৭. সেখিযকণ্ডং
১. পরিমণ্ডলৰগ্গৰণ্ণনা
যানি সেখিযানীতি তাদিনা।
ভাসিতানি অযং দানি, তেসম্পি ৰণ্ণনাক্কমো॥
৫৭৬. তত্থ পরিমণ্ডলন্তি সমন্ততো মণ্ডলং। নাভিমণ্ডলং জাণুমণ্ডলন্তি উদ্ধং নাভিমণ্ডলং অধো জাণুমণ্ডলং পটিচ্ছাদেন্তেন জাণুমণ্ডলস্স হেট্ঠা জঙ্ঘট্ঠিকতো পট্ঠায অট্ঠঙ্গুলমত্তং নিৰাসনং ওতারেত্ৰা নিৰাসেতব্বং, ততো পরং ওতারেন্তস্স দুক্কটন্তি ৰুত্তং। যথা নিসিন্নস্স জাণুমণ্ডলতো হেট্ঠা চতুরঙ্গুলমত্তং পটিচ্ছন্নং হোতীতি মহাপচ্চরিযং ৰুত্তং; এৰং নিৰাসেন্তস্স পন নিৰাসনং পমাণিকং ৰট্টতি। তত্রিদং পমাণং – দীঘতো মুট্ঠিপঞ্চকং, তিরিযং অড্ঢতেয্যহত্থং। তাদিসস্স পন অলাভে তিরিযং দ্ৰিহত্থপমাণম্পি ৰট্টতি জাণুমণ্ডলপটিচ্ছাদনত্থং, নাভিমণ্ডলং পন চীৰরেনাপি সক্কা পটিচ্ছাদেতুন্তি। তত্থ একপট্টচীৰরং এৰং নিৰত্থম্পি নিৰত্থট্ঠানে ন তিট্ঠতি, দুপট্টং পন তিট্ঠতি।
ওলম্বেন্তো নিৰাসেতি আপত্তি দুক্কটস্সাতি এত্থ ন কেৰলং পুরতো চ পচ্ছতো চ ওলম্বেত্ৰা নিৰাসেন্তস্সেৰ দুক্কটং, যে পনঞ্ঞে ‘‘তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ গিহিনিৰত্থং নিৰাসেন্তি হত্থিসোণ্ডকং মচ্ছৰালকং চতুক্কণ্ণকং তালৰণ্টকং সতৰলিকং নিৰাসেন্তী’’তিআদিনা (চূল়ৰ॰ ২৮০) নযেন খন্ধকে নিৰাসনদোসা ৰুত্তা, তথা নিৰাসেন্তস্সাপি দুক্কটমেৰ। তে সব্বে ৰুত্তনযেন পরিমণ্ডলং নিৰাসেন্তস্স ন হোন্তি। অযমেত্থ সঙ্খেপো, ৰিত্থারতো পন তত্থেৰ আৰি ভৰিস্সতি।
অসঞ্চিচ্চাতি অস্সতিযাতি অঞ্ঞৰিহিতস্সাপি তথা নিৰাসেন্তস্স অনাপত্তি। অজানন্তস্সাতি এত্থ নিৰাসনৰত্তং অজানন্তস্স মোক্খো নত্থি। নিৰাসনৰত্তঞ্হি সাধুকং উগ্গহেতব্বং, তস্স অনুগ্গহণমেৰস্স অনাদরিযং। তং পন সঞ্চিচ্চ অনুগ্গণ্হন্তস্স যুজ্জতি, তস্মা উগ্গহিতৰত্তোপি যো আরুল়্হভাৰং
গিলানস্সাতি জঙ্ঘায ৰা পাদে ৰা ৰণো হোতি, উক্খিপিত্ৰা ৰা ওতারেত্ৰা ৰা নিৰাসেতুং ৰট্টতি। আপদাসূতি ৰাল়মিগা ৰা চোরা ৰা অনুবন্ধন্তি, এৰরূপাসু আপদাসু অনাপত্তি। সেসমেত্থ উত্তানমেৰ।
পঠমপারাজিকসমুট্ঠানং – কিরিযং, সঞ্ঞাৰিমোক্খং, সচিত্তকং, লোকৰজ্জং, কাযকম্মং, অকুসলচিত্তং, দুক্খৰেদনন্তি। ফুস্সদেৰত্থেরো ‘‘অচিত্তকং, পণ্ণত্তিৰজ্জং, তিৰেদন’’ন্তি আহ। উপতিস্সত্থেরো পন ‘‘অনাদরিযং পটিচ্চা’’তি ৰুত্তত্তা ‘‘লোকৰজ্জং, অকুসলচিত্তং, দুক্খৰেদন’’ন্তি আহ।
৫৭৭. পরিমণ্ডলং পারুপিতব্বন্তি ‘‘তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ গিহিপারুতং পারুপন্তী’’তি (চূল়ৰ॰ ২৮০) এৰং ৰুত্তং অনেকপ্পকারং গিহিপারুপনং অপারুপিত্ৰা ইধ ৰুত্তনযেনেৰ উভো কণ্ণে সমং কত্ৰা পারুপনৰত্তং পূরেন্তেন পরিমণ্ডলং পারুপিতব্বং। ইমানি চ দ্ৰে সিক্খাপদানি অৰিসেসেন ৰুত্তানি। তস্মা ৰিহারেপি অন্তরঘরেপি পরিমণ্ডলমেৰ নিৰাসেতব্বঞ্চ পারুপিতব্বঞ্চাতি। সমুট্ঠানাদীনি পঠমসিক্খাপদে ৰুত্তনযেনেৰ ৰেদিতব্বানি সদ্ধিং থেরৰাদেন।
৫৭৮. কাযং ৰিৰরিত্ৰাতি জত্তুম্পি উরম্পি ৰিৰরিত্ৰা। সুপ্পটিচ্ছন্নেনাতি ন সসীসং পারুতেন; অথ খো গণ্ঠিকং পটিমুঞ্চিত্ৰা অনুৰাতন্তেন গীৰং পটিচ্ছাদেত্ৰা উভো কণ্ণে সমং কত্ৰা পটিসংহরিত্ৰা যাৰ মণিবন্ধং পটিচ্ছাদেত্ৰা অন্তরঘরে গন্তব্বং। দুতিযসিক্খাপদে
৫৭৯. ৰাসূপগতস্সাতি ৰাসত্থায উপগতস্স রত্তিভাগে ৰা দিৰসভাগে ৰা কাযং ৰিৰরিত্ৰাপি নিসীদতো অনাপত্তি।
৫৮০. সুসংৰুতোতি হত্থং ৰা পাদং ৰা অকীল়াপেন্তো; সুৰিনীতোতি অত্থো।
৫৮২. ওক্খিত্তচক্খূতি যুগমত্তং পেক্খমানোতি যো অনাদরিযং পটিচ্চ তহং তহং ওলোকেন্তোতি যো তংতংদিসাভাগং পাসাদং কূটাগারং ৰীথিং ওলোকেন্তো গচ্ছতি, আপত্তি দুক্কটস্স। একস্মিং পন ঠানে ঠত্ৰা হত্থিঅস্সাদিপরিস্সযাভাৰং ওলোকেতুং ৰট্টতি। নিসীদন্তেনাপি ওক্খিত্তচক্খুনাৰ নিসীদিতব্বং।
৫৮৪. উক্খিত্তকাযাতি উক্খেপেন; ইত্থম্ভূতলক্খণে করণৰচনং একতো ৰা উভতো ৰা উক্খিত্তচীৰরো হুত্ৰাতি অত্থো। অন্তোইন্দখীলতো পট্ঠায ন এৰং গন্তব্বং। নিসিন্নকালে পন ধমকরণং নীহরন্তেনাপি চীৰরং অনুক্খিপিত্ৰাৰ নীহরিতব্বন্তি।
পঠমো ৰগ্গো।
২. উজ্জগ্ঘিকৰগ্গৰণ্ণনা
৫৮৬. উজ্জগ্ঘিকাযাতি মহাহসিতং হসন্তো। ৰুত্তনযেনেৰেত্থ করণৰচনং।
৫৮৮. অপ্পসদ্দো অন্তরঘরেতি এত্থ কিত্তাৰতা অপ্পসদ্দো হোতি? দ্ৰাদসহত্থে গেহে আদিম্হি সঙ্ঘত্থেরো, মজ্ঝে দুতিযত্থেরো, অন্তে ততিযত্থেরোতি এৰং নিসিন্নেসু সঙ্ঘত্থেরো দুতিযেন সদ্ধিং মন্তেতি, দুতিযত্থেরো তস্স সদ্দঞ্চেৰ সুণাতি, কথঞ্চ ৰৰত্থপেতি। ততিযত্থেরো পন সদ্দমেৰ সুণাতি, কথং ন ৰৰত্থপেতি। এত্তাৰতা অপ্পসদ্দো হোতি। সচে পন ততিযত্থেরো কথং ৰৰত্থপেতি, মহাসদ্দো নাম হোতি।
৫৯০. কাযং পগ্গহেত্ৰাতি নিচ্চলং কত্ৰা উজুকেন কাযেন সমেন ইরিযাপথেন গন্তব্বঞ্চেৰ নিসীদিতব্বঞ্চ।
৫৯২. বাহুং পগ্গহেত্ৰাতি নিচ্চলং কত্ৰা।
৫৯৪. সীসং পগ্গহেত্ৰাতি নিচ্চলং উজুং ঠপযিত্ৰা।
দুতিযো ৰগ্গো।
৩. খম্ভকতৰগ্গৰণ্ণনা
৫৯৬-৮. খম্ভকতো ওগুণ্ঠিতোতি সসীসং পারুতো।
৬০০. উক্কুটিকাযাতি এত্থ উক্কুটিকা ৰুচ্চতি পণ্হিযো উক্খিপিত্ৰা অগ্গপাদেহি ৰা, অগ্গপাদে ৰা উক্খিপিত্ৰা পণ্হীহিযেৰ ৰা ভূমিং ফুসন্তস্স গমনং। করণৰচনং পনেত্থ ৰুত্তলক্খণমেৰ।
৬০১. দুস্সপল্লত্থিকাযাতি এত্থ আযোগপল্লত্থিকাপি দুস্সপল্লত্থিকা এৰ।
৬০২. সক্কচ্চন্তি সতিং উপট্ঠপেত্ৰা।
৬০৩. আকিরন্তেপীতি পিণ্ডপাতং দেন্তেপি। পত্তসঞ্ঞীতি পত্তে সঞ্ঞং কত্ৰা।
৬০৪. সমসূপকো মুগ্গসূপো মাসসূপোতি এত্থ কুলত্থাদীহি কতসূপাপি সঙ্গহং গচ্ছন্তিযেৰাতি মহাপচ্চরিযং ৰুত্তং। রসরসেতি এত্থ ঠপেত্ৰা দ্ৰে সূপে অৰসেসানি ওলোণীসাকসূপেয্যমচ্ছরসমংসরসাদীনি রসরসাতি ৰেদিতব্বানি। তং রসরসং বহুম্পি গণ্হন্তস্স অনাপত্তি।
৬০৫. সমতিত্তিকন্তি সমপুণ্ণং সমভরিতং। থূপীকতং পিণ্ডপাতং পটিগ্গণ্হাতি, আপত্তি দুক্কটস্সাতি
তত্থ থূপীকতং নাম ‘‘পঞ্চহি ভোজনেহি কত’’ন্তি অভযত্থেরো আহ। তিপিটকচূল়নাগত্থেরো পন ‘‘পিণ্ডপাতো নাম যাগুপি ভত্তম্পি খাদনীযম্পি চুণ্ণপিণ্ডোপি দন্তকট্ঠম্পি দসিকসুত্তম্পী’’তি ইদং সুত্তং ৰত্ৰা দসিকসুত্তম্পি থূপীকতং ন ৰট্টতীতি আহ। তেসং ৰাদং সুত্ৰা ভিক্খূ রোহণং গন্ত্ৰা চূল়সুমনত্থেরং পুচ্ছিংসু – ‘‘ভন্তে থূপীকতপিণ্ডপাতো কেন পরিচ্ছিন্নো’’তি? তেসঞ্চ থেরানং ৰাদং আরোচেসুং। থেরো সুত্ৰা আহ
ইধ অনাপত্তিযং গিলানো ন আগতো, তস্মা গিলানস্সপি থূপীকতং ন ৰট্টতি। সব্বত্থ পন পটিগ্গহেতুমেৰ ন ৰট্টতি। পটিগ্গহিতং পন সুপটিগ্গহিতমেৰ হোতি, পরিভুঞ্জিতুং ৰট্টতীতি।
ততিযো ৰগ্গো।
৪. সক্কচ্চৰগ্গৰণ্ণনা
৬০৬. সক্কচ্চন্তি এত্থাপি অসক্কচ্চং পটিগ্গহণেযেৰ আপত্তি, পটিগ্গহিতং পন সুপটিগ্গহিতমেৰ। সক্কচ্চন্তি চ পত্তসঞ্ঞীতি চাতি উভযং ৰুত্তনযমেৰ।
৬০৮. সপদানন্তি সমসূপকে ৰত্তব্বং ৰুত্তমেৰ।
৬১০. থূপকতোতি মত্থকতো; ৰেমজ্ঝতোতি অত্থো।
৬১১. পটিচ্ছাদেত্ৰা দেন্তীতি মাঘাতসমযাদীসু পটিচ্ছন্নং ব্যঞ্জনং কত্ৰা দেন্তি। ৰিঞ্ঞত্তিযং ৰত্তব্বং নত্থি।
৬১৪. উজ্ঝানসঞ্ঞীসিক্খাপদেপি গিলানো ন মুচ্চতি।
৬১৫. নাতিমহন্তো কবল়োতি মযূরণ্ডং অতিমহন্তং, কুক্কুটণ্ডং অতিখুদ্দকং, তেসং ৰেমজ্ঝপ্পমাণো। খজ্জকেতি এত্থ মূলখাদনীযাদি সব্বং গহেতব্বং।
চতুত্থো ৰগ্গো।
৫. কবল়ৰগ্গৰণ্ণনা
৬১৭. অনাহটেতি অনাহরিতে; মুখদ্ৰারং অসম্পাপিতেতি অত্থো।
৬১৮. সব্বং হত্থন্তি সকলহত্থং।
৬১৯. সকবল়েনাতি এত্থ ধম্মং কথেন্তো হরীতকং ৰা লট্ঠিমধুকং ৰা মুখে পক্খিপিত্ৰা কথেতি। যত্তকেন ৰচনং অপরিপুণ্ণং ন হোতি, তত্তকে মুখম্হি সন্তে কথেতুং ৰট্টতি।
৬২০. পিণ্ডুক্খেপকন্তি পিণ্ডং উক্খিপিত্ৰা উক্খিপিত্ৰা।
৬২১. কবল়াৰচ্ছেদকন্তি কবল়ং অৰচ্ছিন্দিত্ৰা অৰচ্ছিন্দিত্ৰা।
৬২২. অৰগণ্ডকারকন্তি মক্কটো ৰিয গণ্ডে কত্ৰা কত্ৰা।
৬২৩. হত্থনিদ্ধুনকন্তি
৬২৪. সিত্থাৰকারকন্তি সিত্থানি অৰকিরিত্ৰা অৰকিরিত্ৰা।
৬২৫. জিৰ্হানিচ্ছারকন্তি জিৰ্হং নিচ্ছারেত্ৰা নিচ্ছারেত্ৰা।
৬২৬. চপুচপুকারকন্তি চপু চপূতি এৰং সদ্দং কত্ৰা কত্ৰা।
পঞ্চমো ৰগ্গো।
৬. সুরুসুরুৰগ্গৰণ্ণনা
৬২৭. সুরুসুরুকারকন্তি দৰোতি পরিহাসৰচনং; তং যেন কেনচি পরিযাযেন ‘‘কিং বুদ্ধো
৬২৮. হত্থনিল্লেহকন্তি হত্থং নিল্লেহিত্ৰা নিল্লেহিত্ৰা। ভুঞ্জন্তেন হি অঙ্গুলিমত্তম্পি নিল্লেহিতুং ন ৰট্টতি। ঘনযাগুফাণিতপাযাসাদিকে পন অঙ্গুলীহি গহেত্ৰা অঙ্গুলিযো মুখে পৰেসেত্ৰা ভুঞ্জিতুং ৰট্টতি। পত্তনিল্লেহকওট্ঠনিল্লেহকেসুপি এসেৰ নযো। তস্মা একঙ্গুলিযাপি পত্তো ন নিল্লেহিতব্বো, একওট্ঠোপি জিৰ্হায ন নিল্লেহিতব্বো, ওট্ঠমংসেহি এৰ পন গহেত্ৰা অন্তো পৰেসেতুং ৰট্টতি।
৬৩১. কোকনদেতি এৰংনামকে। কোকনদন্তি পদুমং ৰুচ্চতি, সো চ পাসাদো পদুমসণ্ঠানো, তেনস্স কোকনদোত্ৰেৰ নামং অকংসু। ন সামিসেন হত্থেন পানীযথালকন্তি এতং পটিক্কূলৰসেন পটিক্খিত্তং, তস্মা সঙ্ঘিকম্পি পুগ্গলিকম্পি গিহিসন্তকম্পি অত্তনো সন্তকম্পি সঙ্খম্পি সরাৰম্পি থালকম্পি ন গহেতব্বমেৰ, গণ্হন্তস্স দুক্কটং। সচে পন হত্থস্স একদেসো আমিসমক্খিতো ন হোতি, তেন পদেসেন গহেতুং ৰট্টতি।
৬৩২. উদ্ধরিত্ৰা ৰাতি সিত্থানি উদকতো উদ্ধরিত্ৰা একস্মিং ঠানে রাসিং কত্ৰা উদকং ভিন্দিত্ৰা ৰাতি সিত্থানি ভিন্দিত্ৰা উদকগতিকানি কত্ৰা ছড্ডেতি। পটিগ্গহে ৰাতি পটিগ্গহেন পটিচ্ছন্তো নং পটিগ্গহে ছড্ডেতি। নীহরিত্ৰাতি বহি নীহরিত্ৰা ছড্ডেতি; এৰং ছড্ডেন্তস্স অনাপত্তি।
৬৩৪. সেতচ্ছত্তন্তি ৰত্থপলিগুণ্ঠিতং পণ্ডরচ্ছত্তং। কিলঞ্জচ্ছত্তন্তি ৰিলীৰচ্ছত্তং। পণ্ণচ্ছত্তন্তি তালপণ্ণাদীহি যেহি কেহিচি কতং। মণ্ডলবদ্ধং সলাকবদ্ধন্তি ইদং পন তিণ্ণম্পি ছত্তানং পঞ্জরদস্সনত্থং ৰুত্তং। তানি হি মণ্ডলবদ্ধানি চেৰ হোন্তি সলাকবদ্ধানি চ। যম্পি তত্থজাতকদণ্ডকেন কতং একপণ্ণচ্ছত্তং হোতি, তম্পি ছত্তমেৰ। এতেসু যংকিঞ্চি ছত্তং পাণিম্হি ছত্তপাণি। সো তং ছত্তং ধারযমানো ৰা অংসে ৰা কত্ৰা ঊরুম্হি ৰা ঠপেত্ৰা যাৰ হত্থেন ন মুচ্চতি, তাৰস্স ধম্মং দেসেতুং ন ৰট্টতি, দেসেন্তস্স ৰুত্তনযেন দুক্কটং। সচে পনস্স অঞ্ঞো ছত্তং
৬৩৫. দণ্ডপাণিস্সাতি এত্থ দণ্ডো নাম মজ্ঝিমস্স পুরিসস্স চতুহত্থপ্পমাণো দণ্ডপাণিভাৰো পনস্স ছত্তপাণিম্হি ৰুত্তনযেনেৰ ৰেদিতব্বো।
৬৩৬. সত্থপাণিম্হিপি এসেৰ নযো। অসিং সন্নহিত্ৰা ঠিতোপি হি সত্থপাণিসঙ্খ্যং ন গচ্ছতি।
৬৩৭. আৰুধপাণিস্সাতি এত্থ কিঞ্চাপি ৰুত্তং – ‘‘আৰুধং নাম চাপো কোদণ্ডো’’তি, অথ খো সব্বাপি ধনুৰিকতি সদ্ধিং সরৰিকতিযা আৰুধন্তি ৰেদিতব্বং। তস্মা সদ্ধিং ৰা সরেন ধনুং গহেত্ৰা সুদ্ধধনুং ৰা সুদ্ধসরং ৰা সজিযধনুং ৰা নিজ্জিযধনুং ৰা গহেত্ৰা ঠিতস্স ৰা নিসিন্নস্স ৰা ধম্মো দেসেতুং ন ৰট্টতি। সচে পনস্স ধনুং কণ্ঠেপি পটিমুক্কং হোতি, যাৰ হত্থেন ন গণ্হাতি, তাৰ ধম্মং দেসেতুং ৰট্টতিযেৰাতি।
ছট্ঠো ৰগ্গো।
৭. পাদুকৰগ্গৰণ্ণনা
৬৩৮. অক্কন্তস্সাতি পটিমুক্কস্সাতি পটিমুঞ্চিত্ৰা ঠিতস্স। উপাহনাযপি এসেৰ নযো। ওমুক্কোতি পনেত্থ পণ্হিকবদ্ধং ওমুঞ্চিত্ৰা ঠিতো ৰুচ্চতি।
৬৪০. যানগতস্সাতি এত্থ সচেপি দ্ৰীহি জনেহি হত্থসঙ্ঘাটেন গহিতো, সাটকে ৰা ঠপেত্ৰা ৰংসেন ৰয্হতি, অযুত্তে ৰা ৰয্হাদিকে যানে
৬৪১. সযনগতস্সাতি অন্তমসো কটসারকেপি পকতিভূমিযম্পি নিপন্নস্স উচ্চেপি মঞ্চপীঠে ৰা ভূমিপদেসে ৰা ঠিতেন নিসিন্নেন ৰা দেসেতুং ন ৰট্টতি। সযনগতেন পন সযনগতস্স উচ্চতরে ৰা সমপ্পমাণে ৰা নিপন্নেন দেসেতুং ৰট্টতি। নিপন্নেন চ ঠিতস্স ৰা নিসিন্নস্স ৰা দেসেতুং ৰট্টতি, নিসিন্নেনাপি ঠিতস্স ৰা নিসিন্নস্স ৰা ৰট্টতি। ঠিতেন ঠিতস্সেৰ
৬৪২. পল্লত্থিকাযাতি আযোগপল্লত্থিকায ৰা হত্থপল্লত্থিকায ৰা দুস্সপল্লত্থিকায ৰা যায কাযচি পল্লত্থিকায নিসিন্নস্স অগিলানস্স দেসেতুং ন ৰট্টতি।
৬৪৩. ৰেঠিতসীসস্সাতি দুস্সৰেঠনেন ৰা মোল়িআদীহি ৰা যথা কেসন্তো ন দিস্সতি; এৰং ৰেঠিতসীসস্স।
৬৪৪. ওগুণ্ঠিতসীসস্সাতি সসীসং পারুতস্স।
৬৪৫. ছমাযং নিসিন্নেনাতি ভূমিযং নিসিন্নেন। আসনে নিসিন্নস্সাতি অন্তমসো ৰত্থম্পি তিণানিপি সন্থরিত্ৰা নিসিন্নস্স।
৬৪৭. ছপকস্সাতি ছপকীতি চণ্ডালী। নিলীনোতি পটিচ্ছন্নো হুত্ৰা। যত্র হি নামাতি যো হি নাম। সব্বমিদং চরিমং কতন্তি তত্থেৰ পরিপতীতি ‘‘সব্বো অযং লোকো সঙ্করং গতো নিম্মরিযাদো’’তি ইমং ৰচনং ৰত্ৰা তত্থেৰ তেসং দ্ৰিন্নম্পি অন্তরা রুক্খতো পতিতো। পতিত্ৰা চ পন উভিন্নম্পি পুরতো ঠত্ৰা ইমং গাথং অভাসি –
‘‘উভো অত্থং ন জানন্তি…পে॰… অস্মা কুম্ভমিৰাভিদা’’তি॥
তত্থ উভো অত্থং ন জানন্তীতি দ্ৰেপি জনা পাল়িযা অত্থং ন জানন্তি। ধম্মং ন পস্সরেতি পাল়িং ন পস্সন্তি। কতমে তে উভোতি? ‘‘যো চাযং মন্তং ৰাচেতি, যো চাধম্মেনধীযতী’’তি। এৰং ব্রাহ্মণঞ্চ রাজানঞ্চ উভোপি অধম্মিকভাৰে ঠপেসি।
ততো ব্রাহ্মণো সালীনন্তি গাথমাহ। তস্সত্থো – জানামহং ভো ‘‘অযং অধম্মো’’তি; অপি চ খো মযা দীঘরত্তং সপুত্তদারপরিজনেন রঞ্ঞো সন্তকো সালীনং ওদনো ভুত্তো। সুচিমংসূপসেচনোতি নানপ্পকারৰিকতিসম্পাদিতং সুচিমংসূপসেচনং মিস্সীকরণমস্সাতি সুচিমংসূপসেচনো। তস্মা ধম্মে ন ৰত্তামীতি যস্মা এৰং মযা রঞ্ঞো ওদনো ভুত্তো, অঞ্ঞে চ বহূ লাভা লদ্ধা, তস্মা ধম্মে অহং ন ৰত্তামি উদরে বদ্ধো হুত্ৰা, ন ধম্মং অজানন্তো। অযঞ্হি ধম্মো অরিযেহি ৰণ্ণিতো পসত্থো থোমিতোতি জানামি।
অথ নং ছপকো ‘‘ধিরত্থূ’’তিআদিনা গাথাদ্ৰযেন অজ্ঝভাসি। তস্সত্থো – যো তযা ধনলাভো চ যসলাভো চ লদ্ধো, ধিরত্থু তং ধনলাভং যসলাভঞ্চ
‘‘ধিরত্থু তং ধনলাভং, যসলাভঞ্চ ব্রাহ্মণ।
যা ৰুত্তি ৰিনিপাতেন, অধম্মচরণেন ৰা’’তি॥
পরিব্বজ মহাব্রহ্মেতি মহাব্রাহ্মণ ইতো দিসা সীঘং পলাযস্সু। পচন্তঞ্ঞেপি পাণিনোতি অঞ্ঞেপি সত্তা পচন্তি চেৰ ভুঞ্জন্তি চ; ন কেৰলং ত্ৰঞ্চেৰ রাজা চ। মা ত্ৰং অধম্মো আচরিতো অস্মা কুম্ভমিৰাভিদাতি সচে হি ত্ৰং ইতো অপরিব্বজিত্ৰা ইমং অধম্মং আচরিস্সসি
‘‘পরিব্বজ মহাব্রহ্মে, পচন্তঞ্ঞেপি পাণিনো।
মা ত্ৰং অধম্মো আচরিতো, অস্মা কুম্ভমিৰাভিদা’’তি॥
উচ্চে আসনেতি অন্তমসো ভূমিপ্পদেসেপি উন্নতট্ঠানে নিসিন্নস্স দেসেতুং ন ৰট্টতি।
৬৪৮. ন ঠিতো নিসিন্নস্সাতি সচেপি থেরুপট্ঠানং গন্ত্ৰা ঠিতং দহরভিক্খুং আসনে নিসিন্নো মহাথেরো পঞ্হং পুচ্ছতি, ন কথেতব্বং। গারৰেন পন থেরং উট্ঠহিত্ৰা পুচ্ছথাতি ৰত্তুং ন সক্কা, পস্সে ঠিতভিক্খুস্স কথেমীতি কথেতুং ৰট্টতি।
৬৪৯. ন পচ্ছতো গচ্ছন্তেনাতি এত্থ সচে পুরতো গচ্ছন্তো পচ্ছতো গচ্ছন্তং পঞ্হং পুচ্ছতি, ন কথেতব্বং। পচ্ছিমস্স ভিক্খুনো কথেমীতি কথেতুং ৰট্টতি। সদ্ধিং উগ্গহিতধম্মং পন সজ্ঝাযিতুং ৰট্টতি। সমধুরেন গচ্ছন্তস্স কথেতুং ৰট্টতি।
৬৫০. ন উপ্পথেনাতি এত্থাপি সচে দ্ৰেপি সকটপথে একেকচক্কপথেন ৰা উপ্পথেন ৰা সমধুরং গচ্ছন্তি, ৰট্টতি।
৬৫১. অসঞ্চিচ্চাতি পটিচ্ছন্নট্ঠানং গচ্ছন্তস্স সহসা উচ্চারো ৰা পস্সাৰো ৰা নিক্খমতি, অসঞ্চিচ্চ কতো নাম অনাপত্তি।
৬৫২. ন হরিতেতি এত্থ যম্পি অপ্পহরিতে কতোতি অপ্পহরিতং অলভন্তেন তিণণ্ডুপকং ৰা পলালণ্ডুপকং ৰা ঠপেত্ৰা কতোপি পচ্ছা হরিতং ওত্থরতি, ৰট্টতিযেৰ। খেল়েন চেত্থ সিঙ্ঘাণিকাপি সঙ্গহিতাতি মহাপচ্চরিযং ৰুত্তং।
৬৫৩. ন উদকেতি এতং পরিভোগউদকমেৰ সন্ধায ৰুত্তং, ৰচ্চকুটিসমুদ্দাদিউদকেসু পন
সত্তমো ৰগ্গো।
সমুট্ঠানাদিদীপনত্থায পনেত্থ ইদং পকিণ্ণকং – উজ্জগ্ঘিকউচ্চাসদ্দপটিসংযুত্তানি চত্তারি, সকবল়েন মুখেন ব্যাহরণং একং, ছমানীচাসনঠানপচ্ছতোগমনউপ্পথগমনপটিসংযুত্তানি পঞ্চাতি ইমানি দস সিক্খাপদানি সমনুভাসনসমুট্ঠানানি কাযৰাচাচিত্ততো সমুট্ঠহন্তি, কিরিযানি, সঞ্ঞাৰিমোক্খানি
সূপোদনৰিঞ্ঞত্তিসিক্খাপদং থেয্যসত্থসমুট্ঠানং কাযচিত্ততো কাযৰাচাচিত্ততো চ সমুট্ঠাতি, কিরিযং, সঞ্ঞাৰিমোক্খং, সচিত্তকং, লোকৰজ্জং, কাযকম্মং, ৰচীকম্মং, অকুসলচিত্তং, দুক্খৰেদনন্তি।
ছত্তপাণিদণ্ডপাণিসত্থপাণিআৰুধপাণিপাদুকউপাহনযানসযনপল্লত্থিকৰেঠিতওগুণ্ঠিতনামকানি একাদস সিক্খাপদানি ধম্মদেসনসমুট্ঠানানি ৰাচাচিত্ততো সমুট্ঠহন্তি, কিরিযাকিরিযানি, সঞ্ঞাৰিমোক্খানি, সচিত্তকানি, লোকৰজ্জানি, ৰচীকম্মানি, অকুসলচিত্তানি, দুক্খৰেদনানীতি।
অৰসেসানি তেপণ্ণাস সিক্খাপদানি পঠমপারাজিকসমুট্ঠানানীতি।
সব্বসেখিযেসু আবাধপচ্চযা অনাপত্তি, থূপীকতপিণ্ডপাতে সূপব্যঞ্জনেন পটিচ্ছাদনে উজ্ঝানসঞ্ঞিম্হীতি তীসু সিক্খাপদেসু গিলানো নত্থীতি।
সেখিযৰণ্ণনা নিট্ঠিতা।
সেখিযকণ্ডং নিট্ঠিতং।