৪. দেৰতাৰগ্গো
১. অপ্পমাদগারৰসুত্তং
৩২. অথ খো অঞ্ঞতরা দেৰতা অভিক্কন্তায রত্তিযা অভিক্কন্তৰণ্ণা কেৰলকপ্পং জেতৰনং ওভাসেত্ৰা যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি ; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং অট্ঠাসি। একমন্তং ঠিতা খো সা দেৰতা ভগৰন্তং এতদৰোচ –
‘‘সত্তিমে, ভন্তে, ধম্মা ভিক্খুনো অপরিহানায সংৰত্তন্তি। কতমে সত্ত? সত্থুগারৰতা, ধম্মগারৰতা, সঙ্ঘগারৰতা, সিক্খাগারৰতা, সমাধিগারৰতা, অপ্পমাদগারৰতা, পটিসন্থারগারৰতা। ইমে খো, ভন্তে, সত্ত ধম্মা ভিক্খুনো অপরিহানায সংৰত্তন্তী’’তি। ইদমৰোচ সা দেৰতা। সমনুঞ্ঞো সত্থা অহোসি। অথ খো সা দেৰতা ‘‘সমনুঞ্ঞো মে সত্থা’’তি ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা তত্থেৰন্তরধাযি।
অথ খো ভগৰা তস্সা রত্তিযা অচ্চযেন ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘ইমং, ভিক্খৰে, রত্তিং অঞ্ঞতরা দেৰতা অভিক্কন্তায রত্তিযা অভিক্কন্তৰণ্ণা কেৰলকপ্পং জেতৰনং ওভাসেত্ৰা যেনাহং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা মং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং অট্ঠাসি। একমন্তং ঠিতা খো, ভিক্খৰে, সা দেৰতা মং এতদৰোচ – ‘সত্তিমে, ভন্তে, ধম্মা ভিক্খুনো অপরিহানায সংৰত্তন্তি। কতমে সত্ত? সত্থুগারৰতা, ধম্মগারৰতা, সঙ্ঘগারৰতা, সিক্খাগারৰতা, সমাধিগারৰতা, অপ্পমাদগারৰতা, পটিসন্থারগারৰতা – ইমে খো, ভন্তে, সত্ত ধম্মা ভিক্খুনো অপরিহানায সংৰত্তন্তী’তি। ইদমৰোচ, ভিক্খৰে, সা দেৰতা। ইদং ৰত্ৰা মং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা তত্থেৰন্তরধাযী’’তি।
‘‘সত্থুগরু ধম্মগরু, সঙ্ঘে চ তিব্বগারৰো।
সমাধিগরু আতাপী সমাধিগারৰতাপি চ (ক॰), সিক্খায তিব্বগারৰো॥
‘‘অপ্পমাদগরু ভিক্খু, পটিসন্থারগারৰো।
অভব্বো পরিহানায, নিব্বানস্সেৰ সন্তিকে’’তি॥ পঠমং।
২. হিরীগারৰসুত্তং
৩৩. ‘‘ইমং, ভিক্খৰে, রত্তিং অঞ্ঞতরা দেৰতা অভিক্কন্তায রত্তিযা অভিক্কন্তৰণ্ণা কেৰলকপ্পং জেতৰনং ওভাসেত্ৰা যেনাহং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা মং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং অট্ঠাসি। একমন্তং ঠিতা খো, ভিক্খৰে, সা দেৰতা মং এতদৰোচ – ‘সত্তিমে, ভন্তে, ধম্মা ভিক্খুনো অপরিহানায সংৰত্তন্তি। কতমে সত্ত? সত্থুগারৰতা, ধম্মগারৰতা, সঙ্ঘগারৰতা, সিক্খাগারৰতা, সমাধিগারৰতা, হিরিগারৰতা, ওত্তপ্পগারৰতা। ইমে খো, ভন্তে, সত্ত ধম্মা ভিক্খুনো অপরিহানায সংৰত্তন্তী’তি। ইদমৰোচ, ভিক্খৰে, সা দেৰতা। ইদং ৰত্ৰা মং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা তত্থেৰন্তরধাযী’’তি।
‘‘সত্থুগরু ধম্মগরু, সঙ্ঘে চ তিব্বগারৰো।
সমাধিগরু আতাপী, সিক্খায তিব্বগারৰো॥
‘‘হিরি ওত্তপ্পসম্পন্নো, সপ্পতিস্সো সগারৰো।
অভব্বো পরিহানায, নিব্বানস্সেৰ সন্তিকে’’তি॥ দুতিযং।
৩. পঠমসোৰচস্সতাসুত্তং
৩৪. ‘‘ইমং , ভিক্খৰে, রত্তিং অঞ্ঞতরা দেৰতা…পে॰… মং এতদৰোচ – ‘সত্তিমে, ভন্তে, ধম্মা ভিক্খুনো অপরিহানায সংৰত্তন্তি। কতমে সত্ত? সত্থুগারৰতা, ধম্মগারৰতা, সঙ্ঘগারৰতা, সিক্খাগারৰতা, সমাধিগারৰতা, সোৰচস্সতা, কল্যাণমিত্ততা। ইমে খো, ভন্তে, সত্ত ধম্মা ভিক্খুনো অপরিহানায সংৰত্তন্তী’তি। ইদমৰোচ, ভিক্খৰে , সা দেৰতা। ইদং ৰত্ৰা মং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা তত্থেৰন্তরধাযী’’তি।
‘‘সত্থুগরু ধম্মগরু, সঙ্ঘে চ তিব্বগারৰো।
সমাধিগরু আতাপী, সিক্খায তিব্বগারৰো॥
‘‘কল্যাণমিত্তো সুৰচো, সপ্পতিস্সো সগারৰো।
অভব্বো পরিহানায, নিব্বানস্সেৰ সন্তিকে’’তি॥ ততিযং।
৪. দুতিযসোৰচস্সতাসুত্তং
৩৫. ‘‘ইমং , ভিক্খৰে, রত্তিং অঞ্ঞতরা দেৰতা অভিক্কন্তায রত্তিযা অভিক্কন্তৰণ্ণা…পে॰… ‘সত্তিমে, ভন্তে, ধম্মা ভিক্খুনো অপরিহানায সংৰত্তন্তি। কতমে সত্ত? সত্থুগারৰতা, ধম্মগারৰতা, সঙ্ঘগারৰতা, সিক্খাগারৰতা, সমাধিগারৰতা, সোৰচস্সতা, কল্যাণমিত্ততা। ইমে খো, ভন্তে, সত্ত ধম্মা ভিক্খুনো অপরিহানায সংৰত্তন্তী’তি। ইদমৰোচ, ভিক্খৰে, সা দেৰতা। ইদং ৰত্ৰা মং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা তত্থেৰন্তরধাযী’’তি।
এৰং ৰুত্তে আযস্মা সারিপুত্তো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘ইমস্স খো অহং, ভন্তে, ভগৰতা সংখিত্তেন ভাসিতস্স এৰং ৰিত্থারেন অত্থং আজানামি। ইধ, ভন্তে, ভিক্খু অত্তনা চ সত্থুগারৰো হোতি, সত্থুগারৰতায চ ৰণ্ণৰাদী। যে চঞ্ঞে ভিক্খূ ন সত্থুগারৰা তে চ সত্থুগারৰতায সমাদপেতি। যে চঞ্ঞে ভিক্খূ সত্থুগারৰা তেসঞ্চ ৰণ্ণং ভণতি ভূতং তচ্ছং কালেন। অত্তনা চ ধম্মগারৰো হোতি…পে॰… সঙ্ঘগারৰো হোতি… সিক্খাগারৰো হোতি… সমাধিগারৰো হোতি… সুৰচো হোতি… কল্যাণমিত্তো হোতি, কল্যাণমিত্ততায চ ৰণ্ণৰাদী। যে চঞ্ঞে ভিক্খূ ন কল্যাণমিত্তা তে চ কল্যাণমিত্ততায সমাদপেতি । যে চঞ্ঞে ভিক্খূ কল্যাণমিত্তা তেসঞ্চ ৰণ্ণং ভণতি ভূতং তচ্ছং কালেনাতি। ইমস্স খো অহং, ভন্তে, ভগৰতা সংখিত্তেন ভাসিতস্স এৰং ৰিত্থারেন অত্থং আজানামী’’তি।
‘‘সাধু সাধু, সারিপুত্ত! সাধু খো ত্ৰং, সারিপুত্ত, ইমস্স মযা সংখিত্তেন ভাসিতস্স এৰং ৰিত্থারেন অত্থং আজানাসি। ইধ, সারিপুত্ত, ভিক্খু অত্তনা চ সত্থুগারৰো হোতি, সত্থুগারৰতায চ ৰণ্ণৰাদী। যে চঞ্ঞে ভিক্খূ ন সত্থুগারৰা তে চ সত্থুগারৰতায সমাদপেতি । যে চঞ্ঞে ভিক্খূ সত্থুগারৰা তেসঞ্চ ৰণ্ণং ভণতি ভূতং তচ্ছং কালেন। অত্তনা চ ধম্মগারৰো হোতি…পে॰… সঙ্ঘগারৰো হোতি… সিক্খাগারৰো হোতি… সমাধিগারৰো হোতি… সুৰচো হোতি… কল্যাণমিত্তো হোতি, কল্যাণমিত্ততায চ ৰণ্ণৰাদী। যে চঞ্ঞে ভিক্খূ ন কল্যাণমিত্তা তে চ কল্যাণমিত্ততায সমাদপেতি। যে চঞ্ঞে ভিক্খূ কল্যাণমিত্তা তেসঞ্চ ৰণ্ণং ভণতি ভূতং তচ্ছং কালেনাতি। ইমস্স খো, সারিপুত্ত, মযা সংখিত্তেন ভাসিতস্স এৰং ৰিত্থারেন অত্থো দট্ঠব্বো’’তি। চতুত্থং।
৫. পঠমমিত্তসুত্তং
৩৬. ‘‘সত্তহি, ভিক্খৰে, অঙ্গেহি সমন্নাগতো মিত্তো সেৰিতব্বো। কতমেহি সত্তহি? দুদ্দদং দদাতি, দুক্করং করোতি, দুক্খমং খমতি, গুয্হমস্স গুয্হস্স (ক॰) আৰি করোতি, গুয্হমস্স গুয্হং অস্স (সী॰), গুয্হস্স (ক॰) পরিগুহতি পরিগূহতি (সী॰ স্যা॰), পরিগুয্হতি (ক॰), আপদাসু ন জহতি, খীণেন খীণে (ক॰) নাতিমঞ্ঞতি। ইমেহি খো, ভিক্খৰে, সত্তহি অঙ্গেহি সমন্নাগতো মিত্তো সেৰিতব্বো’’তি ।
‘‘দুদ্দদং দদাতি মিত্তো, দুক্করঞ্চাপি কুব্বতি।
অথোপিস্স দুরুত্তানি, খমতি দুক্খমানি চ দুক্খমানিপি (সী॰ স্যা॰)॥
‘‘গুয্হঞ্চ তস্স গুয্হমস্স চ (স্যা॰) অক্খাতি, গুয্হস্স পরিগূহতি।
আপদাসু ন জহাতি, খীণেন নাতিমঞ্ঞতি॥
‘‘যম্হি এতানি ঠানানি, সংৰিজ্জন্তীধ সংৰিজ্জন্তি চ (ক॰) পুগ্গলে।
সো মিত্তো মিত্তকামেন, ভজিতব্বো তথাৰিধো’’তি॥ পঞ্চমং।
৬. দুতিযমিত্তসুত্তং
৩৭. ‘‘সত্তহি , ভিক্খৰে, ধম্মেহি সমন্নাগতো ভিক্খু মিত্তো সেৰিতব্বো ভজিতব্বো পযিরুপাসিতব্বো অপি পনুজ্জমানেনপি পণুজ্জমানেনপি (সী॰)। কতমেহি সত্তহি? পিযো চ হোতি মনাপো চ গরু চ ভাৰনীযো চ ৰত্তা চ ৰচনক্খমো চ গম্ভীরঞ্চ কথং কত্তা হোতি, নো চ অট্ঠানে নিযোজেতি । ইমেহি খো, ভিক্খৰে, সত্তহি ধম্মেহি সমন্নাগতো ভিক্খু মিত্তো সেৰিতব্বো ভজিতব্বো পযিরুপাসিতব্বো অপি পনুজ্জমানেনপী’’তি।
‘‘পিযো গরু ভাৰনীযো, ৰত্তা চ ৰচনক্খমো।
গম্ভীরঞ্চ কথং কত্তা, নো চট্ঠানে নিযোজকো নিযোজযে (সী॰ স্যা॰)॥
‘‘যম্হি এতানি ঠানানি, সংৰিজ্জন্তীধ পুগ্গলে।
সো মিত্তো মিত্তকামেন, অত্থকামানুকম্পতো।
অপি নাসিযমানেন, ভজিতব্বো তথাৰিধো’’তি॥ ছট্ঠং।
৭. পঠমপটিসম্ভিদাসুত্তং
৩৮. ‘‘সত্তহি, ভিক্খৰে, ধম্মেহি সমন্নাগতো ভিক্খু নচিরস্সেৰ চতস্সো পটিসম্ভিদা সযং অভিঞ্ঞা সচ্ছিকত্ৰা উপসম্পজ্জ ৰিহরেয্য। কতমেহি সত্তহি? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু ‘ইদং মে চেতসো লীনত্ত’ন্তি যথাভূতং পজানাতি; অজ্ঝত্তং সংখিত্তং ৰা চিত্তং ‘অজ্ঝত্তং মে সংখিত্তং চিত্ত’ন্তি যথাভূতং পজানাতি; বহিদ্ধা ৰিক্খিত্তং ৰা চিত্তং ‘বহিদ্ধা মে ৰিক্খিত্তং চিত্ত’ন্তি যথাভূতং পজানাতি; তস্স ৰিদিতা ৰেদনা উপ্পজ্জন্তি, ৰিদিতা উপট্ঠহন্তি, ৰিদিতা অব্ভত্থং গচ্ছন্তি; ৰিদিতা সঞ্ঞা উপ্পজ্জন্তি, ৰিদিতা উপট্ঠহন্তি, ৰিদিতা অব্ভত্থং গচ্ছন্তি; ৰিদিতা ৰিতক্কা উপ্পজ্জন্তি, ৰিদিতা উপট্ঠহন্তি, ৰিদিতা অব্ভত্থং গচ্ছন্তি; সপ্পাযাসপ্পাযেসু খো পনস্স ধম্মেসু হীনপ্পণীতেসু কণ্হসুক্কসপ্পতিভাগেসু নিমিত্তং সুগ্গহিতং হোতি সুমনসিকতং সূপধারিতং সুপ্পটিৰিদ্ধং পঞ্ঞায। ইমেহি খো, ভিক্খৰে, সত্তহি ধম্মেহি সমন্নাগতো ভিক্খু নচিরস্সেৰ চতস্সো পটিসম্ভিদা সযং অভিঞ্ঞা সচ্ছিকত্ৰা উপসম্পজ্জ ৰিহরেয্যা’’তি। সত্তমং।
৮. দুতিযপটিসম্ভিদাসুত্তং
৩৯. ‘‘সত্তহি , ভিক্খৰে, ধম্মেহি সমন্নাগতো সারিপুত্তো চতস্সো পটিসম্ভিদা সযং অভিঞ্ঞা সচ্ছিকত্ৰা উপসম্পজ্জ ৰিহরতি। কতমেহি সত্তহি? ইধ, ভিক্খৰে, সারিপুত্তো ‘ইদং মে চেতসো লীনত্ত’ন্তি যথাভূতং পজানাতি; অজ্ঝত্তং সংখিত্তং ৰা চিত্তং ‘অজ্ঝত্তং মে সংখিত্তং চিত্ত’ন্তি যথাভূতং পজানাতি; বহিদ্ধা ৰিক্খিত্তং ৰা চিত্তং ‘বহিদ্ধা মে ৰিক্খিত্তং চিত্ত’ন্তি যথাভূতং পজানাতি; তস্স ৰিদিতা ৰেদনা উপ্পজ্জন্তি, ৰিদিতা উপট্ঠহন্তি, ৰিদিতা অব্ভত্থং গচ্ছন্তি; ৰিদিতা সঞ্ঞা…পে॰… ৰিতক্কা উপ্পজ্জন্তি, ৰিদিতা উপট্ঠহন্তি, ৰিদিতা অব্ভত্থং গচ্ছন্তি; সপ্পাযাসপ্পাযেসু খো পনস্স ধম্মেসু হীনপ্পণীতেসু কণ্হসুক্কসপ্পতিভাগেসু নিমিত্তং সুগ্গহিতং সুমনসিকতং সূপধারিতং সুপ্পটিৰিদ্ধং পঞ্ঞায। ইমেহি খো, ভিক্খৰে, সত্তহি ধম্মেহি সমন্নাগতো সারিপুত্তো চতস্সো পটিসম্ভিদা সযং অভিঞ্ঞা সচ্ছিকত্ৰা উপসম্পজ্জ ৰিহরতী’’তি। অট্ঠমং।
৯. পঠমৰসসুত্তং
৪০. ‘‘সত্তহি , ভিক্খৰে, ধম্মেহি সমন্নাগতো ভিক্খু চিত্তং ৰসে ৰসং (ক॰) ৰত্তেতি, নো চ ভিক্খু চিত্তস্স ৰসেন ৰত্ততি। কতমেহি সত্তহি? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু সমাধিকুসলো হোতি, সমাধিস্স সমাপত্তিকুসলো হোতি, সমাধিস্স ঠিতিকুসলো হোতি, সমাধিস্স ৰুট্ঠানকুসলো হোতি, সমাধিস্স কল্যাণকুসলো হোতি, সমাধিস্স গোচরকুসলো হোতি, সমাধিস্স অভিনীহারকুসলো হোতি। ইমেহি খো, ভিক্খৰে, সত্তহি ধম্মেহি সমন্নাগতো ভিক্খু চিত্তং ৰসে ৰত্তেতি, নো চ ভিক্খু চিত্তস্স ৰসেন ৰত্ততী’’তি। নৰমং।
১০. দুতিযৰসসুত্তং
৪১. ‘‘সত্তহি, ভিক্খৰে, ধম্মেহি সমন্নাগতো সারিপুত্তো চিত্তং ৰসে ৰত্তেতি, নো চ সারিপুত্তো চিত্তস্স ৰসেন ৰত্ততি। কতমেহি সত্তহি? ইধ, ভিক্খৰে, সারিপুত্তো সমাধিকুসলো হোতি, সমাধিস্স সমাপত্তিকুসলো, সমাধিস্স ঠিতিকুসলো, সমাধিস্স ৰুট্ঠানকুসলো, সমাধিস্স কল্যাণকুসলো, সমাধিস্স গোচরকুসলো, সমাধিস্স অভিনীহারকুসলো হোতি। ইমেহি খো, ভিক্খৰে , সত্তহি ধম্মেহি সমন্নাগতো সারিপুত্তো চিত্তং ৰসে ৰত্তেতি, নো চ সারিপুত্তো চিত্তস্স ৰসেন ৰত্ততী’’তি। দসমং।
১১. পঠমনিদ্দসসুত্তং
৪২. অথ খো আযস্মা সারিপুত্তো পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায সাৰত্থিং পিণ্ডায পাৰিসি। অথ খো আযস্মতো সারিপুত্তস্স এতদহোসি – ‘‘অতিপ্পগো খো তাৰ সাৰত্থিযং পিণ্ডায চরিতুং। যংনূনাহং যেন অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং আরামো তেনুপসঙ্কমেয্য’’ন্তি। অথ খো আযস্মা সারিপুত্তো যেন অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং আরামো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তেহি অঞ্ঞতিত্থিযেহি পরিব্বাজকেহি সদ্ধিং সম্মোদি। সম্মোদনীযং কথং সারণীযং ৰীতিসারেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। তেন খো পন সমযেন তেসং অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং সন্নিসিন্নানং সন্নিপতিতানং অযমন্তরাকথা উদপাদি – ‘‘যো হি কোচি, আৰুসো, দ্ৰাদসৰস্সানি পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরতি, ‘নিদ্দসো ভিক্খূ’তি অলং ৰচনাযা’’তি।
অথ খো আযস্মা সারিপুত্তো তেসং অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং ভাসিতং নেৰ অভিনন্দি নপ্পটিক্কোসি। অনভিনন্দিত্ৰা অপ্পটিক্কোসিত্ৰা উট্ঠাযাসনা পক্কামি – ‘‘ভগৰতো সন্তিকে এতস্স ভাসিতস্স অত্থং আজানিস্সামী’’তি। অথ খো আযস্মা সারিপুত্তো সাৰত্থিযং পিণ্ডায চরিত্ৰা পচ্ছাভত্তং পিণ্ডপাতপটিক্কন্তো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। একমন্তং নিসিন্নো খো আযস্মা সারিপুত্তো ভগৰন্তং এতদৰোচ –
‘‘ইধাহং, ভন্তে, পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায সাৰত্থিং পিণ্ডায পাৰিসিং। তস্স ময্হং, ভন্তে, এতদহোসি – ‘অতিপ্পগো খো তাৰ সাৰত্থিযং পিণ্ডায চরিতুং। যংনূনাহং যেন অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং আরামো তেনুপসঙ্কমেয্য’ন্তি। অথ খ্ৰাহং, ভন্তে, যেন অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং আরামো তেনুপসঙ্কমিং; উপসঙ্কমিত্ৰা তেহি অঞ্ঞতিত্থিযেহি পরিব্বাজকেহি সদ্ধিং সম্মোদিং। সম্মোদনীযং কথং সারণীযং ৰীতিসারেত্ৰা একমন্তং নিসীদিং। তেন খো পন, ভন্তে, সমযেন তেসং অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং সন্নিসিন্নানং সন্নিপতিতানং অযমন্তরাকথা উদপাদি – ‘যো হি কোচি, আৰুসো, দ্ৰাদসৰস্সানি পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরতি, নিদ্দসো ভিক্খূতি অলং ৰচনাযা’তি। অথ খ্ৰাহং, ভন্তে, তেসং অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং ভাসিতং নেৰ অভিনন্দিং নপ্পটিক্কোসিং। অনভিনন্দিত্ৰা অপ্পটিক্কোসিত্ৰা উট্ঠাযাসনা পক্কমিং পক্কামিং (সী॰ স্যা॰) – ‘ভগৰতো সন্তিকে এতস্স অত্থং আজানিস্সামী’তি। সক্কা নু খো, ভন্তে, ইমস্মিং ধম্মৰিনযে কেৰলং ৰস্সগণনমত্তেন নিদ্দসো ভিক্খু পঞ্ঞাপেতু’’ন্তি?
‘‘ন খো, সারিপুত্ত, সক্কা ইমস্মিং ধম্মৰিনযে কেৰলং ৰস্সগণনমত্তেন নিদ্দসো ভিক্খু পঞ্ঞাপেতুং। সত্ত খো ইমানি, সারিপুত্ত, নিদ্দসৰত্থূনি মযা সযং অভিঞ্ঞা সচ্ছিকত্ৰা পৰেদিতানি।
অ॰ নি॰ ৭.২০; দী॰ নি॰ ৩.৩৩১ ‘‘কতমানি সত্ত? ইধ, সারিপুত্ত, ভিক্খু সিক্খাসমাদানে তিব্বচ্ছন্দো হোতি আযতিঞ্চ সিক্খাসমাদানে অৰিগতপেমো, ধম্মনিসন্তিযা তিব্বচ্ছন্দো হোতি আযতিঞ্চ ধম্মনিসন্তিযা অৰিগতপেমো, ইচ্ছাৰিনযে তিব্বচ্ছন্দো হোতি আযতিঞ্চ ইচ্ছাৰিনযে অৰিগতপেমো, পটিসল্লানে তিব্বচ্ছন্দো হোতি আযতিঞ্চ পটিসল্লানে অৰিগতপেমো, ৰীরিযারম্ভে তিব্বচ্ছন্দো হোতি আযতিঞ্চ ৰীরিযারম্ভে অৰিগতপেমো, সতিনেপক্কে তিব্বচ্ছন্দো হোতি আযতিঞ্চ সতিনেপক্কে অৰিগতপেমো, দিট্ঠিপটিৰেধে তিব্বচ্ছন্দো হোতি আযতিঞ্চ দিট্ঠিপটিৰেধে অৰিগতপেমো। ইমানি খো, সারিপুত্ত, সত্ত নিদ্দসৰত্থূনি মযা সযং অভিঞ্ঞা সচ্ছিকত্ৰা পৰেদিতানি। ইমেহি খো, সারিপুত্ত, সত্তহি নিদ্দসৰত্থূহি সমন্নাগতো ভিক্খু দ্ৰাদস চেপি ৰস্সানি পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরতি, ‘নিদ্দসো ভিক্খূ’তি অলং ৰচনায; চতুব্বীসতি চেপি ৰস্সানি পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরতি, ‘নিদ্দসো ভিক্খূ’তি অলং ৰচনায; ছত্তিংসতি চেপি ৰস্সানি পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরতি, ‘নিদ্দসো ভিক্খূ’তি অলং ৰচনায, অট্ঠচত্তারীসং চেপি ৰস্সানি পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরতি, ‘নিদ্দসো ভিক্খূ’তি অলং ৰচনাযা’’তি। একাদসমং।
১২. দুতিযনিদ্দসসুত্তং
৪৩. এৰং মে সুতং – একং সমযং ভগৰা কোসম্বিযং ৰিহরতি ঘোসিতারামে। অথ খো আযস্মা আনন্দো পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায কোসম্বিং পিণ্ডায পাৰিসি। অথ খো আযস্মতো আনন্দস্স এতদহোসি – ‘‘অতিপ্পগো খো তাৰ কোসম্বিযং পিণ্ডায চরিতুং। যংনূনাহং যেন অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং আরামো তেনুপসঙ্কমেয্য’’ন্তি। অথ খো আযস্মা আনন্দো যেন অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং আরামো তেনুপসঙ্কমি ; উপসঙ্কমিত্ৰা তেহি অঞ্ঞতিত্থিযেহি পরিব্বাজকেহি সদ্ধিং সম্মোদি। সম্মোদনীযং কথং সারণীযং ৰীতিসারেত্ৰা একমন্তং নিসীদি।
তেন খো পন সমযেন তেসং অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং সন্নিসিন্নানং সন্নিপতিতানং অযমন্তরাকথা উদপাদি – ‘‘যো হি কোচি, আৰুসো, দ্ৰাদস ৰস্সানি পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরতি, ‘নিদ্দসো ভিক্খূ’তি অলং ৰচনাযা’’তি।
অথ খো আযস্মা আনন্দো তেসং অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং ভাসিতং নেৰ অভিনন্দি নপ্পটিক্কোসি। অনভিনন্দিত্ৰা অপ্পটিক্কোসিত্ৰা উট্ঠাযাসনা পক্কামি – ‘‘ভগৰতো সন্তিকে এতস্স ভাসিতস্স অত্থং আজানিস্সামী’’তি। অথ খো আযস্মা আনন্দো কোসম্বিযং পিণ্ডায চরিত্ৰা পচ্ছাভত্তং পিণ্ডপাতপটিক্কন্তো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি। একমন্তং নিসিন্নো খো আযস্মা আনন্দো ভগৰন্তং এতদৰোচ –
‘‘ইধাহং, ভন্তে, পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায কোসম্বিং পিণ্ডায পাৰিসিং। তস্স ময্হং, ভন্তে, এতদহোসি – ‘অতিপ্পগো খো তাৰ কোসম্বিযং পিণ্ডায চরিতুং। যংনূনাহং যেন অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং আরামো তেনুপসঙ্কমেয্য’ন্তি…পে॰… তেহি সদ্ধিং সম্মোদিং। সম্মোদনীযং কথং সারণীযং ৰীতিসারেত্ৰা একমন্তং নিসীদিং।
‘‘তেন খো পন, ভন্তে, সমযেন তেসং অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং সন্নিসিন্নানং সন্নিপতিতানং অযমন্তরাকথা উদপাদি – ‘যো হি কোচি, আৰুসো, দ্ৰাদসৰস্সানি পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরতি, নিদ্দসো ভিক্খূতি অলং ৰচনাযা’তি। অথ খ্ৰাহং, ভন্তে, তেসং অঞ্ঞতিত্থিযানং পরিব্বাজকানং ভাসিতং নেৰ অভিনন্দিং নপ্পটিক্কোসিং। অনভিনন্দিত্ৰা, অপ্পটিক্কোসিত্ৰা উট্ঠাযাসনা পক্কমিং – ‘ভগৰতো সন্তিকে এতস্স ভাসিতস্স অত্থং আজানিস্সামী’তি। সক্কা নু খো, ভন্তে, ইমস্মিং ধম্মৰিনযে কেৰলং ৰস্সগণনমত্তেন নিদ্দসো ভিক্খু পঞ্ঞাপেতু’’ন্তি?
‘‘ন খো, আনন্দ, সক্কা ইমস্মিং ধম্মৰিনযে কেৰলং ৰস্সগণনমত্তেন নিদ্দসো ভিক্খু পঞ্ঞাপেতুং। সত্ত খো ইমানি, আনন্দ, নিদ্দসৰত্থূনি মযা সযং অভিঞ্ঞা সচ্ছিকত্ৰা পৰেদিতানি।
‘‘কতমানি সত্ত? ইধানন্দ, ভিক্খু, সদ্ধো হোতি, হিরীমা হোতি, ওত্তপ্পী হোতি, বহুস্সুতো হোতি, আরদ্ধৰীরিযো হোতি, সতিমা হোতি, পঞ্ঞৰা হোতি। ইমানি খো, আনন্দ, সত্ত নিদ্দসৰত্থূনি মযা সযং অভিঞ্ঞা সচ্ছিকত্ৰা পৰেদিতানি। ইমেহি খো, আনন্দ, সত্তহি নিদ্দসৰত্থূহি সমন্নাগতো ভিক্খু দ্ৰাদস চেপি ৰস্সানি পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরতি, ‘নিদ্দসো ভিক্খূ’তি অলং ৰচনায; চতুব্বীসতি চেপি ৰস্সানি পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরতি, ‘নিদ্দসো ভিক্খূ’তি অলং ৰচনায; ছত্তিংসতি চেপি ৰস্সানি পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরতি, ‘নিদ্দসো ভিক্খূ’তি অলং ৰচনায, অট্ঠচত্তারীসং চেপি ৰস্সানি পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরতি, ‘নিদ্দসো ভিক্খূ’তি অলং ৰচনাযা’’তি। দ্ৰাদসমং।
দেৰতাৰগ্গো চতুত্থো।
তস্সুদ্দানং –
অপ্পমাদো হিরী চেৰ, দ্ৰে সুৰচা দুৰে মিত্তা।
দ্ৰে পটিসম্ভিদা দ্ৰে ৰসা, দুৰে নিদ্দসৰত্থুনাতি॥