4. суманаваг̇г̇о
1. суманасуд̇д̇ам̣
31. згам̣ самаяам̣…бз… анаат̇абин̣д̣игасса аараамз. ат̇а ко суманаа рааж̇агумаарий бан̃жахи рат̇асад̇зхи бан̃жахи рааж̇агумаарисад̇зхи баривуд̇аа язна бхаг̇аваа д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа бхаг̇аванд̇ам̣ абхиваад̣̇зд̇ваа згаманд̇ам̣ нисийд̣̇и. згаманд̇ам̣ нисиннаа ко суманаа рааж̇агумаарий бхаг̇аванд̇ам̣ зд̇ад̣̇авожа –
‘‘ид̇хассу, бханд̇з, бхаг̇авад̇о д̣̇вз саавагаа самасад̣̇д̇хаа самасийлаа самабан̃н̃аа – зго д̣̇ааяаго, зго ад̣̇ааяаго. д̇з гааяасса бхзд̣̇аа барам̣ маран̣аа суг̇ад̇им̣ саг̇г̇ам̣ логам̣ убабаж̇ж̇зяяум̣. д̣̇звабхууд̇аанам̣ бана нзсам̣ д̇зсам̣ (сий.), бханд̇з, сияаа висзсо, сияаа наанаагаран̣а’’нд̇и?
‘‘сияаа, суманз’’д̇и бхаг̇аваа авожа – ‘‘яо со, суманз, д̣̇ааяаго со амум̣ ад̣̇ааяагам̣ д̣̇звабхууд̇о самаано бан̃жахи таанзхи ад̇хиг̇ан̣хаад̇и – д̣̇иб̣б̣зна ааяунаа, д̣̇иб̣б̣зна ван̣н̣зна, д̣̇иб̣б̣зна сукзна, д̣̇иб̣б̣зна яасзна, д̣̇иб̣б̣зна аад̇хибад̇зяязна. яо со, суманз, д̣̇ааяаго со амум̣ ад̣̇ааяагам̣ д̣̇звабхууд̇о самаано имзхи бан̃жахи таанзхи ад̇хиг̇ан̣хаад̇и’’.
‘‘сажз бана д̇з, бханд̇з, д̇ад̇о жуд̇аа ид̇т̇ад̇д̇ам̣ ааг̇ажчанд̇и, мануссабхууд̇аанам̣ бана нзсам̣, бханд̇з, сияаа висзсо, сияаа наанаагаран̣а’’нд̇и? ‘‘сияаа, суманз’’д̇и бхаг̇аваа авожа – ‘‘яо со, суманз, д̣̇ааяаго со амум̣ ад̣̇ааяагам̣ мануссабхууд̇о самаано бан̃жахи таанзхи ад̇хиг̇ан̣хаад̇и – маанусагзна ааяунаа, маанусагзна ван̣н̣зна, маанусагзна сукзна, маанусагзна яасзна, маанусагзна аад̇хибад̇зяязна. яо со, суманз, д̣̇ааяаго со амум̣ ад̣̇ааяагам̣ мануссабхууд̇о самаано имзхи бан̃жахи таанзхи ад̇хиг̇ан̣хаад̇и’’.
‘‘сажз бана д̇з, бханд̇з, убхо аг̇аарасмаа анаг̇аарияам̣ баб̣б̣аж̇анд̇и, баб̣б̣аж̇ид̇аанам̣ бана нзсам̣, бханд̇з , сияаа висзсо, сияаа наанаагаран̣а’’нд̇и? ‘‘сияаа, суманз’’д̇и бхаг̇аваа авожа – ‘‘яо со, суманз, д̣̇ааяаго со амум̣ ад̣̇ааяагам̣ баб̣б̣аж̇ид̇о самаано бан̃жахи таанзхи ад̇хиг̇ан̣хаад̇и – яаажид̇ова б̣ахулам̣ жийварам̣ барибхун̃ж̇ад̇и аббам̣ аяаажид̇о, яаажид̇ова б̣ахулам̣ бин̣д̣абаад̇ам̣ барибхун̃ж̇ад̇и аббам̣ аяаажид̇о, яаажид̇ова б̣ахулам̣ сзнаасанам̣ барибхун̃ж̇ад̇и аббам̣ аяаажид̇о, яаажид̇ова б̣ахулам̣ г̇илаанаббажжаяабхзсаж̇ж̇абаригкаарам̣ барибхун̃ж̇ад̇и аббам̣ аяаажид̇о. язхи ко бана саб̣рахмажаарийхи сад̣̇д̇хим̣ вихарад̇и д̇яасса манаабзнзва б̣ахулам̣ гааяагаммзна самуд̣̇аажаранд̇и аббам̣ аманаабзна, манаабзнзва б̣ахулам̣ важийгаммзна самуд̣̇аажаранд̇и аббам̣ аманаабзна, манаабзнзва б̣ахулам̣ маногаммзна самуд̣̇аажаранд̇и аббам̣ аманаабзна, манаабам̣язва б̣ахулам̣ убахаарам̣ убахаранд̇и аббам̣ аманаабам̣ . яо со, суманз, д̣̇ааяаго со амум̣ ад̣̇ааяагам̣ баб̣б̣аж̇ид̇о самаано имзхи бан̃жахи таанзхи ад̇хиг̇ан̣хаад̇ий’’д̇и.
‘‘сажз бана д̇з, бханд̇з, убхо арахад̇д̇ам̣ баабун̣анд̇и, арахад̇д̇аббад̇д̇аанам̣ бана нзсам̣, бханд̇з, сияаа висзсо, сияаа наанаагаран̣а’’нд̇и? ‘‘зд̇т̇а ко банзсаахам̣, суманз, на гин̃жи наанаагаран̣ам̣ вад̣̇аами, яад̣̇ид̣̇ам̣ вимуд̇д̇ияаа вимуд̇д̇и’’нд̇и вимуд̇д̇анд̇и (сяаа. гам̣.).
‘‘ажчарияам̣, бханд̇з, аб̣бхуд̇ам̣, бханд̇з! яааван̃жид̣̇ам̣, бханд̇з, аламзва д̣̇аанаани д̣̇аад̇ум̣ алам̣ бун̃н̃аани гаад̇ум̣; яад̇ра хи наама д̣̇звабхууд̇ассааби убагаараани бун̃н̃аани, мануссабхууд̇ассааби убагаараани бун̃н̃аани, баб̣б̣аж̇ид̇ассааби убагаараани бун̃н̃ааний’’д̇и. ‘‘звамзд̇ам̣, суманз! алан̃хи, суманз, д̣̇аанаани д̣̇аад̇ум̣ алам̣ бун̃н̃аани гаад̇ум̣! д̣̇звабхууд̇ассааби убагаараани бун̃н̃аани, мануссабхууд̇ассааби убагаараани бун̃н̃аани, баб̣б̣аж̇ид̇ассааби убагаараани бун̃н̃ааний’’д̇и .
ид̣̇амавожа бхаг̇аваа. ид̣̇ам̣ вад̇ваана ид̣̇ам̣ вад̇ваа (сий. бий.) звамубариби суг̇ад̇о ат̇аабарам̣ зд̇ад̣̇авожа сад̇т̇аа –
‘‘яат̇ааби жанд̣̇о вимало, г̇ажчам̣ аагаасад̇хаад̇уяаа;
саб̣б̣з д̇аарааг̇ан̣з логз, аабхааяа ад̇ирожад̇и.
‘‘д̇ат̇зва сийласамбанно, сад̣̇д̇хо бурисабуг̇г̇ало;
саб̣б̣з мажчарино логз, жааг̇зна ад̇ирожад̇и.
‘‘яат̇ааби мзгхо т̇анаяам̣, виж̇ж̇умаалий сад̇аггагу;
т̇алам̣ ниннан̃жа буурзд̇и, абхивассам̣ васунд̇харам̣.
‘‘звам̣ д̣̇ассанасамбанно, саммаасамб̣уд̣̇д̇хасааваго;
мажчарим̣ ад̇хиг̇ан̣хаад̇и, бан̃жатаанзхи бан̣д̣ид̇о.
‘‘ааяунаа яасасаа жзва ааяунаа жа яасзна жа (га.), ван̣н̣зна жа сукзна жа;
са вз бхог̇абариб̣яуул̣хо бхог̇абариб̣б̣уул̣хо (сий.), бзжжа саг̇г̇з бамод̣̇ад̇ий’’д̇и. батамам̣;
2. жунд̣̇ийсуд̇д̇ам̣
32. згам̣ самаяам̣ бхаг̇аваа рааж̇аг̇ахз вихарад̇и взл̣уванз галанд̣̇аганиваабз. ат̇а ко жунд̣̇ий рааж̇агумаарий бан̃жахи рат̇асад̇зхи бан̃жахи жа гумаарисад̇зхи баривуд̇аа язна бхаг̇аваа д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа бхаг̇аванд̇ам̣ абхиваад̣̇зд̇ваа згаманд̇ам̣ нисийд̣̇и. згаманд̇ам̣ нисиннаа ко жунд̣̇ий рааж̇агумаарий бхаг̇аванд̇ам̣ зд̇ад̣̇авожа –
‘‘амхаагам̣, бханд̇з, бхаад̇аа жунд̣̇о наама рааж̇агумааро, со звамааха – ‘яад̣̇зва со ход̇и ид̇т̇ий ваа бурисо ваа б̣уд̣̇д̇хам̣ саран̣ам̣ г̇ад̇о, д̇хаммам̣ саран̣ам̣ г̇ад̇о, сан̇гхам̣ саран̣ам̣ г̇ад̇о, баан̣аад̇ибаад̇аа бадивирад̇о, ад̣̇иннаад̣̇аанаа бадивирад̇о, гаамзсумижчаажаараа бадивирад̇о, мусааваад̣̇аа бадивирад̇о, сураамзраяамаж̇ж̇абамаад̣̇адтаанаа бадивирад̇о, со гааяасса бхзд̣̇аа барам̣ маран̣аа суг̇ад̇им̣язва убабаж̇ж̇ад̇и, но д̣̇уг̇г̇ад̇и’нд̇и. саахам̣, бханд̇з, бхаг̇аванд̇ам̣ бужчаами – ‘гат̇ам̣руубз ко, бханд̇з, сад̇т̇ари басанно гааяасса бхзд̣̇аа барам̣ маран̣аа суг̇ад̇им̣язва убабаж̇ж̇ад̇и, но д̣̇уг̇г̇ад̇им̣? гат̇ам̣руубз д̇хаммз басанно гааяасса бхзд̣̇аа барам̣ маран̣аа суг̇ад̇им̣язва убабаж̇ж̇ад̇и, но д̣̇уг̇г̇ад̇им̣? гат̇ам̣руубз сан̇гхз басанно гааяасса бхзд̣̇аа барам̣ маран̣аа суг̇ад̇им̣язва убабаж̇ж̇ад̇и, но д̣̇уг̇г̇ад̇им̣? гат̇ам̣руубзсу сийлзсу барибуурагаарий гааяасса бхзд̣̇аа барам̣ маран̣аа суг̇ад̇им̣язва убабаж̇ж̇ад̇и, но д̣̇уг̇г̇ад̇и’’’нд̇и?
‘‘яаавад̇аа, жунд̣̇и, сад̇д̇аа абад̣̇аа ваа д̣̇вибад̣̇аа ваа жад̇уббад̣̇аа ваа б̣ахуббад̣̇аа ваа абаад̣̇аа ваа д̣̇вийбаад̣̇аа ваажад̇уббаад̣̇аа ваа б̣ахуббаад̣̇аа ваа (сий.) а. ни. 4.34; ид̇иву. 90 руубино ваа аруубино ваа сан̃н̃ино ваа асан̃н̃ино ваа нзвасан̃н̃инаасан̃н̃ино ваа, д̇ат̇ааг̇ад̇о д̇зсам̣ аг̇г̇амагкааяад̇и арахам̣ саммаасамб̣уд̣̇д̇хо. яз ко, жунд̣̇и, б̣уд̣̇д̇хз басаннаа, аг̇г̇з д̇з басаннаа. аг̇г̇з ко бана басаннаанам̣ аг̇г̇о вибааго ход̇и.
‘‘яаавад̇аа, жунд̣̇и, д̇хаммаа сан̇кад̇аа, арияо адтан̇г̇иго маг̇г̇о д̇зсам̣ аг̇г̇амагкааяад̇и. яз, жунд̣̇и, арияз адтан̇г̇игз маг̇г̇з басаннаа, аг̇г̇з д̇з басаннаа, аг̇г̇з ко бана басаннаанам̣ аг̇г̇о вибааго ход̇и.
‘‘яаавад̇аа , жунд̣̇и, д̇хаммаа сан̇кад̇аа ваа асан̇кад̇аа ваа, вирааг̇о д̇зсам̣ д̇зсам̣ д̇хаммаанам̣ (сий. бий. га.) аг̇г̇амагкааяад̇и, яад̣̇ид̣̇ам̣ – мад̣̇аниммад̣̇ано бибаасавинаяо аалаяасамуг̇гхаад̇о ваддубажчзд̣̇о д̇ан̣хаагкаяо вирааг̇о нирод̇хо ниб̣б̣аанам̣. яз ко, жунд̣̇и , вирааг̇з д̇хаммз басаннаа, аг̇г̇з д̇з басаннаа. аг̇г̇з ко бана басаннаанам̣ аг̇г̇о вибааго ход̇и.
‘‘яаавад̇аа, жунд̣̇и, сан̇гхаа ваа г̇ан̣аа ваа, д̇ат̇ааг̇ад̇асаавагасан̇гхо д̇зсам̣ аг̇г̇амагкааяад̇и, яад̣̇ид̣̇ам̣ – жад̇д̇аари бурисаяуг̇аани адта бурисабуг̇г̇алаа, зса бхаг̇авад̇о саавагасан̇гхо аахунзяяо баахунзяяо д̣̇агкин̣зяяо ан̃ж̇алигаран̣ийяо ануд̇д̇арам̣ бун̃н̃агкзд̇д̇ам̣ логасса. яз ко, жунд̣̇и, сан̇гхз басаннаа, аг̇г̇з д̇з басаннаа. аг̇г̇з ко бана басаннаанам̣ аг̇г̇о вибааго ход̇и.
‘‘яаавад̇аа, жунд̣̇и, сийлаани, арияаганд̇аани сийлаани д̇зсам̣ арияаганд̇аанид̇зсам̣ (сий. сяаа. гам̣.) аг̇г̇амагкааяад̇и, яад̣̇ид̣̇ам̣ – акан̣д̣аани ажчид̣̇д̣̇аани асаб̣алаани агаммаасаани бхуж̇иссаани вин̃н̃уббасад̇т̇аани абараамадтаани самаад̇хисам̣вад̇д̇анигаани. яз ко, жунд̣̇и, арияаганд̇зсу сийлзсу барибуурагаарино, аг̇г̇з д̇з барибуурагаарино. аг̇г̇з ко бана барибуурагаарийнам̣ аг̇г̇о вибааго ход̇ий’’д̇и.
‘‘аг̇г̇ад̇о вз басаннаанам̣, аг̇г̇ам̣ д̇хаммам̣ виж̇аанад̇ам̣;
аг̇г̇з б̣уд̣̇д̇хз басаннаанам̣, д̣̇агкин̣зяяз ануд̇д̇арз.
‘‘аг̇г̇з д̇хаммз басаннаанам̣, вирааг̇уубасамз сукз;
аг̇г̇з сан̇гхз басаннаанам̣, бун̃н̃агкзд̇д̇з ануд̇д̇арз.
‘‘аг̇г̇асмим̣ д̣̇аанам̣ д̣̇ад̣̇ад̇ам̣, аг̇г̇ам̣ бун̃н̃ам̣ бавад̣дхад̇и;
аг̇г̇ам̣ ааяу жа ван̣н̣о жа, яасо гид̇д̇и сукам̣ б̣алам̣.
‘‘аг̇г̇асса д̣̇аад̇аа мзд̇хаавий, аг̇г̇ад̇хаммасамаахид̇о;
д̣̇звабхууд̇о мануссо ваа, аг̇г̇аббад̇д̇о бамод̣̇ад̇ий’’д̇и. д̣̇уд̇ияам̣;
3. уг̇г̇ахасуд̇д̇ам̣
33. згам̣ самаяам̣ бхаг̇аваа бхад̣̇д̣̇ияз вихарад̇и ж̇аад̇ияаа ванз. ат̇а ко уг̇г̇ахо мзн̣д̣аганад̇д̇аа язна бхаг̇аваа д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа бхаг̇аванд̇ам̣ абхиваад̣̇зд̇ваа згаманд̇ам̣ нисийд̣̇и. згаманд̇ам̣ нисинно ко уг̇г̇ахо мзн̣д̣аганад̇д̇аа бхаг̇аванд̇ам̣ зд̇ад̣̇авожа –
‘‘ад̇хиваасзд̇у мз, бханд̇з, бхаг̇аваа сваад̇анааяа ад̇д̇ажад̇уд̇т̇о бхад̇д̇а’’нд̇и . ад̇хиваасзси бхаг̇аваа д̇ун̣хийбхаавзна. ат̇а ко уг̇г̇ахо мзн̣д̣аганад̇д̇аа бхаг̇авад̇о ад̇хиваасанам̣ вид̣̇ид̇ваа удтааяаасанаа бхаг̇аванд̇ам̣ абхиваад̣̇зд̇ваа бад̣̇агкин̣ам̣ гад̇ваа баггаами.
ат̇а ко бхаг̇аваа д̇ассаа рад̇д̇ияаа ажжаязна буб̣б̣ан̣хасамаяам̣ ниваасзд̇ваа бад̇д̇ажийварамаад̣̇ааяа язна уг̇г̇ахасса мзн̣д̣аганад̇д̇уно нивзсанам̣ д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа бан̃н̃ад̇д̇з аасанз нисийд̣̇и. ат̇а ко уг̇г̇ахо мзн̣д̣аганад̇д̇аа бхаг̇аванд̇ам̣ бан̣ийд̇зна каад̣̇анийязна бхож̇анийязна сахад̇т̇аа санд̇аббзси самбаваарзси. ат̇а ко уг̇г̇ахо мзн̣д̣аганад̇д̇аа бхаг̇аванд̇ам̣ бхуд̇д̇аавим̣ онийд̇абад̇д̇абаан̣им̣ згаманд̇ам̣ нисийд̣̇и. згаманд̇ам̣ нисинно ко уг̇г̇ахо мзн̣д̣аганад̇д̇аа бхаг̇аванд̇ам̣ зд̇ад̣̇авожа – ‘‘имаа мз, бханд̇з, гумаарияо бад̇игулаани г̇амиссанд̇и. овад̣̇ад̇у д̇аасам̣, бханд̇з, бхаг̇аваа; анусаасад̇у д̇аасам̣, бханд̇з, бхаг̇аваа, яам̣ д̇аасам̣ асса д̣̇ийгхарад̇д̇ам̣ хид̇ааяа сукааяаа’’д̇и.
ат̇а ко бхаг̇аваа д̇аа гумаарияо зд̇ад̣̇авожа – ‘‘д̇асмаад̇иха, гумаарияо, звам̣ сигкид̇аб̣б̣ам̣ – ‘яасса во яасса ко (сий. сяаа. гам̣.) маад̇аабид̇аро бхад̇д̇уно д̣̇ассанд̇и ад̇т̇агаамаа хид̇зсино анугамбагаа анугамбам̣ убаад̣̇ааяа, д̇асса бхависсаама буб̣б̣удтааяинияо бажчаанибаад̇инияо гим̣гаарабадиссаавинияо манаабажааринияо бияаваад̣̇инияо’д̇и. зван̃хи во, гумаарияо, сигкид̇аб̣б̣ам̣.
‘‘д̇асмаад̇иха, гумаарияо, звам̣ сигкид̇аб̣б̣ам̣ – ‘яз д̇з бхад̇д̇у г̇аруно г̇уруно (га.) бхависсанд̇и маад̇аад̇и ваа бид̇аад̇и ваа саман̣аб̣раахман̣аад̇и ваа, д̇з саггариссаама г̇арум̣ гариссаама г̇аругариссаама (сий. сяаа. гам̣. бий.) маанзссаама бууж̇зссаама аб̣бхааг̇ад̇з жа аасанод̣̇агзна бадибууж̇зссаамаа’д̇и бууж̇зссаамаад̇и (сий.). зван̃хи во, гумаарияо, сигкид̇аб̣б̣ам̣.
‘‘д̇асмаад̇иха , гумаарияо, звам̣ сигкид̇аб̣б̣ам̣ – ‘яз д̇з бхад̇д̇у аб̣бханд̇араа гамманд̇аа ун̣н̣аад̇и ваа габбаасаад̇и ваа, д̇ад̇т̇а д̣̇агкаа бхависсаама аналасаа , д̇ад̇рубааяааяа виймам̣сааяа саманнааг̇ад̇аа, алам̣ гаад̇ум̣ алам̣ сам̣вид̇хаад̇у’нд̇и. зван̃хи во, гумаарияо, сигкид̇аб̣б̣ам̣.
‘‘д̇асмаад̇иха, гумаарияо, звам̣ сигкид̇аб̣б̣ам̣ – ‘яо со бхад̇д̇у аб̣бханд̇аро аб̣бханд̇арз (га.) анд̇ож̇ано д̣̇аасаад̇и ваа бзссаад̇и ваа гаммагараад̇и ваа, д̇зсам̣ гад̇ан̃жа гад̇ад̇о ж̇ааниссаама агад̇ан̃жа агад̇ад̇о ж̇ааниссаама, г̇илаанагаанан̃жа б̣алааб̣алам̣ ж̇ааниссаама, каад̣̇анийяам̣ бхож̇анийяан̃жасса бажжам̣сзна бажжаяам̣ д̇зна (га. сий.), бажжаяам̣сзна (сяаа. гам̣.), бажжаяам̣ сзнаасанам̣ бажжад̇д̇ам̣сзна (га.) а. ни. 8.46 сам̣вибхаж̇иссаамаа’д̇и вибхаж̇иссаамаад̇и (сий. сяаа. гам̣.). зван̃хи во, гумаарияо, сигкид̇аб̣б̣ам̣.
‘‘д̇асмаад̇иха, гумаарияо, звам̣ сигкид̇аб̣б̣ам̣ – ‘яам̣ бхад̇д̇аа аахариссад̇и д̇ханам̣ ваа д̇хан̃н̃ам̣ ваа раж̇ад̇ам̣ ваа ж̇аад̇аруубам̣ ваа, д̇ам̣ аарагкзна д̇ам̣ аарагкааяа (сий.) г̇уд̇д̇ияаа самбаад̣̇зссаама, д̇ад̇т̇а жа бхависсаама ад̇худ̇д̇ий ат̇зний асон̣д̣ий авинаасигааяо’д̇и. зван̃хи во, гумаарияо, сигкид̇аб̣б̣ам̣. имзхи ко, гумаарияо, бан̃жахи д̇хаммзхи саманнааг̇ад̇о маад̇уг̇аамо гааяасса бхзд̣̇аа барам̣ маран̣аа манаабагааяигаанам̣ д̣̇зваанам̣ сахаб̣яад̇ам̣ убабаж̇ж̇ад̇ий’’д̇и.
‘‘яо нам̣ бхарад̇и саб̣б̣ад̣̇аа, нижжам̣ аад̇ааби уссуго;
саб̣б̣агаамахарам̣ босам̣, бхад̇д̇аарам̣ наад̇иман̃н̃ад̇и.
‘‘на жааби сод̇т̇и бхад̇д̇аарам̣, иссаажаарзна ижчаажаарзна (сий.), иссааваад̣̇зна (бий.) росаяз;
бхад̇д̇у жа г̇аруно саб̣б̣з, бадибууж̇зд̇и бан̣д̣ид̇аа.
‘‘удтаахигаа удтааяигаа (сяаа. гам̣. га.) аналасаа, сан̇г̇ахид̇абариж̇ж̇анаа;
бхад̇д̇у манаабам̣ манаабаа (сий.) жарад̇и, самбхад̇ам̣ анурагкад̇и.
‘‘яаа звам̣ вад̇д̇ад̇ий наарий, бхад̇д̇учанд̣̇авасаануг̇аа;
манаабаа наама д̇з д̣̇зваа, яад̇т̇а саа убабаж̇ж̇ад̇ий’’д̇и. д̇ад̇ияам̣;
4. сийхасзнаабад̇исуд̇д̇ам̣
34. згам̣ самаяам̣ бхаг̇аваа взсаалияам̣ вихарад̇и махааванз гуудааг̇аарасаалааяам̣. ат̇а ко сийхо сзнаабад̇и язна бхаг̇аваа д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа бхаг̇аванд̇ам̣ абхиваад̣̇зд̇ваа згаманд̇ам̣ нисийд̣̇и. згаманд̇ам̣ нисинно ко сийхо сзнаабад̇и бхаг̇аванд̇ам̣ зд̇ад̣̇авожа – ‘‘саггаа ну ко, бханд̇з, бхаг̇аваа санд̣̇идтигам̣ д̣̇аанапалам̣ бан̃н̃аабзд̇у’’нд̇и?
‘‘саггаа, сийхаа’’д̇и бхаг̇аваа авожа – ‘‘д̣̇ааяаго, сийха, д̣̇аанабад̇и б̣ахуно ж̇анасса бияо ход̇и манаабо. яамби, сийха, д̣̇ааяаго д̣̇аанабад̇и б̣ахуно ж̇анасса бияо ход̇и манаабо, ид̣̇амби санд̣̇идтигам̣ д̣̇аанапалам̣.
‘‘буна жабарам̣, сийха, д̣̇ааяагам̣ д̣̇аанабад̇им̣ санд̇о саббурисаа бхаж̇анд̇и. яамби, сийха, д̣̇ааяагам̣ д̣̇аанабад̇им̣ санд̇о саббурисаа бхаж̇анд̇и, ид̣̇амби санд̣̇идтигам̣ д̣̇аанапалам̣.
‘‘буна жабарам̣, сийха, д̣̇ааяагасса д̣̇аанабад̇ино галяаан̣о гид̇д̇исад̣̇д̣̇о аб̣бхуг̇г̇ажчад̇и. яамби, сийха, д̣̇ааяагасса д̣̇аанабад̇ино галяаан̣о гид̇д̇исад̣̇д̣̇о аб̣бхуг̇г̇ажчад̇и, ид̣̇амби санд̣̇идтигам̣ д̣̇аанапалам̣.
‘‘буна жабарам̣, сийха, д̣̇ааяаго д̣̇аанабад̇и яам̣ яад̣̇зва барисам̣ убасан̇гамад̇и – яад̣̇и кад̇д̇ияабарисам̣ яад̣̇и б̣раахман̣абарисам̣ яад̣̇и г̇ахабад̇ибарисам̣ яад̣̇и саман̣абарисам̣ – висаарад̣̇о висаарад̣̇ова (сий.) а. ни. 7.57 бассид̇аб̣б̣ам̣ убасан̇гамад̇и аман̇губхууд̇о. яамби, сийха, д̣̇ааяаго д̣̇аанабад̇и яам̣ яад̣̇зва барисам̣ убасан̇гамад̇и – яад̣̇и кад̇д̇ияабарисам̣ яад̣̇и б̣раахман̣абарисам̣ яад̣̇и г̇ахабад̇ибарисам̣ яад̣̇и саман̣абарисам̣ – висаарад̣̇о убасан̇гамад̇и аман̇губхууд̇о, ид̣̇амби санд̣̇идтигам̣ д̣̇аанапалам̣.
‘‘буна жабарам̣, сийха, д̣̇ааяаго д̣̇аанабад̇и гааяасса бхзд̣̇аа барам̣ маран̣аа суг̇ад̇им̣ саг̇г̇ам̣ логам̣ убабаж̇ж̇ад̇и. яамби, сийха, д̣̇ааяаго д̣̇аанабад̇и гааяасса бхзд̣̇аа барам̣ маран̣аа суг̇ад̇им̣ саг̇г̇ам̣ логам̣ убабаж̇ж̇ад̇и, ид̣̇ам̣ ид̣̇амби сийха (га.) самбарааяигам̣ д̣̇аанапала’’нд̇и.
звам̣ вуд̇д̇з сийхо сзнаабад̇и бхаг̇аванд̇ам̣ зд̇ад̣̇авожа – ‘‘яаанимаани, бханд̇з, бхаг̇авад̇аа жад̇д̇аари санд̣̇идтигаани д̣̇аанапалаани агкаад̇аани, наахам̣ зд̇т̇а бхаг̇авад̇о сад̣̇д̇хааяа г̇ажчаами; ахам̣ бзд̇аани ж̇аанаами. ахам̣, бханд̇з, д̣̇ааяаго д̣̇аанабад̇и б̣ахуно ж̇анасса бияо манаабо. ахам̣, бханд̇з, д̣̇ааяаго д̣̇аанабад̇и; мам̣ санд̇о саббурисаа бхаж̇анд̇и. ахам̣, бханд̇з, д̣̇ааяаго д̣̇аанабад̇и; маяхам̣ галяаан̣о гид̇д̇исад̣̇д̣̇о аб̣бхуг̇г̇ад̇о – ‘сийхо сзнаабад̇и д̣̇ааяаго гаараго сан̇гхубадтааго’д̇и. ахам̣, бханд̇з , д̣̇ааяаго д̣̇аанабад̇и яам̣ яад̣̇зва барисам̣ убасан̇гамаами – яад̣̇и кад̇д̇ияабарисам̣ яад̣̇и б̣раахман̣абарисам̣ яад̣̇и г̇ахабад̇ибарисам̣ яад̣̇и саман̣абарисам̣ – висаарад̣̇о убасан̇гамаами аман̇губхууд̇о. яаанимаани, бханд̇з, бхаг̇авад̇аа жад̇д̇аари санд̣̇идтигаани д̣̇аанапалаани агкаад̇аани, наахам̣ зд̇т̇а бхаг̇авад̇о сад̣̇д̇хааяа г̇ажчаами; ахам̣ бзд̇аани ж̇аанаами. яан̃жа ко мам̣, бханд̇з, бхаг̇аваа звамааха – ‘д̣̇ааяаго, сийха, д̣̇аанабад̇и гааяасса бхзд̣̇аа барам̣ маран̣аа суг̇ад̇им̣ саг̇г̇ам̣ логам̣ убабаж̇ж̇ад̇ий’д̇и, зд̇аахам̣ на ж̇аанаами; зд̇т̇а жа банаахам̣ бхаг̇авад̇о сад̣̇д̇хааяа г̇ажчаамий’’д̇и. ‘‘звамзд̇ам̣, сийха, звамзд̇ам̣, сийха! д̣̇ааяаго д̣̇аанабад̇и гааяасса бхзд̣̇аа барам̣ маран̣аа суг̇ад̇им̣ саг̇г̇ам̣ логам̣ убабаж̇ж̇ад̇ий’’д̇и.
‘‘д̣̇ад̣̇ам̣ бияо ход̇и бхаж̇анд̇и нам̣ б̣ахуу,
гид̇д̇ин̃жа баббод̇и яасо жа вад̣дхад̇и яасасса вад̣дхад̇и (сяаа. гам̣.), яасам̣ бавад̣дхад̇и (га.);
аман̇губхууд̇о барисам̣ виг̇аахад̇и,
висаарад̣̇о ход̇и наро амажчарий.
‘‘д̇асмаа хи д̣̇аанаани д̣̇ад̣̇анд̇и бан̣д̣ид̇аа,
винзяяа мажчзрамалам̣ сукзсино;
д̇з д̣̇ийгхарад̇д̇ам̣ д̇ид̣̇ивз бад̇идтид̇аа,
д̣̇зваанам̣ сахаб̣яаг̇ад̇аа раманд̇и д̇з сахаб̣яад̇ам̣ г̇ад̇аа раманд̇и (сий.), сахаб̣яад̇аа раманд̇и д̇з (га.).
‘‘гад̇аавагаасаа гад̇агусалаа ид̇о жуд̇аа д̇ад̇о жуд̇аа (сий.),
саяам̣бабхаа анувижаранд̇и нанд̣̇анам̣ нанд̣̇анз (сяаа. гам̣.);
д̇з д̇ад̇т̇а нанд̣̇анд̇и раманд̇и мод̣̇арз,
самаббид̇аа гаамаг̇ун̣зхи бан̃жахи;
‘‘гад̇ваана ваагяам̣ асид̇асса д̇аад̣̇ино,
раманд̇и саг̇г̇з раманд̇и суманаа (га.), гаманд̇и саб̣б̣з (сяаа. гам̣.) суг̇ад̇асса саавагаа’’д̇и. жад̇уд̇т̇ам̣;
5. д̣̇аанаанисам̣сасуд̇д̇ам̣
35. ‘‘бан̃жимз , бхигкавз, д̣̇аанз аанисам̣саа. гад̇амз бан̃жа? б̣ахуно ж̇анасса бияо ход̇и манаабо; санд̇о саббурисаа бхаж̇анд̇и; галяаан̣о гид̇д̇исад̣̇д̣̇о аб̣бхуг̇г̇ажчад̇и; г̇ихид̇хаммаа анабаг̇ад̇о г̇ихид̇хаммаа анабзд̇о (сий. бий.), г̇ихид̇хаммаманубаг̇ад̇о (га.) ход̇и; гааяасса бхзд̣̇аа барам̣ маран̣аа суг̇ад̇им̣ саг̇г̇ам̣ логам̣ убабаж̇ж̇ад̇и. имз ко, бхигкавз, бан̃жа д̣̇аанз аанисам̣саа’’д̇и.
‘‘д̣̇ад̣̇амаано бияо ход̇и, сад̇ам̣ д̇хаммам̣ ануггамам̣;
санд̇о нам̣ сад̣̇аа бхаж̇анд̇и санд̇о бхаж̇анд̇и саббурисаа (сий.), сан̃н̃ад̇аа б̣рахмажаараяо.
‘‘д̇з д̇асса д̇хаммам̣ д̣̇зсзнд̇и, саб̣б̣ад̣̇угкаабанууд̣̇анам̣;
яам̣ со д̇хаммам̣ ид̇хан̃н̃ааяа, бариниб̣б̣аад̇и анаасаво’’д̇и. бан̃жамам̣;
6. гаалад̣̇аанасуд̇д̇ам̣
36. ‘‘бан̃жимаани, бхигкавз, гаалад̣̇аанаани. гад̇амаани бан̃жа? ааг̇анд̇угасса д̣̇аанам̣ д̣̇зд̇и; г̇амигасса д̣̇аанам̣ д̣̇зд̇и; г̇илаанасса д̣̇аанам̣ д̣̇зд̇и; д̣̇уб̣бхигкз д̣̇аанам̣ д̣̇зд̇и; яаани д̇аани навасассаани навапалаани д̇аани батамам̣ сийлаванд̇зсу бад̇идтаабзд̇и. имаани ко, бхигкавз, бан̃жа гаалад̣̇аанааний’’д̇и.
‘‘гаалз д̣̇ад̣̇анд̇и саббан̃н̃аа, вад̣̇ан̃н̃уу вийд̇амажчараа;
гаалзна д̣̇иннам̣ ариязсу, уж̇убхууд̇зсу д̇аад̣̇ису.
‘‘виббасаннаманаа д̇асса, вибулаа ход̇и д̣̇агкин̣аа;
яз д̇ад̇т̇а анумод̣̇анд̇и, взяяааважжам̣ гаронд̇и ваа;
на д̇зна на д̇зсам̣ (бий. га.) д̣̇агкин̣аа уунаа, д̇зби бун̃н̃асса бхааг̇ино.
‘‘д̇асмаа д̣̇ад̣̇з аббадиваанажид̇д̇о, яад̇т̇а д̣̇иннам̣ махабпалам̣;
бун̃н̃аани баралогасмим̣, бад̇идтаа хонд̇и баан̣ина’’нд̇и. чадтам̣;
9. бхож̇анасуд̇д̇ам̣
37. ‘‘бхож̇анам̣ , бхигкавз, д̣̇ад̣̇амаано д̣̇ааяаго бадиг̇г̇аахагаанам̣ бан̃жа таанаани д̣̇зд̇и. гад̇амаани бан̃жа? ааяум̣ д̣̇зд̇и, ван̣н̣ам̣ д̣̇зд̇и, сукам̣ д̣̇зд̇и, б̣алам̣ д̣̇зд̇и, бадибхаанам̣ бадибхаан̣ам̣ (сий.) д̣̇зд̇и. ааяум̣ ко бана д̣̇ад̇ваа ааяусса бхааг̇ий ход̇и д̣̇иб̣б̣асса ваа маанусасса ваа; ван̣н̣ам̣ д̣̇ад̇ваа ван̣н̣асса бхааг̇ий ход̇и д̣̇иб̣б̣асса ваа маанусасса ваа; сукам̣ д̣̇ад̇ваа сукасса бхааг̇ий ход̇и д̣̇иб̣б̣асса ваа маанусасса ваа; б̣алам̣ д̣̇ад̇ваа б̣аласса бхааг̇ий ход̇и д̣̇иб̣б̣асса ваа маанусасса ваа; бадибхаанам̣ д̣̇ад̇ваа бадибхаанасса бхааг̇ий ход̇и д̣̇иб̣б̣асса ваа маанусасса ваа. бхож̇анам̣, бхигкавз, д̣̇ад̣̇амаано д̣̇ааяаго бадиг̇г̇аахагаанам̣ имаани бан̃жа таанаани д̣̇зд̇ий’’д̇и.
‘‘ааяуд̣̇о б̣алад̣̇о д̇хийро, ван̣н̣ад̣̇о бадибхаанад̣̇о;
сукасса д̣̇аад̇аа мзд̇хаавий, сукам̣ со ад̇хиг̇ажчад̇и.
‘‘ааяум̣ д̣̇ад̇ваа б̣алам̣ ван̣н̣ам̣, сукан̃жа бадибхаанагам̣ бадибхаан̣агам̣ (сий.), бадибхаанад̣̇о (сяаа. гам̣. бий. га.);
д̣̇ийгхааяу яасаваа ход̇и, яад̇т̇а яад̇т̇уубабаж̇ж̇ад̇ий’’д̇и. сад̇д̇амам̣;
8. сад̣̇д̇хасуд̇д̇ам̣
38. ‘‘бан̃жимз , бхигкавз, сад̣̇д̇хз гулабуд̇д̇з аанисам̣саа. гад̇амз бан̃жа? яз д̇з, бхигкавз, логз санд̇о саббурисаа д̇з сад̣̇д̇хан̃н̃зва батамам̣ анугамбанд̇аа анугамбанд̇и, но д̇ат̇аа ассад̣̇д̇хам̣; сад̣̇д̇хан̃н̃зва батамам̣ убасан̇гаманд̇аа убасан̇гаманд̇и, но д̇ат̇аа ассад̣̇д̇хам̣; сад̣̇д̇хан̃н̃зва батамам̣ бадиг̇г̇ан̣ханд̇аа бадиг̇г̇ан̣ханд̇и, но д̇ат̇аа ассад̣̇д̇хам̣; сад̣̇д̇хан̃н̃зва батамам̣ д̇хаммам̣ д̣̇зсзнд̇аа д̣̇зсзнд̇и, но д̇ат̇аа ассад̣̇д̇хам̣; сад̣̇д̇хо гааяасса бхзд̣̇аа барам̣ маран̣аа суг̇ад̇им̣ саг̇г̇ам̣ логам̣ убабаж̇ж̇ад̇и. имз ко, бхигкавз, бан̃жа сад̣̇д̇хз гулабуд̇д̇з аанисам̣саа.
‘‘сзяяат̇ааби, бхигкавз, субхуумияам̣ жад̇умахаабат̇з махааниг̇род̇хо саманд̇аа багкийнам̣ бадисаран̣ам̣ ход̇и; звамзвам̣ ко, бхигкавз, сад̣̇д̇хо гулабуд̇д̇о б̣ахуно ж̇анасса бадисаран̣ам̣ ход̇и бхигкуунам̣ бхигкунийнам̣ убаасагаанам̣ убаасигаана’’нд̇и.
‘‘саакаабад̇д̇апалуубзд̇о саакаабад̇д̇аб̣ахубзд̇о (гад̇т̇ажи), саакаабад̇д̇абалаасуубзд̇о (?), канд̇химаава канд̇химаа жа (сий.) махаад̣̇умо;
муулаваа паласамбанно, бад̇идтаа ход̇и багкинам̣.
‘‘манорамз ааяад̇анз, сзванд̇и нам̣ вихан̇г̇амаа;
чааяам̣ чааяад̇т̇игаа чааяад̇т̇ино (сий.) яанд̇и, палад̇т̇аа палабхож̇ино.
‘‘д̇ат̇зва сийласамбаннам̣, сад̣̇д̇хам̣ бурисабуг̇г̇алам̣;
ниваад̇авуд̇д̇им̣ ад̇т̇ад̣̇д̇хам̣, сорад̇ам̣ сакилам̣ муд̣̇ум̣.
‘‘вийд̇арааг̇аа вийд̇ад̣̇осаа, вийд̇амохаа анаасаваа;
бун̃н̃агкзд̇д̇аани логасмим̣, сзванд̇и д̇аад̣̇исам̣ нарам̣.
‘‘д̇з д̇асса д̇хаммам̣ д̣̇зсзнд̇и, саб̣б̣ад̣̇угкаабанууд̣̇анам̣;
яам̣ со д̇хаммам̣ ид̇хан̃н̃ааяа, бариниб̣б̣аад̇и анаасаво’’д̇и. адтамам̣;
9. буд̇д̇асуд̇д̇ам̣
39. ‘‘бан̃жимаани , бхигкавз, таанаани самбассанд̇аа маад̇аабид̇аро буд̇д̇ам̣ ижчанд̇и гулз ж̇ааяамаанам̣. гад̇амаани бан̃жа? бхад̇о ваа но бхариссад̇и; гижжам̣ ваа но гариссад̇и; гулавам̣со жирам̣ тассад̇и; д̣̇ааяаж̇ж̇ам̣ бадибаж̇ж̇иссад̇и; ат̇а ваа бана бзд̇аанам̣ гаалан̇гад̇аанам̣ д̣̇агкин̣ам̣ ануббад̣̇ассад̇ийд̇и. имаани ко, бхигкавз, бан̃жа таанаани самбассанд̇аа маад̇аабид̇аро буд̇д̇ам̣ ижчанд̇и гулз ж̇ааяамаана’’нд̇и.
гат̇аа. 491 ‘‘бан̃жа таанаани самбассам̣, буд̇д̇ам̣ ижчанд̇и бан̣д̣ид̇аа;
бхад̇о ваа но бхариссад̇и, гижжам̣ ваа но гариссад̇и.
‘‘гулавам̣со жирам̣ д̇идтз, д̣̇ааяаж̇ж̇ам̣ бадибаж̇ж̇ад̇и;
ат̇а ваа бана бзд̇аанам̣, д̣̇агкин̣ам̣ ануббад̣̇ассад̇и.
‘‘таанаанзд̇аани самбассам̣, буд̇д̇ам̣ ижчанд̇и бан̣д̣ид̇аа;
д̇асмаа санд̇о саббурисаа, гад̇ан̃н̃уу гад̇авзд̣̇ино.
‘‘бхаранд̇и маад̇аабид̇аро, буб̣б̣з гад̇амануссарам̣;
гаронд̇и нзсам̣ гижжаани, яат̇аа д̇ам̣ буб̣б̣агааринам̣.
‘‘оваад̣̇агаарий бхад̇абосий, гулавам̣сам̣ ахаабаяам̣;
сад̣̇д̇хо сийлзна самбанно, буд̇д̇о ход̇и басам̣сияо’’д̇и. навамам̣;
10. махаасаалабуд̇д̇асуд̇д̇ам̣
40. ‘‘химаванд̇ам̣, бхигкавз, баб̣б̣ад̇арааж̇ам̣ ниссааяа махаасаалаа бан̃жахи вад̣дхийхи вад̣дханд̇и. гад̇амаахи бан̃жахи? саакаабад̇д̇абалаасзна вад̣дханд̇и; д̇ажзна вад̣дханд̇и; бабадигааяа вад̣дханд̇и; пзг̇г̇унаа вад̣дханд̇и; саарзна вад̣дханд̇и. химаванд̇ам̣, бхигкавз, баб̣б̣ад̇арааж̇ам̣ ниссааяа махаасаалаа имаахи бан̃жахи вад̣дхийхи вад̣дханд̇и. звамзвам̣ ко, бхигкавз, сад̣̇д̇хам̣ гулабуд̇д̇ам̣ ниссааяа анд̇ож̇ано бан̃жахи вад̣дхийхи вад̣дхад̇и. гад̇амаахи бан̃жахи? сад̣̇д̇хааяа вад̣дхад̇и; сийлзна вад̣дхад̇и; суд̇зна вад̣дхад̇и; жааг̇зна вад̣дхад̇и; бан̃н̃ааяа вад̣дхад̇и. сад̣̇д̇хам̣, бхигкавз, гулабуд̇д̇ам̣ ниссааяа анд̇ож̇ано имаахи бан̃жахи вад̣дхийхи вад̣дхад̇ий’’д̇и.
‘‘яат̇аа хи баб̣б̣ад̇о сзло, аран̃н̃асмим̣ б̣рахааванз;
д̇ам̣ ругкаа убаниссааяа, вад̣дханд̇з д̇з ванаббад̇ий.
‘‘д̇ат̇зва сийласамбаннам̣, сад̣̇д̇хам̣ гулабуд̇д̇ам̣ имам̣ гулабад̇им̣ ид̇ха (сий.), гулабуд̇д̇ам̣ ид̇ха (сяаа.);
убаниссааяа вад̣дханд̇и, буд̇д̇ад̣̇аараа жа б̣анд̇хаваа;
амажжаа н̃аад̇исан̇гхаа жа, яз жасса ануж̇ийвино.
‘‘д̇яасса сийлавад̇о сийлам̣, жааг̇ам̣ сужарид̇аани жа;
бассамаанаанугуб̣б̣анд̇и, яз бхаванд̇и вижагкан̣аа.
‘‘имам̣ д̇хаммам̣ жарид̇ваана, маг̇г̇ам̣ саг̇г̇ам̣ (сяаа. га.) суг̇ад̇иг̇ааминам̣;
нанд̣̇ино д̣̇звалогасмим̣, мод̣̇анд̇и гаамагаамино’’д̇и. д̣̇асамам̣;
суманаваг̇г̇о жад̇уд̇т̇о.
д̇ассуд̣̇д̣̇аанам̣ –
суманаа жунд̣̇ий уг̇г̇ахо, сийхо д̣̇аанаанисам̣саго;
гаалабхож̇анасад̣̇д̇хаа жа, буд̇д̇асаалзхи д̇з д̣̇асаад̇и.