੧੧. ਏਕਾਦਸਮવਗ੍ਗੋ
੧-੩. ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਅਨੁਸਯਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
੬੦੫-੬੧੩. ਇਦਾਨਿ
ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਅਨੁਸਯਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
੪. ਞਾਣਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
੬੧੪-੬੧੫. ਇਦਾਨਿ ਰਾਗੇ વਿਗਤੇਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਇਤਰੋ ਤੇਸੁ વਿਗਤੇਸੁ ਸਰਾਗਾਦਿਭਾવੇ ਯੁਤ੍ਤਿਂ ਨ ਹੇવਨ੍ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸਾਤਿ।
ਞਾਣਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
੫. ਞਾਣਂ ਚਿਤ੍ਤવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
੬੧੬-੬੧੭. ਇਦਾਨਿ ਰੂਪਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਇਤਰੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ। ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਪਨ ਪਞ੍ਞવਾਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਟਿਲਾਭવਸੇਨ ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਜਾਨਾਤੀਤਿ।
ਞਾਣਂ ਚਿਤ੍ਤવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
੬. ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
੬੧੮-੮੨੦. ਇਦਾਨਿ ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿ ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਯਾਯਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਤਰੋ ਪਨ ਸਕਸਮਯੇ ਤਾਦਿਸਂ વੋਹਾਰਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਇਤਿ ਚ ਦਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿਆਦਿ ਯਦਿ ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਇ-ਕਾਰ ਦਂ-ਕਾਰ ਦੁ-ਕਾਰ ਖ-ਕਾਰੇਸੁ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਚਤੂਹਿ ਞਾਣੇਹਿ ਪવਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਤਰੋ ਪਨ ਤਥਾ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ।
ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
੭. ਇਦ੍ਧਿਬਲਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
੬੨੧-੬੨੪. ਇਦਾਨਿ ਇਦ੍ਧਿਬਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਕਪ੍ਪਂ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ। ਤਤ੍ਥ ਕਪ੍ਪੋ ਨਾਮ ਮਹਾਕਪ੍ਪੋ, ਕਪ੍ਪੇਕਦੇਸੋ, ਆਯੁਕਪ੍ਪੋਤਿ ਤਿવਿਧੋ। ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨੀ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੧੫੬) ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਮਹਾਕਪ੍ਪੋવ ਕਪ੍ਪੋਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਕਪ੍ਪੋ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੧੨੩) ਏਤ੍ਥ ਕਪ੍ਪੇਕਦੇਸਾ। ‘‘ਕਪ੍ਪਂ ਨਿਰਯਮ੍ਹਿ ਪਚ੍ਚਤਿ, ਕਪ੍ਪਂ ਸਗ੍ਗਮ੍ਹਿ ਮੋਦਤੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੫੪) ਏਤ੍ਥ ਆਯੁਕਪ੍ਪੋ। ਆਯੁਕਪ੍ਪਨਂ ਆਯੁવਿਧਾਨਂ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕવਸੇਨ વਾ વਸ੍ਸਗਣਨਾਯ વਾ ਆਯੁਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਪ੍ਪਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਇਤਰੋ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ।
ਅਥ ਨਂ ਸਕવਾਦੀ ‘‘ਸਚੇ ਤੇ ਇਦ੍ਧਿਬਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ‘ਯੋ ਚਿਰਂ ਜੀવਤਿ, ਸੋ વਸ੍ਸਸਤਂ ਅਪ੍ਪਂ ਇਦ੍ਧਿਮਯਿਕੋ ਸੋ ਆਯੂਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਇਤਰੋ ‘‘ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਾਮ ਇਦ੍ਧਿਮਯਿਕਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਮੇવਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਇਦ੍ਧਿਮਤੋ વਿਸੇਸੋ, ਨਨੁ ਅਨਿਦ੍ਧਿਮਾਪਿ ਆਯੁਕਪ੍ਪਂ
ਅਤੀਤਂ ਅਨਾਗਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਅવਿਸੇਸੇਨ ਕਪ੍ਪਂ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਚੋਦੇਤਿ। ਦ੍વੇ ਕਪ੍ਪੇਤਿਆਦਿ ‘‘ਯਦਿ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਜੀવਿਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਨ ਕੇવਲਂ ਏਕਂ ਅਨੇਕੇਪਿ ਕਪ੍ਪੇ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚੋਦਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਫਸ੍ਸੋਤਿਆਦਿ ਨ ਸਬ੍ਬਂ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਅવਿਸਯੋਪਿ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ।
ਇਦ੍ਧਿਬਲਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
੮. ਸਮਾਧਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
੬੨੫-੬੨੬. ਇਦਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ, ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਇਤਰਸ੍ਸ। ਅਥ ਨਂ ‘‘ਯਦਿ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਿ ਸਮਾਧਿ, ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਿ ਨਾਮ ਅਤੀਤਾਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਨਾਗਤਾਪਿ ਅਤ੍ਥਿ। ਨ ਹਿ ਏਕਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਮੇવ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਿ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਕਿਂ ਤੇ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸਾ ਸਮਾਧੀ’’ਤਿ ਚੋਦੇਤੁਂ ਅਤੀਤਾਤਿਆਦਿਮਾਹ, ਇਤਰੋ ਤਥਾ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ।
ਨਨੁ ਅਤੀਤਂ ਨਿਰੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿਆਦਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਿਯਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮੇવ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਕਰਂ, ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਂ ਨਿਰੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਥਂ ਤਂ ਸਮਾਧਿ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ ਪਰવਾਦਿਸ੍ਸ। ਤਤੋ ਯਾ ਸਕਸਮਯੇ ‘‘ਸਮਾਧਿਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਾવੇਥਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਸਮਾਧੀਤਿ વੁਤ੍ਤਾ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗੀਤਿਆਦਿ ‘‘ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕੋ’’ਤਿ વਚਨਮਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਛਲੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇવ ਸਕવਾਦਿਨਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ। ਨਨੁ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਮਪਚ੍ਛਿਮવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ
ਸਮਾਧਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
੯. ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਤਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
੬੨੭. ਇਦਾਨਿ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਤਾਕਥਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਠਿਤਾવ ਸਾ ਧਾਤੂ’’ਤਿ વਚਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸਙ੍ਖਾਤਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਤਾ ਨਾਮ ਏਕਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਾ ਚ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਯੇਸਂ ਲਦ੍ਧਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਅਨ੍ਧਕਾਨਂ; ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ, ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਇਤਰਸ੍ਸ। ਅਥ ਨਂ ‘‘ਯਦਿ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਾ ਤਾਯ ਠਿਤਤਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਪਰવਾਦੀ ਏવਰੂਪਾਯ ਲਦ੍ਧਿਯਾ ਅਭਾવੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਦੁਤਿਯਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਅਨਨ੍ਤਰਪਚ੍ਚਯਤਞ੍ਚੇવ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਤਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ। ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ।
ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਤਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
੧੦. ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
੬੨੮. ਇਦਾਨਿ ਤਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਯਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਇਤਰੋ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਯ ਏਕਤੋ ਅਭਾવੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਯਸ੍ਮਾ ਸਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ ਨਿਚ੍ਚਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਤੇਨੇવ ਅਨਿਚ੍ਚੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਸਕવਾਦੀ ਲੇਸੋਕਾਸਂ ਅਦਤ੍વਾ ਯਾ ਤੇਨ ਦੁਤਿਯਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਾ ਤਾਯ ਤਾਯੇવਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਜਰਾ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾਤਿਆਦਿ ਯਸ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਜਰਾਮਰਣਤੋ ਅਞ੍ਞਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾવਿਭਾਗਾਨੁਯੁਞ੍ਜਨવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਪਰવਾਦਿਨੋ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਚ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
੬੨੯. ਰੂਪਂ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਨ੍ਤਿਆਦਿ ਯੇਸਂ ਸਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ, ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਨ੍ਦਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਯਥਾ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾਨਂ ਰੂਪਾਦੀਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਜਰਾਮਰਣਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਏવਂ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦੀਨਂ ਤਾਨਿ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿਯੇવਾਤਿ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
ਏਕਾਦਸਮੋ વਗ੍ਗੋ।