૧૩. દાનલક્ખણાદિવિનિચ્છયકથા
૬૯. દાનવિસ્સાસગ્ગાહેહિ લાભસ્સ પરિણામનન્તિ એત્થ તાવ દાનન્તિ અત્તનો સન્તકસ્સ ચીવરાદિપરિક્ખારસ્સ સદ્ધિવિહારિકાદીસુ યસ્સ કસ્સચિ દાનં. તત્રિદં દાનલક્ખણં – ‘‘ઇદં તુય્હં દેમિ દદામિ દજ્જામિ ઓણોજેમિ પરિચ્ચજામિ વિસ્સજ્જામી’’તિ વા ‘‘ઇત્થન્નામસ્સ દેમિ…પે॰… વિસ્સજ્જામી’’તિ વા વદતિ, સમ્મુખાપિ પરમ્મુખાપિ દિન્નંયેવ હોતિ. ‘‘તુય્હં ગણ્હાહી’’તિ વુત્તે ‘‘મય્હં ગણ્હામી’’તિ વદતિ, સુદિન્નં સુગ્ગહિતઞ્ચ. ‘‘તવ સન્તકં કરોહિ, તવ સન્તકં હોતુ, તવ સન્તકં હોતી’’તિ વુત્તે ‘‘મમ સન્તકં કરોમિ, મમ સન્તકં હોતુ, મમ સન્તકં કરિસ્સામી’’તિ વદતિ, દુદિન્નં દુગ્ગહિતઞ્ચ. નેવ દાતા દાતું જાનાતિ, ન ઇતરો ગહેતું, સચે પન ‘‘તવ સન્તકં કરોહી’’તિ વુત્તે ‘‘સાધુ, ભન્તે, મય્હં ગણ્હામી’’તિ ગણ્હાતિ, સુગ્ગહિતં. સચે પન એકો ‘‘ઇદં ચીવરં ગણ્હાહી’’તિ વદતિ, ઇતરો ‘‘ન ગણ્હામી’’તિ વદતિ, પુન સો ‘‘દિન્નં મયા તુય્હં, ગણ્હાહી’’તિ વદતિ, ઇતરોપિ ‘‘ન મય્હં ઇમિના અત્થો’’તિ વદતિ, તતો પુરિમોપિ ‘‘મયા દિન્ન’’ન્તિ દસાહં અતિક્કામેતિ, પચ્છિમોપિ ‘‘મયા પટિક્ખિત્ત’’ન્તિ, કસ્સ આપત્તીતિ? ન કસ્સચિ. યસ્સ પન રુચ્ચતિ, તેન અધિટ્ઠહિત્વા પરિભુઞ્જિતબ્બં. ‘‘ઇત્થન્નામસ્સ દેહી’’તિ દિન્નં યાવ પરસ્સ હત્થં ન પાપુણાતિ, તાવ યો પહિણતિ, તસ્સેવ સન્તકં, ‘‘ઇત્થન્નામસ્સ દમ્મી’’તિ દિન્નં પન યસ્સ પહીયતિ, તસ્સ સન્તકં. તસ્મા ભિક્ખુ ભિક્ખુસ્સ હત્થે ચીવરં પહિણતિ ‘‘ઇદં
ભિક્ખુ (મહાવ॰ ૩૭૮-૩૭૯) ભિક્ખુસ્સ હત્થે ચીવરં પહિણતિ ‘‘ઇમં ચીવરં ઇત્થન્નામસ્સ દેહી’’તિ. સો અન્તરામગ્ગે સુણાતિ ‘‘યો પહિણતિ, સો કાલકતો’’તિ, તસ્સ મતકચીવરં અધિટ્ઠાતિ, સ્વાધિટ્ઠિતં. યસ્સ પહીયતિ, તસ્સ વિસ્સાસા ગણ્હાતિ, દુગ્ગહિતં. ભિક્ખુ ભિક્ખુસ્સ હત્થે ચીવરં પહિણતિ ‘‘ઇમં ચીવરં ઇત્થન્નામસ્સ દેહી’’તિ. સો અન્તરામગ્ગે સુણાતિ ‘‘યસ્સ પહીયતિ, સો કાલકતો’’તિ, તસ્સ મતકચીવરં અધિટ્ઠાતિ, દ્વાધિટ્ઠિતં. યો પહિણતિ, તસ્સ વિસ્સાસા ગણ્હાતિ, સુગ્ગહિતં. ભિક્ખુ ભિક્ખુસ્સ હત્થે ચીવરં પહિણતિ ‘‘ઇમં ચીવરં ઇત્થન્નામસ્સ દેહી’’તિ. સો અન્તરામગ્ગે સુણાતિ ‘‘ઉભો કાલકતા’’તિ, યો પહિણતિ, તસ્સ મતકચીવરં અધિટ્ઠાતિ, સ્વાધિટ્ઠિતં. યસ્સ પહીયતિ, તસ્સ મતકચીવરં અધિટ્ઠાતિ, દ્વાધિટ્ઠિતં. ભિક્ખુ ભિક્ખુસ્સ હત્થે ચીવરં પહિણતિ ‘‘ઇમં ચીવરં ઇત્થન્નામસ્સ દમ્મી’’તિ. સો અન્તરામગ્ગે યો પહિણતિ, તસ્સ વિસ્સાસા ગણ્હાતિ, દુગ્ગહિતં. યસ્સ પહીયતિ, તસ્સ વિસ્સાસા ગણ્હાતિ, સુગ્ગહિતં. ભિક્ખુ ભિક્ખુસ્સ હત્થે ચીવરં પહિણતિ ‘‘ઇમં ચીવરં ઇત્થન્નામસ્સ દમ્મી’’તિ. સો અન્તરામગ્ગે સુણાતિ ‘‘યો પહિણતિ, સો કાલકતો’’તિ, તસ્સ
પરિચ્ચજિત્વા દિન્નં પુન કેનચિ કારણેન કુપિતો આહરાપેતું ન લભતિ. અત્તના દિન્નમ્પિ હિ ચીવરં સકસઞ્ઞાય અચ્છિન્દતો નિસ્સગ્ગિયં, અઞ્ઞં પરિક્ખારં અન્તમસો સૂચિમ્પિ અચ્છિન્દતો દુક્કટં. સચે પન ‘‘ભન્તે, તુમ્હાકં
૭૦. વિસ્સાસગ્ગાહલક્ખણં પન ઇમિના સુત્તેન જાનિતબ્બં –
‘‘અનુજાનામિ
તત્થ (પારા॰ અટ્ઠ॰ ૧.૧૩૧) સન્દિટ્ઠોતિ દિટ્ઠમત્તકમિત્તો. સમ્ભત્તોતિ દળ્હમિત્તો. આલપિતોતિ ‘‘મમ સન્તકં યં ઇચ્છસિ, તં ગણ્હેય્યાસિ, આપુચ્છિત્વા ગહણે કારણં નત્થી’’તિ વુત્તો. જીવતીતિ અનુટ્ઠાનસેય્યાય સયિતોપિ યાવજીવિતિન્દ્રિયુપચ્છેદં ન પાપુણાતિ. ગહિતે ચ અત્તમનોતિ ગહિતે તુટ્ઠચિત્તો હોતિ. ‘‘એવરૂપસ્સ સન્તકં ગહિતે મે અત્તમનો ભવિસ્સતી’’તિ જાનન્તેન ગહેતું વટ્ટતિ. અનવસેસપરિયાદાનવસેન ચેતાનિ પઞ્ચઙ્ગાનિ વુત્તાનિ, વિસ્સાસગ્ગાહો પન તીહિ અઙ્ગેહિ રુહતિ સન્દિટ્ઠો, જીવતિ, ગહિતે અત્તમનો, સમ્ભત્તો, જીવતિ, ગહિતે અત્તમનો, આલપિતો, જીવતિ, ગહિતે અત્તમનોતિ. યો પન ન જીવતિ, ન ચ
૭૧. લાભસ્સ પરિણામનન્તિ ઇદં પન અઞ્ઞેસં અત્થાય પરિણતલાભસ્સ અત્તનો અઞ્ઞસ્સ વા પરિણામનં સન્ધાય વુત્તં. તત્રાયં વિનિચ્છયો (પારા॰ અટ્ઠ॰ ૨.૬૫૯-૬૬૦) – સઙ્ઘસ્સ પરિણતં સહધમ્મિકાનં વા ગિહીનં વા અન્તમસો માતુસન્તકમ્પિ ‘‘ઇદં મય્હં દેહી’’તિ સઙ્ઘસ્સ પરિણતભાવં ઞત્વા અત્તનો પરિણામેત્વા ગણ્હન્તસ્સ નિસ્સગ્ગિયં પાચિત્તિયં, ‘‘ઇમસ્સ ભિક્ખુનો દેહી’’તિ એવં અઞ્ઞસ્સ પરિણામેન્તસ્સ સુદ્ધિકપાચિત્તિયં. તસ્મા યોપિ વસ્સિકસાટિકસમયે માતુઘરેપિ સઙ્ઘસ્સ પરિણતં વસ્સિકસાટિકં ઞત્વા અત્તનો પરિણામેતિ, નિસ્સગ્ગિયં પાચિત્તિયં, પરસ્સ પરિણામેતિ, સુદ્ધિકપાચિત્તિયં. મનુસ્સા ‘‘સઙ્ઘભત્તં કરિસ્સામા’’તિ સપ્પિતેલાદીનિ આહરન્તિ, ગિલાનો ચેપિ ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ પરિણતભાવં ઞત્વા કિઞ્ચિ યાચતિ, નિસ્સગ્ગિયં પાચિત્તિયમેવ. સચે પન સો ‘‘તુમ્હાકં સપ્પિઆદીનિ
એકસ્મિં વિહારે સઙ્ઘસ્સ પરિણતં અઞ્ઞવિહારં ઉદ્દિસિત્વા ‘‘અસુકસ્મિં નામ વિહારે સઙ્ઘસ્સ દેથા’’તિ પરિણામેતિ, ‘‘કિં સઙ્ઘસ્સ દાનેન, ચેતિયસ્સ પૂજં કરોથા’’તિ એવં ચેતિયસ્સ વા પરિણામેતિ, દુક્કટં. ચેતિયસ્સ પરિણતં અઞ્ઞચેતિયસ્સ વા સઙ્ઘસ્સ વા ગણસ્સ વા પુગ્ગલસ્સ વા પરિણામેતિ, દુક્કટમેવ. નિયમેત્વા અઞ્ઞચેતિયસ્સ અત્થાય
ઇતિ પાળિમુત્તકવિનયવિનિચ્છયસઙ્ગહે
દાનલક્ખણાદિવિનિચ્છયકથા સમત્તા.