(੧੭) ੨. ਪਟਿਪਦਾવਗ੍ਗੋ
੧. ਸਂਖਿਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੬੧. ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਾਪਟਿਪਦਾ। ਅਸੀਘਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਤਾਯ ਗਰੁਭਾવੇਨ ਦਨ੍ਧਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਾ। ਇਮਿਨਾવ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
੨. વਿਤ੍ਥਾਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੬੨. ਦੁਤਿਯੇ ਅਭਿਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਅਭਿਣ੍ਹਂ। ਆਨਨ੍ਤਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰવਿਪਾਕਦਾਯਕਂ ਮਗ੍ਗਸਮਾਧਿਂ। ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾਯਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਤ੍ਥਾਯ। ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਚਮਕਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਹਿ ਏਤ੍ਥ વਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾવ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿવਸੇਨ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ।
ਇਮਾਸਂ ਪਨ ਪਟਿਪਦਾਨਂ ਅਯਂ ਆવਿਭਾવਕਥਾ – ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਕਤਾਭਿਨਿવੇਸੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਕਿਲਮਤਿ, ਅਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਕਿਲਮਤਿ, ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਕਿਲਮਤਿ, ਤੀਸੁ ਅਦ੍ਧਾਸੁ ਕਿਲਮਤਿ, ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗੇ ਕਿਲਮਤਿ। ਏવਂ ਪਞ੍ਚਸੁ
ਗੋਣਪਰਿਯੇਸਕਉਪਮਾਹਿ
੩. ਅਸੁਭਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੬੩. ਤਤਿਯੇ ਅਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਕਾਯੇ વਿਹਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਰਜਕਾਯੇ ‘‘ਯਥਾ ਏਤਂ, ਤਥਾ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਅਸੁਭਾਨਂ ਉਪਸਂਹਰਣવਸੇਨ ਅਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਯਂ ਅਸੁਭਤੋ ਪਟਿਕੂਲਤੋ ਞਾਣੇਨ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਹਾਰੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀਤਿ ਨવਨ੍ਨਂ ਪਾਟਿਕੁਲ੍ਯਾਨਂ વਸੇਨ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ। ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ ਅਨਭਿਰਤਿਸਞ੍ਞੀਤਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਤੇਧਾਤੁਕੇ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੇ ਅਨਭਿਰਤਾਯ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਸਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇਭੂਮਕਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ। ਮਰਣਸਞ੍ਞਾਤਿ ਮਰਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞਾ। ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੂਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤੀਤਿ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਬਲવવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਕਥਿਤਾ। ਸੇਖਬਲਾਨੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਨਕਾਨਂ ਬਲਾਨਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿવਸੇਨ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ। ‘‘ਅਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਿ ਸੁਖਾਯ। ਅਸੁਭਾਦੀਨਿ ਹਿ ਪਟਿਕੂਲਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ, ਤੇਸੁ ਪਨ ਪਕਤਿਯਾવ ਸਮ੍ਪਿਯਾਯਮਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਲ੍ਲੀਯਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਿ ਪਣੀਤਸੁਖਾਨਿ
ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਾ ਉਪਮਾ – ਸਙ੍ਗਾਮਾવਚਰਪੁਰਿਸੋ ਹਿ ਫਲਕਕੋਟ੍ਠਕਂ ਕਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਾવੁਧਾਨਿ
੪. ਪਠਮਖਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੬੪. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਅਕ੍ਖਮਾਤਿ ਅਨਧਿવਾਸਿਕਪਟਿਪਦਾ। ਖਮਾਤਿ ਅਧਿવਾਸਿਕਪਟਿਪਦਾ। ਦਮਾਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦਮਨਪਟਿਪਦਾ। ਸਮਾਤਿ ਅਕੁਸਲવਿਤਕ੍ਕਾਨਂ વੂਪਸਮਨਪਟਿਪਦਾ। ਰੋਸਨ੍ਤਂ ਪਟਿਰੋਸਤੀਤਿ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਂ ਪਟਿਘਟ੍ਟੇਤਿ। ਭਣ੍ਡਨ੍ਤਂ ਪਟਿਭਣ੍ਡਤੀਤਿ ਪਹਰਨ੍ਤਂ ਪਟਿਪਹਰਤਿ। ਪਞ੍ਚਮਛਟ੍ਠਾਨਿ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਾਨੇવ।
੭. ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੬੭. ਸਤ੍ਤਮੇ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗਾ ਸੁਖਪਟਿਪਦਾ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦੋ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਏવਮਾਹ – ‘‘ਯਾਯਂ ਪਟਿਪਦਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਾ, ਇਮਂ ਮੇ ਪਟਿਪਦਂ ਆਗਮ੍ਮ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ।
੮. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੬੮. ਅਟ੍ਠਮੇ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗਾ ਸੁਖਪਟਿਪਦਾ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਾ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ
੯. ਸਸਙ੍ਖਾਰਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੬੯. ਨવਮੇ ਪਠਮਦੁਤਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸੁਕ੍ਖવਿਪਸ੍ਸਕਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਸਪ੍ਪਯੋਗੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤਿ। ਤੇਸੁ ਏਕੋ વਿਪਸ੍ਸਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਬਲવਤ੍ਤਾ ਇਧੇવ ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਏਕੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਦੁਬ੍ਬਲਤਾਯ
੧੦. ਯੁਗਨਦ੍ਧਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੭੦. ਦਸਮੇ ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਨ੍ਤਿ ਸਮਥਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਪੁਰੇਚਾਰਿਕਂ ਕਤ੍વਾ। ਮਗ੍ਗੋ ਸਞ੍ਜਾਯਤੀਤਿ ਪਠਮੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਸੇવਨਾਦੀਨਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗਾਦਯੋ ਪਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ਤਮੇવ ਆਸੇવਤਿ ਭਾવੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। વਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਨ੍ਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਪੁਰੇਚਾਰਿਕਂ ਕਤ੍વਾ ਸਮਥਂ ਭਾવੇਤਿ, ਪਕਤਿਯਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਲਾਭੀ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਠਤ੍વਾ ਸਮਾਧਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
ਯੁਗਨਦ੍ਧਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ ਯੁਗਨਦ੍ਧਂ ਕਤ੍વਾ ਭਾવੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਤੇਨੇવ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤੇਨੇવ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ। ਅਯਂ ਪਨ ਯਾવਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾવਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ। ਯਾવਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਤਾવਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ। ਕਥਂ? ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ। ਤਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਪੁਨ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ। ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍વਾ
ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚવਿਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਸવਿਪਸ੍ਸਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ વਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੋ, ਆવੁਸੋ, ਸਮਯੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਸਪ੍ਪਾਯਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਕਾਲੋ ਕਥਿਤੋ। ਯਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਤਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾવੀਥਿਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ। ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇવ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾવੀਥਿਂ ਪਚ੍ਚੋਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਸਨ੍ਨਿਸੀਦਤੀਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣવਸੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਨਿਸੀਦਤਿ। ਏਕੋਦਿ ਹੋਤੀਤਿ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ। ਸਮਾਧਿਯਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਧਿਯਤਿ ਸੁਟ੍ਠਪਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ।
ਪਟਿਪਦਾવਗ੍ਗੋ ਦੁਤਿਯੋ।