੫. ਪਰਿਸવਗ੍ਗੋ
੪੩. ‘‘ਦ੍વੇਮਾ
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਗਮ੍ਭੀਰਾ ਪਰਿਸਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨੁਦ੍ਧਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਨੁਨ੍ਨਲ਼ਾ ਅਚਪਲਾ ਅਮੁਖਰਾ ਅવਿਕਿਣ੍ਣવਾਚਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਸਮਾਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ ਸਂવੁਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ
੪੪. ‘‘ਦ੍વੇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਸਾ। ਕਤਮਾ ਦ੍વੇ? વਗ੍ਗਾ ਚ ਪਰਿਸਾ ਸਮਗ੍ਗਾ ਚ ਪਰਿਸਾ। ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਗ੍ਗਾ ਪਰਿਸਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਣ੍ਡਨਜਾਤਾ ਕਲਹਜਾਤਾ વਿવਾਦਾਪਨ੍ਨਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਮੁਖਸਤ੍ਤੀਹਿ વਿਤੁਦਨ੍ਤਾ વਿਹਰਨ੍ਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਗ੍ਗਾ ਪਰਿਸਾ।
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਗ੍ਗਾ ਪਰਿਸਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਮਗ੍ਗਾ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾ ਅવਿવਦਮਾਨਾ ਖੀਰੋਦਕੀਭੂਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਿਯਚਕ੍ਖੂਹਿ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ વਿਹਰਨ੍ਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਗ੍ਗਾ ਪਰਿਸਾ। ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇ ਪਰਿਸਾ। ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਾਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਸਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਸਮਗ੍ਗਾ ਪਰਿਸਾ’’ਤਿ।
੪੫. ‘‘ਦ੍વੇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਸਾ। ਕਤਮਾ ਦ੍વੇ? ਅਨਗ੍ਗવਤੀ ਚ ਪਰਿਸਾ ਅਗ੍ਗવਤੀ ਚ ਪਰਿਸਾ। ਕਤਮਾ
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਗ੍ਗવਤੀ ਪਰਿਸਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਥੇਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨ ਬਾਹੁਲਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਨ ਸਾਥਲਿਕਾ, ਓਕ੍ਕਮਨੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰਾ, ਪવਿવੇਕੇ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ, વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ। ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਜਨਤਾ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਸਾਪਿ ਹੋਤਿ ਨ ਬਾਹੁਲਿਕਾ ਨ ਸਾਥਲਿਕਾ, ਓਕ੍ਕਮਨੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰਾ, ਪવਿવੇਕੇ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ, વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਗ੍ਗવਤੀ ਪਰਿਸਾ। ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇ
੪੬. ‘‘ਦ੍વੇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਸਾ। ਕਤਮਾ ਦ੍વੇ? ਅਨਰਿਯਾ ਚ ਪਰਿਸਾ ਅਰਿਯਾ ਚ ਪਰਿਸਾ। ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨਰਿਯਾ ਪਰਿਸਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਰਿਯਾ ਪਰਿਸਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ
੪੭. ‘‘ਦ੍વੇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਸਾ। ਕਤਮਾ ਦ੍વੇ? ਪਰਿਸਾਕਸਟੋ ਚ ਪਰਿਸਾਮਣ੍ਡੋ ਚ। ਕਤਮੋ
‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਸਾਮਣ੍ਡੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨ ਛਨ੍ਦਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨ ਦੋਸਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨ ਮੋਹਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਸਾਮਣ੍ਡੋ। ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇ ਪਰਿਸਾ। ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਾਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਸਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਪਰਿਸਾਮਣ੍ਡੋ’’ਤਿ।
੪੮. ‘‘ਦ੍વੇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਸਾ। ਕਤਮਾ ਦ੍વੇ? ਓਕ੍ਕਾਚਿਤવਿਨੀਤਾ ਪਰਿਸਾ ਨੋਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾવਿਨੀਤਾ, ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾવਿਨੀਤਾ ਪਰਿਸਾ ਨੋਓਕ੍ਕਾਚਿਤવਿਨੀਤਾ। ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਓਕ੍ਕਾਚਿਤવਿਨੀਤਾ ਪਰਿਸਾ ਨੋਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾવਿਨੀਤਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯੇ ਤੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤਭਾਸਿਤਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾવਿਨੀਤਾ ਪਰਿਸਾ ਨੋਓਕ੍ਕਾਚਿਤવਿਨੀਤਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯੇ ਤੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਕવਿਤਾ ਕਾવੇਯ੍ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਰਾ ਚਿਤ੍ਤਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਬਾਹਿਰਕਾ ਸਾવਕਭਾਸਿਤਾ ਤੇਸੁ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇਸੁ ਨ ਸੁਸ੍ਸੂਸਨ੍ਤਿ ਨ ਸੋਤਂ ਓਦਹਨ੍ਤਿ ਨ ਅਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਉਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ। ਯੇ ਪਨ ਤੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤਭਾਸਿਤਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਸੁਞ੍ਞਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਤੇਸੁ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇਸੁ ਸੁਸ੍ਸੂਸਨ੍ਤਿ ਸੋਤਂ ਓਦਹਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਉਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਂ
੪੯. ‘‘ਦ੍વੇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਸਾ। ਕਤਮਾ ਦ੍વੇ? ਆਮਿਸਗਰੁ ਪਰਿਸਾ ਨੋ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਗਰੁ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਗਰੁ ਪਰਿਸਾ ਨੋ ਆਮਿਸਗਰੁ। ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਮਿਸਗਰੁ ਪਰਿਸਾ ਨੋ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਗਰੁ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਿਹੀਨਂ ਓਦਾਤવਸਨਾਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਨ੍ਤਿ – ‘ਅਸੁਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਭਤੋਭਾਗવਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਅਸੁਕੋ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਗਰੁ ਪਰਿਸਾ ਨੋਆਮਿਸਗਰੁ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਿਹੀਨਂ ਓਦਾਤવਸਨਾਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਨ ਭਾਸਨ੍ਤਿ – ‘ਅਸੁਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਭਤੋਭਾਗવਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਅਸੁਕੋ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਅਸੁਕੋ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਅਸੁਕੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਅਸੁਕੋ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਅਸੁਕੋ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸ੍ਸਾਰੀ, ਅਸੁਕੋ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰੀ, ਅਸੁਕੋ ਸੀਲવਾ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮੋ, ਅਸੁਕੋ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਪਾਪਧਮ੍ਮੋ’ਤਿ। ਤੇ
੫੦. ‘‘ਦ੍વੇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਸਾ। ਕਤਮਾ ਦ੍વੇ? વਿਸਮਾ ਚ ਪਰਿਸਾ ਸਮਾ ਚ ਪਰਿਸਾ। ਕਤਮਾ
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾ ਪਰਿਸਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਾਨਿ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਾਨਿ ਨਪ੍ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, વਿਨਯਕਮ੍ਮਾਨਿ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ
੫੧. ‘‘ਦ੍વੇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਸਾ। ਕਤਮਾ ਦ੍વੇ? ਅਧਮ੍ਮਿਕਾ ਚ ਪਰਿਸਾ ਧਮ੍ਮਿਕਾ ਚ ਪਰਿਸਾ…ਪੇ॰… ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇ ਪਰਿਸਾ। ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਾਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਸਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਧਮ੍ਮਿਕਾ ਪਰਿਸਾ’’ਤਿ।
੫੨. ‘‘ਦ੍વੇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਸਾ। ਕਤਮਾ ਦ੍વੇ? ਅਧਮ੍ਮવਾਦਿਨੀ ਚ ਪਰਿਸਾ ਧਮ੍ਮવਾਦਿਨੀ ਚ ਪਰਿਸਾ। ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਧਮ੍ਮવਾਦਿਨੀ ਪਰਿਸਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਿਕਂ વਾ ਅਧਮ੍ਮਿਕਂ વਾ। ਤੇ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਆਦਿਯਿਤ੍વਾ ਨ ਚੇવ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਿ ਨ ਚ ਸਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਨ੍ਤਿ ਨ ਚ ਨਿਜ੍ਝਤ੍ਤਿਂ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਅਸਞ੍ਞਤ੍ਤਿਬਲਾ ਅਨਿਜ੍ਝਤ੍ਤਿਬਲਾ ਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਮਨ੍ਤਿਨੋ
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮવਾਦਿਨੀ ਪਰਿਸਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਿਕਂ વਾ ਅਧਮ੍ਮਿਕਂ વਾ। ਤੇ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਆਦਿਯਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਿ ਚੇવ ਸਞ੍ਞਤ੍ਤਿਞ੍ਚ
ਪਰਿਸવਗ੍ਗੋ ਪਞ੍ਚਮੋ।
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
ਉਤ੍ਤਾਨਾ વਗ੍ਗਾ ਅਗ੍ਗવਤੀ, ਅਰਿਯਾ ਕਸਟੋ ਚ ਪਞ੍ਚਮੋ।
ਓਕ੍ਕਾਚਿਤਆਮਿਸਞ੍ਚੇવ, વਿਸਮਾ ਅਧਮ੍ਮਾਧਮ੍ਮਿਯੇਨ ਚਾਤਿ॥
ਪਠਮੋ ਪਣ੍ਣਾਸਕੋ ਸਮਤ੍ਤੋ।
੨. ਦੁਤਿਯਪਣ੍ਣਾਸਕਂ