૨. યુગનદ્ધવગ્ગો
૧. યુગનદ્ધકથા
૧. એવં
‘‘યો હિ કોચિ, આવુસો, ભિક્ખુ વા ભિક્ખુની વા મમ સન્તિકે અરહત્તપત્તં
‘‘ઇધાવુસો, ભિક્ખુ સમથપુબ્બઙ્ગમં વિપસ્સનં ભાવેતિ. તસ્સ સમથપુબ્બઙ્ગમં વિપસ્સનં ભાવયતો મગ્ગો સઞ્જાયતિ. સો તં મગ્ગં આસેવતિ ભાવેતિ બહુલીકરોતિ
‘‘પુન ચપરં, આવુસો, ભિક્ખુ વિપસ્સનાપુબ્બઙ્ગમં સમથં ભાવેતિ. તસ્સ વિપસ્સનાપુબ્બઙ્ગમં સમથં ભાવયતો મગ્ગો સઞ્જાયતિ. સો તં
‘‘પુન ચપરં, આવુસો, ભિક્ખુ સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં
‘‘પુન ચપરં, આવુસો, ભિક્ખુનો ધમ્મુદ્ધચ્ચવિગ્ગહિતં માનસં હોતિ. સો, આવુસો, સમયો યં તં ચિત્તં અજ્ઝત્તમેવ
‘‘યો હિ કોચિ, આવુસો, ભિક્ખુ વા ભિક્ખુની વા મમ સન્તિકે અરહત્તપત્તં બ્યાકરોતિ, સબ્બસો ઇમેહિ ચતૂહિ મગ્ગેહિ, એતેસં વા અઞ્ઞતરેના’’તિ.
૧. સુત્તન્તનિદ્દેસો
૨. કથં સમથપુબ્બઙ્ગમં વિપસ્સનં ભાવેતિ? નેક્ખમ્મવસેન ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ. તત્થ જાતે ધમ્મે અનિચ્ચતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના, દુક્ખતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના, અનત્તતો ભાવેતીતિ ચતસ્સો ભાવના – તત્થ જાતાનં ધમ્માનં અનતિવત્તનટ્ઠેન ભાવના, ઇન્દ્રિયાનં એકરસટ્ઠેન ભાવના, તદુપગવીરિયવાહનટ્ઠેન ભાવના, આસેવનટ્ઠેન ભાવના.
મગ્ગો સઞ્જાયતીતિ કથં મગ્ગો સઞ્જાયતિ? દસ્સનટ્ઠેન સમ્માદિટ્ઠિ મગ્ગો સઞ્જાયતિ, અભિનિરોપનટ્ઠેન સમ્માસઙ્કપ્પો મગ્ગો સઞ્જાયતિ, પરિગ્ગહટ્ઠેન સમ્માવાચા મગ્ગો સઞ્જાયતિ, સમુટ્ઠાનટ્ઠેન સમ્માકમ્મન્તો મગ્ગો સઞ્જાયતિ, વોદાનટ્ઠેન સમ્માઆજીવો મગ્ગો સઞ્જાયતિ, પગ્ગહટ્ઠેન સમ્માવાયામો મગ્ગો સઞ્જાયતિ, ઉપટ્ઠાનટ્ઠેન સમ્માસતિ મગ્ગો સઞ્જાયતિ, અવિક્ખેપટ્ઠેન સમ્માસમાધિ મગ્ગો સઞ્જાયતિ – એવં મગ્ગો સઞ્જાયતિ.
સો તં મગ્ગં આસેવતિ ભાવેતિ બહુલીકરોતિ આસેવતીતિ કથં આસેવતિ? આવજ્જન્તો આસેવતિ, જાનન્તો આસેવતિ, પસ્સન્તો આસેવતિ, પચ્ચવેક્ખન્તો આસેવતિ, ચિત્તં
ભાવેતીતિ કથં ભાવેતિ? આવજ્જન્તો ભાવેતિ, જાનન્તો ભાવેતિ, પસ્સન્તો ભાવેતિ, પચ્ચવેક્ખન્તો ભાવેતિ, ચિત્તં અધિટ્ઠહન્તો ભાવેતિ, સદ્ધાય અધિમુચ્ચન્તો ભાવેતિ, વીરિયં પગ્ગણ્હન્તો ભાવેતિ, સતિં ઉપટ્ઠાપેન્તો ભાવેતિ, ચિત્તં સમાદહન્તો ભાવેતિ, પઞ્ઞાય પજાનન્તો ભાવેતિ, અભિઞ્ઞેય્યં અભિજાનન્તો ભાવેતિ, પરિઞ્ઞેય્યં પરિજાનન્તો ભાવેતિ, પહાતબ્બં પજહન્તો ભાવેતિ, ભાવેતબ્બં ભાવેન્તો ભાવેતિ, સચ્છિકાતબ્બં સચ્છિકરોન્તો ભાવેતિ – એવં ભાવેતિ.
બહુલીકરોતીતિ કથં બહુલીકરોતિ? આવજ્જન્તો બહુલીકરોતિ, જાનન્તો બહુલીકરોતિ, પસ્સન્તો બહુલીકરોતિ, પચ્ચવેક્ખન્તો બહુલીકરોતિ, ચિત્તં અધિટ્ઠહન્તો બહુલીકરોતિ, સદ્ધાય અધિમુચ્ચન્તો બહુલીકરોતિ, વીરિયં પગ્ગણ્હન્તો બહુલીકરોતિ, સતિં ઉપટ્ઠાપેન્તો બહુલીકરોતિ, ચિત્તં સમાદહન્તો બહુલીકરોતિ, પઞ્ઞાય પજાનન્તો બહુલીકરોતિ, અભિઞ્ઞેય્યં અભિજાનન્તો બહુલીકરોતિ, પરિઞ્ઞેય્યં પરિજાનન્તો બહુલીકરોતિ, પહાતબ્બં પજહન્તો બહુલીકરોતિ, ભાવેતબ્બં ભાવેન્તો બહુલીકરોતિ, સચ્છિકાતબ્બં સચ્છિકરોન્તો બહુલીકરોતિ – એવં બહુલીકરોતિ.
તસ્સ તં મગ્ગં આસેવતો ભાવયતો બહુલીકરોતો સઞ્ઞોજનાનિ પહીયન્તિ અનુસયા બ્યન્તીહોન્તીતિ કથં સઞ્ઞોજનાનિ પહીયન્તિ, અનુસયા બ્યન્તીહોન્તિ? સોતાપત્તિમગ્ગેન, સક્કાયદિટ્ઠિ, વિચિકિચ્છા, સીલબ્બતપરામાસો – ઇમાનિ તીણિ સઞ્ઞોજનાનિ પહીયન્તિ; દિટ્ઠાનુસયો, વિચિકિચ્છાનુસયો – ઇમે દ્વે અનુસયા બ્યન્તીહોન્તિ. સકદાગામિમગ્ગેન ઓળારિકં કામરાગસઞ્ઞોજનં, પટિઘસઞ્ઞોજનં – ઇમાનિ દ્વે સઞ્ઞોજનાનિ પહીયન્તિ; ઓળારિકો કામરાગાનુસયો, પટિઘાનુસયો – ઇમે દ્વે અનુસયા બ્યન્તીહોન્તિ. અનાગામિમગ્ગેન અનુસહગતં કામરાગસઞ્ઞોજનં, પટિઘસઞ્ઞોજનં
૩. અબ્યાપાદવસેન ભાવેતીતિ ચતસ્સો ભાવના – તત્થ જાતાનં ધમ્માનં અનતિવત્તનટ્ઠેન ભાવના, ઇન્દ્રિયાનં એકરસટ્ઠેન ભાવના, તદુપગવીરિયવાહનટ્ઠેન ભાવના, આસેવનટ્ઠેન ભાવના.
મગ્ગો સઞ્જાયતીતિ કથં મગ્ગો સઞ્જાયતિ? દસ્સનટ્ઠેન સમ્માદિટ્ઠિ મગ્ગો સઞ્જાયતિ, અભિનિરોપનટ્ઠેન સમ્માસઙ્કપ્પો મગ્ગો સઞ્જાયતિ…પે॰… અવિક્ખેપટ્ઠેન સમ્માસમાધિ મગ્ગો સઞ્જાયતિ. એવં મગ્ગો સઞ્જાયતિ.
સો તં મગ્ગં આસેવતિ ભાવેતિ બહુલીકરોતિ આસેવતીતિ કથં આસેવતિ? આવજ્જન્તો આસેવતિ…પે॰… સચ્છિકાતબ્બં સચ્છિકરોન્તો આસેવતિ, એવં આસેવતિ. ભાવેતીતિ કથં ભાવેતિ? આવજ્જન્તો ભાવેતિ, જાનન્તો ભાવેતિ…પે॰… સચ્છિકાતબ્બં સચ્છિકરોન્તો ભાવેતિ, એવં ભાવેતિ. બહુલીકરોતીતિ કથં બહુલીકરોતિ? આવજ્જન્તો બહુલીકરોતિ, જાનન્તો બહુલીકરોતિ…પે॰… સચ્છિકાતબ્બં સચ્છિકરોન્તો બહુલીકરોતિ, એવં બહુલીકરોતિ.
તસ્સ તં મગ્ગં આસેવતો ભાવયતો બહુલીકરોતો સઞ્ઞોજનાનિ પહીયન્તિ, અનુસયા બ્યન્તીહોન્તીતિ કથં સઞ્ઞોજના પહીયન્તિ, અનુસયા બ્યન્તીહોન્તિ? સોતાપત્તિમગ્ગેન
૪. કથં વિપસ્સનાપુબ્બઙ્ગમં સમથં ભાવેતિ? અનિચ્ચતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના, દુક્ખતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના, અનત્તતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના. તત્થ જાતાનં ધમ્માનઞ્ચ વોસગ્ગારમ્મણતા ભાવેતીતિ મગ્ગો સઞ્જાયતીતિ કથં મગ્ગો સઞ્જાયતિ…પે॰… એવં મગ્ગો સઞ્જાયતિ. એવં સઞ્ઞોજનાનિ પહીયન્તિ, અનુસયા બ્યન્તીહોન્તિ.
રૂપં અનિચ્ચતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના, રૂપં દુક્ખતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના, રૂપં અનત્તતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના. તત્થ જાતાનં ધમ્માનઞ્ચ વોસગ્ગારમ્મણતા ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ. ઇતિ પઠમં વિપસ્સના, પચ્છા સમથો. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘વિપસ્સનાપુબ્બઙ્ગમં સમથં ભાવેતી’’તિ. ભાવેતીતિ ચતસ્સો ભાવના – આસેવનટ્ઠેન ભાવના…પે॰… મગ્ગો સઞ્જાયતીતિ કથં મગ્ગો સઞ્જાયતિ…પે॰… એવં મગ્ગો સઞ્જાયતિ. એવં સઞ્ઞોજનાનિ પહીયન્તિ, અનુસયા બ્યન્તીહોન્તિ.
વેદનં…પે॰… સઞ્ઞં ભાવેતીતિ ચતસ્સો ભાવના – આસેવનટ્ઠેન ભાવના…પે॰… મગ્ગો સઞ્જાયતીતિ કથં
૫. કથં સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? સોળસહિ આકારેહિ સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ. આરમ્મણટ્ઠેન ગોચરટ્ઠેન પહાનટ્ઠેન પરિચ્ચાગટ્ઠેન વુટ્ઠાનટ્ઠેન વિવટ્ટનટ્ઠેન સન્તટ્ઠેન પણીતટ્ઠેન વિમુત્તટ્ઠેન અનાસવટ્ઠેન તરણટ્ઠેન અનિમિત્તટ્ઠેન અપ્પણિહિતટ્ઠેન સુઞ્ઞતટ્ઠેન એકરસટ્ઠેન અનતિવત્તનટ્ઠેન યુગનદ્ધટ્ઠેન.
કથં આરમ્મણટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? ઉદ્ધચ્ચં પજહતો ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ નિરોધારમ્મણો, અવિજ્જં પજહતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના નિરોધારમ્મણા. ઇતિ આરમ્મણટ્ઠેન સમથવિપસ્સના એકરસા હોન્તિ, યુગનદ્ધા હોન્તિ, અઞ્ઞમઞ્ઞં નાતિવત્તન્તીતિ. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘આરમ્મણટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતી’’તિ. ભાવેતીતિ ચતસ્સો ભાવના – આસેવનટ્ઠેન ભાવના…પે॰… મગ્ગો સઞ્જાયતીતિ કથં મગ્ગો સઞ્જાયતિ…પે॰… એવં મગ્ગો સઞ્જાયતિ. એવં સઞ્ઞોજનાનિ પહીયન્તિ, અનુસયા બ્યન્તીહોન્તિ. એવં આરમ્મણટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ.
કથં ગોચરટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? ઉદ્ધચ્ચં પજહતો ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ નિરોધગોચરો, અવિજ્જં પજહતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના નિરોધગોચરા. ઇતિ ગોચરટ્ઠેન
કથં પહાનટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? ઉદ્ધચ્ચસહગતકિલેસે ચ ખન્ધે ચ પજહતો ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ નિરોધગોચરો, અવિજ્જાસહગતકિલેસે ચ ખન્ધે ચ પજહતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના નિરોધગોચરા. ઇતિ પહાનટ્ઠેન સમથવિપસ્સના એકરસા હોન્તિ, યુગનદ્ધા હોન્તિ, અઞ્ઞમઞ્ઞં નાતિવત્તન્તીતિ. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘પહાનટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતી’’તિ.
કથં પરિચ્ચાગટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? ઉદ્ધચ્ચસહગતકિલેસે ચ ખન્ધે ચ પરિચ્ચજતો ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ નિરોધગોચરો, અવિજ્જાસહગતકિલેસે ચ ખન્ધે ચ પરિચ્ચજતો અનુપસ્સનટ્ઠેન
કથં વુટ્ઠાનટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? ઉદ્ધચ્ચસહગતકિલેસેહિ ચ ખન્ધેહિ ચ વુટ્ઠહતો ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ નિરોધગોચરો, અવિજ્જાસહગતકિલેસેહિ ચ ખન્ધેહિ ચ
કથં વિવટ્ટનટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? ઉદ્ધચ્ચસહગતકિલેસેહિ ચ ખન્ધેહિ ચ વિવટ્ટતો ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ નિરોધગોચરો, અવિજ્જાસહગતકિલેસેહિ ચ ખન્ધેહિ ચ વિવટ્ટતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના નિરોધગોચરા. ઇતિ વિવટ્ટનટ્ઠેન સમથવિપસ્સના એકરસા હોન્તિ, યુગનદ્ધા હોન્તિ, અઞ્ઞમઞ્ઞં નાતિવત્તન્તીતિ. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘વિવટ્ટનટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતી’’તિ.
કથં સન્તટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? ઉદ્ધચ્ચં પજહતો ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ સન્તો હોન્તિ નિરોધગોચરો, અવિજ્જં પજહતો
કથં પણીતટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? ઉદ્ધચ્ચં પજહતો ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ પણીતો હોતિ નિરોધગોચરો, અવિજ્જં પજહતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના પણીતા હોતિ નિરોધગોચરા
કથં વિમુત્તટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? ઉદ્ધચ્ચં પજહતો ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ કામાસવા વિમુત્તો હોતિ નિરોધગોચરો, અવિજ્જં પજહતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના અવિજ્જાસવા વિમુત્તા
કથં અનાસવટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? ઉદ્ધચ્ચં પજહતો ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ કામાસવેન અનાસવો હોતિ નિરોધગોચરો, અવિજ્જં પજહતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના અવિજ્જાસવેન અનાસવા હોતિ નિરોધગોચરા. ઇતિ અનાસવટ્ઠેન સમથવિપસ્સના એકરસા હોન્તિ, યુગનદ્ધા હોન્તિ, અઞ્ઞમઞ્ઞં નાતિવત્તન્તીતિ. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘અનાસવટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતી’’તિ.
કથં તરણટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? ઉદ્ધચ્ચસહગતકિલેસે ચ ખન્ધે ચ તરતો ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ નિરોધગોચરો, અવિજ્જાસહગતકિલેસે ચ ખન્ધે ચ તરતો અનુપસ્સનટ્ઠેન
કથં અનિમિત્તટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? ઉદ્ધચ્ચં પજહતો ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ સબ્બનિમિત્તેહિ અનિમિત્તો હોતિ નિરોધગોચરો, અવિજ્જં પજહતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના સબ્બનિમિત્તેહિ અનિમિત્તા હોતિ નિરોધગોચરા. ઇતિ અનિમિત્તટ્ઠેન સમથવિપસ્સના એકરસા હોન્તિ, યુગનદ્ધા હોન્તિ, અઞ્ઞમઞ્ઞં નાતિવત્તન્તીતિ. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘અનિમિત્તટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતી’’તિ.
કથં અપ્પણિહિતટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? ઉદ્ધચ્ચં પજહતો ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ સબ્બપણિધીહિ અપ્પણિહિતો હોતિ નિરોધગોચરો, અવિજ્જં પજહતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના સબ્બપણિધીહિ અપ્પણિહિતા હોતિ નિરોધગોચરા. ઇતિ અપ્પણિહિતટ્ઠેન સમથવિપસ્સના એકરસા હોન્તિ, યુગનદ્ધા હોન્તિ, અઞ્ઞમઞ્ઞં નાતિવત્તન્તીતિ. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘અપ્પણિહિતટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતી’’તિ.
કથં સુઞ્ઞતટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ? ઉદ્ધચ્ચં પજહતો ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમાધિ સબ્બાભિનિવેસેહિ સુઞ્ઞો હોતિ નિરોધગોચરો, અવિજ્જં પજહતો અનુપસ્સનટ્ઠેન વિપસ્સના ભાવેતીતિ ચતસ્સો ભાવના – આસેવનટ્ઠેન ભાવના…પે॰… મગ્ગો સઞ્જાયતીતિ કથં મગ્ગો સઞ્જાયતિ…પે॰… એવં મગ્ગો સઞ્જાયતિ. એવં સઞ્ઞોજનાનિ પહીયન્તિ, અનુસયા બ્યન્તીહોન્તિ. એવં સુઞ્ઞતટ્ઠેન સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ. ઇમેહિ સોળસહિ આકારેહિ સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ, એવં સમથવિપસ્સનં યુગનદ્ધં ભાવેતિ.
સુત્તન્તનિદ્દેસો.
૨. ધમ્મુદ્ધચ્ચવારનિદ્દેસો
૬. કથં ધમ્મુદ્ધચ્ચવિગ્ગહિતં માનસં હોતિ? અનિચ્ચતો મનસિકરોતો ઓભાસો ઉપ્પજ્જતિ, ઓભાસો તસ્સ મગ્ગો સઞ્જાયતી’’તિ કથં મગ્ગો સઞ્જાયતિ…પે॰… એવં મગ્ગો સઞ્જાયતિ, એવં સઞ્ઞોજનાનિ પહીયન્તિ, અનુસયા બ્યન્તીહોન્તિ.
અનિચ્ચતો મનસિકરોતો ઞાણં ઉપ્પજ્જતિ, પીતિ ઉપ્પજ્જતિ, પસ્સદ્ધિ ઉપ્પજ્જતિ, સુખં ઉપ્પજ્જતિ, અધિમોક્ખો ઉપ્પજ્જતિ, પગ્ગહો ઉપ્પજ્જતિ, ઉપટ્ઠાનં ઉપ્પજ્જતિ, ઉપેક્ખા ઉપ્પજ્જતિ, નિકન્તિ ઉપ્પજ્જતિ, ‘નિકન્તિ ધમ્મો’તિ નિકન્તિં આવજ્જતિ. તતો વિક્ખેપો ઉદ્ધચ્ચં. તેન ઉદ્ધચ્ચેન વિગ્ગહિતમાનસો અનિચ્ચતો ઉપટ્ઠાનં યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ, દુક્ખતો ઉપટ્ઠાનં યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ, અનત્તતો ઉપટ્ઠાનં યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘ધમ્મુદ્ધચ્ચવિગ્ગહિતમાનસો તસ્સ મગ્ગો સઞ્જાયતી’’તિ. કથં મગ્ગો સઞ્જાયતિ…પે॰… એવં મગ્ગો સઞ્જાયતિ, એવં સઞ્ઞોજનાનિ પહીયન્તિ, અનુસયા બ્યન્તીહોન્તિ.
દુક્ખતો મનસિકરોતો…પે॰… અનત્તતો મનસિકરોતો ઓભાસો ઉપ્પજ્જતિ…પે॰… ઞાણં ઉપ્પજ્જતિ, પીતિ ઉપ્પજ્જતિ, પસ્સદ્ધિ ઉપ્પજ્જતિ, સુખં ઉપ્પજ્જતિ, અધિમોક્ખો ઉપ્પજ્જતિ, પગ્ગહો ઉપ્પજ્જતિ, ઉપટ્ઠાનં ઉપ્પજ્જતિ, ઉપેક્ખા ઉપ્પજ્જતિ, નિકન્તિ ઉપ્પજ્જતિ, ‘નિકન્તિ ધમ્મો’તિ નિકન્તિં આવજ્જતિ. તતો વિક્ખેપો ઉદ્ધચ્ચં. તેન ઉદ્ધચ્ચેન વિગ્ગહિતમાનસો
રૂપં અનિચ્ચતો મનસિકરોતો…પે॰… રૂપં દુક્ખતો મનસિકરોતો… રૂપં અનત્તતો મનસિકરોતો… વેદનં…પે॰… સઞ્ઞં… સઙ્ખારે… વિઞ્ઞાણં… ચક્ખું…પે॰… જરામરણં અનિચ્ચતો
૭.
ઓભાસે ચેવ ઞાણે ચ, પીતિયા ચ વિકમ્પતિ;
પસ્સદ્ધિયા સુખે ચેવ, યેહિ ચિત્તં પવેધતિ.
અધિમોક્ખે
ઉપેક્ખાવજ્જનાય ચેવ, ઉપેક્ખાય ચ નિકન્તિયા.
ઇમાનિ દસ ઠાનાનિ, પઞ્ઞા યસ્સ પરિચ્ચિતા;
ધમ્મુદ્ધચ્ચકુસલો હોતિ, ન ચ સમ્મોહ ગચ્છતિ.
વિક્ખિપતિ ચેવ કિલિસ્સતિ ચ, ચવતિ ચિત્તભાવના;
વિક્ખિપતિ
વિક્ખિપતિ ન કિલિસ્સતિ, ભાવના ન પરિહાયતિ;
ન ચ વિક્ખિપતે ચિત્તં ન કિલિસ્સતિ, ન ચવતિ ચિત્તભાવના.
ઇમેહિ ચતૂહિ ઠાનેહિ ચિત્તસ્સ સઙ્ખેપવિક્ખેપવિગ્ગહિતં
યુગનદ્ધકથા નિટ્ઠિતા.
૨. સચ્ચકથા
૮. પુરિમનિદાનં
૧. પઠમસુત્તન્તનિદ્દેસો
કથં દુક્ખં તથટ્ઠેન સચ્ચં? ચત્તારો દુક્ખસ્સ દુક્ખટ્ઠા તથા અવિતથા અનઞ્ઞથા. દુક્ખસ્સ પીળનટ્ઠો, સઙ્ખતટ્ઠો, સન્તાપટ્ઠો, વિપરિણામટ્ઠો – ઇમે ચત્તારો દુક્ખસ્સ દુક્ખટ્ઠા તથા અવિતથા અનઞ્ઞથા. એવં દુક્ખં તથટ્ઠેન સચ્ચં.
કથં સમુદયો તથટ્ઠેન સચ્ચં? ચત્તારો સમુદયસ્સ સમુદયટ્ઠા તથા અવિતથા અનઞ્ઞથા. સમુદયસ્સ આયૂહનટ્ઠો, નિદાનટ્ઠો, સંયોગટ્ઠો
કથં નિરોધો તથટ્ઠેન સચ્ચં? ચત્તારો નિરોધસ્સ
કથં મગ્ગો તથટ્ઠેન સચ્ચં? ચત્તારો મગ્ગસ્સ મગ્ગટ્ઠા તથા અવિતથા અનઞ્ઞથા. મગ્ગસ્સ
૯. કતિહાકારેહિ
કથં તથટ્ઠેન ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ? ચતૂહાકારેહિ તથટ્ઠેન ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ. દુક્ખસ્સ દુક્ખટ્ઠો તથટ્ઠો, સમુદયસ્સ સમુદયટ્ઠો તથટ્ઠો, નિરોધસ્સ નિરોધટ્ઠો તથટ્ઠો, મગ્ગસ્સ મગ્ગટ્ઠો તથટ્ઠો – ઇમેહિ ચતૂહાકારેહિ તથટ્ઠેન ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકસઙ્ગહિતાનિ. યં એકસઙ્ગહિતં તં એકત્તં. એકત્તં એકેન ઞાણેન પટિવિજ્ઝતીતિ – ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ.
કથં અનત્તટ્ઠેન ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ? ચતૂહાકારેહિ અનત્તટ્ઠેન ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ. દુક્ખસ્સ દુક્ખટ્ઠો અનત્તટ્ઠો, સમુદયસ્સ સમુદયટ્ઠો અનત્તટ્ઠો, નિરોધસ્સ નિરોધટ્ઠો અનત્તટ્ઠો, મગ્ગસ્સ મગ્ગટ્ઠો અનત્તટ્ઠો – ઇમેહિ ચતૂહાકારેહિ અનત્તટ્ઠેન ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકસઙ્ગહિતાનિ. યં એકસઙ્ગહિતં તં એકત્તં. એકત્તં એકેન ઞાણેન પટિવિજ્ઝતીતિ – ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ.
કથં સચ્ચટ્ઠેન ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ? ચતૂહાકારેહિ સચ્ચટ્ઠેન
કથં પટિવેધટ્ઠેન ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ? ચતૂહાકારેહિ પટિવેધટ્ઠેન ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ. દુક્ખસ્સ દુક્ખટ્ઠો પટિવેધટ્ઠો, સમુદયસ્સ સમુદયટ્ઠો પટિવેધટ્ઠો નિરોધસ્સ નિરોધટ્ઠો પટિવેધટ્ઠો, મગ્ગસ્સ મગ્ગટ્ઠો પટિવેધટ્ઠો – ઇમેહિ ચતૂહાકારેહિ પટિવેધટ્ઠેન ચત્તારિ
૧૦. કતિહાકારેહિ ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ? યં અનિચ્ચં તં દુક્ખં, યં દુક્ખં તં અનિચ્ચં, યં અનિચ્ચઞ્ચ દુક્ખઞ્ચ તં અનત્તા. યં અનિચ્ચઞ્ચ દુક્ખઞ્ચ અનત્તા ચ તં તથં. યં અનિચ્ચં ચ દુક્ખઞ્ચ અનત્તા ચ તથઞ્ચ તં સચ્ચં. યં અનિચ્ચઞ્ચ દુક્ખઞ્ચ અનત્તા ચ તથઞ્ચ સચ્ચઞ્ચ તં એકસઙ્ગહિતં. યં એકસઙ્ગહિતં તં એકત્તં. એકત્તં એકેન ઞાણેન પટિવિજ્ઝતીતિ – ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ.
કતિહાકારેહિ
કથં તથટ્ઠેન ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ? નવહાકારેહિ તથટ્ઠેન ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ. દુક્ખસ્સ દુક્ખટ્ઠો તથટ્ઠો, સમુદયસ્સ સમુદયટ્ઠો તથટ્ઠો, નિરોધસ્સ નિરોધટ્ઠો તથટ્ઠો, મગ્ગસ્સ મગ્ગટ્ઠો તથટ્ઠો, અભિઞ્ઞાય અભિઞ્ઞટ્ઠો તથટ્ઠો, પરિઞ્ઞાય પરિઞ્ઞટ્ઠો તથટ્ઠો, પહાનસ્સ પહાનટ્ઠો તથટ્ઠો, ભાવનાય ભાવનટ્ઠો તથટ્ઠો, સચ્છિકિરિયાય સચ્છિકિરિયટ્ઠો તથટ્ઠો – ઇમેહિ નવહાકારેહિ તથટ્ઠેન ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકસઙ્ગહિતાનિ. યં એકસઙ્ગહિતં તં એકત્તં. એકત્તં એકેન ઞાણેન પટિવિજ્ઝતીતિ – ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ.
કથં
૧૧. કતિહાકારેહિ
કથં તથટ્ઠેન ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ? સોળસહિ આકારેહિ તથટ્ઠેન ચત્તારિ સચ્ચાનિ એકપ્પટિવેધાનિ. દુક્ખસ્સ પીળનટ્ઠો, સઙ્ખતટ્ઠો, સન્તાપટ્ઠો, વિપરિણામટ્ઠો, તથટ્ઠો; સમુદયસ્સ આયૂહનટ્ઠો, નિદાનટ્ઠો, સંયોગટ્ઠો, પલિબોધટ્ઠો તથટ્ઠો; નિરોધસ્સ નિસ્સરણટ્ઠો, વિવેકટ્ઠો, અસઙ્ખતટ્ઠો, અમતટ્ઠો તથટ્ઠો; મગ્ગસ્સ નિય્યાનટ્ઠો, હેતુટ્ઠો, દસ્સનટ્ઠો, આધિપતેય્યટ્ઠો તથટ્ઠો – ઇમેહિ
કથં
૧૨. સચ્ચાનં કતિ લક્ખણાનિ? સચ્ચાનં દ્વે લક્ખણાનિ. સઙ્ખતલક્ખણઞ્ચ, અસઙ્ખતલક્ખણઞ્ચ – સચ્ચાનં ઇમાનિ દ્વે લક્ખણાનિ.
સચ્ચાનં કતિ લક્ખણાનિ? સચ્ચાનં છ લક્ખણાનિ. સઙ્ખતાનં સચ્ચાનં ઉપ્પાદો પઞ્ઞાયતિ, વયો પઞ્ઞાયતિ, ઠિતાનં અઞ્ઞથત્તં
સચ્ચાનં કતિ લક્ખણાનિ? સચ્ચાનં દ્વાદસ લક્ખણાનિ. દુક્ખસચ્ચસ્સ ઉપ્પાદો પઞ્ઞાયતિ, વયો પઞ્ઞાયતિ, ઠિતસ્સ અઞ્ઞથત્તં પઞ્ઞાયતિ; સમુદયસચ્ચસ્સ ઉપ્પાદો પઞ્ઞાયતિ, વયો પઞ્ઞાયતિ, ઠિતસ્સ અઞ્ઞથત્તં પઞ્ઞાયતિ; મગ્ગસચ્ચસ્સ ઉપ્પાદો પઞ્ઞાયતિ, વયો પઞ્ઞાયતિ, ઠિતસ્સ અઞ્ઞથત્તં પઞ્ઞાયતિ; નિરોધસચ્ચસ્સ ન ઉપ્પાદો પઞ્ઞાયતિ, ન વયો પઞ્ઞાયતિ, ન ઠિતસ્સ અઞ્ઞથત્તં પઞ્ઞાયતિ – સચ્ચાનં ઇમાનિ દ્વાદસ લક્ખણાનિ.
ચતુન્નં સચ્ચાનં કતિ કુસલા, કતિ અકુસલા, કતિ અબ્યાકતા? સમુદયસચ્ચં અકુસલં, મગ્ગસચ્ચં કુસલં
સિયા તીણિ સચ્ચાનિ એકસચ્ચેન સઙ્ગહિતાનિ, એકસચ્ચં તીહિ સચ્ચેહિ સઙ્ગહિતં? વત્થુવસેન પરિયાયેન સિયાતિ. કથઞ્ચ સિયા? યં દુક્ખસચ્ચં અકુસલં, સમુદયસચ્ચં અકુસલં – એવં અકુસલટ્ઠેન દ્વે સચ્ચાનિ એકસચ્ચેન સઙ્ગહિતાનિ, એકસચ્ચં દ્વીહિ સચ્ચેહિ સઙ્ગહિતં. યં દુક્ખસચ્ચં કુસલં, મગ્ગસચ્ચં કુસલં – એવં કુસલટ્ઠેન દ્વે સચ્ચાનિ એકસચ્ચેન સઙ્ગહિતાનિ
૨. દુતિયસુત્તન્તપાળિ
૧૩. ‘‘પુબ્બે
‘‘યાવકીવઞ્ચાહં
૩. દુતિયસુત્તન્તનિદ્દેસો
૧૪. યં
યં વેદનં પટિચ્ચ…પે॰… યં સઞ્ઞં પટિચ્ચ… યં સઙ્ખારે પટિચ્ચ… યં વિઞ્ઞાણં પટિચ્ચ ઉપ્પજ્જતિ સુખં સોમનસ્સં, અયં વિઞ્ઞાણસ્સ
૧૫. સચ્ચન્તિ કતિહાકારેહિ સચ્ચં? એસનટ્ઠેન
જાતિ કિંનિદાના, કિંસમુદયા, કિંજાતિકા, કિંપભવાતિ – એવં એસનટ્ઠેન સચ્ચં. જાતિ ભવનિદાના, ભવસમુદયા, ભવજાતિકા, ભવપ્પભવાતિ – એવં પરિગ્ગહટ્ઠેન સચ્ચં. જાતિઞ્ચ પજાનાતિ, જાતિસમુદયઞ્ચ પજાનાતિ, જાતિનિરોધઞ્ચ પજાનાતિ, જાતિનિરોધગામિનિં પટિપદઞ્ચ પજાનાતિ – એવં પટિવેધટ્ઠેન સચ્ચં.
ભવો કિંનિદાનો, કિંસમુદયો, કિંજાતિકો, કિંપભવોતિ – એવં એસનટ્ઠેન સચ્ચં
ઉપાદાનં કિંનિદાનં, કિંસમુદયં, કિંજાતિકં, કિંપભવન્તિ – એવં એસનટ્ઠેન સચ્ચં. ઉપાદાનં તણ્હાનિદાનં, તણ્હાસમુદયં, તણ્હાજાતિકં, તણ્હાપભવન્તિ – એવં પરિગ્ગહટ્ઠેન સચ્ચં. ઉપાદાનઞ્ચ પજાનાતિ, ઉપાદાનસમુદયઞ્ચ પજાનાતિ, ઉપાદાનનિરોધઞ્ચ પજાનાતિ ઉપાદાનનિરોધગામિનિં પટિપદઞ્ચ પજાનાતિ – એવં પટિવેધટ્ઠેન સચ્ચં.
તણ્હા કિંનિદાના, કિંસમુદયા, કિંજાતિકા, કિંપભવાતિ – એવં એસનટ્ઠેન સચ્ચં. તણ્હા વેદનાનિદાના, વેદનાસમુદયા, વેદનાજાતિકા, વેદનાપભવાતિ – એવં પરિગ્ગહટ્ઠેન સચ્ચં. તણ્હઞ્ચ પજાનાતિ, તણ્હાસમુદયઞ્ચ પજાનાતિ, તણ્હાનિરોધઞ્ચ પજાનાતિ, તણ્હાનિરોધગામિનિં પટિપદઞ્ચ પજાનાતિ – એવં પટિવેધટ્ઠેન સચ્ચં.
વેદના
ફસ્સો
સળાયતનં કિંનિદાનં, કિંસમુદયં, કિંજાતિકં, કિંપભવન્તિ – એવં એસનટ્ઠેન સચ્ચં. સળાયતનં નામરૂપનિદાનં, નામરૂપસમુદયં, નામરૂપજાતિકં, નામરૂપપ્પભવન્તિ – એવં પરિગ્ગહટ્ઠેન સચ્ચં. સળાયતનઞ્ચ પજાનાતિ, સળાયતનસમુદયઞ્ચ પજાનાતિ, સળાયતનનિરોધઞ્ચ પજાનાતિ, સળાયતનનિરોધગામિનિં પટિપદઞ્ચ પજાનાતિ – એવં પટિવેધટ્ઠેન સચ્ચં.
નામરૂપં કિંનિદાનં, કિંસમુદયં, કિંજાતિકં, કિંપભવન્તિ – એવં એસનટ્ઠેન સચ્ચં. નામરૂપં વિઞ્ઞાણનિદાનં, વિઞ્ઞાણસમુદયં, વિઞ્ઞાણજાતિકં, વિઞ્ઞાણપ્પભવન્તિ
વિઞ્ઞાણં કિંનિદાનં, કિંસમુદયં, કિંજાતિકં, કિંપભવન્તિ – એવં એસનટ્ઠેન સચ્ચં. વિઞ્ઞાણં સઙ્ખારનિદાનં, સઙ્ખારસમુદયં, સઙ્ખારજાતિકં
સઙ્ખારા
૧૬. જરામરણં
જરામરણં
ભાણવારો.
સચ્ચકથા નિટ્ઠિતા.
૩. બોજ્ઝઙ્ગકથા
૧૭.
બોજ્ઝઙ્ગાતિ કેનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા? બોધાય સંવત્તન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. અનુબુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. પટિબુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. સમ્બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા.
બુજ્ઝનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, અનુબુજ્ઝનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, પટિબુજ્ઝનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, સમ્બુજ્ઝનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા.
બોધેન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. અનુબોધેન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. પટિબોધેન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. સમ્બોધેન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા.
બોધનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, અનુબોધનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, પટિબોધનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, સમ્બોધનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા.
બોધિપક્ખિયટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, અનુબોધિપક્ખિયટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, પટિબોધિપક્ખિયટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, સમ્બોધિપક્ખિયટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા.
બુદ્ધિલભનટ્ઠેન
મૂલમૂલકાદિદસકં
૧૮. મૂલટ્ઠેન
હેતુટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, હેતુચરિયટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, હેતુપરિગ્ગહટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, હેતુપરિવારટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, હેતુપરિપૂરણટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, હેતુપરિપાકટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, હેતુપટિસમ્ભિદટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, હેતુપટિસમ્ભિદાપાપનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, હેતુપટિસમ્ભિદાય વસીભાવટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, હેતુપટિસમ્ભિદાય વસીભાવપ્પત્તાનમ્પિ બોજ્ઝઙ્ગા.
પચ્ચયટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, પચ્ચયચરિયટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, પચ્ચયપરિગ્ગહટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, પચ્ચયપરિવારટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, પચ્ચયપરિપૂરણટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, પચ્ચયપરિપાકટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, પચ્ચયપટિસમ્ભિદટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, પચ્ચયપટિસમ્ભિદાપાપનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, પચ્ચયપટિસમ્ભિદાય વસીભાવટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, પચ્ચયપટિસમ્ભિદાય વસીભાવપ્પત્તાનમ્પિ બોજ્ઝઙ્ગા.
વિસુદ્ધટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિસુદ્ધિચરિયટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિસુદ્ધિપરિગ્ગહટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિસુદ્ધિપરિવારટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિસુદ્ધિપરિપૂરણટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિસુદ્ધિપરિપાકટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિસુદ્ધિપટિસમ્ભિદટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિસુદ્ધિપટિસમ્ભિદાપાપનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિસુદ્ધિપટિસમ્ભિદાય વસીભાવટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિસુદ્ધિપટિસમ્ભિદાય વસીભાવપ્પત્તાનમ્પિ બોજ્ઝઙ્ગા.
અનવજ્જટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, અનવજ્જચરિયટ્ઠેન
નેક્ખમ્મટ્ઠેન
વિમુત્તટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિમુત્તિચરિયટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિમુત્તિપરિગ્ગહટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિમુત્તિપરિવારટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિમુત્તિપરિપૂરણટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિમુત્તિપરિપાકટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિમુત્તિપટિસમ્ભિદટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિમુત્તિપટિસમ્ભિદાપાપનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિમુત્તિપટિસમ્ભિદાય વસીભાવટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિમુત્તિપટિસમ્ભિદાય વસીભાવપ્પત્તાનમ્પિ બોજ્ઝઙ્ગા.
અનાસવટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, અનાસવચરિયટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, અનાસવપરિગ્ગહટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, અનાસવપરિવારટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, અનાસવપરિપૂરણટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, અનાસવપરિપાકટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા
વિવેકટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિવેકચરિયટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિવેકપરિગ્ગહટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિવેકપરિવારટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિવેકપરિપૂરણટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિવેકપરિપાકટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિવેકપટિસમ્ભિદટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિવેકપટિસમ્ભિદાપાપનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિવેકપટિસમ્ભિદાય વસીભાવટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વિવેકપટિસમ્ભિદાય વસીભાવપ્પત્તાનમ્પિ બોજ્ઝઙ્ગા.
વોસગ્ગટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વોસગ્ગચરિયટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વોસગ્ગપરિગ્ગહટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વોસગ્ગપરિવારટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વોસગ્ગપરિપૂરણટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વોસગ્ગપરિપાકટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વોસગ્ગપટિસમ્ભિદટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વોસગ્ગપટિસમ્ભિદાપાપનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વોસગ્ગપટિસમ્ભિદાય વસીભાવટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા, વોસગ્ગપટિસમ્ભિદાય વસીભાવપ્પત્તાનમ્પિ બોજ્ઝઙ્ગા.
૧૯. મૂલટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. હેતુટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. પચ્ચયટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. વિસુદ્ધટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. અનવજ્જટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. નેક્ખમ્મટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. વિમુત્તટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. અનાસવટ્ઠં
મૂલચરિયટ્ઠં
મૂલપરિગ્ગહટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… વોસગ્ગપરિગ્ગહટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. મૂલપરિવારટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… વોસગ્ગપરિવારટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. મૂલપરિપૂરણટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… વોસગ્ગપરિપૂરટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. મૂલપરિપાકટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… વોસગ્ગપરિપાકટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. મૂલપટિસમ્ભિદટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… વોસગ્ગપટિસમ્ભિદટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. મૂલપટિસમ્ભિદાપાપનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… વોસગ્ગપટિસમ્ભિદાપાપનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. મૂલપટિસમ્ભિદાય વસીભાવટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… વોસગ્ગપટિસમ્ભિદાય વસીભાવટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰….
પરિગ્ગહટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. પરિવારટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. પરિપૂરણટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. એકગ્ગટ્ઠં
સમથસ્સ અવિક્ખેપટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. વિપસ્સનાય અનુપસ્સનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ
સદ્ધિન્દ્રિયસ્સ અધિમોક્ખટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… પઞ્ઞિન્દ્રિયસ્સ દસ્સનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. સદ્ધાબલસ્સ અસ્સદ્ધિયે અકમ્પિયટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… પઞ્ઞાબલસ્સ અવિજ્જાય અકમ્પિયટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગસ્સ ઉપટ્ઠાનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગસ્સ પટિસઙ્ખાનટ્ઠં
ઇન્દ્રિયાનં આધિપતેય્યટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. બલાનં અકમ્પિયટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. નિય્યાનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. મગ્ગસ્સ હેતુટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. સતિપટ્ઠાનાનં ઉપટ્ઠાનટ્ઠં
વિતક્કસ્સ અભિનિરોપનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. વિચારસ્સ ઉપવિચારટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. પીતિયા ફરણટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. સુખસ્સ અભિસન્દનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. ચિત્તસ્સ એકગ્ગટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા.
આવજ્જનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. વિજાનનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. પજાનનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. સઞ્જાનનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. એકોદટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. અભિઞ્ઞાય ઞાતટ્ઠં
ચિત્તટ્ઠં
એકત્તે આવજ્જનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. એકત્તે વિજાનનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. એકત્તે પજાનનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. એકત્તે સઞ્જાનનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. એકત્તે એકોદટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. ( )
પતાપનટ્ઠં
છન્દટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. છન્દસ્સ મૂલટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. છન્દસ્સ પાદટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. છન્દસ્સ પધાનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. છન્દસ્સ ઇજ્ઝનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. છન્દસ્સ અધિમોક્ખટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. છન્દસ્સ પગ્ગહટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. છન્દસ્સ ઉપટ્ઠાનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. છન્દસ્સ અવિક્ખેપટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. છન્દસ્સ દસ્સનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા.
વીરિયટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… ચિત્તટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… વીમંસટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. વીમંસાય મૂલટ્ઠં
દુક્ખટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. દુક્ખસ્સ પીળનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. દુક્ખસ્સ
તથટ્ઠં
નેક્ખમ્મં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. અબ્યાપાદં
અધિમોક્ખટ્ઠેન સદ્ધિન્દ્રિયં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… દસ્સનટ્ઠેન પઞ્ઞિન્દ્રિયં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. અસ્સદ્ધિયે અકમ્પિયટ્ઠેન સદ્ધાબલં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… અવિજ્જાય અકમ્પિયટ્ઠેન પઞ્ઞાબલં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. ઉપટ્ઠાનટ્ઠેન સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… પટિસઙ્ખાનટ્ઠેન ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા.
દસ્સનટ્ઠેન સમ્માદિટ્ઠિં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા…પે॰… અવિક્ખેપટ્ઠેન સમ્માસમાધિં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. આધિપતેય્યટ્ઠેન ઇન્દ્રિયં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. અકમ્પિયટ્ઠેન બલં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. નિય્યાનટ્ઠં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. હેતુટ્ઠેન મગ્ગં બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. ઉપટ્ઠાનટ્ઠેન સતિપટ્ઠાનં બુજ્ઝન્તીતિ
છન્દં મૂલટ્ઠેન બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. મનસિકારં સમુટ્ઠાનટ્ઠેન બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. ફસ્સં સમોધાનટ્ઠેન બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. વેદનં સમોસરણટ્ઠેન બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. સમાધિં પમુખટ્ઠેન બુજ્ઝન્તીતિ – બોજ્ઝઙ્ગા. સતિં આધિપતેય્યટ્ઠેન
૨૦. સાવત્થિનિદાનં. તત્ર ખો આયસ્મા સારિપુત્તો ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘આવુસો ભિક્ખવો’’તિ
‘‘સત્તિમે, આવુસો, બોજ્ઝઙ્ગા
‘‘સેય્યથાપિ, આવુસો, રઞ્ઞો વા રાજમહામત્તસ્સ વા નાનારત્તાનં દુસ્સાનં દુસ્સકરણ્ડકો પૂરો અસ્સ. સો યઞ્ઞદેવ દુસ્સયુગં આકઙ્ખેય્ય પુબ્બણ્હસમયં પારુપિતું, તં તદેવ
સુત્તન્તનિદ્દેસો
૨૧. કથં સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ઇતિ ચે મે હોતીતિ બોજ્ઝઙ્ગો? યાવતા નિરોધૂપટ્ઠાતિ તાવતા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો. ઇતિ ચે મે હોતીતિ બોજ્ઝઙ્ગો. સેય્યથાપિ તેલપ્પદીપસ્સ ઝાયતો યાવતા અચ્ચિ તાવતા વણ્ણો, યાવતા વણ્ણો તાવતા અચ્ચિ. એવમેવ યાવતા નિરોધૂપટ્ઠાતિ તાવતા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો. ઇતિ ચે મે હોતીતિ બોજ્ઝઙ્ગો.
કથં અપ્પમાણો ઇતિ ચે મે હોતીતિ બોજ્ઝઙ્ગો? પમાણબદ્ધા
કથં સુસમારદ્ધો ઇતિ ચે મે હોતીતિ – બોજ્ઝઙ્ગો? વિસમા કિલેસા, સબ્બે
કથં ‘‘તિટ્ઠન્તઞ્ચ નં તિટ્ઠતી’’તિ પજાનામિ; સચેપિ ચવતિ ‘‘ઇદપ્પચ્ચયા ચવતી’’તિ પજાનામિ? કતિહાકારેહિ સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ? કતિહાકારેહિ સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ચવતિ? અટ્ઠહાકારેહિ સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ. અટ્ઠહાકારેહિ સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ચવતિ.
કતમેહિ અટ્ઠહાકારેહિ સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ? અનુપ્પાદં આવજ્જિતત્તા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ, ઉપ્પાદં અનાવજ્જિતત્તા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ, અપ્પવત્તં આવજ્જિતત્તા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ, પવત્તં અનાવજ્જિતત્તા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ, અનિમિત્તં આવજ્જિતત્તા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ, નિમિત્તં અનાવજ્જિતત્તા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ, નિરોધં આવજ્જિતત્તા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ, સઙ્ખારે અનાવજ્જિતત્તા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ – ઇમેહિ અટ્ઠહાકારેહિ સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ.
કતમેહિ અટ્ઠહાકારેહિ સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ચવતિ? ઉપ્પાદં આવજ્જિતત્તા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ચવતિ, અનુપ્પાદં અનાવજ્જિતત્તા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ચવતિ, પવત્તં આવજ્જિતત્તા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ચવતિ, અપ્પવત્તં અનાવજ્જિતત્તા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ચવતિ, નિમિત્તં આવજ્જિતત્તા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ચવતિ, અનિમિત્તં અનાવજ્જિતત્તા સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો
કથં ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ઇતિ ચે મે હોતીતિ બોજ્ઝઙ્ગો? યાવતા નિરોધૂપટ્ઠાતિ તાવતા ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ઇતિ ચે મે હોતીતિ બોજ્ઝઙ્ગો. સેય્યથાપિ તેલપ્પદીપસ્સ ઝાયતો યાવતા અચ્ચિ તાવતા વણ્ણો, યાવતા વણ્ણો તાવતા અચ્ચિ. એવમેવ યાવતા નિરોધૂપટ્ઠાતિ તાવતા ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ઇતિ ચે હોતીતિ બોજ્ઝઙ્ગો.
કથં અપ્પમાણો ઇતિ ચે હોતીતિ બોજ્ઝઙ્ગો? પમાણબદ્ધા કિલેસા, સબ્બે ચ પરિયુટ્ઠાના, યે ચ સઙ્ખારા પોનોભવિકા અપ્પમાણો નિરોધો અચલટ્ઠેન અસઙ્ખતટ્ઠેન. યાવતા નિરોધૂપટ્ઠાતિ તાવતા અપ્પમાણો ઇતિ ચે હોતીતિ બોજ્ઝઙ્ગો.
કથં સુસમારદ્ધો ઇતિ ચે હોતીતિ બોજ્ઝઙ્ગો? વિસમા કિલેસા, સબ્બે ચ પરિયુટ્ઠાના, યે ચ સઙ્ખારા પોનોભવિકા સમધમ્મો નિરોધો
કથં ‘‘તિટ્ઠન્તઞ્ચ નં તિટ્ઠતી’’તિ પજાનામિ; સચેપિ ચવતિ ‘‘ઇદપ્પચ્ચયા મે ચવતી’’તિ પજાનામિ? કતિહાકારેહિ ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ? કતિહાકારેહિ ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ચવતિ
કતમેહિ અટ્ઠહાકારેહિ ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ? અનુપ્પાદં આવજ્જિતત્તા ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ, ઉપ્પાદં અનાવજ્જિતત્તા ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ, અપ્પવત્તં આવજ્જિતત્તા ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ, પવત્તં અનાવજ્જિતત્તા ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ, અનિમિત્તં આવજ્જિતત્તા ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ, નિમિત્તં અનાવજ્જિતત્તા ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ, નિરોધં આવજ્જિતત્તા ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ, સઙ્ખારે અનાવજ્જિતત્તા ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ – ઇમેહિ અટ્ઠહાકારેહિ ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો તિટ્ઠતિ.
કતમેહિ અટ્ઠહાકારેહિ ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ચવતિ? ઉપ્પાદં આવજ્જિતત્તા ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ચવતિ, અનુપ્પાદં અનાવજ્જિતત્તા ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ચવતિ, પવત્તં આવજ્જિતત્તા ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ચવતિ, અપ્પવત્તં અનાવજ્જિતત્તા
બોજ્ઝઙ્ગકથા નિટ્ઠિતા.
૪. મેત્તાકથા
૨૨. સાવત્થિનિદાનં
અત્થિ અનોધિસો ફરણા મેત્તાચેતોવિમુત્તિ, અત્થિ ઓધિસો ફરણા મેત્તાચેતોવિમુત્તિ, અત્થિ દિસાફરણા મેત્તાચેતોવિમુત્તિ. કતિહાકારેહિ અનોધિસો ફરણા મેત્તાચેતોવિમુત્તિ, કતિહાકારેહિ ઓધિસો ફરણા મેત્તાચેતોવિમુત્તિ, કતિહાકારેહિ દિસાફરણા મેત્તાચેતોવિમુત્તિ? પઞ્ચહાકારેહિ અનોધિસો ફરણા મેત્તાચેતોવિમુત્તિ, સત્તહાકારેહિ ઓધિસો ફરણા મેત્તાચેતોવિમુત્તિ, દસહાકારેહિ દિસાફરણા મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
કતમેહિ પઞ્ચહાકારેહિ અનોધિસો ફરણા મેત્તાચેતોવિમુત્તિ? સબ્બે સત્તા અવેરા અબ્યાપજ્જા
કતમેહિ સત્તહાકારેહિ ઓધિસો ફરણા મેત્તાચેતોવિમુત્તિ? સબ્બા ઇત્થિયો અવેરા અબ્યાપજ્જા
કતમેહિ દસહાકારેહિ દિસાફરણા મેત્તાચેતોવિમુત્તિ? સબ્બે પુરત્થિમાય દિસાય સત્તા અવેરા અબ્યાપજ્જા અનીઘા સુખી અત્તાનં પરિહરન્તુ
૧. ઇન્દ્રિયવારો
૨૩. સબ્બેસં સત્તાનં પીળનં વજ્જેત્વા અપીળનાય, ઉપઘાતં વજ્જેત્વા અનુપઘાતેન, સન્તાપં વજ્જેત્વા અસન્તાપેન, પરિયાદાનં વજ્જેત્વા અપરિયાદાનેન, વિહેસં વજ્જેત્વા અવિહેસાય, સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ મા વેરિનો, સુખિનો હોન્તુ મા દુક્ખિનો, સુખિતત્તા હોન્તુ મા દુક્ખિતત્તાતિ – ઇમેહિ અટ્ઠહાકારેહિ સબ્બે સત્તે મેત્તાયતીતિ – મેત્તા. તં ધમ્મં ચેતયતીતિ – ચેતો. સબ્બબ્યાપાદપરિયુટ્ઠાનેહિ
સબ્બે
સબ્બે
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – સતિં ઉપટ્ઠાપેતિ. સતિન્દ્રિયપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – ચિત્તં સમાદહતિ. સમાધિન્દ્રિયપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – પઞ્ઞાય પજાનાતિ. પઞ્ઞિન્દ્રિયપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
ઇમાનિ
૨. બલવારો
૨૪. સબ્બે
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – કોસજ્જે ન કમ્પતિ. વીરિયબલપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – પમાદે ન કમ્પતિ. સતિબલપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – ઉદ્ધચ્ચે ન કમ્પતિ. સમાધિબલપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – અવિજ્જાય ન કમ્પતિ. પઞ્ઞાબલપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
ઇમાનિ પઞ્ચ બલાનિ મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા આસેવના હોન્તિ. ઇમેહિ પઞ્ચહિ બલેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ આસેવીયતિ. ઇમાનિ પઞ્ચ બલાનિ મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા ભાવના હોન્તિ. ઇમેહિ પઞ્ચહિ બલેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ ભાવીયતિ. ઇમાનિ પઞ્ચ બલાનિ મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા બહુલીકતા હોન્તિ. ઇમેહિ પઞ્ચહિ બલેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ બહુલીકરીયતિ. ઇમાનિ પઞ્ચ બલાનિ મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા અલઙ્કારા
૩. બોજ્ઝઙ્ગવારો
૨૫. સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – સતિં ઉપટ્ઠાપેતિ. સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – પઞ્ઞાય પવિચિનાતિ. ધમ્મવિચયસમ્બોજ્ઝઙ્ગપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – વીરિયં પગ્ગણ્હાતિ. વીરિયસમ્બોજ્ઝઙ્ગપરિભાવિતા હોતિ
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – પરિળાહં પટિપ્પસ્સમ્ભેતિ. પીતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – દુટ્ઠુલ્લં પટિપ્પસ્સમ્ભેતિ. પસ્સદ્ધિસમ્બોજ્ઝઙ્ગપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – ચિત્તં સમાદહતિ. સમાધિસમ્બોજ્ઝઙ્ગપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે
ઇમે સત્ત બોજ્ઝઙ્ગા મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા આસેવના હોન્તિ. ઇમેહિ સત્તહિ બોજ્ઝઙ્ગેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ આસેવીયતિ. ઇમે સત્ત બોજ્ઝઙ્ગા મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા ભાવના હોન્તિ. ઇમેહિ સત્તહિ બોજ્ઝઙ્ગેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ ભાવીયતિ. ઇમે સત્ત બોજ્ઝઙ્ગા મેત્તાય
૪. મગ્ગઙ્ગવારો
૨૬. સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – સમ્મા પસ્સતિ. સમ્માદિટ્ઠિપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – સમ્મા અભિનિરોપેતિ. સમ્માસઙ્કપ્પપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – સમ્મા સમુટ્ઠાપેતિ. સમ્માકમ્મન્તપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – સમ્મા વોદાપેતિ
સબ્બે
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – સમ્મા ઉપટ્ઠાપેતિ. સમ્માસતિપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – સમ્મા સમાદહતિ. સમ્માસમાધિપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
ઇમે અટ્ઠ મગ્ગઙ્ગા મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા આસેવના હોન્તિ. ઇમેહિ અટ્ઠહિ મગ્ગઙ્ગેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ આસેવીયતિ. ઇમે અટ્ઠ મગ્ગઙ્ગા મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા ભાવના હોન્તિ. ઇમેહિ અટ્ઠહિ મગ્ગઙ્ગેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ ભાવીયતિ. ઇમે અટ્ઠ મગ્ગઙ્ગા મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા બહુલીકતા હોન્તિ. ઇમેહિ અટ્ઠહિ મગ્ગઙ્ગેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ બહુલીકરીયતિ. ઇમે અટ્ઠ મગ્ગઙ્ગા મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા અલઙ્કારા હોન્તિ. ઇમેહિ અટ્ઠહિ મગ્ગઙ્ગેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ સ્વાલઙ્કતા હોન્તિ. ઇમે અટ્ઠ મગ્ગઙ્ગા મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા પરિક્ખારા હોન્તિ. ઇમેહિ અટ્ઠહિ મગ્ગઙ્ગેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ સુપરિક્ખતા હોતિ. ઇમે અટ્ઠ મગ્ગઙ્ગા મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા પરિવારા હોન્તિ. ઇમેહિ અટ્ઠહિ મગ્ગઙ્ગેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ સુપરિવુતા હોતિ. ઇમે અટ્ઠ મગ્ગઙ્ગા મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા આસેવના
૨૭. સબ્બેસં પાણાનં…પે॰… સબ્બેસં ભૂતાનં… સબ્બેસં પુગ્ગલાનં… સબ્બેસં અત્તભાવપરિયાપન્નાનં… સબ્બાસં ઇત્થીનં… સબ્બેસં પુરિસાનં… સબ્બેસં અરિયાનં… સબ્બેસં અનરિયાનં… સબ્બેસં દેવાનં… સબ્બેસં મનુસ્સાનં… સબ્બેસં વિનિપાતિકાનં પીળનં વજ્જેત્વા અપીળનાય, ઉપઘાતં વજ્જેત્વા અનુપઘાતેન, સન્તાપં વજ્જેત્વા અસન્તાપેન, પરિયાદાનં વજ્જેત્વા અપરિયાદાનેન, વિહેસં વજ્જેત્વા અવિહેસાય, સબ્બે વિનિપાતિકા અવેરિનો હોન્તુ મા
સબ્બે વિનિપાતિકા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – સદ્ધાય
સબ્બેસં પુરત્થિમાય દિસાય સત્તાનં…પે॰… સબ્બેસં પચ્છિમાય દિસાય સત્તાનં… સબ્બેસં ઉત્તરાય દિસાય સત્તાનં… સબ્બેસં દક્ખિણાય દિસાય સત્તાનં… સબ્બેસં પુરત્થિમાય અનુદિસાય સત્તાનં… સબ્બેસં પચ્છિમાય અનુદિસાય સત્તાનં… સબ્બેસં ઉત્તરાય અનુદિસાય સત્તાનં… સબ્બેસં દક્ખિણાય અનુદિસાય સત્તાનં… સબ્બેસં હેટ્ઠિમાય દિસાય સત્તાનં… સબ્બેસં ઉપરિમાય દિસાય સત્તાનં પીળનં વજ્જેત્વા અપીળનાય, ઉપઘાતં વજ્જેત્વા અનુપઘાતેન, સન્તાપં વજ્જેત્વા અસન્તાપેન, પરિયાદાનં વજ્જેત્વા અપરિયાદાનેન, વિહેસં વજ્જેત્વા અવિહેસાય, સબ્બે ઉપરિમાય દિસાય સત્તા અવેરિનો હોન્તુ મા વેરિનો, સુખિનો હોન્તુ
સબ્બે ઉપરિમાય દિસાય સત્તા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – સદ્ધાય અધિમુચ્ચતિ. સદ્ધિન્દ્રિયપરિભાવિતા
સબ્બેસં પુરત્થિમાય દિસાય પાણાનં…પે॰… ભૂતાનં… પુગ્ગલાનં
સબ્બે ઉપરિમાય દિસાય વિનિપાતિકા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો હોન્તુ, સુખિનો હોન્તૂતિ – સદ્ધાય અધિમુચ્ચતિ. સદ્ધિન્દ્રિયપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
સબ્બે ઉપરિમાય દિસાય વિનિપાતિકા
સતિં
ઇમાનિ પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા આસેવના હોન્તિ. ઇમેહિ પઞ્ચહિ ઇન્દ્રિયેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ આસેવીયતિ…પે॰… નિબ્બત્તેન્તિ જોતેન્તિ પતાપેન્તિ.
સબ્બે
ઇમાનિ
સબ્બે ઉપરિમાય દિસાય વિનિપાતિકા અવેરિનો હોન્તુ, ખેમિનો
પઞ્ઞાય પવિચિનાતિ. ધમ્મવિચયસમ્બોજ્ઝઙ્ગપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ. વીરિયં પગ્ગણ્હાતિ. વીરિયસમ્બોજ્ઝઙ્ગપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ. પરિળાહં પટિપ્પસ્સમ્ભેતિ. પીતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ. દુટ્ઠુલ્લં પટિપ્પસ્સમ્ભેતિ. પસ્સદ્ધિસમ્બોજ્ઝઙ્ગપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ. ચિત્તં સમાદહતિ. સમાધિસમ્બોજ્ઝઙ્ગપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ. ઞાણેન કિલેસે પટિસઙ્ખાતિ. ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગપરિભાવિતા હોતિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ.
ઇમે સત્ત બોજ્ઝઙ્ગા મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા આસેવના હોન્તિ. ઇમેહિ સત્તહિ બોજ્ઝઙ્ગેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ આસેવીયતિ…પે॰… નિબ્બત્તેન્તિ જોતેન્તિ પતાપેન્તિ.
સબ્બે
ઇમે અટ્ઠ મગ્ગઙ્ગા મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા આસેવના હોન્તિ. ઇમેહિ અટ્ઠહિ મગ્ગઙ્ગેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ આસેવીયતિ…પે॰… ઇમે અટ્ઠ મગ્ગઙ્ગા મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા પરિભાવિતા હોન્તિ. ઇમેહિ અટ્ઠહિ મગ્ગઙ્ગેહિ મેત્તાચેતોવિમુત્તિ સુપરિવુતા હોતિ. ઇમે અટ્ઠ મગ્ગઙ્ગા મેત્તાય ચેતોવિમુત્તિયા આસેવના હોન્તિ, ભાવના હોન્તિ, બહુલીકતા હોન્તિ, અલઙ્કારા હોન્તિ, પરિક્ખારા હોન્તિ, પરિવારા હોન્તિ, પારિપૂરી
મેત્તાકથા નિટ્ઠિતા.
૫. વિરાગકથા
૨૮. વિરાગો વિરાગો મગ્ગો? સોતાપત્તિમગ્ગક્ખણે દસ્સનટ્ઠેન સમ્માદિટ્ઠિ મિચ્છાદિટ્ઠિયા વિરજ્જતિ, તદનુવત્તકકિલેસેહિ ચ ખન્ધેહિ ચ વિરજ્જતિ, બહિદ્ધા ચ સબ્બનિમિત્તેહિ વિરજ્જતિ. વિરાગો
વિરાગોતિ દ્વે વિરાગા – નિબ્બાનઞ્ચ વિરાગો, યે ચ નિબ્બાનારમ્મણતાજાતા ધમ્મા સબ્બે વિરાગા હોન્તીતિ – વિરાગા. સહજાતાનિ સત્તઙ્ગાનિ વિરાગં ગચ્છન્તીતિ – વિરાગો મગ્ગો. એતેન મગ્ગેન બુદ્ધા ચ સાવકા ચ અગતં દિસં નિબ્બાનં ગચ્છન્તીતિ – અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગો. યાવતા પુથુસમણબ્રાહ્મણાનં પરપ્પવાદાનં મગ્ગા, અયમેવ અરિયો અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગો અગ્ગો ચ સેટ્ઠો ચ પામોક્ખો
અભિનિરોપનટ્ઠેન સમ્માસઙ્કપ્પો મિચ્છાસઙ્કપ્પા વિરજ્જતિ. પરિગ્ગહટ્ઠેન સમ્માવાચા મિચ્છાવાચાય વિરજ્જતિ. સમુટ્ઠાનટ્ઠેન સમ્માકમ્મન્તો મિચ્છાકમ્મન્તા વિરજ્જતિ. વોદાનટ્ઠેન સમ્માઆજીવો મિચ્છાઆજીવા વિરજ્જતિ. પગ્ગહટ્ઠેન સમ્માવાયામો મિચ્છાવાયામા વિરજ્જતિ. ઉપટ્ઠાનટ્ઠેન
વિરાગોતિ દ્વે વિરાગા – નિબ્બાનઞ્ચ વિરાગો, યે ચ નિબ્બાનારમ્મણતાજાતા ધમ્મા સબ્બે વિરાગા હોન્તીતિ – વિરાગા. સહજાતાનિ સત્તઙ્ગાનિ વિરાગં ગચ્છન્તીતિ – વિરાગો મગ્ગો
સકદાગામિમગ્ગક્ખણે દસ્સનટ્ઠેન સમ્માદિટ્ઠિ…પે॰… અવિક્ખેપટ્ઠેન સમ્માસમાધિ ઓળારિકા કામરાગસઞ્ઞોજના પટિઘસઞ્ઞોજના ઓળારિકા કામરાગાનુસયા પટિઘાનુસયા વિરજ્જતિ, તદનુવત્તકકિલેસેહિ ચ ખન્ધેહિ
વિરાગોતિ દ્વે વિરાગા – નિબ્બાનઞ્ચ વિરાગો, યે ચ નિબ્બાનારમ્મણતાજાતા ધમ્મા સબ્બે વિરાગા હોન્તીતિ – વિરાગા. સહજાતાનિ સત્તઙ્ગાનિ વિરાગં
અનાગામિમગ્ગક્ખણે દસ્સનટ્ઠેન સમ્માદિટ્ઠિ…પે॰… અવિક્ખેપટ્ઠેન સમ્માસમાધિ અનુસહગતા કામરાગસઞ્ઞોજના પટિઘસઞ્ઞોજના અનુસહગતા કામરાગાનુસયા પટિઘાનુસયા વિરજ્જતિ, તદનુવત્તકકિલેસેહિ ચ ખન્ધેહિ ચ વિરજ્જતિ, બહિદ્ધા ચ સબ્બનિમિત્તેહિ વિરજ્જતિ. વિરાગો વિરાગારમ્મણો…પે॰… મગ્ગાનં અટ્ઠઙ્ગિકો સેટ્ઠો.
અરહત્તમગ્ગક્ખણે દસ્સનટ્ઠેન સમ્માદિટ્ઠિ…પે॰… અવિક્ખેપટ્ઠેન સમ્માસમાધિ રૂપરાગા અરૂપરાગા માના ઉદ્ધચ્ચા અવિજ્જાય માનાનુસયા ભવરાગાનુસયા અવિજ્જાનુસયા વિરજ્જતિ, તદનુવત્તકકિલેસેહિ ચ ખન્ધેહિ ચ વિરજ્જતિ, બહિદ્ધા ચ સબ્બનિમિત્તેહિ વિરજ્જતિ વિરાગો વિરાગારમ્મણો વિરાગગોચરો વિરાગે સમુદાગતો વિરાગે ઠિતો વિરાગે પતિટ્ઠિતો.
વિરાગોતિ
દસ્સનવિરાગો સમ્માદિટ્ઠિ. અભિનિરોપનવિરાગો સમ્માસઙ્કપ્પો. પરિગ્ગહવિરાગો સમ્માવાચા. સમુટ્ઠાનવિરાગો સમ્માકમ્મન્તો. વોદાનવિરાગો સમ્માઆજીવો
દસ્સનમગ્ગો સમ્માદિટ્ઠિ, અભિનિરોપનમગ્ગો સમ્માસઙ્કપ્પો…પે॰… અમતોગધં નિબ્બાનં પરિયોસાનટ્ઠેન મગ્ગો. એવં વિરાગો મગ્ગો.
૨૯. કથં વિમુત્તિ ફલં? સોતાપત્તિફલક્ખણે દસ્સનટ્ઠેન સમ્માદિટ્ઠિ મિચ્છાદિટ્ઠિયા વિમુત્તા હોતિ, તદનુવત્તકકિલેસેહિ ચ ખન્ધેહિ ચ વિમુત્તા હોતિ, બહિદ્ધા ચ સબ્બનિમિત્તેહિ વિમુત્તા હોતિ, વિમુત્તિ વિમુત્તારમ્મણા વિમુત્તિગોચરા વિમુત્તિયા સમુદાગતા વિમુત્તિયા વિમુત્તીતિ દ્વે મુત્તિયો – નિબ્બાનઞ્ચ વિમુત્તિ, યે ચ નિબ્બાનારમ્મણતાજાતા ધમ્મા
અભિનિરોપનટ્ઠેન વિમુત્તીતિ દ્વે વિમુત્તિયો – નિબ્બાનઞ્ચ વિમુત્તિ, યે ચ નિબ્બાનારમ્મણતાજાતા ધમ્મા સબ્બે વિમુત્તા હોન્તીતિ – વિમુત્તિ ફલં.
પરિગ્ગહટ્ઠેન સમ્માવાચા મિચ્છાવાચાય વિમુત્તા હોતિ, સમુટ્ઠાનટ્ઠેન સમ્માકમ્મન્તો મિચ્છાકમ્મન્તા વિમુત્તો હોતિ, વોદાનટ્ઠેન સમ્માઆજીવો મિચ્છાઆજીવા વિમુત્તો હોતિ, પગ્ગહટ્ઠેન સમ્માવાયામો મિચ્છાવાયામા વિમુત્તો હોતિ, ઉપટ્ઠાનટ્ઠેન સમ્માસતિ મિચ્છાસતિયા વિમુત્તા હોતિ, અવિક્ખેપટ્ઠેન સમ્માસમાધિ મિચ્છાસમાધિતો વિમુત્તો હોતિ, તદનુવત્તકકિલેસેહિ ચ ખન્ધેહિ ચ વિમુત્તો હોતિ, બહિદ્ધા ચ સબ્બનિમિત્તેહિ વિમુત્તો હોતિ, વિમુત્તિ વિમુત્તારમ્મણા વિમુત્તિગોચરા વિમુત્તિયા સમુદાગતા વિમુત્તિયા ઠિતા વિમુત્તિયા પતિટ્ઠિતા. વિમુત્તીતિ. દ્વે વિમુત્તિયો – નિબ્બાનઞ્ચ વિમુત્તિ, યે ચ નિબ્બાનારમ્મણતાજાતા ધમ્મા સબ્બે વિમુત્તા હોન્તીતિ – વિમુત્તિ ફલં.
સકદાગામિફલક્ખણે દસ્સનટ્ઠેન સમ્માદિટ્ઠિ…પે॰… અવિક્ખેપટ્ઠેન સમ્માસમાધિ ઓળારિકા કામરાગસઞ્ઞોજના પટિઘસઞ્ઞોજના વિમુત્તીતિ દ્વે વિમુત્તિયો – નિબ્બાનઞ્ચ વિમુત્તિ, યે ચ નિબ્બાનારમ્મણતાજાતા ધમ્મા સબ્બે વિમુત્તા હોન્તીતિ – વિમુત્તિ ફલં.
અનાગામિફલક્ખણે દસ્સનટ્ઠેન સમ્માદિટ્ઠિ…પે॰… અવિક્ખેપટ્ઠેન સમ્માસમાધિ અનુસહગતા કામરાગસઞ્ઞોજના પટિઘસઞ્ઞોજના અનુસહગતા કામરાગાનુસયા પટિઘાનુસયા વિમુત્તો હોતિ, તદનુવત્તકકિલેસેહિ ચ ખન્ધેહિ ચ વિમુત્તો હોતિ, બહિદ્ધા ચ સબ્બનિમિત્તેહિ વિમુત્તો હોતિ, વિમુત્તિ
અરહત્તફલક્ખણે વિમુત્તીતિ દ્વે વિમુત્તિયો – નિબ્બાનઞ્ચ વિમુત્તિ, યે ચ નિબ્બાનારમ્મણતા જાતા ધમ્મા સબ્બે વિમુત્તા હોન્તીતિ – વિમુત્તિ ફલં.
દસ્સનવિમુત્તિ
આધિપતેય્યટ્ઠેન ઇન્દ્રિયા વિમુત્તિ. અકમ્પિયટ્ઠેન બલા વિમુત્તિ, નિય્યાનટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગા વિમુત્તિ, હેતુટ્ઠેન મગ્ગો વિમુત્તિ, ઉપટ્ઠાનટ્ઠેન સતિપટ્ઠાના વિમુત્તિ, પદહનટ્ઠેન સમ્મપ્પધાના વિમુત્તિ, ઇજ્ઝનટ્ઠેન ઇદ્ધિપાદા વિમુત્તિ, તથટ્ઠેન સચ્ચા વિમુત્તિ, અવિક્ખેપટ્ઠેન સમથો
વિરાગકથા નિટ્ઠિતા.
૬. પટિસમ્ભિદાકથા
૧. ધમ્મચક્કપવત્તનવારો
૩૦. એવં
‘‘દ્વેમે
‘‘કતમા ચ સા, ભિક્ખવે, મજ્ઝિમા પટિપદા તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધા ચક્ખુકરણી ઞાણકરણી ઉપસમાય અભિઞ્ઞાય સમ્બોધાય નિબ્બાનાય સંવત્તતિ? અયમેવ અરિયો અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગો, સેય્યથિદં – સમ્માદિટ્ઠિ…પે॰… સમ્માસમાધિ. અયં ખો સા, ભિક્ખવે, મજ્ઝિમા પટિપદા તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધા ચક્ખુકરણી ઞાણકરણી ઉપસમાય અભિઞ્ઞાય સમ્બોધાય નિબ્બાનાય સંવત્તતિ.
‘‘ઇદં
‘‘‘ઇદં દુક્ખં અરિયસચ્ચ’ન્તિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ, ઞાણં ઉદપાદિ, પઞ્ઞા ઉદપાદિ, વિજ્જા ઉદપાદિ, આલોકો ઉદપાદિ. ‘તં ખો પનિદં દુક્ખં અરિયસચ્ચં પરિઞ્ઞેય્ય’ન્તિ મે, ભિક્ખવે…પે॰… પરિઞ્ઞાતન્તિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ, ઞાણં ઉદપાદિ, પઞ્ઞા ઉદપાદિ, વિજ્જા ઉદપાદિ, આલોકો ઉદપાદિ.
‘‘‘ઇદં
‘‘‘ઇદં દુક્ખનિરોધં અરિયસચ્ચ’ન્તિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ, ઞાણં ઉદપાદિ, પઞ્ઞા ઉદપાદિ, વિજ્જા ઉદપાદિ, આલોકો ઉદપાદિ. ‘તં ખો પનિદં દુક્ખનિરોધં અરિયસચ્ચં સચ્છિકાતબ્બ’ન્તિ મે, ભિક્ખવે…પે॰… સચ્છિકતન્તિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ, ઞાણં ઉદપાદિ, પઞ્ઞા ઉદપાદિ, વિજ્જા ઉદપાદિ, આલોકો ઉદપાદિ.
‘‘‘ઇદં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા અરિયસચ્ચ’ન્તિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ, ઞાણં ઉદપાદિ, પઞ્ઞા ઉદપાદિ, વિજ્જા ઉદપાદિ, આલોકો ઉદપાદિ. ‘તં ખો પનિદં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા અરિયસચ્ચં ભાવેતબ્બ’ન્તિ મે, ભિક્ખવે…પે॰… ભાવિતન્તિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ, ઞાણં ઉદપાદિ, પઞ્ઞા ઉદપાદિ, વિજ્જા ઉદપાદિ, આલોકો ઉદપાદિ.
‘‘યાવકીવઞ્ચ
ઇદમવોચ ભગવા. અત્તમના પઞ્ચવગ્ગિયા ભિક્ખૂ ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દુન્તિ.
ઇમસ્મિઞ્ચ
પવત્તિતે ચ પન ભગવતા ધમ્મચક્કે ભુમ્મા
ઇતિહ તેન ખણેન તેન લયેન તેન મુહુત્તેન યાવ બ્રહ્મલોકા સદ્દો અબ્ભુગ્ગચ્છિ. અયઞ્ચ દસસહસ્સી લોકધાતુ સંકમ્પિ સમ્પકમ્પિ સમ્પવેધિ, અપ્પમાણો ચ ઉળારો ઓભાસો લોકે પાતુરહોસિ અતિક્કમ્મ
અથ ખો ભગવા ઇમં ઉદાનં ઉદાનેસિ – ‘‘અઞ્ઞાસિ વત, ભો, કોણ્ડઞ્ઞો; અઞ્ઞાસિ વત, ભો, કોણ્ડઞ્ઞો’’તિ. ઇતિ હિદં આયસ્મતો કોણ્ડઞ્ઞસ્સ અઞ્ઞાસિકોણ્ડઞ્ઞો ત્વેવ
[ક] ‘ઇદં
ચક્ખું ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? ઞાણં ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? પઞ્ઞા ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? વિજ્જા ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? આલોકો ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? ચક્ખું ઉદપાદીતિ – દસ્સનટ્ઠેન. ઞાણં ઉદપાદીતિ – ઞાતટ્ઠેન. પઞ્ઞા ઉદપાદીતિ – પજાનનટ્ઠેન. વિજ્જા ઉદપાદીતિ – પટિવેધટ્ઠેન. આલોકો ઉદપાદીતિ – ઓભાસટ્ઠેન.
ચક્ખું
દસ્સનટ્ઠો અત્થો, ઞાતટ્ઠો અત્થો, પજાનનટ્ઠો અત્થો, પટિવેધટ્ઠો અત્થો, ઓભાસટ્ઠો અત્થો. ઇમે પઞ્ચ અત્થા અત્થપટિસમ્ભિદાય આરમ્મણા ચેવ હોન્તિ ગોચરા ચ. યે તસ્સા આરમ્મણા તે તસ્સા ગોચરા. યે તસ્સા ગોચરા તે તસ્સા આરમ્મણા. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘અત્થેસુ ઞાણં અત્થપટિસમ્ભિદા’’.
પઞ્ચ ધમ્મે સન્દસ્સેતું બ્યઞ્જનનિરુત્તાભિલાપા, પઞ્ચ અત્થે સન્દસ્સેતું બ્યઞ્જનનિરુત્તાભિલાપા. ઇમા દસ નિરુત્તિયા નિરુત્તિપટિસમ્ભિદાય આરમ્મણા ચેવ હોન્તિ ગોચરા ચ. યે તસ્સા આરમ્મણા તે તસ્સા ગોચરા. યે તસ્સા ગોચરા તે તસ્સા આરમ્મણા. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘નિરુત્તીસુ ઞાણં નિરુત્તિપટિસમ્ભિદા’’.
પઞ્ચસુ ધમ્મેસુ ઞાણાનિ, પઞ્ચસુ અત્થેસુ ઞાણાનિ, દસસુ નિરુત્તીસુ ઞાણાનિ. ઇમાનિ વીસતિ ઞાણાનિ પટિભાનપટિસમ્ભિદાય આરમ્મણા ચેવ હોન્તિ ગોચરા ચ. યે તસ્સા આરમ્મણા તે તસ્સા ગોચરા. યે તસ્સા ગોચરા તે તસ્સા આરમ્મણા. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘પટિભાનેસુ ઞાણં પટિભાનપટિસમ્ભિદા’’.
‘‘‘તં
ચક્ખું ચક્ખું ઉદપાદીતિ – દસ્સનટ્ઠેન. ઞાણં ઉદપાદીતિ – ઞાતટ્ઠેન. પઞ્ઞા ઉદપાદીતિ – પજાનનટ્ઠેન. વિજ્જા ઉદપાદીતિ – પટિવેધટ્ઠેન. આલોકો ઉદપાદીતિ – ઓભાસટ્ઠેન.
ચક્ખું ધમ્મો, ઞાણં ધમ્મો, પઞ્ઞા ધમ્મો, વિજ્જા ધમ્મો, આલોકો ધમ્મો. ઇમે પઞ્ચ ધમ્મા ધમ્મપટિસમ્ભિદાય આરમ્મણા ચેવ હોન્તિ ગોચરા ચ
દસ્સનટ્ઠો અત્થો, ઞાતટ્ઠો અત્થો, પજાનનટ્ઠો અત્થો, પટિવેધટ્ઠો અત્થો, ઓભાસટ્ઠો અત્થો. ઇમે પઞ્ચ અત્થા અત્થપટિસમ્ભિદાય આરમ્મણા ચેવ હોન્તિ ગોચરા ચ. યે તસ્સા આરમ્મણા તે તસ્સા ગોચરા. યે તસ્સા ગોચરા તે તસ્સા આરમ્મણા. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘અત્થેસુ ઞાણં અત્થપટિસમ્ભિદા’’.
પઞ્ચ ધમ્મે સન્દસ્સેતું બ્યઞ્જનનિરુત્તાભિલાપા, પઞ્ચ અત્થે સન્દસ્સેતું બ્યઞ્જનનિરુત્તાભિલાપા. ઇમા દસ નિરુત્તિયો નિરુત્તિપટિસમ્ભિદાય આરમ્મણા
પઞ્ચસુ ધમ્મેસુ ઞાણાનિ, પઞ્ચસુ અત્થેસુ ઞાણાનિ, દસસુ નિરુત્તીસુ ઞાણાનિ. ઇમાનિ વીસતિ ઞાણાનિ પટિભાનપટિસમ્ભિદાય આરમ્મણા ચેવ હોન્તિ ગોચરા ચ. યે તસ્સા આરમ્મણા તે તસ્સા ગોચરા. યે તસ્સા ગોચરા તે તસ્સા આરમ્મણા. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘પટિભાનેસુ ઞાણં પટિભાનપટિસમ્ભિદા’’.
દુક્ખે અરિયસચ્ચે પન્નરસ ધમ્મા, પન્નરસ અત્થા, તિંસ નિરુત્તિયો, સટ્ઠિ ઞાણાનિ.
[ખ] ‘‘‘ઇદં
દુક્ખસમુદયે અરિયસચ્ચે પન્નરસ ધમ્મા, પન્નરસ અત્થા, તિંસ નિરુત્તિયો, સટ્ઠિ ઞાણાનિ.
[ગ] ‘‘‘ઇદં દુક્ખનિરોધં અરિયસચ્ચ’ન્તિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ. ‘તં ખો પનિદં દુક્ખનિરોધં અરિયસચ્ચં સચ્છિકાતબ્બ’ન્તિ…પે॰… સચ્છિકતન્તિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ
દુક્ખનિરોધે
[ઘ] ‘‘‘ઇદં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા અરિયસચ્ચ’ન્તિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ. ‘તં ખો પનિદં દુક્ખનિરોધગામિની પટિપદા અરિયસચ્ચં ભાવેતબ્બ’ન્તિ…પે॰… ભાવિતન્તિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ…પે॰…’’.
દુક્ખનિરોધગામિનિયા પટિપદાય અરિયસચ્ચે પન્નરસ ધમ્મા, પન્નરસ અત્થા, તિંસ નિરુત્તિયો, સટ્ઠિ ઞાણાનિ.
ચતૂસુ અરિયસચ્ચેસુ સટ્ઠિ ધમ્મા, સટ્ઠિ અત્થા, વીસતિસતનિરુત્તિયો, ચત્તાલીસઞ્ચ દ્વે ચ ઞાણસતાનિ.
૨. સતિપટ્ઠાનવારો
૩૧. ‘‘‘અયં કાયે કાયાનુપસ્સના’તિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું
‘‘અયં વેદનાસુ…પે॰… અયં ચિત્તે…પે॰… અયં ધમ્મેસુ ધમ્માનુપસ્સનાતિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ. સા ખો પનાયં ધમ્મેસુ ધમ્માનુપસ્સના ભાવેતબ્બા તિ…પે॰… ભાવિતાતિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો
[ક] ‘‘‘અયં કાયે કાયાનુપસ્સના’તિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ…પે॰… સા
ચક્ખું ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? ઞાણં ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? પઞ્ઞા ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? વિજ્જા ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? આલોકો ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? ચક્ખું ઉદપાદીતિ – દસ્સનટ્ઠેન. ઞાણં ઉદપાદીતિ – ઞાતટ્ઠેન. પઞ્ઞા ઉદપાદીતિ – પજાનનટ્ઠેન. વિજ્જા ઉદપાદીતિ – પટિવેધટ્ઠેન. આલોકો ઉદપાદીતિ – ઓભાસટ્ઠેન.
ચક્ખું ધમ્મો, ઞાણં ધમ્મો, પઞ્ઞા ધમ્મો, વિજ્જા ધમ્મો, આલોકો ધમ્મો. ઇમે પઞ્ચ ધમ્મા ધમ્મપટિસમ્ભિદાય આરમ્મણા ચેવ હોન્તિ ગોચરા ચ. યે તસ્સા આરમ્મણા તે તસ્સા ગોચરા. યે તસ્સા ગોચરા તે તસ્સા આરમ્મણા. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘ધમ્મેસુ ઞાણં ધમ્મપટિસમ્ભિદા’’.
દસ્સનટ્ઠો અત્થો, ઞાતટ્ઠો અત્થો, પજાનનટ્ઠો અત્થો, પટિવેધટ્ઠો અત્થો, ઓભાસટ્ઠો અત્થો. ઇમે પઞ્ચ અત્થા અત્થપટિસમ્ભિદાય આરમ્મણા ચેવ હોન્તિ ગોચરા ચ. યે તસ્સા આરમ્મણા તે તસ્સા ગોચરા. યે તસ્સા ગોચરા તે તસ્સા આરમ્મણા. તેન
પઞ્ચ ધમ્મે સન્દસ્સેતું બ્યઞ્જનનિરુત્તાભિલાપા, પઞ્ચ અત્થે સન્દસ્સેતું બ્યઞ્જનનિરુત્તાભિલાપા
પઞ્ચસુ ધમ્મેસુ ઞાણાનિ, પઞ્ચસુ અત્થેસુ ઞાણાનિ, દસસુ નિરુત્તીસુ ઞાણાનિ. ઇમાનિ વીસતિ ઞાણાનિ પટિભાનપટિસમ્ભિદાય આરમ્મણા ચેવ હોન્તિ ગોચરા ચ. યે તસ્સા આરમ્મણા તે તસ્સા ગોચરા. યે તસ્સા ગોચરા તે તસ્સા આરમ્મણા. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘પટિભાનેસુ ઞાણં પટિભાનપટિસમ્ભિદા’’.
કાયે કાયાનુપસ્સનાસતિપટ્ઠાને પન્નરસ ધમ્મા, પન્નરસ અત્થા, તિંસ નિરુત્તિયો, સટ્ઠિ ઞાણાનિ.
[ખ-ઘ] ‘‘અયં વેદનાસુ…પે॰… અયં ચિત્તે…પે॰… અયં ધમ્મેસુ
ધમ્મેસુ
ચતૂસુ સતિપટ્ઠાનેસુ સટ્ઠિ ધમ્મા, સટ્ઠિ અત્થા, વીસતિસતનિરુત્તિયો, ચત્તાલીસઞ્ચ
૩. ઇદ્ધિપાદવારો
૩૨. ‘‘અયં છન્દસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતો ઇદ્ધિપાદોતિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ. સો ખો પનાયં છન્દસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતો ઇદ્ધિપાદો ભાવેતબ્બોતિ મે, ભિક્ખવે…પે॰… ભાવિતોતિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ.
‘‘અયં
[ક] ‘‘‘અયં છન્દસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતો ઇદ્ધિપાદો’તિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ…પે॰… સો ખો પનાયં છન્દસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતો ઇદ્ધિપાદો ભાવેતબ્બોતિ…પે॰… ભાવિતોતિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ, ઞાણં ઉદપાદિ, પઞ્ઞા ઉદપાદિ, વિજ્જા ઉદપાદિ, આલોકો ઉદપાદિ’’.
ચક્ખું ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? ઞાણં ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? પઞ્ઞા ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? વિજ્જા ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? આલોકો ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? ચક્ખું ઉદપાદીતિ – દસ્સનટ્ઠેન. ઞાણં ઉદપાદીતિ – ઞાતટ્ઠેન. પઞ્ઞા ઉદપાદીતિ – પજાનનટ્ઠેન. વિજ્જા ઉદપાદીતિ – પટિવેધટ્ઠેન. આલોકો ઉદપાદીતિ – ઓભાસટ્ઠેન.
ચક્ખું
દસ્સનટ્ઠો અત્થો, ઞાતટ્ઠો અત્થો, પજાનનટ્ઠો અત્થો, પટિવેધટ્ઠો અત્થો, ઓભાસટ્ઠો અત્થો. ઇમે પઞ્ચ અત્થા અત્થપટિસમ્ભિદાય આરમ્મણા ચેવ હોન્તિ ગોચરા ચ. યે તસ્સા આરમ્મણા તે તસ્સા ગોચરા. યે તસ્સા ગોચરા તે તસ્સા આરમ્મણા. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘અત્થેસુ ઞાણં અત્થપટિસમ્ભિદા’’.
પઞ્ચ ધમ્મે સન્દસ્સેતું બ્યઞ્જનનિરુત્તાભિલાપા, પઞ્ચ અત્થે સન્દસ્સેતું બ્યઞ્જનનિરુત્તાભિલાપા. ઇમા દસ નિરુત્તિયો નિરુત્તિપટિસમ્ભિદાય આરમ્મણા ચેવ હોન્તિ ગોચરા
પઞ્ચસુ ધમ્મેસુ ઞાણાનિ, પઞ્ચસુ અત્થેસુ ઞાણાનિ, દસસુ નિરુત્તીસુ ઞાણાનિ. ઇમાનિ વીસતિ ઞાણાનિ પટિભાનપટિસમ્ભિદાય આરમ્મણા ચેવ હોન્તિ ગોચરા ચ. યે તસ્સા આરમ્મણા તે તસ્સા ગોચરા. યે તસ્સા ગોચરા તે તસ્સા આરમ્મણા. તેન વુચ્ચતિ – ‘‘પટિભાનેસુ
છન્દસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતે ઇદ્ધિપાદે પન્નરસ ધમ્મા, પન્નરસ અત્થા, તિંસ નિરુત્તિયો, સટ્ઠિ ઞાણાનિ.
[ખ-ઘ] ‘‘અયં વીરિયસમાધિ…પે॰… અયં ચિત્તસમાધિ…પે॰… અયં વીમંસાસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતો ઇદ્ધિપાદોતિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ…પે॰… સો ખો પનાયં વીમંસાસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતો ઇદ્ધિપાદો ભાવેતબ્બોતિ…પે॰… ભાવિતોતિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ…પે॰…’’.
વીમંસાસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતે ઇદ્ધિપાદે પન્નરસ ધમ્મા, પન્નરસ અત્થા, તિંસ નિરુત્તિયો, સટ્ઠિ ઞાણાનિ.
ચતૂસુ ઇદ્ધિપાદેસુ સટ્ઠિ ધમ્મા, સટ્ઠિ અત્થા, વીસતિસતનિરુત્તિયો, ચત્તાલીસઞ્ચ દ્વે ચ ઞાણસતાનિ.
૪. સત્તબોધિસત્તવારો
૩૩. ‘‘‘સમુદયો
‘‘‘સમુદયો
‘‘‘સમુદયો સમુદયો’તિ ખો, ભિક્ખવે, ગોતમસ્સ બોધિસત્તસ્સ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ. ‘નિરોધો નિરોધો’તિ ખો, ભિક્ખવે, ગોતમસ્સ બોધિસત્તસ્સ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ’’. ગોતમસ્સ બોધિસત્તસ્સ વેય્યાકરણે દસ ધમ્મા, દસ અત્થા, વીસતિ નિરુત્તિયો, ચત્તાલીસ ઞાણાનિ.
સત્તન્નં બોધિસત્તાનં સત્તસુ વેય્યાકરણેસુ સત્તતિ ધમ્મા, સત્તતિ અત્થા, ચત્તાલીસસતં
૫. અભિઞ્ઞાદિવારો
૩૪. ‘‘‘યાવતા અભિઞ્ઞાય અભિઞ્ઞટ્ઠો ઞાતો દિટ્ઠો વિદિતો સચ્છિકતો ફસ્સિતો પઞ્ઞાય. અફસ્સિતો પઞ્ઞાય અભિઞ્ઞટ્ઠો નત્થી’તિ – ચક્ખું ઉદપાદિ, ઞાણં ઉદપાદિ, પઞ્ઞા ઉદપાદિ, વિજ્જા ઉદપાદિ, આલોકો ઉદપાદિ’’. અભિઞ્ઞાય અભિઞ્ઞટ્ઠે પઞ્ચવીસતિ ધમ્મા
‘‘‘યાવતા
અભિઞ્ઞાય
૬. ખન્ધાદિવારો
૩૫. ‘‘‘યાવતા ખન્ધાનં ખન્ધટ્ઠો, ઞાતો દિટ્ઠો વિદિતો સચ્છિકતો ફસ્સિતો પઞ્ઞાય. અફસ્સિતો પઞ્ઞાય ખન્ધટ્ઠો નત્થી’તિ – ચક્ખું ઉદપાદિ, ઞાણં ઉદપાદિ, પઞ્ઞા ઉદપાદિ, વિજ્જા ઉદપાદિ, આલોકો ઉદપાદિ’’. ખન્ધાનં ખન્ધટ્ઠે પઞ્ચવીસતિ ધમ્મા, પઞ્ચવીસતિ અત્થા, પઞ્ઞાસ નિરુત્તિયો, સતં ઞાણાનિ.
‘‘‘યાવતા ધાતૂનં ધાતુટ્ઠો…પે॰… યાવતા આયતનાનં આયતનટ્ઠો…પે॰… યાવતા સઙ્ખતાનં સઙ્ખતટ્ઠો…પે॰… યાવતા અસઙ્ખતસ્સ અસઙ્ખતટ્ઠો ઞાતો દિટ્ઠો વિદિતો સચ્છિકતો ફસ્સિતો પઞ્ઞાય. અફસ્સિતો પઞ્ઞાય અસઙ્ખતટ્ઠો
ખન્ધાનં ખન્ધટ્ઠે, ધાતૂનં ધાતુટ્ઠે, આયતનાનં આયતનટ્ઠે સઙ્ખતાનં સઙ્ખતટ્ઠે, અસઙ્ખતસ્સ અસઙ્ખતટ્ઠે પઞ્ચવીસતિસતં ધમ્મા, પઞ્ચવીસતિસતં અત્થા, અડ્ઢતેય્યાનિ નિરુત્તિસતાનિ, પઞ્ચ ઞાણસતાનિ.
૭. સચ્ચવારો
૩૬. ‘‘‘યાવતા દુક્ખસ્સ દુક્ખટ્ઠો, ઞાતો દિટ્ઠો વિદિતો સચ્છિકતો ફસ્સિતો પઞ્ઞાય. અફસ્સિતો પઞ્ઞાય દુક્ખટ્ઠો નત્થી’તિ – ચક્ખું ઉદપાદિ, ઞાણં ઉદપાદિ, પઞ્ઞા ઉદપાદિ, વિજ્જા ઉદપાદિ, આલોકો ઉદપાદિ’’. દુક્ખસ્સ દુક્ખટ્ઠે
‘‘‘યાવતા સમુદયસ્સ સમુદયટ્ઠો…પે॰… યાવતા નિરોધસ્સ નિરોધટ્ઠો…પે॰… યાવતા મગ્ગસ્સ મગ્ગટ્ઠો ઞાતો દિટ્ઠો વિદિતો સચ્છિકતો ફસ્સિતો પઞ્ઞાય. અફસ્સિતો પઞ્ઞાય મગ્ગટ્ઠો
ચતૂસુ અરિયસચ્ચેસુ સતં ધમ્મા, સતં અત્થા, દ્વે નિરુત્તિસતાનિ, ચત્તારિ ઞાણસતાનિ.
૮. પટિસમ્ભિદાવારો
૩૭. ‘‘‘યાવતા અત્થપટિસમ્ભિદાય અત્થપટિસમ્ભિદટ્ઠો, ઞાતો દિટ્ઠો વિદિતો સચ્છિકતો ફસ્સિતો પઞ્ઞાય. અફસ્સિતો પઞ્ઞાય અત્થપટિસમ્ભિદટ્ઠો
‘‘‘યાવતા ધમ્મપટિસમ્ભિદાય ધમ્મપટિસમ્ભિદટ્ઠો…પે॰… યાવતા નિરુત્તિપટિસમ્ભિદાય નિરુત્તિપટિસમ્ભિદટ્ઠો…પે॰… યાવતા પટિભાનપટિસમ્ભિદાય પટિભાનપટિસમ્ભિદટ્ઠો, ઞાતો દિટ્ઠો વિદિતો સચ્છિકતો ફસ્સિતો પઞ્ઞાય. અફસ્સિતો પઞ્ઞાય પટિભાનપટિસમ્ભિદટ્ઠો નત્થી’તિ – ચક્ખું ઉદપાદિ
ચતૂસુ પટિસમ્ભિદાસુ સતં ધમ્મા, સતં અત્થા, દ્વે નિરુત્તિસતાનિ, ચત્તારિ ઞાણસતાનિ.
૯. છબુદ્ધધમ્મવારો
૩૮. ‘‘‘યાવતા ઇન્દ્રિયપરોપરિયત્તે ઞાણં, ઞાતં દિટ્ઠં વિદિતં સચ્છિકતં ફસ્સિતં પઞ્ઞાય. અફસ્સિતં પઞ્ઞાય ઇન્દ્રિયપરોપરિયત્તે ઞાણં નત્થી’તિ – ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ’’. ઇન્દ્રિયપરોપરિયત્તે ઞાણે પઞ્ચવીસતિ ધમ્મા, પઞ્ચવીસતિ અત્થા, પઞ્ઞાસ નિરુત્તિયો, સતં ઞાણાનિ.
‘‘‘યાવતા
છસુ બુદ્ધધમ્મેસુ દિયડ્ઢસતં ધમ્મા, દિયડ્ઢસતં અત્થા, તીણિ નિરુત્તિસતાનિ, છ ઞાણસતાનિ.
પટિસમ્ભિદાધિકરણે
પટિસમ્ભિદાકથા નિટ્ઠિતા.
૭. ધમ્મચક્કકથા
૧. સચ્ચવારો
૩૯. એકં
[ક] ‘‘ઇદં દુક્ખં અરિયસચ્ચ’’ન્તિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ, ઞાણં ઉદપાદિ, પઞ્ઞા ઉદપાદિ, વિજ્જા ઉદપાદિ, આલોકો ઉદપાદિ.
ચક્ખું ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? ઞાણં ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? પઞ્ઞા ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? વિજ્જા ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? આલોકો ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? ચક્ખું ઉદપાદીતિ – દસ્સનટ્ઠેન. ઞાણં ઉદપાદીતિ – ઞાતટ્ઠેન. પઞ્ઞા ઉદપાદીતિ – પજાનનટ્ઠેન વિજ્જા ઉદપાદીતિ – પટિવેધટ્ઠેન. આલોકો ઉદપાદીતિ – ઓભાસટ્ઠેન.
ચક્ખું ધમ્મો, દસ્સનટ્ઠો અત્થો. ઞાણં ધમ્મો, ઞાતટ્ઠો અત્થો. પઞ્ઞા ધમ્મો, પજાનનટ્ઠો અત્થો. વિજ્જા ધમ્મો, પટિવેધટ્ઠો અત્થો. આલોકો ધમ્મો, ઓભાસટ્ઠો અત્થો. ઇમે પઞ્ચ ધમ્મા પઞ્ચ અત્થા દુક્ખવત્થુકા
૪૦. ધમ્મચક્કન્તિ કેનટ્ઠેન ધમ્મચક્કં? ધમ્મઞ્ચ પવત્તેતિ ચક્કઞ્ચાતિ – ધમ્મચક્કં. ચક્કઞ્ચ પવત્તેતિ ધમ્મઞ્ચાતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મેન પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મચરિયાય પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મે ઠિતો પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મે પતિટ્ઠિતો પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મે પતિટ્ઠાપેન્તો પવત્તેતીતિ
સદ્ધિન્દ્રિયં ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. વીરિયિન્દ્રિયં ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. સતિન્દ્રિયં ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. સમાધિન્દ્રિયં ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. પઞ્ઞિન્દ્રિયં ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. સદ્ધાબલં ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. વીરિયબલં ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. સતિબલં ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. સમાધિબલં ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. પઞ્ઞાબલં ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મવિચયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. વીરિયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. પીતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. પસ્સદ્ધિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. સમાધિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ઉપેક્ખાસમ્બોજ્ઝઙ્ગો
આધિપતેય્યટ્ઠેન ઇન્દ્રિયં ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. અકમ્પિયટ્ઠેન બલં ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. નિય્યાનિકટ્ઠેન બોજ્ઝઙ્ગો ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ
‘‘તં
ચક્ખું ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન…પે॰… આલોકો ઉદપાદીતિ ચક્ખું ઉદપાદીતિ – દસ્સનટ્ઠેન…પે॰… આલોકો ઉદપાદીતિ – ઓભાસટ્ઠેન. ચક્ખું ધમ્મો, દસ્સનટ્ઠો અત્થો…પે॰… આલોકો ધમ્મો, ઓભાસટ્ઠો અત્થો. ઇમે પઞ્ચ ધમ્મા પઞ્ચ અત્થા દુક્ખવત્થુકા સચ્ચવત્થુકા સચ્ચારમ્મણા સચ્ચગોચરા સચ્ચસઙ્ગહિતા સચ્ચપરિયાપન્ના સચ્ચે સમુદાગતા સચ્ચે ઠિતા સચ્ચે પતિટ્ઠિતા.
ધમ્મચક્કન્તિ
[ખ-ઘ] ‘‘ઇદં દુક્ખસમુદયં અરિયસચ્ચ’’ન્તિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ…પે॰… ‘‘તં ખો પનિદં દુક્ખસમુદયં અરિયસચ્ચં પહાતબ્બ’’ન્તિ…પે॰… ‘‘પહીન’’ન્તિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ
ચક્ખું ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન…પે॰… આલોકો ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? ચક્ખું ઉદપાદીતિ – દસ્સનટ્ઠેન…પે॰… આલોકો ઉદપાદીતિ – ઓભાસટ્ઠેન.
ચક્ખું ધમ્મો, દસ્સનટ્ઠો અત્થો…પે॰… આલોકો ધમ્મો, ઓભાસટ્ઠો
ધમ્મચક્કન્તિ કેનટ્ઠેન ધમ્મચક્કં? ધમ્મઞ્ચ પવત્તેતિ ચક્કઞ્ચાતિ – ધમ્મચક્કં. ચક્કઞ્ચ પવત્તેતિ ધમ્મઞ્ચાતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મેન પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મચરિયાય પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મે ઠિતો પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મે પતિટ્ઠિતો પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં…પે॰… અમતોગધં નિબ્બાનં પરિયોસાનટ્ઠેન ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં.
૨. સતિપટ્ઠાનવારો
૪૧. ‘‘‘અયં
‘‘અયં વેદનાસુ…પે॰… અયં ચિત્તે… અયં ધમ્મેસુ ધમ્માનુપસ્સનાતિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ. સા ખો પનાયં ધમ્મેસુ ધમ્માનુપસ્સના ભાવેતબ્બાતિ મે, ભિક્ખવે…પે॰… ભાવિતાતિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ’’.
અયં કાયે કાયાનુપસ્સનાતિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ
ચક્ખું ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન…પે॰… આલોકો ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? ચક્ખું ઉદપાદીતિ – દસ્સનટ્ઠેન…પે॰… આલોકો ઉદપાદીતિ – ઓભાસટ્ઠેન.
ચક્ખું ધમ્મો, દસ્સનટ્ઠો અત્થો…પે॰… આલોકો ધમ્મો, ઓભાસટ્ઠો અત્થો. ઇમે પઞ્ચ ધમ્મા પઞ્ચ અત્થા કાયવત્થુકા સતિપટ્ઠાનવત્થુકા…પે॰… વેદનાવત્થુકા સતિપટ્ઠાનવત્થુકા… ચિત્તવત્થુકા સતિપટ્ઠાનવત્થુકા… ધમ્મવત્થુકા સતિપટ્ઠાનવત્થુકા સતિપટ્ઠાનારમ્મણા સતિપટ્ઠાનગોચરા સતિપટ્ઠાનસઙ્ગહિતા સતિપટ્ઠાનપરિયાપન્ના સતિપટ્ઠાને સમુદાગતા સતિપટ્ઠાને ઠિતા સતિપટ્ઠાને પતિટ્ઠિતા.
ધમ્મચક્કન્તિ કેનટ્ઠેન ધમ્મચક્કં? ધમ્મઞ્ચ પવત્તેતિ ચક્કઞ્ચાતિ – ધમ્મચક્કં. ચક્કઞ્ચ પવત્તેતિ ધમ્મઞ્ચાતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મેન પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મચરિયાય પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મે ઠિતો પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મે પતિટ્ઠિતો પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં
૩. ઇદ્ધિપાદવારો
૪૨. ‘‘‘અયં
‘‘અયં વીરિયસમાધિ…પે॰… અયં ચિત્તસમાધિ…પે॰… અયં વીમંસાસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતો ઇદ્ધિપાદોતિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ. સો ખો પનાયં વીમંસાસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતો ઇદ્ધિપાદો ભાવેતબ્બોતિ મે, ભિક્ખવે…પે॰… ભાવિતોતિ મે, ભિક્ખવે, પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ’’.
અયં છન્દસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતો ઇદ્ધિપાદોતિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ…પે॰… સો ખો પનાયં છન્દસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતો ઇદ્ધિપાદો ભાવેતબ્બોતિ…પે॰… ભાવિતોતિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ, ઞાણં ઉદપાદિ, પઞ્ઞા ઉદપાદિ, વિજ્જા ઉદપાદિ, આલોકો ઉદપાદિ.
ચક્ખું ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? ઞાણં ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? પઞ્ઞા ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? વિજ્જા ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? આલોકો ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? ચક્ખું ઉદપાદીતિ – દસ્સનટ્ઠેન. ઞાણં ઉદપાદીતિ – ઞાતટ્ઠેન. પઞ્ઞા ઉદપાદીતિ – પજાનનટ્ઠેન. વિજ્જા ઉદપાદીતિ – પટિવેધટ્ઠેન. આલોકો ઉદપાદીતિ – ઓભાસટ્ઠેન.
ચક્ખું ધમ્મો, દસ્સનટ્ઠો અત્થો. ઞાણં ધમ્મો, ઞાતટ્ઠો અત્થો. પઞ્ઞા ધમ્મો, પજાનનટ્ઠો અત્થો. વિજ્જા ધમ્મો, પટિવેધટ્ઠો અત્થો. આલોકો ધમ્મો, ઓભાસટ્ઠો અત્થો. ઇમે પઞ્ચ ધમ્મા પઞ્ચ અત્થા છન્દવત્થુકા ઇદ્ધિપાદવત્થુકા ઇદ્ધિપાદારમ્મણા ઇદ્ધિપાદગોચરા ઇદ્ધિપાદસઙ્ગહિતા ઇદ્ધિપાદપરિયાપન્ના ઇદ્ધિપાદે સમુદાગતા ઇદ્ધિપાદે ઠિતા ઇદ્ધિપાદે પતિટ્ઠિતા.
ધમ્મચક્કન્તિ કેનટ્ઠેન ધમ્મચક્કં? ધમ્મઞ્ચ પવત્તેતિ ચક્કઞ્ચાતિ – ધમ્મચક્કં. ચક્કઞ્ચ પવત્તેતિ ધમ્મઞ્ચાતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મેન પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મચરિયાય પવત્તેતીતિ
સદ્ધિન્દ્રિયં ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં…પે॰… અમતોગધં નિબ્બાનં પરિયોસાનટ્ઠેન ધમ્મો. તં ધમ્મં પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં.
અયં વીરિયસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતો ઇદ્ધિપાદોતિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ…પે॰… સો ખો પનાયં વીરિયસમાધિપધાનસઙ્ખારસમન્નાગતો ઇદ્ધિપાદો ભાવેતબ્બોતિ…પે॰… ભાવિતોતિ પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ ચક્ખું ઉદપાદિ…પે॰… આલોકો ઉદપાદિ.
ચક્ખું ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન…પે॰… આલોકો ઉદપાદીતિ – કેનટ્ઠેન? ચક્ખું ઉદપાદીતિ – દસ્સનટ્ઠેન…પે॰… આલોકો ઉદપાદીતિ – ઓભાસટ્ઠેન.
ચક્ખું ધમ્મો, દસ્સનટ્ઠો અત્થો…પે॰… આલોકો ધમ્મો, ઓભાસટ્ઠો અત્થો. ઇમે પઞ્ચ ધમ્મા પઞ્ચ અત્થા વીરિયવત્થુકા ઇદ્ધિપાદવત્થુકા…પે॰… ચિત્તવત્થુકા ઇદ્ધિપાદવત્થુકા… વીમંસાવત્થુકા ઇદ્ધિપાદવત્થુકા ઇદ્ધિપાદારમ્મણા ઇદ્ધિપાદગોચરા ઇદ્ધિપાદસઙ્ગહિતા ઇદ્ધિપાદપરિયાપન્ના ઇદ્ધિપાદે સમુદાગતા ઇદ્ધિપાદે ઠિતા ઇદ્ધિપાદે પતિટ્ઠિતા
ધમ્મચક્કન્તિ કેનટ્ઠેન ધમ્મચક્કં? ધમ્મઞ્ચ પવત્તેતિ ચક્કઞ્ચાતિ – ધમ્મચક્કં. ચક્કઞ્ચ પવત્તેતિ ધમ્મઞ્ચાતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મેન પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મચરિયાય પવત્તેતીતિ – ધમ્મચક્કં. ધમ્મે
ધમ્મચક્કકથા નિટ્ઠિતા.
૮. લોકુત્તરકથા
૪૩. કતમે
લોકુત્તરાતિ કેનટ્ઠેન લોકુત્તરા? લોકં તરન્તીતિ – લોકુત્તરા. લોકા ઉત્તરન્તીતિ – લોકુત્તરા. લોકતો ઉત્તરન્તીતિ – લોકુત્તરા. લોકમ્હા ઉત્તરન્તીતિ – લોકુત્તરા. લોકં અતિક્કમન્તીતિ – લોકુત્તરા. લોકં સમતિક્કમન્તીતિ – લોકુત્તરા. લોકં સમતિક્કન્તાતિ – લોકુત્તરા. લોકેન અતિરેકાતિ – લોકુત્તરા. લોકન્તં તરન્તીતિ – લોકુત્તરા. લોકા નિસ્સરન્તીતિ – લોકુત્તરા. લોકતો નિસ્સરન્તીતિ – લોકુત્તરા. લોકમ્હા નિસ્સરન્તીતિ – લોકુત્તરા. લોકા નિસ્સટાતિ
લોકુત્તરકથા નિટ્ઠિતા.
૯. બલકથા
૪૪. સાવત્થિનિદાનં
‘‘અપિ ચ, અટ્ઠસટ્ઠિ બલાનિ – સદ્ધાબલં, વીરિયબલં, સતિબલં, સમાધિબલં, પઞ્ઞાબલં, હિરિબલં, ઓત્તપ્પબલં, પટિસઙ્ખાનબલં, ભાવનાબલં, અનવજ્જબલં, સઙ્ગહબલં, ખન્તિબલં, પઞ્ઞત્તિબલં, નિજ્ઝત્તિબલં, ઇસ્સરિયબલં
કતમં સદ્ધાબલં? અસ્સદ્ધિયે ન કમ્પતીતિ – સદ્ધાબલં. સહજાતાનં ધમ્માનં ઉપત્થમ્ભનટ્ઠેન સદ્ધાબલં, કિલેસાનં પરિયાદાનટ્ઠેન સદ્ધાબલં, પટિવેધાદિવિસોધનટ્ઠેન સદ્ધાબલં, ચિત્તસ્સ અધિટ્ઠાનટ્ઠેન સદ્ધાબલં, ચિત્તસ્સ વોદાનટ્ઠેન સદ્ધાબલં, વિસેસાધિગમટ્ઠેન સદ્ધાબલં, ઉત્તરિ પટિવેધટ્ઠેન
કતમં વીરિયબલં? કોસજ્જે ન કમ્પતીતિ – વીરિયબલં. સહજાતાનં ધમ્માનં ઉપત્થમ્ભનટ્ઠેન વીરિયબલં, કિલેસાનં પરિયાદાનટ્ઠેન વીરિયબલં, પટિવેધાદિવિસોધનટ્ઠેન વીરિયબલં, ચિત્તસ્સ અધિટ્ઠાનટ્ઠેન વીરિયબલં, ચિત્તસ્સ વોદાનટ્ઠેન વીરિયબલં, વિસેસાધિગમટ્ઠેન વીરિયબલં, ઉત્તરિ પટિવેધટ્ઠેન વીરિયબલં, સચ્ચાભિસમયટ્ઠેન વીરિયબલં, નિરોધે પતિટ્ઠાપકટ્ઠેન વીરિયબલં. ઇદં વીરિયબલં.
કતમં સતિબલં? પમાદે ન કમ્પતીતિ – સતિબલં. સહજાતાનં ધમ્માનં ઉપત્થમ્ભનટ્ઠેન સતિબલં…પે॰… નિરોધે પતિટ્ઠાપકટ્ઠેન સતિબલં. ઇદં સતિબલં.
કતમં સમાધિબલં? ઉદ્ધચ્ચે ન કમ્પતીતિ – સમાધિબલં. સહજાતાનં ધમ્માનં ઉપત્થમ્ભનટ્ઠેન સમાધિબલં…પે॰… નિરોધે પતિટ્ઠાપકટ્ઠેન સમાધિબલં. ઇદં સમાધિબલં.
કતમં પઞ્ઞાબલં? અવિજ્જાય ન કમ્પતીતિ – પઞ્ઞાબલં. સહજાતાનં ધમ્માનં ઉપત્થમ્ભનટ્ઠેન પઞ્ઞાબલં…પે॰… નિરોધે પતિટ્ઠાપકટ્ઠેન પઞ્ઞાબલં. ઇદં પઞ્ઞાબલં.
કતમં હિરિબલં? નેક્ખમ્મેન કામચ્છન્દં હિરીયતીતિ
કતમં ઓત્તપ્પબલં? નેક્ખમ્મેન કામચ્છન્દં ઓત્તપ્પતીતિ – ઓત્તપ્પબલં. અબ્યાપાદેન બ્યાપાદં ઓત્તપ્પતીતિ – ઓત્તપ્પબલં. આલોકસઞ્ઞાય થિનમિદ્ધં ઓત્તપ્પતીતિ – ઓત્તપ્પબલં. અવિક્ખેપેન ઉદ્ધચ્ચં ઓત્તપ્પતીતિ – ઓત્તપ્પબલં. ધમ્મવવત્થાનેન વિચિકિચ્છં ઓત્તપ્પતીતિ – ઓત્તપ્પબલં. ઞાણેન અવિજ્જં ઓત્તપ્પતીતિ – ઓત્તપ્પબલં
કતમં પટિસઙ્ખાનબલં? નેક્ખમ્મેન કામચ્છન્દં પટિસઙ્ખાતીતિ – પટિસઙ્ખાનબલં. અબ્યાપાદેન બ્યાપાદં પટિસઙ્ખાતીતિ – પટિસઙ્ખાનબલં. આલોકસઞ્ઞાય થિનમિદ્ધં પટિસઙ્ખાતીતિ – પટિસઙ્ખાનબલં. અવિક્ખેપેન ઉદ્ધચ્ચં પટિસઙ્ખાતીતિ – પટિસઙ્ખાનબલં. ધમ્મવવત્થાનેન વિચિકિચ્છં પટિસઙ્ખાતીતિ – પટિસઙ્ખાનબલં. ઞાણેન અવિજ્જં પટિસઙ્ખાતીતિ – પટિસઙ્ખાનબલં
કતમં ભાવનાબલં? કામચ્છન્દં પજહન્તો નેક્ખમ્મં ભાવેતીતિ – ભાવનાબલં. બ્યાપાદં પજહન્તો અબ્યાપાદં ભાવેતીતિ – ભાવનાબલં. થિનમિદ્ધં પજહન્તો આલોકસઞ્ઞં ભાવેતીતિ – ભાવનાબલં. ઉદ્ધચ્ચં પજહન્તો અવિક્ખેપં ભાવેતીતિ – ભાવનાબલં. વિચિકિચ્છં પજહન્તો ધમ્મવવત્થાનં ભાવેતીતિ – ભાવનાબલં. અવિજ્જં પજહન્તો ઞાણં ભાવેતીતિ – ભાવનાબલં. અરતિં પજહન્તો પામોજ્જં ભાવેતીતિ – ભાવનાબલં. નીવરણે પજહન્તો પઠમં ઝાનં ભાવેતીતિ – ભાવનાબલં…પે॰… સબ્બકિલેસે પજહન્તો અરહત્તમગ્ગં ભાવેતીતિ – ભાવનાબલં. ઇદં ભાવનાબલં.
કતમં અનવજ્જબલં? કામચ્છન્દસ્સ પહીનત્તા નેક્ખમ્મે નત્થિ કિઞ્ચિ
કતમં સઙ્ગહબલં? કામચ્છન્દં પજહન્તો નેક્ખમ્મવસેન ચિત્તં સઙ્ગણ્હાતીતિ – સઙ્ગહબલં. બ્યાપાદં પજહન્તો અબ્યાપાદવસેન ચિત્તં સઙ્ગણ્હાતીતિ – સઙ્ગહબલં. થિનમિદ્ધં પજહન્તો આલોકસઞ્ઞાવસેન ચિત્તં સઙ્ગણ્હાતીતિ – સઙ્ગહબલં…પે॰… સબ્બકિલેસે પજહન્તો અરહત્તમગ્ગવસેન ચિત્તં સઙ્ગણ્હાતીતિ – સઙ્ગહબલં. ઇદં સઙ્ગહબલં.
કતમં ખન્તિબલં? કામચ્છન્દસ્સ પહીનત્તા નેક્ખમ્મં ખમતીતિ – ખન્તિબલં. બ્યાપાદસ્સ પહીનત્તા અબ્યાપાદો ખમતીતિ – ખન્તિબલં. થિનમિદ્ધસ્સ પહીનત્તા આલોકસઞ્ઞા ખમતીતિ – ખન્તિબલં. ઉદ્ધચ્ચસ્સ પહીનત્તા અવિક્ખેપો ખમતીતિ – ખન્તિબલં. વિચિકિચ્છાય પહીનત્તા
કતમં પઞ્ઞત્તિબલં? કામચ્છન્દં પજહન્તો નેક્ખમ્મવસેન ચિત્તં પઞ્ઞપેતીતિ – પઞ્ઞત્તિબલં. બ્યાપાદં પજહન્તો અબ્યાપાદવસેન ચિત્તં પઞ્ઞપેતીતિ – પઞ્ઞત્તિબલં. થિનમિદ્ધં પજહન્તો આલોકસઞ્ઞાવસેન ચિત્તં પઞ્ઞપેતીતિ – પઞ્ઞત્તિબલં…પે॰… સબ્બકિલેસે પજહન્તો અરહત્તમગ્ગવસેન ચિત્તં પઞ્ઞપેતીતિ – પઞ્ઞત્તિબલં. ઇદં પઞ્ઞત્તિબલં.
કતમં નિજ્ઝત્તિબલં? કામચ્છન્દં પજહન્તો નેક્ખમ્મવસેન ચિત્તં નિજ્ઝાપેતીતિ – નિજ્ઝત્તિબલં. બ્યાપાદં પજહન્તો અબ્યાપાદવસેન ચિત્તં નિજ્ઝાપેતીતિ – નિજ્ઝત્તિબલં. થિનમિદ્ધં પજહન્તો આલોકસઞ્ઞાવસેન ચિત્તં નિજ્ઝાપેતીતિ – નિજ્ઝત્તિબલં…પે॰… સબ્બકિલેસે પજહન્તો અરહત્તમગ્ગવસેન ચિત્તં નિજ્ઝાપેતીતિ – નિજ્ઝત્તિબલં. ઇદં નિજ્ઝત્તિબલં.
કતમં ઇસ્સરિયબલં? કામચ્છન્દં પજહન્તો નેક્ખમ્મવસેન ચિત્તં વસં વત્તેતીતિ – ઇસ્સરિયબલં. બ્યાપાદં પજહન્તો અબ્યાપાદવસેન ચિત્તં વસં વત્તેતીતિ – ઇસ્સરિયબલં. થિનમિદ્ધં પજહન્તો આલોકસઞ્ઞાવસેન
કતમં અધિટ્ઠાનબલં? કામચ્છન્દં પજહન્તો નેક્ખમ્મવસેન ચિત્તં અધિટ્ઠાતીતિ – અધિટ્ઠાનબલં. બ્યાપાદં પજહન્તો અબ્યાપાદવસેન ચિત્તં અધિટ્ઠાતીતિ
કતમં સમથબલં? નેક્ખમ્મવસેન ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમથબલં, અબ્યાપાદવસેન ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા અવિક્ખેપો સમથબલં, આલોકસઞ્ઞાવસેન ચિત્તસ્સ એકગ્ગતા
સમથબલન્તિ કેનટ્ઠેન સમથબલં? પઠમેન ઝાનેન નીવરણે ન કમ્પતીતિ – સમથબલં. દુતિયેન ઝાનેન વિતક્કવિચારે ન કમ્પતીતિ – સમથબલં. તતિયેન ઝાનેન પીતિયા ન કમ્પતીતિ – સમથબલં. ચતુત્થેન ઝાનેન સુખદુક્ખે ન કમ્પતીતિ – સમથબલં. આકાસાનઞ્ચાયતનસમાપત્તિયા રૂપસઞ્ઞાય પટિઘસઞ્ઞાય નાનત્તસઞ્ઞાય ન કમ્પતીતિ – સમથબલં
કતમં વિપસ્સનાબલં? અનિચ્ચાનુપસ્સના વિપસ્સનાબલં, દુક્ખાનુપસ્સના વિપસ્સનાબલં…પે॰… પટિનિસ્સગ્ગાનુપસ્સના વિપસ્સનાબલં, રૂપે અનિચ્ચાનુપસ્સના વિપસ્સનાબલં, રૂપે દુક્ખાનુપસ્સના વિપસ્સનાબલં…પે॰… રૂપે પટિનસ્સગ્ગાનુપસ્સના વિપસ્સનાબલં, વેદનાય…પે॰… સઞ્ઞાય… સઙ્ખારેસુ… વિઞ્ઞાણે… ચક્ખુસ્મિં…પે॰… જરામરણે અનિચ્ચાનુપસ્સના વિપસ્સનાબલં, જરામરણે દુક્ખાનુપસ્સના વિપસ્સનાબલં…પે॰… જરામરણે પટિનિસ્સગ્ગાનુપસ્સના વિપસ્સનાબલં. વિપસ્સનાબલન્તિ કેનટ્ઠેન વિપસ્સનાબલં? અનિચ્ચાનુપસ્સનાય નિચ્ચસઞ્ઞાય ન કમ્પતીતિ – વિપસ્સનાબલં. દુક્ખાનુપસ્સનાય સુખસઞ્ઞાય ન કમ્પતીતિ – વિપસ્સનાબલં. અનત્તાનુપસ્સનાય અત્તસઞ્ઞાય
કતમાનિ દસ સેખબલાનિ, દસ અસેખબલાનિ? સમ્માદિટ્ઠિં
કતમાનિ દસ ખીણાસવબલાનિ?
પુન ચપરં ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો અઙ્ગારકાસૂપમા કામા યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય સુદિટ્ઠા હોન્તિ. યમ્પિ ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો અઙ્ગારકાસૂપમા કામા યથાભૂતં સમ્મપ્પઞ્ઞાય સુદિટ્ઠા હોન્તિ, ઇદમ્પિ ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો બલં હોતિ, યં બલં આગમ્મ ખીણાસવો ભિક્ખુ
પુન ચપરં ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો વિવેકનિન્નં ચિત્તં હોતિ વિવેકપોણં વિવેકપબ્ભારં વિવેકટ્ઠં નેક્ખમ્માભિરતં બ્યન્તીભૂતં
પુન
પુન ચપરં ખીણાસવસ્સ ભિક્ખુનો ચત્તારો સમ્મપ્પધાના ભાવિતા હોન્તિ સુભાવિતા…પે॰… ચત્તારો ઇદ્ધિપાદા ભાવિતા હોન્તિ સુભાવિતા… પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ ભાવિતાનિ હોન્તિ સુભાવિતાનિ… પઞ્ચ બલાનિ ભાવિતાનિ હોન્તિ સુભાવિતાનિ… સત્ત બોજ્ઝઙ્ગા
કતમાનિ દસ ઇદ્ધિબલાનિ? અધિટ્ઠાના ઇદ્ધિ, વિકુબ્બના ઇદ્ધિ, મનોમયા ઇદ્ધિ, ઞાણવિપ્ફારા ઇદ્ધિ, સમાધિવિપ્ફારા ઇદ્ધિ, અરિયા ઇદ્ધિ, કમ્મવિપાકજા ઇદ્ધિ, પુઞ્ઞવતો ઇદ્ધિ, વિજ્જામયા ઇદ્ધિ, તત્થ તત્થ સમ્મા પયોગપ્પચ્ચયા ઇજ્ઝનટ્ઠેન ઇદ્ધિ – ઇમાનિ દસ ઇદ્ધિબલાનિ.
કતમાનિ દસ તથાગતબલાનિ? ઇધ તથાગતો ઠાનઞ્ચ ઠાનતો અટ્ઠાનઞ્ચ અટ્ઠાનતો યથાભૂતં પજાનાતિ. યમ્પિ તથાગતો ઠાનઞ્ચ ઠાનતો અટ્ઠાનઞ્ચ અટ્ઠાનતો યથાભૂતં પજાનાતિ, ઇદમ્પિ તથાગતસ્સ તથાગતબલં હોતિ, યં બલં આગમ્મ તથાગતો આસભં ઠાનં પટિજાનાતિ પરિસાસુ સીહનાદં નદતિ, બ્રહ્મચક્કં પવત્તેતિ.
પુન ચપરં તથાગતો અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્નાનં કમ્મસમાદાનાનં ઠાનસો હેતુસો વિપાકં યથાભૂતં પજાનાતિ. યમ્પિ તથાગતો અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્નાનં
પુન
પુન ચપરં તથાગતો અનેકધાતુનાનાધાતુલોકં યથાભૂતં પજાનાતિ. યમ્પિ તથાગતો અનેકધાતુનાનાધાતુલોકં યથાભૂતં પજાનાતિ, ઇદમ્પિ તથાગતસ્સ…પે॰….
પુન ચપરં તથાગતો સત્તાનં નાનાધિમુત્તિકતં યથાભૂતં પજાનાતિ. યમ્પિ તથાગતો સત્તાનં નાનાધિમુત્તિકતં યથાભૂતં પજાનાતિ, ઇદમ્પિ તથાગતસ્સ…પે॰….
પુન
પુન ચપરં તથાગતો ઝાનવિમોક્ખસમાધિસમાપત્તીનં સંકિલેસં વોદાનં વુટ્ઠાનં યથાભૂતં પજાનાતિ. યમ્પિ તથાગતો ઝાનવિમોક્ખસમાધિસમાપત્તીનં સંકિલેસં વોદાનં વુટ્ઠાનં યથાભૂતં પજાનાતિ, ઇદમ્પિ તથાગતસ્સ…પે॰….
પુન ચપરં તથાગતો અનેકવિહિતં પુબ્બેનિવાસં અનુસ્સરતિ, સેય્યથિદં – એકમ્પિ જાતિં દ્વેપિ જાતિયો…પે॰… ઇતિ સાકારં સઉદ્દેસં
પુન ચપરં તથાગતો દિબ્બેન ચક્ખુના વિસુદ્ધેન અતિક્કન્તમાનુસકેન સત્તે પસ્સતિ ચવમાને ઉપપજ્જમાને…પે॰… યમ્પિ
પુન
૪૫. કેનટ્ઠેન સદ્ધાબલં? કેનટ્ઠેન વીરિયબલં? કેનટ્ઠેન સતિબલં? કેનટ્ઠેન સમાધિબલં? કેનટ્ઠેન પઞ્ઞાબલં? કેનટ્ઠેન હિરિબલં? કેનટ્ઠેન ઓત્તપ્પબલં? કેનટ્ઠેન પટિસઙ્ખાનબલં…પે॰… કેનટ્ઠેન તથાગતબલં?
અસ્સદ્ધિયે અકમ્પિયટ્ઠેન સદ્ધાબલં. કોસજ્જે અકમ્પિયટ્ઠેન વીરિયબલં. પમાદે અકમ્પિયટ્ઠેન સતિબલં. ઉદ્ધચ્ચે અકમ્પિયટ્ઠેન સમાધિબલં. અવિજ્જાય અકમ્પિયટ્ઠેન પઞ્ઞાબલં
બલકથા નિટ્ઠિતા.
૧૦. સુઞ્ઞકથા
૪૬. એવં
‘‘‘સુઞ્ઞો લોકો, સુઞ્ઞો લોકો’તિ, ભન્તે, વુચ્ચતિ
‘‘સોતં સુઞ્ઞં…પે॰… સદ્દા સુઞ્ઞા… ઘાનં સુઞ્ઞં… ગન્ધા સુઞ્ઞા… જિવ્હા સુઞ્ઞા… રસા સુઞ્ઞા… કાયો સુઞ્ઞો… ફોટ્ઠબ્બા સુઞ્ઞા… મનો સુઞ્ઞો અત્તેન વા અત્તનિયેન વા. ધમ્મા સુઞ્ઞા અત્તેન વા અત્તનિયેન વા. મનોવિઞ્ઞાણં સુઞ્ઞં અત્તેન વા અત્તનિયેન વા. મનોસમ્ફસ્સો સુઞ્ઞો અત્તેન વા અત્તનિયેન વા. યમ્પિદં મનોસમ્ફસ્સપચ્ચયા ઉપ્પજ્જતિ વેદયિતં સુખં વા દુક્ખં વા અદુક્ખમસુખં વા, તમ્પિ સુઞ્ઞં અત્તેન વા અત્તનિયેન વા. યસ્મા ખો, આનન્દ, સુઞ્ઞં અત્તેન વા અત્તનિયેન વા તસ્મા ‘સુઞ્ઞો લોકો’તિ વુચ્ચતી’’તિ.
૧. માતિકા
૪૭. સુઞ્ઞસુઞ્ઞં
૨. નિદ્દેસો
૪૮. કતમં સુઞ્ઞસુઞ્ઞં? ચક્ખુ સુઞ્ઞં અત્તેન વા અત્તનિયેન વા નિચ્ચેન વા ધુવેન વા સસ્સતેન વા અવિપરિણામધમ્મેન વા. સોતં સુઞ્ઞં…પે॰… ઘાનં સુઞ્ઞં… જિવ્હા સુઞ્ઞા… કાયો સુઞ્ઞો… મનો સુઞ્ઞો અત્તેન વા અત્તનિયેન વા નિચ્ચેન વા ધુવેન વા સસ્સતેન વા અવિપરિણામધમ્મેન વા. ઇદં સુઞ્ઞસુઞ્ઞં.
કતમં સઙ્ખારસુઞ્ઞં? તયો સઙ્ખારા – પુઞ્ઞાભિસઙ્ખારો, અપુઞ્ઞાભિસઙ્ખારો, આનેઞ્જાભિસઙ્ખારો. પુઞ્ઞાભિસઙ્ખારો અપુઞ્ઞાભિસઙ્ખારેન ચ આનેઞ્જાભિસઙ્ખારેન ચ સુઞ્ઞો. અપુઞ્ઞાભિસઙ્ખારો પુઞ્ઞાભિસઙ્ખારેન ચ આનેઞ્જાભિસઙ્ખારેન ચ સુઞ્ઞો. આનેઞ્જાભિસઙ્ખારો પુઞ્ઞાભિસઙ્ખારેન ચ અપુઞ્ઞાભિસઙ્ખારેન ચ સુઞ્ઞો. ઇમે તયો સઙ્ખારા.
અપરેપિ તયો સઙ્ખારા – કાયસઙ્ખારો, વચીસઙ્ખારો, ચિત્તસઙ્ખારો. કાયસઙ્ખારો વચીસઙ્ખારેન ચ ચિત્તસઙ્ખારેન ચ સુઞ્ઞો. વચીસઙ્ખારો કાયસઙ્ખારેન ચ ચિત્તસઙ્ખારેન ચ સુઞ્ઞો. ચિત્તસઙ્ખારો કાયસઙ્ખારેન
અપરેપિ તયો સઙ્ખારા – અતીતા સઙ્ખારા, અનાગતા સઙ્ખારા, પચ્ચુપ્પન્ના સઙ્ખારા. અતીતા સઙ્ખારા અનાગતેહિ ચ પચ્ચુપ્પન્નેહિ ચ સઙ્ખારેહિ સુઞ્ઞા. અનાગતા સઙ્ખારા અતીતેહિ ચ પચ્ચુપ્પન્નેહિ ચ સઙ્ખારેહિ સુઞ્ઞા પચ્ચુપ્પન્ના સઙ્ખારા અતીતેહિ ચ અનાગતેહિ ચ સઙ્ખારેહિ સુઞ્ઞા. ઇમે તયો સઙ્ખારા; ઇદં સઙ્ખારસુઞ્ઞં.
કતમં વિપરિણામસુઞ્ઞં? જાતં રૂપં સભાવેન સુઞ્ઞં. વિગતં રૂપં વિપરિણતઞ્ચેવ સુઞ્ઞઞ્ચ. જાતા વેદના સભાવેન સુઞ્ઞા. વિગતા વેદના વિપરિણતા ચેવ સુઞ્ઞા ચ
કતમં અગ્ગસુઞ્ઞં? અગ્ગમેતં પદં સેટ્ઠમેતં પદં વિસિટ્ઠમેતં
કતમં લક્ખણસુઞ્ઞં? દ્વે લક્ખણાનિ – બાલલક્ખણઞ્ચ પણ્ડિતલક્ખણઞ્ચ. બાલલક્ખણં પણ્ડિતલક્ખણેન સુઞ્ઞં. પણ્ડિતલક્ખણં બાલલક્ખણેન સુઞ્ઞં. તીણિ લક્ખણાનિ – ઉપ્પાદલક્ખણં, વયલક્ખણં, ઠિતઞ્ઞથત્તલક્ખણં. ઉપ્પાદલક્ખણં વયલક્ખણેન ચ ઠિતઞ્ઞથત્તલક્ખણેન ચ સુઞ્ઞં. વયલક્ખણં ઉપ્પાદલક્ખણેન
રૂપસ્સ ઉપ્પાદલક્ખણં વયલક્ખણેન ચ ઠિતઞ્ઞથત્તલક્ખણેન ચ સુઞ્ઞં. રૂપસ્સ વયલક્ખણં ઉપ્પાદલક્ખણેન ચ ઠિતઞ્ઞથત્તલક્ખણેન ચ સુઞ્ઞં. રૂપસ્સ ઠિતઞ્ઞથત્તલક્ખણં ઉપ્પાદલક્ખણેન ચ વયલક્ખણેન ચ સુઞ્ઞં. વેદનાય…પે॰… સઞ્ઞાય… સઙ્ખારાનં… વિઞ્ઞાણસ્સ… ચક્ખુસ્સ… જરામરણસ્સ ઉપ્પાદલક્ખણં વયલક્ખણેન ચ ઠિતઞ્ઞથત્તલક્ખણેન ચ સુઞ્ઞં. જરામરણસ્સ વયલક્ખણં ઉપ્પાદલક્ખણેન ચ ઠિતઞ્ઞથત્તલક્ખણેન ચ સુઞ્ઞં. જરામરણસ્સ ઠિતઞ્ઞથત્તલક્ખણં ઉપ્પાદલક્ખણેન ચ વયલક્ખણેન ચ સુઞ્ઞં. ઇદં લક્ખણસુઞ્ઞં.
કતમં વિક્ખમ્ભનસુઞ્ઞં? નેક્ખમ્મેન કામચ્છન્દો વિક્ખમ્ભિતો ચેવ સુઞ્ઞો ચ. અબ્યાપાદેન બ્યાપાદો વિક્ખમ્ભિતો ચેવ સુઞ્ઞો ચ. આલોકસઞ્ઞાય થિનમિદ્ધં વિક્ખમ્ભિતઞ્ચેવ સુઞ્ઞઞ્ચ. અવિક્ખેપેન ઉદ્ધચ્ચં વિક્ખમ્ભિતઞ્ચેવ સુઞ્ઞઞ્ચ. ધમ્મવવત્થાનેન વિચિકિચ્છા વિક્ખમ્ભિતા ચેવ સુઞ્ઞા ચ. ઞાણેન અવિજ્જા વિક્ખમ્ભિતા ચેવ સુઞ્ઞા ચ. પામોજ્જેન અરતિ વિક્ખમ્ભિતા ચેવ સુઞ્ઞા ચ. પઠમેન ઝાનેન નીવરણા વિક્ખમ્ભિતા ચેવ સુઞ્ઞા ચ…પે॰… અરહત્તમગ્ગેન સબ્બકિલેસા વિક્ખમ્ભિતા ચેવ સુઞ્ઞા ચ. ઇદં વિક્ખમ્ભનસુઞ્ઞં.
કતમં તદઙ્ગસુઞ્ઞં? નેક્ખમ્મેન કામચ્છન્દો તદઙ્ગસુઞ્ઞો. અબ્યાપાદેન બ્યાપાદો તદઙ્ગસુઞ્ઞો. આલોકસઞ્ઞાય થિનમિદ્ધં તદઙ્ગસુઞ્ઞં. અવિક્ખેપેન ઉદ્ધચ્ચં તદઙ્ગસુઞ્ઞં. ધમ્મવવત્થાનેન વિચિકિચ્છા તદઙ્ગસુઞ્ઞા. ઞાણેન અવિજ્જા તદઙ્ગસુઞ્ઞા. પામોજ્જેન અરતિ તદઙ્ગસુઞ્ઞા. પઠમેન ઝાનેન નીવરણા તદઙ્ગસુઞ્ઞા…પે॰… વિવટ્ટનાનુપસ્સનાય સઞ્ઞોગાભિનિવેસો તદઙ્ગસુઞ્ઞો. ઇદં તદઙ્ગસુઞ્ઞં.
કતમં સમુચ્છેદસુઞ્ઞં? નેક્ખમ્મેન કામચ્છન્દો સમુચ્છિન્નો ચેવ સુઞ્ઞો ચ. અબ્યાપાદેન બ્યાપાદો સમુચ્છિન્નો ચેવ સુઞ્ઞો ચ. આલોકસઞ્ઞાય
કતમં પટિપ્પસ્સદ્ધિસુઞ્ઞં? નેક્ખમ્મેન કામચ્છન્દો પટિપ્પસ્સદ્ધો ચેવ સુઞ્ઞો ચ. અબ્યાપાદેન બ્યાપાદો પટિપ્પસ્સદ્ધો ચેવ સુઞ્ઞો ચ. આલોકસઞ્ઞાય થિનમિદ્ધં પટિપ્પસ્સદ્ધઞ્ચેવ સુઞ્ઞઞ્ચ. અવિક્ખેપેન ઉદ્ધચ્ચં પટિપ્પસ્સદ્ધઞ્ચેવ સુઞ્ઞઞ્ચ
કતમં નિસ્સરણસુઞ્ઞં? નેક્ખમ્મેન કામચ્છન્દો નિસ્સટો ચેવ સુઞ્ઞો ચ. અબ્યાપાદેન બ્યાપાદો નિસ્સટો ચેવ સુઞ્ઞો ચ. આલોકસઞ્ઞાય થિનમિદ્ધં નિસ્સટઞ્ચેવ સુઞ્ઞઞ્ચ. અવિક્ખેપેન ઉદ્ધચ્ચં નિસ્સટઞ્ચેવ સુઞ્ઞઞ્ચ. ધમ્મવવત્થાનેન વિચિકિચ્છા નિસ્સટા ચેવ સુઞ્ઞા ચ. ઞાણેન અવિજ્જા નિસ્સટા ચેવ સુઞ્ઞા ચ. પામોજ્જેન અરતિ નિસ્સટા ચેવ સુઞ્ઞા ચ. પઠમેન ઝાનેન નીવરણા નિસ્સટા ચેવ સુઞ્ઞા ચ
કતમં અજ્ઝત્તસુઞ્ઞં? અજ્ઝત્તં ચક્ખું સુઞ્ઞં અત્તેન વા અત્તનિયેન વા નિચ્ચેન વા ધુવેન
કતમં બહિદ્ધાસુઞ્ઞં? બહિદ્ધા રૂપા સુઞ્ઞા…પે॰… બહિદ્ધા ધમ્મા સુઞ્ઞા અત્તેન વા અત્તનિયેન વા નિચ્ચેન વા ધુવેન વા સસ્સતેન વા અવિપરિણામધમ્મેન વા. ઇદં બહિદ્ધાસુઞ્ઞં.
કતમં દુભતોસુઞ્ઞં? યઞ્ચ અજ્ઝત્તં ચક્ખુ યે ચ બહિદ્ધા રૂપા ઉભયમેતં સુઞ્ઞં
કતમં સભાગસુઞ્ઞં? છ અજ્ઝત્તિકાનિ આયતનાનિ સભાગાનિ ચેવ સુઞ્ઞાનિ ચ. છ બાહિરાનિ આયતનાનિ સભાગાનિ ચેવ સુઞ્ઞાનિ ચ. છ વિઞ્ઞાણકાયા સભાગા ચેવ સુઞ્ઞા ચ. છ ફસ્સકાયા સભાગા ચેવ સુઞ્ઞા ચ. છ વેદનાકાયા સભાગા ચેવ
કતમં વિસભાગસુઞ્ઞં? છ અજ્ઝત્તિકાનિ આયતનાનિ છહિ બાહિરેહિ આયતનેહિ વિસભાગાનિ ચેવ સુઞ્ઞાનિ ચ. છ બાહિરાનિ આયતનાનિ છહિ વિઞ્ઞાણકાયેહિ વિસભાગાનિ ચેવ સુઞ્ઞાનિ ચ. છ વિઞ્ઞાણકાયા છહિ ફસ્સકાયેહિ વિસભાગા ચેવ સુઞ્ઞા ચ. છ ફસ્સકાયા
કતમં એસનાસુઞ્ઞં? નેક્ખમ્મેસના કામચ્છન્દેન સુઞ્ઞા. અબ્યાપાદેસના બ્યાપાદેન સુઞ્ઞા. આલોકસઞ્ઞેસના થિનમિદ્ધેન સુઞ્ઞા. અવિક્ખેપેસના ઉદ્ધચ્ચેન સુઞ્ઞા. ધમ્મવવત્થાનેસના વિચિકિચ્છાય સુઞ્ઞા. ઞાણેસના અવિજ્જાય સુઞ્ઞા. પામોજ્જેસના અરતિયા સુઞ્ઞા. પઠમજ્ઝાનેસના નીવરણેહિ સુઞ્ઞા…પે॰… અરહત્તમગ્ગેસના સબ્બકિલેસેહિ સુઞ્ઞા. ઇદં એસનાસુઞ્ઞં.
કતમં પરિગ્ગહસુઞ્ઞં? નેક્ખમ્મપરિગ્ગહો કામચ્છન્દેન સુઞ્ઞો. અબ્યાપાદપરિગ્ગહો બ્યાપાદેન સુઞ્ઞો. આલોકસઞ્ઞાપરિગ્ગહો થિનમિદ્ધેન
કતમં પટિલાભસુઞ્ઞં? નેક્ખમ્મપટિલાભો કામચ્છન્દેન સુઞ્ઞો. અબ્યાપાદપટિલાભો બ્યાપાદેન સુઞ્ઞો. આલોકસઞ્ઞાપટિલાભો થિનમિદ્ધેન સુઞ્ઞો. અવિક્ખેપપટિલાભો ઉદ્ધચ્ચેન સુઞ્ઞો. ધમ્મવવત્થાનપટિલાભો વિચિકિચ્છાય સુઞ્ઞો. ઞાણપટિલાભો અવિજ્જાય સુઞ્ઞો. પામોજ્જપટિલાભો અરતિયા સુઞ્ઞો. પઠમજ્ઝાનપટિલાભો નીવરણેહિ સુઞ્ઞો…પે॰… અરહત્તમગ્ગપટિલાભો સબ્બકિલેસેહિ સુઞ્ઞો. ઇદં પટિલાભસુઞ્ઞં.
કતમં પટિવેધસુઞ્ઞં? નેક્ખમ્મપ્પટિવેધો કામચ્છન્દેન સુઞ્ઞો. અબ્યાપાદપ્પટિવેધો બ્યાપાદેન સુઞ્ઞો. આલોકસઞ્ઞાપ્પટિવેધો થિનમિદ્ધેન સુઞ્ઞો. અવિક્ખેપપ્પટિવેધો ઉદ્ધચ્ચેન સુઞ્ઞો. ધમ્મવવત્થાનપ્પટિવેધો વિચિકિચ્છાય સુઞ્ઞો. ઞાણપ્પટિવેધો અવિજ્જાય સુઞ્ઞો. પામોજ્જપ્પટિવેધો અરતિયા સુઞ્ઞો. પઠમજ્ઝાનપ્પટિવેધો નીવરણેહિ સુઞ્ઞો…પે॰… અરહત્તમગ્ગપ્પટિવેધો સબ્બકિલેસેહિ સુઞ્ઞો. ઇદં પટિવેધસુઞ્ઞં.
કતમં એકત્તસુઞ્ઞં, નાનત્તસુઞ્ઞં? કામચ્છન્દો નાનત્તં, નેક્ખમ્મં એકત્તં. નેક્ખમ્મેકત્તં ચેતયતો કામચ્છન્દેન
કતમં ખન્તિસુઞ્ઞં? નેક્ખમ્મખન્તિ કામચ્છન્દેન સુઞ્ઞા. અબ્યાપાદખન્તિ બ્યાપાદેન સુઞ્ઞા. આલોકસઞ્ઞાખન્તિ થિનમિદ્ધેન સુઞ્ઞા. અવિક્ખેપખન્તિ ઉદ્ધચ્ચેન સુઞ્ઞા. ધમ્મવવત્થાનખન્તિ વિચિકિચ્છાય સુઞ્ઞા. ઞાણખન્તિ અવિજ્જાય સુઞ્ઞા. પામોજ્જખન્તિ અરતિયા સુઞ્ઞા. પઠમજ્ઝાનખન્તિ નીવરણેહિ સુઞ્ઞા…પે॰… અરહત્તમગ્ગખન્તિ સબ્બકિલેસેહિ સુઞ્ઞા. ઇદં ખન્તિસુઞ્ઞં.
કતમં અધિટ્ઠાનસુઞ્ઞં? નેક્ખમ્માધિટ્ઠાનં કામચ્છન્દેન સુઞ્ઞં. અબ્યાપાદાધિટ્ઠાનં બ્યાપાદેન સુઞ્ઞં. આલોકસઞ્ઞાધિટ્ઠાનં થિનમિદ્ધેન સુઞ્ઞં. અવિક્ખેપાધિટ્ઠાનં ઉદ્ધચ્ચેન સુઞ્ઞં. ધમ્મવવત્થાનાધિટ્ઠાનં વિચિકિચ્છાય સુઞ્ઞં. ઞાણાધિટ્ઠાનં અવિજ્જાય સુઞ્ઞં. પામોજ્જાધિટ્ઠાનં અરતિયા સુઞ્ઞં. પઠમજ્ઝાનાધિટ્ઠાનં
કતમં પરિયોગાહણસુઞ્ઞં? નેક્ખમ્મપરિયોગાહણં કામચ્છન્દેન સુઞ્ઞં. અબ્યાપાદપરિયોગાહણં બ્યાપાદેન સુઞ્ઞં. આલોકસઞ્ઞાપરિયોગાહણં થિનમિદ્ધેન સુઞ્ઞં. અવિક્ખેપપરિયોગાહણં ઉદ્ધચ્ચેન સુઞ્ઞં. ધમ્મવવત્થાનપરિયોગાહણં વિચિકિચ્છાય સુઞ્ઞં. ઞાણપરિયોગાહણં અવિજ્જાય સુઞ્ઞં. પામોજ્જપરિયોગાહણં અરતિયા સુઞ્ઞં. પઠમજ્ઝાનપરિયોગાહણં નીવરણેહિ સુઞ્ઞં…પે॰… અરહત્તમગ્ગપરિયોગાહણં સબ્બકિલેસેહિ સુઞ્ઞં. ઇદં પરિયોગાહણસુઞ્ઞં.
કતમં સમ્પજાનસ્સ પવત્તપરિયાદાનં સબ્બસુઞ્ઞતાનં પરમત્થસુઞ્ઞં? ઇધ સમ્પજાનો નેક્ખમ્મેન કામચ્છન્દસ્સ પવત્તં પરિયાદિયતિ, અબ્યાપાદેન બ્યાપાદસ્સ પવત્તં પરિયાદિયતિ, આલોકસઞ્ઞાય થિનમિદ્ધસ્સ પવત્તં પરિયાદિયતિ, અવિક્ખેપેન ઉદ્ધચ્ચસ્સ પવત્તં પરિયાદિયતિ, ધમ્મવવત્થાનેન વિચિકિચ્છાય પવત્તં પરિયાદિયતિ, ઞાણેન અવિજ્જાય પવત્તં પરિયાદિયતિ, પામોજ્જેન અરતિયા પવત્તં પરિયાદિયતિ, પઠમેન ઝાનેન નીવરણાનં પવત્તં પરિયાદિયતિ…પે॰… અરહત્તમગ્ગેન સબ્બકિલેસાનં પવત્તં પરિયાદિયતિ. અથ વા પન સમ્પજાનસ્સ
સુઞ્ઞકથા નિટ્ઠિતા.
યુગનદ્ધવગ્ગો દુતિયો.
તસ્સુદ્દાનં –
યુગનદ્ધા સચ્ચબોજ્ઝઙ્ગા, મેત્તા વિરાગપઞ્ચમા;
પટિસમ્ભિદા ધમ્મચક્કં, લોકુત્તરબલસુઞ્ઞાતિ.
એસ નિકાયધરેહિ ઠપિતો, અસમો દુતિયો પવરો
વરવગ્ગોતિ.