব্বো অভাজনং। কথং পরিভোতীতিআদীসু ‘‘কিং কথা নাম এসা’’তি ৰদন্তো কথং পরিভোতি নাম। ‘‘কিং নামেস কথেতি, কিং অযং জানাতী’’তি ৰদন্তো কথিকং পরিভোতি নাম। ‘‘মযং কিং জানাম, কুতো অম্হাকং এতং সোতুং বল’’ন্তি ৰদন্তো অত্তানং পরিভোতি নাম। ৰিপরিযাযেন সুক্কপক্খো ৰেদিতব্বো।
২. দুতিযসম্মত্তনিযামসুত্তৰণ্ণনা
১৫২. দুতিযে অনঞ্ঞাতে অঞ্ঞাতমানীতি অৰিঞ্ঞাতস্মিংযেৰ ‘‘ৰিঞ্ঞাতমিদং মযা’’তি এৰংমানী।
৩. ততিযসম্মত্তনিযামসুত্তৰণ্ণনা
১৫৩. ততিযে মক্খী ধম্মং সুণাতীতি মক্খী হুত্ৰা গুণমক্খনচিত্তেন ধম্মং সুণাতি। উপারম্ভচিত্তোতি নিগ্গহারোপনচিত্তো। রন্ধগৰেসীতি গুণরন্ধং গুণচ্ছিদ্দং গৰেসন্তো।
৪. পঠমসদ্ধম্মসম্মোসসুত্তৰণ্ণনা
১৫৪. চতুত্থে ন সক্কচ্চং ধম্মং সুণন্তীতি ওহিতসোতা সুকতকারিনো হুত্ৰা ন সুণন্তি ন পরিযাপুণন্তীতি যথাসুতং ধম্মং ৰল়ঞ্জন্তাপি সক্কচ্চং ন ৰল়ঞ্জেন্তি। পঞ্চমং উত্তানমেৰ।
৬. ততিযসদ্ধম্মসম্মোসসুত্তৰণ্ণনা
১৫৬. ছট্ঠে অপ্পটিসরণোতি অপ্পতিট্ঠো। আচরিযা হি সুত্তন্তস্স পটিসরণং নাম, তেসং অভাৰা অপ্পটিসরণো হোতি। সেসমেত্থ হেট্ঠা ৰুত্তনযমেৰ।
৭. দুক্কথাসুত্তৰণ্ণনা
১৫৭. সত্তমে পুগ্গলং উপনিধাযাতি তং তং পুগ্গলং উপনিক্খিপিত্ৰা, সক্খিং কত্ৰাতি অত্থো। কচ্ছমানাযাতি কথিযমানায। সেসমেত্থ অট্ঠমঞ্চ উত্তানত্থমেৰাতি।
৯. উদাযীসুত্তৰণ্ণনা
১৫৯. নৰমে অনুপুব্বিং কথং কথেস্সামীতি দানানন্তরং সীলং, সীলানন্তরং সগ্গন্তি এৰং দেসনানুপুব্বিং কথং ৰা, যং যং সুত্তপদং ৰা গাথাপদং ৰা নিক্খিত্তং হোতি, তস্স তস্স অনুরূপকথং কথেস্সামীতি চিত্তং উপট্ঠপেত্ৰা পরেসং ধম্মো দেসেতব্বো। পরিযাযদস্সাৰীতি তস্স তস্স অত্থস্স তং তং কারণং দস্সেন্তো। কারণঞ্হি ইধ পরিযাযোতি ৰুত্তং। অনুদ্দযতং পটিচ্চাতি ‘‘মহাসম্বাধপ্পত্তে সত্তে সম্বাধতো মোচেস্সামী’’তি অনুকম্পং আগম্ম। ন আমিসন্তরোতি ন আমিসহেতুকো, অত্তনো চতুপচ্চযলাভং অনাসীসন্তোতি অত্থো। অত্তানঞ্চ পরঞ্চ অনুপহচ্চাতি অত্তুক্কংসনপরৰম্ভনাদিৰসেন অত্তানঞ্চ পরঞ্চ গুণুপঘাতেন অনুপহন্ত্ৰা।
১০. দুপ্পটিৰিনোদযসুত্তৰণ্ণনা
১৬০. দসমে দুপ্পটিৰিনোদযাতি যানি হস্সাদীনি কিচ্চানি নিপ্ফাদেতুং পটিভানন্তি
সদ্ধম্মৰগ্গো পঠমো।