(੧੫) ੫. ਤਿਕਣ੍ਡਕੀવਗ੍ਗੋ
੧. ਅવਜਾਨਾਤਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੪੧. ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਸਂવਾਸੇਨਾਤਿ ਏਕਤੋવਾਸੇਨ। ਆਦੇਯ੍ਯਮੁਖੋਤਿ ਆਦਿਯਨਮੁਖੋ, ਗਹਣਮੁਖੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਮੇਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅવਜਾਨਾਤੀਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤੁਮੇવ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਅવਮਞ੍ਞਤਿ। ਤਮੇਨਂ ਸਂવਾਸੇਨ ਅવਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿਦੇવ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ‘‘ਜਾਨਾਮਹਂ ਤਯਾ ਕਤਕਮ੍ਮਂ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਅਹਂ ਕਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ વਸਿਂ, ਨਨੁ ਤੁਯ੍ਹਮੇવ ਕਤਾਕਤਂ વੀਮਂਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ વਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ। ਅਥ ਇਤਰੋ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਕੋਚਿ ਮਯ੍ਹਂ ਦੋਸੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਟਿਪ੍ਫਰਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ। ਤਂ ਖਿਪ੍ਪਞ੍ਞੇવ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿਤਾ ਹੋਤੀਤਿ ਤਂ વਣ੍ਣਂ વਾ ਅવਣ੍ਣਂ વਾ ਸੀਘਮੇવ ਆਧੇਯ੍ਯਮੁਖੋਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ
ਇਤ੍ਤਰਸਦ੍ਧੋਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਕਸਦ੍ਧੋ। ਕੁਸਲਾਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਨ ਜਾਨਾਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਇਮੇ ਕੁਸਲਾ’’ਤਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਇਮੇ ਅਕੁਸਲਾ’’ਤਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ। ਤਥਾ ਸਾવਜ੍ਜੇ ਸਦੋਸਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਇਮੇ ਸਾવਜ੍ਜਾ’’ਤਿ, ਅਨવਜ੍ਜੇ ਚ ਨਿਦ੍ਦੋਸਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਇਮੇ ਅਨવਜ੍ਜਾ’’ਤਿ, ਹੀਨੇ ਹੀਨਾਤਿ, ਪਣੀਤੇ ਪਣੀਤਾਤਿ। ਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗੇਤਿ ‘‘ਇਮੇ ਕਣ੍ਹਾ ਸੁਕ੍ਕੇ ਪਟਿਬਾਹੇਤ੍વਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਾ ਨਾਮ, ਇਮੇ ਚ ਸੁਕ੍ਕਾ ਕਣ੍ਹੇ ਪਟਿਬਾਹਿਤ੍વਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਾ’’ਤਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ।
੨. ਆਰਭਤਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੪੨. ਦੁਤਿਯੇ ਆਰਭਤਿ ਚ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿવੀਤਿਕ੍ਕਮਨવਸੇਨ ਆਰਭਤਿ ਚੇવ, ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਚ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੋਤਿ। ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਸਮਾਧਿਞ੍ਚੇવ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਞਾਣਞ੍ਚ। ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਨਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਨ ਜਾਨਾਤਿ। ਆਰਭਤਿ ਨ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, વੁਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਨ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੋਤਿ। ਨਾਰਭਤਿ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਸਕਿਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਪਚ੍ਛਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ, વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਂ ਪਨ વਿਨੋਦੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ। ਨਾਰਭਤਿ ਨ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਚੇવ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਚ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੋਤਿ। ਤਞ੍ਚ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ…ਪੇ॰… ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਪਞ੍ਚਮਨਯੇਨ ਖੀਣਾਸવੋ ਕਥਿਤੋ।
ਆਰਮ੍ਭਜਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿવੀਤਿਕ੍ਕਮਸਮ੍ਭવਾ। વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਜਾਤਿ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਤੋ ਜਾਤਾ। ਪવਡ੍ਢਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨੇਨ વਡ੍ਢਨ੍ਤਿ। ਆਰਮ੍ਭਜੇ ਆਸવੇ ਪਹਾਯਾਤਿ વੀਤਿਕ੍ਕਮਸਮ੍ਭવੇ ਆਸવੇ ਆਪਤ੍ਤਿਦੇਸਨਾਯ વਾ ਆਪਤ੍ਤਿવੁਟ੍ਠਾਨੇਨ વਾ ਪਜਹਿਤ੍વਾ। ਪਟਿવਿਨੋਦੇਤ੍વਾਤਿ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੇ ਠਿਤਭਾવਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣੇਨ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ। ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਞ੍ਚ ਭਾવੇਤੂਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਞ੍ਚ ਭਾવੇਤੁ। ਸੇਸਂ ਇਮਿਨਾ ਉਪਾਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ।
੩. ਸਾਰਨ੍ਦਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੪੩. ਤਤਿਯੇ ਕਾਮਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮਕਿਲੇਸਕਾਮੇਸੁ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ। ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਨવਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ
੪. ਤਿਕਣ੍ਡਕੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੪੪. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲੇਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਾਰਮ੍ਮਣੇ। ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀਤਿ ਪਟਿਕੂਲਨ੍ਤਿ ਏવਂਸਞ੍ਞੀ। ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ। ਕਥਂ ਪਨਾਯਂ ਏવਂ વਿਹਰਤੀਤਿ? ਇਟ੍ਠਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਅਸੁਭਾਯ વਾ ਫਰਤਿ, ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વਾ ਉਪਸਂਹਰਤਿ। ਏવਂ ਤਾવ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ વਿਹਰਤਿ। ਅਨਿਟ੍ਠਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਮੇਤ੍ਤਾਯ વਾ ਫਰਤਿ, ਧਾਤੁਤੋ વਾ ਉਪਸਂਹਰਤਿ। ਏવਂ ਪਟਿਕੂਲੇ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ વਿਹਰਤਿ। ਉਭਯਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪੁਰਿਮਨਯਸ੍ਸ ਚ ਪਚ੍ਛਿਮਨਯਸ੍ਸ ਚ વਸੇਨ ਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥવਾਰਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਮੋ। ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਚੇਸਾ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਦਿਸਾ, ਨ ਪਨ ਖੀਣਾਸવੁਪੇਕ੍ਖਾ। ਤਤ੍ਥ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ વਿਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭਾવੇ ਠਿਤੋ વਿਹਰੇਯ੍ਯ। ਕ੍વਚਨੀਤਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ। ਕਤ੍ਥਚੀਤਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਪਦੇਸੇ। ਕਿਞ੍ਚਨਤਿ ਕੋਚਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੋਪਿ। ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ વਿਪਸ੍ਸਨਾવ ਕਥਿਤਾ। ਤਂ ਆਰਦ੍ਧવਿਪਸ੍ਸਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਞਾਣવਾ ਪਞ੍ਞੁਤ੍ਤਰੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸਮਣੋਪਿ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ। ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮਿਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿਯੇવ, ਖੀਣਾਸવੇ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ ਨਤ੍ਥੀਤਿ। ਪਞ੍ਚਮਂ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ।
੬. ਮਿਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੪੬. ਛਟ੍ਠੇ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਕਾਰੇਤੀਤਿ ਖੇਤ੍ਤਾਦਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਕਾਰੇਤਿ। ਅਧਿਕਰਣਂ ਆਦਿਯਤੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਧਿਕਰਣਾਨਿ ਆਦਿਯਤਿ। ਪਾਮੋਕ੍ਖੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੂਤਿ ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ। ਪਟਿવਿਰੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤੀਤਿ ਪਚ੍ਚਨੀਕਗ੍ਗਾਹਿਤਾਯ વਿਰੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ। ਅਨવਤ੍ਥਚਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਅਨવਤ੍ਥਾਨਚਾਰਿਕਂ।
੭. ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਦਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੪੭. ਸਤ੍ਤਮੇ ਅਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਦੇਤੀਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਰਿਤ੍વਾ ਸੁਚਿਂ ਕਤ੍વਾ ਦੇਤਿ। ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਤ੍વਾ ਦੇਤੀਤਿ ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰੇਨ ਅਗਾਰવવਸੇਨ ਦੇਤਿ। ਅਪવਿਦ੍ਧਂ ਦੇਤੀਤਿ ਨ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਦੇਤਿ, ਅਥ વਾ ਛਡ੍ਡੇਤੁਕਾਮੋ વਿਯ ਦੇਤਿ। ਅਨਾਗਮਨਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਦੇਤੀਤਿ ਕਤਸ੍ਸ ਨਾਮ ਫਲਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨ ਏવਂ ਆਗਮਨਦਿਟ੍ਠਿਂ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਦੇਤਿ।
ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ਚਿਤ੍ਤੀਕਤ੍વਾ ਦੇਤੀਤਿ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇ ਚ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੇਸੁ ਚ ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਦੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਪਣੀਤਂ ਓਜવਨ੍ਤਂ ਕਤ੍વਾ ਦੇਨ੍ਤੋ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇ ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤਿ ਨਾਮ। ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਿਚਿਨਿਤ੍વਾ ਦੇਨ੍ਤੋ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤਿ ਨਾਮ। ਸਹਤ੍ਥਾ ਦੇਤੀਤਿ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਹਤ੍ਥੇਨ ਅਦਤ੍વਾ ‘‘ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ વਿਚਰਨ੍ਤੇਨ ਮੇ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਨਂ ਅਲਦ੍ਧਕਾਲਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, વਟ੍ਟਮੋਕ੍ਖਂ ਭવਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਹਤ੍ਥੇਨੇવ ਦੇਤਿ। ਆਗਮਨਦਿਟ੍ਠਿਕੋਤਿ ‘‘ਅਨਾਗਤਭવਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ વਿਪਾਕਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍વਾ ਦੇਤੀਤਿ।
੮. ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਦਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੪੮. ਅਟ੍ਠਮੇ ਸਦ੍ਧਾਯਾਤਿ ਦਾਨਞ੍ਚ ਦਾਨਫਲਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍વਾ। ਕਾਲੇਨਾਤਿ ਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇਨ। ਅਨਗ੍ਗਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਅਗ੍ਗਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਮੁਤ੍ਤਚਾਗੋ ਹੁਤ੍વਾ। ਅਨੁਪਹਚ੍ਚਾਤਿ ਅਨੁਪਘਾਤੇਤ੍વਾ ਗੁਣੇ ਅਮਕ੍ਖੇਤ੍વਾ। ਕਾਲਾਗਤਾ ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾ ਪਚੁਰਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਾ ਆਗਚ੍ਛਮਾਨਾ વਯੋવੁਡ੍ਢਕਾਲੇ
੯. ਪਠਮਸਮਯવਿਮੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
੧੪੯. ਨવਮੇ ਸਮਯવਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਪ੍ਪਿਤਪ੍ਪਿਤਕ੍ਖਣੇਯੇવ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ વਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਮਯવਿਮੁਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਲੋਕਿਯવਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ। ਦਸਮਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ।
ਤਿਕਣ੍ਡਕੀવਗ੍ਗੋ ਪਞ੍ਚਮੋ।
ਤਤਿਯਪਣ੍ਣਾਸਕਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ।
੪. ਚਤੁਤ੍ਥਪਣ੍ਣਾਸਕਂ