४. पाचित्तियकण्डं (भिक्खुनीविभङ्गो)
१. लसुणवग्गो
१. पठमसिक्खापदं
इमे खो पनाय्यायो छसट्ठिसता पाचित्तिया
धम्मा उद्देसं आगच्छन्ति।
७९३. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरेन उपासकेन भिक्खुनिसङ्घो लसुणेन पवारितो होति – ‘‘यासं अय्यानं लसुणेन अत्थो, अहं लसुणेना’’ति। खेत्तपालो च आणत्तो होति – ‘‘सचे भिक्खुनियो आगच्छन्ति, एकमेकाय भिक्खुनिया द्वेतयो भण्डिके देही’’ति। तेन खो पन समयेन सावत्थियं उस्सवो होति। यथाभतं लसुणं परिक्खयं अगमासि। भिक्खुनियो तं उपासकं उपसङ्कमित्वा एतदवोचुं – ‘‘लसुणेन, आवुसो, अत्थो’’ति। ‘‘नत्थाय्ये। यथाभतं लसुणं परिक्खीणं। खेत्तं गच्छथा’’ति। थुल्लनन्दा भिक्खुनी खेत्तं गन्त्वा न मत्तं जानित्वा बहुं लसुणं हरापेसि। खेत्तपालो उज्झायति खिय्यति विपाचेति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो न मत्तं जानित्वा बहुं लसुणं हरापेस्सन्ती’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तस्स खेत्तपालस्स उज्झायन्तस्स खिय्यन्तस्स विपाचेन्तस्स। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा न मत्तं जानित्वा बहुं लसुणं हरापेस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी न मत्तं जानित्वा बहुं लसुणं हरापेतीति हरापेसीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी न मत्तं जानित्वा बहुं लसुणं हरापेस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि –
‘‘भूतपुब्बं, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी अञ्ञतरस्स ब्राह्मणस्स पजापति अहोसि। तिस्सो च धीतरो – नन्दा, नन्दवती, सुन्दरीनन्दा। अथ खो, भिक्खवे, सो ब्राह्मणो कालङ्कत्वा अञ्ञतरं हंसयोनिं उपपज्जि। तस्स सब्बसोवण्णमया पत्ता अहेसुं। सो तासं एकेकं पत्तं देति। अथ खो, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी ‘‘अयं हंसो अम्हाकं एकेकं पत्तं देती’’ति तं हंसराजं गहेत्वा निप्पत्तं अकासि। तस्स पुन जायमाना पत्ता सेता सम्पज्जिंसु। तदापि, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी अतिलोभेन सुवण्णा परिहीना। इदानि लसुणा परिहायिस्सती’’ति।
जा॰ १.१.१३६ सुवण्णहंसजातकेपि ‘‘यं लद्धं तेन तुट्ठब्बं, अतिलोभो हि पापको।
हंसराजं गहेत्वान, सुवण्णा परिहायथा’’ति॥
अथ खो भगवा थुल्लनन्दं भिक्खुनिं अनेकपरियायेन विगरहित्वा दुब्भरताय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
७९४. ‘‘या पन भिक्खुनी लसुणं खादेय्य पाचित्तिय’’न्ति।
७९५. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
लसुणं नाम मागधकं वुच्चति।
‘‘खादिस्सामीति पटिग्गण्हा’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। अज्झोहारे अज्झोहारे आपत्ति पाचित्तियस्स।
७९६. लसुणे लसुणसञ्ञा खादति, आपत्ति पाचित्तियस्स। लसुणे वेमतिका खादति, आपत्ति पाचित्तियस्स। लसुणे अलसुणसञ्ञा खादति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अलसुणे लसुणसञ्ञा खादति, आपत्ति दुक्कटस्स। अलसुणे वेमतिका खादति, आपत्ति दुक्कटस्स। अलसुणे अलसुणसञ्ञा खादति, अनापत्ति।
७९७. अनापत्ति पलण्डुके, भञ्जनके, हरीतके, चापलसुणे, सूपसम्पाके, मंससम्पाके, तेलसम्पाके, साळवे, उत्तरिभङ्गे, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पठमसिक्खापदं निट्ठितं।
२. दुतियसिक्खापदं
७९८. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खुनियो सम्बाधे लोमं संहरापेत्वा अचिरवतिया नदिया वेसियाहि सद्धिं नग्गा एकतित्थे नहायन्ति। वेसिया उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो सम्बाधे लोमं संहरापेस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तासं वेसियानं उज्झायन्तीनं खिय्यन्तीनं विपाचेन्तीनं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खुनियो सम्बाधे लोमं संहरापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो सम्बाधे लोमं संहरापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो सम्बाधे लोमं संहरापेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
७९९. ‘‘या पन भिक्खुनी सम्बाधे लोमं संहरापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
८००. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
सम्बाधो नाम उभो उपकच्छका, मुत्तकरणं।
संहरापेय्याति एकम्पि लोमं संहरापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। बहुकेपि लोमे संहरापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
८०१. अनापत्ति आबाधपच्चया, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दुतियसिक्खापदं निट्ठितं।
३. ततियसिक्खापदं
८०२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन द्वे भिक्खुनियो अनभिरतिया पीळिता ओवरकं पविसित्वा तलघातकं करोन्ति। भिक्खुनियो तेन सद्देन उपधावित्वा ता भिक्खुनियो एतदवोचुं – ‘‘किस्स तुम्हे, अय्ये, पुरिसेन सद्धिं सम्पदुस्सथा’’ति? ‘‘न मयं, अय्ये, पुरिसेन सद्धिं सम्पदुस्सामा’’ति। भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसुं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो तलघातकं करिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो तलघातकं करोन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो तलघातकं करिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८०३. ‘‘तलघातके पाचित्तिय’’न्ति।
८०४. तलघातकं नाम सम्फस्सं सादियन्ती अन्तमसो उप्पलपत्तेनपि मुत्तकरणे पहारं देति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
८०५. अनापत्ति आबाधपच्चया, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
ततियसिक्खापदं निट्ठितं।
४. चतुत्थसिक्खापदं
८०६. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा पुराणराजोरोधा भिक्खुनीसु पब्बजिता अञ्ञतरो पुराणराजोरोधो भिक्खुनीसु पब्बजितो (स्या॰) होति। अञ्ञतरा भिक्खुनी अनभिरतिया पीळिता येन सा भिक्खुनी तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा तं भिक्खुनिं एतदवोच – ‘‘राजा खो, अय्ये, तुम्हे चिराचिरं गच्छति। कथं तुम्हे धारेथा’’ति? ‘‘जतुमट्ठकेन, अय्ये’’ति। ‘‘किं एतं, अय्ये, जतुमट्ठक’’न्ति? अथ खो सा भिक्खुनी तस्सा भिक्खुनिया जतुमट्ठकं आचिक्खि। अथ खो सा भिक्खुनी जतुमट्ठकं आदियित्वा धोवितुं विस्सरित्वा एकमन्तं छड्डेसि। भिक्खुनियो मक्खिकाहि सम्परिकिण्णं पस्सित्वा एवमाहंसु – ‘‘कस्सिदं कम्म’’न्ति? सा एवमाह – ‘‘मय्हिदं कम्म’’न्ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनी जतुमट्ठकं आदियिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनी जतुमट्ठकं आदियतीति आदियीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनी जतुमट्ठकं आदियिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८०७. ‘‘जतुमट्ठके जतुमट्टके (सी॰) पाचित्तिय’’न्ति।
८०८. जतुमट्ठकं नाम जतुमयं कट्ठमयं पिट्ठमयं मत्तिकामयं।
आदियेय्याति सम्फस्सं सादियन्ती अन्तमसो उप्पलपत्तम्पि मुत्तकरणं पवेसेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
८०९. अनापत्ति आबाधपच्चया, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
चतुत्थसिक्खापदं निट्ठितं।
५. पञ्चमसिक्खापदं
८१०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सक्केसु विहरति कपिलवत्थुस्मिं निग्रोधारामे। अथ खो महापजापति गोतमी येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा अधोवाते अट्ठासि – ‘‘दुग्गन्धो, भगवा, मातुगामो’’ति। अथ खो भगवा – ‘‘आदियन्तु खो भिक्खुनियो उदकसुद्धिक’’न्ति, महापजापतिं गोतमिं धम्मिया कथाय सन्दस्सेसि समादपेसि समुत्तेजेसि सम्पहंसेसि। अथ खो महापजापति गोतमी भगवता धम्मिया कथाय सन्दस्सिता समादपिता समुत्तेजिता सम्पहंसिता भगवन्तं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा पक्कामि। अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, भिक्खुनीनं उदकसुद्धिक’’न्ति। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा भिक्खुनी – ‘‘भगवता उदकसुद्धिका अनुञ्ञाता’’ति अतिगम्भीरं उदकसुद्धिकं आदियन्ती मुत्तकरणे वणं अकासि। अथ खो सा भिक्खुनी भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – कथञ्हि नाम भिक्खुनी अतिगम्भीरं उदकसुद्धिकं आदियिस्सतीति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनी अतिगम्भीरं उदकसुद्धिकं आदियती’’ति आदियीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनी अतिगम्भीरं उदकसुद्धिकं आदियिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८११. ‘‘उदकसुद्धिकं पन भिक्खुनिया आदियमानाय द्वङ्गुलपब्बपरमं आदातब्बं। तं अतिक्कामेन्तिया पाचित्तिय’’न्ति।
८१२. उदकसुद्धिकं नाम मुत्तकरणस्स धोवना वुच्चति।
आदियमानायाति धोवन्तिया।
द्वङ्गुलपब्बपरमं आदातब्बन्ति द्वीसु अङ्गुलेसु द्वे पब्बपरमा आदातब्बा।
तं अतिक्कामेन्तियाति सम्फस्सं सादियन्ती अन्तमसो केसग्गमत्तम्पि अतिक्कामेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
८१३. अतिरेकद्वङ्गुलपब्बे अतिरेकसञ्ञा आदियति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अतिरेकद्वङ्गुलपब्बे वेमतिका आदियति, आपत्ति पाचित्तियस्स । अतिरेकद्वङ्गुलपब्बे ऊनकसञ्ञा आदियति, आपत्ति पाचित्तियस्स ।
ऊनकद्वङ्गुलपब्बे अतिरेकसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। ऊनकद्वङ्गुलपब्बे वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। ऊनकद्वङ्गुलपब्बे ऊनकसञ्ञा, अनापत्ति।
८१४. अनापत्ति द्वङ्गुलपब्बपरमं आदियति, ऊनकद्वङ्गुलपब्बपरमं आदियति, आबाधपच्चया, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पञ्चमसिक्खापदं निट्ठितं।
६. छट्ठसिक्खापदं
८१५. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन आरोहन्तो नाम महामत्तो भिक्खूसु पब्बजितो होति। तस्स पुराणदुतियिका भिक्खुनीसु पब्बजिता होति। तेन खो पन समयेन सो भिक्खु तस्सा भिक्खुनिया सन्तिके भत्तविस्सग्गं करोति। अथ खो सा भिक्खुनी तस्स भिक्खुनो भुञ्जन्तस्स पानीयेन च विधूपनेन च उपतिट्ठित्वा अच्चावदति। अथ खो सो भिक्खु तं भिक्खुनिं अपसादेति – ‘‘मा, भगिनि, एवरूपं अकासि। नेतं कप्पती’’ति। ‘‘पुब्बे मं त्वं एवञ्च एवञ्च करोसि, इदानि एत्तकं न सहसी’’ति – पानीयथालकं मत्थके आसुम्भित्वा विधूपनेन पहारं अदासि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनी भिक्खुस्स पहारं दस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनी भिक्खुस्स पहारं अदासीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनी भिक्खुस्स पहारं दस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८१६. ‘‘या पन भिक्खुनी भिक्खुस्स भुञ्जन्तस्स पानीयेन वा विधूपनेन वा उपतिट्ठेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
८१७. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
भिक्खुस्साति उपसम्पन्नस्स।
भुञ्जन्तस्साति पञ्चन्नं भोजनानं अञ्ञतरं भोजनं भुञ्जन्तस्स।
पानीयं नाम यं किञ्चि पानीयं।
विधूपनं नाम या काचि बीजनी।
उपतिट्ठेय्याति हत्थपासे तिट्ठति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
८१८. उपसम्पन्ने उपसम्पन्नसञ्ञा पानीयेन वा विधूपनेन वा उपतिट्ठति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्ने वेमतिका पानीयेन वा विधूपनेन वा उपतिट्ठति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्ने अनुपसम्पन्नसञ्ञा पानीयेन वा विधूपनेन वा उपतिट्ठति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
हत्थपासं विजहित्वा उपतिट्ठति, आपत्ति दुक्कटस्स। खादनीयं खादन्तस्स उपतिट्ठति, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नस्स उपतिट्ठति, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने उपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने अनुपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
८१९. अनापत्ति देति, दापेति, अनुपसम्पन्नं आणापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
छट्ठसिक्खापदं निट्ठितं।
७. सत्तमसिक्खापदं
८२०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो सस्सकाले आमकधञ्ञं विञ्ञापेत्वा नगरं अतिहरन्ति द्वारट्ठाने – ‘‘देथाय्ये, भाग’’न्ति। पलिबुन्धेत्वा मुञ्चिंसु। अथ खो ता भिक्खुनियो उपस्सयं गन्त्वा भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसुं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो आमकधञ्ञं विञ्ञापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो आमकधञ्ञं विञ्ञापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो आमकधञ्ञं विञ्ञापेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८२१. ‘‘या पन भिक्खुनी आमकधञ्ञं विञ्ञत्वा वा विञ्ञापेत्वा वा भज्जित्वा वा भज्जापेत्वा वा कोट्टेत्वा वा कोट्टापेत्वा वा पचित्वा वा पचापेत्वा वा भुञ्जेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
८२२. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
आमकधञ्ञं नाम सालि वीहि यवो गोधुमो कङ्गु वरको कुद्रुसको।
विञ्ञत्वाति सयं विञ्ञत्वा। विञ्ञापेत्वाति अञ्ञं विञ्ञापेत्वा।
भज्जित्वाति सयं भज्जित्वा। भज्जापेत्वाति अञ्ञं भज्जापेत्वा।
कोट्टेत्वाति सयं कोट्टेत्वा। कोट्टापेत्वाति अञ्ञं कोट्टापेत्वा।
पचित्वाति सयं पचित्वा। पचापेत्वाति अञ्ञं पचापेत्वा।
‘‘भुञ्जिस्सामी’’ति पटिग्गण्हाति , आपत्ति दुक्कटस्स। अज्झोहारे अज्झोहारे आपत्ति पाचित्तियस्स।
८२३. अनापत्ति आबाधपच्चया, अपरण्णं विञ्ञापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
सत्तमसिक्खापदं निट्ठितं।
८. अट्ठमसिक्खापदं
८२४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो ब्राह्मणो निब्बिट्ठराजभटो ‘‘तञ्ञेव भटपथं याचिस्सामी’’ति सीसं नहायित्वा भिक्खुनुपस्सयं निस्साय राजकुलं गच्छति। अञ्ञतरा भिक्खुनी कटाहे वच्चं कत्वा तिरोकुट्टे छड्डेन्ती तस्स ब्राह्मणस्स मत्थके आसुम्भि। अथ खो सो ब्राह्मणो उज्झायति खिय्यति विपाचेति – ‘‘अस्समणियो इमा मुण्डा बन्धकिनियो। कथञ्हि नाम गूथकटाहं मत्थके आसुम्भिस्सन्ति! इमासं उपस्सयं झापेस्सामी’’ति! उम्मुकं गहेत्वा उपस्सयं पविसति। अञ्ञतरो उपासको उपस्सया निक्खमन्तो अद्दस तं ब्राह्मणं उम्मुकं गहेत्वा उपस्सयं पविसन्तं। दिस्वान तं ब्राह्मणं एतदवोच – ‘‘किस्स त्वं, भो, उम्मुकं गहेत्वा उपस्सयं पविससी’’ति? ‘‘इमा मं, भो, मुण्डा बन्धकिनियो गूथकटाहं मत्थके आसुम्भिंसु। इमासं उपस्सयं झापेस्सामी’’ति। ‘‘गच्छ, भो ब्राह्मण, मङ्गलं एतं। सहस्सं लच्छसि तञ्च भटपथ’’न्ति। अथ खो सो ब्राह्मणो सीसं नहायित्वा राजकुलं गन्त्वा सहस्सं अलत्थ तञ्च भटपथं। अथ खो सो उपासको उपस्सयं पविसित्वा भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेत्वा परिभासि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो उच्चारं तिरोकुट्टे छड्डेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो उच्चारं तिरोकुट्टे छड्डेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो उच्चारं तिरोकुट्टे छड्डेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे , भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८२५. ‘‘या पन भिक्खुनी उच्चारं वा पस्सावं वा सङ्कारं वा विघासं वा तिरोकुट्टे वा तिरोपाकारे वा छड्डेय्य वा छड्डापेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
८२६. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
उच्चारो नाम गूथो वुच्चति। पस्सावो नाम मुत्तं वुच्चति।
सङ्कारं नाम कचवरं वुच्चति।
विघासं नाम चलकानि वा अट्ठिकानि वा उच्छिट्ठोदकं वा।
कुट्टो नाम तयो कुट्टा – इट्ठकाकुट्टो, सिलाकुट्टो, दारुकुट्टो।
पाकारो नाम तयो पाकारा – इट्ठकापाकारो, सिलापाकारो, दारुपाकारो।
तिरोकुट्टेति कुट्टस्स परतो। तिरोपाकारेति पाकारस्स परतो।
छड्डेय्याति सयं छड्डेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
छड्डापेय्याति अञ्ञं आणापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। सकिं आणत्ता बहुकम्पि छड्डेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
८२७. अनापत्ति ओलोकेत्वा छड्डेति, अवळञ्जे छड्डेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
अट्ठमसिक्खापदं निट्ठितं।
९. नवमसिक्खापदं
८२८. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरस्स ब्राह्मणस्स भिक्खुनूपस्सयं निस्साय यवखेत्तं होति। भिक्खुनियो उच्चारम्पि पस्सावम्पि सङ्कारम्पि विघासम्पि खेत्ते छड्डेन्ति। अथ खो सो ब्राह्मणो उज्झायति खिय्यति विपाचेति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो अम्हाकं यवखेत्तं दूसेस्सन्ती’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तस्स ब्राह्मणस्स उज्झायन्तस्स खिय्यन्तस्स विपाचेन्तस्स। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो उच्चारम्पि पस्सावम्पि सङ्कारम्पि विघासम्पि हरिते छड्डेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो उच्चारम्पि पस्सावम्पि सङ्कारम्पि विघासम्पि हरिते छड्डेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो उच्चारम्पि पस्सावम्पि सङ्कारम्पि विघासम्पि हरिते छड्डेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८२९. ‘‘या पन भिक्खुनी उच्चारं वा पस्सावं वा सङ्कारं वा विघासं वा हरिते छड्डेय्य वा छड्डापेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
८३०. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
उच्चारो नाम गूथो वुच्चति। पस्सावो नाम मुत्तं वुच्चति।
सङ्कारं नाम कचवरं वुच्चति।
विघासं नाम चलकानि वा अट्ठिकानि वा उच्छिट्ठोदकं वा।
हरितं नाम पुब्बण्णं अपरण्णं यं मनुस्सानं उपभोगपरिभोगं रोपिमं ।
छड्डेय्याति सयं छड्डेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
छड्डापेय्याति अञ्ञं आणापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। सकिं आणत्ता बहुकम्पि छड्डेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
८३१. हरिते हरितसञ्ञा छड्डेति वा छड्डापेति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। हरिते वेमतिका छड्डेति वा छड्डापेति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स । हरिते अहरितसञ्ञा छड्डेति वा छड्डापेति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अहरिते हरितसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अहरिते वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अहरिते अहरितसञ्ञा, अनापत्ति।
८३२. अनापत्ति ओलोकेत्वा छड्डेति, खेत्तमरियादे छड्डितखेत्ते (?) अट्ठकथा ओलोकेतब्बा छड्डेति सामिके आपुच्छित्वा अपलोकेत्वा छड्डेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
नवमसिक्खापदं निट्ठितं।
१०. दसमसिक्खापदं
८३३. तेन समयेन बुद्धो भगवा राजगहे विहरति वेळुवने कलन्दकनिवापे। तेन खो पन समयेन राजगहे गिरग्गसमज्जो होति। छब्बग्गिया भिक्खुनियो गिरग्गसमज्जं दस्सनाय अगमंसु। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो नच्चम्पि गीतम्पि वादितम्पि दस्सनाय गच्छिस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खुनियो नच्चम्पि गीतम्पि वादितम्पि दस्सनाय गच्छिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो नच्चम्पि गीतम्पि वादितम्पि दस्सनाय गच्छन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो नच्चम्पि गीतम्पि वादितम्पि दस्सनाय गच्छिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८३४. ‘‘या पन भिक्खुनी नच्चं वा गीतं वा वादितं वा दस्सनाय गच्छेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
८३५. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
नच्चं नाम यं किञ्चि नच्चं। गीतं नाम यं किञ्चि गीतं। वादितं नाम यं किञ्चि वादितं।
८३६. दस्सनाय गच्छति, आपत्ति दुक्कटस्स। यत्थ ठिता पस्सति वा सुणाति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। दस्सनूपचारं विजहित्वा पुनप्पुनं पस्सति वा सुणाति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। एकमेकं दस्सनाय गच्छति, आपत्ति दुक्कटस्स। यत्थ ठिता पस्सति वा सुणाति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। दस्सनूपचारं विजहित्वा पुनप्पुनं पस्सति वा सुणाति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स।
८३७. अनापत्ति आरामे ठिता पस्सति वा सुणाति वा, भिक्खुनिया ठितोकासं वा निसिन्नोकासं वा निपन्नोकासं वा आगन्त्वा नच्चन्ति वा गायन्ति वा वादेन्ति वा, पटिपथं गच्छन्ती पस्सति वा सुणाति वा, सति करणीये गन्त्वा पस्सति वा सुणाति वा, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दसमसिक्खापदं निट्ठितं।
लसुणवग्गो पठमो।
२. अन्धकारवग्गो
१. पठमसिक्खापदं
८३८. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भद्दाय कापिलानिया अन्तेवासिनिया भिक्खुनिया ञातको पुरिसो गामका सावत्थिं अगमासि केनचिदेव करणीयेन। अथ खो सा भिक्खुनी तेन पुरिसेन सद्धिं रत्तन्धकारे अप्पदीपे एकेनेका सन्तिट्ठतिपि सल्लपतिपि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनी रत्तन्धकारे अप्पदीपे पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठिस्सतिपि सल्लपिस्सतिपी’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनी रत्तन्धकारे अप्पदीपे पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठतिपि सल्लपतिपीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे , भिक्खुनी रत्तन्धकारे अप्पदीपे पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठिस्सतिपि सल्लपिस्सतिपि! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८३९. ‘‘या पन भिक्खुनी रत्तन्धकारे अप्पदीपे पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठेय्य वा सल्लपेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
८४०. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
रत्तन्धकारेति ओग्गते सूरिये। अप्पदीपेति अनालोके।
पुरिसो नाम मनुस्सपुरिसो न यक्खो न पेतो न तिरच्छानगतो विञ्ञू पटिबलो सन्तिट्ठितुं सल्लपितुं।
सद्धिन्ति एकतो। एकेनेकाति पुरिसो चेव होति भिक्खुनी च।
सन्तिट्ठेय्य वाति पुरिसस्स हत्थपासे तिट्ठति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
सल्लपेय्य वाति पुरिसस्स हत्थपासे ठिता सल्लपति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
हत्थपासं विजहित्वा सन्तिट्ठति वा सल्लपति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। यक्खेन वा पेतेन वा पण्डकेन वा तिरच्छानगतमनुस्सविग्गहेन वा सद्धिं सन्तिट्ठति वा सल्लपति वा, आपत्ति दुक्कटस्स।
८४१. अनापत्ति यो कोचि विञ्ञू दुतियो या काचि विञ्ञू दुतिया (स्या॰) होति, अरहोपेक्खा, अञ्ञविहिता सन्तिट्ठति वा सल्लपति वा, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पठमसिक्खापदं निट्ठितं।
२. दुतियसिक्खापदं
८४२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भद्दाय कापिलानिया अन्तेवासिनिया भिक्खुनिया ञातको पुरिसो गामका सावत्थिं अगमासि केनचिदेव करणीयेन। अथ खो सा भिक्खुनी – ‘‘भगवता पटिक्खित्तं रत्तन्धकारे अप्पदीपे पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठितुं सल्लपितु’’न्ति तेनेव पुरिसेन सद्धिं पटिच्छन्ने ओकासे एकेनेका सन्तिट्ठतिपि सल्लपतिपि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनी पटिच्छन्ने ओकासे पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठिस्सतिपि सल्लपिस्सतिपी’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनी पटिच्छन्ने ओकासे पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठतिपि सल्लपतिपीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनी पटिच्छन्ने ओकासे पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठिस्सतिपि सल्लपिस्सतिपि! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८४३. ‘‘या पन भिक्खुनी पटिच्छन्ने ओकासे पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठेय्य वा सल्लपेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
८४४. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
पटिच्छन्नो नाम ओकासो कुट्टेन वा कवाटेन वा किलञ्जेन वा साणिपाकारेन वा रुक्खेन वा थम्भेन वा कोत्थळिया वा येन केनचि पटिच्छन्नो होति।
पुरिसो नाम मनुस्सपुरिसो न यक्खो न पेतो न तिरच्छानगतो विञ्ञू पटिबलो सन्तिट्ठितुं सल्लपितुं।
सद्धिन्ति एकतो। एकेनेकाति पुरिसो चेव होति भिक्खुनी च।
सन्तिट्ठेय्य वाति पुरिसस्स हत्थपासे तिट्ठति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
सल्लपेय्य वाति पुरिसस्स हत्थपासे ठिता सल्लपति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
हत्थपासं विजहित्वा सन्तिट्ठति वा सल्लपति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। यक्खेन वा पेतेन वा पण्डकेन वा तिरच्छानगतमनुस्सविग्गहेन वा सद्धिं सन्तिट्ठति वा सल्लपति वा, आपत्ति दुक्कटस्स।
८४५. अनापत्ति यो कोचि विञ्ञू दुतियो होति, अरहोपेक्खा, अञ्ञविहिता सन्तिट्ठति वा सल्लपति वा, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दुतियसिक्खापदं निट्ठितं।
३. ततियसिक्खापदं
८४६. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भद्दाय कापिलानिया अन्तेवासिनिया भिक्खुनिया ञातको पुरिसो गामका सावत्थिं अगमासि केनचिदेव करणीयेन। अथ खो सा भिक्खुनी – ‘‘भगवता पटिक्खित्तं पटिच्छन्ने ओकासे पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठितुं सल्लपितु’’न्ति तेनेव पुरिसेन सद्धिं अज्झोकासे एकेनेका सन्तिट्ठतिपि सल्लपतिपि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनी अज्झोकासे पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठिस्सतिपि सल्लपिस्सतिपी’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनी अज्झोकासे पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठतिपि सल्लपतिपीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनी अज्झोकासे पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठिस्सतिपि सल्लपिस्सतिपि! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८४७. ‘‘या पन भिक्खुनी अज्झोकासे पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठेय्य वा सल्लपेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
८४८. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
अज्झोकासो नाम अप्पटिच्छन्नो होति कुट्टेन वा कवाटेन वा किलञ्जेन वा साणिपाकारेन वा रुक्खेन वा थम्भेन वा कोत्थळिया वा, येन केनचि अप्पटिच्छन्नो होति।
पुरिसो नाम मनुस्सपुरिसो, न यक्खो न पेतो न तिरच्छानगतो, विञ्ञू पटिबलो सन्तिट्ठितुं सल्लपितुं।
सद्धिन्ति एकतो। एकेनेकाति पुरिसो चेव होति भिक्खुनी च।
सन्तिट्ठेय्य वाति पुरिसस्स हत्थपासे तिट्ठति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
सल्लपेय्य वाति पुरिसस्स हत्थपासे ठिता सल्लपति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
हत्थपासं विजहित्वा सन्तिट्ठति वा सल्लपति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। यक्खेन वा पेतेन वा पण्डकेन वा तिरच्छागतमनुस्सविग्गहेन वा सद्धिं सन्तिट्ठति वा सल्लपति वा, आपत्ति दुक्कटस्स।
८४९. अनापत्ति यो कोचि विञ्ञू दुतियो होति, अरहोपेक्खा, अञ्ञविहिता सन्तिट्ठति वा सल्लपति वा, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
ततियसिक्खापदं निट्ठितं।
४. चतुत्थसिक्खापदं
८५०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी रथिकायपि ब्यूहेपि सिङ्घाटकेपि पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठतिपि सल्लपतिपि निकण्णिकम्पि जप्पेति दुतियिकम्पि भिक्खुनिं उय्योजेति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा रथिकायपि ब्यूहेपि सिङ्घाटकेपि पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठिस्सतिपि सल्लपिस्सतिपि निकण्णिकम्पि जप्पिस्सति दुतियिकम्पि भिक्खुनिं उय्योजेस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी रथिकायपि ब्यूहेपि सिङ्घाटकेपि पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठतिपि सल्लपतिपि निकण्णिकम्पि जप्पेति दुतियिकम्पि भिक्खुनिं उय्योजेतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी रथिकायपि ब्यूहेपि सिङ्घाटकेपि पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठिस्सतिपि सल्लपिस्सतिपि निकण्णिकम्पि जप्पिस्सति दुतियिकम्पि भिक्खुनिं उय्योजेस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८५१. ‘‘या पन भिक्खुनी रथिकाय वा ब्यूहे वा सिङ्घाटके वा पुरिसेन सद्धिं एकेनेका सन्तिट्ठेय्य वा सल्लपेय्य वा निकण्णिकं वा जप्पेय्य दुतियिकं वा भिक्खुनिं उय्योजेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
८५२. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
रथिका नाम रच्छा वुच्चति। ब्यूहं नाम येनेव पविसन्ति तेनेव निक्खमन्ति। सिङ्घाटको नाम चच्चरं वुच्चति।
पुरिसो नाम मनुस्सपुरिसो न यक्खो न पेतो न तिरच्छानगतो विञ्ञू पटिबलो सन्तिट्ठितुं सल्लपितुं।
सद्धिन्ति एकतो। एकेनेकाति पुरिसो चेव होति भिक्खुनी च।
सन्तिट्ठेय्य वाति पुरिसस्स हत्थपासे तिट्ठति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
सल्लपेय्य वाति पुरिसस्स हत्थपासे ठिता सल्लपति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
निकण्णिकं वा जप्पेय्याति पुरिसस्स उपकण्णके आरोचेति , आपत्ति पाचित्तियस्स।
दुतियिकं वा भिक्खुनिं उय्योजेय्याति अनाचारं आचरितुकामा दुतियिकम्पि भिक्खुनिं उय्योजेति, आपत्ति दुक्कटस्स। दस्सनूपचारं वा सवनूपचारं वा विजहन्तिया आपत्ति दुक्कटस्स। विजहिते आपत्ति पाचित्तियस्स।
हत्थपासं विजहित्वा सन्तिट्ठति वा सल्लपति वा आपत्ति दुक्कटस्स। यक्खेन वा पेतेन वा पण्डकेन वा तिरच्छानगतमनुस्सविग्गहेन वा सद्धिं सन्तिट्ठति वा सल्लपति वा, आपत्ति दुक्कटस्स।
८५३. अनापत्ति यो कोचि विञ्ञू दुतियो होति, अरहोपेक्खा, अञ्ञविहिता सन्तिट्ठति वा सल्लपति वा, न अनाचारं आचरितुकामा, सति करणीये दुतियिकं भिक्खुनिं उय्योजेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
चतुत्थसिक्खापदं निट्ठितं।
५. पञ्चमसिक्खापदं
८५४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा भिक्खुनी अञ्ञतरस्स कुलस्स कुलूपिका होति निच्चभत्तिका। अथ खो सा भिक्खुनी पुब्बण्हसमयं निवासेत्वा पत्तचीवरमादाय येन तं कुलं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा आसने निसीदित्वा सामिके अनापुच्छा पक्कामि। तस्स कुलस्स दासी घरं सम्मज्जन्ती तं आसनं भाजनन्तरिकाय पक्खिपि। मनुस्सा तं आसनं अपस्सन्ता तं भिक्खुनिं एतदवोचुं – ‘‘कहं तं, अय्ये, आसन’’न्ति? ‘‘नाहं तं, आवुसो, आसनं पस्सामी’’ति। ‘‘देथाय्ये, तं आसन’’न्ति परिभासित्वा निच्चभत्तं पच्छिन्दिंसु। अथ खो ते मनुस्सा घरं सोधेन्ता तं आसनं भाजनन्तरिकाय पस्सित्वा तं भिक्खुनिं खमापेत्वा निच्चभत्तं पट्ठपेसुं। अथ खो सा भिक्खुनी भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनी पुरेभत्तं कुलानि उपसङ्कमित्वा आसने निसीदित्वा सामिके अनापुच्छा पक्कमिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनी पुरेभत्तं कुलानि उपसङ्कमित्वा आसने निसीदित्वा सामिके अनापुच्छा पक्कमतीति पक्कमीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे भिक्खुनी पुरेभत्तं कुलानि उपसङ्कमित्वा आसने निसीदित्वा सामिके अनापुच्छा पक्कमिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८५५. ‘‘या पन भिक्खुनी पुरेभत्तं कुलानि उपसङ्कमित्वा आसने निसीदित्वा सामिके अनापुच्छा पक्कमेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
८५६. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
पुरेभत्तं नाम अरुणुग्गमनं उपादाय याव मज्झन्हिका।
कुलं नाम चत्तारि कुलानि – खत्तियकुलं, ब्राह्मणकुलं, वेस्सकुलं, सुद्दकुलं। उपसङ्कमित्वाति तत्थ गन्त्वा।
आसनं नाम पल्लङ्कस्स ओकासो वुच्चति। निसीदित्वाति तस्मिं निसीदित्वा।
सामिके अनापुच्छा पक्कमेय्याति यो तस्मिं कुले मनुस्सो विञ्ञू तं अनापुच्छा अनोवस्सकं अतिक्कामेन्तिया आपत्ति पाचित्तियस्स। अज्झोकासे उपचारं अतिक्कामेन्तिया आपत्ति पाचित्तियस्स।
८५७. अनापुच्छिते अनापुच्छितसञ्ञा पक्कमति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनापुच्छिते वेमतिका पक्कमति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनापुच्छिते आपुच्छितसञ्ञा पक्कमति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
पल्लङ्कस्स अनोकासे आपत्ति दुक्कटस्स। आपुच्छिते अनापुच्छितसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। आपुच्छिते वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। आपुच्छिते आपुच्छितसञ्ञा, अनापत्ति।
८५८. अनापत्ति आपुच्छा गच्छति, असंहारिमे, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पञ्चमसिक्खापदं निट्ठितं।
६. छट्ठसिक्खापदं
८५९. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी पच्छाभत्तं कुलानि उपसङ्कमित्वा सामिके अनापुच्छा आसने अभिनिसीदतिपि अभिनिपज्जतिपि। मनुस्सा थुल्लनन्दं भिक्खुनिं हिरीयमाना आसने नेव अभिनिसीदन्ति न अभिनिपज्जन्ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा पच्छाभत्तं कुलानि उपसङ्कमित्वा सामिके अनापुच्छा आसने अभिनिसीदिस्सतिपि अभिनिपज्जिस्सतिपी’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा पच्छाभत्तं कुलानि उपसङ्कमित्वा सामिके अनापुच्छा आसने अभिनिसीदिस्सतिपि अभिनिपज्जिस्सतिपी’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी पच्छाभत्तं कुलानि उपसङ्कमित्वा सामिके अनापुच्छा आसने अभिनिसीदतिपि अभिनिपज्जतिपीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे , थुल्लनन्दा भिक्खुनी पच्छाभत्तं कुलानि उपसङ्कमित्वा सामिके अनापुच्छा आसने अभिनिसीदिस्सतिपि अभिनिपज्जिस्सतिपि! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८६०. ‘‘या पन भिक्खुनी पच्छाभत्तं कुलानि उपसङ्कमित्वा सामिके अनापुच्छा आसने अभिनिसीदेय्य वा अभिनिपज्जेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
८६१. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
पच्छाभत्तं नाम मज्झन्हिके वीतिवत्ते याव अत्थङ्गते सूरिये।
कुलं नाम चत्तारि कुलानि – खत्तियकुलं, ब्राह्मणकुलं, वेस्सकुलं, सुद्दकुलं। उपसङ्कमित्वाति तत्थ गन्त्वा।
सामिके अनापुच्छाति यो तस्मिं कुले मनुस्सो सामिको दातुं, तं अनापुच्छा।
आसनं नाम पल्लङ्कस्स ओकासो वुच्चति।
अभिनिसीदेय्याति तस्मिं अभिनिसीदति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अभिनिपज्जेय्याति तस्मिं अभिनिपज्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
८६२. अनापुच्छिते अनापुच्छितसञ्ञा आसने अभिनिसीदति वा अभिनिपज्जति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनापुच्छिते वेमतिका आसने अभिनिसीदति वा अभिनिपज्जति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनापुच्छिते आपुच्छितसञ्ञा आसने अभिनिसीदति वा अभिनिपज्जति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स।
पल्लङ्कस्स अनोकासे आपत्ति दुक्कटस्स। आपुच्छिते अनापुच्छितसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स । आपुच्छिते वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। आपुच्छिते आपुच्छितसञ्ञा, अनापत्ति।
८६३. अनापत्ति आपुच्छा आसने अभिनिसीदति वा अभिनिपज्जति वा, धुवपञ्ञत्ते, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
छट्ठसिक्खापदं निट्ठितं।
७. सत्तमसिक्खापदं
८६४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन सम्बहुला भिक्खुनियो कोसलेसु जनपदे सावत्थिं गच्छन्तियो सायं अञ्ञतरं गामं उपगन्त्वा अञ्ञतरं ब्राह्मणकुलं उपसङ्कमित्वा ओकासं याचिंसु। अथ खो सा ब्राह्मणी ता भिक्खुनियो एतदवोच – ‘‘आगमेथ, अय्ये, याव ब्राह्मणो आगच्छती’’ति। भिक्खुनियो – ‘‘याव ब्राह्मणो आगच्छती’’ति सेय्यं सन्थरित्वा एकच्चा निसीदिंसु एकच्चा निपज्जिंसु। अथ खो सो ब्राह्मणो रत्तिं आगन्त्वा तं ब्राह्मणिं एतदवोच – ‘‘का इमा’’ति? ‘‘भिक्खुनियो, अय्या’’ति। ‘‘निक्कड्ढथ इमा मुण्डा बन्धकिनियो’’ति, घरतो निक्कड्ढापेसि। अथ खो ता भिक्खुनियो सावत्थिं गन्त्वा भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसुं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो विकाले कुलानि उपसङ्कमित्वा सामिके अनापुच्छा सेय्यं सन्थरित्वा अभिनिसीदिस्सन्तिपि अभिनिपज्जिस्सन्तिपी’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो विकाले कुलानि उपसङ्कमित्वा सामिके अनापुच्छा सेय्यं सन्थरित्वा अभिनिसीदन्तिपि अभिनिपज्जन्तिपीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो विकाले कुलानि उपसङ्कमित्वा सामिके अनापुच्छा सेय्यं सन्थरित्वा अभिनिसीदिस्सन्तिपि अभिनिपज्जिस्सन्तिपि! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८६५. ‘‘या पन भिक्खुनी विकाले कुलानि उपसङ्कमित्वा सामिके अनापुच्छा सेय्यं सन्थरित्वा वा सन्थरापेत्वा वा अभिनिसीदेय्य वा अभिनिपज्जेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
८६६. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
विकालो नाम अत्थङ्गते सूरिये याव अरुणुग्गमना।
कुलं नाम चत्तारि कुलानि – खत्तियकुलं, ब्राह्मणकुलं, वेस्सकुलं सुद्दकुलं। उपसङ्कमित्वाति तत्थ गन्त्वा।
सामिके अनापुच्छाति यो तस्मिं कुले मनुस्सो सामिको दातुं, तं अनापुच्छा।
सेय्यं नाम अन्तमसो पण्णसन्थारोपि। सन्थरित्वाति सयं सन्थरित्वा। सन्थरापेत्वाति अञ्ञं सन्थरापेत्वा। अभिनिसीदेय्याति तस्मिं अभिनिसीदति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अभिनिपज्जेय्याति तस्मिं अभिनिपज्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
८६७. अनापुच्छिते अनापुच्छितसञ्ञा सेय्यं सन्थरित्वा वा सन्थरापेत्वा वा अभिनिसीदति वा अभिनिपज्जति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनापुच्छिते वेमतिका सेय्यं सन्थरित्वा वा सन्थरापेत्वा वा अभिनिसीदति वा अभिनिपज्जति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनापुच्छिते आपुच्छितसञ्ञा सेय्यं सन्थरित्वा वा सन्थरापेत्वा वा अभिनिसीदति वा अभिनिपज्जति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स।
आपुच्छिते अनापुच्छितसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। आपुच्छिते वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। आपुच्छिते आपुच्छितसञ्ञा, अनापत्ति।
८६८. अनापत्ति आपुच्छा सेय्यं सन्थरित्वा वा सन्थरापेत्वा वा अभिनिसीदति वा अभिनिपज्जति वा, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
सत्तमसिक्खापदं निट्ठितं।
८. अट्ठमसिक्खापदं
८६९. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भद्दाय कापिलानिया अन्तेवासिनी भिक्खुनी भद्दं कापिलानिं सक्कच्चं उपट्ठेति। भद्दा कापिलानी भिक्खुनियो एतदवोच – ‘‘अयं मं, अय्ये, भिक्खुनी सक्कचं उपट्ठेति, इमिस्साहं चीवरं दस्सामी’’ति। अथ खो सा भिक्खुनी दुग्गहितेन दूपधारितेन परं उज्झापेसि – ‘‘अहं किराय्ये, अय्यं न सक्कच्चं उपट्ठेमि, न किर मे अय्या चीवरं दस्सती’’ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनी दुग्गहितेन दूपधारितेन परं उज्झापेस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनी दुग्गहितेन दूपधारितेन परं उज्झापेतीति उज्झापेसीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनी दुग्गहितेन दूपधारितेन परं उज्झापेस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८७०. ‘‘या पन भिक्खुनी दुग्गहितेन दूपधारितेन परं उज्झापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
८७१. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
दुग्गहितेनाति अञ्ञथा गहितेन उग्गहितेन (क॰)।
दूपधारितेनाति अञ्ञथा उपधारितेन।
परन्ति उपसम्पन्नं उज्झापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
८७२. उपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा उज्झापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय वेमतिका उज्झापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा उज्झापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अनुपसम्पन्नं उज्झापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
८७३. अनापत्ति उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
अट्ठमसिक्खापदं निट्ठितं।
९. नवमसिक्खापदं
८७४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो अत्तनो भण्डकं अपस्सन्तियो चण्डकाळिं भिक्खुनिं एतदवोचुं – ‘‘अपाय्ये, अम्हाकं, भण्डकं पस्सेय्यासी’’ति? चण्डकाळी भिक्खुनी उज्झायति खिय्यति विपाचेति – ‘‘अहमेव नून चोरी, अहमेव नून अलज्जिनी, या अय्यायो अत्तनो भण्डकं अपस्सन्तियो ता मं एवमाहंसु – ‘अपाय्ये, अम्हाकं भण्डकं पस्सेय्यासी’ति? सचाहं, अय्ये, तुम्हाकं भण्डकं गण्हामि, अस्समणी होमि, ब्रह्मचरिया चवामि, निरयं उपपज्जामि; या पन मं अभूतेन एवमाह सापि अस्समणी होतु, ब्रह्मचरिया चवतु, निरयं उपपज्जतू’’ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या चण्डकाळी अत्तानम्पि परम्पि निरयेनपि ब्रह्मचरियेनपि अभिसपिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, चण्डकाळी भिक्खुनी अत्तानम्पि परम्पि निरयेनपि ब्रह्मचरियेनपि अभिसपतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, चण्डकाळी भिक्खुनी अत्तानम्पि परम्पि निरयेनपि ब्रह्मचरियेनपि अभिसपिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८७५. ‘‘या पन भिक्खुनी अत्तानं वा परं वा निरयेन वा ब्रह्मचरियेन वा अभिसपेय्य, पाचित्तिय्य’’न्ति।
८७६. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
अत्तानन्ति पच्चत्तं। परन्ति उपसम्पन्नं। निरयेन वा ब्रह्मचरियेन वा अभिसपति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
८७७. उपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा निरयेन वा ब्रह्मचरियेन वा अभिसपति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय वेमतिका निरयेन वा ब्रह्मचरियेन वा अभिसपति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा निरयेन वा ब्रह्मचरियेन वा अभिसपति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
तिरच्छानयोनिया वा पेत्तिविसयेन वा मनुस्सदोभग्गेन वा अभिसपति, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नं अभिसपति, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
८७८. अनापत्ति अत्थपुरेक्खाराय, धम्मपुरेक्खाराय, अनुसासनिपुरेक्खाराय, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
नवमसिक्खापदं निट्ठितं।
१०. दसमसिक्खापदं
८७९. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन चण्डकाळी भिक्खुनी भिक्खुनीहि सद्धिं भण्डित्वा अत्तानं वधित्वा वधित्वा रोदति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या चण्डकाळी अत्तानं वधित्वा वधित्वा रोदिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, चण्डकाळी भिक्खुनी अत्तानं वधित्वा वधित्वा रोदतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, चण्डकाळी भिक्खुनी अत्तानं वधित्वा वधित्वा रोदिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८८०. ‘‘या पन भिक्खुनी अत्तानं वधित्वा वधित्वा रोदेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
८८१. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
अत्तानन्ति पच्चत्तं। वधित्वा वधित्वा रोदति, आपत्ति पाचित्तियस्स। वधति न रोदति, आपत्ति दुक्कटस्स। रोदति न वधति, आपत्ति दुक्कटस्स।
८८२. अनापत्ति ञातिब्यसनेन वा भोगब्यसनेन वा रोगब्यसनेन वा फुट्ठा रोदति न वधति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दसमसिक्खापदं निट्ठितं।
अन्धकारवग्गो दुतियो।
३. नग्गवग्गो
१. पठमसिक्खापदं
८८३. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन सम्बहुला महाव॰ ३५० भिक्खुनियो अचिरवतिया नदिया वेसियाहि सद्धिं नग्गा एकतित्थे नहायन्ति। वेसिया ता भिक्खुनियो उप्पण्डेसुं – ‘‘किं नु खो नाम तुम्हाकं, अय्ये, दहरानं दहरानं दहरानं (सी॰) ब्रह्मचरियं चिण्णेन, ननु नाम कामा परिभुञ्जितब्बा ! यदा जिण्णा भविस्सथ तदा ब्रह्मचरियं चरिस्सथ। एवं तुम्हाकं उभो अत्था परिग्गहिता भविस्सन्ती’’ति। भिक्खुनियो वेसियाहि उप्पण्डियमाना मङ्कू अहेसुं। अथ खो ता भिक्खुनियो उपस्सयं गन्त्वा भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसुं। भिक्खुनियो भिक्खूनं एतमत्थं आरोचेसुं। भिक्खू भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘तेन हि, भिक्खवे, भिक्खुनीनं सिक्खापदं पञ्ञपेस्सामि दस अत्थवसे पटिच्च – सङ्घसुट्ठुताय…पे॰… विनयानुग्गहाय। एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८८४. ‘‘या पन भिक्खुनी नग्गा नहायेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
८८५. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
नग्गा नहायेय्याति अनिवत्था वा अपारुता वा नहायति, पयोगे दुक्कटं। नहानपरियोसाने आपत्ति पाचित्तियस्स।
८८६. अनापत्ति अच्छिन्नचीवरिकाय वा नट्ठचीवरिकाय वा, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पठमसिक्खापदं निट्ठितं।
२. दुतियसिक्खापदं
८८७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भगवता भिक्खुनीनं महाव॰ ३५१ उदकसाटिका अनुञ्ञाता होति । छब्बग्गिया भिक्खुनियो – ‘‘भगवता उदकसाटिका अनुञ्ञाता’’ति अप्पमाणिकायो उदकसाटिकायो धारेसुं धारेन्ति (पाचि॰ ५३१-५४५)। पुरतोपि पच्छतोपि आकड्ढन्ता आहिण्डन्ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खुनियो अप्पमाणिकायो उदकसाटिकायो धारेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो अप्पमाणिकायो उदकसाटिकायो धारेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो अप्पमाणिकायो उदकसाटिकायो धारेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८८८. ‘‘उदकसाटिकं पन भिक्खुनिया कारयमानाय पमाणिका कारेतब्बा। तत्रिदं पमाणं – दीघसो चतस्सो विदत्थियो, सुगतविदत्थिया; तिरियं द्वे विदत्थियो। तं अतिक्कामेन्तिया छेदनकं पाचित्तिय’’न्ति।
८८९. उदकसाटिका नाम याय निवत्था निवत्थाय (स्या॰) नहायति।
कारयमानायाति करोन्तिया वा कारापेन्तिया वा।
पमाणिका कारेतब्बा। तत्रिदं पमाणं – दीघसो चतस्सो विदत्थियो, सुगतविदत्थिया; तिरियं द्वे विदत्थियो। तं अतिक्कामेत्वा करोति वा कारापेति वा, पयोगे दुक्कटं। पटिलाभेन छिन्दित्वा पाचित्तियं देसेतब्बं।
८९०. अत्तना विप्पकतं अत्तना परियोसापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स । अत्तना विप्पकतं परेहि परियोसापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। परेहि विप्पकतं अत्तना परियोसापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। परेहि विप्पकतं परेहि परियोसापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अञ्ञस्सत्थाय करोति वा कारापेति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। अञ्ञेन कतं पटिलभित्वा परिभुञ्जति, आपत्ति दुक्कटस्स।
८९१. अनापत्ति पमाणिकं करोति, ऊनकं करोति, अञ्ञेन कतं पमाणातिक्कन्तं पटिलभित्वा छिन्दित्वा परिभुञ्जति, वितानं वा भूमत्थरणं वा साणिपाकारं वा भिसिं वा बिब्बोहनं वा करोति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दुतियसिक्खापदं निट्ठितं।
३. ततियसिक्खापदं
८९२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरिस्सा भिक्खुनिया महग्घे चीवरदुस्से चीवरं दुक्कटं होति दुस्सिब्बितं। थुल्लनन्दा भिक्खुनी तं भिक्खुनिं एतदवोच – ‘‘सुन्दरं खो इदं ते, अय्ये, चीवरदुस्सं; चीवरञ्च खो दुक्कटं दुस्सिब्बित’’न्ति। ‘‘विसिब्बेमि, अय्ये, सिब्बिस्ससी’’ति? ‘‘आमाय्ये, सिब्बिस्सामी’’ति। अथ खो सा भिक्खुनी तं चीवरं विसिब्बेत्वा थुल्लनन्दाय भिक्खुनिया अदासि। थुल्लनन्दा भिक्खुनी – ‘‘सिब्बिस्सामि सिब्बिस्सामी’’ति नेव सिब्बति न सिब्बापनाय उस्सुक्कं करोति। अथ खो सा भिक्खुनी भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा भिक्खुनिया चीवरं विसिब्बापेत्वा नेव सिब्बिस्सति न सिब्बापनाय उस्सुक्कं करिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी भिक्खुनिया चीवरं विसिब्बापेत्वा नेव सिब्बति न सिब्बापनाय उस्सुक्कं करोतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी भिक्खुनिया चीवरं विसिब्बापेत्वा नेव सिब्बिस्सति न सिब्बापनाय उस्सुक्कं करिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८९३. ‘‘या पन भिक्खुनी भिक्खुनिया चीवरं विसिब्बेत्वा वा विसिब्बापेत्वा वा सा पच्छा अनन्तरायिकिनी नेव सिब्बेय्य न सिब्बापनाय उस्सुक्कं करेय्य, अञ्ञत्र चतूहपञ्चाहा, पाचित्तिय’’न्ति।
८९४. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
भिक्खुनियाति अञ्ञाय भिक्खुनिया।
चीवरं नाम छन्नं चीवरानं अञ्ञतरं चीवरं।
विसिब्बेत्वाति सयं विसिब्बेत्वा। विसिब्बापेत्वाति अञ्ञं विसिब्बापेत्वा।
सा पच्छा अनन्तरायिकिनीति असति अन्तराये।
नेव सिब्बेय्याति न सयं सिब्बेय्य। न सिब्बापनाय उस्सुक्कं करेय्याति न अञ्ञं आणापेय्य।
अञ्ञत्र चतूहपञ्चाहाति ठपेत्वा चतूहपञ्चाहं। ‘‘नेव सिब्बिस्सामि न सिब्बापनाय उस्सुक्कं करिस्सामी’’ति धुरं निक्खित्तमत्ते आपत्ति पाचित्तियस्स।
८९५. उपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा चीवरं विसिब्बेत्वा वा विसिब्बापेत्वा वा सा पच्छा अनन्तरायिकिनी नेव सिब्बति न सिब्बापनाय उस्सुक्कं करोति, अञ्ञत्र चतूहपञ्चाहा, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय वेमतिका चीवरं विसिब्बेत्वा वा विसिब्बापेत्वा वा सा पच्छा अनन्तरायिकिनी नेव सिब्बति न सिब्बापनाय उस्सुक्कं करोति, अञ्ञत्र चतूहपञ्चाहा, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा चीवरं विसिब्बेत्वा वा विसिब्बापेत्वा वा सा पच्छा अनन्तरायिकिनी नेव सिब्बति न सिब्बापनाय उस्सुक्कं करोति, अञ्ञत्र चतूहपञ्चाहा, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अञ्ञं परिक्खारं विसिब्बेत्वा वा विसिब्बापेत्वा वा सा पच्छा अनन्तरायिकिनी नेव सिब्बति न सिब्बापनाय उस्सुक्कं करोति, अञ्ञत्र चतूहपञ्चाहा, आपत्ति दुक्कटस्स । अनुपसम्पन्नाय चीवरं वा अञ्ञं वा परिक्खारं विसिब्बेत्वा वा विसिब्बापेत्वा वा सा पच्छा अनन्तरायिकिनी नेव सिब्बति न सिब्बापनाय उस्सुक्कं करोति, अञ्ञत्र चतूहपञ्चाहा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
८९६. अनापत्ति सति अन्तराये, परियेसित्वा न लभति, करोन्ती चतूहपञ्चाहं अतिक्कामेति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
ततियसिक्खापदं निट्ठितं।
४. चतुत्थसिक्खापदं
८९७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो भिक्खुनीनं हत्थे चीवरं निक्खिपित्वा सन्तरुत्तरेन जनपदचारिकं पक्कमन्ति। तानि चीवरानि चिरं निक्खित्तानि कण्णकितानि होन्ति। तानि भिक्खुनियो ओतापेन्ति। भिक्खुनियो ता भिक्खुनियो एतदवोचुं – ‘‘कस्सिमानि , अय्ये, चीवरानि कण्णकितानी’’ति? अथ खो ता भिक्खुनियो भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसुं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो भिक्खुनीनं हत्थे चीवरं निक्खिपित्वा सन्तरुत्तरेन जनपदचारिकं पक्कमिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो भिक्खुनीनं हत्थे चीवरं निक्खिपित्वा सन्तरुत्तरेन जनपदचारिकं पक्कमन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो भिक्खुनीनं हत्थे चीवरं निक्खिपित्वा सन्तरुत्तरेन जनपदचारिकं पक्कमिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
८९८. ‘‘या पन भिक्खुनी पञ्चाहिकं सङ्घाटिचारं सङ्घाटिवारं (स्या॰) अतिक्कामेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
८९९. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
पञ्चाहिकं सङ्घाटिचारं अतिक्कामेय्याति पञ्चमं दिवसं पञ्च चीवरानि नेव निवासेति न पारुपति न ओतापेति, पञ्चमं दिवसं अतिक्कामेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
९००. पञ्चाहातिक्कन्ते अतिक्कन्तसञ्ञा, आपत्ति पाचित्तियस्स। पञ्चाहातिक्कन्ते वेमतिका, आपत्ति पाचित्तियस्स। पञ्चाहातिक्कन्ते अनतिक्कन्तसञ्ञा , आपत्ति पाचित्तियस्स।
पञ्चाहानतिक्कन्ते अतिक्कन्तसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। पञ्चाहानतिक्कन्ते वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। पञ्चाहानतिक्कन्ते अनतिक्कन्तसञ्ञा, अनापत्ति।
९०१. अनापत्ति पञ्चमं दिवसं पञ्च चीवरानि निवासेति वा पारुपति वा ओतापेति वा, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
चतुत्थसिक्खापदं निट्ठितं।
५. पञ्चमसिक्खापदं
९०२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा भिक्खुनी पिण्डाय चरित्वा अल्लचीवरं पत्थरित्वा विहारं पाविसि। अञ्ञतरा भिक्खुनी तं चीवरं पारुपित्वा गामं पिण्डाय पाविसि। सा निक्खमित्वा भिक्खुनियो पुच्छि – ‘‘अपाय्ये, मय्हं चीवरं पस्सेय्याथा’’ति? भिक्खुनियो तस्सा भिक्खुनिया एतमत्थं आरोचेसुं। अथ खो सा भिक्खुनी उज्झायति खिय्यति विपाचेति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनी मय्हं चीवरं अनापुच्छा पारुपिस्सती’’ति! अथ खो सा भिक्खुनी भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनी भिक्खुनिया चीवरं अनापुच्छा पारुपिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनी भिक्खुनिया चीवरं अनापुच्छा पारुपतीति पारुपीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनी भिक्खुनिया चीवरं अनापुच्छा पारुपिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९०३. ‘‘या पन भिक्खुनी चीवरसङ्कमनीयं धारेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९०४. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
चीवरसङ्कमनीयं नाम उपसम्पन्नाय पञ्चन्नं चीवरानं अञ्ञतरं चीवरं तस्सा वा अदिन्नं तं वा अनापुच्छा निवासेति वा पारुपति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स।
९०५. उपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा चीवरसङ्कमनीयं धारेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय वेमतिका चीवरसङ्कमनीयं धारेति , आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा चीवरसङ्कमनीयं धारेति, आपत्ति पाचित्तियस्स ।
अनुपसम्पन्नाय चीवरसङ्कमनीयं धारेति, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा , आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
९०६. अनापत्ति सा वा देति, तं वा आपुच्छा निवासेति वा पारुपति वा, अच्छिन्नचीवरिकाय, नट्ठचीवरिकाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पञ्चमसिक्खापदं निट्ठितं।
६. छट्ठसिक्खापदं
९०७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दाय भिक्खुनिया उपट्ठाककुलं थुल्लनन्दं भिक्खुनिं एतदवोच – ‘‘भिक्खुनिसङ्घस्स, अय्ये, चीवरं दस्सामा’’ति। थुल्लनन्दा भिक्खुनी – ‘‘तुम्हे बहुकिच्चा बहुकरणीया’’ति अन्तरायं अकासि। तेन खो पन समयेन तस्स कुलस्स घरं डय्हति। ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा अम्हाकं देय्यधम्मं अन्तरायं करिस्सति! उभयेनाम्ह परिबाहिरा परिहीना (सी॰), भोगेहि च पुञ्ञेन चा’’ति। अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं । या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा गणस्स चीवरलाभं अन्तरायं करिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी गणस्स चीवरलाभं अन्तरायं अकासीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी गणस्स चीवरलाभं अन्तरायं करिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९०८. ‘‘या पन भिक्खुनी गणस्स चीवरलाभं अन्तरायं करेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९०९. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
गणो नाम भिक्खुनिसङ्घो वुच्चति।
चीवरं नाम छन्नं चीवरानं अञ्ञतरं चीवरं विकप्पनुपगं पच्छिमं।
अन्तरायं करेय्याति ‘‘कथं इमे चीवरं न इमं चीवरं (क॰) ददेय्यु’’न्ति अन्तरायं करोति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अञ्ञं परिक्खारं अन्तरायं करोति, आपत्ति दुक्कटस्स। सम्बहुलानं भिक्खुनीनं वा एकभिक्खुनिया वा अनुपसम्पन्नाय वा चीवरं वा अञ्ञं वा परिक्खारं अन्तरायं करोति, आपत्ति दुक्कटस्स।
९१०. अनापत्ति आनिसंसं दस्सेत्वा निवारेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
छट्ठसिक्खापदं निट्ठितं।
७. सत्तमसिक्खापदं
९११. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनिसङ्घस्स अकालचीवरं उप्पन्नं होति। अथ खो भिक्खुनिसङ्घो तं चीवरं भाजेतुकामो सन्निपति। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दाय भिक्खुनिया अन्तेवासिनियो भिक्खुनियो पक्कन्ता होन्ति। थुल्लनन्दा भिक्खुनी ता भिक्खुनियो एतदवोच – ‘‘अय्ये, भिक्खुनियो पक्कन्ता, न ताव चीवरं भाजीयिस्सती’’ति। चीवरविभङ्गं पटिबाहि। भिक्खुनियो न ताव चीवरं भाजीयिस्सतीति पक्कमिंसु विपक्कमिंसु (स्या॰)। थुल्लनन्दा भिक्खुनी अन्तेवासिनीसु भिक्खुनीसु आगतासु तं चीवरं भाजापेसि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा धम्मिकं चीवरविभङ्गं पटिबाहिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी धम्मिकं चीवरविभङ्गं पटिबाहतीति पटिबाहीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी धम्मिकं चीवरविभङ्गं पटिबाहिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९१२. ‘‘या पन भिक्खुनी धम्मिकं चीवरविभङ्गं पटिबाहेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९१३. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
धम्मिकोनाम चीवरविभङ्गो समग्गो भिक्खुनिसङ्घो सन्निपतित्वा भाजेति।
पटिबाहेय्याति कथं इमं चीवरं न भाजेय्याति चीवरं भाजेय्याति (क॰) पटिबाहति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
९१४. धम्मिके धम्मिकसञ्ञा पटिबाहति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मिके वेमतिका पटिबाहति, आपत्ति दुक्कटस्स। धम्मिके अधम्मिकसञ्ञा पटिबाहति, अनापत्ति। अधम्मिके धम्मिकसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मिके वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मिके अधम्मिकसञ्ञा, अनापत्ति।
९१५. अनापत्ति आनिसंसं दस्सेत्वा पटिबाहति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
सत्तमसिक्खापदं निट्ठितं।
८. अट्ठमसिक्खापदं
९१६. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी नटानम्पि नटकानम्पि लङ्घकानम्पि सोकज्झायिकानम्पि सोकसायिकानम्पि (सी॰) कुम्भथूणिकानम्पि कुम्भथुणिकानम्पि (क॰) समणचीवरं देति – ‘‘मय्हं परिसति परिसतिं (सी॰) वण्णं भासथा’’ति। नटापि नटकापि लङ्घकापि सोकज्झायिकापि कुम्भथूणिकापि थुल्लनन्दाय भिक्खुनिया परिसति वण्णं भासन्ति – ‘‘अय्या थुल्लनन्दा बहुस्सुता भाणिका विसारदा पट्टा धम्मिं कथं कातुं; देथ अय्याय, करोथ अय्याया’’ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा, ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा अगारिकस्स समणचीवरं दस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी अगारिकस्स समणचीवरं देतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी अगारिकस्स समणचीवरं दस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९१७. ‘‘या पन भिक्खुनी अगारिकस्स वा परिब्बाजकस्स वा परिब्बाजिकाय वा समणचीवरं ददेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९१८. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
अगारिको नाम यो कोचि अगारं अज्झावसति।
परिब्बाजको नाम भिक्खुञ्च सामणेरञ्च ठपेत्वा यो कोचि परिब्बाजकसमापन्नो।
परिब्बाजिका नाम भिक्खुनिञ्च सिक्खमानञ्च सामणेरिञ्च ठपेत्वा या काचि परिब्बाजिकसमापन्ना।
समणचीवरं नाम कप्पकतं वुच्चति। देति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
९१९. अनापत्ति मातापितूनं देति, तावकालिकं देति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
अट्ठमसिक्खापदं निट्ठितं।
९. नवमसिक्खापदं
९२०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दाय भिक्खुनिया उपट्ठाककुलं थुल्लनन्दं भिक्खुनिं एतदवोच – ‘‘सचे मयं, अय्ये, सक्कोम, भिक्खुनिसङ्घस्स चीवरं दस्सामा’’ति। तेन खो पन समयेन वस्संवुट्ठा भिक्खुनियो चीवरं भाजेतुकामा सन्निपतिंसु। थुल्लनन्दा भिक्खुनी ता भिक्खुनियो एतदवोच – ‘‘आगमेथ, अय्ये, अत्थि भिक्खुनिसङ्घस्स चीवरपच्चासा’’ति। भिक्खुनियो थुल्लनन्दं भिक्खुनिं एतदवोचुं – ‘‘गच्छाय्ये, तं चीवरं जानाही’’ति। थुल्लनन्दा भिक्खुनी येन तं कुलं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा ते मनुस्से एतदवोच – ‘‘देथावुसो, भिक्खुनिसङ्घस्स चीवर’’न्ति। ‘‘न मयं, अय्ये, सक्कोम भिक्खुनिसङ्घस्स चीवरं दातु’’न्ति । थुल्लनन्दा भिक्खुनी भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा दुब्बलचीवरपच्चासाय चीवरकालसमयं अतिक्कामेस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी दुब्बलचीवरपच्चासाय चीवरकालसमयं अतिक्कामेतीति अतिक्कामेसीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी दुब्बलचीवरपच्चासाय चीवरकालसमयं अतिक्कामेस्सति ! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९२१. ‘‘या पन भिक्खुनी दुब्बलचीवरपच्चासाय चीवरकालसमयं अतिक्कामेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९२२. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
दुब्बलचीवरपच्चासा नाम ‘‘सचे मयं सक्कोम, दस्साम करिस्सामा’’ति वाचा भिन्ना होति।
चीवरकालसमयो नाम अनत्थते कथिने वस्सानस्स पच्छिमो मासो, अत्थते कथिने पञ्च मासा।
चीवरकालसमयं अतिक्कामेय्याति अनत्थते कथिने वस्सानस्स पच्छिमं दिवसं अतिक्कामेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अत्थते कथिने कथिनुद्धारदिवसं अतिक्कामेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
९२३. दुब्बलचीवरे दुब्बलचीवरसञ्ञा चीवरकालसमयं अतिक्कामेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। दुब्बलचीवरे वेमतिका चीवरकालसमयं अतिक्कामेति, आपत्ति दुक्कटस्स। दुब्बलचीवरे अदुब्बलचीवरसञ्ञा चीवरकालसमयं अतिक्कामेति, अनापत्ति।
अदुब्बलचीवरे दुब्बलचीवरसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अदुब्बलचीवरे वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अदुब्बलचीवरे अदुब्बलचीवरसञ्ञा, अनापत्ति।
९२४. अनापत्ति आनिसंसं दस्सेत्वा निवारेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
नवमसिक्खापदं निट्ठितं।
१०. दसमसिक्खापदं
९२५. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरेन उपासकेन सङ्घं उद्दिस्स विहारो कारापितो होति। सो तस्स विहारस्स महे उभतोसङ्घस्स अकालचीवरं दातुकामो होति। तेन खो पन समयेन उभतोसङ्घस्स कथिनं अत्थतं होति। अथ खो सो उपासको सङ्घं उपसङ्कमित्वा कथिनुद्धारं याचि। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, कथिनं उद्धरितुं। एवञ्च पन भिक्खवे कथिनं उद्धरितब्बं। ब्यत्तेन भिक्खुना पटिबलेन सङ्घो ञापेतब्बो –
९२६. ‘‘सुणातु मे, भन्ते, सङ्घो। यदि सङ्घस्स पत्तकल्लं, सङ्घो कथिनं उद्धरेय्य। एसा ञत्ति।
‘‘सुणातु मे, भन्ते, सङ्घो। सङ्घो कथिनं उद्धरति। यस्सायस्मतो खमति कथिनस्स उद्धारो, सो तुण्हस्स; यस्स नक्खमति, सो भासेय्य।
‘‘उब्भतं सङ्घेन कथिनं, खमति सङ्घस्स, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामी’’ति।
९२७. अथ खो सो उपासको भिक्खुनिसङ्घं उपसङ्कमित्वा कथिनुद्धारं याचि। थुल्लनन्दा भिक्खुनी – ‘‘चीवरं अम्हाकं भविस्सती’’ति कथिनुद्धारं पटिबाहि। अथ खो सो उपासको उज्झायति खिय्यति विपाचेति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो अम्हाकं कथिनुद्धारं न दस्सन्ती’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तस्स उपासकस्स उज्झायन्तस्स खिय्यन्तस्स विपाचेन्तस्स। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा धम्मिकं कथिनुद्धारं पटिबाहिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी धम्मिकं कथिनुद्धारं पटिबाहतीति पटिबाहीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी धम्मिकं कथिनुद्धारं पटिबाहिस्सति ! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९२८. ‘‘या पन भिक्खुनी धम्मिकं कथिनुद्धारं पटिबाहेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९२९. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
धम्मिको नाम कथिनुद्धारो समग्गो भिक्खुनिसङ्घो सन्निपतित्वा उद्धरति।
पटिबाहेय्याति ‘‘कथं इदं कथिनं न उद्धरेय्या’’ति कथिनं उद्धरेय्याति (क॰) पटिबाहति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
९३०. धम्मिके धम्मिकसञ्ञा पटिबाहति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मिके वेमतिका पटिबाहति, आपत्ति दुक्कटस्स। धम्मिके अधम्मिकसञ्ञा पटिबाहति, अनापत्ति। अधम्मिके धम्मिकसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मिके वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मिके अधम्मिकसञ्ञा, अनापत्ति।
९३१. अनापत्ति अनिसंसं दस्सेत्वा पटिबाहति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति ।
दसमसिक्खापदं निट्ठितं।
नग्गवग्गो ततियो।
४. तुवट्टवग्गो
१. पठमसिक्खापदं
९३२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे । तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो द्वे एकमञ्चे तुवट्टेन्ति। मनुस्सा विहारचारिकं आहिण्डन्ता पस्सित्वा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो द्वे एकमञ्चे तुवट्टेस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो द्वे एकमञ्चे तुवट्टेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो द्वे एकमञ्चे तुवट्टेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो द्वे एकमञ्चे तुवट्टेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९३३. ‘‘या पन भिक्खुनियो द्वे एकमञ्चे तुवट्टेय्युं, पाचित्तिय’’न्ति।
९३४. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनियोति उपसम्पन्नायो वुच्चन्ति।
द्वे एकमञ्चे तुवट्टेय्युन्ति एकाय निपन्नाय अपरा निपज्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उभो वा निपज्जन्ति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उट्ठहित्वा पुनप्पुनं निपज्जन्ति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
९३५. अनापत्ति एकाय निपन्नाय अपरा निसीदति, उभो वा निसीदन्ति, उम्मत्तिकानं, आदिकम्मिकानन्ति।
पठमसिक्खापदं निट्ठितं।
२. दुतियसिक्खापदं
९३६. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो द्वे एकत्थरणपावुरणा तुवट्टेन्ति। मनुस्सा विहारचारिकं आहिण्डन्ता पस्सित्वा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो द्वे एकत्थरणपावुरणा तुवट्टेस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो द्वे एकत्थरणपावुरणा तुवट्टेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो द्वे एकत्थरणपावुरणा तुवट्टेन्तीति? ‘‘सच्चं , भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो द्वे एकत्थरणपावुरणा तुवट्टेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९३७. ‘‘या पन भिक्खुनियो द्वे एकत्थरणपावुरणा तुवट्टेय्युं, पाचित्तिय’’न्ति।
९३८. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनियोति उपसम्पन्नायो वुच्चन्ति।
द्वे एकत्थरणपावुरणा तुवट्टेय्युन्ति तञ्ञेव अत्थरित्वा तञ्ञेव पारुपन्ति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
९३९. एकत्थरणपावुरणे एकत्थरणपावुरणसञ्ञा तुवट्टेन्ति, आपत्ति पाचित्तियस्स। एकत्थरणपावुरणे वेमतिका तुवट्टेन्ति, आपत्ति पाचित्तियस्स। एकत्थरणपावुरणे नानत्थरणपावुरणसञ्ञा तुवट्टेन्ति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
एकत्थरणे नानापावुरणे नानापावुरणसञ्ञा (क॰), आपत्ति दुक्कटस्स। नानत्थरणे एकपावुरणे एकपावुरणसञ्ञा (क॰), आपत्ति दुक्कटस्स। नानत्थरणपावुरणे एकत्थरणपावुरणसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। नानत्थरणपावुरणे वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। नानत्थरणपावुरणे नानत्थरणपावुरणसञ्ञा, अनापत्ति।
९४०. अनापत्ति ववत्थानं दस्सेत्वा निपज्जन्ति, उम्मत्तिकानं, आदिकम्मिकानन्ति।
दुतियसिक्खापदं निट्ठितं।
३. ततियसिक्खापदं
९४१. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी बहुस्सुता होति भाणिका विसारदा पट्टा धम्मिं कथं कातुं। भद्दापि कापिलानी बहुस्सुता होति भाणिका विसारदा पट्टा धम्मिं कथं कातुं उळारसम्भाविता। मनुस्सा – ‘‘अय्या भद्दा कापिलानी बहुस्सुता भाणिका विसारदा पट्टा धम्मिं कथं कातुं उळारसम्भाविता’’ति भद्दं कापिलानिं पठमं पयिरुपासित्वा, पच्छा थुल्लनन्दं भिक्खुनिं पयिरुपासन्ति। थुल्लनन्दा भिक्खुनी इस्सापकता – ‘‘इमा किर अप्पिच्छा सन्तुट्ठा पविवित्ता असंसट्ठा या इमा सञ्ञत्तिबहुला विञ्ञत्तिबहुला विहरन्ती’’ति भद्दाय कापिलानिया पुरतो चङ्कमतिपि तिट्ठतिपि निसीदतिपि सेय्यम्पि कप्पेति उद्दिसतिपि उद्दिसापेतिपि सज्झायम्पि करोति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा अय्याय भद्दाय कापिलानिया सञ्चिच्च अफासुं करिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी भद्दाय कापिलानिया सञ्चिच्च अफासुं करोतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी भद्दाय कापिलानिया सञ्चिच्च अफासुं करिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९४२. ‘‘या पन भिक्खुनी भिक्खुनिया सञ्चिच्च अफासुं करेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९४३. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
भिक्खुनियाति अञ्ञाय भिक्खुनिया।
सञ्चिच्चाति जानन्ती सञ्जानन्ती चेच्च अभिवितरित्वा वीतिक्कमो।
अफासुं करेय्याति – ‘‘इमिना इमिस्सा अफासु भविस्सती’’ति अनापुच्छा पुरतो चङ्कमति वा तिट्ठति वा निसीदति वा सेय्यं वा कप्पेति उद्दिसति वा उद्दिसापेति वा सज्झायं वा करोति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
९४४. उपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा सञ्चिच्च अफासुं करोति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय वेमतिका सञ्चिच्च अफासुं करोति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा सञ्चिच्च अफासुं करोति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अनुपसम्पन्नाय सञ्चिच्च अफासुं करोति, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
९४५. अनापत्ति न अफासुं कत्तुकामा आपुच्छा पुरतो चङ्कमति वा तिट्ठति वा निसीदति वा सेय्यं वा कप्पेति उद्दिसति वा उद्दिसापेति वा सज्झायं वा करोति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
ततियसिक्खापदं निट्ठितं।
४. चतुत्थसिक्खापदं
९४६. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी दुक्खितं सहजीविनिं नेव उपट्ठेति न उपट्ठापनाय उस्सुक्कं करोति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा दुक्खितं सहजीविनिं नेव उपट्ठेस्सति न उपट्ठापनाय उस्सुक्कं करिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी दुक्खितं सहजीविनिं नेव उपट्ठेति न उपट्ठापनाय उस्सुक्कं करोतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी दुक्खितं सहजीविनिं नेव उपट्ठेस्सति न उपट्ठापनाय उस्सुक्कं करिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९४७. ‘‘या पन भिक्खुनी दुक्खितं सहजीविनिं नेव उपट्ठेय्य न उपट्ठापनाय उस्सुक्कं करेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९४८. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
दुक्खिता नाम गिलाना वुच्चति।
सहजीविनी नाम सद्धिविहारिनी वुच्चति।
नेव उपट्ठेय्याति न सयं उपट्ठेय्य।
न उपट्ठापनाय उस्सुक्कं करेय्याति न अञ्ञं आणापेय्य ।
‘‘नेव उपट्ठेस्सामि, न उपट्ठापनाय उस्सुक्कं करिस्सामी’’ति धुरं निक्खित्तमत्ते आपत्ति पाचित्तियस्स। अन्तेवासिनिं वा अनुपसम्पन्नं वा नेव उपट्ठेति, न उपट्ठापनाय उस्सुक्कं करोति, आपत्ति दुक्कटस्स।
९४९. अनापत्ति सति अन्तराये, परियेसित्वा न लभति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
चतुत्थसिक्खापदं निट्ठितं।
५. पञ्चमसिक्खापदं
९५०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भद्दा कापिलानी साकेते वस्सं उपगता होति। सा केनचिदेव करणीयेन उब्बाळ्हा थुल्लनन्दाय भिक्खुनिया सन्तिके दूतं पाहेसि – ‘‘सचे मे अय्या थुल्लनन्दा उपस्सयं ददेय्य आगच्छेय्यामहं सावत्थि’’न्ति। थुल्लनन्दा भिक्खुनी एवमाह – ‘‘आगच्छतु, दस्सामी’’ति। अथ खो भद्दा कापिलानी साकेता सावत्थिं अगमासि। थुल्लनन्दा भिक्खुनी भद्दाय कापिलानिया उपस्सयं अदासि। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी बहुस्सुता होति भाणिका विसारदा पट्टा धम्मिं कथं कातुं। भद्दापि कापिलानी बहुस्सुता बहुस्सुतायेव (क॰) होति भाणिका विसारदा पट्टा धम्मिं कथं कातुं उळारसम्भाविता। मनुस्सा – ‘‘अय्या भद्दा कापिलानी बहुस्सुता भाणिका विसारदा पट्टा धम्मिं कथं कातुं उळारसम्भाविता’’ति भद्दं कापिलानिं पठमं पयिरुपासित्वा पच्छा थुल्लनन्दं भिक्खुनिं पयिरुपासन्ति। थुल्लनन्दा भिक्खुनी इस्सापकता – ‘‘इमा किर अप्पिच्छा सन्तुट्ठा पविवित्ता असंसट्ठा या इमा सञ्ञत्तिबहुला विञ्ञत्तिबहुला विहरन्ती’’ति कुपिता अनत्तमना भद्दं कापिलानिं उपस्सया निक्कड्ढि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा अय्याय भद्दाय कापिलानिया उपस्सयं दत्वा कुपिता अनत्तमना निक्कड्ढिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी भद्दाय कापिलानिया उपस्सयं दत्वा कुपिता अनत्तमना निक्कड्ढतीति निक्कड्ढीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी भद्दाय कापिलानिया उपस्सयं दत्वा कुपिता अनत्तमना निक्कड्ढिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९५१. ‘‘या पन भिक्खुनी भिक्खुनिया उपस्सयं दत्वा कुपिता अनत्तमना निक्कड्ढेय्य वा निक्कड्ढापेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
९५२. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
भिक्खुनियाति अञ्ञाय भिक्खुनिया। उपस्सयो नाम कवाटबद्धो वुच्चति। दत्वाति सयं दत्वा। कुपिता अनत्तमनाति अनभिरद्धा आहतचित्ता खिलजाता।
निक्कड्ढेय्याति गब्भे गहेत्वा पमुखं निक्कड्ढति, आपत्ति पाचित्तियस्स। पमुखे गहेत्वा बहि निक्कड्ढति, आपत्ति पाचित्तियस्स। एकेन पयोगेन बहुकेपि द्वारे अतिक्कामेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
निक्कड्ढापेय्याति अञ्ञं आणापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स एत्थ ‘‘आपत्ति दुक्कटस्सा’’ति सब्बत्थ दिस्सति, भिक्खुविभङ्गे पन इदिसेसु आणत्तिसहगतसिक्खापदेसु ‘‘अञ्ञं आणापेति आपत्ति पाचित्तियस्सा’’ति आगतत्ता तमनुवत्तित्वा विसोधितमिदं। सकिं आणत्ता बहुकेपि द्वारे अतिक्कामेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
९५३. उपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा उपस्सयं दत्वा कुपिता अनत्तमना निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय वेमतिका उपस्सयं दत्वा कुपिता अनत्तमना निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा उपस्सयं दत्वा कुपिता अनत्तमना निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स।
तस्सा परिक्खारं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। अकवाटबद्धा निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। तस्सा परिक्खारं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नं कवाटबद्धा वा अकवाटबद्धा वा निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। तस्सा परिक्खारं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
९५४. अनापत्ति अलज्जिनिं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, तस्सा परिक्खारं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, उम्मत्तिकं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, तस्सा परिक्खारं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, भण्डनकारिकं कलहकारिकं विवादकारिकं भस्सकारिकं सङ्घे अधिकरणकारिकं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, तस्सा परिक्खारं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, अन्तेवासिनिं वा सद्धिविहारिनिं वा न सम्मा वत्तन्तिं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, तस्सा परिक्खारं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पञ्चमसिक्खापदं निट्ठितं।
६. छट्ठसिक्खापदं
९५५. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन चण्डकाळी भिक्खुनी संसट्ठा विहरति गहपतिनापि गहपतिपुत्तेनपि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या चण्डकाळी संसट्ठा विहरिस्सति गहपतिनापि गहपतिपुत्तेनपी’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, चण्डकाळी भिक्खुनी संसट्ठा विहरति गहपतिनापि गहपतिपुत्तेनपीति ? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे , चण्डकाळी भिक्खुनी संसट्ठा विहरिस्सति गहपतिनापि गहपतिपुत्तेनपि! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९५६. ‘‘या पन भिक्खुनी संसट्ठा विहरेय्य गहपतिना वा गहपतिपुत्तेन वा सा भिक्खुनी भिक्खुनीहि एवमस्स वचनीया – ‘माय्ये, संसट्ठा विहरि गहपतिनापि गहपतिपुत्तेनपि। विविच्चाय्ये; विवेकञ्ञेव भगिनिया सङ्घो वण्णेती’ति। एवञ्च एवञ्च पन (क॰) सा भिक्खुनी भिक्खुनीहि वुच्चमाना तथेव पग्गण्हेय्य, सा भिक्खुनी भिक्खुनीहि यावततियं समनुभासितब्बा तस्स पटिनिस्सग्गाय। यावततियञ्चे समनुभासीयमाना तं पटिनिस्सज्जेय्य, इच्चेतं कुसलं; नो चे पटिनिस्सज्जेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९५७. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
संसट्ठा नाम अननुलोमिकेन कायिकवाचसिकेन संसट्ठा।
गहपति नाम यो कोचि अगारं अज्झावसति।
गहपतिपुत्तो नाम ये केचि यो कोचि (क॰) पुत्तभातरो।
सा भिक्खुनीति या सा संसट्ठा भिक्खुनी।
भिक्खुनीहीति अञ्ञाहि भिक्खुनीहि। या पस्सन्ति या सुणन्ति ताहि वत्तब्बा – ‘‘माय्ये, संसट्ठा विहरि गहपतिनापि गहपतिपुत्तेनपि। विविच्चाय्ये; विवेकञ्ञेव भगिनिया सङ्घो वण्णेती’’ति। दुतियम्पि वत्तब्बा। ततियम्पि वत्तब्बा। सचे पटिनिस्सज्जति, इच्चेतं कुसलं; नो चे पटिनिस्सज्जति, आपत्ति दुक्कटस्स। सुत्वा न वदन्ति, आपत्ति दुक्कटस्स। सा भिक्खुनी सङ्घमज्झम्पि आकड्ढित्वा वत्तब्बा – ‘‘माय्ये , संसट्ठा विहरि गहपतिनापि गहपतिपुत्तेनपि। विविच्चाय्ये; विवेकञ्ञेवभगिनिया सङ्घो वण्णेती’’ति। दुतियम्पि वत्तब्बा। ततियम्पि वत्तब्बा। सचे पटिनिस्सज्जति, इच्चेतं कुसलं; नो चे पटिनिस्सज्जति, आपत्ति दुक्कटस्स। सा भिक्खुनी समनुभासितब्बा। एवञ्च पन, भिक्खवे, समनुभासितब्बा। ब्यत्ताय भिक्खुनिया पटिबलाय सङ्घो ञापेतब्बो –
९५८. ‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा भिक्खुनी संसट्ठा विहरति गहपतिनापि गहपतिपुत्तेनपि। सा तं वत्थुं न पटिनिस्सज्जति। यदि सङ्घस्स पत्तकल्लं, सङ्घो इत्थन्नामं भिक्खुनिं समनुभासेय्य तस्स वत्थुस्स पटिनिस्सग्गाय। एसा ञत्ति।
‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा भिक्खुनी संसट्ठा विहरति गहपतिनापि गहपतिपुत्तेनपि। सा तं वत्थुं न पटिनिस्सज्जति। सङ्घो इत्थन्नामं भिक्खुनिं समनुभासति तस्स वत्थुस्स पटिनिस्सग्गाय। यस्सा अय्याय खमति इत्थन्नामाय भिक्खुनिया समनुभासना तस्स वत्थुस्स पटिनिस्सग्गाय, सा तुण्हस्स; यस्सा नक्खमति, सा भासेय्य।
‘‘दुतियम्पि एतमत्थं वदामि…पे॰… ततियम्पि एतमत्थं वदामि…पे॰…।
‘‘समनुभट्ठा सङ्घेन इत्थन्नामा भिक्खुनी तस्स वत्थुस्स पटिनिस्सग्गाय; खमति सङ्घस्स, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामी’’ति।
ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने आपत्ति पाचित्तियस्स।
९५९. धम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा न पटिनिस्सज्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे वेमतिका न पटिनिस्सज्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा न पटिनिस्सज्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अधम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
९६०. अनापत्ति असमनुभासन्तिया, पटिनिस्सज्जन्तिया, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
छट्ठसिक्खापदं निट्ठितं।
७. सत्तमसिक्खापदं
९६१. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो अन्तोरट्ठे सासङ्कसम्मते सप्पटिभये असत्थिका चारिकं चरन्ति। धुत्ता दूसेन्ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो अन्तोरट्ठे सासङ्कसम्मते सप्पटिभये असत्थिका चारिकं चरिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो अन्तोरट्ठे सासङ्कसम्मते सप्पटिभये असत्थिका चारिकं चरन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो अन्तोरट्ठे सासङ्कसम्मते सप्पटिभये असत्थिका चारिकं चरिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९६२. ‘‘या पन भिक्खुनी अन्तोरट्ठे सासङ्कसम्मते सप्पटिभये असत्थिका चारिकं चरेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९६३. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
अन्तोरट्ठेति यस्स विजिते विहरति, तस्स रट्ठे।
सासङ्कं नाम तस्मिं मग्गे चोरानं निविट्ठोकासो दिस्सति, भुत्तोकासो दिस्सति, ठितोकासो दिस्सति, निसिन्नोकासो दिस्सति, निपन्नोकासो दिस्सति।
सप्पटिभयं नाम तस्मिं मग्गे चोरेहि मनुस्सा हता दिस्सन्ति, विलुत्ता दिस्सन्ति, आकोटिता दिस्सन्ति।
असत्थिका नाम विना सत्थेन।
चारिकं चरेय्याति कुक्कुटसम्पाते गामे गामन्तरे गामन्तरे आपत्ति पाचित्तियस्स। अगामके अरञ्ञे अद्धयोजने अद्धयोजने आपत्ति पाचित्तियस्स।
९६४. अनापत्ति सत्थेन सह गच्छति, खेमे अप्पटिभये गच्छति, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
सत्तमसिक्खापदं निट्ठितं।
८. अट्ठमसिक्खापदं
९६५. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो तिरोरट्ठे सासङ्कसम्मते सप्पटिभये असत्थिका चारिकं चरन्ति। धुत्ता दूसेन्ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो तिरोरट्ठे सासङ्कसम्मते सप्पटिभये असत्थिका चारिकं चरिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो तिरोरट्ठे सासङ्कसम्मते सप्पटिभये असत्थिका चारिकं चरन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो तिरोरट्ठे सासङ्कसम्मते सप्पटिभये असत्थिका चारिकं चरिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९६६. ‘‘या पन भिक्खुनी तिरोरट्ठे सासङ्कसम्मते सप्पटिभये असत्थिका चारिकं चरेय्य, पाचत्तिय’’न्ति।
९६७. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
तिरोरट्ठेति यस्स विजिते विहरति, तं ठपेत्वा अञ्ञस्स रट्ठे।
सासङ्कं नाम तस्मिं मग्गे चोरानं निविट्ठोकासो दिस्सति, भुत्तोकासो दिस्सति, ठितोकासो दिस्सति, निसिन्नोकासो दिस्सति, निपन्नोकासो दिस्सति।
सप्पटिभयं नाम तस्मिं मग्गे चोरेहि मनुस्सा हता दिस्सन्ति, विलुत्ता दिस्सन्ति, आकोटिता दिस्सन्ति।
असत्थिका नाम विना सत्थेन।
चारिकं चरेय्याति कुक्कुटसम्पाते गामे गामन्तरे गामन्तरे, आपत्ति पाचित्तियस्स। अगामके अरञ्ञे अद्धयोजने अद्धयोजने आपत्ति पाचित्तियस्स।
९६८. अनापत्ति सत्थेन सह गच्छति, खेमे अप्पटिभये गच्छति , आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
अट्ठमसिक्खापदं निट्ठितं।
९. नवमसिक्खापदं
९६९. तेन समयेन बुद्धो भगवा राजगहे विहरति वेळुवने कलन्दकनिवापे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो अन्तोवस्सं चारिकं चरन्ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो अन्तोवस्सं चारिकं चरिस्सन्ति हरितानि तिणानि च सम्मद्दन्ता, एकिन्द्रियं जीवं विहेठेन्ता, बहू खुद्दके पाणे सङ्घातं आपादेन्ता’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो अन्तोवस्सं चारिकं चरिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो अन्तोवस्सं चारिकं चरन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो अन्तोवस्सं चारिकं चरिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९७०. ‘‘या पन भिक्खुनी अन्तोवस्सं चारिकं चरेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९७१. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
अन्तोवस्सन्ति पुरिमं वा तेमासं पच्छिमं वा तेमासं अवसित्वा।
चारिकं चरेय्याति कुक्कुटसम्पाते गामे गामन्तरे गामन्तरे आपत्ति पाचित्तियस्स। अगामके अरञ्ञे अद्धयोजने अद्धयोजने आपत्ति पाचित्तियस्स।
९७२. अनापत्ति सत्ताहकरणीयेन गच्छति, केनचि उब्बाळ्हा गच्छति, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
नवमसिक्खापदं निट्ठितं।
१०. दसमसिक्खापदं
९७३. तेन समयेन बुद्धो भगवा राजगहे विहरति वेळुवने कलन्दकनिवापे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो तत्थेव राजगहे वस्सं वसन्ति, तत्थ हेमन्तं, तत्थ गिम्हं। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘आहुन्दरिका भिक्खुनीनं दिसा अन्धकारा, न इमासं दिसा पक्खायन्ती’’ति। अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। अथ खो ता भिक्खुनियो भिक्खूनं एतमत्थं आरोचेसुं। भिक्खू भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘तेन हि, भिक्खवे, भिक्खुनीनं सिक्खापदं पञ्ञपेस्सामि दस अत्थवसे पटिच्च – सङ्घसुट्ठुताय…पे॰… सद्धम्मट्ठितिया विनयानुग्गहाय। एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९७४. ‘‘या पन भिक्खुनी वस्संवुट्ठा चारिकं न पक्कमेय्य अन्तमसो छप्पञ्चयोजनानिपि, पाचित्तिय’’न्ति।
९७५. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
वस्संवुट्ठा नाम पुरिमं वा तेमासं पच्छिमं वा तेमासं वुट्ठा।
‘‘चारिकं न पक्कमिस्सामि अन्तमसो छप्पञ्चयोजनानिपी’’ति धुरं निक्खित्तमत्ते आपत्ति पाचित्तियस्स।
९७६. अनापत्ति सति अन्तराये, परियेसित्वा दुतियिकं भिक्खुनिं न लभति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दसमसिक्खापदं निट्ठितं।
तुवट्टवग्गो चतुत्थो।
५. चित्तागारवग्गो
१. पठमसिक्खापदं
९७७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन रञ्ञो पसेनदिस्स कोसलस्स उय्याने चित्तागारे पटिभानचित्तं कतं होति। बहू मनुस्सा चित्तागारं दस्सनाय गच्छन्ति। छब्बग्गियापि भिक्खुनियो चित्तागारं दस्सनाय अगमंसु। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो चित्तागारं दस्सनाय गच्छिस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खुनियो चित्तागारं दस्सनाय गच्छिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो चित्तागारं दस्सनाय गच्छन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो चित्तागारं दस्सनाय गच्छिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९७८. ‘‘या पन भिक्खुनी राजागारं वा चित्तागारं वा आरामं वा उय्यानं वा पोक्खरणिं वा दस्सनाय गच्छेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९७९. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
राजागारं नाम यत्थ कत्थचि रञ्ञो कीळितुं रमितुं कतं होति।
चित्तागारं नाम यत्थ कत्थचि मनुस्सानं कीळितुं रमितुं कतं होति।
आरामो नाम यत्थ कत्थचि मनुस्सानं कीळितुं रमितुं कतो होति।
उय्यानं नाम यत्थ कत्थचि मनुस्सानं कीळितुं रमितुं कतं होति।
पोक्खरणी नाम यत्थ कत्थचि मनुस्सानं कीळितुं रमितुं कता होति।
९८०. दस्सनाय गच्छति, आपत्ति दुक्कटस्स। यत्थ ठिता पस्सति, आपत्ति पाचित्तियस्स। दस्सनूपचारं विजहित्वा पुनप्पुनं पस्सति, आपत्ति पाचित्तियस्स। एकमेकं दस्सनाय गच्छति, आपत्ति दुक्कटस्स। यत्थ ठिता पस्सति, आपत्ति पचित्तियस्स। दस्सनूपचारं विजहित्वा पुनप्पुनं पस्सति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
९८१. अनापत्ति आरामे ठिता पस्सति, गच्छन्ती वा आगच्छन्ती वा पस्सति, सति करणीये गन्त्वा पस्सति, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पठमसिक्खापदं निट्ठितं।
२. दुतियसिक्खापदं
९८२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो आसन्दिम्पि पल्लङ्कम्पि परिभुञ्जन्ति। मनुस्सा विहारचारिकं आहिण्डन्ता पस्सित्वा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो आसन्दिम्पि पल्लङ्कम्पि परिभुञ्जिस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं । या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो आसन्दिम्पि पल्लङ्कम्पि परिभुञ्जिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो आसन्दिम्पि पल्लङ्कम्पि परिभुञ्जन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो आसन्दिम्पि पल्लङ्कम्पि परिभुञ्जिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९८३. ‘‘या पन भिक्खुनी आसन्दिं वा पल्लङ्कं वा परिभुञ्जेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९८४. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
आसन्दी नाम अतिक्कन्तप्पमाणा वुच्चति।
पल्लङ्को नाम आहरिमेहि ‘‘असंहारिमेहि’’ इति कङ्खावितरणिया समेति वाळेहि कतो होति।
परिभुञ्जेय्याति तस्मिं अभिनिसीदति वा अभिनिपज्जति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स।
९८५. अनापत्ति आसन्दिया पादे छिन्दित्वा परिभुञ्जति, पल्लङ्कस्स वाळे भिन्दित्वा परिभुञ्जति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दुतियसिक्खापदं निट्ठितं।
३. ततियसिक्खापदं
९८६. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खुनियो सुत्तं कन्तन्ति। मनुस्सा विहारचारिकं आहिण्डन्ता पस्सित्वा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो सुत्तं कन्तिस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा …पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खुनियो सुत्तं कन्तिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो सुत्तं कन्तन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो सुत्तं कन्तिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९८७. ‘‘या पन भिक्खुनी सुत्तं कन्तेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९८८. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
सुत्तं नाम छ सुत्तानि – खोमं, कप्पासिकं, कोसेय्यं, कम्बलं, साणं, भङ्गं।
कन्तेय्याति सयं कन्तति, पयोगे दुक्कटं। उज्जवुज्जवे आपत्ति पाचित्तियस्स।
९८९. अनापत्ति कन्तितसुत्तं कन्तति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
ततियसिक्खापदं निट्ठितं।
४. चतुत्थसिक्खापदं
९९०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो गिहिवेय्यावच्चं करोन्ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो गिहिवेय्यावच्चं करिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो गिहिवेय्यावच्चं करोन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो गिहिवेय्यावच्चं करिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९९१. ‘‘या पन भिक्खुनी गिहिवेय्यावच्चं करेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९९२. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
गिहिवेय्यावच्चं नाम अगारिकस्स यागुं वा भत्तं वा खादनीयं वा पचति, साटकं वा वेठनं वा धोवति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
९९३. अनापत्ति यागुपाने, सङ्घभत्ते, चेतियपूजाय, अत्तनो वेय्यावच्चकरस्स यागुं वा भत्तं वा खादनीयं वा पचति, साटकं वा वेठनं वा धोवति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
चतुत्थसिक्खापदं निट्ठितं।
५. पञ्चमसिक्खापदं
९९४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा भिक्खुनी थुल्लनन्दं भिक्खुनिं उपसङ्कमित्वा एतदवोच – ‘‘एहाय्ये, इमं अधिकरणं वूपसमेही’’ति। थुल्लनन्दा भिक्खुनी ‘साधू’ति पटिस्सुणित्वा नेव वूपसमेति न वूपसमाय उस्सुक्कं करोति। अथ खो सा भिक्खुनी भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा भिक्खुनिया – ‘एहाय्ये’, इमं अधिकरणं वूपसमेही’ति वुच्चमाना – ‘साधू’ति पटिस्सुणित्वा, नेव वूपसमेस्सति न वूपसमाय उस्सुक्कं करिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी भिक्खुनिया – ‘‘एहाय्ये, इमं अधिकरणं वूपसमेही’’ति वुच्चमाना – ‘‘साधू’’ति पटिस्सुणित्वा, नेव वूपसमेति न वूपसमाय उस्सुक्कं करोतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी भिक्खुनिया – ‘‘एहाय्ये, इमं अधिकरणं वूपसमेही’’ति वुच्चमाना – ‘‘साधू’’ति पटिस्सुणित्वा, नेव वूपसमेस्सति न वूपसमाय उस्सुक्कं करिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
९९५. ‘‘या पन भिक्खुनी भिक्खुनिया – ‘एहाय्ये, इमं अधिकरणं वूपसमेही’ति वुच्चमाना – ‘साधू’ति पटिस्सुणित्वा सा पच्छा अनन्तरायिकिनी नेव वूपसमेय्य न वूपसमाय उस्सुक्कं करेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
९९६. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
भिक्खुनियाति अञ्ञाय भिक्खुनिया।
अधिकरणं नाम चत्तारि अधिकरणानि – विवादाधिकरणं, अनुवादाधिकरणं, आपत्ताधिकरणं, किच्चाधिकरणं।
एहाय्ये इमं अधिकरणं वूपसमेहीति एहाय्ये इमं अधिकरणं विनिच्छेहि।
सा पच्छा अनन्तरायिकिनीति असति अन्तराये।
नेव वूपसमेय्याति न सयं वूपसमेय्य।
न वूपसमाय उस्सुक्कं करेय्याति न अञ्ञं आणापेय्य। ‘‘नेव वूपसमेस्सामि न वूपसमाय उस्सुक्कं करिस्सामी’’ति धुरं निक्खित्तमत्ते, आपत्ति पाचित्तियस्स।
९९७. उपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा अधिकरणं नेव वूपसमेति न वूपसमाय उस्सुक्कं करोति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय वेमतिका अधिकरणं नेव वूपसमेति, न वूपसमाय उस्सुक्कं करोति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा अधिकरणं नेव वूपसमेति, न वूपसमाय उस्सुक्कं करोति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अनुपसम्पन्नाय अधिकरणं नेव वूपसमेति, न वूपसमाय उस्सुक्कं करोति, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
९९८. अनापत्ति सति अन्तराये, परियेसित्वा न लभति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पञ्चमसिक्खापदं निट्ठितं।
६. छट्ठसिक्खापदं
९९९. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी नटानम्पि नटकानम्पि लङ्घकानम्पि सोकज्झायिकानम्पि कुम्भथूणिकानम्पि सहत्था खादनीयं भोजनीयं देति – ‘‘मय्हं परिसति वण्णं भासथा’’ति। नटापि नटकापि लङ्घकापि सोकज्झायिकापि कुम्भथूणिकापि थुल्लनन्दाय भिक्खुनिया परिसति वण्णं भासन्ति – ‘‘अय्या थुल्लनन्दा बहुस्सुता भाणिका विसारदा पट्टा धम्मिं कथं कातुं; देथ अय्याय, करोथ अय्याया’’ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा अगारिकस्स सहत्था खादनीयं भोजनीयं दस्सतीति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी अगारिकस्स सहत्था खादनीयं भोजनीयं देतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी अगारिकस्स सहत्था खादनीयं भोजनीयं दस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०००. ‘‘या पन भिक्खुनी अगारिकस्स वा परिब्बाजकस्स वा परिब्बाजिकाय वा सहत्था खादनीयं वा भोजनीयं वा ददेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१००१. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
अगारिको नाम यो कोचि अगारं अज्झावसति।
परिब्बाजको नाम भिक्खुञ्च सामणेरञ्च ठपेत्वा यो कोचि परिब्बाजकसमापन्नो।
परिब्बाजिका नाम भिक्खुनिञ्च सिक्खमानञ्च सामणेरिञ्च ठपेत्वा या काचि परिब्बाजिकसमापन्ना।
खादनीयं नाम पञ्च भोजनानि – उदकदन्तपोनं ठपेत्वा अवसेसं खादनीयं नाम।
भोजनीयं नाम पञ्च भोजनानि – ओदनो, कुम्मासो, सत्तु, मच्छो, मंसं।
ददेय्याति कायेन वा कायपटिबद्धेन वा निस्सग्गियेन वा देति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उदकदन्तपोनं देति, आपत्ति दुक्कटस्स।
१००२. अनापत्ति दापेति न देति, उपनिक्खिपित्वा देति, बाहिरालेपं देति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
छट्ठसिक्खापदं निट्ठितं।
७. सत्तमसिक्खापदं
१००३. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी आवसथचीवरं अनिस्सज्जित्वा परिभुञ्जति। अञ्ञा उतुनियो भिक्खुनियो न लभन्ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा आवसथचीवरं अनिस्सज्जित्वा परिभुञ्जिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी आवसथचीवरं अनिस्सज्जित्वा परिभुञ्जतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी आवसथचीवरं अनिस्सज्जित्वा परिभुञ्जिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१००४. ‘‘या पन भिक्खुनी आवसथचीवरं अनिस्सज्जित्वा परिभुञ्जेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१००५. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
आवसथचीवरं नाम ‘‘उतुनियो भिक्खुनियो परिभुञ्जन्तू’’ति दिन्नं होति।
अनिस्सज्जित्वा परिभुञ्जेय्याति द्वेतिस्सो रत्तियो परिभुञ्जित्वा चतुत्थदिवसे धोवित्वा भिक्खुनिया वा सिक्खमानाय वा सामणेरिया वा अनिस्सज्जित्वा परिभुञ्जति , आपत्ति पाचित्तियस्स।
१००६. अनिस्सज्जिते अनिस्सज्जितसञ्ञा परिभुञ्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनिस्सज्जिते वेमतिका परिभुञ्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनिस्सज्जिते निस्सज्जितसञ्ञा परिभुञ्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
निस्सज्जिते अनिस्सज्जितसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। निस्सज्जिते वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। निस्सज्जिते निस्सज्जितसञ्ञा अनापत्ति।
१००७. अनापत्ति निस्सज्जित्वा परिभुञ्जति, पुन परियायेन परिभुञ्जति, अञ्ञा उतुनियो भिक्खुनियो न होन्ति, अच्छिन्नचीवरिकाय, नट्ठचीवरिकाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
सत्तमसिक्खापदं निट्ठितं।
८. अट्ठमसिक्खापदं
१००८. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी आवसथं अनिस्सज्जित्वा चारिकं पक्कामि। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दाय भिक्खुनिया आवसथो डय्हति। भिक्खुनियो एवमाहंसु – ‘‘हन्दाय्ये, भण्डकं नीहरामा’’ति। एकच्चा एवमाहंसु – ‘‘न मयं, अय्ये, नीहरिस्साम। यं किञ्चि नट्ठं सब्बं अम्हे अभियुञ्जिस्सती’’ति। थुल्लनन्दा भिक्खुनी पुनदेव तं आवसथं पच्चागन्त्वा भिक्खुनियो पुच्छि – ‘‘अपाय्ये, भण्डकं नीहरित्था’’ति? ‘‘न मयं, अय्ये, नीहरिम्हा’’ति । थुल्लनन्दा भिक्खुनी उज्झायति खिय्यति विपाचेति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो आवसथे डय्हमाने भण्डकं न नीहरिस्सन्ती’’ति! या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा आवसथं अनिस्सज्जित्वा चारिकं पक्कमिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी आवसथं अनिस्सज्जित्वा चारिकं पक्कमतीति पक्कमीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी आवसथं अनिस्सज्जित्वा चारिकं पक्कमिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१००९. ‘‘या पन भिक्खुनी आवसथं अनिस्सज्जित्वा चारिकं पक्कमेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१०१०. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
आवसथो नाम कवाटबद्धो वुच्चति।
अनिस्सज्जित्वा चारिकं पक्कमेय्याति भिक्खुनिया वा सिक्खमानाय वा सामणेरिया वा अनिस्सज्जित्वा परिक्खित्तस्स आवसथस्स परिक्खेपं अतिक्कामेन्तिया आपत्ति पाचित्तियस्स। अपरिक्खित्तस्स आवसथस्स उपचारं अतिक्कामेन्तिया आपत्ति पाचित्तियस्स।
१०११. अनिस्सज्जिते अनिस्सज्जितसञ्ञा पक्कमति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनिस्सज्जिते वेमतिका पक्कमति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनिस्सज्जिते निस्सज्जितसञ्ञा पक्कमति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अकवाटबद्धं अनिस्सज्जित्वा पक्कमति, आपत्ति दुक्कटस्स। निस्सज्जिते अनिस्सज्जितसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। निस्सज्जिते वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। निस्सज्जिते निस्सज्जितसञ्ञा, अनापत्ति।
१०१२. अनापत्ति निस्सज्जित्वा पक्कमति, सति अन्तराये, परियेसित्वा न लभति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
अट्ठमसिक्खापदं निट्ठितं।
९. नवमसिक्खापदं
१०१३. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खुनियो तिरच्छानविज्जं परियापुणन्ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो तिरच्छानविज्जं परियापुणिस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खुनियो तिरच्छानविज्जं परियापुणिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो तिरच्छानविज्जं परियापुणन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो तिरच्छानविज्जं परियापुणिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०१४. ‘‘या पन भिक्खुनी तिरच्छानविज्जं परियापुणेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१०१५. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
तिरच्छानविज्जा तिरच्छानविज्जं (क॰) नाम यं किञ्चि बाहिरकं अनत्थसंहितं।
परियापुणेय्याति पदेन परियापुणाति, पदे पदे आपत्ति पाचित्तियस्स। अक्खराय परियापुणाति, अक्खरक्खराय आपत्ति पाचित्तियस्स।
१०१६. अनापत्ति लेखं परियापुणाति, धारणं परियापुणाति, गुत्तत्थाय परित्तं परियापुणाति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
नवमसिक्खापदं निट्ठितं।
१०. दसमसिक्खापदं
१०१७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खुनियो तिरच्छानविज्जं वाचेन्ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो तिरच्छानविज्जं वाचेस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खुनियो तिरच्छानविज्जं वाचेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो तिरच्छानविज्जं वाचेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो तिरच्छानविज्जं वाचेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०१८. ‘‘या पन भिक्खुनी तिरच्छानविज्जं वाचेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१०१९. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
तिरच्छानविज्जा तिरच्छानविज्जं (क॰) नाम यं किञ्चि बाहिरकं अनत्थसंहितं।
वाचेय्याति पदेन वाचेति, पदे पदे आपत्ति पाचित्तियस्स। अक्खराय वाचेति, अक्खरक्खराय आपत्ति पाचित्तियस्स।
१०२०. अनापत्ति लेखं वाचेति, धारणं वाचेति, गुत्तत्थाय परित्तं वाचेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दसमसिक्खापदं निट्ठितं।
चित्तागारवग्गो पञ्चमो।
६. आरामवग्गो
१. पठमसिक्खापदं
१०२१. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन सम्बहुला भिक्खू गामकावासे एकचीवरा चीवरकम्मं करोन्ति। भिक्खुनियो अनापुच्छा आरामं पविसित्वा येन ते भिक्खू तेनुपसङ्कमिंसु। भिक्खू उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो अनापुच्छा आरामं पविसिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो अनापुच्छा आरामं पविसन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो अनापुच्छा आरामं पविसिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
‘‘या पन भिक्खुनी अनापुच्छा आरामं पविसेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
एवञ्चिदं भगवता भिक्खुनीनं सिक्खापदं पञ्ञत्तं होति।
१०२२. तेन खो पन समयेन ते भिक्खू तम्हा आवासा पक्कमिंसु। भिक्खुनियो – ‘‘अय्या पक्कन्ता’’ति, आरामं नागमंसु। अथ खो ते भिक्खू पुनदेव तं आवासं पच्चागच्छिंसु। भिक्खुनियो – ‘‘अय्या आगता’’ति, आपुच्छा आरामं पविसित्वा येन ते भिक्खू तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा ते भिक्खू अभिवादेत्वा एकमन्तं अट्ठंसु। एकमन्तं ठिता खो ता भिक्खुनियो ते भिक्खू एतदवोचुं – ‘‘किस्स तुम्हे, भगिनियो, आरामं नेव सम्मज्जित्थ न पानीयं परिभोजनीयं उपट्ठापित्थाति? भगवता, अय्या, सिक्खापदं पञ्ञत्तं पञ्ञत्तं होति (क॰) होति – ‘‘न अनापुच्छा आरामो पविसितब्बो’’ति। तेन मयं न आगमिम्हा’’ति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… अनुजानामि, भिक्खवे, सन्तं भिक्खुं आपुच्छा आरामं पविसितुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
‘‘या पन भिक्खुनी सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा आरामं पविसेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
एवञ्चिदं भगवता भिक्खुनीनं सिक्खापदं पञ्ञत्तं होति।
१०२३. तेन खो पन समयेन ते भिक्खू तम्हा आवासा पक्कमित्वा पुनदेव तं आवासं पच्चागच्छिंसु। भिक्खुनियो – ‘‘अय्या पक्कन्ता’’ति अनापुच्छा आरामं पविसिंसु। तासं कुक्कुच्चं अहोसि – ‘‘भगवता सिक्खापदं पञ्ञत्तं – ‘न सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा आरामो पविसितब्बो’ति। मयञ्चम्हा सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा आरामं पविसिम्हा। कच्चि नु खो मयं पाचित्तियं आपत्तिं आपन्ना’’ति…पे॰… भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०२४. ‘‘या पन भिक्खुनी जानं सभिक्खुकं आरामं अनापुच्छा पविसेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१०२५. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
जानाति नाम सामं वा जानाति, अञ्ञे वा तस्सा आरोचेन्ति, ते वा आरोचेन्ति।
सभिक्खुको नाम आरामो यत्थ भिक्खू रुक्खमूलेपि वसन्ति।
अनापुच्छा आरामं पविसेय्याति भिक्खुं वा सामणेरं वा आरामिकं वा अनापुच्छा परिक्खित्तस्स आरामस्स परिक्खेपं अतिक्कामेन्तिया आपत्ति पाचित्तियस्स। अपरिक्खित्तस्स आरामस्स उपचारं ओक्कमन्तिया आपत्ति पाचित्तियस्स।
१०२६. सभिक्खुके सभिक्खुकसञ्ञा सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा आरामं पविसति, आपत्ति पाचित्तियस्स। सभिक्खुके वेमतिका सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा आरामं पविसति, आपत्ति दुक्कटस्स। सभिक्खुके अभिक्खुकसञ्ञा सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा आरामं पविसति, अनापत्ति।
अभिक्खुके सभिक्खुकसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अभिक्खुके वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अभिक्खुके अभिक्खुकसञ्ञा, अनापत्ति।
१०२७. अनापत्ति सन्तं भिक्खुं आपुच्छा पविसति, असन्तं भिक्खुं अनापुच्छा पविसति, सीसानुलोकिका गच्छति, यत्थ भिक्खुनियो सन्निपतिता होन्ति तत्थ गच्छति, आरामेन मग्गो होति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पठमसिक्खापदं निट्ठितं।
२. दुतियसिक्खापदं
१०२८. तेन समयेन बुद्धो भगवा वेसालियं विहरति महावने कूटागारसालायं। तेन खो पन समयेन आयस्मतो उपालिस्स उपज्झायो आयस्मा कप्पितको सुसाने विहरति। तेन खो पन समयेन छब्बग्गियानं भिक्खुनीनं महत्तरा महन्ततरा (सी॰) भिक्खुनी कालङ्कता होति। छब्बग्गिया भिक्खुनियो तं भिक्खुनिं नीहरित्वा आयस्मतो कप्पितकस्स विहारस्स अविदूरे झापेत्वा थूपं कत्वा गन्त्वा तस्मिं थूपे रोदन्ति। अथ खो आयस्मा कप्पितको तेन सद्देन उब्बाळ्हो तं थूपं भिन्दित्वा पकिरेसि। छब्बग्गिया भिक्खुनियो – ‘‘इमिना कप्पितकेन अम्हाकं अय्याय थूपो भिन्नो, हन्द नं घातेमा’’ति, मन्तेसुं । अञ्ञतरा भिक्खुनी आयस्मतो उपालिस्स एतमत्थं आरोचेसि। आयस्मा उपालि आयस्मतो कप्पितकस्स एतमत्थं आरोचेसि। अथ खो आयस्मा कप्पितको विहारा निक्खमित्वा निलीनो अच्छि। अथ खो छब्बग्गिया भिक्खुनियो येनायस्मतो कप्पितकस्स विहारो तेनुपसङ्कमिंसु ; उपसङ्कमित्वा आयस्मतो कप्पितकस्स विहारं पासाणेहि च लेड्डूहि च ओत्थरापेत्वा, ‘‘मतो कप्पितको’’ति पक्कमिंसु।
अथ खो आयस्मा कप्पितको तस्सा रत्तिया अच्चयेन पुब्बण्हसमयं निवासेत्वा पत्तचीवरमादाय वेसालिं पिण्डाय पाविसि। अद्दसंसु खो छब्बग्गिया भिक्खुनियो आयस्मन्तं कप्पितकं पिण्डाय चरन्तं। दिस्वान एवमाहंसु – ‘‘अयं कप्पितको जीवति, को नु खो अम्हाकं मन्तं संहरी’’ति? अस्सोसुं खो छब्बग्गिया भिक्खुनियो – ‘‘अय्येन किर उपालिना अम्हाकं मन्तो संहटो’’ति। ता आयस्मन्तं उपालिं अक्कोसिंसु – ‘‘कथञ्हि नाम अयं कासावटो मलमज्जनो निहीनजच्चो अम्हाकं मन्तं संहरिस्सती’’ति! या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खुनियो अय्यं उपालिं अक्कोसिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो उपालिं अक्कोसन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो उपालिं अक्कोसिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे , भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०२९. ‘‘या पन भिक्खुनी भिक्खुं अक्कोसेय्य वा परिभासेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
१०३०. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
भिक्खुन्ति उपसम्पन्नं। अक्कोसेय्य वाति दसहि वा अक्कोसवत्थूहि अक्कोसति एतेसं वा अञ्ञतरेन, आपत्ति पाचित्तियस्स।
परिभासेय्य वाति भयं उपदंसेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
१०३१. उपसम्पन्ने उपसम्पन्नसञ्ञा अक्कोसति वा परिभासति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्ने वेमतिका अक्कोसति वा परिभासति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्ने अनुपसम्पन्नसञ्ञा अक्कोसति वा परिभासति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अनुपसम्पन्नं अक्कोसति वा परिभासति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने उपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने अनुपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
१०३२. अनापत्ति अत्थपुरेक्खाराय, धम्मपुरेक्खाराय, अनुसासनिपुरेक्खाराय, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दुतियसिक्खापदं निट्ठितं।
३. ततियसिक्खापदं
१०३३. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन चण्डकाळी भिक्खुनी भण्डनकारिका होति कलहकारिका विवादकारिका भस्सकारिका सङ्घे अधिकरणकारिका। थुल्लनन्दा भिक्खुनी तस्सा कम्मे करीयमाने पटिक्कोसति। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी गामकं अगमासि केनचिदेव करणीयेन। अथ खो भिक्खुनिसङ्घो – ‘‘थुल्लनन्दा भिक्खुनी पक्कन्ता’’ति चण्डकाळिं भिक्खुनिं आपत्तिया अदस्सने उक्खिपि। थुल्लनन्दा भिक्खुनी गामके तं करणीयं तीरेत्वा पुनदेव सावत्थिं पच्चागच्छि। चण्डकाळी भिक्खुनी थुल्लनन्दाय भिक्खुनिया आगच्छन्तिया नेव आसनं पञ्ञपेसि न पादोदकं पादपीठं पादकठलिकं उपनिक्खिपि; न पच्चुग्गन्त्वा पत्तचीवरं पटिग्गहेसि न पानीयेन आपुच्छि। थुल्लनन्दा भिक्खुनी चण्डकाळिं भिक्खुनिं एतदवोच – ‘‘किस्स त्वं, अय्ये, मयि आगच्छन्तिया नेव आसनं पञ्ञपेसि न पादोदकं पादपीठं पादकठलिकं उपनिक्खिपि; न पच्चुग्गन्त्वा पत्तचीवरं पटिग्गहेसि न पानीयेन आपुच्छी’’ति? ‘‘एवञ्हेतं, अय्ये, होति यथा तं अनाथाया’’ति। ‘‘किस्स पन त्वं, अय्ये, अनाथा’’ति? ‘‘इमा मं, अय्ये, भिक्खुनियो – ‘‘अयं अनाथा अप्पञ्ञाता, नत्थि इमिस्सा काचि पतिवत्ता’’ति, आपत्तिया अदस्सने उक्खिपिंसू’’ति। थुल्लनन्दा भिक्खुनी – ‘‘बाला एता अब्यत्ता एता नेता जानन्ति कम्मं वा कम्मदोसं वा कम्मविपत्तिं वा कम्मसम्पत्तिं वा’’ति, चण्डीकता गणं परिभासि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा चण्डीकता गणं परिभासिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी चण्डीकता गणं परिभासतीति परिभासीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा …पे॰…कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी चण्डीकता गणं परिभासिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०३४. ‘‘या पन भिक्खुनी चण्डीकता गणं परिभासेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१०३५. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
चण्डीकता नाम कोधना वुच्चति।
गणो नाम भिक्खुनिसङ्घो वुच्चति।
परिभासेय्याति ‘‘बाला एता अब्यत्ता एता नेता जानन्ति कम्मं वा कम्मदोसं वा कम्मविपत्तिं वा कम्मसम्पत्तिं वा’’ति परिभासति, आपत्ति पाचित्तियस्स। सम्बहुला भिक्खुनियो वा एकं भिक्खुनिं वा अनुपसम्पन्नं वा परिभासति, आपत्ति दुक्कटस्स।
१०३६. अनापत्ति अत्थपुरेक्खाराय, धम्मपुरेक्खाराय, अनुसासनिपुरेक्खाराय, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
ततियसिक्खापदं निट्ठितं।
४. चतुत्थसिक्खापदं
१०३७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो ब्राह्मणो भिक्खुनियो निमन्तेत्वा भोजेसि । भिक्खुनियो भुत्तावी भुत्ताविनी (क॰) पवारिता ञातिकुलानि गन्त्वा एकच्चा भुञ्जिंसु एकच्चा पिण्डपातं आदाय अगमंसु। अथ खो सो ब्राह्मणो पटिविस्सके एतदवोच – ‘‘भिक्खुनियो मया अय्या सन्तप्पिता, एथ तुम्हेपि सन्तप्पेस्सामी’’ति। ते एवमाहंसु – ‘‘किं त्वं, अय्यो, अम्हे सन्तप्पेस्ससि! यापि तया निमन्तिता तापि अम्हाकं घरानि आगन्त्वा एकच्चा भुञ्जिंसु एकच्चा पिण्डपातं आदाय अगमंसू’’ति। अथ खो सो ब्राह्मणो उज्झायति खिय्यति विपाचेति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो अम्हाकं घरे भुञ्जित्वा अञ्ञत्र भुञ्जिस्सन्ति, न चाहं पटिबलो यावदत्थं दातु’’न्ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तस्स ब्राह्मणस्स उज्झायन्तस्स खिय्यन्तस्स विपाचेन्तस्स। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो भुत्तावी भुत्ताविनी (क॰) पवारिता अञ्ञत्र भुञ्जिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो भुत्तावी पवारिता अञ्ञत्र भुञ्जन्तीति ? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो भुत्तावी पवारिता अञ्ञत्र भुञ्जिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०३८. ‘‘या पन भिक्खुनी निमन्तिता वा पवारिता वा खादनीयं वा भोजनीयं वा खादेय्य वा भुञ्जेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
१०३९. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
निमन्तिता नाम पञ्चन्नं भोजनानं अञ्ञतरेन भोजनेन निमन्तिता।
पवारिता नाम असनं पञ्ञायति, भोजनं पञ्ञायति, हत्थपासे ठिता अभिहरति, पटिक्खेपो पञ्ञायति।
खादनीयं नाम पञ्च भोजनानि – यागुं यामकालिकं सत्ताहकालिकं यावजीविकं ठपेत्वा अवसेसं खादनीयं नाम।
भोजनीयं नाम पञ्च भोजनानि – ओदनो, कुम्मासो, सत्तु, मच्छो, मंसं।
‘‘खादिस्सामि भुञ्जिस्सामी’’ति पटिग्गण्हाति, आपत्ति दुक्कटस्स। अज्झोहारे अज्झोहारे आपत्ति पाचित्तियस्स।
१०४०. निमन्तिते निमन्तितसञ्ञा खादनीयं वा भोजनीयं वा खादति वा भुञ्जति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। निमन्तिते वेमतिका खादनीयं वा भोजनीयं वा खादति वा भुञ्जति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। निमन्तिते अनिमन्तितसञ्ञा खादनीयं वा भोजनीयं वा खादति वा भुञ्जति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स।
यामकालिकं सत्ताहकालिकं यावजीविकं आहारत्थाय पटिग्गण्हाति, आपत्ति दुक्कटस्स। अज्झोहारे अज्झोहारे आपत्ति दुक्कटस्स…पे॰…।
१०४१. अनापत्ति निमन्तिता अप्पवारिता, यागुं पिवति, सामिके अपलोकेत्वा भुञ्जति, यामकालिकं सत्ताहकालिकं यावजीविकं सति पच्चये परिभुञ्जति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
चतुत्थसिक्खापदं निट्ठितं।
५. पञ्चमसिक्खापदं
१०४२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा भिक्खुनी सावत्थियं अञ्ञतरिस्सा विसिखाय पिण्डाय चरमाना येन अञ्ञतरं कुलं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा पञ्ञत्ते आसने निसीदि। अथ खो ते मनुस्सा तं भिक्खुनिं भोजेत्वा एतदवोचुं – ‘‘अञ्ञापि, अय्ये, भिक्खुनियो आगच्छन्तू’’ति। अथ खो सा भिक्खुनी, ‘‘कथञ्हि नाम कथं अञ्ञा (स्या॰) भिक्खुनियो नागच्छेय्यु’’न्ति, भिक्खुनियो उपसङ्कमित्वा एतदवोच – ‘‘अमुकस्मिं, अय्ये, ओकासे वाळा सुनखा चण्डो बलिबद्दो चिक्खल्लो ओकासो। मा खो तत्थ अगमित्था’’ति। अञ्ञतरापि भिक्खुनी तस्सा विसिखाय पिण्डाय चरमाना येन तं कुलं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा पञ्ञत्ते आसने निसीदि। अथ खो ते मनुस्सा तं भिक्खुनिं भोजेत्वा एतदवोचुं – ‘‘किस्स, अय्ये, भिक्खुनियो न आगच्छन्ती’’ति? अथ खो सा भिक्खुनी तेसं मनुस्सानं एतमत्थं आरोचेसि। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनी कुलं मच्छरायिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनी कुलं मच्छरायतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनी कुलं मच्छरायिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०४३. ‘‘या पन भिक्खुनी कुलमच्छरिनी अस्स, पाचित्तिय’’न्ति।
१०४४. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
कुलं नाम चत्तारि कुलानि – खत्तियकुलं, ब्राह्मणकुलं, वेस्सकुलं, सुद्दकुलं।
मच्छरिनी अस्साति ‘‘कथं भिक्खुनियो नागच्छेय्यु’’न्ति भिक्खुनीनं सन्तिके कुलस्स अवण्णं भासति, आपत्ति पाचित्तियस्स। कुलस्स वा सन्तिके भिक्खुनीनं अवण्णं भासति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
१०४५. अनापत्ति कुलं न मच्छरायन्ती सन्तंयेव आदीनवं आचिक्खति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पञ्चमसिक्खापदं निट्ठितं।
६. छट्ठसिक्खापदं
१०४६. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन सम्बहुला भिक्खुनियो गामकावासे वस्संवुट्ठा सावत्थिं अगमंसु। भिक्खुनियो ता भिक्खुनियो एतदवोचुं – ‘‘कत्थाय्यायो वस्संवुट्ठा? कच्चि ओवादो इद्धो अहोसी’’ति? ‘‘नत्थय्ये, तत्थ भिक्खू; कुतो ओवादो इद्धो भविस्सती’’ति! या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो अभिक्खुके आवासे वस्सं वसिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो अभिक्खुके आवासे वस्सं वसन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे , भिक्खुनियो अभिक्खुके आवासे वस्सं वसिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०४७. ‘‘या पन भिक्खुनी अभिक्खुके आवासे वस्सं वसेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१०४८. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
अभिक्खुको नाम आवासो न सक्का होति ओवादाय वा संवासाय वा गन्तुं। ‘‘वस्सं वसिस्सामी’’ति सेनासनं पञ्ञपेति पानीयं परिभोजनीयं उपट्ठपेति परिवेणं सम्मज्जति, आपत्ति दुक्कटस्स। सह अरुणुग्गमना आपत्ति पाचित्तियस्स।
१०४९. अनापत्ति वस्सुपगता भिक्खू पक्कन्ता वा होन्ति विब्भन्ता वा कालङ्कता वा पक्खसङ्कन्ता वा, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
छट्ठसिक्खापदं निट्ठितं।
७. सत्तमसिक्खापदं
१०५०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन सम्बहुला भिक्खुनियो गामकावासे वस्संवुट्ठा सावत्थिं अगमंसु। भिक्खुनियो ता भिक्खुनियो एतदवोचुं – ‘‘कत्थाय्यायो वस्संवुट्ठा; कत्थ कच्चि (स्या॰) भिक्खुसङ्घो पवारितो’’ति ? ‘‘न मयं, अय्ये, भिक्खुसङ्घं पवारेमा’’ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो वस्संवुट्ठा भिक्खुसङ्घं न पवारेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो वस्संवुट्ठा भिक्खुसङ्घं न पवारेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो वस्संवुट्ठा भिक्खुसङ्घं न पवारेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०५१. ‘‘या पन भिक्खुनी वस्संवुट्ठा उभतोसङ्घे तीहि ठानेहि न पवारेय्य दिट्ठेन वा सुतेन वा परिसङ्काय वा, पाचित्तिय’’न्ति।
१०५२. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
वस्संवुट्ठा नाम पुरिमं वा तेमासं पच्छिमं वा तेमासं वुट्ठा। उभतोसङ्घे तीहि ठानेहि न पवारेस्सामि दिट्ठेन वा सुतेन वा परिसङ्काय वा’’ति धुरं निक्खित्तमत्ते आपत्ति पाचित्तियस्स।
१०५३. अनापत्ति सति अन्तराये, परियेसित्वा न लभति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
सत्तमसिक्खापदं निट्ठितं।
८. अट्ठमसिक्खापदं
१०५४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सक्केसु विहरति कपिलवत्थुस्मिं निग्रोधारामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खू भिक्खुनुपस्सयं उपसङ्कमित्वा छब्बग्गिया भिक्खुनियो ओवदन्ति। भिक्खुनियो छब्बग्गिया भिक्खुनियो एतदवोचुं – ‘‘एथाय्ये ओवादं गमिस्सामा’’ति। ‘‘यम्पि मयं, अय्ये, गच्छेय्याम ओवादस्स कारणा, अय्या छब्बग्गिया इधेव आगन्त्वा अम्हे ओवदन्ती’’ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खुनियो ओवादं न गच्छिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो ओवादं न गच्छन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो ओवादं न गच्छिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०५५. ‘‘या पन भिक्खुनी ओवादाय वा संवासाय वा न गच्छेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१०५६. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
ओवादो नाम अट्ठ गरुधम्मा।
संवासो नाम एककम्मं एकुद्देसो समसिक्खता। ओवादाय वा संवासाय वा न गच्छिस्सामीति धुरं निक्खित्तमत्ते आपत्ति पाचित्तियस्स।
१०५७. अनापत्ति सति अन्तराये, परियेसित्वा दुतियिकं भिक्खुनिं न लभति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
अट्ठमसिक्खापदं निट्ठितं।
९. नवमसिक्खापदं
१०५८. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो उपोसथम्पि न पुच्छन्ति ओवादम्पि न याचन्ति। भिक्खू उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो उपोसथम्पि न पुच्छिस्सन्ति ओवादम्पि न याचिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो ‘‘उपोसथम्पि न पुच्छन्ति ओवादम्पि न याचन्ती’’ति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो उपोसथम्पि न पुच्छिस्सन्ति ओवादम्पि न याचिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०५९. ‘‘अन्वद्धमासं भिक्खुनिया भिक्खुसङ्घतो द्वे धम्मा पच्चासीसितब्बा – उपोसथपुच्छकञ्च ओवादूपसङ्कमनञ्च। तं अतिक्कामेन्तिया पाचित्तिय’’न्ति।
१०६०. अन्वद्धमासन्ति अनुपोसथिकं। उपोसथो नाम द्वे उपोसथा – चातुद्दसिको च पन्नरसिको च।
ओवादो नाम अट्ठ गरुधम्मा। ‘‘उपोसथम्पि न पुच्छिस्सामि ओवादम्पि न याचिस्सामी’’ति धुरं निक्खित्तमत्ते आपत्ति पाचित्तियस्स।
१०६१. अनापत्ति सति अन्तराये, परियेसित्वा दुतियिकं भिक्खुनिं न लभति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
नवमसिक्खापदं निट्ठितं।
१०. दसमसिक्खापदं
१०६२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा भिक्खुनी पसाखे जातं गण्डं पुरिसेन सद्धिं एकेनेका भेदापेसि। अथ खो सो पुरिसो तं भिक्खुनिं दूसेतुं उपक्कमि। सा विस्सरमकासि। भिक्खुनियो उपधावित्वा तं भिक्खुनिं एतदवोचुं – ‘‘किस्स त्वं, अय्ये, विस्सरमकासी’’ति? अथ खो सा भिक्खुनी भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनी पसाखे जातं गण्डं पुरिसेन सद्धिं एकेनेका भेदापेस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनी पसाखे जातं गण्डं पुरिसेन सद्धिं एकेनेका भेदापेतीति भेदापेसीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनी पसाखे जातं गण्डं पुरिसेन सद्धिं एकेनेका भेदापेस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०६३. ‘‘या पन भिक्खुनी पसाखे जातं गण्डं वा रुधितं वा अनपलोकेत्वा सङ्घं वा गणं वा पुरिसेन सद्धिं एकेनेका भेदापेय्य वा फालापेय्य वा धोवापेय्य वा आलिम्पापेय्य वा बन्धापेय्य वा मोचापेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
१०६४. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
पसाखं नाम अधोनाभि उब्भजाणुमण्डलं। जातन्ति तत्थ जातं। गण्डो नाम यो कोचि गण्डो। रुधितं नाम यं किञ्चि वणं। अनपलोकेत्वाति अनापुच्छा। सङ्घो नाम भिक्खुनिसङ्घो वुच्चति। गणो नाम सम्बहुला भिक्खुनियो वुच्चन्ति। पुरिसो नाम मनुस्सपुरिसो, न यक्खो, न पेतो, न तिरच्छानगतो, विञ्ञू पटिबलो दूसेतुं। सद्धिन्ति एकतो। एकेनेकाति पुरिसो चेव होति भिक्खुनी च।
१०६५. ‘‘भिन्दा’’ति आणापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। भिन्ने आपत्ति पाचित्तियस्स। ‘‘फालेही’’ति आणापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। फालिते आपत्ति पाचित्तियस्स। ‘‘धोवा’’ति आणापेति , आपत्ति दुक्कटस्स। धोविते धोते (स्या॰) आपत्ति पाचित्तियस्स। ‘‘आलिम्पा’’ति आणापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। लित्ते आलित्ते (स्या॰) आपत्ति पाचित्तियस्स। ‘‘बन्धाही’’ति आणापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। बद्धे आपत्ति पाचित्तियस्स। ‘‘मोचेही’’ति आणापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। मुत्ते आपत्ति पाचित्तियस्स।
१०६६. अनापत्ति अपलोकेत्वा भेदापेति वा फालापेति वा धोवापेति वा आलिम्पापेति वा बन्धापेति वा मोचापेति वा, या काचि विञ्ञू दुतियिका या काचि विञ्ञू दुतिया (स्या॰), यो कोचि विञ्ञू दुतियो (क॰) होति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दसमसिक्खापदं निट्ठितं।
आरामवग्गो छट्ठो।
७. गब्भिनीवग्गो
१. पठमसिक्खापदं
१०६७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो गब्भिनिं वुट्ठापेन्ति। सा पिण्डाय चरति। मनुस्सा एवमाहंसु – ‘‘देथाय्याय भिक्खं , गरुभारा गरुगब्भा (स्या॰) अय्या’’ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो गब्भिनिं वुट्ठापेस्सन्ती’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो गब्भिनिं वुट्ठापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो गब्भिनिं वुट्ठापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो गब्भिनिं वुट्ठापेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०६८. ‘‘या पन भिक्खुनी गब्भिनिं वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१०६९. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
गब्भिनी नाम आपन्नसत्ता वुच्चति। वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
१०७०. गब्भिनिया गब्भिनिसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। गब्भिनिया वेमतिका वुट्ठापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। गब्भिनिया अगब्भिनिसञ्ञा वुट्ठापेति, अनापत्ति। अगब्भिनिया गब्भिनिसञ्ञा , आपत्ति दुक्कटस्स। अगब्भिनिया वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अगब्भिनिया अगब्भिनिसञ्ञा, अनापत्ति।
१०७१. अनापत्ति गब्भिनिं अगब्भिनिसञ्ञा वुट्ठापेति, अगब्भिनिं अगब्भिनिसञ्ञा वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पठमसिक्खापदं निट्ठितं।
२. दुतियसिक्खापदं
१०७२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो पायन्तिं वुट्ठापेन्ति। सा पिण्डाय चरति। मनुस्सा एवमाहंसु – ‘‘देथाय्याय भिक्खं, सदुतियिका अय्या’’ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो पायन्तिं वुट्ठापेस्सन्ती’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो पायन्तिं वुट्ठापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो पायन्तिं वुट्ठापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो पायन्तिं वुट्ठापेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०७३. ‘‘या पन भिक्खुनी पायन्तिं वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१०७४. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
पायन्ती नाम माता वा होति होतु (क॰) धाति धाती (सी॰ स्या॰) वा।
वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
१०७५. पायन्तिया पायन्तिसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। पायन्तिया वेमतिका वुट्ठापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। पायन्तिया अपायन्तिसञ्ञा वुट्ठापेति, अनापत्ति। अपायन्तिया पायन्तिसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अपायन्तिया वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अपायन्तिया अपायन्तिसञ्ञा, अनापत्ति।
१०७६. अनापत्ति पायन्तिं अपायन्तिसञ्ञा वुट्ठापेति, अपायन्तिं अपायन्तिसञ्ञा वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दुतियसिक्खापदं निट्ठितं।
३. ततियसिक्खापदं
१०७७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं सिक्खमानं वुट्ठापेन्ति। ता बाला होन्ति अब्यत्ता न जानन्ति कप्पियं वा अकप्पियं वा। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं सिक्खमानं वुट्ठापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं सिक्खमानं वुट्ठापेन्ती’’ति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं सिक्खमानं वुट्ठापेस्सन्ति! नेतं , भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… विगरहित्वा…पे॰… धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, सिक्खमानाय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं दातुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, दातब्बा। ताय सिक्खमानाय सङ्घं उपसङ्कमित्वा एकंसं उत्तरासङ्गं करित्वा भिक्खुनीनं पादे वन्दित्वा उक्कुटिकं निसीदित्वा अञ्जलिं पग्गहेत्वा एवमस्स वचनीयो – अहं, अय्ये, इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय सिक्खमाना। सङ्घं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं याचामी’’ति। दुतियम्पि याचितब्बा। ततियम्पि याचितब्बा। ब्यत्ताय भिक्खुनिया पटिबलाय सङ्घो ञापेतब्बो –
१०७८. ‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय सिक्खमाना सङ्घं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं याचति। यदि सङ्घस्स पत्तकल्लं सङ्घो इत्थन्नामाय सिक्खमानाय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं ददेय्य। एसा ञत्ति।
‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय सिक्खमाना सङ्घं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं याचति। सङ्घो इत्थन्नामाय सिक्खमानाय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं देति। यस्सा अय्याय खमति इत्थन्नामाय सिक्खमानाय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिया दानं, सा तुण्हस्स; यस्सा नक्खमति, सा भासेय्य।
‘‘दिन्ना सङ्घेन इत्थन्नामाय सिक्खमानाय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुति। खमति सङ्घस्स, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामी’’ति।
१०७९. सा सिक्खमाना ‘‘एवं वदेही’’ति वत्तब्बा – ‘‘पाणातिपाता वेरमणिं द्वे वस्सानि अवीतिक्कम्म समादानं समादियामि। अदिन्नादाना वेरमणिं द्वे वस्सानि अवीतिक्कम्म समादानं समादियामि। अब्रह्मचरिया वेरमणिं द्वे वस्सानि अवीतिक्कम्म समादानं समादियामि। मुसावादा वेरमणिं द्वे वस्सानि अवीतिक्कम्म समादानं समादियामि। सुरामेरयमज्जप्पमादट्ठाना वेरमणिं द्वे वस्सानि अवीतिक्कम्म समादानं समादियामि। विकालभोजना वेरमणिं द्वे वस्सानि अवीतिक्कम्म समादानं समादियामी’’ति।
अथ खो भगवा ता भिक्खुनियो अनेकपरियायेन विगरहित्वा दुब्भरताय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०८०. ‘‘या पन भिक्खुनी द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं सिक्खमानं वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१०८१. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
द्वे वस्सानीति द्वे संवच्छरानि। असिक्खितसिक्खा नाम सिक्खा वा न दिन्ना होति, दिन्ना वा सिक्खा कुपिता। वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
१०८२. धम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे वेमतिका वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अधम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
१०८३. अनापत्ति द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सिक्खमानं वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
ततियसिक्खापदं निट्ठितं।
४. चतुत्थसिक्खापदं
१०८४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सिक्खमानं सङ्घेन असम्मतं वुट्ठापेन्ति। भिक्खुनियो एवमाहंसु – ‘‘एथ, सिक्खमाना, इमं जानाथ, इमं देथ, इमं आहरथ, इमिना अत्थो, इमं कप्पियं करोथा’’ति। ता एवमाहंसु – ‘‘न मयं, अय्ये, सिक्खमाना। भिक्खुनियो मय’’न्ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सिक्खमानं सङ्घेन असम्मतं वुट्ठापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सिक्खमानं सङ्घेन असम्मतं वुट्ठापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सिक्खमानं सङ्घेन असम्मतं वुट्ठापेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… विगरहित्वा…पे॰… धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय सिक्खमानाय वुट्ठानसम्मुतिं दातुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, दातब्बा। ताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय सिक्खमानाय सङ्घं उपसङ्कमित्वा एकंसं उत्तरासङ्गं करित्वा भिक्खुनीनं पादे वन्दित्वा उक्कुटिकं निसीदित्वा अञ्जलिं पग्गहेत्वा एवमस्स वचनीयो – ‘‘अहं , अय्ये, इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा सिक्खमाना सङ्घं वुट्ठानसम्मुतिं याचामी’’ति। दुतियम्पि याचितब्बा। ततियम्पि याचितब्बा। ब्यत्ताय भिक्खुनिया पटिबलाय सङ्घो ञापेतब्बो –
१०८५. ‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा सिक्खमाना सङ्घं वुट्ठानसम्मुतिं याचति। यदि सङ्घस्स पत्तकल्लं, सङ्घो इत्थन्नामाय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय सिक्खमानाय वुट्ठानसम्मुतिं ददेय्य। एसा ञत्ति।
‘‘सुणातु मे , अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा सिक्खमाना सङ्घं वुट्ठानसम्मुतिं याचति। सङ्घो इत्थन्नामाय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय सिक्खमानाय वुट्ठानसम्मुतिं देति। यस्सा अय्याय खमति इत्थन्नामाय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय सिक्खमानाय वुट्ठानसम्मुतिया दानं, सा तुण्हस्स; यस्सा नक्खमति, सा भासेय्य।
‘‘दिन्ना सङ्घेन इत्थन्नामाय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय सिक्खमानाय वुट्ठानसम्मुति; खमति सङ्घस्स, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामी’’ति।
अथ खो भगवा ता भिक्खुनियो अनेकपरियायेन विगरहित्वा दुब्भरताय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०८६. ‘‘या पन भिक्खुनी द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सिक्खमानं सङ्घेन असम्मतं वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१०८७. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
द्वे वस्सानीति द्वे संवच्छरानि। सिक्खितसिक्खा नाम छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा। असम्मता नाम ञत्तिदुतियेन कम्मेन वुट्ठानसम्मुति न दिन्नाहोति। वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
१०८८. धम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे वेमतिका वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अधम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
१०८९. अनापत्ति द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सिक्खमानं सङ्घेन सम्मतं वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
चतुत्थसिक्खापदं निट्ठितं।
५. पञ्चमसिक्खापदं
१०९०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे । तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो ऊनद्वादसवस्सं गिहिगतं वुट्ठापेन्ति। ता अक्खमा होन्ति सीतस्स उण्हस्स जिघच्छाय पिपासाय डंसमकसवातातपसरीसपसम्फस्सानं दुरुत्तानं दुरागतानं वचनपथानं। उप्पन्नानं सारीरिकानं वेदनानं दुक्खानं तिब्बानं खरानं कटुकानं असातानं अमनापानं पाणहरानं अनधिवासकजातिका होन्ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो ऊनद्वादसवस्सं गिहिगतं वुट्ठापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो ऊनद्वादसवस्सं गिहिगतं वुट्ठापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो ऊनद्वादसवस्सं गिहिगतं वुट्ठापेस्सन्ति! ऊनद्वादसवस्सा ऊनद्वादसवस्साहि (क॰), भिक्खवे, गिहिगता अक्खमा होति सीतस्स उण्हस्स जिघच्छाय पिपासाय डंसमकसवातातपसरीसपसम्फस्सानं दुरुत्तानं दुरागतानं वचनपथानं। उप्पन्नानं सारीरिकानं वेदनानं दुक्खानं तिब्बानं खरानं कटुकानं असातानं अमनापानं पाणहरानं अनधिवासकजातिका होति। द्वादसवस्साव द्वादसवस्सा च (स्या॰ क॰) खो, भिक्खवे, गिहिगता खमा होति सीतस्स उण्हस्स जिघच्छाय पिपासाय डंसमकसवातातपसरीसपसम्फस्सानं दुरुत्तानं दुरागतानं वचनपथानं। उप्पन्नानं सारीरिकानं वेदनानं दुक्खानं तिब्बानं खरानं कटुकानं असातानं अमनापानं पाणहरानं अधिवासकजातिका होति। नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०९१. ‘‘या पन भिक्खुनी ऊनद्वादसवस्सं गिहिगतं वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१०९२. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
ऊनद्वादसवस्सा नाम अप्पत्तद्वादसवस्सा। गिहिगता नाम पुरिसन्तरगता वुच्चति। वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
१०९३. ऊनद्वादसवस्साय ऊनद्वादसवस्ससञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। ऊनद्वादसवस्साय वेमतिका वुट्ठापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। ऊनद्वादसवस्साय परिपुण्णसञ्ञा वुट्ठापेति, अनापत्ति।
परिपुण्णद्वादसवस्साय ऊनद्वादसवस्ससञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। परिपुण्णद्वादसवस्साय वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। परिपुण्णद्वादसवस्साय परिपुण्णसञ्ञा, अनापत्ति।
१०९४. अनापत्ति ऊनद्वादसवस्सं परिपुण्णसञ्ञा वुट्ठापेति, परिपुण्णद्वादसवस्सं परिपुण्णसञ्ञा वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पञ्चमसिक्खापदं निट्ठितं।
६. छट्ठसिक्खापदं
१०९५. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो परिपुण्णद्वादसवस्सं गिहिगतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं वुट्ठापेन्ति। ता बाला होन्ति अब्यत्ता न जानन्ति कप्पियं वा अकप्पियं वा। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो परिपुण्णद्वादसवस्सं गिहिगतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं वुट्ठापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो परिपुण्णद्वादसवस्सं गिहिगतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं वुट्ठापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो परिपुण्णद्वादसवस्सं गिहिगतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं वुट्ठापेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… विगरहित्वा धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, परिपुण्णद्वादसवस्साय गिहिगताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं दातुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, दातब्बा। ताय परिपुण्णद्वादसवस्साय गिहिगताय सङ्घं उपसङ्कमित्वा एकंसं उत्तरासङ्गं करित्वा भिक्खुनीनं पादे वन्दित्वा उक्कुटिकं निसीदित्वा अञ्जलिं पग्गहेत्वा एवमस्स वचनीयो – अहं, अय्ये, इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय परिपुण्णद्वादसवस्सा गिहिगता सङ्घं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं याचामी’’ति। दुतियम्पि याचितब्बा। ततियम्पि याचितब्बा। ब्यत्ताय भिक्खुनिया पटिबलाय सङ्घो ञापेतब्बो –
१०९६. ‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय परिपुण्णद्वादसवस्सा गिहिगता सङ्घं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं याचति। यदि सङ्घस्स पत्तकल्लं सङ्घो इत्थन्नामाय परिपुण्णद्वादसवस्साय गिहिगताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं ददेय्य। एसा ञत्ति।
‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय परिपुण्णद्वादसवस्सा गिहिगता सङ्घं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं याचति। सङ्घो इत्थन्नामाय परिपुण्णद्वादसवस्साय गिहिगताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं देति। यस्सा अय्याय खमति इत्थन्नामाय परिपुण्णद्वादसवस्साय गिहिगताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिया दानं, सा तुण्हस्स; यस्सा नक्खमति, सा भासेय्य।
‘‘दिन्ना सङ्घेन इत्थन्नामाय परिपुण्णद्वादसवस्साय गिहिगताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुति। खमति सङ्घस्स, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामी’’ति।
सा परिपुण्णद्वादसवस्सा गिहिगता एवं वदेहीति वत्तब्बा – ‘‘पाणातिपाता वेरमणिं द्वे वस्सानि अवीतिक्कम्म समादानं समादियामि…पे॰… विकालभोजना वेरमणिं द्वे वस्सानि अवीतिक्कम्म समादानं समादियामी’’ति।
अथ खो भगवा ता भिक्खुनियो अनेकपरियायेन विगरहित्वा दुब्भरताय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१०९७. ‘‘या पन भिक्खुनी परिपुण्णद्वादसवस्सं गिहिगतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१०९८. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
परिपुण्णद्वादसवस्सा नाम पत्तद्वादसवस्सा। गिहिगता नाम पुरिसन्तरगता वुच्चति। द्वे वस्सानीति द्वे संवच्छरानि। असिक्खितसिक्खा नाम सिक्खा वा न दिन्ना होति, दिन्ना वा सिक्खा कुपिता। वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
१०९९. धम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे वेमतिका वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अधम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे वेमतिका वुट्ठापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति दुक्कटस्स।
११००. अनापत्ति परिपुण्णद्वादसवस्सं गिहिगतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
छट्ठसिक्खापदं निट्ठितं।
७. सत्तमसिक्खापदं
११०१. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो परिपुण्णद्वादसवस्सं गिहिगतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सङ्घेन असम्मतं वुट्ठापेन्ति। भिक्खुनियो एवमाहंसु – ‘‘एथ सिक्खमाना, इमं जानाथ, इमं देथ, इमं आहरथ, इमिना अत्थो, इमं कप्पियं करोथा’’ति। ता एवमाहंसु – ‘‘न मयं, अय्ये, सिक्खमाना, भिक्खुनियो मय’’न्ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो परिपुण्णद्वादसवस्सं गिहिगतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सङ्घेन असम्मतं वुट्ठापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो परिपुण्णद्वादसवस्सं गिहिगतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सङ्घेन असम्मत्तं वुट्ठापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम भिक्खवे भिक्खुनियो परिपुण्णद्वादसवस्सं गिहिगतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सङ्घेन असम्मतं वुट्ठापेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… विगरहित्वा…पे॰… धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, परिपुण्णद्वादसवस्साय गिहिगताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय वुट्ठानसम्मुतिं दातुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, दातब्बा। ताय परिपुण्णद्वादसवस्साय गिहिगताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय सङ्घं उपसङ्कमित्वा एकंसं उत्तरासङ्गं करित्वा भिक्खुनीनं पादे वन्दित्वा उक्कुटिकं निसीदित्वा अञ्जलिं पग्गहेत्वा एवमस्स वचनीयो – अहं, अय्ये, इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय परिपुण्णद्वादसवस्सा गिहिगता द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा, सङ्घं वुट्ठानसम्मुतिं याचामी’’ति। दुतियम्पि याचितब्बा। ततियम्पि याचितब्बा। ब्यत्ताय भिक्खुनिया पटिबलाय सङ्घो ञापेतब्बो।
११०२. ‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय परिपुण्णद्वादसवस्सा गिहिगता द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा सङ्घं वुट्ठानसम्मुतिं याचति। यदि सङ्घस्स पत्तकल्लं, सङ्घो इत्थन्नामाय परिपुण्णद्वादसवस्साय गिहिगताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय वुट्ठानसम्मुतिं ददेय्य। एसा ञत्ति।
‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय परिपुण्णद्वादसवस्सा गिहिगता द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा सङ्घं वुट्ठानसम्मुतिं याचति। सङ्घो इत्थन्नामाय परिपुण्णद्वादसवस्साय गिहिगताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय वुट्ठानसम्मुतिं देति। यस्सा अय्याय खमति इत्थन्नामाय परिपुण्णद्वादसवस्साय गिहिगताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय वुट्ठानसम्मुतिया दानं, सा तुण्हस्स; यस्सा नक्खमति, सा भासेय्य।
‘‘दिन्ना सङ्घेन इत्थन्नामाय परिपुण्णद्वादसवस्साय गिहिगताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय वुट्ठानसम्मुति। खमति सङ्घस्स, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामी’’ति।
अथ खो भगवा ता भिक्खुनियो अनेकपरियायेन विगरहित्वा दुब्भरताय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११०३. ‘‘या पन भिक्खुनी परिपुण्णद्वादसवस्सं गिहिगतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सङ्घेन असम्मतं वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११०४. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
परिपुण्णद्वादसवस्सा नाम पत्तद्वादसवस्सा। गिहिगता नाम पुरिसन्तरगता वुच्चति। द्वे वस्सानीति द्वे संवच्छरानि। सिक्खितसिक्खा नाम छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा। असम्मता नाम ञत्तिदुतियेन कम्मेन वुट्ठानसम्मुति न दिन्ना होति। वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
११०५. धम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे वेमतिका वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अधम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
११०६. अनापत्ति परिपुण्णद्वादसवस्सं गिहिगतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सङ्घेन सम्मतं वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
सत्तमसिक्खापदं निट्ठितं।
८. अट्ठमसिक्खापदं
११०७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी सहजीविनिं वुट्ठापेत्वा द्वे वस्सानि नेव अनुग्गण्हाति न अनुग्गण्हापेति। ता बाला होन्ति अब्यत्ता; न जानन्ति कप्पियं वा अकप्पियं वा। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा सहजीविनिं वुट्ठापेत्वा द्वे वस्सानि नेव अनुग्गण्हिस्सति न अनुग्गण्हापेस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी सहजीविनिं वुट्ठापेत्वा द्वे वस्सानि नेव अनुग्गण्हाति न अनुग्गण्हापेतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी सहजीविनिं वुट्ठापेत्वा द्वे वस्सानि नेव अनुग्गण्हिस्सति न अनुग्गण्हापेस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११०८. ‘‘या पन भिक्खुनी सहजीविनिं वुट्ठापेत्वा द्वे वस्सानि नेव अनुग्गण्हेय्य न अनुग्गण्हापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११०९. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
सहजीविनी नाम सद्धिविहारिनी वुच्चति। वुट्ठापेत्वाति उपसम्पादेत्वा। द्वे वस्सानीति द्वे संवच्छरानि।
नेव अनुग्गण्हेय्याति न सयं अनुग्गण्हेय्य उद्देसेन परिपुच्छाय ओवादेन अनुसासनिया।
न अनुग्गण्हापेय्याति न अञ्ञं आणापेय्य ‘‘द्वे वस्सानि नेव अनुग्गण्हिस्सामि न अनुग्गण्हापेस्सामी’’ति धुरं निक्खित्तमत्ते आपत्ति पाचित्तियस्स।
१११०. अनापत्ति सति अन्तराये, परियेसित्वा न लभति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
अट्ठमसिक्खापदं निट्ठितं।
९. नवमसिक्खापदं
११११. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो वुट्ठापितं पवत्तिनिं द्वे वस्सानि नानुबन्धन्ति। ता बाला होन्ति अब्यत्ता; न जानन्ति कप्पियं वा अकप्पियं वा। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो वुट्ठापितं पवत्तिनिं द्वे वस्सानि नानुबन्धिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो वुट्ठापितं पवत्तिनिं द्वे वस्सानि नानुबन्धन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो वुट्ठापितं पवत्तिनिं द्वे वस्सानि नानुबन्धिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१११२. ‘‘या पन भिक्खुनी वुट्ठापितं पवत्तिनिं द्वे वस्सानि नानुबन्धेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१११३. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
वुट्ठापितन्ति उपसम्पादितं। पवत्तिनी नाम उपज्झाया वुच्चति। द्वे वस्सानीति द्वे संवच्छरानि। नानुबन्धेय्याति न सयं उपट्ठहेय्य। द्वे वस्सानि नानुबन्धिस्सामीति धुरं निक्खित्तमत्ते आपत्ति पाचित्तियस्स।
१११४. अनापत्ति उपज्झाया बाला वा होति अलज्जिनी वा, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
नवमसिक्खापदं निट्ठितं।
१०. दसमसिक्खापदं
१११५. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी सहजीविनिं वुट्ठापेत्वा नेव वूपकासेति न वूपकासापेति। सामिको अग्गहेसि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा सहजीविनिं वुट्ठापेत्वा नेव वूपकासेस्सति न वूपकासापेस्सति, सामिको अग्गहेसि ! सचायं भिक्खुनी पक्कन्ता अस्स, न च सामिको गण्हेय्या’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी सहजीविनिं वुट्ठापेत्वा नेव वूपकासेति न वूपकासापेति …सि (क॰), सामिको अग्गहेसीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी सहजीविनिं वुट्ठापेत्वा नेव वूपकासेस्सति न वूपकासापेस्सति, सामिको अग्गहेसि! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१११६. ‘‘या पन भिक्खुनी सहजीविनिं वुट्ठापेत्वा नेव वूपकासेय्य न वूपकासापेय्य अन्तमसो छप्पञ्चयोजनानिपि, पाचित्तिय’’न्ति।
१११७. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
सहजीविनी नाम सद्धिविहारिनी वुच्चति। वुट्ठापेत्वाति उपसम्पादेत्वा। नेव वूपकासेय्याति न सयं वूपकासेय्य। न वूपकासापेय्याति न अञ्ञं आणापेय्य। ‘‘नेव वूपकासेस्सामि न वूपकासापेस्सामि अन्तमसो छप्पञ्चयोजनानिपी’’ति धुरं निक्खित्तमत्ते आपत्ति पाचित्तियस्स।
१११८. अनापत्ति सति अन्तराये, परियेसित्वा दुतियिकं भिक्खुनिं न लभति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दसमसिक्खापदं निट्ठितं।
गब्भिनिवग्गो सत्तमो।
८. कुमारीभूतवग्गो
१. पठमसिक्खापदं
१११९. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो ऊनवीसतिवस्सं कुमारिभूतं वुट्ठापेन्ति। ता अक्खमा होन्ति सीतस्स उण्हस्स जिघच्छाय पिपासाय डंसमकसवातातपसरीसपसम्फस्सानं दुरुत्तानं दुरागतानं वचनपथानं। उप्पन्नानं सारीरिकानं वेदनानं दुक्खानं तिब्बानं खरानं कटुकानं असातानं अमनापानं पाणहरानं अनधिवासकजातिका होन्ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो ऊनवीसतिवस्सं कुमारिभूतं वुट्ठापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो ऊनवीसतिवस्सं कुमारिभूतं वुट्ठापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो ऊनवीसतिवस्सं कुमारिभूतं वुट्ठापेस्सन्ति! ऊनवीसतिवस्सा, भिक्खवे, कुमारिभूता अक्खमा होति सीतस्स उण्हस्स…पे॰… पाणहरानं अनधिवासकजातिका होति। वीसतिवस्साव खो, भिक्खवे, कुमारिभूता खमा होति सीतस्स उण्हस्स…पे॰… पाणहरानं अधिवासकजातिका होति। नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११२०. ‘‘या पन भिक्खुनी ऊनवीसतिवस्सं कुमारिभूतं वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११२१. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
ऊनवीसतिवस्सा नाम अप्पत्तवीसतिवस्सा। कुमारिभूता नाम सामणेरी वुच्चति। वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
११२२. ऊनवीसतिवस्साय ऊनवीसतिवस्ससञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। ऊनवीसतिवस्साय वेमतिका वुट्ठापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। ऊनवीसतिवस्साय परिपुण्णसञ्ञा वुट्ठापेति, अनापत्ति। परिपुण्णवीसतिवस्साय ऊनवीसतिवस्ससञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। परिपुण्णवीसतिवस्साय वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। परिपुण्णवीसतिवस्साय परिपुण्णसञ्ञा, अनापत्ति।
११२३. अनापत्ति ऊनवीसतिवस्सं परिपुण्णसञ्ञा वुट्ठापेति, परिपुण्णवीसतिवस्सं परिपुण्णसञ्ञा वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पठमसिक्खापदं निट्ठितं।
२. दुतियसिक्खापदं
११२४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो परिपुण्णवीसतिवस्सं कुमारिभूतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं वुट्ठापेन्ति। ता बाला होन्ति अब्यत्ता; न जानन्ति कप्पियं वा अकप्पियं वा। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो परिपुण्णवीसतिवस्सं कुमारिभूतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं वुट्ठापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो परिपुण्णवीसतिवस्सं कुमारिभूतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं वुट्ठापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो परिपुण्णवीसतिवस्सं कुमारिभूतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं वुट्ठापेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… विगरहित्वा…पे॰… धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, अट्ठारसवस्साय कुमारिभूताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं दातुं। एवञ्च पन भिक्खवे दातब्बा। ताय अट्ठारसवस्साय कुमारिभूताय सङ्घं उपसङ्कमित्वा एकंसं उत्तरासङ्गं करित्वा भिक्खुनीनं पादे वन्दित्वा उक्कुटिकं निसीदित्वा अञ्जलिं पग्गहेत्वा एवमस्स वचनीयो – अहं, अय्ये , इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय अट्ठारसवस्सा कुमारिभूता सङ्घं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं याचामी’’ति। दुतियम्पि याचितब्बा। ततियम्पि याचितब्बा। ब्यत्ताय भिक्खुनिया पटिबलाय सङ्घो ञापेतब्बो –
११२५. ‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय अट्ठारसवस्सा कुमारिभूता सङ्घं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं याचति। यदि सङ्घस्स पत्तकल्लं, सङ्घो इत्थन्नामाय अट्ठारसवस्साय कुमारिभूताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं ददेय्य। एसा ञत्ति।
‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय अट्ठारसवस्सा कुमारिभूता सङ्घं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं याचति। सङ्घो इत्थन्नामाय अट्ठारसवस्साय कुमारिभूताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिं देति। यस्सा अय्याय खमति इत्थन्नामाय अट्ठारसवस्साय कुमारिभूताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुतिया दानं, सा तुण्हस्स; यस्सा नक्खमति, सा भासेय्य।
‘‘दिन्ना सङ्घेन इत्थन्नामाय अट्ठारसवस्साय कुमारिभूताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खासम्मुति। खमति सङ्घस्स, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामी’’ति।
सा अट्ठारसवस्सा कुमारिभूता एवं वदेहीति वत्तब्बा – ‘‘पाणातिपाता वेरमणिं द्वे वस्सानि अवीतिक्कम्म समादानं समादियामि…पे॰… विकालभोजना वेरमणिं द्वे वस्सानि अवीतिक्कम्म समादानं समादियामी’’ति।
अथ खो भगवा ता भिक्खुनियो अनेकपरियायेन विगरहित्वा दुब्भरताय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११२६. ‘‘या पन भिक्खुनी परिपुण्णवीसतिवस्सं कुमारिभूतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु असिक्खितसिक्खं वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११२७. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
परिपुण्णवीसतिवस्सा नाम पत्तवीसतिवस्सा। कुमारिभूता नाम सामणेरी वुच्चति। द्वे वस्सानीति द्वे संवच्छरानि। असिक्खितसिक्खा नाम सिक्खा वा न दिन्ना होति, दिन्ना वा सिक्खा कुपिता। वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
११२८. धम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स । धम्मकम्मे वेमतिका वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अधम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
११२९. अनापत्ति परिपुण्णवीसतिवस्सं कुमारिभूतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दुतियसिक्खापदं निट्ठितं।
३. ततियसिक्खापदं
११३०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो परिपुण्णवीसतिवस्सं कुमारिभूतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सङ्घेन असम्मतं वुट्ठापेन्ति। भिक्खुनियो एवमाहंसु – ‘‘एथ सिक्खमाना, इमं जानाथ, इमं देथ, इमं आहरथ, इमिना अत्थो, इमं कप्पियं करोथा’’ति। ता एवमाहंसु – ‘‘न मयं, अय्ये, सिक्खमाना; भिक्खुनियो मय’’न्ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो परिपुण्णवीसतिवस्सं कुमारिभूतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सङ्घेन असम्मतं वुट्ठापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो परिपुण्णवीसतिवस्सं कुमारिभूतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सङ्घेन असम्मतं वुट्ठापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो परिपुण्णवीसतिवस्सं कुमारिभूतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सङ्घेन असम्मतं वुट्ठापेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे , अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… विगरहित्वा…पे॰… धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, परिपुण्णवीसतिवस्साय कुमारिभूताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय वुट्ठानसम्मुतिं दातुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, दातब्बा। ताय परिपुण्णवीसतिवस्साय कुमारिभूताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय सङ्घं उपसङ्कमित्वा एकंसं उत्तरासङ्गं करित्वा भिक्खुनीनं पादे वन्दित्वा उक्कुटिकं निसीदित्वा अञ्जलिं पग्गहेत्वा एवमस्स वचनीयो – अहं, अय्ये, इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय परिपुण्णवीसतिवस्सा कुमारिभूता द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा सङ्घं वुट्ठानसम्मुतिं याचामी’’ति। दुतियम्पि याचितब्बा। ततियम्पि याचितब्बा। ब्यत्ताय भिक्खुनिया पटिबलाय सङ्घो ञापेतब्बो –
११३१. ‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय परिपुण्णवीसतिवस्सा कुमारिभूता द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा सङ्घं वुट्ठानसम्मुतिं याचति। यदि सङ्घस्स पत्तकल्लं सङ्घो इत्थन्नामाय परिपुण्णवीसतिवस्साय कुमारिभूताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय वुट्ठानसम्मुतिं ददेय्य। एसा ञत्ति।
‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा इत्थन्नामाय अय्याय परिपुण्णवीसतिवस्सा कुमारिभूता द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा सङ्घं वुट्ठानसम्मुतिं याचति। सङ्घो इत्थन्नामाय परिपुण्णवीसतिवस्साय कुमारिभूताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय वुट्ठानसम्मुतिं देति। यस्सा अय्याय खमति इत्थन्नामाय परिपुण्णवीसतिवस्साय कुमारिभूताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय वुट्ठानसम्मुतिया दानं, सा तुण्हस्स; यस्सा नक्खमति, सा भासेय्य।
‘‘दिन्ना सङ्घेन इत्थन्नामाय परिपुण्णवीसतिवस्साय कुमारिभूताय द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खाय वुट्ठानसम्मुति। खमति सङ्घस्स, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामी’’ति।
अथ खो भगवा ता भिक्खुनियो अनेकपरियायेन विगरहित्वा दुब्भरताय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११३२. ‘‘या पन भिक्खुनी परिपुण्णवीसतिवस्सं कुमारिभूतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सङ्घेन असम्मतं वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११३३. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
परिपुण्णवीसतिवस्सा नाम पत्तवीसतिवस्सा। कुमारिभूता नाम सामणेरी वुच्चति। द्वे वस्सानीति द्वे संवच्छरानि। सिक्खितसिक्खा नाम छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा । असम्मता नाम ञत्तिदुतियेन कम्मेन वुट्ठानसम्मुति न दिन्ना होति। वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
११३४. धम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे वेमतिका वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अधम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
११३५. अनापत्ति परिपुण्णवीसतिवस्सं कुमारिभूतं द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खं सङ्घेन सम्मतं वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
ततियसिक्खापदं निट्ठितं।
४. चतुत्थसिक्खापदं
११३६. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो ऊनद्वादसवस्सा वुट्ठापेन्ति। ता बाला होन्ति अब्यत्ता न जानन्ति कप्पियं वा अकप्पियं वा। सद्धिविहारिनियोपि बाला होन्ति अब्यत्ता; न जानन्ति कप्पियं वा अकप्पियं वा। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो ऊनद्वादसवस्सा वुट्ठापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो ऊनद्वादसवस्सा वुट्ठापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो ऊनद्वादसवस्सा वुट्ठापेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११३७. ‘‘या पन भिक्खुनी ऊनद्वादसवस्सा वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११३८. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
ऊनद्वादसवस्सा नाम अप्पत्तद्वादसवस्सा।
वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
११३९. अनापत्ति परिपुण्णद्वादसवस्सा वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
चतुत्थसिक्खापदं निट्ठितं।
५. पञ्चमसिक्खापदं
११४०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो परिपुण्णद्वादसवस्सा सङ्घेन असम्मता वुट्ठापेन्ति। ता बाला होन्ति अब्यत्ता; न जानन्ति कप्पियं वा अकप्पियं वा। सद्धिविहारिनियोपि बाला होन्ति अब्यत्ता; न जानन्ति कप्पियं वा अकप्पियं वा। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो परिपुण्णद्वादसवस्सा सङ्घेन असम्मता वुट्ठापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो परिपुण्णद्वादसवस्सा सङ्घेन असम्मता वुट्ठापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो परिपुण्णद्वादसवस्सा सङ्घेन असम्मता वुट्ठापेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… विगरहित्वा…पे॰… धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, परिपुण्णद्वादसवस्साय भिक्खुनिया वुट्ठापनसम्मुतिं दातुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, दातब्बा। ताय परिपुण्णद्वादसवस्साय भिक्खुनिया सङ्घं उपसङ्कमित्वा एकंसं उत्तरासङ्गं करित्वा वुड्ढानं भिक्खुनीनं पादे वन्दित्वा उक्कुटिकं निसीदित्वा अञ्जलिं पग्गहेत्वा एवमस्स वचनीयो – अहं, अय्ये, इत्थन्नामा परिपुण्णद्वादसवस्सा भिक्खुनी सङ्घं वुट्ठापनसम्मुतिं याचामी’’ति। दुतियम्पि याचितब्बा। ततियम्पि याचितब्बा। सा भिक्खुनी सङ्घेन परिच्छिन्दितब्बा – ‘‘ब्यत्तायं भिक्खुनी लज्जिनी’’ति। सचे बाला च होति अलज्जिनी च, न दातब्बा। सचे बाला होति लज्जिनी, न दातब्बा। सचे ब्यत्ता होति अलज्जिनी, न दातब्बा। सचे ब्यत्ता च होति लज्जिनी च, दातब्बा। एवञ्च पन, भिक्खवे, दातब्बा। ब्यत्ताय भिक्खुनिया पटिबलाय सङ्घो ञापेतब्बो –
११४१. ‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा परिपुण्णद्वादसवस्सा भिक्खुनी सङ्घं वुट्ठापनसम्मुतिं याचति। यदि सङ्घस्स पत्तकल्लं, सङ्घो इत्थन्नामाय परिपुण्णद्वादसवस्साय भिक्खुनिया वुट्ठापनसम्मुतिं ददेय्य। एसा ञत्ति।
‘‘सुणातु मे, अय्ये, सङ्घो। अयं इत्थन्नामा परिपुण्णद्वादसवस्सा भिक्खुनी सङ्घं वुट्ठापनसम्मुतिं याचति। सङ्घो इत्थन्नामाय परिपुण्णद्वादसवस्साय भिक्खुनिया वुट्ठापनसम्मुतिं देति। यस्सा अय्याय खमति इत्थन्नामाय परिपुण्णद्वादसवस्साय भिक्खुनिया वुट्ठापनसम्मुतिया दानं, सा तुण्हस्स; यस्सा नक्खमति, सा भासेय्य।
‘‘दिन्ना सङ्घेन इत्थन्नामाय परिपुण्णद्वादसवस्साय भिक्खुनिया वुट्ठापनसम्मुति। खमति सङ्घस्स, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामी’’ति।
अथ खो भगवा ता भिक्खुनियो अनेकपरियायेन विगरहित्वा दुब्भरताय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११४२. ‘‘या पन भिक्खुनी परिपुण्णद्वादसवस्सा सङ्घेन असम्मता वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति ।
११४३. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
परिपुण्णद्वादसवस्सा नाम पत्तद्वादसवस्सा।
असम्मता नाम ञत्तिदुतियेन कम्मेन वुट्ठापनसम्मुति न दिन्ना होति। वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
११४४. धम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे वेमतिका वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। धम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा वुट्ठापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
अधम्मकम्मे धम्मकम्मसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अधम्मकम्मे अधम्मकम्मसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
११४५. अनापत्ति परिपुण्णद्वादसवस्सा सङ्घेन सम्मता वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पञ्चमसिक्खापदं निट्ठितं।
६. छट्ठसिक्खापदं
११४६. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन चण्डकाळी भिक्खुनी भिक्खुनिसङ्घं उपसङ्कमित्वा वुट्ठापनसम्मुतिं याचति। अथ खो भिक्खुनिसङ्घो चण्डकाळिं भिक्खुनिं परिच्छिन्दित्वा – ‘‘अलं ताव ते, अय्ये, वुट्ठापितेना’’ति, वुट्ठापनसम्मुतिं न अदासि। चण्डकाळी भिक्खुनी ‘साधू’ति पटिस्सुणि। तेन खो पन समयेन भिक्खुनिसङ्घो अञ्ञासं भिक्खुनीनं वुट्ठापनसम्मुतिं देति। चण्डकाळी भिक्खुनी उज्झायति खिय्यति विपाचेति – ‘‘अहमेव नून बाला, अहमेव नून अलज्जिनी; यं सङ्घो अञ्ञासं भिक्खुनीनं वुट्ठापनसम्मुतिं देति, मय्हमेव न देती’’ति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या चण्डकाळी – ‘अलं ताव ते, अय्ये, वुट्ठापितेना’ति वुच्चमाना ‘साधू’ति पटिस्सुणित्वा पच्छा खीयनधम्मं आपज्जिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, ‘चण्डकाळी भिक्खुनी अलं ताव ते अय्ये वुट्ठापितेना’ति वुच्चमाना ‘‘साधू’’ति पटिस्सुणित्वा पच्छा खीयनधम्मं आपज्जतीति आपज्जीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, चण्डकाळी भिक्खुनी – ‘‘अलं ताव ते, अय्ये, वुट्ठापितेना’’ति वुच्चमाना ‘साधू’ति पटिस्सुणित्वा पच्छा खीयनधम्मं आपज्जिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११४७. ‘‘या पन भिक्खुनी – ‘अलं ताव ते, अय्ये, वुट्ठापितेना’ति वुच्चमाना ‘साधू’ति पटिस्सुणित्वा पच्छा खीयनधम्मं आपज्जेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११४८. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
अलं ताव ते अय्ये वुट्ठापितेनाति अलं ताव ते, अय्ये, उपसम्पादितेन। ‘साधू’ति पटिस्सुणित्वा पच्छा खीयनधम्मं आपज्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
११४९. अनापत्ति पकतिया छन्दा दोसा मोहा भया करोन्तं खिय्यति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
छट्ठसिक्खापदं निट्ठितं।
७. सत्तमसिक्खापदं
११५०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा सिक्खमाना थुल्लनन्दं भिक्खुनिं उपसङ्कमित्वा उपसम्पदं याचि। थुल्लनन्दा भिक्खुनी तं सिक्खमानं – ‘‘सचे मे त्वं, अय्ये, चीवरं दस्ससि एवाहं तं वुट्ठापेस्सामी’’ति वत्वा, नेव वुट्ठापेति न वुट्ठापनाय उस्सुक्कं करोति। अथ खो सा सिक्खमाना भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा सिक्खमानं – ‘सचे मे त्वं, अय्ये, चीवरं दस्ससि एवाहं तं वुट्ठापेस्सामी’ति वत्वा, नेव वुट्ठापेस्सति न वुट्ठापनाय उस्सुक्कं करिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी सिक्खमानं – ‘‘सचे मे त्वं, अय्ये , चीवरं दस्ससि एवाहं तं वुट्ठापेस्सामी’’ति वत्वा, नेव वुट्ठापेति न वुट्ठापनाय उस्सुक्कं करोतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी सिक्खमानं – ‘‘सचे मे त्वं, अय्ये, चीवरं दस्ससि एवाहं तं वुट्ठापेस्सामी’’ति वत्वा, नेव वुट्ठापेस्सति न वुट्ठापनाय उस्सुक्कं करिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११५१. ‘‘या पन भिक्खुनी सिक्खमानं – ‘सचे मे त्वं, अय्ये, चीवरं दस्ससि, एवाहं तं वुट्ठापेस्सामी’ति वत्वा, सा पच्छा अनन्तरायिकिनी नेव वुट्ठापेय्य न वुट्ठापनाय उस्सुक्कं करेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११५२. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
सिक्खमाना नाम द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा।
सचे मे त्वं अय्ये चीवरं दस्ससि एवाहं तं वुट्ठापेस्सामीति एवाहं तं उपसम्पादेस्सामि।
सा पच्छा अनन्तरायिकिनीति असति अन्तराये।
नेव वुट्ठापेय्याति न सयं वुट्ठापेय्य।
न वुट्ठापनाय उस्सुक्कं करेय्याति न अञ्ञं आणापेय्य। ‘‘नेव वुट्ठापेस्सामि न वुट्ठापनाय उस्सुक्कं करिस्सामी’’ति धुरं निक्खित्तमत्ते आपत्ति पाचित्तियस्स।
११५३. अनापत्ति सति अन्तराये, परियेसित्वा न लभति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
सत्तमसिक्खापदं निट्ठितं।
८. अट्ठमसिक्खापदं
११५४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा सिक्खमाना थुल्लनन्दं भिक्खुनिं उपसङ्कमित्वा उपसम्पदं याचि। थुल्लनन्दा भिक्खुनी तं सिक्खमानं ‘‘सचे मं त्वं, अय्ये, द्वे वस्सानि अनुबन्धिस्ससि एवाहं तं वुट्ठापेस्सामी’’ति वत्वा, नेव वुट्ठापेति न वुट्ठापनाय उस्सुक्कं करोति। अथ खो सा सिक्खमाना भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा सिक्खमानं – सचे मं त्वं, अय्ये, द्वे वस्सानि अनुबन्धिस्ससि एवाहं तं वुट्ठापेस्सामीति वत्वा, नेव वुट्ठापेस्सति न वुट्ठापनाय उस्सुक्कं करिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी सिक्खमानं – ‘‘सचे मं त्वं अय्ये द्वे वस्सानि अनुबन्धिस्ससि एवाहं तं वुट्ठापेस्सामी’’ति वत्वा, नेव वुट्ठापेति न वुट्ठापनाय उस्सुक्कं करोतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी सिक्खमानं – ‘‘सचे मं त्वं, अय्ये, द्वे वस्सानि अनुबन्धिस्ससि एवाहं तं वुट्ठापेस्सामी’’ति वत्वा, नेव वुट्ठापेस्सति न वुट्ठापनाय उस्सुक्कं करिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११५५. ‘‘या पन भिक्खुनी सिक्खमानं – ‘सचे मं त्वं अय्ये द्वे वस्सानि अनुबन्धिस्ससि एवाहं तं वुट्ठापेस्सामी’ति वत्वा, सा पच्छा अनन्तरायिकिनी नेव वुट्ठापेय्य न वुट्ठापनाय उस्सुक्कं करेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११५६. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
सिक्खमाना नाम द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा।
सचे मं त्वं अय्ये द्वे वस्सानि अनुबन्धिस्ससीति द्वे संवच्छरानि उपट्ठहिस्ससि।
एवाहं तं वुट्ठापेस्सामीति एवाहं तं उपसम्पादेस्सामि।
सा पच्छा अनन्तरायिकिनीति असति अन्तराये।
नेव वुट्ठापेय्याति न सयं वुट्ठापेय्य।
न वुट्ठापनाय उस्सुक्कं करेय्याति न अञ्ञं आणापेय्य। ‘‘नेव वुट्ठापेस्सामि न वुट्ठापनाय उस्सुक्कं करिस्सामी’’ति धुरं निक्खित्तमत्ते आपत्ति पाचित्तियस्स।
११५७. अनापत्ति सति अन्तराये, परियेसित्वा न लभति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
अट्ठमसिक्खापदं निट्ठितं।
९. नवमसिक्खापदं
११५८. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी पुरिससंसट्ठं कुमारकसंसट्ठं चण्डिं सोकावासं सोकवस्सं (सी॰) सोकावस्सं (स्या॰) चण्डकाळिं सिक्खमानं वुट्ठापेति। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा पुरिससंसट्ठं कुमारकसंसट्ठं चण्डिं सोकावासं सोकवस्सं (सी॰) सोकावस्सं (स्या॰) चण्डकाळिं सिक्खमानं वुट्ठापेस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी पुरिससंसट्ठं कुमारकसंसट्ठं चण्डिं सोकावासं सोकवस्सं (सी॰) सोकावस्सं (स्या॰) चण्डकाळिं सिक्खमानं वुट्ठापेतीति वुट्ठापेसीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी पुरिससंसट्ठं कुमारकसंसट्ठं चण्डिं सोकावासं चण्डकाळिं सिक्खमानं वुट्ठापेस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११५९. ‘‘या पन भिक्खुनी पुरिससंसट्ठं कुमारकसंसट्ठं चण्डिं सोकावासं सिक्खमानं वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११६०. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
पुरिसो नाम पत्तवीसतिवस्सो। कुमारको नाम अप्पत्तवीसतिवस्सो। संसट्ठा नाम अननुलोमिकेन कायिकवाचसिकेन संसट्ठा। चण्डी नाम कोधना वुच्चति।
सोकावासा नाम परेसं दुक्खं उप्पादेति, सोकं आविसति। सिक्खमाना नाम द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा। वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स; गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
११६१. अनापत्ति अजानन्ती वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
नवमसिक्खापदं निट्ठितं।
१०. दसमसिक्खापदं
११६२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी मातापितूहिपि सामिकेनपि अननुञ्ञातं सिक्खमानं वुट्ठापेति। मातापितरोपि सामिकोपि उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा अम्हेहि अननुञ्ञातं सिक्खमानं वुट्ठापेस्सती’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो मातापितूनम्पि सामिकस्सपि उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा मातापितूहिपि सामिकेनपि अननुञ्ञातं सिक्खमानं वुट्ठापेस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी, मातापितूहिपि सामिकेनपि अननुञ्ञातं सिक्खमानं वुट्ठापेतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी मातापितूहिपि सामिकेनपि अननुञ्ञातं सिक्खमानं वुट्ठापेस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११६३. ‘‘या पन भिक्खुनी मातापितूहि वा सामिकेन वा अननुञ्ञातं सिक्खमानं वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११६४. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
मातापितरो नाम जनका वुच्चन्ति। सामिको नाम येन परिग्गहिता होति। अननुञ्ञाताति अनापुच्छा। सिक्खमाना नाम द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा। वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
वुट्ठापेस्सामीति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
११६५. अनापत्ति अजानन्ती वुट्ठापेति, अपलोकेत्वा वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दसमसिक्खापदं निट्ठितं।
११. एकादसमसिक्खापदं
११६६. तेन समयेन बुद्धो भगवा राजगहे विहरति वेळुवने कलन्दकनिवापे। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी – ‘‘सिक्खमानं वुट्ठापेस्सामी’’ति थेरे भिक्खू सन्निपातेत्वा पहूतं खादनीयं भोजनीयं पस्सित्वा – ‘‘न तावाहं, अय्या, सिक्खमानं वुट्ठापेस्सामी’’ति थेरे भिक्खू उय्योजेत्वा देवदत्तं कोकालिकं कटमोदकतिस्सकं खण्डदेविया पुत्तं समुद्ददत्तं सन्निपातेत्वा सिक्खमानं वुट्ठापेसि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा पारिवासिकछन्ददानेन सिक्खमानं वुट्ठापेस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी पारिवासिकछन्ददानेन सिक्खमानं वुट्ठापेतीति वुट्ठापेसीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी पारिवासिकछन्ददानेन सिक्खमानं वुट्ठापेस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११६७. ‘‘या पन भिक्खुनी पारिवासिकछन्ददानेन सिक्खमानं वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११६८. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
पारिवासिकछन्ददानेनाति वुट्ठिताय परिसाय। सिक्खमाना नाम द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा। वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स । गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
११६९. अनापत्ति अवुट्ठिताय परिसाय वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
एकादसमसिक्खापदं निट्ठितं।
१२. द्वादसमसिक्खापदं
११७०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो अनुवस्सं वुट्ठापेन्ति, उपस्सयो न सम्मति। मनुस्सा मनुस्सा विहारचारिकं आहिण्डन्ता पस्सित्वा (सी॰) उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो अनुवस्सं वुट्ठापेस्सन्ति, उपस्सयो न सम्मती’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो अनुवस्सं वुट्ठापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो अनुवस्सं वुट्ठापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो अनुवस्सं वुट्ठापेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११७१. ‘‘या पन भिक्खुनी अनुवस्सं वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११७२. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
अनुवस्सन्ति अनुसंवच्छरं। वुट्ठापेय्याति उपसम्पादेय्य।
‘‘वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
११७३. अनापत्ति एकन्तरिकं वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
द्वादसमसिक्खापदं निट्ठितं।
१३. तेरसमसिक्खापदं
११७४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो एकं वस्सं द्वे वुट्ठापेन्ति। उपस्सयो तथेव न सम्मति। मनुस्सा मनुस्सा विहारचारिकं आहिण्डन्ता पस्सित्वा (सी॰) तथेव उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो एकं वस्सं द्वे वुट्ठापेस्सन्ति! उपस्सयो तथेव न सम्मती’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो एकं वस्सं द्वे वुट्ठापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो एकं वस्सं द्वे वुट्ठापेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो एकं वस्सं द्वे वुट्ठापेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११७५. ‘‘या पन भिक्खुनी एकं वस्सं द्वे वुट्ठापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११७६. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
एकं वस्सन्ति एकं संवच्छरं। द्वे वुट्ठापेय्याति द्वे उपसम्पादेय्य।
‘‘द्वे वुट्ठापेस्सामी’’ति गणं वा आचरिनिं वा पत्तं वा चीवरं वा परियेसति, सीमं वा सम्मन्नति, आपत्ति दुक्कटस्स। ञत्तिया दुक्कटं। द्वीहि कम्मवाचाहि दुक्कटा। कम्मवाचापरियोसाने उपज्झायाय आपत्ति पाचित्तियस्स। गणस्स च आचरिनिया च आपत्ति दुक्कटस्स।
११७७. अनापत्ति एकन्तरिकं एकं वुट्ठापेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
तेरसमसिक्खापदं निट्ठितं।
कुमारीभूतवग्गो अट्ठमो।
९. छत्तुपाहनवग्गो
१. पठमसिक्खापदं
११७८. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खुनियो छत्तुपाहनं धारेन्ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो छत्तुपाहनं धारेस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खुनियो छत्तुपाहनं धारेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो छत्तुपाहनं धारेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो छत्तुपाहनं धारेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
‘‘या पन भिक्खुनी छत्तुपाहनं धारेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
एवञ्चिदं भगवता भिक्खुनीनं सिक्खापदं पञ्ञत्तं होति।
११७९. तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा भिक्खुनी गिलाना होति। तस्सा विना छत्तुपाहनं न फासु होति…पे॰… भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… अनुजानामि, भिक्खवे, गिलानाय भिक्खुनिया छत्तुपाहनं। एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११८०. ‘‘या पन भिक्खुनी अगिलाना छत्तुपाहनं धारेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११८१. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
अगिलाना नाम यस्सा विना छत्तुपाहनं फासु होति।
गिलाना नाम यस्सा विना छत्तुपाहनं न फासु होति।
छत्तं नाम तीणि छत्तानि – सेतच्छत्तं, किलञ्जच्छत्तं, पण्णच्छत्तं मण्डलबद्धं सलाकबद्धं। धारेय्याति सकिम्पि धारेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
११८२. अगिलाना अगिलानसञ्ञा छत्तुपाहनं धारेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अगिलाना वेमतिका छत्तुपाहनं धारेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अगिलाना गिलानसञ्ञा छत्तुपाहनं धारेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
छत्तं धारेति न उपाहनं, आपत्ति दुक्कटस्स। उपाहनं धारेति न छत्तं, आपत्ति दुक्कटस्स । गिलाना अगिलानसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। गिलाना वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। गिलाना गिलानसञ्ञा, अनापत्ति।
११८३. अनापत्ति गिलानाय, आरामे आरामूपचारे धारेति, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पठमसिक्खापदं निट्ठितं।
२. दुतियसिक्खापदं
११८४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खुनियो यानेन यायन्ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो यानेन यायिस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰ … ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खुनियो यानेन यायिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो यानेन यायन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो यानेन यायिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
‘‘या पन भिक्खुनी यानेन यायेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
एवञ्चिदं भगवता भिक्खुनीनं सिक्खापदं पञ्ञत्तं होति।
११८५. तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा भिक्खुनी गिलाना होति, न सक्कोति पदसा गन्तुं…पे॰… भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… अनुजानामि, भिक्खवे, गिलानाय भिक्खुनिया यानं। एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११८६. ‘‘या पन भिक्खुनी अगिलाना यानेन यायेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११८७. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
अगिलाना नाम सक्कोति पदसा गन्तुं।
गिलाना नाम न सक्कोति पदसा गन्तुं।
यानं नाम वय्हं रथो सकटं सन्दमानिका सिविका पाटङ्की।
यायेय्याति सकिम्पि यानेन यायति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
११८८. अगिलाना अगिलानसञ्ञा यानेन यायति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अगिलाना वेमतिका यानेन यायति, आपत्ति पाचित्तियस्स । अगिलाना गिलानसञ्ञा यानेन यायति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
गिलाना अगिलानसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। गिलाना वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। गिलाना गिलानसञ्ञा, अनापत्ति।
११८९. अनापत्ति गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
दुतियसिक्खापदं निट्ठितं।
३. ततियसिक्खापदं
११९०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा भिक्खुनी अञ्ञतरिस्सा इत्थिया कुलूपिका होति। अथ खो सा इत्थी तं भिक्खुनिं एतदवोच – ‘‘हन्दाय्ये, इमं सङ्घाणिं अमुकाय नाम इत्थिया देही’’ति। अथ खो सा भिक्खुनी – ‘‘सचाहं पत्तेन आदाय गच्छामि विस्सरो मे भविस्सती’’ति पटिमुञ्चित्वा अगमासि। तस्सा रथिकाय सुत्तके छिन्ने विप्पकिरियिंसु। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो सङ्घाणिं धारेस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰ … ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनी सङ्घाणिं धारेस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनी सङ्घाणिं धारेती’’ति धारेसीति (क॰)? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनी सङ्घाणिं धारेस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११९१. ‘‘या पन भिक्खुनी सङ्घाणिं धारेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११९२. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
सङ्घाणि नाम या काचि कटूपगा।
धारेय्याति सकिम्पि धारेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
११९३. अनापत्ति आबाधप्पच्चया, कटिसुत्तकं धारेति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
ततियसिक्खापदं निट्ठितं।
४. चतुत्थसिक्खापदं
११९४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खुनियो इत्थालङ्कारं धारेन्ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो इत्थालङ्कारं धारेस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खुनियो इत्थालङ्कारं धारेस्सन्ती’’ति …पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो इत्थालङ्कारं धारेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो इत्थालङ्कारं धारेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११९५. ‘‘या पन भिक्खुनी इत्थालङ्कारं धारेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
११९६. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
इत्थालङ्कारो नाम सीसूपगो गीवूपगो हत्थूपगो पादूपगो कटूपगो। धारेय्याति सकिम्पि धारेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
११९७. अनापत्ति आबाधपच्चया, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
चतुत्थसिक्खापदं निट्ठितं।
५. पञ्चमसिक्खापदं
११९८. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खुनियो गन्धवण्णकेन नहायन्ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो गन्धवण्णकेन नहायिस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खुनियो गन्धवण्णकेन नहायिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो गन्धवण्णकेन नहायन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो गन्धवण्णकेन नहायिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
११९९. ‘‘या पन भिक्खुनी गन्धवण्णकेन नहायेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१२००. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
गन्धो नाम यो कोचि गन्धो। वण्णकं नाम यं किञ्चि वण्णकं। नहायेय्याति नहायति। पयोगे दुक्कटं, नहानपरियोसाने आपत्ति पाचित्तियस्स।
१२०१. अनापत्ति आबाधप्पच्चया, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
पञ्चमसिक्खापदं निट्ठितं।
६. छट्ठसिक्खापदं
१२०२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खुनियो वासितकेन पिञ्ञाकेन नहायन्ति। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो वासितकेन पिञ्ञाकेन नहायिस्सन्ति, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खुनियो वासितकेन पिञ्ञाकेन नहायिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो वासितकेन पिञ्ञाकेन नहायन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, छब्बग्गिया भिक्खुनियो वासितकेन पिञ्ञाकेन नहायिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१२०३. ‘‘या पन भिक्खुनी वासितकेन पिञ्ञाकेन नहायेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१२०४. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
वासितकं नाम यं किञ्चि गन्धवासितकं। पिञ्ञाकं नाम तिलपिट्ठं वुच्चति। नहायेय्याति नहायति। पयोगे दुक्कटं, नहानपरियोसाने आपत्ति पाचित्तियस्स।
१२०५. अनापत्ति आबाधप्पच्चया, पकतिपिञ्ञाकेन नहायति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
छट्ठसिक्खापदं निट्ठितं।
७. सत्तमसिक्खापदं
१२०६. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो भिक्खुनिया उम्मद्दापेन्तिपि परिमद्दापेन्तिपि। मनुस्सा विहारचारिकं आहिण्डन्ता पस्सित्वा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो भिक्खुनिया उम्मद्दापेस्सन्तिपि परिमद्दापेस्सन्तिपि सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो भिक्खुनिया उम्मद्दापेस्सन्तिपि परिमद्दापेस्सन्तिपी’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो भिक्खुनिया उम्मद्दापेन्तिपि परिमद्दापेन्तिपीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो भिक्खुनिया उम्मद्दापेस्सन्तिपि परिमद्दापेस्सन्तिपि! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१२०७. ‘‘या पन भिक्खुनी भिक्खुनिया उम्मद्दापेय्य वा परिमद्दापेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
१२०८. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
भिक्खुनियाति अञ्ञाय भिक्खुनिया। उम्मद्दापेय्य वाति उम्मद्दापेति उब्बट्टापेति (सी॰), आपत्ति पाचित्तियस्स। परिमद्दापेय्य वाति सम्बाहापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
१२०९. अनापत्ति गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
सत्तमसिक्खापदं निट्ठितं।
८-९-१०. अट्ठम-नवम-दसमसिक्खापदं
१२१०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो सिक्खमानाय उम्मद्दापेन्तिपि परिमद्दापेन्तिपि…पे॰… सामणेरिया उम्मद्दापेन्तिपि परिमद्दापेन्तिपि…पे॰… गिहिनिया उम्मद्दापेन्तिपि परिमद्दापेन्तिपि। मनुस्सा विहारचारिकं आहिण्डन्ता पस्सित्वा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो गिहिनिया उम्मद्दापेस्सन्तिपि परिमद्दापेस्सन्तिपि, सेय्यथापि गिहिनियो कामभोगिनियो’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खुनियो तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – कथञ्हि नाम भिक्खुनियो गिहिनिया उम्मद्दापेस्सन्तिपि परिमद्दापेस्सन्तिपीति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो गिहिनिया उम्मद्दापेन्तिपि परिमद्दापेन्तिपीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो गिहिनिया उम्मद्दापेस्सन्तिपि परिमद्दापेस्सन्तिपि! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१२११. ‘‘या पन भिक्खुनी (सिक्खमानाय…पे॰… सामणेरिया…पे॰…) गिहिनिया उम्मद्दापेय्य वा परिमद्दापेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
१२१२. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
सिक्खमाना नाम द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा।
सामणेरी नाम दससिक्खापदिका।
गिहिनी नाम अगारिनी वुच्चति।
उम्मद्दापेय्य वाति उम्मद्दापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
परिमद्दापेय्य वाति सम्बाहापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
१२१३. अनापत्ति गिलानाय आबाधप्पच्चया (क॰), आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
अट्ठम नवम दसमसिक्खापदानि निट्ठितानि।
११. एकादसमसिक्खापदं
१२१४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो भिक्खुस्स पुरतो अनापुच्छा आसने निसीदन्ति। भिक्खू उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो भिक्खुस्स पुरतो अनापुच्छा आसने निसीदिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो भिक्खुस्स पुरतो अनापुच्छा आसने निसीदन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो भिक्खुस्स पुरतो अनापुच्छा आसने निसीदिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१२१५. ‘‘या पन भिक्खुनी भिक्खुस्स पुरतो अनापुच्छा आसने निसीदेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१२१६. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
भिक्खुस्स पुरतोति उपसम्पन्नस्स पुरतो। अनापुच्छाति अनपलोकेत्वा। आसने निसीदेय्याति अन्तमसो छमायपि निसीदति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
१२१७. अनापुच्छिते अनापुच्छितसञ्ञा आसने निसीदति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनापुच्छिते वेमतिका आसने निसीदति, आपत्ति पाचित्तियस्स । अनापुच्छिते आपुच्छितसञ्ञा आसने निसीदति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
आपुच्छिते अनापुच्छितसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। आपुच्छिते वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। आपुच्छिते आपुच्छितसञ्ञा, अनापत्ति।
१२१८. अनापत्ति आपुच्छा आसने निसीदति, गिलानाय, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
एकादसमसिक्खापदं निट्ठितं।
१२. द्वादसमसिक्खापदं
१२१९. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भिक्खुनियो अनोकासकतं भिक्खुं पञ्हं पुच्छन्ति। भिक्खू उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनियो अनोकासकतं भिक्खुं पञ्हं पुच्छिस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनियो अनोकासकतं भिक्खुं पञ्हं पुच्छन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनियो अनोकासकतं भिक्खुं पञ्हं पुच्छिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१२२०. ‘‘या पन भिक्खुनी अनोकासकतं भिक्खुं पञ्हं पुच्छेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१२२१. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
अनोकासकतन्ति अनापुच्छा। भिक्खुन्ति उपसम्पन्नं। पञ्हं पुच्छेय्याति सुत्तन्ते ओकासं कारापेत्वा विनयं वा अभिधम्मं वा पुच्छति, आपत्ति पाचित्तियस्स। विनये ओकासं कारापेत्वा सुत्तन्तं वा अभिधम्मं वा पुच्छति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अभिधम्मे ओकासं कारापेत्वा सुत्तन्तं वा विनयं वा पुच्छति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
१२२२. अनापुच्छिते अनापुच्छितसञ्ञा पञ्हं पुच्छति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनापुच्छिते वेमतिका पञ्हं पुच्छति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनापुच्छिते आपुच्छितसञ्ञा पञ्हं पुच्छति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
आपुच्छिते अनापुच्छितसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। आपुच्छिते वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। आपुच्छिते आपुच्छितसञ्ञा, अनापत्ति।
१२२३. अनापत्ति ओकासं कारापेत्वा पुच्छति, अनोदिस्स ओकासं कारापेत्वा यत्थ कत्थचि पुच्छति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
द्वादसमसिक्खापदं निट्ठितं।
१३. तेरसमसिक्खापदं
१२२४. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा भिक्खुनी असङ्कच्चिका असङ्कच्छिका (स्या॰) गामं पिण्डाय पाविसि। तस्सा रथिकाय वातमण्डलिका सङ्घाटियो उक्खिपिंसु। मनुस्सा उक्कुट्ठिं अकंसु – ‘‘सुन्दरा अय्याय थनुदरा’’ति। सा भिक्खुनी तेहि मनुस्सेहि उप्पण्डियमाना मङ्कु अहोसि। अथ खो सा भिक्खुनी उपस्सयं गन्त्वा भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनी असङ्कच्चिका गामं पविसिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनी असङ्कच्चिका गामं पाविसीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनी असङ्कच्चिका गामं पविसिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
१२२५. ‘‘या पन भिक्खुनी असङ्कच्चिका असङ्कच्छिका (स्या॰) गामं पविसेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
१२२६. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
असङ्कच्चिकाति विना सङ्कच्चिकं।
सङ्कच्चिकं नाम अधक्खकं उब्भनाभि, तस्स पटिच्छादनत्थाय।
गामं पविसेय्याति परिक्खित्तस्स गामस्स परिक्खेपं अतिक्कामेन्तिया आपत्ति पाचित्तियस्स। अपरिक्खित्तस्स गामस्स उपचारं ओक्कमन्तिया आपत्ति पाचित्तियस्स।
१२२७. अनापत्ति अच्छिन्नचीवरिकाय, नट्ठचीवरिकाय, गिलानाय, अस्सतिया, अजानन्तिया, आपदासु, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
तेरसमसिक्खापदं निट्ठितं।
छत्तुपाहनवग्गो नवमो।
उद्दिट्ठा खो, अय्यायो, छसट्ठिसता पाचित्तिया धम्मा। तत्थाय्यायो पुच्छामि – ‘‘कच्चित्थ परिसुद्धा’’? दुतियम्पि पुच्छामि – ‘‘कच्चित्थ परिसुद्धा’’? ततियम्पि पुच्छामि – ‘‘कच्चित्थ परिसुद्धा’’? परिसुद्धेत्थाय्यायो, तस्मा तुण्ही, एवमेतं धारयामीति।
खुद्दकं समत्तं।
भिक्खुनिविभङ्गे पाचित्तियकण्डं निट्ठितं।