(੧੨) ੨. ਕੇਸਿવਗ੍ਗੋ
੧. ਕੇਸਿਸੁਤ੍ਤਂ
੧੧੧. ਅਥ
‘‘ਭਗવਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ। ਕਥਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਂ વਿਨੇਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਖੋ, ਕੇਸਿ, ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਂ ਸਣ੍ਹੇਨਪਿ વਿਨੇਮਿ, ਫਰੁਸੇਨਪਿ વਿਨੇਮਿ, ਸਣ੍ਹਫਰੁਸੇਨਪਿ વਿਨੇਮਿ। ਤਤ੍ਰਿਦਂ, ਕੇਸਿ, ਸਣ੍ਹਸ੍ਮਿਂ – ਇਤਿ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ ਇਤਿ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ, ਇਤਿ વਚੀਸੁਚਰਿਤਂ ਇਤਿ વਚੀਸੁਚਰਿਤਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ, ਇਤਿ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ ਇਤਿ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ, ਇਤਿ ਦੇવਾ, ਇਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਤਿ। ਤਤ੍ਰਿਦਂ, ਕੇਸਿ, ਫਰੁਸਸ੍ਮਿਂ – ਇਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਇਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ, ਇਤਿ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਇਤਿ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ, ਇਤਿ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਇਤਿ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ, ਇਤਿ ਨਿਰਯੋ, ਇਤਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿ, ਇਤਿ ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯੋ’’ਤਿ।
‘‘ਤਤ੍ਰਿਦਂ, ਕੇਸਿ, ਸਣ੍ਹਫਰੁਸਸ੍ਮਿਂ – ਇਤਿ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ ਇਤਿ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ, ਇਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਇਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ, ਇਤਿ વਚੀਸੁਚਰਿਤਂ ਇਤਿ વਚੀਸੁਚਰਿਤਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ, ਇਤਿ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਇਤਿ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ, ਇਤਿ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ ਇਤਿ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਸ੍ਸ
‘‘ਸਚੇ
‘‘ਸੋ ਹਿ ਨੂਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਹਤੋ ਹੋਤਿ – ਯਂ ਨ ਤਥਾਗਤੋ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਨੁਸਾਸਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਨਾਪਿ વਿਞ੍ਞੂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਨੁਸਾਸਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੀਤਿ। ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਠਮਂ।
੨. ਜવਸੁਤ੍ਤਂ
੧੧੨. ‘‘ਚਤੂਹਿ
‘‘ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤੂਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਹੁਨੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਲੋਕਸ੍ਸ। ਕਤਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ? ਅਜ੍ਜવੇਨ, ਜવੇਨ, ਖਨ੍ਤਿਯਾ, ਸੋਰਚ੍ਚੇਨ – ਇਮੇਹਿ
੩. ਪਤੋਦਸੁਤ੍ਤਂ
੧੧੩. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਦ੍ਰੋ ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੀਯੋ ਨ ਹੇવ ਖੋ ਪਤੋਦਚ੍ਛਾਯਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਸਂવੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਲੋਮવੇਧવਿਦ੍ਧੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਸਂવੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ – ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮਂ ਅਜ੍ਜ ਅਸ੍ਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ ਕਾਰਣਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਮਸ੍ਸਾਹਂ ਪਟਿਕਰੋਮੀ’ਤਿ! ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਦ੍ਰੋ
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਦ੍ਰੋ ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੀਯੋ ਨ ਹੇવ ਖੋ ਪਤੋਦਚ੍ਛਾਯਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਸਂવੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਪਿ ਲੋਮવੇਧવਿਦ੍ਧੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਸਂવੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਚਮ੍ਮવੇਧવਿਦ੍ਧੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਸਂવੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ – ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮਂ ਅਜ੍ਜ ਅਸ੍ਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ ਕਾਰਣਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਮਸ੍ਸਾਹਂ ਪਟਿਕਰੋਮੀ’ਤਿ! ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਦ੍ਰੋ ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੀਯੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਤਿਯੋ ਭਦ੍ਰੋ ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੀਯੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਦ੍ਰੋ ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੀਯੋ ਨ ਹੇવ ਖੋ ਪਤੋਦਚ੍ਛਾਯਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਸਂવੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਪਿ ਲੋਮવੇਧવਿਦ੍ਧੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਸਂવੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਪਿ ਚਮ੍ਮવੇਧવਿਦ੍ਧੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਸਂવੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਅਟ੍ਠਿવੇਧવਿਦ੍ਧੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਸਂવੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ – ‘ਕਿਂ
‘‘ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ ਭਦ੍ਰਾ ਪੁਰਿਸਾਜਾਨੀਯਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਭਦ੍ਰੋ ਪੁਰਿਸਾਜਾਨੀਯੋ ਸੁਣਾਤਿ – ‘ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਗਾਮੇ વਾ ਨਿਗਮੇ વਾ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ વਾ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਦ੍ਰੋ ਪੁਰਿਸਾਜਾਨੀਯੋ ਨ ਹੇવ ਖੋ ਸੁਣਾਤਿ – ‘ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਗਾਮੇ વਾ ਨਿਗਮੇ વਾ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ વਾ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ વਾ’ਤਿ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਸਾਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਇਤ੍ਥਿਂ વਾ ਪੁਰਿਸਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਿਤਂ વਾ ਕਾਲਙ੍ਕਤਂ વਾ। ਸੋ ਤੇਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ, ਸਂવੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਸਂવਿਗ੍ਗੋ ਯੋਨਿਸੋ ਪਦਹਤਿ। ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਕਾਯੇਨ ਚੇવ ਪਰਮਸਚ੍ਚਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਤਿવਿਜ੍ਝ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਦ੍ਰੋ ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੀਯੋ ਲੋਮવੇਧવਿਦ੍ਧੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਸਂવੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ; ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਂ ਭਦ੍ਰਂ ਪੁਰਿਸਾਜਾਨੀਯਂ વਦਾਮਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਦ੍ਰੋ ਪੁਰਿਸਾਜਾਨੀਯੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਤਿਯੋ ਭਦ੍ਰੋ ਪੁਰਿਸਾਜਾਨੀਯੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਦ੍ਰੋ ਪੁਰਿਸਾਜਾਨੀਯੋ ਨ ਹੇવ ਖੋ ਸੁਣਾਤਿ – ‘ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਗਾਮੇ વਾ ਨਿਗਮੇ વਾ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ વਾ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ વਾ’ਤਿ, ਨਾਪਿ ਸਾਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਇਤ੍ਥਿਂ વਾ ਪੁਰਿਸਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਿਤਂ વਾ ਕਾਲਙ੍ਕਤਂ વਾ, ਅਪਿ ਚ ਖ੍વਸ੍ਸ ਞਾਤਿ વਾ ਸਾਲੋਹਿਤੋ વਾ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ વਾ ਹੋਤਿ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ વਾ। ਸੋ ਤੇਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ, ਸਂવੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਸਂવਿਗ੍ਗੋ
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਦ੍ਰੋ ਪੁਰਿਸਾਜਾਨੀਯੋ ਨ ਹੇવ ਖੋ ਸੁਣਾਤਿ – ‘ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਗਾਮੇ વਾ ਨਿਗਮੇ વਾ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਪੁਰਿਸੋ વਾ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ વਾ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ વਾ’ਤਿ, ਨਾਪਿ ਸਾਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਇਤ੍ਥਿਂ વਾ ਪੁਰਿਸਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਿਤਂ વਾ ਕਾਲਙ੍ਕਤਂ વਾ, ਨਾਪਿਸ੍ਸ ਞਾਤਿ વਾ ਸਾਲੋਹਿਤੋ વਾ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ વਾ ਹੋਤਿ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ વਾ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਸਾਮਞ੍ਞੇવ ਫੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ ਸਾਰੀਰਿਕਾਹਿ વੇਦਨਾਹਿ ਦੁਕ੍ਖਾਹਿ ਤਿਬ੍ਬਾਹਿ
੪. ਨਾਗਸੁਤ੍ਤਂ
੧੧੪. ‘‘ਚਤੂਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਰਞ੍ਞੋ ਨਾਗੋ ਰਾਜਾਰਹੋ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਞ੍ਞੋ ਨਾਗੋ ਸੋਤਾ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਞ੍ਞੋ ਨਾਗੋ ਯਮੇਨਂ ਹਤ੍ਥਿਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ ਕਾਰਣਂ ਕਾਰੇਤਿ – ਯਦਿ વਾ ਕਤਪੁਬ੍ਬਂ ਯਦਿ વਾ ਅਕਤਪੁਬ੍ਬਂ – ਤਂ ਅਟ੍ਠਿਂ ਕਤ੍વਾ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਞ੍ਞੋ ਨਾਗੋ ਹਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਞ੍ਞੋ ਨਾਗੋ ਸਙ੍ਗਾਮਗਤੋ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਞ੍ਞੋ ਨਾਗੋ ਖਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਞ੍ਞੋ ਨਾਗੋ ਸਙ੍ਗਾਮਗਤੋ ਖਮੋ ਹੋਤਿ ਸਤ੍ਤਿਪ੍ਪਹਾਰਾਨਂ ਅਸਿਪ੍ਪਹਾਰਾਨਂ ਉਸੁਪ੍ਪਹਾਰਾਨਂ ਫਰਸੁਪ੍ਪਹਾਰਾਨਂ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਞ੍ਞੋ ਨਾਗੋ ਗਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਞ੍ਞੋ ਨਾਗੋ ਯਮੇਨਂ ਹਤ੍ਥਿਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ ਦਿਸਂ ਪੇਸੇਤਿ – ਯਦਿ વਾ ਗਤਪੁਬ੍ਬਂ ਯਦਿ વਾ ਅਗਤਪੁਬ੍ਬਂ – ਤਂ ਖਿਪ੍ਪਮੇવ ਗਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਞ੍ਞੋ ਨਾਗੋ ਗਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤੂਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਰਞ੍ਞੋ ਨਾਗੋ ਰਾਜਾਰਹੋ ਹੋਤਿ ਰਾਜਭੋਗ੍ਗੋ, ਰਞ੍ਞੋ ਅਙ੍ਗਨ੍ਤੇવ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ।
‘‘ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤੂਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਹੁਨੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੋਤਾ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਥਾਗਤਪ੍ਪવੇਦਿਤੇ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ ਅਟ੍ਠਿਂ ਕਤ੍વਾ ਮਨਸਿ ਕਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਚੇਤਸਾ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍વਾ ਓਹਿਤਸੋਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੋਤਾ ਹੋਤਿ।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਹਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਧਿવਾਸੇਤਿ ਪਜਹਤਿ વਿਨੋਦੇਤਿ (ਹਨਤਿ)
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਖਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਖਮੋ ਹੋਤਿ ਸੀਤਸ੍ਸ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਗਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਾਯਂ ਦਿਸਾ ਅਗਤਪੁਬ੍ਬਾ ਇਮਿਨਾ ਦੀਘੇਨ ਅਦ੍ਧੁਨਾ ਯਦਿਦਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਾਕ੍ਖਯੋ વਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਂ ਖਿਪ੍ਪਞ੍ਞੇવ ਗਨ੍ਤਾ
੫. ਠਾਨਸੁਤ੍ਤਂ
੧੧੫. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਠਾਨਾਨਿ। ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਠਾਨਂ ਅਮਨਾਪਂ ਕਾਤੁਂ; ਤਞ੍ਚ ਕਯਿਰਮਾਨਂ ਅਨਤ੍ਥਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਠਾਨਂ ਅਮਨਾਪਂ ਕਾਤੁਂ; ਤਞ੍ਚ ਕਯਿਰਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਠਾਨਂ ਮਨਾਪਂ ਕਾਤੁਂ; ਤਞ੍ਚ ਕਯਿਰਮਾਨਂ ਅਨਤ੍ਥਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਠਾਨਂ ਮਨਾਪਂ ਕਾਤੁਂ; ਤਞ੍ਚ ਕਯਿਰਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ।
‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਮਿਦਂ
‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਮਿਦਂ ਠਾਨਂ ਅਮਨਾਪਂ ਕਾਤੁਂ; ਤਞ੍ਚ ਕਯਿਰਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ – ਇਮਸ੍ਮਿਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਠਾਨੇ ਬਾਲੋ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ਪੁਰਿਸਥਾਮੇ
‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਮਿਦਂ
‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਮਿਦਂ ਠਾਨਂ ਮਨਾਪਂ ਕਾਤੁਂ, ਤਞ੍ਚ ਕਯਿਰਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ – ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਠਾਨਂ ਉਭਯੇਨੇવ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਤਿ। ਯਮ੍ਪਿਦਂ ਠਾਨਂ ਮਨਾਪਂ ਕਾਤੁਂ, ਇਮਿਨਾਪਿ ਨਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਤਿ; ਯਮ੍ਪਿਦਂ ਠਾਨਂ ਕਯਿਰਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਇਮਿਨਾਪਿ ਨਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਤਿ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਠਾਨਂ ਉਭਯੇਨੇવ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਤਿ। ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਠਾਨਾਨੀ’’ਤਿ। ਪਞ੍ਚਮਂ।
੬. ਅਪ੍ਪਮਾਦਸੁਤ੍ਤਂ
੧੧੬. ‘‘ਚਤੂਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਠਾਨੇਹਿ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਕਰਣੀਯੋ। ਕਤਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ? ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਜਹਥ, ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ ਭਾવੇਥ; ਤਤ੍ਥ ਚ ਮਾ ਪਮਾਦਤ੍ਥ। વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਜਹਥ, વਚੀਸੁਚਰਿਤਂ ਭਾવੇਥ; ਤਤ੍ਥ ਚ ਮਾ ਪਮਾਦਤ੍ਥ। ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਜਹਥ, ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ ਭਾવੇਥ; ਤਤ੍ਥ ਚ ਮਾ ਪਮਾਦਤ੍ਥ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਜਹਥ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾવੇਥ
‘‘ਯਤੋ
੭. ਆਰਕ੍ਖਸੁਤ੍ਤਂ
੧੧੭. ‘‘ਚਤੂਸੁ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਠਾਨੇਸੁ ਅਤ੍ਤਰੂਪੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਸਤਿ ਚੇਤਸੋ ਆਰਕ੍ਖੋ ਕਰਣੀਯੋ। ਕਤਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ? ‘ਮਾ ਮੇ ਰਜਨੀਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਜ੍ਜੀ’ਤਿ ਅਤ੍ਤਰੂਪੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਸਤਿ ਚੇਤਸੋ ਆਰਕ੍ਖੋ ਕਰਣੀਯੋ; ‘ਮਾ ਮੇ ਦੋਸਨੀਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੁਸ੍ਸੀ’ਤਿ ਅਤ੍ਤਰੂਪੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਸਤਿ ਚੇਤਸੋ ਆਰਕ੍ਖੋ ਕਰਣੀਯੋ; ‘ਮਾ ਮੇ ਮੋਹਨੀਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੁਯ੍ਹੀ’ਤਿ ਅਤ੍ਤਰੂਪੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਸਤਿ ਚੇਤਸੋ ਆਰਕ੍ਖੋ ਕਰਣੀਯੋ; ‘ਮਾ ਮੇ ਮਦਨੀਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਜ੍ਜੀ’ਤਿ ਅਤ੍ਤਰੂਪੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਸਤਿ ਚੇਤਸੋ ਆਰਕ੍ਖੋ ਕਰਣੀਯੋ।
‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਰਜਨੀਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਰਜ੍ਜਤਿ વੀਤਰਾਗਤ੍ਤਾ, ਦੋਸਨੀਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਦੁਸ੍ਸਤਿ વੀਤਦੋਸਤ੍ਤਾ, ਮੋਹਨੀਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਮੁਯ੍ਹਤਿ વੀਤਮੋਹਤ੍ਤਾ, ਮਦਨੀਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਮਜ੍ਜਤਿ વੀਤਮਦਤ੍ਤਾ, ਸੋ ਨ ਛਮ੍ਭਤਿ ਨ ਕਮ੍ਪਤਿ ਨ વੇਧਤਿ ਨ ਸਨ੍ਤਾਸਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਚ ਪਨ ਸਮਣવਚਨਹੇਤੁਪਿ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਤਮਂ।
੮. ਸਂવੇਜਨੀਯਸੁਤ੍ਤਂ
੧੧੮. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨੀਯਾਨਿ ਸਂવੇਜਨੀਯਾਨਿ ਠਾਨਾਨਿ। ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ? ‘ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਜਾਤੋ’ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨੀਯਂ ਸਂવੇਜਨੀਯਂ ਠਾਨਂ। ‘ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ
੯. ਪਠਮਭਯਸੁਤ੍ਤਂ
੧੧੯. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ
੧੦. ਦੁਤਿਯਭਯਸੁਤ੍ਤਂ
੧੨੦. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਯਾਨਿ। ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ? ਅਗ੍ਗਿਭਯਂ, ਉਦਕਭਯਂ, ਰਾਜਭਯਂ, ਚੋਰਭਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਭਯਾਨੀ’’ਤਿ। ਦਸਮਂ।
ਕੇਸਿવਗ੍ਗੋ ਦੁਤਿਯੋ।
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
ਕੇਸਿ ਜવੋ ਪਤੋਦੋ ਚ, ਨਾਗੋ ਠਾਨੇਨ ਪਞ੍ਚਮਂ।
ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਚ ਆਰਕ੍ਖੋ, ਸਂવੇਜਨੀਯਞ੍ਚ ਦ੍વੇ ਭਯਾਤਿ॥