(੮) ੩. ਯੋਧਾਜੀવવਗ੍ਗੋ
੧. ਪਠਮਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸੁਤ੍ਤਂ
੭੧. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾਨਿਸਂਸਾ ਚ, ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾਨਿਸਂਸਾ ਚ।
‘‘ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਕਾਯੇ વਿਹਰਤਿ, ਆਹਾਰੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਸਞ੍ਞੀ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਪੀ॰), ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ ਅਨਭਿਰਤਸਞ੍ਞੀ, ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ, ਮਰਣਸਞ੍ਞਾ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੂਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾਨਿਸਂਸਾ ਚ, ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾਨਿਸਂਸਾ ਚ। ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚ ਹੋਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਲਿਘੋ ਇਤਿਪਿ, ਸਂਕਿਣ੍ਣਪਰਿਖੋ ਸਂਕਿਣ੍ਣਪਰਿਕ੍ਖੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰) ਇਤਿਪਿ, ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹੇਸਿਕੋ ਇਤਿਪਿ, ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ੋ ਇਤਿਪਿ, ਅਰਿਯੋ ਪਨ੍ਨਦ੍ਧਜੋ ਪਨ੍ਨਭਾਰੋ વਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਇਤਿਪਿ’’’।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਲਿਘੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਲਿਘੋ ਹੋਤਿ।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਂਕਿਣ੍ਣਪਰਿਖੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪੋਨੋਭવਿਕੋ ਪੋਨੋਬ੍ਭવਿਕੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਜਾਤਿਸਂਸਾਰੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲੋ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤੋ ਅਨਭਾવਂਕਤੋ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮੋ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਂਕਿਣ੍ਣਪਰਿਖੋ ਹੋਤਿ।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹੇਸਿਕੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹੇਸਿਕੋ ਹੋਤਿ।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾਨਿ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾਨਿ ਅਨਭਾવਂਕਤਾਨਿ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾਨਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ੋ ਹੋਤਿ।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯੋ ਪਨ੍ਨਦ੍ਧਜੋ ਪਨ੍ਨਭਾਰੋ વਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਸ੍ਮਿਮਾਨੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲੋ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤੋ ਅਨਭਾવਂਕਤੋ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮੋ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯੋ ਪਨ੍ਨਦ੍ਧਜੋ ਪਨ੍ਨਭਾਰੋ વਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ਪਠਮਂ।
੨. ਦੁਤਿਯਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸੁਤ੍ਤਂ
੭੨. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾਨਿਸਂਸਾ ਚ, ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾਨਿਸਂਸਾ ਚ। ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾ, ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਦੁਕ੍ਖਸਞ੍ਞਾ, ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ, ਪਹਾਨਸਞ੍ਞਾ, વਿਰਾਗਸਞ੍ਞਾ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾਨਿਸਂਸਾ ਚ, ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾਨਿਸਂਸਾ ਚ। ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਲਿਘੋ ਇਤਿਪਿ, ਸਂਕਿਣ੍ਣਪਰਿਖੋ ਇਤਿਪਿ, ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹੇਸਿਕੋ ਇਤਿਪਿ, ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ੋ ਇਤਿਪਿ, ਅਰਿਯੋ ਪਨ੍ਨਦ੍ਧਜੋ ਪਨ੍ਨਭਾਰੋ વਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਇਤਿਪਿ’’’।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਲਿਘੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਲਿਘੋ ਹੋਤਿ।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਂਕਿਣ੍ਣਪਰਿਖੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪੋਨੋਭવਿਕੋ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲੋ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤੋ ਅਨਭਾવਂਕਤੋ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮੋ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਂਕਿਣ੍ਣਪਰਿਖੋ ਹੋਤਿ।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹੇਸਿਕੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹੇਸਿਕੋ ਹੋਤਿ।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾਨਿ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾਨਿ ਅਨਭਾવਂਕਤਾਨਿ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾਨਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ੋ ਹੋਤਿ।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯੋ ਪਨ੍ਨਦ੍ਧਜੋ ਪਨ੍ਨਭਾਰੋ વਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਸ੍ਮਿਮਾਨੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲੋ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤੋ ਅਨਭਾવਂਕਤੋ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮੋ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯੋ ਪਨ੍ਨਦ੍ਧਜੋ ਪਨ੍ਨਭਾਰੋ વਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ਦੁਤਿਯਂ।
੩. ਪਠਮਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀਸੁਤ੍ਤਂ
੭੩. ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘‘ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ, ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, વੁਚ੍ਚਤਿ। ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ?
‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਤਿ – ਸੁਤ੍ਤਂ, ਗੇਯ੍ਯਂ, વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ, ਗਾਥਂ, ਉਦਾਨਂ, ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਂ, ਜਾਤਕਂ, ਅਬ੍ਭੁਤਧਮ੍ਮਂ, વੇਦਲ੍ਲਂ। ਸੋ ਤਾਯ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਾ ਦਿવਸਂ ਅਤਿਨਾਮੇਤਿ, ਰਿਞ੍ਚਤਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ, ਨਾਨੁਯੁਞ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਚੇਤੋਸਮਥਂ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ – ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਬਹੁਲੋ, ਨੋ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ’’’।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾਸੁਤਂ ਯਥਾਪਰਿਯਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਪਰੇਸਂ ਦੇਸੇਤਿ। ਸੋ ਤਾਯ ਧਮ੍ਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਦਿવਸਂ ਅਤਿਨਾਮੇਤਿ, ਰਿਞ੍ਚਤਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ, ਨਾਨੁਯੁਞ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਚੇਤੋਸਮਥਂ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ – ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਬਹੁਲੋ, ਨੋ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ’’’।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾਸੁਤਂ ਯਥਾਪਰਿਯਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਰੋਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਸਜ੍ਝਾਯੇਨ ਦਿવਸਂ ਅਤਿਨਾਮੇਤਿ, ਰਿਞ੍ਚਤਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ, ਨਾਨੁਯੁਞ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਚੇਤੋਸਮਥਂ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ – ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਜ੍ਝਾਯਬਹੁਲੋ, ਨੋ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ’’’।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾਸੁਤਂ ਯਥਾਪਰਿਯਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਚੇਤਸਾ ਅਨੁવਿਤਕ੍ਕੇਤਿ ਅਨੁવਿਚਾਰੇਤਿ ਮਨਸਾਨੁਪੇਕ੍ਖਤਿ। ਸੋ ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮવਿਤਕ੍ਕੇਹਿ ਦਿવਸਂ ਅਤਿਨਾਮੇਤਿ, ਰਿਞ੍ਚਤਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ, ਨਾਨੁਯੁਞ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਚੇਤੋਸਮਥਂ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ – ‘ਭਿਕ੍ਖੁ વਿਤਕ੍ਕਬਹੁਲੋ, ਨੋ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ’’’।
‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਤਿ – ਸੁਤ੍ਤਂ, ਗੇਯ੍ਯਂ, વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ, ਗਾਥਂ, ਉਦਾਨਂ, ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਂ, ਜਾਤਕਂ, ਅਬ੍ਭੁਤਧਮ੍ਮਂ, વੇਦਲ੍ਲਂ। ਸੋ ਤਾਯ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਾ ਨ ਦਿવਸਂ ਅਤਿਨਾਮੇਤਿ, ਨਾਪਿ ਰਿਞ੍ਚਤਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ, ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਚੇਤੋਸਮਥਂ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ ਹੋਤਿ।
‘‘ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਦੇਸਿਤੋ ਮਯਾ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਬਹੁਲੋ, ਦੇਸਿਤੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਬਹੁਲੋ, ਦੇਸਿਤੋ ਸਜ੍ਝਾਯਬਹੁਲੋ, ਦੇਸਿਤੋ વਿਤਕ੍ਕਬਹੁਲੋ, ਦੇਸਿਤੋ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ। ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਪੀ॰), ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕਰਣੀਯਂ ਸਾવਕਾਨਂ ਹਿਤੇਸਿਨਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੇਨ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ, ਕਤਂ વੋ ਤਂ ਮਯਾ। ਏਤਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਨਿ, ਏਤਾਨਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨਿ। ਝਾਯਥ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਮਾ ਪਮਾਦਤ੍ਥ , ਮਾ ਪਚ੍ਛਾ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਅਹੁવਤ੍ਥ। ਅਯਂ વੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀ’’ਤਿ। ਤਤਿਯਂ।
੪. ਦੁਤਿਯਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀਸੁਤ੍ਤਂ
੭੪. ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘‘ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, વੁਚ੍ਚਤਿ। ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ?
‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਤਿ – ਸੁਤ੍ਤਂ, ਗੇਯ੍ਯਂ, વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ, ਗਾਥਂ, ਉਦਾਨਂ, ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਂ, ਜਾਤਕਂ, ਅਬ੍ਭੁਤਧਮ੍ਮਂ, વੇਦਲ੍ਲਂ; ਉਤ੍ਤਰਿ ਉਤ੍ਤਰਿਂ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਪੀ॰) ਚਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ – ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਬਹੁਲੋ, ਨੋ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ’’’।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾਸੁਤਂ ਯਥਾਪਰਿਯਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਪਰੇਸਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਿ ਚਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ – ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਬਹੁਲੋ, ਨੋ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ’’’।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾਸੁਤਂ ਯਥਾਪਰਿਯਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਿ ਚਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ – ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਜ੍ਝਾਯਬਹੁਲੋ, ਨੋ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ’’’।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾਸੁਤਂ ਯਥਾਪਰਿਯਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਚੇਤਸਾ ਅਨੁવਿਤਕ੍ਕੇਤਿ ਅਨੁવਿਚਾਰੇਤਿ ਮਨਸਾਨੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਿ ਚਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ – ‘ਭਿਕ੍ਖੁ વਿਤਕ੍ਕਬਹੁਲੋ, ਨੋ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ’’’।
‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਤਿ – ਸੁਤ੍ਤਂ, ਗੇਯ੍ਯਂ, વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ, ਗਾਥਂ, ਉਦਾਨਂ, ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਂ, ਜਾਤਕਂ, ਅਬ੍ਭੁਤਧਮ੍ਮਂ, વੇਦਲ੍ਲਂ; ਉਤ੍ਤਰਿ ਚਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ ਹੋਤਿ।
‘‘ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਦੇਸਿਤੋ ਮਯਾ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਬਹੁਲੋ, ਦੇਸਿਤੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਬਹੁਲੋ, ਦੇਸਿਤੋ ਸਜ੍ਝਾਯਬਹੁਲੋ, ਦੇਸਿਤੋ વਿਤਕ੍ਕਬਹੁਲੋ, ਦੇਸਿਤੋ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰੀ। ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕਰਣੀਯਂ ਸਾવਕਾਨਂ ਹਿਤੇਸਿਨਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੇਨ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ, ਕਤਂ વੋ ਤਂ ਮਯਾ। ਏਤਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਨਿ, ਏਤਾਨਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨਿ। ਝਾਯਥ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਮਾ ਪਮਾਦਤ੍ਥ, ਮਾ ਪਚ੍ਛਾ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਅਹੁવਤ੍ਥ। ਅਯਂ વੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀ’’ਤਿ। ਚਤੁਤ੍ਥਂ।
੫. ਪਠਮਯੋਧਾਜੀવਸੁਤ੍ਤਂ
੭੫. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋਧਾਜੀવਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਰਜਗ੍ਗਞ੍ਞੇવ ਦਿਸ੍વਾ ਸਂਸੀਦਤਿ વਿਸੀਦਤਿ ਨ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਿਤੁਂ। ਏવਰੂਪੋਪਿ ਏવਰੂਪੋ (ਸੀ॰) ਪੁ॰ ਪ॰ ੧੯੩, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਏਕਚ੍ਚੋ (ਸੀ॰) ਯੋਧਾਜੀવੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਠਮੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਹਤਿ ਰਜਗ੍ਗਂ; ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਧਜਗ੍ਗਞ੍ਞੇવ ਦਿਸ੍વਾ ਸਂਸੀਦਤਿ વਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਿਤੁਂ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਤਿਯੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਹਤਿ ਰਜਗ੍ਗਂ ਸਹਤਿ ਧਜਗ੍ਗਂ; ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਉਸ੍ਸਾਰਣਞ੍ਞੇવ ਉਸ੍ਸਾਦਨਂਯੇવ (ਸੀ॰ ਪੀ॰) ਸੁਤ੍વਾ ਸਂਸੀਦਤਿ વਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਿਤੁਂ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਤਿਯੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਹਤਿ ਰਜਗ੍ਗਂ, ਸਹਤਿ ਧਜਗ੍ਗਂ, ਸਹਤਿ ਉਸ੍ਸਾਰਣਂ; ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਸਮ੍ਪਹਾਰੇ ਹਞ੍ਞਤਿ ਆਹਞ੍ਞਤਿ (ਸੀ॰) ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਹਤਿ ਰਜਗ੍ਗਂ, ਸਹਤਿ ਧਜਗ੍ਗਂ, ਸਹਤਿ ਉਸ੍ਸਾਰਣਂ, ਸਹਤਿ ਸਮ੍ਪਹਾਰਂ। ਸੋ ਤਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਅਭਿવਿਜਿਨਿਤ੍વਾ વਿਜਿਤਸਙ੍ਗਾਮੋ ਤਮੇવ ਸਙ੍ਗਾਮਸੀਸਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਮੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚ ਯੋਧਾਜੀવਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਿਮੇ ਯੋਧਾਜੀવੂਪਮਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ । ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਰਜਗ੍ਗਞ੍ਞੇવ ਦਿਸ੍વਾ ਸਂਸੀਦਤਿ વਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਸਨ੍ਤਾਨੇਤੁਂ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਪੀ॰)। ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਤਿ। ਕਿਮਸ੍ਸ ਰਜਗ੍ਗਸ੍ਮਿਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਣਾਤਿ – ‘ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਗਾਮੇ વਾ ਨਿਗਮੇ વਾ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਕੁਮਾਰੀ વਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਦਸ੍ਸਨੀਯਾ ਪਾਸਾਦਿਕਾ ਪਰਮਾਯ વਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ’ਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਂਸੀਦਤਿ વਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ। ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਤਿ। ਇਦਮਸ੍ਸ ਰਜਗ੍ਗਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋਧਾਜੀવੋ ਰਜਗ੍ਗਞ੍ਞੇવ ਦਿਸ੍વਾ ਸਂਸੀਦਤਿ વਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਿਤੁਂ; ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਠਮੋ ਯੋਧਾਜੀવੂਪਮੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਹਤਿ ਰਜਗ੍ਗਂ; ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਧਜਗ੍ਗਞ੍ਞੇવ ਦਿਸ੍વਾ ਸਂਸੀਦਤਿ વਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ। ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਤਿ। ਕਿਮਸ੍ਸ ਧਜਗ੍ਗਸ੍ਮਿਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਹੇવ ਖੋ ਸੁਣਾਤਿ – ‘ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਗਾਮੇ વਾ ਨਿਗਮੇ વਾ ਇਤ੍ਥੀ વਾ ਕੁਮਾਰੀ વਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਦਸ੍ਸਨੀਯਾ ਪਾਸਾਦਿਕਾ ਪਰਮਾਯ વਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ’ਤਿ; ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਸਾਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਇਤ੍ਥਿਂ વਾ ਕੁਮਾਰਿਂ વਾ ਅਭਿਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸਨੀਯਂ ਪਾਸਾਦਿਕਂ ਪਰਮਾਯ વਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ। ਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸਂਸੀਦਤਿ વਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ। ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਤਿ। ਇਦਮਸ੍ਸ ਧਜਗ੍ਗਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਹਤਿ ਰਜਗ੍ਗਂ; ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਧਜਗ੍ਗਞ੍ਞੇવ ਦਿਸ੍વਾ ਸਂਸੀਦਤਿ વਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਿਤੁਂ; ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਤਿਯੋ ਯੋਧਾਜੀવੂਪਮੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਹਤਿ ਰਜਗ੍ਗਂ, ਸਹਤਿ ਧਜਗ੍ਗਂ; ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਉਸ੍ਸਾਰਣਞ੍ਞੇવ ਸੁਤ੍વਾ ਸਂਸੀਦਤਿ વਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ। ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਤਿ। ਕਿਮਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸਾਰਣਾਯ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਰਞ੍ਞਗਤਂ વਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤਂ વਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤਂ વਾ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਊਹਸਤਿ ਉਹਸਤਿ (ਕ॰), ਓਹਸਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰) ਪੁ॰ ਪ॰ ੧੯੬ ਉਲ੍ਲਪਤਿ ਉਜ੍ਜਗ੍ਘਤਿ ਉਪ੍ਪਣ੍ਡੇਤਿ। ਸੋ ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਊਹਸਿਯਮਾਨੋ ਉਲ੍ਲਪਿਯਮਾਨੋ ਉਜ੍ਜਗ੍ਘਿਯਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਣ੍ਡਿਯਮਾਨੋ ਸਂਸੀਦਤਿ વਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ। ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਤਿ। ਇਦਮਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸਾਰਣਾਯ।
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਹਤਿ ਰਜਗ੍ਗਂ, ਸਹਤਿ ਧਜਗ੍ਗਂ; ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਉਸ੍ਸਾਰਣਞ੍ਞੇવ ਸੁਤ੍વਾ ਸਂਸੀਦਤਿ વਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਿਤੁਂ; ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਤਿਯੋ ਯੋਧਾਜੀવੂਪਮੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਹਤਿ ਰਜਗ੍ਗਂ, ਸਹਤਿ ਧਜਗ੍ਗਂ, ਸਹਤਿ ਉਸ੍ਸਾਰਣਂ; ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਸਮ੍ਪਹਾਰੇ ਹਞ੍ਞਤਿ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਿ। ਕਿਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਹਾਰਸ੍ਮਿਂ ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਰਞ੍ਞਗਤਂ વਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤਂ વਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤਂ વਾ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਭਿਨਿਸੀਦਤਿ ਅਭਿਨਿਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ। ਸੋ ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਅਭਿਨਿਸੀਦਿਯਮਾਨੋ ਅਭਿਨਿਪਜ੍ਜਿਯਮਾਨੋ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਯਮਾਨੋ ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਅਨਾવਿਕਤ੍વਾ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇવਤਿ। ਇਦਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਹਾਰਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਹਤਿ ਰਜਗ੍ਗਂ, ਸਹਤਿ ਧਜਗ੍ਗਂ, ਸਹਤਿ ਉਸ੍ਸਾਰਣਂ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਸਮ੍ਪਹਾਰੇ ਹਞ੍ਞਤਿ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਿ; ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਯੋਧਾਜੀવੂਪਮੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਹਤਿ ਰਜਗ੍ਗਂ, ਸਹਤਿ ਧਜਗ੍ਗਂ, ਸਹਤਿ ਉਸ੍ਸਾਰਣਂ, ਸਹਤਿ ਸਮ੍ਪਹਾਰਂ, ਸੋ ਤਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਅਭਿવਿਜਿਨਿਤ੍વਾ વਿਜਿਤਸਙ੍ਗਾਮੋ ਤਮੇવ ਸਙ੍ਗਾਮਸੀਸਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ । ਕਿਮਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਾਮવਿਜਯਸ੍ਮਿਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਞ੍ਞਗਤਂ વਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤਂ વਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤਂ વਾ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਭਿਨਿਸੀਦਤਿ ਅਭਿਨਿਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ। ਸੋ ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਅਭਿਨਿਸੀਦਿਯਮਾਨੋ ਅਭਿਨਿਪਜ੍ਜਿਯਮਾਨੋ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਯਮਾਨੋ વਿਨਿવੇਠੇਤ੍વਾ વਿਨਿਮੋਚੇਤ੍વਾ ਯੇਨ ਕਾਮਂ ਪਕ੍ਕਮਤਿ। ਸੋ વਿવਿਤ੍ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਭਜਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਕਨ੍ਦਰਂ ਗਿਰਿਗੁਹਂ ਸੁਸਾਨਂ વਨਪਤ੍ਥਂ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਂ ਪਲਾਲਪੁਞ੍ਜਂ।
‘‘ਸੋ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋ વਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋ વਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋ વਾ ਨਿਸੀਦਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍વਾ ਉਜੁਂ ਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯ ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ । ਸੋ ਅਭਿਜ੍ਝਂ ਲੋਕੇ ਪਹਾਯ વਿਗਤਾਭਿਜ੍ਝੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਹਰਤਿ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ; ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਦੋਸਂ ਪਹਾਯ ਅਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ વਿਹਰਤਿ, ਸਬ੍ਬਪਾਣਭੂਤਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਦੋਸਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ; ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਹਾਯ વਿਗਤਥਿਨਮਿਦ੍ਧੋ વਿਹਰਤਿ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞੀ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ; ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਪਹਾਯ ਅਨੁਦ੍ਧਤੋ વਿਹਰਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વੂਪਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ; વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਪਹਾਯ ਤਿਣ੍ਣવਿਚਿਕਿਚ੍ਛੋ વਿਹਰਤਿ ਅਕਥਂਕਥੀ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ। ਸੋ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪੀਤਿਯਾ ਚ વਿਰਾਗਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਚ વਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ, ਸੁਖਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ ਯਂ ਤਂ ਅਰਿਯਾ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ – ‘ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖવਿਹਾਰੀ’ਤਿ ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ, ਪੁਬ੍ਬੇવ ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ।
‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਇਮੇ ਆਸવਾ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਯਂ ਆਸવਸਮੁਦਯੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਯਂ ਆਸવਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਯਂ ਆਸવਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਜਾਨਤੋ ਏવਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਕਾਮਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਭવਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, વਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਮਿਤਿ ਞਾਣਂ ਹੋਤਿ। ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, વੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਇਦਮਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਾਮવਿਜਯਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਹਤਿ ਰਜਗ੍ਗਂ, ਸਹਤਿ ਧਜਗ੍ਗਂ, ਸਹਤਿ ਉਸ੍ਸਾਰਣਂ, ਸਹਤਿ ਸਮ੍ਪਹਾਰਂ, ਸੋ ਤਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਅਭਿવਿਜਿਨਿਤ੍વਾ વਿਜਿਤਸਙ੍ਗਾਮੋ ਤਮੇવ ਸਙ੍ਗਾਮਸੀਸਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ; ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਮੋ ਯੋਧਾਜੀવੂਪਮੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚ ਯੋਧਾਜੀવੂਪਮਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਭਿਕ੍ਖੂਸੂ’’ਤਿ। ਪਞ੍ਚਮਂ।
੬. ਦੁਤਿਯਯੋਧਾਜੀવਸੁਤ੍ਤਂ
੭੬. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋਧਾਜੀવਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਅਸਿਚਮ੍ਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਧਨੁਕਲਾਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍વਾ વਿਯੂਲ਼੍ਹਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਤਿ। ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਉਸ੍ਸਹਤਿ વਾਯਮਤਿ। ਤਮੇਨਂ ਉਸ੍ਸਹਨ੍ਤਂ વਾਯਮਨ੍ਤਂ ਪਰੇ ਹਨਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯਾਪਾਦੇਨ੍ਤਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਠਮੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਅਸਿਚਮ੍ਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਧਨੁਕਲਾਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍વਾ વਿਯੂਲ਼੍ਹਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਤਿ। ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਉਸ੍ਸਹਤਿ વਾਯਮਤਿ। ਤਮੇਨਂ ਉਸ੍ਸਹਨ੍ਤਂ વਾਯਮਨ੍ਤਂ ਪਰੇ ਉਪਲਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਉਪਲਿਖਨ੍ਤਿ (ਕ॰), ਤਮੇਨਂ ਅਪਨੇਨ੍ਤਿ; ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਞਾਤਕਾਨਂ ਨੇਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਞਾਤਕੇਹਿ ਨੀਯਮਾਨੋ ਅਪ੍ਪਤ੍વਾવ ਞਾਤਕੇ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਤਿਯੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਅਸਿਚਮ੍ਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਧਨੁਕਲਾਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍વਾ વਿਯੂਲ਼੍ਹਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਤਿ। ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਉਸ੍ਸਹਤਿ વਾਯਮਤਿ। ਤਮੇਨਂ ਉਸ੍ਸਹਨ੍ਤਂ વਾਯਮਨ੍ਤਂ ਪਰੇ ਉਪਲਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਅਪਨੇਨ੍ਤਿ; ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਞਾਤਕਾਨਂ ਨੇਨ੍ਤਿ। ਤਮੇਨਂ ਞਾਤਕਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚਰਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਞਾਤਕੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਹਿਯਮਾਨੋ ਪਰਿਚਰਿਯਮਾਨੋ ਤੇਨੇવ ਆਬਾਧੇਨ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ । ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਤਿਯੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਅਸਿਚਮ੍ਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਧਨੁਕਲਾਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍વਾ વਿਯੂਲ਼੍ਹਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਤਿ। ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਉਸ੍ਸਹਤਿ વਾਯਮਤਿ। ਤਮੇਨਂ ਉਸ੍ਸਹਨ੍ਤਂ વਾਯਮਨ੍ਤਂ ਪਰੇ ਉਪਲਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਅਪਨੇਨ੍ਤਿ; ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਞਾਤਕਾਨਂ ਨੇਨ੍ਤਿ। ਤਮੇਨਂ ਞਾਤਕਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚਰਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਞਾਤਕੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਹਿਯਮਾਨੋ ਪਰਿਚਰਿਯਮਾਨੋ વੁਟ੍ਠਾਤਿ ਤਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਅਸਿਚਮ੍ਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਧਨੁਕਲਾਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍વਾ વਿਯੂਲ਼੍ਹਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਅਭਿવਿਜਿਨਿਤ੍વਾ વਿਜਿਤਸਙ੍ਗਾਮੋ ਤਮੇવ ਸਙ੍ਗਾਮਸੀਸਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਮੋ ਯੋਧਾਜੀવੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚ ਯੋਧਾਜੀવਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ।
‘‘ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਿਮੇ ਯੋਧਾਜੀવੂਪਮਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ। ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਤਮੇવ ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਤਿ ਅਰਕ੍ਖਿਤੇਨੇવ ਕਾਯੇਨ ਅਰਕ੍ਖਿਤਾਯ વਾਚਾਯ ਅਰਕ੍ਖਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨੁਪਟ੍ਠਿਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਅਸਂવੁਤੇਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਪਸ੍ਸਤਿ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਦੁਨ੍ਨਿવਤ੍ਥਂ વਾ ਦੁਪ੍ਪਾਰੁਤਂ વਾ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਦਿਸ੍વਾ ਦੁਨ੍ਨਿવਤ੍ਥਂ વਾ ਦੁਪ੍ਪਾਰੁਤਂ વਾ ਰਾਗੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਦ੍ਧਂਸੇਤਿ। ਸੋ ਰਾਗਾਨੁਦ੍ਧਂਸਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਅਨਾવਿਕਤ੍વਾ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇવਤਿ।
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋਧਾਜੀવੋ ਅਸਿਚਮ੍ਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਧਨੁਕਲਾਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍વਾ વਿਯੂਲ਼੍ਹਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਤਿ, ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਉਸ੍ਸਹਤਿ વਾਯਮਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਉਸ੍ਸਹਨ੍ਤਂ વਾਯਮਨ੍ਤਂ ਪਰੇ ਹਨਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯਾਪਾਦੇਨ੍ਤਿ; ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਠਮੋ ਯੋਧਾਜੀવੂਪਮੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਤਮੇવ ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਤਿ ਅਰਕ੍ਖਿਤੇਨੇવ ਕਾਯੇਨ ਅਰਕ੍ਖਿਤਾਯ વਾਚਾਯ ਅਰਕ੍ਖਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨੁਪਟ੍ਠਿਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਅਸਂવੁਤੇਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਪਸ੍ਸਤਿ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਦੁਨ੍ਨਿવਤ੍ਥਂ વਾ ਦੁਪ੍ਪਾਰੁਤਂ વਾ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਦਿਸ੍વਾ ਦੁਨ੍ਨਿવਤ੍ਥਂ વਾ ਦੁਪ੍ਪਾਰੁਤਂ વਾ ਰਾਗੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਦ੍ਧਂਸੇਤਿ। ਸੋ ਰਾਗਾਨੁਦ੍ਧਂਸਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤੇવ ਕਾਯੇਨ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤਿ ਚੇਤਸਾ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਆਰਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਂ – ਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋਮ੍ਹਿ ਰਾਗਾਯਿਤੋਮ੍ਹਿ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ), ਆવੁਸੋ, ਰਾਗਪਰੇਤੋ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ; ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ਸੋ ਆਰਾਮਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਤ੍વਾવ ਆਰਾਮਂ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਤਿ।
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋਧਾਜੀવੋ ਅਸਿਚਮ੍ਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਧਨੁਕਲਾਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍વਾ વਿਯੂਲ਼੍ਹਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਤਿ, ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਉਸ੍ਸਹਤਿ વਾਯਮਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਉਸ੍ਸਹਨ੍ਤਂ વਾਯਮਨ੍ਤਂ ਪਰੇ ਉਪਲਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਅਪਨੇਨ੍ਤਿ; ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਞਾਤਕਾਨਂ ਨੇਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਞਾਤਕੇਹਿ ਨੀਯਮਾਨੋ ਅਪ੍ਪਤ੍વਾવ ਞਾਤਕੇ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ; ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਤਿਯੋ ਯੋਧਾਜੀવੂਪਮੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਤਮੇવ ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਤਿ ਅਰਕ੍ਖਿਤੇਨੇવ ਕਾਯੇਨ ਅਰਕ੍ਖਿਤਾਯ વਾਚਾਯ ਅਰਕ੍ਖਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨੁਪਟ੍ਠਿਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਅਸਂવੁਤੇਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਪਸ੍ਸਤਿ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਦੁਨ੍ਨਿવਤ੍ਥਂ વਾ ਦੁਪ੍ਪਾਰੁਤਂ વਾ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਦਿਸ੍વਾ ਦੁਨ੍ਨਿવਤ੍ਥਂ વਾ ਦੁਪ੍ਪਾਰੁਤਂ વਾ ਰਾਗੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਦ੍ਧਂਸੇਤਿ। ਸੋ ਰਾਗਾਨੁਦ੍ਧਂਸਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤੇવ ਕਾਯੇਨ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤਿ ਚੇਤਸਾ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਆਰਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਂ – ਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋਮ੍ਹਿ, ਆવੁਸੋ, ਰਾਗਪਰੇਤੋ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ; ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ਸੋ ਆਰਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਤਿ – ‘ਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋਮ੍ਹਿ, ਆવੁਸੋ, ਰਾਗਪਰੇਤੋ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ; ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ।
‘‘ਤਮੇਨਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਓવਦਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤਿ – ‘ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦਾ , ਆવੁਸੋ, ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ ਬਹੂਪਾਯਾਸਾ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਪੀ॰) ਪਾਚਿ॰ ੪੧੭; ਚੂਲ਼વ॰ ੬੫; ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੩੪, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਮਂਸਪੇਸੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਤਿਣੁਕ੍ਕੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਸੁਪਿਨਕੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਯਾਚਿਤਕੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਰੁਕ੍ਖਫਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਅਸਿਸੂਨੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਸਤ੍ਤਿਸੂਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਸਪ੍ਪਸਿਰੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਅਭਿਰਮਤਾਯਸ੍ਮਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇ; ਮਾਯਸ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤੀ’’’ਤਿ।
‘‘ਸੋ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਹਿ ਏવਂ ਓવਦਿਯਮਾਨੋ ਏવਂ ਅਨੁਸਾਸਿਯਮਾਨੋ ਏવਮਾਹ – ‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ, ਆવੁਸੋ, ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ; ਅਥ ਖੋ ਨੇવਾਹਂ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ, ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ। ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਤਿ।
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋਧਾਜੀવੋ ਅਸਿਚਮ੍ਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਧਨੁਕਲਾਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍વਾ વਿਯੂਲ਼੍ਹਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਤਿ, ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਉਸ੍ਸਹਤਿ વਾਯਮਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਉਸ੍ਸਹਨ੍ਤਂ વਾਯਮਨ੍ਤਂ ਪਰੇ ਉਪਲਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਅਪਨੇਨ੍ਤਿ; ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਞਾਤਕਾਨਂ ਨੇਨ੍ਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਞਾਤਕਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚਰਨ੍ਤਿ । ਸੋ ਞਾਤਕੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਹਿਯਮਾਨੋ ਪਰਿਚਰਿਯਮਾਨੋ ਤੇਨੇવ ਆਬਾਧੇਨ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ; ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਤਿਯੋ ਯੋਧਾਜੀવੂਪਮੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਤਮੇવ ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਤਿ ਅਰਕ੍ਖਿਤੇਨੇવ ਕਾਯੇਨ ਅਰਕ੍ਖਿਤਾਯ વਾਚਾਯ ਅਰਕ੍ਖਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨੁਪਟ੍ਠਿਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਅਸਂવੁਤੇਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਪਸ੍ਸਤਿ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਦੁਨ੍ਨਿવਤ੍ਥਂ વਾ ਦੁਪ੍ਪਾਰੁਤਂ વਾ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਦਿਸ੍વਾ ਦੁਨ੍ਨਿવਤ੍ਥਂ વਾ ਦੁਪ੍ਪਾਰੁਤਂ વਾ ਰਾਗੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਦ੍ਧਂਸੇਤਿ। ਸੋ ਰਾਗਾਨੁਦ੍ਧਂਸਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤੇવ ਕਾਯੇਨ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤਿ ਚੇਤਸਾ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਆਰਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਂ – ਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋਮ੍ਹਿ, ਆવੁਸੋ, ਰਾਗਪਰੇਤੋ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ; ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ਸੋ ਆਰਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਤਿ – ‘ਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋਮ੍ਹਿ, ਆવੁਸੋ, ਰਾਗਪਰੇਤੋ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ; ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ।
‘‘ਤਮੇਨਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਓવਦਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤਿ – ‘ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦਾ, ਆવੁਸੋ, ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਮਂਸਪੇਸੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ…ਪੇ॰… ਤਿਣੁਕ੍ਕੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ… ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ… ਸੁਪਿਨਕੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ… ਯਾਚਿਤਕੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ… ਰੁਕ੍ਖਫਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ… ਅਸਿਸੂਨੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ… ਸਤ੍ਤਿਸੂਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ… ਸਪ੍ਪਸਿਰੂਪਮਾ ਕਾਮਾ વੁਤ੍ਤਾ ਭਗવਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨવੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਅਭਿਰਮਤਾਯਸ੍ਮਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇ; ਮਾਯਸ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤੀ’’’ਤਿ।
‘‘ਸੋ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਹਿ ਏવਂ ਓવਦਿਯਮਾਨੋ ਏવਂ ਅਨੁਸਾਸਿਯਮਾਨੋ ਏવਮਾਹ – ‘ਉਸ੍ਸਹਿਸ੍ਸਾਮਿ , ਆવੁਸੋ, વਾਯਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਆવੁਸੋ, ਅਭਿਰਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਆવੁਸੋ! ਨ ਦਾਨਾਹਂ, ਆવੁਸੋ, ਸਿਕ੍ਖਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਆવਿਕਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ।
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋਧਾਜੀવੋ ਅਸਿਚਮ੍ਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਧਨੁਕਲਾਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍વਾ વਿਯੂਲ਼੍ਹਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਤਿ, ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਉਸ੍ਸਹਤਿ વਾਯਮਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਉਸ੍ਸਹਨ੍ਤਂ વਾਯਮਨ੍ਤਂ ਪਰੇ ਉਪਲਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਅਪਨੇਨ੍ਤਿ; ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਞਾਤਕਾਨਂ ਨੇਨ੍ਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਞਾਤਕਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚਰਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਞਾਤਕੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਹਿਯਮਾਨੋ ਪਰਿਚਰਿਯਮਾਨੋ વੁਟ੍ਠਾਤਿ ਤਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ; ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਯੋਧਾਜੀવੂਪਮੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਤਮੇવ ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਤਿ ਰਕ੍ਖਿਤੇਨੇવ ਕਾਯੇਨ ਰਕ੍ਖਿਤਾਯ વਾਚਾਯ ਰਕ੍ਖਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਸਂવੁਤੇਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ। ਸੋ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍વਾ ਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹੀ ਹੋਤਿ ਨਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਾਹੀ। ਯਤ੍વਾਧਿਕਰਣਮੇਨਂ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਸਂવੁਤਂ વਿਹਰਨ੍ਤਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਾ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨ੍વਾਸ੍ਸવੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਸ੍ਸ ਸਂવਰਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ; ਰਕ੍ਖਤਿ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ; ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂવਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ… ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਿਤ੍વਾ … ਜਿવ੍ਹਾਯ ਰਸਂ ਸਾਯਿਤ੍વਾ… ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਿਤ੍વਾ… ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ વਿਞ੍ਞਾਯ ਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹੀ ਹੋਤਿ ਨਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਾਹੀ। ਯਤ੍વਾਧਿਕਰਣਮੇਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਸਂવੁਤਂ વਿਹਰਨ੍ਤਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਾ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨ੍વਾਸ੍ਸવੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਸ੍ਸ ਸਂવਰਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ; ਰਕ੍ਖਤਿ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ; ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂવਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਸੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ વਿવਿਤ੍ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਭਜਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਕਨ੍ਦਰਂ ਗਿਰਿਗੁਹਂ ਸੁਸਾਨਂ વਨਪਤ੍ਥਂ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਂ ਪਲਾਲਪੁਞ੍ਜਂ। ਸੋ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋ વਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋ વਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋ વਾ ਨਿਸੀਦਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍વਾ ਉਜੁਂ ਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯ ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ। ਸੋ ਅਭਿਜ੍ਝਂ ਲੋਕੇ ਪਹਾਯ…ਪੇ॰… ਸੋ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ।
‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ…ਪੇ॰… ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ’’।
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯੋਧਾਜੀવੋ ਅਸਿਚਮ੍ਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਧਨੁਕਲਾਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍વਾ વਿਯੂਲ਼੍ਹਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਅਭਿવਿਜਿਨਿਤ੍વਾ વਿਜਿਤਸਙ੍ਗਾਮੋ ਤਮੇવ ਸਙ੍ਗਾਮਸੀਸਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ; ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ। ਏવਰੂਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਮੋ ਯੋਧਾਜੀવੂਪਮੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਪਞ੍ਚ ਯੋਧਾਜੀવੂਪਮਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਭਿਕ੍ਖੂਸੂ’’ਤਿ। ਛਟ੍ਠਂ।
੭. ਪਠਮਅਨਾਗਤਭਯਸੁਤ੍ਤਂ
੭੭. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨਾਗਤਭਯਾਨਿ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਅਲਮੇવ ਆਰਞ੍ਞਿਕੇਨ ਆਰਞ੍ਞਕੇਨ (ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅ॰ ਨਿ॰ ੫.੧੮੧; ਪਰਿ॰ ੪੪੩) ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਤਾਪਿਨਾ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਨ વਿਹਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ।
‘‘ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਅਹਂ ਖੋ ਏਤਰਹਿ ਏਕਕੋ ਅਰਞ੍ਞੇ વਿਹਰਾਮਿ। ਏਕਕਂ ਖੋ ਪਨ ਮਂ ਏਕਕਂ ਖੋ ਪਨ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰) ਅਰਞ੍ਞੇ વਿਹਰਨ੍ਤਂ ਅਹਿ વਾ ਮਂ ਡਂਸੇਯ੍ਯ, વਿਚ੍ਛਿਕੋ વਿਚ੍ਛਿਕਾ (ਸ੍ਯਾ॰) વਾ ਮਂ ਡਂਸੇਯ੍ਯ, ਸਤਪਦੀ વਾ ਮਂ ਡਂਸੇਯ੍ਯ, ਤੇਨ ਮੇ ਅਸ੍ਸ ਕਾਲਙ੍ਕਿਰਿਯਾ, ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ; ਹਨ੍ਦਾਹਂ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਾਮਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯਾ’ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਠਮਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਅਲਮੇવ ਆਰਞ੍ਞਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਤਾਪਿਨਾ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਨ વਿਹਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਅਹਂ ਖੋ ਏਤਰਹਿ ਏਕਕੋ ਅਰਞ੍ਞੇ વਿਹਰਾਮਿ। ਏਕਕੋ ਖੋ ਪਨਾਹਂ ਅਰਞ੍ਞੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਉਪਕ੍ਖਲਿਤ੍વਾ વਾ ਪਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਭਤ੍ਤਂ વਾ ਭੁਤ੍ਤਂ ਮੇ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਿਤ੍ਤਂ વਾ ਮੇ ਕੁਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਸੇਮ੍ਹਂ વਾ ਮੇ ਕੁਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਸਤ੍ਥਕਾ વਾ ਮੇ વਾਤਾ ਕੁਪ੍ਪੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਨ ਮੇ ਅਸ੍ਸ ਕਾਲਙ੍ਕਿਰਿਯਾ, ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ; ਹਨ੍ਦਾਹਂ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਾਮਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯਾ’ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਤਿਯਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਅਲਮੇવ ਆਰਞ੍ਞਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਤਾਪਿਨਾ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਨ વਿਹਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਅਹਂ ਖੋ ਏਤਰਹਿ ਏਕਕੋ ਅਰਞ੍ਞੇ વਿਹਰਾਮਿ। ਏਕਕੋ ਖੋ ਪਨਾਹਂ ਅਰਞ੍ਞੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ વਾਲ਼ੇਹਿ ਸਮਾਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਸੀਹੇਨ વਾ ਬ੍ਯਗ੍ਘੇਨ વਾ ਦੀਪਿਨਾ વਾ ਅਚ੍ਛੇਨ વਾ ਤਰਚ੍ਛੇਨ વਾ, ਤੇ ਮਂ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਨ ਮੇ ਅਸ੍ਸ ਕਾਲਙ੍ਕਿਰਿਯਾ , ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ; ਹਨ੍ਦਾਹਂ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਾਮਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯਾ’ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਤਿਯਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਅਲਮੇવ ਆਰਞ੍ਞਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਤਾਪਿਨਾ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਨ વਿਹਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਅਹਂ ਖੋ ਏਤਰਹਿ ਏਕਕੋ ਅਰਞ੍ਞੇ વਿਹਰਾਮਿ। ਏਕਕੋ ਖੋ ਪਨਾਹਂ ਅਰਞ੍ਞੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਾਣવੇਹਿ ਸਮਾਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ ਕਤਕਮ੍ਮੇਹਿ વਾ ਅਕਤਕਮ੍ਮੇਹਿ વਾ, ਤੇ ਮਂ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਨ ਮੇ ਅਸ੍ਸ ਕਾਲਙ੍ਕਿਰਿਯਾ , ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ; ਹਨ੍ਦਾਹਂ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਾਮਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯਾ’ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਅਲਮੇવ ਆਰਞ੍ਞਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਤਾਪਿਨਾ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਨ વਿਹਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਅਹਂ ਖੋ ਏਤਰਹਿ ਏਕਕੋ ਅਰਞ੍ਞੇ વਿਹਰਾਮਿ। ਸਨ੍ਤਿ ਖੋ ਪਨਾਰਞ੍ਞੇ વਾਲ਼ਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਤੇ ਮਂ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਨ ਮੇ ਅਸ੍ਸ ਕਾਲਙ੍ਕਿਰਿਯਾ, ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ; ਹਨ੍ਦਾਹਂ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਾਮਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯਾ’ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਮਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਅਲਮੇવ ਆਰਞ੍ਞਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਤਾਪਿਨਾ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਨ વਿਹਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ।
‘‘ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚ ਅਨਾਗਤਭਯਾਨਿ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਅਲਮੇવ ਆਰਞ੍ਞਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਤਾਪਿਨਾ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਨ વਿਹਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯਾ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਤਮਂ।
੮. ਦੁਤਿਯਅਨਾਗਤਭਯਸੁਤ੍ਤਂ
੭੮. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨਾਗਤਭਯਾਨਿ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਅਲਮੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਤਾਪਿਨਾ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਨ વਿਹਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ। ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਅਹਂ ਖੋ ਏਤਰਹਿ ਦਹਰੋ ਯੁવਾ ਸੁਸੁਕਾਲ਼ਕੇਸੋ ਭਦ੍ਰੇਨ ਯੋਬ੍ਬਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪਠਮੇਨ વਯਸਾ । ਹੋਤਿ ਖੋ ਪਨ ਸੋ ਸਮਯੋ ਯਂ ਇਮਂ ਕਾਯਂ ਜਰਾ ਫੁਸਤਿ। ਜਿਣ੍ਣੇਨ ਖੋ ਪਨ ਜਰਾਯ ਅਭਿਭੂਤੇਨ ਨ ਸੁਕਰਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਸਨਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤੁਂ, ਨ ਸੁਕਰਾਨਿ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਟਿਸੇવਿਤੁਂ। ਪੁਰਾ ਮਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠੋ ਅਕਨ੍ਤੋ ਅਮਨਾਪੋ; ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇવ ਪਟਿਗਚ੍ਚੇવ (ਸੀ॰) વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਾਮਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਯੇਨਾਹਂ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਜਿਣ੍ਣਕੋਪਿ ਫਾਸੁਂ ਫਾਸੁ (ਪੀ॰ ਕ॰) વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਠਮਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਅਲਮੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਤਾਪਿਨਾ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਨ વਿਹਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਅਹਂ ਖੋ ਏਤਰਹਿ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧੋ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕੋ ਸਮવੇਪਾਕਿਨਿਯਾ ਗਹਣਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਨਾਤਿਸੀਤਾਯ ਨਾਚ੍ਚੁਣ੍ਹਾਯ ਮਜ੍ਝਿਮਾਯ ਪਧਾਨਕ੍ਖਮਾਯ। ਹੋਤਿ ਖੋ ਪਨ ਸੋ ਸਮਯੋ ਯਂ ਇਮਂ ਕਾਯਂ ਬ੍ਯਾਧਿ ਫੁਸਤਿ। ਬ੍ਯਾਧਿਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤੇਨ ਬ੍ਯਾਧਾਭਿਭੂਤੇਨ (ਸੀ॰ ਪੀ॰ ਕ॰) ਨ ਸੁਕਰਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਸਨਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤੁਂ, ਨ ਸੁਕਰਾਨਿ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਟਿਸੇવਿਤੁਂ। ਪੁਰਾ ਮਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠੋ ਅਕਨ੍ਤੋ ਅਮਨਾਪੋ; ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇવ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਾਮਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ , ਯੇਨਾਹਂ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਬ੍ਯਾਧਿਤੋਪਿ ਫਾਸੁਂ વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਤਿਯਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਅਲਮੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਤਾਪਿਨਾ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਨ વਿਹਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਏਤਰਹਿ ਖੋ ਸੁਭਿਕ੍ਖਂ ਸੁਸਸ੍ਸਂ ਸੁਲਭਪਿਣ੍ਡਂ , ਸੁਕਰਂ ਉਞ੍ਛੇਨ ਪਗ੍ਗਹੇਨ ਯਾਪੇਤੁਂ। ਹੋਤਿ ਖੋ ਪਨ ਸੋ ਸਮਯੋ ਯਂ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਂ ਹੋਤਿ ਦੁਸ੍ਸਸ੍ਸਂ ਦੁਲ੍ਲਭਪਿਣ੍ਡਂ, ਨ ਸੁਕਰਂ ਉਞ੍ਛੇਨ ਪਗ੍ਗਹੇਨ ਯਾਪੇਤੁਂ। ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖੇ ਖੋ ਪਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਯੇਨ ਸੁਭਿਕ੍ਖਂ ਤੇਨ ਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ (ਕ॰)। ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਣਿਕવਿਹਾਰੋ ਹੋਤਿ ਆਕਿਣ੍ਣવਿਹਾਰੋ। ਸਙ੍ਗਣਿਕવਿਹਾਰੇ ਖੋ ਪਨ ਸਤਿ ਆਕਿਣ੍ਣવਿਹਾਰੇ ਨ ਸੁਕਰਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਸਨਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤੁਂ, ਨ ਸੁਕਰਾਨਿ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਟਿਸੇવਿਤੁਂ। ਪੁਰਾ ਮਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠੋ ਅਕਨ੍ਤੋ ਅਮਨਾਪੋ; ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇવ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਾਮਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਯੇਨਾਹਂ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖੇਪਿ ਫਾਸੁ વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਤਿਯਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਅਲਮੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਤਾਪਿਨਾ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਨ વਿਹਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਏਤਰਹਿ ਖੋ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਮਗ੍ਗਾ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾ ਅવਿવਦਮਾਨਾ ਖੀਰੋਦਕੀਭੂਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਿਯਚਕ੍ਖੂਹਿ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ વਿਹਰਨ੍ਤਿ। ਹੋਤਿ ਖੋ ਪਨ ਸੋ ਸਮਯੋ ਯਂ ਭਯਂ ਹੋਤਿ ਅਟવਿਸਙ੍ਕੋਪੋ, ਚਕ੍ਕਸਮਾਰੂਲ਼੍ਹਾ ਜਾਨਪਦਾ ਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ। ਭਯੇ ਖੋ ਪਨ ਸਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਯੇਨ ਖੇਮਂ ਤੇਨ ਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਣਿਕવਿਹਾਰੋ ਹੋਤਿ ਆਕਿਣ੍ਣવਿਹਾਰੋ। ਸਙ੍ਗਣਿਕવਿਹਾਰੇ ਖੋ ਪਨ ਸਤਿ ਆਕਿਣ੍ਣવਿਹਾਰੇ ਨ ਸੁਕਰਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਸਨਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤੁਂ, ਨ ਸੁਕਰਾਨਿ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਟਿਸੇવਿਤੁਂ। ਪੁਰਾ ਮਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠੋ ਅਕਨ੍ਤੋ ਅਮਨਾਪੋ; ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇવ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਾਮਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਯੇਨਾਹਂ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਯੇਪਿ ਫਾਸੁਂ વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਅਲਮੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਤਾਪਿਨਾ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਨ વਿਹਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਏਤਰਹਿ ਖੋ ਸਙ੍ਘੋ ਸਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨੋ ਅવਿવਦਮਾਨੋ ਏਕੁਦ੍ਦੇਸੋ ਫਾਸੁ વਿਹਰਤਿ। ਹੋਤਿ ਖੋ ਪਨ ਸੋ ਸਮਯੋ ਯਂ ਸਙ੍ਘੋ ਭਿਜ੍ਜਤਿ। ਸਙ੍ਘੇ ਖੋ ਪਨ ਭਿਨ੍ਨੇ ਨ ਸੁਕਰਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਸਨਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤੁਂ, ਨ ਸੁਕਰਾਨਿ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਟਿਸੇવਿਤੁਂ। ਪੁਰਾ ਮਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠੋ ਅਕਨ੍ਤੋ ਅਮਨਾਪੋ; ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇવ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਾਮਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਯੇਨਾਹਂ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਿਨ੍ਨੇਪਿ ਸਙ੍ਘੇ ਫਾਸੁਂ વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਮਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਅਲਮੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਤਾਪਿਨਾ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਨ વਿਹਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ।
‘‘ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚ ਅਨਾਗਤਭਯਾਨਿ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਅਲਮੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਤਾਪਿਨਾ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਨ વਿਹਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯਾ’’ਤਿ। ਅਟ੍ਠਮਂ।
੯. ਤਤਿਯਅਨਾਗਤਭਯਸੁਤ੍ਤਂ
੭੯. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨਾਗਤਭਯਾਨਿ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਆਯਤਿਂ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਤਾਨਿ વੋ ਖੋ (ਕਤ੍ਥਚਿ) ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ; ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਚ ਤੇਸਂ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮਿਤਬ੍ਬਂ।
‘‘ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ। ਤੇ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਸਮਾਨਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ ਅਞ੍ਞੇ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਤੇਪਿ ਤੇ (ਸੀ॰) ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਿਨੇਤੁਂ ਅਧਿਸੀਲੇ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਯ। ਤੇਪਿ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ। ਤੇ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਸਮਾਨਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ ਅਞ੍ਞੇ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਤੇਪਿ ਤੇ (?) ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਿਨੇਤੁਂ ਅਧਿਸੀਲੇ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਯ। ਤੇਪਿ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ। ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਦੋਸਾ વਿਨਯਸਨ੍ਦੋਸੋ; વਿਨਯਸਨ੍ਦੋਸਾ ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਦੋਸੋ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਠਮਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਆਯਤਿਂ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਂ વੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ; ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮਿਤਬ੍ਬਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ। ਤੇ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਸਮਾਨਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਤੇਪਿ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਿਨੇਤੁਂ ਅਧਿਸੀਲੇ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਯ । ਤੇਪਿ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ। ਤੇ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਸਮਾਨਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਤੇਪਿ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਿਨੇਤੁਂ ਅਧਿਸੀਲੇ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਯ। ਤੇਪਿ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ। ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਦੋਸਾ વਿਨਯਸਨ੍ਦੋਸੋ; વਿਨਯਸਨ੍ਦੋਸਾ ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਦੋਸੋ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਤਿਯਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਆਯਤਿਂ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਂ વੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ; ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮਿਤਬ੍ਬਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ। ਤੇ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਸਮਾਨਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮਕਥਂ વੇਦਲ੍ਲਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤਾ ਕਣ੍ਹਧਮ੍ਮਂ ਓਕ੍ਕਮਮਾਨਾ ਨ ਬੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਦੋਸਾ વਿਨਯਸਨ੍ਦੋਸੋ; વਿਨਯਸਨ੍ਦੋਸਾ ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਦੋਸੋ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਤਿਯਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਆਯਤਿਂ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਂ વੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ; ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮਿਤਬ੍ਬਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ। ਤੇ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਸਮਾਨਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ ਯੇ ਤੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤਭਾਸਿਤਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਸੁਞ੍ਞਤਾਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਸੁ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇਸੁ ਨ ਸੁਸ੍ਸੂਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਸੋਤਂ ਓਦਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਉਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਯੇ ਪਨ ਤੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਕવਿਤਾ ਕવਿਕਤਾ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਪੀ॰, ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੨.੨੨੯) ਟੀਕਾ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਾ ਕਾવੇਯ੍ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਰਾ ਚਿਤ੍ਤਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਬਾਹਿਰਕਾ ਸਾવਕਭਾਸਿਤਾ, ਤੇਸੁ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇਸੁ ਸੁਸ੍ਸੂਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸੋਤਂ ਓਦਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਉਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਦੋਸਾ વਿਨਯਸਨ੍ਦੋਸੋ; વਿਨਯਸਨ੍ਦੋਸਾ ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਦੋਸੋ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਆਯਤਿਂ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਂ વੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ; ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮਿਤਬ੍ਬਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ । ਤੇ ਅਭਾવਿਤਕਾਯਾ ਸਮਾਨਾ ਅਭਾવਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾવਿਤਪਞ੍ਞਾ ਥੇਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਬਾਹੁਲਿਕਾ ਬਾਹੁਲ੍ਲਿਕਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰) ਅ॰ ਨਿ॰ ੨.੪੯; ੩.੯੬ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਾਥਲਿਕਾ ਓਕ੍ਕਮਨੇ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਪવਿવੇਕੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰਾ, ਨ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ। ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਜਨਤਾ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ। ਸਾਪਿ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਬਾਹੁਲਿਕਾ ਸਾਥਲਿਕਾ ਓਕ੍ਕਮਨੇ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਪવਿવੇਕੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰਾ, ਨ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਿਸ੍ਸਤਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ। ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਦੋਸਾ વਿਨਯਸਨ੍ਦੋਸੋ; વਿਨਯਸਨ੍ਦੋਸਾ ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਦੋਸੋ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਮਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਆਯਤਿਂ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਂ વੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ; ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮਿਤਬ੍ਬਂ । ‘‘ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚ ਅਨਾਗਤਭਯਾਨਿ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਆਯਤਿਂ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਤਾਨਿ વੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਾਨਿ; ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਚ ਤੇਸਂ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਨવਮਂ।
੧੦. ਚਤੁਤ੍ਥਅਨਾਗਤਭਯਸੁਤ੍ਤਂ
੮੦. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨਾਗਤਭਯਾਨਿ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਆਯਤਿਂ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਤਾਨਿ વੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਾਨਿ; ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਚ ਤੇਸਂ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮਿਤਬ੍ਬਂ।
‘‘ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਚੀવਰੇ ਕਲ੍ਯਾਣਕਾਮਾ। ਤੇ ਚੀવਰੇ ਕਲ੍ਯਾਣਕਾਮਾ ਸਮਾਨਾ ਰਿਞ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਤ੍ਤਂ, ਰਿਞ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ; ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨੀਸੁ ਓਸਰਿਤ੍વਾ વਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਚੀવਰਹੇਤੁ ਚ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਅਨੇਸਨਂ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਠਮਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਆਯਤਿਂ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਂ વੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ; ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮਿਤਬ੍ਬਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਕਲ੍ਯਾਣਕਾਮਾ। ਤੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਕਲ੍ਯਾਣਕਾਮਾ ਸਮਾਨਾ ਰਿਞ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਤ੍ਤਂ , ਰਿਞ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ; ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨੀਸੁ ਓਸਰਿਤ੍વਾ વਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਜਿવ੍ਹਗ੍ਗੇਨ ਰਸਗ੍ਗਾਨਿ ਪਰਿਯੇਸਮਾਨਾ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਹੇਤੁ ਚ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਅਨੇਸਨਂ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਤਿਯਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਆਯਤਿਂ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਂ વੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ; ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮਿਤਬ੍ਬਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਸੇਨਾਸਨੇ ਕਲ੍ਯਾਣਕਾਮਾ। ਤੇ ਸੇਨਾਸਨੇ ਕਲ੍ਯਾਣਕਾਮਾ ਸਮਾਨਾ ਰਿਞ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਿਕਤ੍ਤਂ ਆਰਞ੍ਞਕਤ੍ਤਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰), ਰਿਞ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ; ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨੀਸੁ ਓਸਰਿਤ੍વਾ વਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸੇਨਾਸਨਹੇਤੁ ਚ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਅਨੇਸਨਂ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਤਿਯਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਆਯਤਿਂ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਂ વੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ; ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮਿਤਬ੍ਬਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸੇਹਿ ਸਂਸਟ੍ਠਾ વਿਹਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸੇਹਿ ਸਂਸਗ੍ਗੇ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤਿ ਏਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ‘ਅਨਭਿਰਤਾ વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਤਰਂ વਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਂ વਾ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ’। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਆਯਤਿਂ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਂ વੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ; ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮਿਤਬ੍ਬਂ।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਆਰਾਮਿਕਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸੇਹਿ ਸਂਸਟ੍ਠਾ વਿਹਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਆਰਾਮਿਕਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸੇਹਿ ਸਂਸਗ੍ਗੇ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤਿ ਏਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ‘ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਪਰਿਭੋਗਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ વਿਹਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਓਲ਼ਾਰਿਕਮ੍ਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਪਥવਿਯਾਪਿ ਹਰਿਤਗ੍ਗੇਪਿ’। ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਮਂ ਅਨਾਗਤਭਯਂ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਆਯਤਿਂ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਂ વੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ; ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮਿਤਬ੍ਬਂ।
‘‘ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚ ਅਨਾਗਤਭਯਾਨਿ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਆਯਤਿਂ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਤਾਨਿ વੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਾਨਿ; ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਚ ਤੇਸਂ ਪਹਾਨਾਯ વਾਯਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਦਸਮਂ।
ਯੋਧਾਜੀવવਗ੍ਗੋ ਤਤਿਯੋ।
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
ਦ੍વੇ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾ, ਦ੍વੇ ਚ ਧਮ੍ਮવਿਹਾਰਿਨੋ।
ਯੋਧਾਜੀવਾ ਚ ਦ੍વੇ વੁਤ੍ਤਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਅਨਾਗਤਾਤਿ॥