॥ ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ॥
ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੇ
ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿ
੧. ਬੋਧਿવਗ੍ਗੋ
੧. ਪਠਮਬੋਧਿਸੁਤ੍ਤਂ
੧. ਏવਂ
‘‘ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਇਦਂ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਾ ਇਦਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਦਿਦਂ – ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਯਦਾ
ਆਤਾਪਿਨੋ ਝਾਯਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ।
ਅਥਸ੍ਸ ਕਙ੍ਖਾ વਪਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾ,
ਯਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ ਸਹੇਤੁਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ॥ ਪਠਮਂ।
੨. ਦੁਤਿਯਬੋਧਿਸੁਤ੍ਤਂ
੨. ਏવਂ
‘‘ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਇਦਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਇਦਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਦਿਦਂ – ਅવਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਾ ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧੋ, ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧੋ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧਾ ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧੋ, ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋ, વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਾ ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧੋ, ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧੋ, ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧਾ ਭવਨਿਰੋਧੋ, ਭવਨਿਰੋਧਾ ਜਾਤਿਨਿਰੋਧੋ, ਜਾਤਿਨਿਰੋਧਾ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਯਦਾ ਹવੇ ਪਾਤੁਭવਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਾ,
ਆਤਾਪਿਨੋ
ਅਥਸ੍ਸ ਕਙ੍ਖਾ વਪਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾ,
ਯਤੋ ਖਯਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਅવੇਦੀ’’ਤਿ॥ ਦੁਤਿਯਂ।
੩. ਤਤਿਯਬੋਧਿਸੁਤ੍ਤਂ
੩. ਏવਂ
‘‘ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਇਦਂ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਾ ਇਦਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਇਦਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਇਦਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ; ਯਦਿਦਂ – ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।
‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਤ੍વੇવ ਅਸੇਸવਿਰਾਗਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਾ ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧੋ, ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧੋ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧਾ ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧੋ, ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋ, વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਾ ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧੋ
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਯਦਾ ਹવੇ ਪਾਤੁਭવਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਾ,
ਆਤਾਪਿਨੋ ਝਾਯਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ।
વਿਧੂਪਯਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਮਾਰਸੇਨਂ,
ਸੂਰਿਯੋવ
੪. ਹੁਂਹੁਙ੍ਕਸੁਤ੍ਤਂ
੪. ਏવਂ
ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਹੁਂਹੁਙ੍ਕਜਾਤਿਕੋ
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ
‘‘ਯੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਬਾਹਿਤਪਾਪਧਮ੍ਮੋ,
ਨਿਹੁਂਹੁਙ੍ਕੋ
વੇਦਨ੍ਤਗੂ વੂਸਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੋ,
ਧਮ੍ਮੇਨ ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮવਾਦਂ વਦੇਯ੍ਯ।
ਯਸ੍ਸੁਸ੍ਸਦਾ ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ’’ਤਿ॥ ਚਤੁਤ੍ਥਂ।
੫. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸੁਤ੍ਤਂ
੫. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੋ
ਅਦ੍ਦਸਾ
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਬਾਹਿਤ੍વਾ ਪਾਪਕੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਯੇ ਚਰਨ੍ਤਿ ਸਦਾ ਸਤਾ।
ਖੀਣਸਂਯੋਜਨਾ
੬. ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸੁਤ੍ਤਂ
੬. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਰਾਜਗਹੇ વਿਹਰਤਿ વੇਲ਼ੁવਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿવਾਪੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਪਿਪ੍ਪਲਿਗੁਹਾਯਂ
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਤਾਨਿ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਆਪਨ੍ਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਲਾਭਾਯ। ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਤਾਨਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਰਾਜਗਹਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾવਿਸਿ – ਯੇਨ ਦਲਿਦ੍ਦવਿਸਿਖਾ ਕਪਣવਿਸਿਖਾ ਪੇਸਕਾਰવਿਸਿਖਾ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗવਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਂ ਰਾਜਗਹੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਯੇਨ ਦਲਿਦ੍ਦવਿਸਿਖਾ ਕਪਣવਿਸਿਖਾ ਪੇਸਕਾਰવਿਸਿਖਾ।
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਅਨਞ੍ਞਪੋਸਿਮਞ੍ਞਾਤਂ, ਦਨ੍ਤਂ ਸਾਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ।
ਖੀਣਾਸવਂ વਨ੍ਤਦੋਸਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ॥ ਛਟ੍ਠਂ।
੭. ਅਜਕਲਾਪਕਸੁਤ੍ਤਂ
੭. ਏવਂ
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਯਦਾ ਸਕੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਪਾਰਗੂ ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ।
ਅਥ ਏਤਂ ਪਿਸਾਚਞ੍ਚ, ਪਕ੍ਕੁਲਞ੍ਚਾਤਿવਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ॥ ਸਤ੍ਤਮਂ।
੮. ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਸੁਤ੍ਤਂ
੮. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ। ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਸ੍ਸ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾ – ‘‘ਅਯ੍ਯੋ ਕਿਰ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਸਾ ਦਾਰਕਂ ਆਦਾਯ ਜੇਤવਨਂ ਅਗਮਾਸਿ।
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਦਿવਾવਿਹਾਰਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਸ੍ਸ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਖੁਦ੍ਦਪੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ
ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਸ੍ਸ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ
ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ
ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਸ੍ਸ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ
ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਨੇવ ਓਲੋਕੇਸਿ ਨਾਪਿ ਆਲਪਿ। ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਸ੍ਸ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾ
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਆਯਨ੍ਤਿਂ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿਂ ਨ ਸੋਚਤਿ।
ਸਙ੍ਗਾ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਂ ਮੁਤ੍ਤਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ॥ ਅਟ੍ਠਮਂ।
੯. ਜਟਿਲਸੁਤ੍ਤਂ
੯. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਗਯਾਯਂ વਿਹਰਤਿ ਗਯਾਸੀਸੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਜਟਿਲਾ ਸੀਤਾਸੁ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕਾਸੁ
ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗવਾ ਤੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਜਟਿਲੇ ਸੀਤਾਸੁ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕਾਸੁ ਰਤ੍ਤੀਸੁ ਅਨ੍ਤਰਟ੍ਠਕੇ ਹਿਮਪਾਤਸਮਯੇ ਗਯਾਯਂ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤੇਪਿ ਨਿਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤੇਪਿ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਿਮੁਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ
ਅਥ
‘‘ਨ ਉਦਕੇਨ ਸੁਚੀ ਹੋਤੀ, ਬਹ੍વੇਤ੍ਥ ਨ੍ਹਾਯਤੀ
ਯਮ੍ਹਿ ਸਚ੍ਚਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੋ ਚ, ਸੋ ਸੁਚੀ ਸੋ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ॥ ਨવਮਂ।
੧੦. ਬਾਹਿਯਸੁਤ੍ਤਂ
੧੦. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ ਸੁਪ੍ਪਾਰਕੇ ਪਟਿવਸਤਿ ਸਮੁਦ੍ਦਤੀਰੇ ਸਕ੍ਕਤੋ ਗਰੁਕਤੋ ਮਾਨਿਤੋ ਪੂਜਿਤੋ ਅਪਚਿਤੋ ਲਾਭੀ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ। ਅਥ ਖੋ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯਸ੍ਸ ਰਹੋਗਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸ ਏવਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿવਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਯੇ ਖੋ ਕੇਚਿ ਲੋਕੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ વਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾ, ਅਹਂ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ’’ਤਿ।
ਅਥ ਖੋ
‘‘ਅਥ ਕੇ ਚਰਹਿ ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ વਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਬਾਹਿਯ, ਉਤ੍ਤਰੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ
ਅਥ ਖੋ ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ ਤਾਯ ਦੇવਤਾਯ ਸਂવੇਜਿਤੋ ਤਾવਦੇવ ਸੁਪ੍ਪਾਰਕਮ੍ਹਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਕਰਤ੍ਤਿਪਰਿવਾਸੇਨ ਯੇਨ ਸਾવਤ੍ਥਿ ਜੇਤવਨਂ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ
ਅਥ ਖੋ ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ ਤਰਮਾਨਰੂਪੋ ਜੇਤવਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਅਦ੍ਦਸ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਪਾਸਾਦਿਕਂ ਪਸਾਦਨੀਯਂ ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਨ੍ਤਮਾਨਸਂ
ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਦੁਜ੍ਜਾਨਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ વਾ ਜੀવਿਤਨ੍ਤਰਾਯਾਨਂ, ਮਯ੍ਹਂ વਾ ਜੀવਿਤਨ੍ਤਰਾਯਾਨਂ
ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਦੁਜ੍ਜਾਨਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ વਾ ਜੀવਿਤਨ੍ਤਰਾਯਾਨਂ, ਮਯ੍ਹਂ વਾ ਜੀવਿਤਨ੍ਤਰਾਯਾਨਂ। ਦੇਸੇਤੁ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਧਮ੍ਮਂ; ਦੇਸੇਤੁ, ਸੁਗਤੋ, ਧਮ੍ਮਂ, ਯਂ ਮਮਸ੍ਸ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯਾ’’ਤਿ।
‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤੇ, ਬਾਹਿਯ, ਏવਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ – ‘ਦਿਟ੍ਠੇ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਤੇ ਸੁਤਮਤ੍ਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਮੁਤੇ ਮੁਤਮਤ੍ਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਤੇ વਿਞ੍ਞਾਤਮਤ੍ਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਏવਞ੍ਹਿ ਤੇ, ਬਾਹਿਯ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ। ਯਤੋ ਖੋ ਤੇ, ਬਾਹਿਯ, ਦਿਟ੍ਠੇ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਤੇ ਸੁਤਮਤ੍ਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਮੁਤੇ
ਅਥ ਖੋ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਇਮਾਯ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾਯ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਤਾવਦੇવ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿ।
ਅਥ
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਗਰਮ੍ਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਅਦ੍ਦਸ ਬਾਹਿਯਂ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯਂ ਕਾਲਙ੍ਕਤਂ
‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯਸ੍ਸ ਸਰੀਰਕਂ ਮਞ੍ਚਕਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਝਾਪੇਤ੍વਾ ਥੂਪਞ੍ਚਸ੍ਸ ਕਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘‘ਦਡ੍ਢਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ, ਥੂਪੋ ਚਸ੍ਸ
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਯਤ੍ਥ ਆਪੋ ਚ ਪਥવੀ, ਤੇਜੋ વਾਯੋ ਨ ਗਾਧਤਿ।
ਨ ਤਤ੍ਥ ਸੁਕ੍ਕਾ ਜੋਤਨ੍ਤਿ, ਆਦਿਚ੍ਚੋ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤਿ।
ਨ ਤਤ੍ਥ ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਭਾਤਿ, ਤਮੋ ਤਤ੍ਥ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ॥
‘‘ਯਦਾ
ਅਥ ਰੂਪਾ ਅਰੂਪਾ ਚ, ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ॥ ਦਸਮਂ।
(ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਦਾਨੋ વੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਤਾ ਇਤਿ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ।)
ਬੋਧਿવਗ੍ਗੋ ਪਠਮੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ
ਤਯੋ ਬੋਧਿ ਚ ਹੁਂਹੁਙ੍ਕੋ
ਅਜ