намо д̇асса бхаг̇авад̇о арахад̇о саммаасамб̣уд̣̇д̇хасса
куд̣̇д̣̇аганигааяз
махаанид̣̇д̣̇зса-адтагат̇аа
г̇ант̇аарамбхагат̇аа
авиж̇ж̇аалан̇г̇им̣
бхаавзнд̇адтан̇г̇игам̣ маг̇г̇ам̣, пуси яо амад̇ам̣ бад̣̇ам̣.
баабун̣ид̇ваа ж̇ино б̣од̇хим̣, миг̇ад̣̇ааяам̣ виг̇аахияа;
д̇хаммажаггам̣ бавад̇д̇зд̇ваа, т̇зрам̣ гон̣д̣ан̃н̃амаад̣̇ид̇о.
адтаарасаннам̣ годийнам̣, б̣од̇хзси д̇аабасо д̇ахим̣;
ванд̣̇зхам̣ сирасаа д̇ан̃жа, саб̣б̣асад̇д̇аанамуд̇д̇амам̣.
д̇ат̇аа
сам̣кид̇д̇зна хи яо вуд̇д̇ам̣, д̇хаммажаггам̣ вибхааг̇асо.
саарибуд̇д̇о махаабан̃н̃о, сад̇т̇угаббо ж̇инад̇раж̇о;
д̇хаммажаггам̣ вибхааж̇зд̇ваа, махаанид̣̇д̣̇зсамаб̣рави;
баато висидто нид̣̇д̣̇зсо, д̇ам̣наамависзсид̇о жа.
д̇ам̣ саарибуд̇д̇ам̣ ж̇инарааж̇абуд̇д̇ам̣, т̇зрам̣ т̇ираанзгаг̇ун̣аад̇хиваасам̣;
бан̃н̃аабабхаавуг̇г̇ад̇ажааругид̇д̇им̣, сунийжавуд̇д̇ин̃жа ат̇о намид̇ваа.
камаад̣̇аяаад̣̇ияуд̇д̇зна
б̣ахуссуд̇зна т̇зрзна, д̣̇звзна абхияаажид̇о.
махаавихаараваасийнам̣
г̇ахзд̇аб̣б̣ам̣ г̇ахзд̇ваана, бораан̣зсу винижчаяам̣.
авоггамзнд̇о самаяам̣ саган̃жа, анаамасанд̇о самаяам̣ баран̃жа;
буб̣б̣обад̣̇зсадтагат̇аанаяан̃жа, яат̇аануруубам̣ убасам̣харанд̇о.
н̃аан̣аббабхзд̣̇ааваханасса д̇асса, яог̇ийхи нзгзхи нисзвид̇асса;
ад̇т̇ам̣ абуб̣б̣ам̣ ануван̣н̣аяанд̇о, суд̇д̇ан̃жа яуд̇д̇ин̃жа ануггамзнд̇о.
аарабхиссам̣ самаасзна, махаанид̣̇д̣̇зсаван̣н̣анам̣;
сад̣̇д̇хаммаб̣ахумаанзна, наад̇д̇уггам̣санагамяад̇аа.
вагкаамахам̣ адтагат̇ам̣ ж̇анасса, хид̇ааяа сад̣̇д̇хаммажирадтид̇ад̇т̇ам̣;
саггажжа сад̣̇д̇хаммабаж̇од̇игам̣ д̇ам̣, сун̣аат̇а д̇хаарзт̇а жа саад̇ху санд̇од̇и.
д̇ад̇т̇а ‘‘баато висидто нид̣̇д̣̇зсо, д̇ам̣наамависзсид̇о жаа’’д̇и вуд̇д̇ад̇д̇аа д̣̇увид̇хо баато – б̣яан̃ж̇анабаато, ад̇т̇абаато жа. д̇зсу б̣яан̃ж̇анабаато агкарабад̣̇аб̣яан̃ж̇анааагааранируд̇д̇инид̣̇д̣̇зсавасзна
ат̇а сагаара нагаара согаараад̣̇ийни агкарамид̇и, згагкарам̣ ваа бад̣̇ам̣ агкарамид̇и згз. ‘‘яааяам̣ д̇ан̣хаа бонобхавигаа’’д̇и звамаад̣̇ийсу (махаава. 14; вибха. 203; ма. ни. 3.374; бади. ма. 2.30) вибхад̇яанд̇ам̣ ад̇т̇аж̇од̇агам̣ агкарабин̣д̣ам̣ бад̣̇ам̣. ‘‘нааман̃жа руубан̃жаа’’д̇и звамаад̣̇ийсу (д̇ха. са. д̣̇угамаад̇игаа 109; су. ни. 878; махаани. 107; жуул̣ани. аж̇ид̇амаан̣авабужчаанид̣̇д̣̇зсо 6; нзд̇д̇и. 45) б̣ахуагкарзхи яуд̇д̇ам̣ бад̣̇ам̣ наама. сам̣кид̇д̇зна вуд̇д̇ам̣ бад̣̇ам̣ вибхаавзд̇и. бад̣̇зна абхихид̇ам̣ б̣яан̃ж̇аяад̇и б̣яад̇д̇ам̣ баагадам̣ гарод̇ийд̇и б̣яан̃ж̇анам̣, ваагяамзва. ‘‘жад̇д̇ааро ид̣̇д̇хибаад̣̇аа’’д̇и сан̇кзбзна гат̇ид̇амад̇т̇ам̣. ‘‘гад̇амз жад̇д̇ааро? ид̇ха, бхигкавз, бхигку чанд̣̇асамаад̇хибад̇хаанасан̇каарасаманнааг̇ад̇ам̣ ид̣̇д̇хибаад̣̇ам̣ бхаавзд̇и. вийрияажид̇д̇авиймам̣сасамаад̇хибад̇хаанасан̇каарасаманнааг̇ад̇ам̣ ид̣̇д̇хибаад̣̇ам̣ бхаавзд̇ий’’д̇иаад̣̇ийсу (вибха. 431; сам̣. ни. 5.813; д̣̇ий. ни. 3.306; а. ни. 4.276) баагадагаран̣абхаавзна б̣яан̃ж̇анам̣ наама. б̣яан̃ж̇анавибхааг̇абагаасо аагааро. ‘‘д̇ад̇т̇а гад̇амо чанд̣̇о? яо чанд̣̇о чанд̣̇игад̇аа гад̇д̇угамяад̇аа’’д̇и звамаад̣̇ийсу (вибха. 433) гат̇ид̇аб̣яан̃ж̇анам̣ анзгавид̇хзна вибхааг̇агаран̣ам̣ аагааро наама. аагаараабхихид̇асса ниб̣б̣ажанам̣ нируд̇д̇и. ‘‘пассо, взд̣̇анаа’’д̇и звамаад̣̇ийсу (д̇ха. са. 1) аагаарзна гат̇ид̇ам̣ ‘‘пусад̇ийд̇и пассо. взд̣̇ияад̇ийд̇и взд̣̇анаа’’д̇и нийхарид̇ваа важанам̣ нируд̇д̇и наама. ниб̣б̣ажанавид̇т̇ааро ниссзсад̇о д̣̇зсод̇и нид̣̇д̣̇зсо, взд̣̇ияад̇ийд̇и взд̣̇анаад̇и ниб̣б̣ажаналад̣̇д̇хабад̣̇ам̣ ‘‘сукаа д̣̇угкаа ад̣̇угкамасукаа, сукаяад̇ийд̇и сукаа, д̣̇угкаяад̇ийд̇и д̣̇угкаа, нзва д̣̇угкаяад̇и на сукаяад̇ийд̇и ад̣̇угкамасукаа’’д̇и ад̇т̇авид̇т̇ааро ниравасзсзна гат̇ид̇ад̇д̇аа нид̣̇д̣̇зсо наама.
звам̣
убари
сам̣кид̇д̇асса вид̇т̇аараабхид̇хаанам̣ сагим̣ вуд̇д̇асса жа бунаби абхид̇хаанам̣ виваран̣ам̣, ‘‘гусалаа д̇хаммаа’’д̇и (д̇ха. са. 1) сан̇кзбзна нигкид̇д̇асса. ‘‘гад̇амз д̇хаммаа гусалаа? яасмим̣ самаяз гаамааважарам̣ гусалам̣ жид̇д̇ам̣ уббаннам̣ ход̇ий’’д̇и (д̇ха. са. 1) нид̣̇д̣̇зсавасзна вид̇т̇ааран̣ам̣ вид̇т̇ааравасзна буна гат̇анам̣ виваран̣ам̣ наама.
д̇ам̣ вибхааг̇агаран̣ам̣ вибхаж̇анам̣, ‘‘яасмим̣ самаяз’’д̇и (д̇ха. са. 1) виварид̇з гусалз д̇хаммз ‘‘д̇асмим̣ самаяз пассо ход̇и, взд̣̇анаа ход̇ий’’д̇и (д̇ха. са. 1) вибхааг̇агаран̣ам̣ вибхаж̇анам̣ наама. виварасса вид̇т̇аараабхид̇хаанзна вибхад̇д̇асса жа убамаабхид̇хаанзна
ат̇а
ат̇а ваа агкарзхи уг̇гхаадаяид̇ваа бад̣̇зхи багаасзнд̇о винаяад̇и уг̇гхадид̇ан̃н̃ум̣, б̣яан̃ж̇анзхи виварид̇ваа аагаарзхи вибхаж̇анд̇о винаяад̇и вибан̃жид̇ан̃н̃ум̣, нируд̇д̇ийхи уд̇д̇аанийгад̇ваа нид̣̇д̣̇зсзхи бан̃н̃аабзнд̇о винаяад̇и нзяяам̣. ид̇и взнзяяавасзнаби яож̇зд̇аб̣б̣амзва.
ад̇т̇ад̇о банзд̇т̇а гад̇амо б̣яан̃ж̇анабаато, гад̇амо ад̇т̇абаатод̇и? б̣уд̣̇д̇хаанам̣ бхаг̇аванд̇аанам̣ д̇хаммам̣ д̣̇зсзнд̇аанам̣ яо ад̇т̇ааваг̇амаго савин̃н̃ад̇д̇игасад̣̇д̣̇о, со б̣яан̃ж̇анабаато
ад̇т̇о бана анзгаббагааро баатад̇т̇о сабхаавад̇т̇о н̃ааяад̇т̇о баатаануруубо набаатаануруубо саавасзсад̇т̇о ниравасзсад̇т̇о нийд̇ад̇т̇о нзяяад̇т̇о ижжаад̣̇и. д̇ад̇т̇а яо аббассад̇т̇асса н̃аабанад̇т̇амужжаарияад̇з, со баатад̇т̇о ‘‘саад̇т̇ам̣ саб̣яан̃ж̇ана’’нд̇иаад̣̇ийсу (баараа. 1; д̣̇ий. ни. 1.190) вияа. руубааруубад̇хаммаанам̣ лагкан̣арасаад̣̇исабхаавад̇т̇о ‘‘саммаад̣̇идтим̣ бхаавзд̇ий’’д̇иаад̣̇ийсу (вибха. 485; сам̣. ни. 5.3) вияа. яо н̃ааяамаано хид̇ааяа сам̣вад̇д̇ад̇и, со н̃аад̇ум̣ арахад̇ийд̇и н̃ааяад̇т̇о – ‘‘ад̇т̇аваад̣̇ий д̇хаммаваад̣̇ий’’д̇иаад̣̇ийсу (д̣̇ий. ни. 1.9, 194; 3.238; ма. ни. 1.411) вияа. яат̇аабаатам̣ бхаасид̇о баатаануруубо ‘‘жагку
ид̇и асам̣хийрабхаавзна яаава ааг̇амаад̇хиг̇амасамбад̣̇ам̣, д̇аава вад̇д̇ум̣ саггод̇и. сан̇кзбавид̇т̇ааранаязна хзд̇уд̣̇аахаран̣аад̣̇ийхи аваб̣од̇хаяид̇ум̣ самад̇т̇о. звам̣вид̇хо ад̇д̇аанан̃жа баран̃жа сод̇хзд̇ум̣ самад̇т̇абхаавзна д̣̇уссийляад̣̇идтималавирахид̇ад̇д̇аа сужи. д̣̇уссийло хи ад̇д̇аанам̣ убаханад̇и, д̇зна наад̣̇зяяаваажо жа бхавад̇и саб̣яохаарамаано ид̇ха нижжаад̇уро взж̇ж̇ова. д̣̇уд̣̇д̣̇идти барам̣ убаханад̇и, наавассаяо жа бхавад̇и ваал̣аг̇ахаагуло ива гамаласан̣д̣о. убхаяавибанно бана саб̣б̣ат̇ааби анубаасанийяо бхавад̇и г̇уут̇аг̇ад̇амива чаваалаад̇ам̣ г̇уут̇аг̇ад̇о вияа жа ган̣хасаббо. убхаяасамбанно бана саб̣б̣ат̇ааби убаасанийяо сзвид̇аб̣б̣о жа вин̃н̃уухи, нирубад̣̇д̣̇аво ива рад̇анаагаро, звам̣ бхууд̇о звам̣ амажчаро
‘‘згам̣саважанам̣ згам̣, вибхаж̇ж̇аважанам̣ бад̣̇ам̣;
д̇ад̇ияам̣ бадибужчзяяа, жад̇уд̇т̇ам̣ бана таабаяз’’д̇и.
зд̇зсам̣
‘‘баатад̇т̇авид̣̇асам̣хийро, вад̇д̇аа сужи амажчаро;
жад̇уннам̣ абарижжааг̇ий, д̣̇зсагасса хид̇аанвид̇о’’д̇и.
зд̇т̇а д̣̇зсагассаад̇и д̣̇зсаго асса, бхавзяяаад̇и ад̇т̇о. хид̇аанвид̇од̇и хид̇з ануг̇ад̇о хид̇ажид̇д̇о. со зсо сужид̇д̇аа бияо, жад̇уннам̣ абарижжааг̇ид̇д̇аа г̇ару, асам̣хийрад̇д̇аа бхааванийяо, д̣̇зсагад̇д̇аа вад̇д̇аа, хид̇аанвид̇ад̇д̇аа важанагкамо, баатад̇т̇авид̣̇ад̇д̇аа г̇амбхийрагат̇ам̣ гад̇д̇аа, амажчарад̇д̇аа на жаадтаанз нияож̇аго ид̇и –
‘‘бияо г̇ару бхааванийяо, вад̇д̇аа жа важанагкамо;
г̇амбхийран̃жа гат̇ам̣ гад̇д̇аа, но жаадтаанз нияож̇аго’’д̇и. (а. ни. 7.37; нзд̇д̇и. 113);
‘‘абхихид̇о д̣̇зсаго со, д̇аава д̣̇аани абхид̇хийяад̇з’’.
д̇ад̇т̇а д̇хаммаг̇аруд̇д̇аа гат̇ам̣ на барибхавад̇и, аажарияаг̇аруд̇д̇аа гат̇игам̣ на барибхавад̇и, сад̣̇д̇хаабан̃н̃аад̣̇иг̇ун̣абадиман̣д̣ид̇ад̇д̇аа ад̇д̇аанам̣ на барибхавад̇и, асатаамааяаавид̇д̇аа амад̇аабхимукад̇д̇аа жа авигкид̇д̇ажид̇д̇о бхавад̇и, сумзд̇хад̇д̇аа яонисо манаси гарод̇ийд̇и. вуд̇д̇ан̃хзд̇ам̣ –
‘‘бан̃жахи, бхигкавз, д̇хаммзхи саманнааг̇ад̇о сун̣анд̇о сад̣̇д̇хаммам̣ бхаб̣б̣о нияаамам̣ оггамид̇ум̣ гусалзсу д̇хаммзсу саммад̇д̇ам̣. гад̇амзхи бан̃жахи? на гат̇ам̣ барибход̇и, на гат̇игам̣ барибход̇и, на ад̇д̇аанам̣ барибход̇и, авигкид̇д̇ажид̇д̇о
д̇ам̣лагкан̣аббад̇д̇ад̇д̇аа бхааванам̣ бхаж̇ад̇ийд̇и. ааха жзд̇т̇а –
‘‘д̇хаммаажарияаг̇ару сад̣̇д̇хаабан̃н̃аад̣̇иг̇ун̣аман̣д̣ид̇о;
асатаамааяаавигасса, сумзд̇хо амад̇аабхимуко’’. –
ид̇и вад̇д̇аа жа сод̇аа жа.
звам̣ махаанид̣̇д̣̇зсам̣ ван̣н̣аяиссаами.
д̇ад̣̇зд̇ам̣
со банзса винаяабидагам̣ суд̇д̇анд̇абидагам̣ абхид̇хаммабидаганд̇и
‘‘д̣̇ваасийд̇и б̣уд̣̇д̇хад̇о г̇ан̣хим̣, д̣̇взсахассаани бхигкуд̇о;
жад̇ураасийд̇и сахассаани, яз мз д̇хаммаа бавад̇д̇ино’’д̇и. (т̇зраг̇аа. 1027) –
д̇хаммабхан̣д̣ааг̇ааригад̇т̇зрзна бан̃жасу таанзсу зд̇ад̣̇аг̇г̇ам̣ ааробид̇зна бадин̃н̃аад̇аанам̣ жад̇ураасийд̇ияаа д̇хаммагканд̇хасахассаанам̣ бхигкуд̇о г̇ахид̇зсу д̣̇вийсу д̇хаммагканд̇хасахассзсу анзгасад̇ад̇хаммагканд̇хасан̇г̇ахид̇о. д̇асса д̣̇вз ваг̇г̇аа адтагаваг̇г̇о баарааяанаваг̇г̇о каг̇г̇ависаан̣асуд̇д̇ан̃жа, згзгасмим̣ ваг̇г̇з сол̣аса сол̣аса гад̇ваа каг̇г̇ависаан̣асуд̇д̇ан̃жаад̇и д̇зд̇д̇им̣са суд̇д̇аани гаамасуд̇д̇аад̣̇икаг̇г̇ависаан̣асуд̇д̇абарияосаанаани
1. адтагаваг̇г̇о