৪. উপালিৰগ্গো
১. উপালিসুত্তৰণ্ণনা
৩১. চতুত্থস্স সঙ্ঘসুট্ঠুতাযাতিআদীসু সঙ্ঘসুট্ঠুতা নাম সঙ্ঘস্স সুট্ঠুভাৰো, ‘‘সুট্ঠু দেৰা’’তি আগতট্ঠানে ৰিয ‘‘সুট্ঠু, ভন্তে’’তি সঙ্ঘসুট্ঠুতাযাতি। সঙ্ঘফাসুতাযাতি সঙ্ঘস্স ফাসুভাৰায, সহজীৰিতায সুখৰিহারত্থাযাতি অত্থো।
দুম্মঙ্কূনং পুগ্গলানং নিগ্গহাযাতি দুম্মঙ্কূনাম দুস্সীলপুগ্গলা, যে মঙ্কুতং আপাদিযমানাপি দুক্খেন আপজ্জন্তি, ৰীতিক্কমং করোন্তা ৰা কত্ৰা ৰা ন লজ্জন্তি, তেসং নিগ্গহত্থায। তে হি সিক্খাপদে অসতি ‘‘কিং তুম্হেহি দিট্ঠং, কিং সুতং, কিং অম্হেহি কতং, কতমস্মিং ৰত্থুস্মিং কতমং আপত্তিং রোপেত্ৰা অম্হে নিগ্গণ্হথা’’তি সঙ্ঘং ৰিহেঠেয্যুং। সিক্খাপদে পন সতি তে সঙ্ঘো সিক্খাপদং দস্সেত্ৰা সহ ধম্মেন নিগ্গহেস্সতি। তেন ৰুত্তং – ‘‘দুম্মঙ্কূনং পুগ্গলানং নিগ্গহাযা’’তি।
পেসলানন্তি পিযসীলানং ভিক্খূনং ফাসুৰিহারত্থায। পিযসীলা হি ভিক্খূ কত্তব্বাকত্তব্বং সাৰজ্জানৰজ্জং ৰেলং মরিযাদঞ্চ অজানন্তা সিক্খাত্তযপারিপূরিযা ঘটমানা কিলমন্তি, তে পন সাৰজ্জানৰজ্জং ৰেলং মরিযাদঞ্চ
দিট্ঠধম্মিকানং আসৰানং সংৰরাযাতি দিট্ঠধম্মিকা আসৰা নাম অসংৰরে ঠিতেন তস্মিংযেৰ অত্তভাৰে পত্তব্বা পাণিপ্পহারদণ্ডপ্পহারসত্থপ্পহারহত্থচ্ছেদপাদচ্ছেদঅকিত্তিঅযসৰিপ্পটিসারাদযো দুক্খৰিসেসো, তেসং সংৰরায পিদহনায আগমনমগ্গথকনাযাতি অত্থো। সম্পরাযিকানন্তি সম্পরাযিকা আসৰা নাম অসংৰরে ঠিতেন কতপাপকম্মমূলকা
অপ্পসন্নানন্তি সিক্খাপদপঞ্ঞত্তিযা হি সতি সিক্খাপদপঞ্ঞত্তিং ঞত্ৰা ৰা, যথাপঞ্ঞত্তং পটিপজ্জমানে ভিক্খূ দিস্ৰা ৰা, যেপি অপ্পসন্না পণ্ডিতমনুস্সা, তে ‘‘যানি ৰত লোকে
পসন্নানন্তি
সদ্ধম্মট্ঠিতিযাতি তিৰিধো সদ্ধম্মো পরিযত্তিসদ্ধম্মো পটিপত্তিসদ্ধম্মো অধিগমসদ্ধম্মোতি। তত্থ সকলম্পি বুদ্ধৰচনং পরিযত্তিসদ্ধম্মো নাম। তেরস ধুতগুণা চারিত্তৰারিত্তসীলসমাধিৰিপস্সনাতি অযং পটিপত্তিসদ্ধম্মো নাম। নৰলোকুত্তরধম্মো অধিগমসদ্ধম্মো নাম। সো সব্বোপি যস্মা সিক্খাপদপঞ্ঞত্তিযা সতি ভিক্খূ সিক্খাপদঞ্চ তস্স ৰিভঙ্গঞ্চ তদত্থজোতনত্থং অঞ্ঞঞ্চ বুদ্ধৰচনং পরিযাপুণন্তি, যথাপঞ্ঞত্তঞ্চ পটিপজ্জমানা পটিপত্তিং পূরেত্ৰা পটিপত্তিযা অধিগন্তব্বং লোকুত্তরধম্মং অধিগচ্ছন্তি, তস্মা সিক্খাপদপঞ্ঞত্তিযা সদ্ধম্মো চিরট্ঠিতিকো হোতি। তেন ৰুত্তং – ‘‘সদ্ধম্মট্ঠিতিযা’’তি।
ৰিনযানুগ্গহাযাতি সিক্খাপদপঞ্ঞত্তিযা সতি সংৰরৰিনযো, পহানৰিনযো, সমথৰিনযো, পঞ্ঞত্তিৰিনযোতি চতুব্বিধো ৰিনযো অনুগ্গহিতো হোতি সূপত্থম্ভিতো। তেন ৰুত্তং – ‘‘ৰিনযানুগ্গহাযা’’তি।
২. পাতিমোক্খট্ঠপনাসুত্তৰণ্ণনা
৩২. দুতিযে পারাজিকোতি পারাজিকাপত্তিং আপন্নো। পারাজিককথা ৰিপ্পকতা হোতীতি ‘‘অসুকপুগ্গলো পারাজিকং আপন্নো নু খো নো’’তি
৩. উব্বাহিকাসুত্তৰণ্ণনা
৩৩. ততিযে উব্বাহিকাযাতি সম্পত্তঅধিকরণং ৰূপসমেতুং সঙ্ঘতো উব্বাহিত্ৰা উদ্ধরিত্ৰা গহণত্থায। ৰিনযে খো পন ঠিতো হোতীতি ৰিনযলক্খণে পতিট্ঠিতো হোতি। অসংহীরোতি ন অঞ্ঞস্স পটিবলোতি কাযবলেনপি ঞাণবলেনপি সমন্নাগতো। সঞ্ঞাপেতুন্তি জানাপেতুং। পঞ্ঞাপেতুন্তি সম্পজানাপেতুং। নিজ্ঝাপেতুন্তি ওলোকাপেতুং। পেক্খতুন্তি পস্সাপেতুং। পসাদেতুন্তি সঞ্জাতপসাদং কাতুং। অধিকরণন্তি ৰিৰাদাধিকরণাদিচতুব্বিধং। অধিকরণসমুদযন্তি ৰিৰাদমূলাদিকং অধিকরণকারকং। অধিকরণনিরোধন্তি অধিকরণানং ৰূপসমং। অধিকরণনিরোধগামিনিং পটিপদন্তি সত্তৰিধঅধিকরণসমথং।
৪. উপসম্পদাসুত্তৰণ্ণনা
৩৪. চতুত্থে অনভিরতিন্তি উক্কণ্ঠিতভাৰং। ৰূপকাসেতুন্তি ৰিনেতুং। অধিসীলেতি উত্তমসীলে। চিত্তপঞ্ঞাসুপি এসেৰ নযো।
৭. সঙ্ঘভেদসুত্তৰণ্ণনা
৩৭. সত্তমে ৰত্থূহীতি কারণেহি। অৰকস্সন্তীতি অপকস্সন্তীতি অতিৰিয আকড্ঢন্তি, যথা ৰিসংসট্ঠা হোন্তি, এৰং করোন্তি। আৰেনি কম্মানি করোন্তীতি ৰিসুং সঙ্ঘকম্মানি করোন্তি।
৯-১০. আনন্দসুত্তদ্ৰযৰণ্ণনা
৩৯-৪০. নৰমে কপ্পট্ঠিকন্তি আযুকপ্পং নিরযম্হি ঠিতিকারণং। কিব্বিসং পসৰতীতি পাপং পটিলভতি। আপাযিকোতি অপাযগমনীযো। নেরযিকোতি নিরযে নিব্বত্তনকো। ৰগ্গরতোতি ভেদরতো। যোগক্খেমা পধংসতীতি যোগেহি খেমতো অরহত্ততো ধংসতি ৰিগচ্ছতি। দসমে
উপালিৰগ্গো চতুত্থো।