॥ ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ॥
ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯੋ
ਦੁਕਨਿਪਾਤਪਾਲ਼ਿ
੧. ਪਠਮਪਣ੍ਣਾਸਕਂ
੧. ਕਮ੍ਮਕਰਣવਗ੍ਗੋ
੧. વਜ੍ਜਸੁਤ੍ਤਂ
੧. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖવੋ’’ਤਿ। ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
‘‘ਦ੍વੇਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਜ੍ਜਾਨਿ। ਕਤਮਾਨਿ ਦ੍વੇ? ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਞ੍ਚ વਜ੍ਜਂ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਞ੍ਚ વਜ੍ਜਂ । ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਂ વਜ੍ਜਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚੋਰਂ ਆਗੁਚਾਰਿਂ ਰਾਜਾਨੋ ਗਹੇਤ੍વਾ વਿવਿਧਾ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾ વਿવਿਧਾਨਿ ਕਮ੍ਮਕਰਣਾਨਿ (ਕ॰) ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ; ਕਸਾਹਿਪਿ ਤਾਲ਼ੇਨ੍ਤੇ, વੇਤ੍ਤੇਹਿਪਿ ਤਾਲ਼ੇਨ੍ਤੇ, ਅਦ੍ਧਦਣ੍ਡਕੇਹਿਪਿ ਤਾਲ਼ੇਨ੍ਤੇ, ਹਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਪਾਦਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਹਤ੍ਥਪਾਦਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਕਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਨਾਸਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਕਣ੍ਣਨਾਸਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਬਿਲਙ੍ਗਥਾਲਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਖਮੁਣ੍ਡਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਰਾਹੁਮੁਖਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਜੋਤਿਮਾਲਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਹਤ੍ਥਪਜ੍ਜੋਤਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਏਰਕવਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਚੀਰਕવਾਸਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਏਣੇਯ੍ਯਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਬਲ਼ਿਸਮਂਸਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਕਹਾਪਣਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਖਾਰਾਪਤਚ੍ਛਿਕਮ੍ਪਿ ਖਾਰਾਪਟਿਚ੍ਛਕਮ੍ਪਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਕ॰) ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਪਲਿਘਪਰਿવਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਪਲਾਲਪੀਠਕਮ੍ਪਿ ਪਲਾਲਪਿਟ੍ਠਿਕਮ੍ਪਿ (ਸੀ॰) ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਤਤ੍ਤੇਨਪਿ ਤੇਲੇਨ ਓਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤੇ, ਸੁਨਖੇਹਿਪਿ ਖਾਦਾਪੇਨ੍ਤੇ, ਜੀવਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸੂਲੇ ਉਤ੍ਤਾਸੇਨ੍ਤੇ, ਅਸਿਨਾਪਿ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇ।
‘‘ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਯਥਾਰੂਪਾਨਂ ਖੋ ਪਾਪਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਹੇਤੁ ਚੋਰਂ ਆਗੁਚਾਰਿਂ ਰਾਜਾਨੋ ਗਹੇਤ੍વਾ વਿવਿਧਾ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾ ਕਾਰੇਨ੍ਤਿ; ਕਸਾਹਿਪਿ ਤਾਲ਼ੇਨ੍ਤਿ, વੇਤ੍ਤੇਹਿਪਿ ਤਾਲ਼ੇਨ੍ਤਿ, ਅਦ੍ਧਦਣ੍ਡਕੇਹਿਪਿ ਤਾਲ਼ੇਨ੍ਤਿ, ਹਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਪਾਦਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਹਤ੍ਥਪਾਦਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਕਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਨਾਸਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਕਣ੍ਣਨਾਸਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਬਿਲਙ੍ਗਥਾਲਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸਙ੍ਖਮੁਣ੍ਡਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਰਾਹੁਮੁਖਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਜੋਤਿਮਾਲਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਹਤ੍ਥਪਜ੍ਜੋਤਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਰਕવਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਚੀਰਕવਾਸਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਣੇਯ੍ਯਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਬਲ਼ਿਸਮਂਸਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਕਹਾਪਣਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਖਾਰਾਪਤਚ੍ਛਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਪਲਿਘਪਰਿવਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਪਲਾਲਪੀਠਕਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਤੇਨਪਿ ਤੇਲੇਨ ਓਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਸੁਨਖੇਹਿਪਿ ਖਾਦਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਜੀવਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸੂਲੇ ਉਤ੍ਤਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਅਸਿਨਾਪਿ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ। ਅਹਞ੍ਚੇવ ਅਹਞ੍ਚੇ (?) ਖੋ ਪਨ ਏવਰੂਪਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯਂ, ਮਮ੍ਪਿ ਰਾਜਾਨੋ ਗਹੇਤ੍વਾ ਏવਰੂਪਾ વਿવਿਧਾ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾ ਕਾਰੇਯ੍ਯੁਂ; ਕਸਾਹਿਪਿ ਤਾਲ਼ੇਯ੍ਯੁਂ…ਪੇ॰… ਅਸਿਨਾਪਿ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯੁ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ વਜ੍ਜਸ੍ਸ ਭੀਤੋ ਨ ਪਰੇਸਂ ਪਾਭਤਂ વਿਲੁਮ੍ਪਨ੍ਤੋ ਚਰਤਿ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਂ વਜ੍ਜਂ।
‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਂ વਜ੍ਜਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ ਪਾਪਕੋ ਦੁਕ੍ਖੋ વਿਪਾਕੋ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯਂ, વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ ਪਾਪਕੋ ਦੁਕ੍ਖੋ વਿਪਾਕੋ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯਂ, ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ ਪਾਪਕੋ ਦੁਕ੍ਖੋ વਿਪਾਕੋ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯਂ। ਅਹਞ੍ਚੇવ ਖੋ ਪਨ ਕਾਯੇਨ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰੇਯ੍ਯਂ, વਾਚਾਯ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰੇਯ੍ਯਂ , ਮਨਸਾ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰੇਯ੍ਯਂ। ਕਿਞ੍ਚ ਤਂ ਯਾਹਂ ਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਸ੍ਸ વਜ੍ਜਸ੍ਸ ਭੀਤੋ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਪਹਾਯ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ ਭਾવੇਤਿ, વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਪਹਾਯ વਚੀਸੁਚਰਿਤਂ ਭਾવੇਤਿ, ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਪਹਾਯ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ ਭਾવੇਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਹਰਤਿ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਂ વਜ੍ਜਂ। ‘‘ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇ વਜ੍ਜਾਨਿ। ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏવਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ – ‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ વਜ੍ਜਸ੍ਸ ਭਾਯਿਸ੍ਸਾਮ, ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਸ੍ਸ વਜ੍ਜਸ੍ਸ ਭਾਯਿਸ੍ਸਾਮ, વਜ੍ਜਭੀਰੁਨੋ ਭવਿਸ੍ਸਾਮ વਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੋ’ਤਿ। ਏવਞ੍ਹਿ વੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ। વਜ੍ਜਭੀਰੁਨੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੋ ਏਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ ਯਂ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤਿ ਸਬ੍ਬવਜ੍ਜੇਹੀ’’ਤਿ। ਪਠਮਂ।
੨. ਪਧਾਨਸੁਤ੍ਤਂ
੨. ‘‘ਦ੍વੇਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਧਾਨਾਨਿ ਦੁਰਭਿਸਮ੍ਭવਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਕਤਮਾਨਿ ਦ੍વੇ? ਯਞ੍ਚ ਗਿਹੀਨਂ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਂ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨਤ੍ਥਂ ਪਧਾਨਂ, ਯਞ੍ਚ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਥਂ ਪਧਾਨਂ। ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇ ਪਧਾਨਾਨਿ ਦੁਰਭਿਸਮ੍ਭવਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮੇਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਧਾਨਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਥਂ ਪਧਾਨਂ। ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏવਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ – ‘ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਥਂ ਪਧਾਨਂ ਪਦਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ। ਏવਞ੍ਹਿ વੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਦੁਤਿਯਂ।
੩. ਤਪਨੀਯਸੁਤ੍ਤਂ
੩. ‘‘ਦ੍વੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਤਪਨੀਯਾ। ਕਤਮੇ ਦ੍વੇ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਕਤਂ ਹੋਤਿ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ; વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ; ਅਕਤਂ ਹੋਤਿ વਚੀਸੁਚਰਿਤਂ; ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਕਤਂ ਹੋਤਿ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ। ਸੋ ‘ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਮੇ ਕਤ’ਨ੍ਤਿ ਤਪ੍ਪਤਿ, ‘ਅਕਤਂ ਮੇ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਤਪ੍ਪਤਿ; ‘વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਮੇ ਕਤ’ਨ੍ਤਿ ਤਪ੍ਪਤਿ, ‘ਅਕਤਂ ਮੇ વਚੀਸੁਚਰਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਤਪ੍ਪਤਿ; ‘ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਮੇ ਕਤ’ਨ੍ਤਿ ਤਪ੍ਪਤਿ , ‘ਅਕਤਂ ਮੇ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਤਪ੍ਪਤਿ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਤਪਨੀਯਾ’’ਤਿ। ਤਤਿਯਂ।
੪. ਅਤਪਨੀਯਸੁਤ੍ਤਂ
੪. ‘‘ਦ੍વੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਤਪਨੀਯਾ। ਕਤਮੇ ਦ੍વੇ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਕਤਂ ਹੋਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ; વਚੀਸੁਚਰਿਤਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਕਤਂ ਹੋਤਿ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ; ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਕਤਂ ਹੋਤਿ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ। ਸੋ ‘ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ ਮੇ ਕਤ’ਨ੍ਤਿ ਨ ਤਪ੍ਪਤਿ, ‘ਅਕਤਂ ਮੇ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਨ ਤਪ੍ਪਤਿ; ‘વਚੀਸੁਚਰਿਤਂ ਮੇ ਕਤ’ਨ੍ਤਿ ਨ ਤਪ੍ਪਤਿ, ‘ਅਕਤਂ ਮੇ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਨ ਤਪ੍ਪਤਿ; ‘ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ ਮੇ ਕਤ’ਨ੍ਤਿ ਨ ਤਪ੍ਪਤਿ, ‘ਅਕਤਂ ਮੇ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਨ ਤਪ੍ਪਤਿ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਤਪਨੀਯਾ’’ਤਿ। ਚਤੁਤ੍ਥਂ।
੫. ਉਪਞ੍ਞਾਤਸੁਤ੍ਤਂ
੫. ‘‘ਦ੍વਿਨ੍ਨਾਹਂ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਞ੍ਞਾਸਿਂ – ਯਾ ਚ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਤਾ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਯਾ ਚ ਅਪ੍ਪਟਿવਾਨਿਤਾ ਪਧਾਨਸ੍ਮਿਂ। ਅਪ੍ਪਟਿવਾਨੀ ਸੁਦਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਦਹਾਮਿ – ‘ਕਾਮਂ ਤਚੋ ਚ ਨ੍ਹਾਰੁ ਨਹਾਰੁ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਪੀ॰) ਚ ਅਟ੍ਠਿ ਚ ਅવਸਿਸ੍ਸਤੁ, ਸਰੀਰੇ ਉਪਸੁਸ੍ਸਤੁ ਮਂਸਲੋਹਿਤਂ, ਯਂ ਤਂ ਪੁਰਿਸਥਾਮੇਨ ਪੁਰਿਸવੀਰਿਯੇਨ ਪੁਰਿਸਪਰਕ੍ਕਮੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨ ਤਂ ਅਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਾਨਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਪ੍ਪਮਾਦਾਧਿਗਤਾ ਸਮ੍ਬੋਧਿ, ਅਪ੍ਪਮਾਦਾਧਿਗਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮੋ। ਤੁਮ੍ਹੇ ਚੇਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਪ੍ਪਟਿવਾਨਂ ਪਦਹੇਯ੍ਯਾਥ – ‘ਕਾਮਂ ਤਚੋ ਚ ਨ੍ਹਾਰੁ ਚ ਅਟ੍ਠਿ ਚ ਅવਸਿਸ੍ਸਤੁ, ਸਰੀਰੇ ਉਪਸੁਸ੍ਸਤੁ ਮਂਸਲੋਹਿਤਂ, ਯਂ ਤਂ ਪੁਰਿਸਥਾਮੇਨ ਪੁਰਿਸવੀਰਿਯੇਨ ਪੁਰਿਸਪਰਕ੍ਕਮੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨ ਤਂ ਅਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਾਨਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ – ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਂ – ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਿਸ੍ਸਥ। ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏવਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ – ‘ਅਪ੍ਪਟਿવਾਨਂ ਪਦਹਿਸ੍ਸਾਮ। ਕਾਮਂ ਤਚੋ ਚ ਨ੍ਹਾਰੁ ਚ ਅਟ੍ਠਿ ਚ ਅવਸਿਸ੍ਸਤੁ, ਸਰੀਰੇ ਉਪਸੁਸ੍ਸਤੁ ਮਂਸਲੋਹਿਤਂ, ਯਂ ਤਂ ਪੁਰਿਸਥਾਮੇਨ ਪੁਰਿਸવੀਰਿਯੇਨ ਪੁਰਿਸਪਰਕ੍ਕਮੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨ ਤਂ ਅਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਾਨਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਏવਞ੍ਹਿ વੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਞ੍ਚਮਂ।
੬. ਸਂਯੋਜਨਸੁਤ੍ਤਂ
੬. ‘‘ਦ੍વੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਾ। ਕਤਮੇ ਦ੍વੇ? ਯਾ ਚ ਸਂਯੋਜਨਿਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਸ੍ਸਾਦਾਨੁਪਸ੍ਸਿਤਾ, ਯਾ ਚ ਸਂਯੋਜਨਿਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਿਤਾ। ਸਂਯੋਜਨਿਯੇਸੁ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਸ੍ਸਾਦਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਰਾਗਂ ਨ ਪਜਹਤਿ, ਦੋਸਂ ਨ ਪਜਹਤਿ, ਮੋਹਂ ਨ ਪਜਹਤਿ। ਰਾਗਂ ਅਪ੍ਪਹਾਯ, ਦੋਸਂ ਅਪ੍ਪਹਾਯ, ਮੋਹਂ ਅਪ੍ਪਹਾਯ ਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਮਰਣੇਨ ਸੋਕੇਹਿ ਪਰਿਦੇવੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਾਯਾਸੇਹਿ। ਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਮਾਤਿ વਦਾਮਿ।
‘‘ਸਂਯੋਜਨਿਯੇਸੁ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ, ਦੋਸਂ ਪਜਹਤਿ, ਮੋਹਂ ਪਜਹਤਿ। ਰਾਗਂ ਪਹਾਯ, ਦੋਸਂ ਪਹਾਯ, ਮੋਹਂ ਪਹਾਯ, ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਮਰਣੇਨ ਸੋਕੇਹਿ ਪਰਿਦੇવੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਾਯਾਸੇਹਿ। ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਮਾਤਿ વਦਾਮਿ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ। ਛਟ੍ਠਂ।
੭. ਕਣ੍ਹਸੁਤ੍ਤਂ
੭. ‘‘ਦ੍વੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਕਣ੍ਹਾ। ਕਤਮੇ ਦ੍વੇ? ਅਹਿਰਿਕਞ੍ਚ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਞ੍ਚ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਣ੍ਹਾ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਤਮਂ।
੮. ਸੁਕ੍ਕਸੁਤ੍ਤਂ
੮. ‘‘ਦ੍વੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਸੁਕ੍ਕਾ। ਕਤਮੇ ਦ੍વੇ? ਹਿਰੀ ਹਿਰਿ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਪੀ॰) ਚ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਞ੍ਚ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੁਕ੍ਕਾ’’ਤਿ। ਅਟ੍ਠਮਂ।
੯. ਚਰਿਯਸੁਤ੍ਤਂ
੯. ‘‘ਦ੍વੇਮੇ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਸੁਕ੍ਕਾ ਲੋਕਂ ਪਾਲੇਨ੍ਤਿ। ਕਤਮੇ ਦ੍વੇ? ਹਿਰੀ ਚ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਞ੍ਚ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇ ਸੁਕ੍ਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਲੋਕਂ ਨ ਪਾਲੇਯ੍ਯੁਂ, ਨਯਿਧ ਪਞ੍ਞਾਯੇਥ ਮਾਤਾਤਿ વਾ ਮਾਤੁਚ੍ਛਾਤਿ વਾ ਮਾਤੁਲਾਨੀਤਿ વਾ ਆਚਰਿਯਭਰਿਯਾਤਿ વਾ ਗਰੂਨਂ ਦਾਰਾਤਿ વਾ। ਸਮ੍ਭੇਦਂ ਲੋਕੋ ਅਗਮਿਸ੍ਸ, ਯਥਾ ਅਜੇਲ਼ਕਾ ਕੁਕ੍ਕੁਟਸੂਕਰਾ ਸੋਣਸਿਙ੍ਗਾਲਾ ਸੋਣਸਿਗਾਲਾ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਪੀ॰)। ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮੇ ਦ੍વੇ ਸੁਕ੍ਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਲੋਕਂ ਪਾਲੇਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ (ਸੀ॰) ਮਾਤਾਤਿ વਾ ਮਾਤੁਚ੍ਛਾਤਿ વਾ ਮਾਤੁਲਾਨੀਤਿ વਾ ਆਚਰਿਯਭਰਿਯਾਤਿ વਾ ਗਰੂਨਂ ਦਾਰਾਤਿ વਾ’’ਤਿ। ਨવਮਂ।
੧੦. વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਸੁਤ੍ਤਂ
੧੦. ‘‘ਦ੍વੇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾ। ਕਤਮਾ ਦ੍વੇ? ਪੁਰਿਮਿਕਾ ਚ ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾ ਚ। ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇ વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾ’’ਤਿ। ਦਸਮਂ।
ਕਮ੍ਮਕਰਣવਗ੍ਗੋ ਪਠਮੋ।
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
વਜ੍ਜਾ ਪਧਾਨਾ ਦ੍વੇ ਤਪਨੀਯਾ, ਉਪਞ੍ਞਾਤੇਨ ਪਞ੍ਚਮਂ।
ਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚ ਕਣ੍ਹਞ੍ਚ, ਸੁਕ੍ਕਂ ਚਰਿਯਾ વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕੇਨ વਗ੍ਗੋ॥