੨੩. ਤੇવੀਸਤਿਮવਗ੍ਗੋ
੧. ਏਕਾਧਿਪ੍ਪਾਯਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
੯੦੮. ਇਦਾਨਿ
ਏਕਾਧਿਪ੍ਪਾਯਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
੨. ਅਰਹਨ੍ਤવਣ੍ਣਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
੯੦੯. ਇਦਾਨਿ ਅਰਹਨ੍ਤવਣ੍ਣਕਥਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਇਰਿਯਾਪਥਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਆਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ વਣ੍ਣੇਨ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇવਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਯੇਸਂ ਲਦ੍ਧਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਉਤ੍ਤਰਾਪਥਕਾਨਂ; ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ, ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਇਤਰਸ੍ਸ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ।
ਅਰਹਨ੍ਤવਣ੍ਣਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
੩-੭. ਇਸ੍ਸਰਿਯਕਾਮਕਾਰਿਕਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
੯੧੦-੯੧੪. ਇਦਾਨਿ ਇਦ੍ਧਿਮਾਤਿ ਯਦਿ ਇਸ੍ਸਰਿਯਕਾਮਕਾਰਿਕਾਹੇਤੁ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਨ ਕਮ੍ਮવਸੇਨਾਤਿ ਚੋਦਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਤਰੋ ਪਨ ਪਠਮਪਞ੍ਹੇ ਭਾવਨਾਮਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਦੁਤਿਯਪਞ੍ਹੇ ਪੁਞ੍ਞਿਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ। ਤਤਿਯਕਥਾਯਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਕਾਮਕਾਰਿਕਾਹੇਤੁ ਨਾਮ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਰਿਯਤਿ। ਯਦਿ ਚ ਸੋ ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਸਸ੍ਸਤਾਦੀਨਿਪਿ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚੋਦਨਤ੍ਥਂ ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਚਤੁਤ੍ਥਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋਤਿ।
ਇਸ੍ਸਰਿਯਕਾਮਕਾਰਿਕਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
੮. ਪਤਿਰੂਪਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
੯੧੫-੯੧੬. ਇਦਾਨਿ ਰਾਗਪਤਿਰੂਪਕਥਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਮੇਤ੍ਤਾਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਯੋ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਨ ਰਾਗੋ ਰਾਗਪਤਿਰੂਪਕੋ’’ਤਿ ਚ ਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛਰਿਯਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਨ ਦੋਸੋ ਦੋਸਪਤਿਰੂਪਕੋ’’ਤਿ ਚ ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਨ ਮੋਹੋ ਮੋਹਪਤਿਰੂਪਕੋ’’ਤਿ ਚ ਦੁਮ੍ਮਙ੍ਕੂਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹਂ ਪੇਸਲਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨੁਗ੍ਗਹਂ ਪਾਪਗਰਹਿਤਂ ਕਲ੍ਯਾਣਪਸਂਸਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਪਿਲਿਨ੍ਦવਚ੍ਛਸ੍ਸ વਸਲવਾਦਂ ਭਗવਤੋ ਖੇਲ਼ਾਸਕવਾਦਂ ਮੋਘਪੁਰਿਸવਾਦਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਨ ਕਿਲੇਸੋ ਕਿਲੇਸਪਤਿਰੂਪਕੋ’’ਤਿ ਚ ਯੇਸਂ ਲਦ੍ਧਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਅਨ੍ਧਕਾਨਂ; ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਸਬ੍ਬਕਥਾਸੁ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ, ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਇਤਰਸ੍ਸ। ਅਥ ਨਂ ਯਸ੍ਮਾ ਫਸ੍ਸਾਦਿਪਤਿਰੂਪਕਾ ਨਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਰਾਗਾਦਿਪਤਿਰੂਪਕਾ ਨਰਾਗਾਦਯੋਪਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥਿ ਨ ਫਸ੍ਸੋਤਿਆਦਿਮਾਹ
ਪਤਿਰੂਪਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
੯. ਅਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
੯੧੭-੯੧੮. ਇਦਾਨਿ
‘‘ਦੁਕ੍ਖਮੇવ ਹਿ ਸਮ੍ਭੋਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ વੇਤਿ ਚ।
ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਦੁਕ੍ਖਾ ਸਮ੍ਭੋਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਂ ਦੁਕ੍ਖਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ॥ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੭੧) –
વਚਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਞੇવ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਂ, ਸੇਸਾ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਧਮ੍ਮਾ ਅਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾਤਿ ਯੇਸਂ ਲਦ੍ਧਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਉਤ੍ਤਰਪਥਕਾਨਞ੍ਚੇવ ਹੇਤੁવਾਦਾਨਞ੍ਚ; ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਰੂਪਂ ਅਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ, ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਇਤਰਸ੍ਸ। ਅਥ ਨਂ ‘‘ਸਚੇ ਰੂਪਂ ਅਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਂ, ਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਭਾવਂ ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਚੋਦੇਤੁਂ ਰੂਪਂ ਨ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਇਤਰੋ ਤਥਾਰੂਪਂ ਰੂਪਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਸਕવਾਦੀ ਨਨੁ ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿ વਚਨੇਨ ਤਸ੍ਸ ਏਕਂ ਲਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸੇਧੇਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਞੇવ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਅਥਸ੍ਸ ਤਮ੍ਪਿ ਲਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸੇਧੇਤੁਂ ਨ ਯਦਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਨ ਕੇવਲਞ੍ਹਿ ਪਠਮਸਚ੍ਚਮੇવ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਯਂ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਨਿਚ੍ਚਂ, ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਮੇવ। ਰੂਪਞ੍ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਮ੍ਪਿ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਂ। ਇਤਿ ਯਂ ਤ੍વਂ વਦੇਸਿ ‘‘ਰੂਪਂ ਅਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਂ, ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਞੇવ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨੋ વਤ ਰੇ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਞੇવ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ। વੇਦਨਾਦਿਮੂਲਿਕਾਦੀਸੁਪਿ ਯੋਜਨਾਸੁ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਧਮ੍ਮਧਾਤੂਸੁ ਪਨ ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸੇਸਧਮ੍ਮਾਨਂ વਸੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੇવਾਤਿ।
ਅਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
ਤੇવੀਸਤਿਮੋ વਗ੍ਗੋ।
ਨਿਗਮਨਕਥਾ
ਏਤ੍ਤਾવਤਾ
ਪਣ੍ਣਾਸਕੇਹਿ ਚਤੂਹਿ, ਤੀਹਿ વਗ੍ਗੇਹਿ ਚੇવ ਚ।
ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਕਥਾ ਸਬ੍ਬਾ, ਊਨਤਿਸਤਭੇਦਨਾ॥
ਕਥਾવਤ੍ਥੁਪ੍ਪਕਰਣਂ, ਕਥਾਮਗ੍ਗੇਸੁ ਕੋવਿਦੋ।
ਯਂ ਜਿਨੋ ਦੇਸਯਿ ਤਸ੍ਸ, ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਅਤ੍ਥવਣ੍ਣਨਾ॥
ਇਮਂ ਤੇਰਸਮਤ੍ਤੇਹਿ, ਭਾਣવਾਰੇਹਿ ਤਨ੍ਤਿਯਾ।
ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤੇਨ ਯਂ ਮਯਾ॥
ਯਂ ਪਤ੍ਤਂ ਕੁਸਲਂ ਤੇਨ, ਲੋਕੋਯਂ ਸਨਰਾਮਰੋ।
ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮ-ਰਸਮੇવਾਧਿਗਚ੍ਛਤੂਤਿ॥
ਕਥਾવਤ੍ਥੁ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
॥ ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ॥
ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕੇ