૧૧. સક્કસંયુત્તં
૧. પઠમવગ્ગો
૧. સુવીરસુત્તં
૨૪૭. એવં
‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, અસુરા દેવે અભિયંસુ. અથ ખો, ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો સુવીરં દેવપુત્તં આમન્તેસિ – ‘એતે, તાત સુવીર, અસુરા દેવે અભિયન્તિ. ગચ્છ, તાત સુવીર, અસુરે પચ્ચુય્યાહી’તિ. ‘એવં ભદ્દન્તવા’તિ ખો, ભિક્ખવે, સુવીરો દેવપુત્તો સક્કસ્સ દેવાનમિન્દસ્સ પટિસ્સુત્વા પમાદં આપાદેસિ
‘‘અનુટ્ઠહં અવાયામં, સુખં યત્રાધિગચ્છતિ;
સુવીર તત્થ ગચ્છાહિ, મઞ્ચ તત્થેવ પાપયા’’તિ.
‘‘અલસ્વસ્સ
સબ્બકામસમિદ્ધસ્સ, તં મે સક્ક વરં દિસા’’તિ.
‘‘યત્થાલસો
સુવીર તત્થ ગચ્છાહિ, મઞ્ચ તત્થેવ પાપયા’’તિ.
‘‘અકમ્મુના
અસોકં અનુપાયાસં, તં મે સક્ક વરં દિસા’’તિ.
‘‘સચે અત્થિ અકમ્મેન, કોચિ ક્વચિ ન જીવતિ;
નિબ્બાનસ્સ હિ સો મગ્ગો, સુવીર તત્થ ગચ્છાહિ;
મઞ્ચ તત્થેવ પાપયા’’તિ.
‘‘સો હિ નામ, ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો સકં પુઞ્ઞફલં ઉપજીવમાનો દેવાનં તાવતિંસાનં ઇસ્સરિયાધિપચ્ચં રજ્જં કારેન્તો ઉટ્ઠાનવીરિયસ્સ વણ્ણવાદી ભવિસ્સતિ. ઇધ ખો તં, ભિક્ખવે, સોભેથ, યં તુમ્હે એવં સ્વાક્ખાતે ધમ્મવિનયે પબ્બજિતા સમાના ઉટ્ઠહેય્યાથ
૨. સુસીમસુત્તં
૨૪૮. સાવત્થિયં. તત્ર ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ભિક્ખવો’’તિ. ‘‘ભદન્તે’’તિ તે ભિક્ખૂ ભગવતો પચ્ચસ્સોસું. ભગવા એતદવોચ –
‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, અસુરા દેવે અભિયંસુ. અથ ખો, ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો સુસીમં
‘‘અનુટ્ઠહં
સુસીમ તત્થ ગચ્છાહિ, મઞ્ચ તત્થેવ પાપયા’’તિ.
‘‘અલસ્વસ્સ
સબ્બકામસમિદ્ધસ્સ, તં મે સક્ક વરં દિસા’’તિ.
‘‘યત્થાલસો અનુટ્ઠાતા, અચ્ચન્તં સુખમેધતિ;
સુસીમ તત્થ ગચ્છાહિ, મઞ્ચ તત્થેવ પાપયા’’તિ.
‘‘અકમ્મુના દેવસેટ્ઠ, સક્ક વિન્દેમુ યં સુખં;
અસોકં અનુપાયાસં, તં મે સક્ક વરં દિસા’’તિ.
‘‘સચે અત્થિ અકમ્મેન, કોચિ ક્વચિ ન જીવતિ;
નિબ્બાનસ્સ હિ સો મગ્ગો, સુસીમ તત્થ ગચ્છાહિ;
મઞ્ચ તત્થેવ પાપયા’’તિ.
‘‘સો હિ નામ, ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો સકં પુઞ્ઞફલં ઉપજીવમાનો દેવાનં તાવતિંસાનં ઇસ્સરિયાધિપચ્ચં રજ્જં કારેન્તો ઉટ્ઠાનવીરિયસ્સ વણ્ણવાદી ભવિસ્સતિ. ઇધ ખો તં, ભિક્ખવે, સોભેથ, યં તુમ્હે એવં સ્વાક્ખાતે ધમ્મવિનયે પબ્બજિતા સમાના ઉટ્ઠહેય્યાથ ઘટેય્યાથ વાયમેય્યાથ અપ્પત્તસ્સ પત્તિયા, અનધિગતસ્સ અધિગમાય, અસચ્છિકતસ્સ સચ્છિકિરિયાયા’’તિ.
૩. ધજગ્ગસુત્તં
૨૪૯. સાવત્થિયં
‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, દેવાસુરસઙ્ગામો સમુપબ્યૂળ્હો અહોસિ. અથ ખો, ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો દેવે તાવતિંસે આમન્તેસિ –
‘સચે, મારિસા, દેવાનં સઙ્ગામગતાનં ઉપ્પજ્જેય્ય
‘નો ચે મે ધજગ્ગં ઉલ્લોકેય્યાથ, અથ પજાપતિસ્સ દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકેય્યાથ. પજાપતિસ્સ હિ વો દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકયતં યં ભવિસ્સતિ ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા લોમહંસો વા, સો પહીયિસ્સતિ’.
‘નો
‘નો ચે વરુણસ્સ દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકેય્યાથ, અથ ઈસાનસ્સ દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકેય્યાથ. ઈસાનસ્સ હિ વો દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકયતં યં ભવિસ્સતિ ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા લોમહંસો વા, સો પહીયિસ્સતી’’’તિ.
‘‘તં ખો પન, ભિક્ખવે, સક્કસ્સ વા દેવાનમિન્દસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકયતં, પજાપતિસ્સ વા દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકયતં, વરુણસ્સ વા દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકયતં, ઈસાનસ્સ વા દેવરાજસ્સ ધજગ્ગં ઉલ્લોકયતં યં
‘‘તં
‘‘અહઞ્ચ ખો, ભિક્ખવે, એવં વદામિ – ‘સચે તુમ્હાકં, ભિક્ખવે, અરઞ્ઞગતાનં વા રુક્ખમૂલગતાનં વા સુઞ્ઞાગારગતાનં વા ઉપ્પજ્જેય્ય ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા લોમહંસો વા, મમેવ તસ્મિં સમયે અનુસ્સરેય્યાથ – ઇતિપિ સો ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો વિજ્જાચરણસમ્પન્નો સુગતો લોકવિદૂ અનુત્તરો પુરિસદમ્મસારથિ સત્થા દેવમનુસ્સાનં બુદ્ધો ભગવા’તિ. મમઞ્હિ વો, ભિક્ખવે, અનુસ્સરતં યં ભવિસ્સતિ ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા લોમહંસો વા, સો પહીયિસ્સતિ.
‘‘નો
‘‘નો ચે ધમ્મં અનુસ્સરેય્યાથ, અથ સઙ્ઘં અનુસ્સરેય્યાથ – ‘સુપ્પટિપન્નો ભગવતો સાવકસઙ્ઘો ઉજુપ્પટિપન્નો ભગવતો સાવકસઙ્ઘો
‘‘તં કિસ્સ હેતુ? તથાગતો હિ, ભિક્ખવે, અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો વીતરાગો વીતદોસો વીતમોહો અભીરુ અચ્છમ્ભી અનુત્રાસી અપલાયી’’તિ. ઇદમવોચ ભગવા. ઇદં વત્વાન સુગતો અથાપરં એતદવોચ સત્થા –
‘‘અરઞ્ઞે રુક્ખમૂલે વા, સુઞ્ઞાગારેવ ભિક્ખવો;
અનુસ્સરેથ
‘‘નો
અથ ધમ્મં સરેય્યાથ, નિય્યાનિકં સુદેસિતં.
‘‘નો ચે ધમ્મં સરેય્યાથ, નિય્યાનિકં સુદેસિતં;
અથ સઙ્ઘં સરેય્યાથ, પુઞ્ઞક્ખેત્તં અનુત્તરં.
‘‘એવં બુદ્ધં સરન્તાનં, ધમ્મં સઙ્ઘઞ્ચ ભિક્ખવો;
ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા, લોમહંસો ન હેસ્સતી’’તિ.
૪. વેપચિત્તિસુત્તં
૨૫૦. સાવત્થિનિદાનં. ‘‘ભૂતપુબ્બં
‘‘ભયા નુ મઘવા સક્ક, દુબ્બલ્યા નો તિતિક્ખસિ;
સુણન્તો ફરુસં વાચં, સમ્મુખા વેપચિત્તિનો’’તિ.
‘‘નાહં
કથઞ્હિ માદિસો વિઞ્ઞૂ, બાલેન પટિસંયુજે’’તિ.
‘‘ભિય્યો બાલા પભિજ્જેય્યું, નો ચસ્સ પટિસેધકો;
તસ્મા ભુસેન દણ્ડેન, ધીરો બાલં નિસેધયે’’તિ.
‘‘એતદેવ
પરં સઙ્કુપિતં ઞત્વા, યો સતો ઉપસમ્મતી’’તિ.
‘‘એતદેવ તિતિક્ખાય, વજ્જં પસ્સામિ વાસવ;
યદા નં મઞ્ઞતિ બાલો, ભયા મ્યાયં તિતિક્ખતિ;
અજ્ઝારુહતિ દુમ્મેધો, ગોવ ભિય્યો પલાયિન’’ન્તિ.
‘‘કામં
સદત્થપરમા અત્થા, ખન્ત્યા ભિય્યો ન વિજ્જતિ.
‘‘યો હવે બલવા સન્તો, દુબ્બલસ્સ તિતિક્ખતિ;
તમાહુ પરમં ખન્તિં, નિચ્ચં ખમતિ દુબ્બલો.
‘‘અબલં તં બલં આહુ, યસ્સ બાલબલં બલં;
બલસ્સ ધમ્મગુત્તસ્સ, પટિવત્તા ન વિજ્જતિ.
‘‘તસ્સેવ તેન પાપિયો, યો કુદ્ધં પટિકુજ્ઝતિ;
કુદ્ધં અપ્પટિકુજ્ઝન્તો, સઙ્ગામં જેતિ દુજ્જયં.
‘‘ઉભિન્નમત્થં
પરં સઙ્કુપિતં ઞત્વા, યો સતો ઉપસમ્મતિ.
‘‘ઉભિન્નં
જના મઞ્ઞન્તિ બાલોતિ, યે ધમ્મસ્સ અકોવિદા’’તિ.
‘‘સો હિ નામ, ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો સકં પુઞ્ઞફલં ઉપજીવમાનો દેવાનં તાવતિંસાનં ઇસ્સરિયાધિપચ્ચં રજ્જં કારેન્તો ખન્તિસોરચ્ચસ્સ વણ્ણવાદી ભવિસ્સતિ. ઇધ ખો તં, ભિક્ખવે, સોભેથ યં
૫. સુભાસિતજયસુત્તં
૨૫૧. સાવત્થિનિદાનં. ‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, દેવાસુરસઙ્ગામો સમુપબ્યૂળ્હો અહોસિ. અથ ખો, ભિક્ખવે, વેપચિત્તિ અસુરિન્દો સક્કં દેવાનમિન્દં એતદવોચ – ‘હોતુ, દેવાનમિન્દ, સુભાસિતેન જયો’તિ. ‘હોતુ, વેપચિત્તિ, સુભાસિતેન જયો’તિ. અથ ખો, ભિક્ખવે, દેવા ચ અસુરા ચ પારિસજ્જે ઠપેસું – ‘ઇમે નો સુભાસિતદુબ્ભાસિતં આજાનિસ્સન્તી’તિ. અથ ખો, ભિક્ખવે, વેપચિત્તિં અસુરિન્દો સક્કં દેવાનમિન્દં એતદવોચ – ‘ભણ, દેવાનમિન્દ, ગાથ’ન્તિ. એવં વુત્તે, ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો વેપચિત્તિ અસુરિન્દં એતદવોચ – ‘તુમ્હે ખ્વેત્થ, વેપચિત્તિ, પુબ્બદેવા. ભણ, વેપચિત્તિ, ગાથ’ન્તિ. એવં
‘‘ભિય્યો બાલા પભિજ્જેય્યું, નો ચસ્સ પટિસેધકો;
તસ્મા ભુસેન દણ્ડેન, ધીરો બાલં નિસેધયે’’તિ.
‘‘ભાસિતાય ખો પન, ભિક્ખવે, વેપચિત્તિના અસુરિન્દેન ગાથાય અસુરા અનુમોદિંસુ, દેવા તુણ્હી અહેસું. અથ ખો, ભિક્ખવે, વેપચિત્તિ અસુરિન્દો સક્કં દેવાનમિન્દં એતદવોચ – ‘ભણ, દેવાનમિન્દ, ગાથ’ન્તિ. એવં
‘‘એતદેવ
પરં સઙ્કુપિતં ઞત્વા, યો સતો ઉપસમ્મતી’’તિ.
‘‘ભાસિતાય
‘‘એતદેવ તિતિક્ખાય, વજ્જં પસ્સામિ વાસવ;
યદા નં મઞ્ઞતિ બાલો, ભયા મ્યાયં તિતિક્ખતિ;
અજ્ઝારુહતિ દુમ્મેધો, ગોવ ભિય્યો પલાયિન’’ન્તિ.
‘‘ભાસિતાય ખો પન, ભિક્ખવે, વેપચિત્તિના અસુરિન્દેન ગાથાય અસુરા અનુમોદિંસુ, દેવા તુણ્હી અહેસું. અથ ખો, ભિક્ખવે, વેપચિત્તિ અસુરિન્દો સક્કં દેવાનમિન્દં એતદવોચ – ‘ભણ, દેવાનમિન્દ, ગાથ’ન્તિ. એવં વુત્તે, ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો ઇમા ગાથાયો અભાસિ –
‘‘કામં મઞ્ઞતુ વા મા વા, ભયા મ્યાયં તિતિક્ખતિ;
સદત્થપરમા અત્થા, ખન્ત્યા ભિય્યો ન વિજ્જતિ.
‘‘યો હવે બલવા સન્તો, દુબ્બલસ્સ તિતિક્ખતિ;
તમાહુ પરમં ખન્તિં, નિચ્ચં ખમતિ દુબ્બલો.
‘‘અબલં
બલસ્સ ધમ્મગુત્તસ્સ, પટિવત્તા ન વિજ્જતિ.
‘‘તસ્સેવ તેન પાપિયો, યો કુદ્ધં પટિકુજ્ઝતિ;
કુદ્ધં અપ્પટિકુજ્ઝન્તો, સઙ્ગામં જેતિ દુજ્જયં.
‘‘ઉભિન્નમત્થં
પરં સઙ્કુપિતં ઞત્વા, યો સતો ઉપસમ્મતિ.
‘‘ઉભિન્નં
જના મઞ્ઞન્તિ બાલોતિ, યે ધમ્મસ્સ અકોવિદા’’તિ.
‘‘ભાસિતાસુ ખો પન, ભિક્ખવે, સક્કેન દેવાનમિન્દેન ગાથાસુ, દેવા અનુમોદિંસુ, અસુરા તુણ્હી અહેસું. અથ ખો, ભિક્ખવે, દેવાનઞ્ચ અસુરાનઞ્ચ પારિસજ્જા એતદવોચું – ‘ભાસિતા ખો વેપચિત્તિના અસુરિન્દેન ગાથાયો. તા ચ ખો સદણ્ડાવચરા સસત્થાવચરા, ઇતિ ભણ્ડનં ઇતિ
૬. કુલાવકસુત્તં
૨૫૨. સાવત્થિયં. ‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, દેવાસુરસઙ્ગામો સમુપબ્યૂળ્હો અહોસિ. તસ્મિં ખો પન, ભિક્ખવે, સઙ્ગામે અસુરા જિનિંસુ
‘‘કુલાવકા માતલિ સિમ્બલિસ્મિં,
ઈસામુખેન પરિવજ્જયસ્સુ;
કામં ચજામ અસુરેસુ પાણં,
માયિમે દિજા વિકુલાવકા
‘‘‘એવં ભદ્દન્તવા’તિ ખો, ભિક્ખવે, માતલિ સઙ્ગાહકો સક્કસ્સ દેવાનમિન્દસ્સ પટિસ્સુત્વા સહસ્સયુત્તં આજઞ્ઞરથં પચ્ચુદાવત્તેસિ. અથ ખો, ભિક્ખવે, અસુરાનં એતદહોસિ
૭. નદુબ્ભિયસુત્તં
૨૫૩. સાવત્થિયં. ‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, સક્કસ્સ દેવાનમિન્દસ્સ રહોગતસ્સ પટિસલ્લીનસ્સ એવં ચેતસો પરિવિતક્કો ઉદપાદિ – ‘યોપિ મે અસ્સ સુપચ્ચત્થિકો તસ્સપાહં ન દુબ્ભેય્ય’ન્તિ. અથ ખો, ભિક્ખવે, વેપચિત્તિ અસુરિન્દો સક્કસ્સ દેવાનમિન્દસ્સ ચેતસા ચેતોપરિવિતક્કમઞ્ઞાય
‘‘યદેવ તે, મારિસ, પુબ્બે ચિત્તં, તદેવ ત્વં મા પજહાસી’’તિ
‘‘સપસ્સુ ચ મે, વેપચિત્તિ, અદુબ્ભાયા’’તિ
‘‘યં મુસા ભણતો પાપં, યં પાપં અરિયૂપવાદિનો;
મિત્તદ્દુનો ચ યં પાપં, યં પાપં અકતઞ્ઞુનો;
તમેવ પાપં ફુસતુ
૮. વેરોચનઅસુરિન્દસુત્તં
૨૫૪. સાવત્થિયં જેતવને. તેન ખો પન સમયેન ભગવા દિવાવિહારગતો હોતિ પટિસલ્લીનો. અથ ખો સક્કો ચ દેવાનમિન્દો વેરોચનો ચ અસુરિન્દો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા પચ્ચેકં દ્વારબાહં નિસ્સાય અટ્ઠંસુ. અથ ખો વેરોચનો અસુરિન્દો ભગવતો સન્તિકે ઇમં ગાથં અભાસિ –
‘‘વાયમેથેવ
નિપ્ફન્નસોભનો
‘‘વાયમેથેવ
નિપ્ફન્નસોભનો અત્થો
‘‘સબ્બે
સંયોગપરમા ત્વેવ, સમ્ભોગા સબ્બપાણિનં;
નિપ્ફન્નસોભનો અત્થો, વેરોચનવચો ઇદ’’ન્તિ.
‘‘સબ્બે સત્તા અત્થજાતા, તત્થ તત્થ યથારહં;
સંયોગપરમા ત્વેવ, સમ્ભોગા સબ્બપાણિનં;
નિપ્ફન્નસોભનો અત્થો, ખન્ત્યા ભિય્યો ન વિજ્જતી’’તિ.
૯. અરઞ્ઞાયતનઇસિસુત્તં
૨૫૫. સાવત્થિયં
‘‘ગન્ધો
કાયા ચુતો ગચ્છતિ માલુતેન;
ઇતો
ગન્ધો ઇસીનં અસુચિ દેવરાજા’’તિ.
‘‘ગન્ધો ઇસીનં ચિરદિક્ખિતાનં,
કાયા ચુતો ગચ્છતુ
સુચિત્રપુપ્ફં સિરસ્મિંવ માલં;
ગન્ધં
ન હેત્થ દેવા પટિકૂલસઞ્ઞિનો’’તિ.
૧૦. સમુદ્દકસુત્તં
૨૫૬. સાવત્થિયં. ‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, સમ્બહુલા ઇસયો સીલવન્તો કલ્યાણધમ્મા સમુદ્દતીરે પણ્ણકુટીસુ સમ્મન્તિ. તેન ખો પન સમયેન દેવાસુરસઙ્ગામો સમુપબ્યૂળ્હો અહોસિ. અથ ખો, ભિક્ખવે, તેસં ઇસીનં સીલવન્તાનં કલ્યાણધમ્માનં એતદહોસિ – ‘ધમ્મિકા ખો દેવા, અધમ્મિકા અસુરા. સિયાપિ નો અસુરતો ભયં. યંનૂન મયં સમ્બરં અસુરિન્દં ઉપસઙ્કમિત્વા
‘‘ઇસયો સમ્બરં પત્તા, યાચન્તિ અભયદક્ખિણં;
કામંકરો હિ તે દાતું, ભયસ્સ અભયસ્સ વા’’તિ.
‘‘ઇસીનં અભયં નત્થિ, દુટ્ઠાનં સક્કસેવિનં;
અભયં યાચમાનાનં, ભયમેવ દદામિ વો’’તિ.
‘‘અભયં
પટિગ્ગણ્હામ તે એતં, અક્ખયં હોતુ તે ભયં.
‘‘યાદિસં વપતે બીજં, તાદિસં હરતે ફલં;
કલ્યાણકારી કલ્યાણં, પાપકારી ચ પાપકં;
પવુત્તં તાત તે બીજં, ફલં પચ્ચનુભોસ્સસી’’તિ.
‘‘અથ ખો, ભિક્ખવે, તે ઇસયો સીલવન્તો કલ્યાણધમ્મા સમ્બરં અસુરિન્દં અભિસપિત્વા – સેય્યથાપિ નામ બલવા પુરિસો સમિઞ્જિતં વા બાહં પસારેય્ય, પસારિતં વા બાહં સમિઞ્જેય્ય એવમેવ – સમ્બરસ્સ અસુરિન્દસ્સ સમ્મુખે અન્તરહિતા સમુદ્દતીરે પણ્ણકુટીસુ પાતુરહેસું. અથ
પઠમો વગ્ગો.
તસ્સુદ્દાનં –
સુવીરં સુસીમઞ્ચેવ, ધજગ્ગં વેપચિત્તિનો;
સુભાસિતં જયઞ્ચેવ, કુલાવકં નદુબ્ભિયં;
વેરોચન અસુરિન્દો, ઇસયો અરઞ્ઞકઞ્ચેવ;
ઇસયો ચ સમુદ્દકાતિ.
૨. દુતિયવગ્ગો
૧. વતપદસુત્તં
૨૫૭. સાવત્થિયં
‘‘માતાપેત્તિભરં
સણ્હં સખિલસમ્ભાસં, પેસુણેય્યપ્પહાયિનં.
‘‘મચ્છેરવિનયે યુત્તં, સચ્ચં કોધાભિભું નરં;
તં વે દેવા તાવતિંસા, આહુ સપ્પુરિસો ઇતી’’તિ.
૨. સક્કનામસુત્તં
૨૫૮. સાવત્થિયં
‘‘સક્કો, ભિક્ખવે, દેવાનમિન્દો પુબ્બે મનુસ્સભૂતો સમાનો પુરે
‘‘સક્કો, ભિક્ખવે, દેવાનમિન્દો પુબ્બે મનુસ્સભૂતો સમાનો સક્કચ્ચં દાનં અદાસિ, તસ્મા સક્કોતિ વુચ્ચતિ.
‘‘સક્કો
‘‘સક્કો, ભિક્ખવે, દેવાનમિન્દો સહસ્સમ્પિ અત્થાનં મુહુત્તેન ચિન્તેતિ, તસ્મા સહસ્સક્ખોતિ વુચ્ચતિ.
‘‘સક્કસ્સ, ભિક્ખવે, દેવાનમિન્દસ્સ સુજા નામ અસુરકઞ્ઞા પજાપતિ, તસ્મા સુજમ્પતીતિ વુચ્ચતિ.
‘‘સક્કો, ભિક્ખવે, દેવાનમિન્દો દેવાનં તાવતિંસાનં ઇસ્સરિયાધિપચ્ચં રજ્જં કારેતિ, તસ્મા દેવાનમિન્દોતિ વુચ્ચતિ.
‘‘સક્કસ્સ
‘‘માતાપેત્તિભરં
સણ્હં સખિલસમ્ભાસં, પેસુણેય્યપ્પહાયિનં.
‘‘મચ્છેરવિનયે યુત્તં, સચ્ચં કોધાભિભું નરં;
તં વે દેવા તાવતિંસા, આહુ સપ્પુરિસો ઇતી’’તિ.
૩. મહાલિસુત્તં
૨૫૯. એવં
‘‘દિટ્ઠો ખો
‘‘દિટ્ઠો ખો મે, મહાલિ, સક્કો દેવાનમિન્દો’’તિ.
‘‘સો હિ નૂન, ભન્તે, સક્કપતિરૂપકો ભવિસ્સતિ. દુદ્દસો હિ, ભન્તે, સક્કો દેવાનમિન્દો’’તિ.
‘‘સક્કઞ્ચ ખ્વાહં, મહાલિ, પજાનામિ સક્કકરણે ચ ધમ્મે, યેસં ધમ્માનં સમાદિન્નત્તા સક્કો સક્કત્તં અજ્ઝગા, તઞ્ચ પજાનામિ.
‘‘સક્કો, મહાલિ, દેવાનમિન્દો પુબ્બે મનુસ્સભૂતો સમાનો મઘો નામ માણવો અહોસિ, તસ્મા મઘવાતિ વુચ્ચતિ.
‘‘સક્કો, મહાલિ, દેવાનમિન્દો પુબ્બે મનુસ્સભૂતો સમાનો સક્કચ્ચં દાનં અદાસિ, તસ્મા સક્કોતિ વુચ્ચતિ.
‘‘સક્કો, મહાલિ, દેવાનમિન્દો પુબ્બે મનુસ્સભૂતો સમાનો પુરે દાનં અદાસિ, તસ્મા પુરિન્દદોતિ વુચ્ચતિ.
‘‘સક્કો, મહાલિ, દેવાનમિન્દો પુબ્બે મનુસ્સભૂતો સમાનો આવસથં અદાસિ, તસ્મા વાસવોતિ વુચ્ચતિ.
‘‘સક્કો, મહાલિ, દેવાનમિન્દો સહસ્સમ્પિ અત્થાનં મુહુત્તેન ચિન્તેતિ, તસ્મા સહસ્સક્ખોતિ વુચ્ચતિ.
‘‘સક્કસ્સ
‘‘સક્કો, મહાલિ, દેવાનમિન્દો દેવાનં તાવતિંસાનં ઇસ્સરિયાધિપચ્ચં
‘‘સક્કસ્સ, મહાલિ, દેવાનમિન્દસ્સ પુબ્બે મનુસ્સભૂતસ્સ સત્ત
‘‘માતાપેત્તિભરં જન્તું, કુલે જેટ્ઠાપચાયિનં;
સણ્હં સખિલસમ્ભાસં, પેસુણેય્યપ્પહાયિનં.
‘‘મચ્છેરવિનયે યુત્તં, સચ્ચં કોધાભિભું નરં;
તં વે દેવા તાવતિંસા, આહુ સપ્પુરિસો ઇતી’’તિ.
૪. દલિદ્દસુત્તં
૨૬૦. એકં સમયં ભગવા રાજગહે વિહરતિ વેળુવને કલન્દકનિવાપે. તત્ર ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ભિક્ખવો’’તિ. ‘‘ભદન્તે’’તિ તે ભિક્ખૂ ભગવતો પચ્ચસ્સોસું. ભગવા એતદવોચ –
‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, અઞ્ઞતરો પુરિસો ઇમસ્મિંયેવ
‘‘અથ ખો, ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો દેવે તાવતિંસે આમન્તેસિ – ‘મા ખો તુમ્હે, મારિસા, એતસ્સ દેવપુત્તસ્સ ઉજ્ઝાયિત્થ. એસો ખો, મારિસા, દેવપુત્તો પુબ્બે મનુસ્સભૂતો સમાનો તથાગતપ્પવેદિતે
‘‘યસ્સ સદ્ધા તથાગતે, અચલા સુપ્પતિટ્ઠિતા;
સીલઞ્ચ યસ્સ કલ્યાણં, અરિયકન્તં પસંસિતં.
‘‘સઙ્ઘે પસાદો યસ્સત્થિ, ઉજુભૂતઞ્ચ દસ્સનં;
અદલિદ્દોતિ તં આહુ, અમોઘં તસ્સ જીવિતં.
‘‘તસ્મા સદ્ધઞ્ચ સીલઞ્ચ, પસાદં ધમ્મદસ્સનં;
અનુયુઞ્જેથ મેધાવી, સરં બુદ્ધાન સાસન’’ન્તિ.
૫. રામણેય્યકસુત્તં
૨૬૧. સાવત્થિયં
‘‘આરામચેત્યા
મનુસ્સરામણેય્યસ્સ, કલં નાગ્ઘન્તિ સોળસિં.
‘‘ગામે વા યદિ વારઞ્ઞે, નિન્ને વા યદિ વા થલે;
યત્થ અરહન્તો વિહરન્તિ, તં ભૂમિરામણેય્યક’’ન્તિ.
૬. યજમાનસુત્તં
૨૬૨. એકં
‘‘યજમાનાનં મનુસ્સાનં, પુઞ્ઞપેક્ખાન પાણિનં;
કરોતં ઓપધિકં પુઞ્ઞં, કત્થ દિન્નં મહપ્ફલ’’ન્તિ.
‘‘ચત્તારો ચ પટિપન્ના, ચત્તારો ચ ફલે ઠિતા;
એસ સઙ્ઘો ઉજુભૂતો, પઞ્ઞાસીલસમાહિતો.
‘‘યજમાનાનં મનુસ્સાનં, પુઞ્ઞપેક્ખાન પાણિનં;
કરોતં ઓપધિકં પુઞ્ઞં, સઙ્ઘે દિન્નં મહપ્ફલ’’ન્તિ.
૭. બુદ્ધવન્દનાસુત્તં
૨૬૩. સાવત્થિયં
‘‘ઉટ્ઠેહિ
પન્નભાર અનણ વિચર લોકે;
ચિત્તઞ્ચ તે સુવિમુત્તં,
ચન્દો યથા પન્નરસાય રત્તિ’’ન્તિ.
‘‘ન
‘‘ઉટ્ઠેહિ વીર વિજિતસઙ્ગામ,
સત્થવાહ અનણ વિચર લોકે;
દેસસ્સુ ભગવા ધમ્મં,
અઞ્ઞાતારો ભવિસ્સન્તી’’તિ.
૮. ગહટ્ઠવન્દનાસુત્તં
૨૬૪. સાવત્થિયં. તત્ર…પે॰… એતદવોચ – ‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો માતલિં સઙ્ગાહકં આમન્તેસિ – ‘યોજેહિ, સમ્મ માતલિ, સહસ્સયુત્તં
‘‘તં નમસ્સન્તિ તેવિજ્જા, સબ્બે ભુમ્મા ચ ખત્તિયા;
ચત્તારો ચ મહારાજા, તિદસા ચ યસસ્સિનો;
અથ કો નામ સો યક્ખો, યં ત્વં સક્ક નમસ્સસી’’તિ.
‘‘મં નમસ્સન્તિ તેવિજ્જા, સબ્બે ભુમ્મા ચ ખત્તિયા;
ચત્તારો ચ મહારાજા, તિદસા ચ યસસ્સિનો.
‘‘અહઞ્ચ સીલસમ્પન્ને, ચિરરત્તસમાહિતે;
સમ્માપબ્બજિતે વન્દે, બ્રહ્મચરિયપરાયને.
‘‘યે ગહટ્ઠા પુઞ્ઞકરા, સીલવન્તો ઉપાસકા;
ધમ્મેન દારં પોસેન્તિ, તે નમસ્સામિ માતલી’’તિ.
‘‘સેટ્ઠા હિ કિર લોકસ્મિં, યે ત્વં સક્ક નમસ્સસિ;
અહમ્પિ તે નમસ્સામિ, યે નમસ્સસિ વાસવા’’તિ.
‘‘ઇદં વત્વાન મઘવા, દેવરાજા સુજમ્પતિ;
પુથુદ્દિસા નમસ્સિત્વા, પમુખો રથમારુહી’’તિ.
૯. સત્થારવન્દનાસુત્તં
૨૬૫. સાવત્થિયં
‘‘યઞ્હિ દેવા મનુસ્સા ચ, તં નમસ્સન્તિ વાસવ;
અથ કો નામ સો યક્ખો, યં ત્વં સક્ક નમસ્સસી’’તિ.
‘‘યો ઇધ સમ્માસમ્બુદ્ધો, અસ્મિં લોકે સદેવકે;
અનોમનામં સત્થારં, તં નમસ્સામિ માતલિ.
‘‘યેસં રાગો ચ દોસો ચ, અવિજ્જા ચ વિરાજિતા;
ખીણાસવા અરહન્તો, તે નમસ્સામિ માતલિ.
‘‘યે રાગદોસવિનયા, અવિજ્જાસમતિક્કમા;
સેક્ખા અપચયારામા, અપ્પમત્તાનુસિક્ખરે;
તે નમસ્સામિ માતલી’’તિ.
‘‘સેટ્ઠા હિ કિર લોકસ્મિં, યે ત્વં સક્ક નમસ્સસિ;
અહમ્પિ તે નમસ્સામિ, યે નમસ્સસિ વાસવા’’તિ.
‘‘ઇદં વત્વાન મઘવા, દેવરાજા સુજમ્પતિ;
ભગવન્તં નમસ્સિત્વા, પમુખો રથમારુહી’’તિ.
૧૦. સઙ્ઘવન્દનાસુત્તં
૨૬૬. સાવત્થિયં
‘‘તઞ્હિ એતે નમસ્સેય્યું, પૂતિદેહસયા નરા;
નિમુગ્ગા કુણપમ્હેતે, ખુપ્પિપાસસમપ્પિતા.
‘‘કિં નુ તેસં પિહયસિ, અનાગારાન વાસવ;
આચારં ઇસિનં બ્રૂહિ, તં સુણોમ વચો તવા’’તિ.
‘‘એતં તેસં પિહયામિ, અનાગારાન માતલિ;
યમ્હા ગામા પક્કમન્તિ, અનપેક્ખા વજન્તિ તે.
‘‘ન તેસં કોટ્ઠે ઓપેન્તિ, ન કુમ્ભિ
પરનિટ્ઠિતમેસાના
‘‘સુમન્તમન્તિનો
દેવા વિરુદ્ધા અસુરેહિ, પુથુ મચ્ચા ચ માતલિ.
‘‘અવિરુદ્ધા વિરુદ્ધેસુ, અત્તદણ્ડેસુ નિબ્બુતા;
સાદાનેસુ અનાદાના, તે નમસ્સામિ માતલી’’તિ.
‘‘સેટ્ઠા હિ કિર લોકસ્મિં, યે ત્વં સક્ક નમસ્સસિ;
અહમ્પિ તે નમસ્સામિ, યે નમસ્સસિ વાસવા’’તિ.
‘‘ઇદં
ભિક્ખુસઙ્ઘં નમસ્સિત્વા, પમુખો રથમારુહી’’તિ.
દુતિયો વગ્ગો.
તસ્સુદ્દાનં –
દેવા પન
યજમાનઞ્ચ વન્દના, તયો સક્કનમસ્સનાતિ.
૩. તતિયવગ્ગો
૧. છેત્વાસુત્તં
૨૬૭. સાવત્થિયં
‘‘કિંસુ છેત્વા સુખં સેતિ, કિંસુ છેત્વા ન સોચતિ;
કિસ્સસ્સુ એકધમ્મસ્સ, વધં રોચેસિ ગોતમા’’તિ.
‘‘કોધં છેત્વા સુખં સેતિ, કોધં છેત્વા ન સોચતિ;
કોધસ્સ વિસમૂલસ્સ, મધુરગ્ગસ્સ વાસવ;
વધં અરિયા પસંસન્તિ, તઞ્હિ છેત્વા ન સોચતી’’તિ.
૨. દુબ્બણ્ણિયસુત્તં
૨૬૮. સાવત્થિયં
‘‘અથ ખો, ભિક્ખવે, દેવા તાવતિંસા યેન સક્કો દેવાનમિન્દો તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા સક્કં દેવાનમિન્દં એતદવોચું – ‘ઇધ તે, મારિસ, અઞ્ઞતરો યક્ખો દુબ્બણ્ણો ઓકોટિમકો સક્કસ્સ દેવાનમિન્દસ્સ આસને નિસિન્નો. તત્ર સુદં, મારિસ, દેવા તાવતિંસા ઉજ્ઝાયન્તિ ખિય્યન્તિ વિપાચેન્તિ – અચ્છરિયં વત, ભો, અબ્ભુતં વત, ભો! અયં યક્ખો દુબ્બણ્ણો ઓકોટિમકો
‘‘અથ ખો, ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો યેન સો કોધભક્ખો યક્ખો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા એકંસં ઉત્તરાસઙ્ગં કરિત્વા દક્ખિણજાણુમણ્ડલં પથવિયં નિહન્ત્વા યેન સો કોધભક્ખો યક્ખો તેનઞ્જલિં પણામેત્વા તિક્ખત્તું નામં સાવેતિ – ‘સક્કોહં મારિસ, દેવાનમિન્દો, સક્કોહં, મારિસ, દેવાનમિન્દો’તિ. યથા યથા ખો, ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો નામં સાવેસિ, તથા તથા સો યક્ખો દુબ્બણ્ણતરો ચેવ અહોસિ ઓકોટિમકતરો ચ. દુબ્બણ્ણતરો ચેવ
‘‘ન
ન વો ચિરાહં કુજ્ઝામિ, કોધો મયિ નાવતિટ્ઠતિ.
‘‘કુદ્ધાહં ન ફરુસં બ્રૂમિ, ન ચ ધમ્માનિ કિત્તયે;
સન્નિગ્ગણ્હામિ અત્તાનં, સમ્પસ્સં અત્થમત્તનો’’તિ.
૩. સમ્બરિમાયાસુત્તં
૨૬૯. સાવત્થિયં…પે॰… ભગવા એતદવોચ – ‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, વેપચિત્તિ અસુરિન્દો આબાધિકો અહોસિ દુક્ખિતો બાળ્હગિલાનો. અથ ખો ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો યેન વેપચિત્તિ અસુરિન્દો તેનુપસઙ્કમિ ગિલાનપુચ્છકો. અદ્દસા ખો, ભિક્ખવે, વેપચિત્તિ અસુરિન્દો સક્કં દેવાનમિન્દં દૂરતોવ આગચ્છન્તં. દિસ્વાન સક્કં દેવાનમિન્દં એતદવોચ – ‘તિકિચ્છ મં દેવાનમિન્દા’તિ. ‘વાચેહિ
‘‘માયાવી
ઉપેતિ નિરયં ઘોરં, સમ્બરોવ સતં સમ’’ન્તિ.
૪. અચ્ચયસુત્તં
૨૭૦. સાવત્થિયં…પે॰… આરામે. તેન ખો પન સમયેન દ્વે ભિક્ખૂ સમ્પયોજેસું. તત્રેકો ભિક્ખુ અચ્ચસરા. અથ ખો સો ભિક્ખુ તસ્સ ભિક્ખુનો સન્તિકે અચ્ચયં અચ્ચયતો દેસેતિ; સો ભિક્ખુ નપ્પટિગ્ગણ્હાતિ. અથ ખો સમ્બહુલા ભિક્ખૂ યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ. એકમન્તં નિસિન્ના ખો તે ભિક્ખૂ ભગવન્તં એતદવોચું – ‘‘ઇધ, ભન્તે, દ્વે ભિક્ખૂ સમ્પયોજેસું, તત્રેકો ભિક્ખુ અચ્ચસરા
‘‘દ્વેમે, ભિક્ખવે, બાલા. યો ચ અચ્ચયં અચ્ચયતો ન પસ્સતિ, યો ચ અચ્ચયં દેસેન્તસ્સ યથાધમ્મં નપ્પટિગ્ગણ્હા’’તિ – ઇમે ખો, ભિક્ખવે, દ્વે બાલા. ‘‘દ્વેમે, ભિક્ખવે, પણ્ડિતા. યો ચ અચ્ચયં અચ્ચયતો પસ્સતિ, યો ચ અચ્ચયં દેસેન્તસ્સ યથાધમ્મં પટિગ્ગણ્હા’’તિ – ઇમે ખો, ભિક્ખવે, દ્વે પણ્ડિતા.
‘‘ભૂતપુબ્બં
‘‘કોધો
અગરહિયં મા ગરહિત્થ, મા ચ ભાસિત્થ પેસુણં;
અથ પાપજનં કોધો, પબ્બતોવાભિમદ્દતી’’તિ.
૫. અક્કોધસુત્તં
૨૭૧. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. તત્ર ખો ભગવા ભિક્ખૂ…પે॰… ભગવા એતદવોચ – ‘‘ભૂતપુબ્બં, ભિક્ખવે, સક્કો દેવાનમિન્દો સુધમ્માયં સભાયં દેવે તાવતિંસે અનુનયમાનો તાયં વેલાયં ઇમં ગાથં અભાસિ –
‘‘મા
અક્કોધો અવિહિંસા ચ, અરિયેસુ ચ પટિપદા
અથ પાપજનં કોધો, પબ્બતોવાભિમદ્દતી’’તિ.
તતિયો વગ્ગો.
તસ્સુદ્દાનં
છેત્વા દુબ્બણ્ણિયમાયા, અચ્ચયેન અકોધનો;
દેસિતં બુદ્ધસેટ્ઠેન, ઇદઞ્હિ સક્કપઞ્ચકન્તિ.
સક્કસંયુત્તં સમત્તં.
સગાથાવગ્ગો પઠમો.
તસ્સુદ્દાનં –
દેવતા
બ્રહ્મા બ્રાહ્મણ વઙ્ગીસો, વનયક્ખેન વાસવોતિ.
સગાથાવગ્ગસંયુત્તપાળિ નિટ્ઠિતા.