5. мун̣д̣арааж̇аваг̇г̇о
1. аад̣̇ияасуд̇д̇ам̣
41. згам̣ самаяам̣ бхаг̇аваа саавад̇т̇ияам̣ вихарад̇и ж̇зд̇аванз анаат̇абин̣д̣игасса аараамз. ат̇а ко анаат̇абин̣д̣иго г̇ахабад̇и язна бхаг̇аваа д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа бхаг̇аванд̇ам̣ абхиваад̣̇зд̇ваа згаманд̇ам̣ нисийд̣̇и. згаманд̇ам̣ нисиннам̣ ко анаат̇абин̣д̣игам̣ г̇ахабад̇им̣ бхаг̇аваа зд̇ад̣̇авожа – ‘‘бан̃жимз, г̇ахабад̇и, бхог̇аанам̣ аад̣̇ияаа. гад̇амз бан̃жа? ид̇ха, г̇ахабад̇и, арияасааваго удтаанавийрияаад̇хиг̇ад̇зхи бхог̇зхи б̣аахааб̣алабарижид̇зхи сзд̣̇аавагкид̇д̇зхи д̇хаммигзхи д̇хаммалад̣̇д̇хзхи ад̇д̇аанам̣ сукзд̇и бийн̣зд̇и саммаа сукам̣ барихарад̇и; маад̇аабид̇аро сукзд̇и бийн̣зд̇и саммаа сукам̣ барихарад̇и; буд̇д̇ад̣̇аарад̣̇аасагаммагараборисз сукзд̇и бийн̣зд̇и саммаа сукам̣ барихарад̇и. аяам̣ батамо бхог̇аанам̣ аад̣̇ияо.
‘‘буна жабарам̣, г̇ахабад̇и, арияасааваго удтаанавийрияаад̇хиг̇ад̇зхи бхог̇зхи б̣аахааб̣алабарижид̇зхи сзд̣̇аавагкид̇д̇зхи д̇хаммигзхи д̇хаммалад̣̇д̇хзхи мид̇д̇аамажжз сукзд̇и бийн̣зд̇и саммаа сукам̣ барихарад̇и. аяам̣ д̣̇уд̇ияо бхог̇аанам̣ аад̣̇ияо.
‘‘буна жабарам̣, г̇ахабад̇и, арияасааваго удтаанавийрияаад̇хиг̇ад̇зхи бхог̇зхи б̣аахааб̣алабарижид̇зхи сзд̣̇аавагкид̇д̇зхи д̇хаммигзхи д̇хаммалад̣̇д̇хзхи яаа д̇аа хонд̇и аабад̣̇аа – аг̇г̇ид̇о ваа уд̣̇агад̇о ваа рааж̇ад̇о ваа жорад̇о ваа аббияад̇о ваа д̣̇ааяаад̣̇ад̇о аббияад̇о ваа д̣̇ааяаад̣̇ад̇о ваа (б̣ахуусу) а. ни. 4.61; 5.148 – д̇ат̇ааруубаасу аабад̣̇аасу бхог̇зхи барияод̇хааяа вад̇д̇ад̇и, сод̇т̇им̣ ад̇д̇аанам̣ гарод̇и. аяам̣ д̇ад̇ияо бхог̇аанам̣ аад̣̇ияо.
‘‘буна жабарам̣, г̇ахабад̇и, арияасааваго удтаанавийрияаад̇хиг̇ад̇зхи бхог̇зхи б̣аахааб̣алабарижид̇зхи сзд̣̇аавагкид̇д̇зхи д̇хаммигзхи д̇хаммалад̣̇д̇хзхи бан̃жаб̣алим̣ гад̇д̇аа ход̇и. н̃аад̇иб̣алим̣, ад̇ит̇иб̣алим̣, буб̣б̣абзд̇аб̣алим̣, рааж̇аб̣алим̣, д̣̇звад̇ааб̣алим̣ – аяам̣ жад̇уд̇т̇о бхог̇аанам̣ аад̣̇ияо.
‘‘буна жабарам̣, г̇ахабад̇и, арияасааваго удтаанавийрияаад̇хиг̇ад̇зхи бхог̇зхи б̣аахааб̣алабарижид̇зхи сзд̣̇аавагкид̇д̇зхи д̇хаммигзхи д̇хаммалад̣̇д̇хзхи яз д̇з саман̣аб̣раахман̣аа мад̣̇аббамаад̣̇аа бадивирад̇аа канд̇исоражжз нивидтаа згамад̇д̇аанам̣ д̣̇амзнд̇и згамад̇д̇аанам̣ самзнд̇и згамад̇д̇аанам̣ бариниб̣б̣аабзнд̇и, д̇ат̇ааруубзсу саман̣аб̣раахман̣зсу уд̣̇д̇хаг̇г̇игам̣ д̣̇агкин̣ам̣ бад̇идтаабзд̇и соваг̇г̇игам̣ сукавибаагам̣ саг̇г̇асам̣вад̇д̇анигам̣. аяам̣ бан̃жамо бхог̇аанам̣ аад̣̇ияо. имз ко, г̇ахабад̇и, бан̃жа бхог̇аанам̣ аад̣̇ияаа.
‘‘д̇асса жз, г̇ахабад̇и, арияасаавагасса имз бан̃жа бхог̇аанам̣ аад̣̇ияз аад̣̇ияад̇о бхог̇аа баригкаяам̣ г̇ажчанд̇и, д̇асса звам̣ ход̇и – ‘яз вад̇а бхог̇аанам̣ аад̣̇ияаа д̇з жаахам̣ аад̣̇ияаами бхог̇аа жа мз баригкаяам̣ г̇ажчанд̇ий’д̇и. ид̇исса ход̇и авиббадисааро. д̇асса жз, г̇ахабад̇и, арияасаавагасса имз бан̃жа бхог̇аанам̣ аад̣̇ияз аад̣̇ияад̇о бхог̇аа абхивад̣дханд̇и , д̇асса звам̣ ход̇и – ‘яз вад̇а бхог̇аанам̣ аад̣̇ияаа д̇з жаахам̣ аад̣̇ияаами бхог̇аа жа мз абхивад̣дханд̇ий’д̇и. ид̇исса ход̇и ид̇исса ход̇и авиббадисааро, (сий. сяаа.) убхаязнзва авиббадисааро’’д̇и.
‘‘бхуд̇д̇аа бхог̇аа бхад̇аа бхажжаа г̇ад̇аа д̇ажчаа (га.), вид̇ин̣н̣аа аабад̣̇аасу мз;
уд̣̇д̇хаг̇г̇аа д̣̇агкин̣аа д̣̇иннаа, ат̇о бан̃жаб̣алийгад̇аа;
убадтид̇аа сийлаванд̇о, сан̃н̃ад̇аа б̣рахмажаараяо.
‘‘яад̣̇ад̇т̇ам̣ бхог̇ам̣ ижчзяяа, бан̣д̣ид̇о гхарамаавасам̣;
со мз ад̇т̇о ануббад̇д̇о, гад̇ам̣ анануд̇аабияам̣.
‘‘зд̇ам̣ звам̣ (га.) ануссарам̣ мажжо, арияад̇хаммз тид̇о наро;
ид̇хзва нам̣ басам̣санд̇и, бзжжа саг̇г̇з бамод̣̇ад̇ий’’д̇и бзжжа саг̇г̇з жа мод̣̇ад̇ийд̇и (сий. сяаа.). батамам̣;
2. саббурисасуд̇д̇ам̣
42. ‘‘саббурисо, бхигкавз, гулз ж̇ааяамаано б̣ахуно ж̇анасса ад̇т̇ааяа хид̇ааяа сукааяа ход̇и; маад̇аабид̇уунам̣ маад̇аабид̇уннам̣ (сий. бий.) ад̇т̇ааяа хид̇ааяа сукааяа ход̇и; буд̇д̇ад̣̇аарасса ад̇т̇ааяа хид̇ааяа сукааяа ход̇и; д̣̇аасагаммагараборисасса ад̇т̇ааяа хид̇ааяа сукааяа ход̇и; мид̇д̇аамажжаанам̣ ад̇т̇ааяа хид̇ааяа сукааяа ход̇и; саман̣аб̣раахман̣аанам̣ ад̇т̇ааяа хид̇ааяа сукааяа ход̇и.
‘‘сзяяат̇ааби, бхигкавз, махаамзгхо саб̣б̣асассаани самбаад̣̇знд̇о б̣ахуно ж̇анасса ад̇т̇ааяа хид̇ааяа сукааяа ход̇и; звамзвам̣ ко, бхигкавз, саббурисо гулз ж̇ааяамаано б̣ахуно ж̇анасса ад̇т̇ааяа хид̇ааяа сукааяа ход̇и; маад̇аабид̇уунам̣ ад̇т̇ааяа хид̇ааяа сукааяа ход̇и; буд̇д̇ад̣̇аарасса ад̇т̇ааяа хид̇ааяа сукааяа ход̇и; д̣̇аасагаммагараборисасса ад̇т̇ааяа хид̇ааяа сукааяа ход̇и; мид̇д̇аамажжаанам̣ ад̇т̇ааяа хид̇ааяа сукааяа ход̇и; саман̣аб̣раахман̣аанам̣ ад̇т̇ааяа хид̇ааяа сукааяа ход̇ий’’д̇и.
‘‘хид̇о б̣ахуннам̣ бадибаж̇ж̇а бхог̇з, д̇ам̣ д̣̇звад̇аа рагкад̇и д̇хаммаг̇уд̇д̇ам̣;
б̣ахуссуд̇ам̣ сийлавад̇уубабаннам̣, д̇хаммз тид̇ам̣ на виж̇ахад̇и виж̇ахаад̇и (сий. сяаа. гам̣. бий.) гид̇д̇и.
‘‘д̇хаммадтам̣ сийласамбаннам̣, сажжаваад̣̇им̣ хирийманам̣;
нзгкам̣ ж̇амб̣онад̣̇ассзва, го д̇ам̣ нинд̣̇ид̇умарахад̇и;
д̣̇звааби нам̣ басам̣санд̇и, б̣рахмунааби басам̣сид̇о’’д̇и. д̣̇уд̇ияам̣;
3. идтасуд̇д̇ам̣
43. ат̇а ко анаат̇абин̣д̣иго г̇ахабад̇и язна бхаг̇аваа д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа бхаг̇аванд̇ам̣ абхиваад̣̇зд̇ваа згаманд̇ам̣ нисийд̣̇и. згаманд̇ам̣ нисиннам̣ ко анаат̇абин̣д̣игам̣ г̇ахабад̇им̣ бхаг̇аваа зд̇ад̣̇авожа –
‘‘бан̃жимз, г̇ахабад̇и, д̇хаммаа идтаа ганд̇аа манаабаа д̣̇уллабхаа логасмим̣. гад̇амз бан̃жа? ааяу, г̇ахабад̇и, идто ганд̇о манаабо д̣̇уллабхо логасмим̣; ван̣н̣о идто ганд̇о манаабо д̣̇уллабхо логасмим̣; сукам̣ идтам̣ ганд̇ам̣ манаабам̣ д̣̇уллабхам̣ логасмим̣; яасо идто ганд̇о манаабо д̣̇уллабхо логасмим̣; саг̇г̇аа идтаа ганд̇аа манаабаа д̣̇уллабхаа логасмим̣. имз ко, г̇ахабад̇и, бан̃жа д̇хаммаа идтаа ганд̇аа манаабаа д̣̇уллабхаа логасмим̣.
‘‘имзсам̣ ко, г̇ахабад̇и, бан̃жаннам̣ д̇хаммаанам̣ идтаанам̣ ганд̇аанам̣ манаабаанам̣ д̣̇уллабхаанам̣ логасмим̣ на ааяаажанахзд̇у ваа бад̇т̇анаахзд̇у ваа на бад̇т̇анаахзд̇у ваа (сяаа. гам̣. бий.) бадилаабхам̣ вад̣̇аами. имзсам̣ ко, г̇ахабад̇и, бан̃жаннам̣ д̇хаммаанам̣ идтаанам̣ ганд̇аанам̣ манаабаанам̣ д̣̇уллабхаанам̣ логасмим̣ ааяаажанахзд̇у ваа бад̇т̇анаахзд̇у ваа бадилаабхо абхависса, го ид̇ха гзна хааязт̇а?
‘‘на ко, г̇ахабад̇и, арахад̇и арияасааваго ааяугаамо ааяум̣ ааяаажид̇ум̣ ваа абхинанд̣̇ид̇ум̣ ваа ааяусса вааби хзд̇у. ааяугаамзна, г̇ахабад̇и, арияасаавагзна ааяусам̣вад̇д̇анигаа бадибад̣̇аа бадибаж̇ж̇ид̇аб̣б̣аа. ааяусам̣вад̇д̇анигаа хисса бадибад̣̇аа бадибаннаа ааяубадилаабхааяа сам̣вад̇д̇ад̇и. со лаабхий ход̇и ааяусса д̣̇иб̣б̣асса ваа маанусасса ваа.
‘‘на ко, г̇ахабад̇и, арахад̇и арияасааваго ван̣н̣агаамо ван̣н̣ам̣ ааяаажид̇ум̣ ваа абхинанд̣̇ид̇ум̣ ваа ван̣н̣асса вааби хзд̇у. ван̣н̣агаамзна, г̇ахабад̇и, арияасаавагзна ван̣н̣асам̣вад̇д̇анигаа бадибад̣̇аа бадибаж̇ж̇ид̇аб̣б̣аа. ван̣н̣асам̣вад̇д̇анигаа хисса бадибад̣̇аа бадибаннаа ван̣н̣абадилаабхааяа сам̣вад̇д̇ад̇и. со лаабхий ход̇и ван̣н̣асса д̣̇иб̣б̣асса ваа маанусасса ваа.
‘‘на ко, г̇ахабад̇и, арахад̇и арияасааваго сукагаамо сукам̣ ааяаажид̇ум̣ ваа абхинанд̣̇ид̇ум̣ ваа сукасса вааби хзд̇у. сукагаамзна, г̇ахабад̇и, арияасаавагзна сукасам̣вад̇д̇анигаа бадибад̣̇аа бадибаж̇ж̇ид̇аб̣б̣аа. сукасам̣вад̇д̇анигаа хисса бадибад̣̇аа бадибаннаа сукабадилаабхааяа сам̣вад̇д̇ад̇и. со лаабхий ход̇и сукасса д̣̇иб̣б̣асса ваа маанусасса ваа.
‘‘на ко, г̇ахабад̇и, арахад̇и арияасааваго яасагаамо яасам̣ ааяаажид̇ум̣ ваа абхинанд̣̇ид̇ум̣ ваа яасасса вааби хзд̇у. яасагаамзна, г̇ахабад̇и, арияасаавагзна яасасам̣вад̇д̇анигаа бадибад̣̇аа бадибаж̇ж̇ид̇аб̣б̣аа. яасасам̣вад̇д̇анигаа хисса бадибад̣̇аа бадибаннаа яасабадилаабхааяа сам̣вад̇д̇ад̇и. со лаабхий ход̇и яасасса д̣̇иб̣б̣асса ваа маанусасса ваа.
‘‘на ко, г̇ахабад̇и, арахад̇и арияасааваго саг̇г̇агаамо саг̇г̇ам̣ ааяаажид̇ум̣ ваа абхинанд̣̇ид̇ум̣ ваа саг̇г̇аанам̣ вааби хзд̇у. саг̇г̇агаамзна, г̇ахабад̇и, арияасаавагзна саг̇г̇асам̣вад̇д̇анигаа бадибад̣̇аа бадибаж̇ж̇ид̇аб̣б̣аа. саг̇г̇асам̣вад̇д̇анигаа хисса бадибад̣̇аа бадибаннаа саг̇г̇абадилаабхааяа сам̣вад̇д̇ад̇и. со лаабхий ход̇и саг̇г̇аана’’нд̇и.
‘‘ааяум̣ ван̣н̣ам̣ яасам̣ гид̇д̇им̣, саг̇г̇ам̣ ужжаагулийнад̇ам̣;
рад̇ияо бад̇т̇аяаанзна бад̇т̇аяамаанзна (га.), ул̣аараа абараабараа.
‘‘аббамаад̣̇ам̣ басам̣санд̇и, бун̃н̃агирияаасу бан̣д̣ид̇аа;
‘‘аббамад̇д̇о убхо ад̇т̇з, ад̇хиг̇ан̣хаад̇и бан̣д̣ид̇о.
‘‘д̣̇идтз д̇хаммз жа д̣̇идтзва д̇хаммз (сий.) яо ад̇т̇о, яо жад̇т̇о самбарааяиго;
ад̇т̇аабхисамаяаа д̇хийро, бан̣д̣ид̇од̇и бавужжад̇ий’’д̇и. д̇ад̇ияам̣;
4. манаабад̣̇ааяийсуд̇д̇ам̣
44. згам̣ самаяам̣ бхаг̇аваа взсаалияам̣ вихарад̇и махааванз гуудааг̇аарасаалааяам̣. ат̇а ко бхаг̇аваа буб̣б̣ан̣хасамаяам̣ ниваасзд̇ваа бад̇д̇ажийварамаад̣̇ааяа язна уг̇г̇асса г̇ахабад̇ино взсаалигасса нивзсанам̣ д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа бан̃н̃ад̇д̇з аасанз нисийд̣̇и. ат̇а ко уг̇г̇о г̇ахабад̇и взсаалиго язна бхаг̇аваа д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа бхаг̇аванд̇ам̣ абхиваад̣̇зд̇ваа згаманд̇ам̣ нисийд̣̇и. згаманд̇ам̣ нисинно ко уг̇г̇о г̇ахабад̇и взсаалиго бхаг̇аванд̇ам̣ зд̇ад̣̇авожа –
‘‘саммукаа мзд̇ам̣, бханд̇з, бхаг̇авад̇о суд̇ам̣ саммукаа бадиг̇г̇ахид̇ам̣ – ‘манаабад̣̇ааяий лабхад̇з манааба’нд̇и. манаабам̣ мз, бханд̇з, саалабубпагам̣ саалибубпагам̣ (га.) каад̣̇анийяам̣; д̇ам̣ мз бхаг̇аваа бадиг̇г̇ан̣хаад̇у анугамбам̣ убаад̣̇ааяаа’’д̇и. бадиг̇г̇ахзси бхаг̇аваа анугамбам̣ убаад̣̇ааяа.
‘‘саммукаа мзд̇ам̣, бханд̇з, бхаг̇авад̇о суд̇ам̣ саммукаа бадиг̇г̇ахид̇ам̣ – ‘манаабад̣̇ааяий лабхад̇з манааба’нд̇и. манаабам̣ мз, бханд̇з, самбаннаголагам̣ суугарамам̣сам̣ самбаннасуугарамам̣сам̣ (сий.), самбаннаварасуугарамам̣сам̣ (сяаа.); д̇ам̣ мз бхаг̇аваа бадиг̇г̇ан̣хаад̇у анугамбам̣ убаад̣̇ааяаа’’д̇и. бадиг̇г̇ахзси бхаг̇аваа анугамбам̣ убаад̣̇ааяа.
‘‘саммукаа мзд̇ам̣, бханд̇з, бхаг̇авад̇о суд̇ам̣ саммукаа бадиг̇г̇ахид̇ам̣ – ‘манаабад̣̇ааяий лабхад̇з манааба’нд̇и. манаабам̣ мз, бханд̇з, ниб̣б̣ад̇д̇ад̇злагам̣ ниб̣ад̣̇д̇хад̇злагам̣ (бий. сий. адта.), ниб̣б̣аддад̇злагам̣ (сяаа. адта.) наалияасаагам̣; д̇ам̣ мз бхаг̇аваа бадиг̇г̇ан̣хаад̇у анугамбам̣ убаад̣̇ааяаа’’д̇и. бадиг̇г̇ахзси бхаг̇аваа анугамбам̣ убаад̣̇ааяа.
‘‘саммукаа мзд̇ам̣, бханд̇з, бхаг̇авад̇о суд̇ам̣ саммукаа бадиг̇г̇ахид̇ам̣ – ‘манаабад̣̇ааяий лабхад̇з манааба’нд̇и. манаабо мз, бханд̇з, саалийнам̣ од̣̇ано вижид̇агаал̣аго виг̇ад̇агаалаго (сяаа. гам̣. бий. га.) анзгасуубо анзгаб̣яан̃ж̇ано; д̇ам̣ мз бхаг̇аваа бадиг̇г̇ан̣хаад̇у анугамбам̣ убаад̣̇ааяаа’’д̇и. бадиг̇г̇ахзси бхаг̇аваа анугамбам̣ убаад̣̇ааяа.
‘‘саммукаа мзд̇ам̣, бханд̇з, бхаг̇авад̇о суд̇ам̣ саммукаа бадиг̇г̇ахид̇ам̣ – ‘манаабад̣̇ааяий лабхад̇з манааба’нд̇и. манаабаани мз, бханд̇з, гаасигаани вад̇т̇аани; д̇аани мз бхаг̇аваа бадиг̇г̇ан̣хаад̇у анугамбам̣ убаад̣̇ааяаа’’д̇и. бадиг̇г̇ахзси бхаг̇аваа анугамбам̣ убаад̣̇ааяа.
‘‘саммукаа мзд̇ам̣, бханд̇з, бхаг̇авад̇о суд̇ам̣ саммукаа бадиг̇г̇ахид̇ам̣ – ‘манаабад̣̇ааяий лабхад̇з манааба’нд̇и . манаабо мз, бханд̇з, баллан̇го г̇онагад̇т̇ад̇о бадалигад̇т̇ад̇о гад̣̇алимиг̇абаварабажжад̇т̇аран̣о гаад̣̇алимиг̇абаварабажжад̇т̇аран̣о (сий.) сауд̇д̇аражчад̣̇о убхад̇олохид̇агуубад̇хаано. аби жа, бханд̇з, маяамбзд̇ам̣ ж̇аанаама – ‘нзд̇ам̣ бхаг̇авад̇о габбад̇ий’д̇и. ид̣̇ам̣ мз, бханд̇з, жанд̣̇анапалагам̣ аг̇гхад̇и ад̇хигасад̇асахассам̣; д̇ам̣ мз бхаг̇аваа бадиг̇г̇ан̣хаад̇у анугамбам̣ убаад̣̇ааяаа’’д̇и. бадиг̇г̇ахзси бхаг̇аваа анугамбам̣ убаад̣̇ааяа. ат̇а ко бхаг̇аваа уг̇г̇ам̣ г̇ахабад̇им̣ взсаалигам̣ иминаа анумод̣̇анийязна анумод̣̇и –
‘‘манаабад̣̇ааяий лабхад̇з манаабам̣,
яо уж̇ж̇убхууд̇зсу уж̇убхууд̇зсу (сяаа. гам̣. бий.) д̣̇ад̣̇аад̇и чанд̣̇асаа;
ажчаад̣̇анам̣ саяанаманнабаанам̣ саяанамат̇аннабаанам̣ (сий. сяаа. гам̣. бий.),
наанааббагаараани жа бажжаяаани.
‘‘жад̇д̇ан̃жа муд̇д̇ан̃жа ануг̇г̇ахийд̇ам̣ анаг̇г̇ахийд̇ам̣ (сий. сяаа. гам̣. бий.),
кзд̇д̇уубамз араханд̇з вид̣̇ид̇ваа;
со д̣̇ужжаж̇ам̣ саббурисо жаж̇ид̇ваа,
манаабад̣̇ааяий лабхад̇з манааба’’нд̇и.
ат̇а ко бхаг̇аваа уг̇г̇ам̣ г̇ахабад̇им̣ взсаалигам̣ иминаа анумод̣̇анийязна анумод̣̇ид̇ваа удтааяаасанаа баггаами.
ат̇а ко уг̇г̇о г̇ахабад̇и взсаалиго абарзна самаязна гааламагааси. гаалан̇гад̇о гаалагад̇о (сий. сяаа. гам̣. бий.) жа уг̇г̇о г̇ахабад̇и взсаалиго ан̃н̃ад̇арам̣ маномаяам̣ гааяам̣ убабаж̇ж̇и. д̇зна ко бана самаязна бхаг̇аваа саавад̇т̇ияам̣ вихарад̇и ж̇зд̇аванз анаат̇абин̣д̣игасса аараамз. ат̇а ко уг̇г̇о д̣̇звабуд̇д̇о абхигганд̇ааяа рад̇д̇ияаа абхигганд̇аван̣н̣о гзвалагаббам̣ ж̇зд̇аванам̣ обхаасзд̇ваа язна бхаг̇аваа д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа бхаг̇аванд̇ам̣ абхиваад̣̇зд̇ваа згаманд̇ам̣ адтааси. згаманд̇ам̣ тид̇ам̣ ко уг̇г̇ам̣ д̣̇звабуд̇д̇ам̣ бхаг̇аваа зд̇ад̣̇авожа – ‘‘гажжи д̇з, уг̇г̇а, яат̇аад̇хиббааяо’’д̇и? ‘‘д̇аг̇гха мз, бхаг̇аваа, яат̇аад̇хиббааяо’’д̇и. ат̇а ко бхаг̇аваа уг̇г̇ам̣ д̣̇звабуд̇д̇ам̣ г̇аат̇аахи аж̇жхабхааси –
‘‘манаабад̣̇ааяий лабхад̇з манаабам̣,
аг̇г̇асса д̣̇аад̇аа лабхад̇з бунаг̇г̇ам̣;
варасса д̣̇аад̇аа варалаабхи ход̇и,
сздтам̣ д̣̇ад̣̇о сздтамубзд̇и таанам̣.
‘‘яо аг̇г̇ад̣̇ааяий варад̣̇ааяий, сздтад̣̇ааяий жа яо наро;
д̣̇ийгхааяу яасаваа ход̇и, яад̇т̇а яад̇т̇уубабаж̇ж̇ад̇ий’’д̇и. жад̇уд̇т̇ам̣;
5. бун̃н̃аабхисанд̣̇асуд̇д̇ам̣
45. ‘‘бан̃жимз, бхигкавз, бун̃н̃аабхисанд̣̇аа гусалаабхисанд̣̇аа сукассаахаараа соваг̇г̇игаа сукавибаагаа саг̇г̇асам̣вад̇д̇анигаа идтааяа ганд̇ааяа манаабааяа хид̇ааяа сукааяа сам̣вад̇д̇анд̇и.
‘‘гад̇амз бан̃жа? яасса, бхигкавз, бхигку жийварам̣ барибхун̃ж̇амаано аббамаан̣ам̣ жзд̇осамаад̇хим̣ убасамбаж̇ж̇а вихарад̇и, аббамаан̣о д̇асса бун̃н̃аабхисанд̣̇о гусалаабхисанд̣̇о сукассаахааро соваг̇г̇иго сукавибааго саг̇г̇асам̣вад̇д̇аниго идтааяа ганд̇ааяа манаабааяа хид̇ааяа сукааяа сам̣вад̇д̇ад̇и.
‘‘яасса, бхигкавз, бхигку бин̣д̣абаад̇ам̣ барибхун̃ж̇амаано…бз… яасса, бхигкавз, бхигку вихаарам̣ барибхун̃ж̇амаано…бз… яасса, бхигкавз, бхигку ман̃жабийтам̣ барибхун̃ж̇амаано…бз….
‘‘яасса, бхигкавз, бхигку г̇илаанабажжаяабхзсаж̇ж̇абаригкаарам̣ барибхун̃ж̇амаано аббамаан̣ам̣ жзд̇осамаад̇хим̣ убасамбаж̇ж̇а вихарад̇и, аббамаан̣о д̇асса бун̃н̃аабхисанд̣̇о гусалаабхисанд̣̇о сукассаахааро соваг̇г̇иго сукавибааго саг̇г̇асам̣вад̇д̇аниго идтааяа ганд̇ааяа манаабааяа хид̇ааяа сукааяа сам̣вад̇д̇ад̇и. имз ко, бхигкавз, бан̃жа бун̃н̃аабхисанд̣̇аа гусалаабхисанд̣̇аа сукассаахаараа соваг̇г̇игаа сукавибаагаа саг̇г̇асам̣вад̇д̇анигаа идтааяа ганд̇ааяа манаабааяа хид̇ааяа сукааяа сам̣вад̇д̇анд̇и.
‘‘имзхи жа бана, бхигкавз, бан̃жахи бун̃н̃аабхисанд̣̇зхи гусалаабхисанд̣̇зхи саманнааг̇ад̇асса арияасаавагасса на сугарам̣ бун̃н̃асса бамаан̣ам̣ г̇ахзд̇ум̣ – ‘зд̇д̇аго бун̃н̃аабхисанд̣̇о гусалаабхисанд̣̇о сукассаахааро соваг̇г̇иго сукавибааго саг̇г̇асам̣вад̇д̇аниго идтааяа ганд̇ааяа манаабааяа хид̇ааяа сукааяа сам̣вад̇д̇ад̇ий’д̇и. ат̇а ко асан̇кзяяо аббамзяяо махаабун̃н̃агканд̇ход̇взва сан̇кам̣ г̇ажчад̇и.
‘‘сзяяат̇ааби, бхигкавз, махаасамуд̣̇д̣̇з на сугарам̣ уд̣̇агасса бамаан̣ам̣ г̇ахзд̇ум̣ – ‘зд̇д̇агаани уд̣̇агаал̣хагаанийд̇и ваа зд̇д̇агаани уд̣̇агаал̣хагасад̇аанийд̇и ваа зд̇д̇агаани уд̣̇агаал̣хагасахассаанийд̇и ваа зд̇д̇агаани уд̣̇агаал̣хагасад̇асахассаанийд̇и ваа; ат̇а ко асан̇кзяяо аббамзяяо махаауд̣̇агагканд̇ход̇взва сан̇кам̣ г̇ажчад̇и’. звамзвам̣ ко, бхигкавз, имзхи бан̃жахи бун̃н̃аабхисанд̣̇зхи гусалаабхисанд̣̇зхи саманнааг̇ад̇асса арияасаавагасса на сугарам̣ бун̃н̃асса бамаан̣ам̣ г̇ахзд̇ум̣ – ‘зд̇д̇аго бун̃н̃аабхисанд̣̇о гусалаабхисанд̣̇о сукассаахааро соваг̇г̇иго сукавибааго саг̇г̇асам̣вад̇д̇аниго идтааяа ганд̇ааяа манаабааяа хид̇ааяа сукааяа сам̣вад̇д̇ад̇ий’д̇и. ат̇а ко асан̇кзяяо аббамзяяо махаабун̃н̃агканд̇ход̇взва сан̇кам̣ г̇ажчад̇ий’’д̇и.
‘‘маход̣̇ад̇хим̣ абаримид̇ам̣ махаасарам̣,
б̣ахубхзравам̣ рад̇наг̇ан̣аанамаалаяам̣;
наж̇ж̇о яат̇аа нараг̇ан̣асан̇гхасзвид̇аа мажча г̇ан̣асам̣гхасзвид̇аа (сяаа. гам̣. га.) сам̣. ни. 5.1037 бассид̇аб̣б̣ам̣,
бут̇уу саванд̇ий убаяанд̇и сааг̇арам̣.
‘‘звам̣ нарам̣ аннад̣̇абаанавад̇т̇ад̣̇ам̣,
сзяяаанисаж̇ж̇ад̇т̇аран̣асса д̣̇ааяагам̣;
бун̃н̃асса д̇хаараа убаяанд̇и бан̣д̣ид̇ам̣,
наж̇ж̇о яат̇аа вааривахаава сааг̇ара’’нд̇и. бан̃жамам̣;
6. самбад̣̇аасуд̇д̇ам̣
46. ‘‘бан̃жимаа, бхигкавз, самбад̣̇аа. гад̇амаа бан̃жа? сад̣̇д̇хаасамбад̣̇аа, сийласамбад̣̇аа, суд̇асамбад̣̇аа, жааг̇асамбад̣̇аа, бан̃н̃аасамбад̣̇аа – имаа ко, бхигкавз, бан̃жа самбад̣̇аа’’д̇и. чадтам̣.
7. д̇ханасуд̇д̇ам̣
47. ‘‘бан̃жимаани, бхигкавз, д̇ханаани. гад̇амаани бан̃жа? сад̣̇д̇хаад̇ханам̣, сийлад̇ханам̣, суд̇ад̇ханам̣, жааг̇ад̇ханам̣, бан̃н̃аад̇ханам̣.
‘‘гад̇аман̃жа, бхигкавз, сад̣̇д̇хаад̇ханам̣? ид̇ха, бхигкавз, арияасааваго сад̣̇д̇хо ход̇и, сад̣̇д̣̇ахад̇и д̇ат̇ааг̇ад̇асса б̣од̇хим̣ – ‘ид̇иби со бхаг̇аваа…бз… сад̇т̇аа д̣̇звамануссаанам̣ б̣уд̣̇д̇хо бхаг̇аваа’д̇и. ид̣̇ам̣ вужжад̇и, бхигкавз, сад̣̇д̇хаад̇ханам̣.
‘‘гад̇аман̃жа , бхигкавз, сийлад̇ханам̣? ид̇ха, бхигкавз, арияасааваго баан̣аад̇ибаад̇аа бадивирад̇о ход̇и…бз… сураамзраяамаж̇ж̇абамаад̣̇адтаанаа бадивирад̇о ход̇и. ид̣̇ам̣ вужжад̇и, бхигкавз, сийлад̇ханам̣.
‘‘гад̇аман̃жа, бхигкавз, суд̇ад̇ханам̣? ид̇ха, бхигкавз, арияасааваго б̣ахуссуд̇о ход̇и…бз… д̣̇идтияаа суббадивид̣̇д̇хо. ид̣̇ам̣ вужжад̇и, бхигкавз, суд̇ад̇ханам̣.
‘‘гад̇аман̃жа, бхигкавз, жааг̇ад̇ханам̣? ид̇ха, бхигкавз, арияасааваго виг̇ад̇амаламажчзрзна жзд̇асаа аг̇аарам̣ аж̇жхаавасад̇и муд̇д̇ажааг̇о баяад̇абаан̣и воссаг̇г̇арад̇о яаажаяог̇о д̣̇аанасам̣вибхааг̇арад̇о. ид̣̇ам̣ вужжад̇и, бхигкавз, жааг̇ад̇ханам̣.
‘‘гад̇аман̃жа, бхигкавз, бан̃н̃аад̇ханам̣? ид̇ха, бхигкавз, арияасааваго бан̃н̃аваа ход̇и, уд̣̇аяад̇т̇аг̇ааминияаа бан̃н̃ааяа саманнааг̇ад̇о арияааяа ниб̣б̣зд̇хигааяа саммаа д̣̇угкагкаяаг̇ааминияаа. ид̣̇ам̣ вужжад̇и, бхигкавз, бан̃н̃аад̇ханам̣. имаани ко, бхигкавз, бан̃жа д̇ханааний’’д̇и.
а. ни. 4.52 ‘‘яасса сад̣̇д̇хаа д̇ат̇ааг̇ад̇з, ажалаа суббад̇идтид̇аа;
сийлан̃жа яасса галяаан̣ам̣, арияаганд̇ам̣ басам̣сид̇ам̣.
‘‘сан̇гхз басаад̣̇о яассад̇т̇и, уж̇убхууд̇ан̃жа д̣̇ассанам̣;
ад̣̇алид̣̇д̣̇од̇и д̇ам̣ ааху, амогхам̣ д̇асса ж̇ийвид̇ам̣.
‘‘д̇асмаа сад̣̇д̇хан̃жа сийлан̃жа, басаад̣̇ам̣ д̇хаммад̣̇ассанам̣;
ануяун̃ж̇зт̇а мзд̇хаавий, сарам̣ б̣уд̣̇д̇хаана саасана’’нд̇и. сад̇д̇амам̣;
8. алаб̣бханийяатаанасуд̇д̇ам̣
48. ‘‘бан̃жимаани, бхигкавз, алаб̣бханийяаани таанаани саман̣зна ваа б̣раахман̣зна ваа д̣̇звзна ваа маарзна ваа б̣рахмунаа ваа гзнажи ваа логасмим̣. гад̇амаани бан̃жа? ‘ж̇араад̇хаммам̣ маа ж̇ийрий’д̇и алаб̣бханийяам̣ таанам̣ саман̣зна ваа б̣раахман̣зна ваа д̣̇звзна ваа маарзна ваа б̣рахмунаа ваа гзнажи ваа логасмим̣. ‘б̣яаад̇хид̇хаммам̣ маа б̣яаад̇хийяий’д̇и вяаад̇хид̇хаммам̣ ‘‘маа вяаад̇хийяий’’д̇и (сий. бий.) …бз… ‘маран̣ад̇хаммам̣ маа мийяий’д̇и… ‘каяад̇хаммам̣ маа кийяий’д̇и… ‘нассанад̇хаммам̣ маа нассий’д̇и алаб̣бханийяам̣ таанам̣ саман̣зна ваа б̣раахман̣зна ваа д̣̇звзна ваа маарзна ваа б̣рахмунаа ваа гзнажи ваа логасмим̣.
‘‘ассуд̇авад̇о , бхигкавз, бут̇уж̇ж̇анасса ж̇араад̇хаммам̣ ж̇ийрад̇и. со ж̇араад̇хаммз ж̇ин̣н̣з на ид̇и бадисан̃жигкад̇и – ‘на ко маяхзвзгасса маяхамзвзгасса (сий.) ж̇араад̇хаммам̣ ж̇ийрад̇и, ат̇а ко яаавад̇аа сад̇д̇аанам̣ ааг̇ад̇и г̇ад̇и жуд̇и убабад̇д̇и саб̣б̣зсам̣ сад̇д̇аанам̣ ж̇араад̇хаммам̣ ж̇ийрад̇и. ахан̃жзва ахан̃жз (?) ко бана ж̇араад̇хаммз ж̇ин̣н̣з сожзяяам̣ гиламзяяам̣ барид̣̇звзяяам̣, урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇зяяам̣, саммохам̣ аабаж̇ж̇зяяам̣, бхад̇д̇амби мз нажчаад̣̇зяяа, гааязби д̣̇уб̣б̣ан̣н̣ияам̣ оггамзяяа, гамманд̇ааби наббавад̇д̇зяяум̣ гамманд̇оби наббавад̇д̇зяяа (га.), амид̇д̇ааби ад̇д̇аманаа ассу, мид̇д̇ааби д̣̇умманаа ассуу’д̇и. со ж̇араад̇хаммз ж̇ин̣н̣з сожад̇и гиламад̇и барид̣̇звад̇и, урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇ад̇и, саммохам̣ аабаж̇ж̇ад̇и. аяам̣ вужжад̇и, бхигкавз – ‘ассуд̇аваа бут̇уж̇ж̇ано вид̣̇д̇хо сависзна согасаллзна ад̇д̇аанам̣язва барид̇аабзд̇и’’’.
‘‘буна жабарам̣, бхигкавз, ассуд̇авад̇о бут̇уж̇ж̇анасса б̣яаад̇хид̇хаммам̣ б̣яаад̇хийяад̇и…бз… маран̣ад̇хаммам̣ мийяад̇и… каяад̇хаммам̣ кийяад̇и… нассанад̇хаммам̣ нассад̇и. со нассанад̇хаммз надтз на ид̇и бадисан̃жигкад̇и – ‘на ко маяхзвзгасса нассанад̇хаммам̣ нассад̇и, ат̇а ко яаавад̇аа сад̇д̇аанам̣ ааг̇ад̇и г̇ад̇и жуд̇и убабад̇д̇и саб̣б̣зсам̣ сад̇д̇аанам̣ нассанад̇хаммам̣ нассад̇и. ахан̃жзва ко бана нассанад̇хаммз надтз сожзяяам̣ гиламзяяам̣ барид̣̇звзяяам̣, урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇зяяам̣ , саммохам̣ аабаж̇ж̇зяяам̣, бхад̇д̇амби мз нажчаад̣̇зяяа, гааязби д̣̇уб̣б̣ан̣н̣ияам̣ оггамзяяа, гамманд̇ааби наббавад̇д̇зяяум̣, амид̇д̇ааби ад̇д̇аманаа ассу, мид̇д̇ааби д̣̇умманаа ассуу’д̇и. со нассанад̇хаммз надтз сожад̇и гиламад̇и барид̣̇звад̇и, урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇ад̇и, саммохам̣ аабаж̇ж̇ад̇и. аяам̣ вужжад̇и, бхигкавз – ‘ассуд̇аваа бут̇уж̇ж̇ано вид̣̇д̇хо сависзна согасаллзна ад̇д̇аанам̣язва барид̇аабзд̇и’’’.
‘‘суд̇авад̇о жа ко, бхигкавз, арияасаавагасса ж̇араад̇хаммам̣ ж̇ийрад̇и. со ж̇араад̇хаммз ж̇ин̣н̣з ид̇и бадисан̃жигкад̇и – ‘на ко маяхзвзгасса ж̇араад̇хаммам̣ ж̇ийрад̇и, ат̇а ко яаавад̇аа сад̇д̇аанам̣ ааг̇ад̇и г̇ад̇и жуд̇и убабад̇д̇и саб̣б̣зсам̣ сад̇д̇аанам̣ ж̇араад̇хаммам̣ ж̇ийрад̇и. ахан̃жзва ко бана ж̇араад̇хаммз ж̇ин̣н̣з сожзяяам̣ гиламзяяам̣ барид̣̇звзяяам̣, урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇зяяам̣, саммохам̣ аабаж̇ж̇зяяам̣, бхад̇д̇амби мз нажчаад̣̇зяяа, гааязби д̣̇уб̣б̣ан̣н̣ияам̣ оггамзяяа, гамманд̇ааби наббавад̇д̇зяяум̣, амид̇д̇ааби ад̇д̇аманаа ассу, мид̇д̇ааби д̣̇умманаа ассуу’д̇и. со ж̇араад̇хаммз ж̇ин̣н̣з на сожад̇и на гиламад̇и на барид̣̇звад̇и, на урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇ад̇и, на саммохам̣ аабаж̇ж̇ад̇и . аяам̣ вужжад̇и, бхигкавз – ‘суд̇аваа арияасааваго аб̣б̣ухи аб̣б̣ахи (сий.) сависам̣ согасаллам̣, язна вид̣̇д̇хо ассуд̇аваа бут̇уж̇ж̇ано ад̇д̇аанам̣язва барид̇аабзд̇и. асого висалло арияасааваго ад̇д̇аанам̣язва бариниб̣б̣аабзд̇и’’’.
‘‘буна жабарам̣, бхигкавз, суд̇авад̇о арияасаавагасса б̣яаад̇хид̇хаммам̣ б̣яаад̇хийяад̇и…бз… маран̣ад̇хаммам̣ мийяад̇и… каяад̇хаммам̣ кийяад̇и… нассанад̇хаммам̣ нассад̇и. со нассанад̇хаммз надтз ид̇и бадисан̃жигкад̇и – ‘на ко маяхзвзгасса нассанад̇хаммам̣ нассад̇и, ат̇а ко яаавад̇аа сад̇д̇аанам̣ ааг̇ад̇и г̇ад̇и жуд̇и убабад̇д̇и саб̣б̣зсам̣ сад̇д̇аанам̣ нассанад̇хаммам̣ нассад̇и. ахан̃жзва ко бана нассанад̇хаммз надтз сожзяяам̣ гиламзяяам̣ барид̣̇звзяяам̣, урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇зяяам̣, саммохам̣ аабаж̇ж̇зяяам̣, бхад̇д̇амби мз нажчаад̣̇зяяа, гааязби д̣̇уб̣б̣ан̣н̣ияам̣ оггамзяяа, гамманд̇ааби наббавад̇д̇зяяум̣, амид̇д̇ааби ад̇д̇аманаа ассу, мид̇д̇ааби д̣̇умманаа ассуу’д̇и. со нассанад̇хаммз надтз на сожад̇и на гиламад̇и на барид̣̇звад̇и, на урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇ад̇и, на саммохам̣ аабаж̇ж̇ад̇и. аяам̣ вужжад̇и, бхигкавз – ‘суд̇аваа арияасааваго аб̣б̣ухи сависам̣ согасаллам̣, язна вид̣̇д̇хо ассуд̇аваа бут̇уж̇ж̇ано ад̇д̇аанам̣язва барид̇аабзд̇и. асого висалло арияасааваго ад̇д̇аанам̣язва бариниб̣б̣аабзд̇ий’’’д̇и.
‘‘имаани ко, бхигкавз, бан̃жа алаб̣бханийяаани таанаани саман̣зна ваа б̣раахман̣зна ваа д̣̇звзна ваа маарзна ваа б̣рахмунаа ваа гзнажи ваа логасми’’нд̇и.
ж̇аа. 1.5.96 ж̇аад̇агзби ‘‘на сожанааяа барид̣̇званааяа,
ад̇т̇од̇ха лаб̣бхаа ад̇т̇о ид̇ха лаб̣бхад̇и (сяаа.), ад̇т̇о ид̇ха лаб̣бхаа (бий.) аби аббагоби;
сожанд̇амзнам̣ д̣̇укид̇ам̣ вид̣̇ид̇ваа,
бажжад̇т̇игаа ад̇д̇аманаа бхаванд̇и.
‘‘яад̇о жа ко бан̣д̣ид̇о аабад̣̇аасу,
на взд̇хад̇ий ад̇т̇авинижчаяан̃н̃уу;
бажжад̇т̇игаасса д̣̇укид̇аа бхаванд̇и,
д̣̇исваа мукам̣ авигаарам̣ бураан̣ам̣.
‘‘ж̇аббзна манд̇зна субхаасид̇зна,
ануббад̣̇аанзна бавзн̣ияаа ваа;
яат̇аа яат̇аа яад̇т̇а яат̇аа яат̇аа яад̇т̇а яад̇т̇а (га.) лабхзт̇а ад̇т̇ам̣,
д̇ат̇аа д̇ат̇аа д̇ад̇т̇а бараггамзяяа.
‘‘сажз баж̇аанзяяа алаб̣бханзяяо,
маяаава маяаа ваа (сяаа. гам̣. бий.) ан̃н̃зна ваа зса ад̇т̇о;
асожамаано ад̇хиваасаязяяа,
гаммам̣ д̣̇ал̣хам̣ гинд̇и гароми д̣̇ааний’’д̇и. адтамам̣;
9. госаласуд̇д̇ам̣
49. згам̣ самаяам̣ бхаг̇аваа саавад̇т̇ияам̣ вихарад̇и ж̇зд̇аванз анаат̇абин̣д̣игасса аараамз. ат̇а ко рааж̇аа басзнад̣̇и госало язна бхаг̇аваа д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа бхаг̇аванд̇ам̣ абхиваад̣̇зд̇ваа згаманд̇ам̣ нисийд̣̇и.
(д̇зна ко бана самаязна маллигаа д̣̇звий гаалан̇гад̇аа ход̇и.) ( ) над̇т̇и (сий.) ат̇а ко ан̃н̃ад̇аро бурисо язна рааж̇аа басзнад̣̇и госало д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа ран̃н̃о басзнад̣̇исса госаласса убаган̣н̣агз аарожзд̇и – ‘‘маллигаа д̣̇звий, д̣̇зва д̣̇зва д̣̇звий (сяаа. гам̣. бий.), гаалан̇гад̇аа’’д̇и. звам̣ вуд̇д̇з рааж̇аа басзнад̣̇и госало д̣̇угкий д̣̇уммано бад̇д̇агканд̇хо ад̇хомуко баж̇жхааяанд̇о аббадибхаано нисийд̣̇и.
ат̇а ко бхаг̇аваа рааж̇аанам̣ басзнад̣̇им̣ госалам̣ д̣̇угким̣ д̣̇умманам̣ бад̇д̇агканд̇хам̣ ад̇хомукам̣ баж̇жхааяанд̇ам̣ аббадибхаанам̣ вид̣̇ид̇ваа рааж̇аанам̣ басзнад̣̇им̣ госалам̣ зд̇ад̣̇авожа – ‘‘бан̃жимаани, махаарааж̇а, алаб̣бханийяаани таанаани саман̣зна ваа б̣раахман̣зна ваа д̣̇звзна ваа маарзна ваа б̣рахмунаа ваа гзнажи ваа логасмим̣. гад̇амаани бан̃жа? ‘ж̇араад̇хаммам̣ маа ж̇ийрий’д̇и алаб̣бханийяам̣ таанам̣…бз… на сожанааяа барид̣̇званааяа…бз… гаммам̣ д̣̇ал̣хам̣ гинд̇и гароми д̣̇ааний’’д̇и. навамам̣.
10. наарад̣̇асуд̇д̇ам̣
50. згам̣ самаяам̣ ааяасмаа наарад̣̇о баадалибуд̇д̇з вихарад̇и гуггудаараамз. д̇зна ко бана самаязна мун̣д̣асса ран̃н̃о бхад̣̇д̣̇аа д̣̇звий гаалан̇гад̇аа ход̇и бияаа манаабаа. со бхад̣̇д̣̇ааяа д̣̇звияаа гаалан̇гад̇ааяа бияааяа манаабааяа нзва нхааяад̇и нахааяад̇и (сий. сяаа. гам̣. бий.) на вилимбад̇и на бхад̇д̇ам̣ бхун̃ж̇ад̇и на гамманд̇ам̣ баяож̇зд̇и – рад̇д̇инд̣̇ивам̣ рад̇д̇ид̣̇ивам̣ (га.) бхад̣̇д̣̇ааяа д̣̇звияаа сарийрз аж̇жхомужчид̇о. ат̇а ко мун̣д̣о рааж̇аа бияагам̣ госаарагкам̣ согаарагкам̣ (сяаа.) ааманд̇зси – ‘‘д̇зна хи, самма бияага , бхад̣̇д̣̇ааяа д̣̇звияаа сарийрам̣ ааяасааяа д̇злад̣̇он̣ияаа багкибид̇ваа ан̃н̃иссаа ааяасааяа д̣̇он̣ияаа бадигуж̇ж̇ат̇а, яат̇аа маяам̣ бхад̣̇д̣̇ааяа д̣̇звияаа сарийрам̣ жирад̇арам̣ бассзяяаамаа’’д̇и. ‘‘звам̣, д̣̇зваа’’д̇и ко бияаго госаарагко мун̣д̣асса ран̃н̃о бадиссуд̇ваа бхад̣̇д̣̇ааяа д̣̇звияаа сарийрам̣ ааяасааяа д̇злад̣̇он̣ияаа багкибид̇ваа ан̃н̃иссаа ааяасааяа д̣̇он̣ияаа бадигуж̇ж̇и.
ат̇а ко бияагасса госаарагкасса зд̇ад̣̇ахоси – ‘‘имасса ко мун̣д̣асса ран̃н̃о бхад̣̇д̣̇аа д̣̇звий гаалан̇гад̇аа бияаа манаабаа. со бхад̣̇д̣̇ааяа д̣̇звияаа гаалан̇гад̇ааяа бияааяа манаабааяа нзва нхааяад̇и на вилимбад̇и на бхад̇д̇ам̣ бхун̃ж̇ад̇и на гамманд̇ам̣ баяож̇зд̇и – рад̇д̇инд̣̇ивам̣ бхад̣̇д̣̇ааяа д̣̇звияаа сарийрз аж̇жхомужчид̇о. гам̣ гим̣ (га.) ну ко мун̣д̣о рааж̇аа саман̣ам̣ ваа б̣раахман̣ам̣ ваа баяирубаасзяяа, яасса д̇хаммам̣ суд̇ваа согасаллам̣ баж̇ахзяяаа’’д̇и!
ат̇а ко бияагасса госаарагкасса зд̇ад̣̇ахоси – ‘‘аяам̣ ко ааяасмаа наарад̣̇о баадалибуд̇д̇з вихарад̇и гуггудаараамз. д̇ам̣ ко банааяасманд̇ам̣ наарад̣̇ам̣ звам̣ галяаан̣о гид̇д̇исад̣̇д̣̇о аб̣бхуг̇г̇ад̇о – ‘бан̣д̣ид̇о вияад̇д̇о вяад̇д̇о (сий. бий.), б̣яад̇д̇о (сяаа. гам̣., д̣̇ий. ни. 2.407) мзд̇хаавий б̣ахуссуд̇о жид̇д̇агат̇ий галяаан̣абадибхаано вуд̣̇д̇хо жзва б̣уд̣̇д̇хо жзва (га.) арахаа жа’ арахаа жаа’д̇и (?). яам̣нууна мун̣д̣о рааж̇аа ааяасманд̇ам̣ наарад̣̇ам̣ баяирубаасзяяа, аббзва наама мун̣д̣о рааж̇аа ааяасмад̇о наарад̣̇асса д̇хаммам̣ суд̇ваа согасаллам̣ баж̇ахзяяаа’’д̇и.
ат̇а ко бияаго госаарагко язна мун̣д̣о рааж̇аа д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа мун̣д̣ам̣ рааж̇аанам̣ зд̇ад̣̇авожа – ‘‘аяам̣ ко, д̣̇зва, ааяасмаа наарад̣̇о баадалибуд̇д̇з вихарад̇и гуггудаараамз. д̇ам̣ ко банааяасманд̇ам̣ наарад̣̇ам̣ звам̣ галяаан̣о гид̇д̇исад̣̇д̣̇о аб̣бхуг̇г̇ад̇о – ‘бан̣д̣ид̇о вияад̇д̇о мзд̇хаавий б̣ахуссуд̇о жид̇д̇агат̇ий галяаан̣абадибхаано вуд̣̇д̇хо жзва арахаа жа’ арахаа жаа’д̇и (?). яад̣̇и бана д̣̇зво ааяасманд̇ам̣ наарад̣̇ам̣ баяирубаасзяяа, аббзва наама д̣̇зво ааяасмад̇о наарад̣̇асса д̇хаммам̣ суд̇ваа согасаллам̣ баж̇ахзяяаа’’д̇и. ‘‘д̇зна хи, самма бияага , ааяасманд̇ам̣ наарад̣̇ам̣ бадивзд̣̇зхи. гат̇ан̃хи наама маад̣̇исо саман̣ам̣ ваа б̣раахман̣ам̣ ваа виж̇ид̇з васанд̇ам̣ буб̣б̣з аббадисам̣вид̣̇ид̇о убасан̇гамид̇аб̣б̣ам̣ ман̃н̃зяяаа’’д̇и ! ‘‘звам̣, д̣̇зваа’’д̇и ко бияаго госаарагко мун̣д̣асса ран̃н̃о бадиссуд̇ваа язнааяасмаа наарад̣̇о д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа ааяасманд̇ам̣ наарад̣̇ам̣ абхиваад̣̇зд̇ваа згаманд̇ам̣ нисийд̣̇и. згаманд̇ам̣ нисинно ко бияаго госаарагко ааяасманд̇ам̣ наарад̣̇ам̣ зд̇ад̣̇авожа –
‘‘имасса , бханд̇з, мун̣д̣асса ран̃н̃о бхад̣̇д̣̇аа д̣̇звий гаалан̇гад̇аа бияаа манаабаа. со бхад̣̇д̣̇ааяа д̣̇звияаа гаалан̇гад̇ааяа бияааяа манаабааяа нзва нхааяад̇и на вилимбад̇и на бхад̇д̇ам̣ бхун̃ж̇ад̇и на гамманд̇ам̣ баяож̇зд̇и – рад̇д̇инд̣̇ивам̣ бхад̣̇д̣̇ааяа д̣̇звияаа сарийрз аж̇жхомужчид̇о. саад̇ху, бханд̇з, ааяасмаа наарад̣̇о мун̣д̣асса ран̃н̃о д̇ат̇аа д̇хаммам̣ д̣̇зсзд̇у яат̇аа мун̣д̣о рааж̇аа ааяасмад̇о наарад̣̇асса д̇хаммам̣ суд̇ваа согасаллам̣ баж̇ахзяяаа’’д̇и. ‘‘яассад̣̇аани, бияага, мун̣д̣о рааж̇аа гаалам̣ ман̃н̃ад̇ий’’д̇и.
ат̇а ко бияаго госаарагко удтааяаасанаа ааяасманд̇ам̣ наарад̣̇ам̣ абхиваад̣̇зд̇ваа бад̣̇агкин̣ам̣ гад̇ваа язна мун̣д̣о рааж̇аа д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа мун̣д̣ам̣ рааж̇аанам̣ зд̇ад̣̇авожа – ‘‘гад̇аавагаасо ко, д̣̇зва, ааяасмад̇аа наарад̣̇зна. яассад̣̇аани д̣̇зво гаалам̣ ман̃н̃ад̇ий’’д̇и. ‘‘д̇зна хи, самма бияага, бхад̣̇раани бхад̣̇раани яаанаани яож̇аабзхий’’д̇и. ‘‘звам̣, д̣̇зваа’’д̇и ко бияаго госаарагко мун̣д̣асса ран̃н̃о бадиссуд̇ваа бхад̣̇раани бхад̣̇раани яаанаани яож̇аабзд̇ваа мун̣д̣ам̣ рааж̇аанам̣ зд̇ад̣̇авожа – ‘‘яуд̇д̇аани ко д̇з, д̣̇зва, бхад̣̇раани бхад̣̇раани яаанаани. яассад̣̇аани д̣̇зво гаалам̣ ман̃н̃ад̇ий’’д̇и.
ат̇а ко мун̣д̣о рааж̇аа бхад̣̇рам̣ яаанам̣ бхад̣̇рам̣ бхад̣̇рам̣ яаанам̣ (сяаа. гам̣. га.), бхад̣̇д̣̇ам̣ яаанам̣ (бий.) абхирухид̇ваа бхад̣̇рзхи бхад̣̇рзхи яаанзхи язна гуггудаараамо д̇зна бааяааси махажжаа махажжа (б̣ахуусу) рааж̇аанубхаавзна ааяасманд̇ам̣ наарад̣̇ам̣ д̣̇ассанааяа. яаавад̇игаа яаанасса бхууми яаанзна г̇анд̇ваа, яаанаа бажжорохид̇ваа бад̇д̇игова аараамам̣ баависи. ат̇а ко мун̣д̣о рааж̇аа язна ааяасмаа наарад̣̇о д̇знубасан̇гами; убасан̇гамид̇ваа ааяасманд̇ам̣ наарад̣̇ам̣ абхиваад̣̇зд̇ваа згаманд̇ам̣ нисийд̣̇и. згаманд̇ам̣ нисиннам̣ ко мун̣д̣ам̣ рааж̇аанам̣ ааяасмаа наарад̣̇о зд̇ад̣̇авожа –
‘‘бан̃жимаани, махаарааж̇а, алаб̣бханийяаани таанаани саман̣зна ваа б̣раахман̣зна ваа д̣̇звзна ваа маарзна ваа б̣рахмунаа ваа гзнажи ваа логасмим̣. гад̇амаани бан̃жа? ‘ж̇араад̇хаммам̣ маа ж̇ийрий’д̇и алаб̣бханийяам̣ таанам̣ саман̣зна ваа б̣раахман̣зна ваа д̣̇звзна ваа маарзна ваа б̣рахмунаа ваа гзнажи ваа логасмим̣. ‘б̣яаад̇хид̇хаммам̣ маа б̣яаад̇хийяий’д̇и…бз… ‘маран̣ад̇хаммам̣ маа мийяий’д̇и… ‘каяад̇хаммам̣ маа кийяий’д̇и… ‘нассанад̇хаммам̣ маа нассий’д̇и алаб̣бханийяам̣ таанам̣ саман̣зна ваа б̣раахман̣зна ваа д̣̇звзна ваа маарзна ваа б̣рахмунаа ваа гзнажи ваа логасмим̣.
‘‘ассуд̇авад̇о , махаарааж̇а, бут̇уж̇ж̇анасса ж̇араад̇хаммам̣ ж̇ийрад̇и. со ж̇араад̇хаммз ж̇ин̣н̣з на ид̇и бадисан̃жигкад̇и – ‘на ко маяхзвзгасса ж̇араад̇хаммам̣ ж̇ийрад̇и, ат̇а ко яаавад̇аа сад̇д̇аанам̣ ааг̇ад̇и г̇ад̇и жуд̇и убабад̇д̇и саб̣б̣зсам̣ сад̇д̇аанам̣ ж̇араад̇хаммам̣ ж̇ийрад̇и. ахан̃жзва ко бана ж̇араад̇хаммз ж̇ин̣н̣з сожзяяам̣ гиламзяяам̣ барид̣̇звзяяам̣, урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇зяяам̣, саммохам̣ аабаж̇ж̇зяяам̣, бхад̇д̇амби мз нажчаад̣̇зяяа, гааязби д̣̇уб̣б̣ан̣н̣ияам̣ оггамзяяа, гамманд̇ааби наббавад̇д̇зяяум̣, амид̇д̇ааби ад̇д̇аманаа ассу, мид̇д̇ааби д̣̇умманаа ассуу’д̇и. со ж̇араад̇хаммз ж̇ин̣н̣з сожад̇и гиламад̇и барид̣̇звад̇и, урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇ад̇и, саммохам̣ аабаж̇ж̇ад̇и. аяам̣ вужжад̇и, махаарааж̇а – ‘ассуд̇аваа бут̇уж̇ж̇ано вид̣̇д̇хо сависзна согасаллзна ад̇д̇аанам̣язва барид̇аабзд̇и’’’.
‘‘буна жабарам̣, махаарааж̇а, ассуд̇авад̇о бут̇уж̇ж̇анасса б̣яаад̇хид̇хаммам̣ б̣яаад̇хийяад̇и…бз… маран̣ад̇хаммам̣ мийяад̇и… каяад̇хаммам̣ кийяад̇и… нассанад̇хаммам̣ нассад̇и. со нассанад̇хаммз надтз на ид̇и бадисан̃жигкад̇и – ‘на ко маяхзвзгасса нассанад̇хаммам̣ нассад̇и, ат̇а ко яаавад̇аа сад̇д̇аанам̣ ааг̇ад̇и г̇ад̇и жуд̇и убабад̇д̇и саб̣б̣зсам̣ сад̇д̇аанам̣ нассанад̇хаммам̣ нассад̇и. ахан̃жзва ко бана нассанад̇хаммз надтз сожзяяам̣ гиламзяяам̣ барид̣̇звзяяам̣, урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇зяяам̣, саммохам̣ аабаж̇ж̇зяяам̣, бхад̇д̇амби мз нажчаад̣̇зяяа, гааязби д̣̇уб̣б̣ан̣н̣ияам̣ оггамзяяа, гамманд̇ааби наббавад̇д̇зяяум̣, амид̇д̇ааби ад̇д̇аманаа ассу, мид̇д̇ааби д̣̇умманаа ассуу’д̇и. со нассанад̇хаммз надтз сожад̇и гиламад̇и барид̣̇звад̇и, урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇ад̇и, саммохам̣ аабаж̇ж̇ад̇и. аяам̣ вужжад̇и, махаарааж̇а – ‘ассуд̇аваа бут̇уж̇ж̇ано вид̣̇д̇хо сависзна согасаллзна ад̇д̇аанам̣язва барид̇аабзд̇и’’’.
‘‘суд̇авад̇о жа ко, махаарааж̇а, арияасаавагасса ж̇араад̇хаммам̣ ж̇ийрад̇и. со ж̇араад̇хаммз ж̇ин̣н̣з ид̇и бадисан̃жигкад̇и – ‘на ко маяхзвзгасса ж̇араад̇хаммам̣ ж̇ийрад̇и, ат̇а ко яаавад̇аа сад̇д̇аанам̣ ааг̇ад̇и г̇ад̇и жуд̇и убабад̇д̇и саб̣б̣зсам̣ сад̇д̇аанам̣ ж̇араад̇хаммам̣ ж̇ийрад̇и. ахан̃жзва ко бана ж̇араад̇хаммз ж̇ин̣н̣з сожзяяам̣ гиламзяяам̣ барид̣̇звзяяам̣, урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇зяяам̣, саммохам̣ аабаж̇ж̇зяяам̣, бхад̇д̇амби мз нажчаад̣̇зяяа, гааязби д̣̇уб̣б̣ан̣н̣ияам̣ оггамзяяа, гамманд̇ааби наббавад̇д̇зяяум̣, амид̇д̇ааби ад̇д̇аманаа ассу, мид̇д̇ааби д̣̇умманаа ассуу’д̇и. со ж̇араад̇хаммз ж̇ин̣н̣з на сожад̇и на гиламад̇и на барид̣̇звад̇и, на урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇ад̇и, на саммохам̣ аабаж̇ж̇ад̇и. аяам̣ вужжад̇и, махаарааж̇а – ‘суд̇аваа арияасааваго аб̣б̣ухи сависам̣ согасаллам̣, язна вид̣̇д̇хо ассуд̇аваа бут̇уж̇ж̇ано ад̇д̇аанам̣язва барид̇аабзд̇и. асого висалло арияасааваго ад̇д̇аанам̣язва бариниб̣б̣аабзд̇и’’’.
‘‘буна жабарам̣, махаарааж̇а, суд̇авад̇о арияасаавагасса б̣яаад̇хид̇хаммам̣ б̣яаад̇хийяад̇и…бз… маран̣ад̇хаммам̣ мийяад̇и… каяад̇хаммам̣ кийяад̇и… нассанад̇хаммам̣ нассад̇и. со нассанад̇хаммз надтз ид̇и бадисан̃жигкад̇и – ‘на ко маяхзвзгасса нассанад̇хаммам̣ нассад̇и, ат̇а ко яаавад̇аа сад̇д̇аанам̣ ааг̇ад̇и г̇ад̇и жуд̇и убабад̇д̇и саб̣б̣зсам̣ сад̇д̇аанам̣ нассанад̇хаммам̣ нассад̇и. ахан̃жзва ко бана нассанад̇хаммз надтз сожзяяам̣ гиламзяяам̣ барид̣̇звзяяам̣, урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇зяяам̣, саммохам̣ аабаж̇ж̇зяяам̣, бхад̇д̇амби мз нажчаад̣̇зяяа, гааязби д̣̇уб̣б̣ан̣н̣ияам̣ оггамзяяа, гамманд̇ааби наббавад̇д̇зяяум̣, амид̇д̇ааби ад̇д̇аманаа ассу, мид̇д̇ааби д̣̇умманаа ассуу’д̇и. со нассанад̇хаммз надтз на сожад̇и на гиламад̇и на барид̣̇звад̇и, на урад̇д̇аал̣им̣ ганд̣̇ад̇и, на саммохам̣ аабаж̇ж̇ад̇и. аяам̣ вужжад̇и, махаарааж̇а – ‘суд̇аваа арияасааваго аб̣б̣ухи сависам̣ согасаллам̣, язна вид̣̇д̇хо ассуд̇аваа бут̇уж̇ж̇ано ад̇д̇аанам̣язва барид̇аабзд̇и. асого висалло арияасааваго ад̇д̇аанам̣язва бариниб̣б̣аабзд̇и ’’’.
‘‘имаани ко, махаарааж̇а, бан̃жа алаб̣бханийяаани таанаани саман̣зна ваа б̣раахман̣зна ваа д̣̇звзна ваа маарзна ваа б̣рахмунаа ваа гзнажи ваа логасми’’нд̇и.
‘‘на сожанааяа барид̣̇званааяа,
ад̇т̇од̇ха лаб̣бхаа аби аббагоби;
сожанд̇амзнам̣ д̣̇укид̇ам̣ вид̣̇ид̇ваа,
бажжад̇т̇игаа ад̇д̇аманаа бхаванд̇и.
‘‘яад̇о жа ко бан̣д̣ид̇о аабад̣̇аасу,
на взд̇хад̇ий ад̇т̇авинижчаяан̃н̃уу;
бажжад̇т̇игаасса д̣̇укид̇аа бхаванд̇и,
д̣̇исваа мукам̣ авигаарам̣ бураан̣ам̣.
‘‘ж̇аббзна манд̇зна субхаасид̇зна,
ануббад̣̇аанзна бавзн̣ияаа ваа;
яат̇аа яат̇аа яад̇т̇а лабхзт̇а ад̇т̇ам̣,
д̇ат̇аа д̇ат̇аа д̇ад̇т̇а бараггамзяяа.
‘‘сажз баж̇аанзяяа алаб̣бханзяяо,
маяаава ан̃н̃зна ваа зса ад̇т̇о;
асожамаано ад̇хиваасаязяяа,
гаммам̣ д̣̇ал̣хам̣ гинд̇и гароми д̣̇ааний’’д̇и ж̇аа. 1 ж̇аад̇агзби.
звам̣ вуд̇д̇з мун̣д̣о рааж̇аа ааяасманд̇ам̣ наарад̣̇ам̣ зд̇ад̣̇авожа – ‘‘го наамо го ну ко (сий. бий.) аяам̣, бханд̇з, д̇хаммабарияааяо’’д̇и? ‘‘согасаллахаран̣о наама аяам̣, махаарааж̇а, д̇хаммабарияааяо’’д̇и. ‘‘д̇аг̇гха, бханд̇з, согасаллахаран̣о д̇аг̇гха бханд̇з согасаллахаран̣о, д̇аг̇гха бханд̇з согасаллахаран̣о (сий. сяаа. гам̣. бий.)! иман̃хи мз, бханд̇з, д̇хаммабарияааяам̣ суд̇ваа согасаллам̣ бахийна’’нд̇и.
ат̇а ко мун̣д̣о рааж̇аа бияагам̣ госаарагкам̣ ааманд̇зси – ‘‘д̇зна хи, самма бияага, бхад̣̇д̣̇ааяа д̣̇звияаа сарийрам̣ жхаабзт̇а; т̇уубан̃жассаа гарот̇а. аж̇ж̇ад̇аг̇г̇з д̣̇аани маяам̣ нхааяиссаама жзва вилимбиссаама бхад̇д̇ан̃жа бхун̃ж̇иссаама гамманд̇з жа баяож̇зссаамаа’’д̇и. д̣̇асамам̣.
мун̣д̣арааж̇аваг̇г̇о бан̃жамо.
д̇ассуд̣̇д̣̇аанам̣ –
аад̣̇ияо саббурисо идтаа, манаабад̣̇ааяийбхисанд̣̇ам̣;
самбад̣̇аа жа д̇ханам̣ таанам̣, госало наарад̣̇зна жаад̇и.
батамабан̣н̣аасагам̣ самад̇д̇ам̣.
2. д̣̇уд̇ияабан̣н̣аасагам̣