੨. ਮੁਚਲਿਨ੍ਦવਗ੍ਗੋ
੧. ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤਂ
੧੧. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਉਰੁવੇਲਾਯਂ વਿਹਰਤਿ ਨਜ੍ਜਾ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯ ਤੀਰੇ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਮੂਲੇ ਪਠਮਾਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗવਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਏਕਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਪਟਿਸਂવੇਦੀ।
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਮਹਾ ਅਕਾਲਮੇਘੋ ਉਦਪਾਦਿ ਸਤ੍ਤਾਹવਦ੍ਦਲਿਕਾ ਸੀਤવਾਤਦੁਦ੍ਦਿਨੀ। ਅਥ ਖੋ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦੋ ਨਾਗਰਾਜਾ ਸਕਭવਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਕਾਯਂ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਭੋਗੇਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਉਪਰਿਮੁਦ੍ਧਨਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਫਣਂ વਿਹਚ੍ਚ ਅਟ੍ਠਾਸਿ – ‘‘ਮਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸੀਤਂ, ਮਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਣ੍ਹਂ, ਮਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਡਂਸਮਕਸવਾਤਾਤਪਸਰੀਸਪ ਸਿਰਿਂਸਪ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਪੀ॰) ਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ’’ਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਹਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਤਮ੍ਹਾ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਾ વੁਟ੍ਠਾਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦੋ ਨਾਗਰਾਜਾ વਿਦ੍ਧਂ વਿਗਤવਲਾਹਕਂ ਦੇવਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਕਾਯਾ ਭੋਗੇ વਿਨਿવੇਠੇਤ੍વਾ ਸਕવਣ੍ਣਂ ਪਟਿਸਂਹਰਿਤ੍વਾ ਮਾਣવਕવਣ੍ਣਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਪੁਰਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ ਪਞ੍ਜਲਿਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ।
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਸੁਖੋ વਿવੇਕੋ ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸੁਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਤੋ।
ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਂ ਸੁਖਂ ਲੋਕੇ, ਪਾਣਭੂਤੇਸੁ ਸਂਯਮੋ॥
‘‘ਸੁਖਾ વਿਰਾਗਤਾ ਲੋਕੇ, ਕਾਮਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੋ।
ਅਸ੍ਮਿਮਾਨਸ੍ਸ ਯੋ વਿਨਯੋ, ਏਤਂ વੇ ਪਰਮਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ॥ ਪਠਮਂ।
੨. ਰਾਜਸੁਤ੍ਤਂ
੧੨. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਅਯਮਨ੍ਤਰਾਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਇਮੇਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਰਾਜੂਨਂ ਮਹਦ੍ਧਨਤਰੋ વਾ ਮਹਾਭੋਗਤਰੋ વਾ ਮਹਾਕੋਸਤਰੋ વਾ ਮਹਾવਿਜਿਤਤਰੋ વਾ ਮਹਾવਾਹਨਤਰੋ વਾ ਮਹਬ੍ਬਲਤਰੋ વਾ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤਰੋ વਾ ਮਹਾਨੁਭਾવਤਰੋ વਾ ਰਾਜਾ વਾ ਮਾਗਧੋ ਸੇਨਿਯੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ, ਰਾਜਾ વਾ ਪਸੇਨਦਿ ਕੋਸਲੋ’’ਤਿ? ਅਯਞ੍ਚਰਹਿ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ ਹੋਤਿ વਿਪ੍ਪਕਤਾ।
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ વੁਟ੍ਠਿਤੋ ਯੇਨੁਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਨਿਸਜ੍ਜ ਖੋ ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ, ਕਾ ਚ ਪਨ વੋ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ વਿਪ੍ਪਕਤਾ’’ਤਿ?
‘‘ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਅਯਮਨ੍ਤਰਾਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਇਮੇਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਰਾਜੂਨਂ ਮਹਦ੍ਧਨਤਰੋ વਾ ਮਹਾਭੋਗਤਰੋ વਾ ਮਹਾਕੋਸਤਰੋ વਾ ਮਹਾવਿਜਿਤਤਰੋ વਾ ਮਹਾવਾਹਨਤਰੋ વਾ ਮਹਬ੍ਬਲਤਰੋ વਾ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤਰੋ વਾ ਮਹਾਨੁਭਾવਤਰੋ વਾ ਰਾਜਾ વਾ ਮਾਗਧੋ ਸੇਨਿਯੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ, ਰਾਜਾ વਾ ਪਸੇਨਦਿ ਕੋਸਲੋ’ਤਿ? ਅਯਂ ਖੋ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ વਿਪ੍ਪਕਤਾ, ਅਥ ਭਗવਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ।
‘‘ਨ ਖ੍વੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਤਿਰੂਪਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਦ੍ਧਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਯਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਏવਰੂਪਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਯ੍ਯਾਥ। ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ વੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વਯਂ ਕਰਣੀਯਂ – ਧਮ੍ਮੀ વਾ ਕਥਾ ਅਰਿਯੋ વਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੋ’’ਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਯਞ੍ਚ ਕਾਮਸੁਖਂ ਲੋਕੇ, ਯਞ੍ਚਿਦਂ ਦਿવਿਯਂ ਸੁਖਂ।
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਸੁਖਸ੍ਸੇਤੇ , ਕਲਂ ਨਾਗ੍ਘਨ੍ਤਿ ਸੋਲ਼ਸਿ’’ਨ੍ਤਿ॥ ਦੁਤਿਯਂ।
੩. ਦਣ੍ਡਸੁਤ੍ਤਂ
੧੩. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਕੁਮਾਰਕਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਜੇਤવਨਂ ਅਹਿਂ ਦਣ੍ਡੇਨ ਹਨਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾવਿਸਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗવਾ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਕੁਮਾਰਕੇ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਜੇਤવਨਂ ਅਹਿਂ ਦਣ੍ਡੇਨ ਹਨਨ੍ਤੇ ।
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਸੁਖਕਾਮਾਨਿ ਭੂਤਾਨਿ, ਯੋ ਦਣ੍ਡੇਨ વਿਹਿਂਸਤਿ।
ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਖਮੇਸਾਨੋ, ਪੇਚ੍ਚ ਸੋ ਨ ਲਭਤੇ ਸੁਖਂ॥
‘‘ਸੁਖਕਾਮਾਨਿ ਭੂਤਾਨਿ, ਯੋ ਦਣ੍ਡੇਨ ਨ ਹਿਂਸਤਿ।
ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਖਮੇਸਾਨੋ, ਪੇਚ੍ਚ ਸੋ ਲਭਤੇ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ॥ ਤਤਿਯਂ।
੪. ਸਕ੍ਕਾਰਸੁਤ੍ਤਂ
੧੪. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗવਾ ਸਕ੍ਕਤੋ ਹੋਤਿ ਗਰੁਕਤੋ ਮਾਨਿਤੋ ਪੂਜਿਤੋ ਅਪਚਿਤੋ, ਲਾਭੀ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ। ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋਪਿ ਸਕ੍ਕਤੋ ਹੋਤਿ ਗਰੁਕਤੋ ਮਾਨਿਤੋ ਪੂਜਿਤੋ ਅਪਚਿਤੋ, ਲਾਭੀ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ। ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਨ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਅਸਕ੍ਕਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਗਰੁਕਤਾ ਅਮਾਨਿਤਾ ਨ ਅਪਚਿਤਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰) ਅਪੂਜਿਤਾ ਅਨਪਚਿਤਾ, ਨ ਲਾਭਿਨੋ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ। ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਭਗવਤੋ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਅਸਹਮਾਨਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਗਾਮੇ ਚ ਅਰਞ੍ਞੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍વਾ ਅਸਬ੍ਭਾਹਿ ਫਰੁਸਾਹਿ વਾਚਾਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤਿ ਰੋਸੇਨ੍ਤਿ વਿਹੇਸੇਨ੍ਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘‘ਏਤਰਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਸਕ੍ਕਤੋ ਗਰੁਕਤੋ ਮਾਨਿਤੋ ਪੂਜਿਤੋ ਅਪਚਿਤੋ, ਲਾਭੀ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ। ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋਪਿ ਸਕ੍ਕਤੋ ਗਰੁਕਤੋ ਮਾਨਿਤੋ ਪੂਜਿਤੋ ਅਪਚਿਤੋ, ਲਾਭੀ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ। ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਨ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਅਸਕ੍ਕਤਾ ਅਗਰੁਕਤਾ ਅਮਾਨਿਤਾ ਅਪੂਜਿਤਾ ਅਨਪਚਿਤਾ, ਨ ਲਾਭਿਨੋ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ। ਅਥ ਖੋ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਭਗવਤੋ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਅਸਹਮਾਨਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਗਾਮੇ ਚ ਅਰਞ੍ਞੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍વਾ ਅਸਬ੍ਭਾਹਿ ਫਰੁਸਾਹਿ વਾਚਾਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤਿ ਰੋਸੇਨ੍ਤਿ વਿਹੇਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਗਾਮੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਫੁਟ੍ਠੋ,
ਨੇવਤ੍ਤਤੋ ਨੋ ਪਰਤੋ ਦਹੇਥ।
ਫੁਸਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਾ ਉਪਧਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ,
ਨਿਰੂਪਧਿਂ ਕੇਨ ਫੁਸੇਯ੍ਯੁ ਫਸ੍ਸਾ’’ਤਿ॥ ਚਤੁਤ੍ਥਂ।
੫. ਉਪਾਸਕਸੁਤ੍ਤਂ
੧੫. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਇਚ੍ਛਾਨਙ੍ਗਲਕੋ ਉਪਾਸਕੋ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਕੇਨਚਿਦੇવ ਕਰਣੀਯੇਨ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਉਪਾਸਕੋ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਤਂ ਕਰਣੀਯਂ ਤੀਰੇਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਤਂ ਉਪਾਸਕਂ ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਉਪਾਸਕ, ਇਮਂ ਪਰਿਯਾਯਮਕਾਸਿ ਯਦਿਦਂ ਇਧਾਗਮਨਾਯਾ’’ਤਿ।
‘‘ਚਿਰਪਟਿਕਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਕਾਮੋ, ਅਪਿ ਚਾਹਂ ਕੇਹਿਚਿ ਕੇਹਿਚਿ ਕਿਚ੍ਚਕਰਣੀਯੇਹਿ ਬ੍ਯਾવਟੋ। ਏવਾਹਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਸੁਖਂ વਤ ਤਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ,
ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ।
ਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਪਸ੍ਸ વਿਹਞ੍ਞਮਾਨਂ,
ਜਨੋ ਜਨਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਬਨ੍ਧਰੂਪੋ’’ਤਿ॥ ਪਞ੍ਚਮਂ।
੬. ਗਬ੍ਭਿਨੀਸੁਤ੍ਤਂ
੧੬. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ ਦਹਰਮਾਣવਿਕਾ ਪਜਾਪਤਿ ਹੋਤਿ ਗਬ੍ਭਿਨੀ ਉਪવਿਜਞ੍ਞਾ। ਅਥ ਖੋ ਸਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਾ ਤਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਗਚ੍ਛ ਤ੍વਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤੇਲਂ ਆਹਰ, ਯਂ ਮੇ વਿਜਾਤਾਯ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ।
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਸੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਤਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕੁਤੋ ਪਨਾਹਂ, ਭੋਤਿ ਭੋਤਿਯਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰ ਕ॰), ਤੇਲਂ ਆਹਰਾਮੀ’’ਤਿ? ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਸਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਾ ਤਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਗਚ੍ਛ ਤ੍વਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤੇਲਂ ਆਹਰ, ਯਂ ਮੇ વਿਜਾਤਾਯ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਸੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕੋ ਤਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕੁਤੋ ਪਨਾਹਂ, ਭੋਤਿ, ਤੇਲਂ ਆਹਰਾਮੀ’’ਤਿ? ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਸਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਾ ਤਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਗਚ੍ਛ ਤ੍વਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤੇਲਂ ਆਹਰ, ਯਂ ਮੇ વਿਜਾਤਾਯ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ।
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਰਞ੍ਞੋ ਪਸੇਨਦਿਸ੍ਸ ਕੋਸਲਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰੇ ਸਮਣਸ੍ਸ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વਾ ਸਪ੍ਪਿਸ੍ਸ વਾ ਤੇਲਸ੍ਸ વਾ ਯਾવਦਤ੍ਥਂ ਪਾਤੁਂ ਦੀਯਤਿ ਦਿਯ੍ਯਤਿ (ਸੀ॰ ਕ॰), ਨੋ ਨੀਹਰਿਤੁਂ।
ਅਥ ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਖੋ ਪਨ ਪਸੇਨਦਿਸ੍ਸ ਕੋਸਲਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰੇ ਸਮਣਸ੍ਸ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વਾ ਸਪ੍ਪਿਸ੍ਸ વਾ ਤੇਲਸ੍ਸ વਾ ਯਾવਦਤ੍ਥਂ ਪਾਤੁਂ ਦੀਯਤਿ, ਨੋ ਨੀਹਰਿਤੁਂ। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਰਞ੍ਞੋ ਪਸੇਨਦਿਸ੍ਸ ਕੋਸਲਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤੇਲਸ੍ਸ ਯਾવਦਤ੍ਥਂ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਘਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਉਚ੍ਛਦ੍ਦਿਤ੍વਾਨ ਉਗ੍ਗਿਰਿਤ੍વਾਨ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰), ਉਚ੍ਛਦਿਤ੍વਾ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰), ਉਚ੍ਛਡ੍ਡਿਤ੍વਾਨ (ਕ॰) ਦਦੇਯ੍ਯਂ, ਯਂ ਇਮਿਸ੍ਸਾ વਿਜਾਤਾਯ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਰਞ੍ਞੋ ਪਸੇਨਦਿਸ੍ਸ ਕੋਸਲਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤੇਲਸ੍ਸ ਯਾવਦਤ੍ਥਂ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਘਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨੇવ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਕਾਤੁਂ, ਨ ਪਨ ਅਧੋ। ਸੋ ਦੁਕ੍ਖਾਹਿ ਤਿਬ੍ਬਾਹਿ ਤਿਪ੍ਪਾਹਿ (ਸ੍ਯਾ॰) ਖਰਾਹਿ ਕਟੁਕਾਹਿ વੇਦਨਾਹਿ ਫੁਟ੍ਠੋ ਆવਟ੍ਟਤਿ ਪਰਿવਟ੍ਟਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾવਿਸਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗવਾ ਤਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਦੁਕ੍ਖਾਹਿ ਤਿਬ੍ਬਾਹਿ ਖਰਾਹਿ ਕਟੁਕਾਹਿ વੇਦਨਾਹਿ ਫੁਟ੍ਠਂ ਆવਟ੍ਟਮਾਨਂ ਪਰਿવਟ੍ਟਮਾਨਂ।
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਸੁਖਿਨੋ વਤ ਯੇ ਅਕਿਞ੍ਚਨਾ,
વੇਦਗੁਨੋ ਹਿ ਜਨਾ ਅਕਿਞ੍ਚਨਾ।
ਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਪਸ੍ਸ વਿਹਞ੍ਞਮਾਨਂ,
ਜਨੋ ਜਨਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਬਨ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ’’ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰), ਪਟਿਬਨ੍ਧਰੁਪੋ (?) ਤਿ॥ ਛਟ੍ਠਂ।
੭. ਏਕਪੁਤ੍ਤਕਸੁਤ੍ਤਂ
੧੭. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕੋ ਪਿਯੋ ਮਨਾਪੋ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਹੋਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਉਪਾਸਕਾ ਅਲ੍ਲવਤ੍ਥਾ ਅਲ੍ਲਕੇਸਾ ਦਿવਾ ਦਿવਸ੍ਸ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਖੋ ਤੇ ਉਪਾਸਕੇ ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਉਪਾਸਕਾ, ਅਲ੍ਲવਤ੍ਥਾ ਅਲ੍ਲਕੇਸਾ ਇਧੂਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਾ ਦਿવਾ ਦਿવਸ੍ਸਾ’’ਤਿ?
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਸੋ ਉਪਾਸਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕਪੁਤ੍ਤਕੋ ਪਿਯੋ ਮਨਾਪੋ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ। ਤੇਨ ਮਯਂ ਅਲ੍ਲવਤ੍ਥਾ ਅਲ੍ਲਕੇਸਾ ਇਧੂਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਾ ਦਿવਾ ਦਿવਸ੍ਸਾ’’ਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਪਿਯਰੂਪਸ੍ਸਾਦਗਧਿਤਾਸੇ ਪਿਯਰੂਪਸ੍ਸਾਤਗਧਿਤਾਸੇ (ਸੀ॰ ਪੀ॰),
ਦੇવਕਾਯਾ ਪੁਥੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ।
ਅਘਾવਿਨੋ ਪਰਿਜੁਨ੍ਨਾ,
ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਸ੍ਸ વਸਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ॥
‘‘ਯੇ વੇ ਦਿવਾ ਚ ਰਤ੍ਤੋ ਚ,
ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਜਹਨ੍ਤਿ ਪਿਯਰੂਪਂ।
ਤੇ વੇ ਖਣਨ੍ਤਿ ਅਘਮੂਲਂ,
ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਆਮਿਸਂ ਦੁਰਤਿવਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ॥ ਸਤ੍ਤਮਂ।
੮. ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾਸੁਤ੍ਤਂ
੧੮. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਕੁਣ੍ਡਿਕਾਯਂ ਕੁਣ੍ਡਿਯਾਯਂ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰) વਿਹਰਤਿ ਕੁਣ੍ਡਧਾਨવਨੇ ਕੁਣ੍ਡਿਟ੍ਠਾਨવਨੇ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਾਨਿ ਗਬ੍ਭਂ ਧਾਰੇਤਿ। ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾ ਸਾ ਦੁਕ੍ਖਾਹਿ ਤਿਬ੍ਬਾਹਿ ਖਰਾਹਿ ਕਟੁਕਾਹਿ વੇਦਨਾਹਿ ਫੁਟ੍ਠਾ ਤੀਹਿ વਿਤਕ੍ਕੇਹਿ ਅਧਿવਾਸੇਤਿ – ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ વਤ ਸੋ ਭਗવਾ ਯੋ ਇਮਸ੍ਸ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ; ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ વਤ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਸਾવਕਸਙ੍ਘੋ ਯੋ ਇਮਸ੍ਸ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ; ਸੁਸੁਖਂ વਤ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਯਤ੍ਥਿਦਂ ਏવਰੂਪਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਾਮਿਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਅਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤ, ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਮ વਚਨੇਨ ਭਗવਤੋ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ વਨ੍ਦਾਹਿ; ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛ – ‘ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਭਗવਤੋ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ વਨ੍ਦਤਿ; ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’ਤਿ। ਏવਞ੍ਚ વਦੇਹਿ – ‘ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਾਨਿ ਗਬ੍ਭਂ ਧਾਰੇਤਿ। ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾ ਸਾ ਦੁਕ੍ਖਾਹਿ ਤਿਬ੍ਬਾਹਿ ਖਰਾਹਿ ਕਟੁਕਾਹਿ વੇਦਨਾਹਿ ਫੁਟ੍ਠਾ ਤੀਹਿ વਿਤਕ੍ਕੇਹਿ ਅਧਿવਾਸੇਤਿ – ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ વਤ ਸੋ ਭਗવਾ ਯੋ ਇਮਸ੍ਸ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ; ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ વਤ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਸਾવਕਸਙ੍ਘੋ ਯੋ ਇਮਸ੍ਸ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ; ਸੁਸੁਖਂ વਤ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਯਤ੍ਥਿਦਂ ਏવਰੂਪਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਤੀ’’’ਤਿ।
‘‘ਪਰਮ’’ਨ੍ਤਿ ਖੋ ਸੋ ਕੋਲਿਯਪੁਤ੍ਤੋ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾਯ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾਯ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਕੋਲਿਯਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਭਗવਤੋ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ વਨ੍ਦਤਿ, ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ; ਏવਞ੍ਚ વਦੇਤਿ – ‘ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਾਨਿ ਗਬ੍ਭਂ ਧਾਰੇਤਿ। ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾ ਸਾ ਦੁਕ੍ਖਾਹਿ ਤਿਬ੍ਬਾਹਿ ਖਰਾਹਿ ਕਟੁਕਾਹਿ વੇਦਨਾਹਿ ਫੁਟ੍ਠਾ ਤੀਹਿ વਿਤਕ੍ਕੇਹਿ ਅਧਿવਾਸੇਤਿ – ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ વਤ ਸੋ ਭਗવਾ ਯੋ ਇਮਸ੍ਸ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ; ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ વਤ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਸਾવਕਸਙ੍ਘੋ ਯੋ ਇਮਸ੍ਸ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ; ਸੁਸੁਖਂ વਤ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਯਤ੍ਥਿਦਂ ਏવਰੂਪਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਤੀ’’’ਤਿ।
‘‘ਸੁਖਿਨੀ ਹੋਤੁ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ; ਅਰੋਗਾ ਅਰੋਗਂ ਪੁਤ੍ਤਂ વਿਜਾਯਤੂ’’ਤਿ। ਸਹ વਚਨਾ ਚ ਪਨ ਭਗવਤੋ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸੁਖਿਨੀ ਅਰੋਗਾ ਅਰੋਗਂ ਪੁਤ੍ਤਂ વਿਜਾਯਿ।
‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਸੋ ਕੋਲਿਯਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਯੇਨ ਸਕਂ ਘਰਂ ਤੇਨ ਪਚ੍ਚਾਯਾਸਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਸੋ ਕੋਲਿਯਪੁਤ੍ਤੋ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਂ ਕੋਲਿਯਧੀਤਰਂ ਸੁਖਿਨਿਂ ਅਰੋਗਂ ਅਰੋਗਂ ਪੁਤ੍ਤਂ વਿਜਾਤਂ। ਦਿਸ੍વਾਨਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ વਤ, ਭੋ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ વਤ, ਭੋ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤਾ ਮਹਾਨੁਭਾવਤਾ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮਾਯਂ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਹ વਚਨਾ ਚ ਪਨ ਸਹ વਚਨਾ ਪਨ (ਪੀ॰), ਸਹ વਚਨਾ (?) ਭਗવਤੋ ਸੁਖਿਨੀ ਅਰੋਗਾ ਅਰੋਗਂ ਪੁਤ੍ਤਂ વਿਜਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ! ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਪਮੁਦਿਤੋ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਅਹੋਸਿ।
ਅਥ ਖੋ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਾਮਿਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਅਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤ, ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਮ વਚਨੇਨ ਭਗવਤੋ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ વਨ੍ਦਾਹਿ – ‘ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਭਗવਤੋ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ વਨ੍ਦਤੀ’ਤਿ; ਏવਞ੍ਚ વਦੇਹਿ – ‘ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਾਨਿ ਗਬ੍ਭਂ ਧਾਰੇਤਿ। ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾ ਸਾ ਏਤਰਹਿ ਸੁਖਿਨੀ ਅਰੋਗਾ ਅਰੋਗਂ ਪੁਤ੍ਤਂ વਿਜਾਤਾ। ਸਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਭਤ੍ਤੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਿ। ਅਧਿવਾਸੇਤੁ ਕਿਰ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾਯ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾਯ ਸਤ੍ਤ ਭਤ੍ਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨਾ’’’ਤਿ।
‘‘ਪਰਮ’’ਨ੍ਤਿ ਖੋ ਸੋ ਕੋਲਿਯਪੁਤ੍ਤੋ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾਯ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾਯ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਕੋਲਿਯਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ –
‘‘ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ , ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਭਗવਤੋ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ વਨ੍ਦਤਿ; ਏવਞ੍ਚ વਦੇਤਿ – ‘ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਾਨਿ ਗਬ੍ਭਂ ਧਾਰੇਤਿ। ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾ ਸਾ ਏਤਰਹਿ ਸੁਖਿਨੀ ਅਰੋਗਾ ਅਰੋਗਂ ਪੁਤ੍ਤਂ વਿਜਾਤਾ। ਸਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਭਤ੍ਤੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਿ। ਅਧਿવਾਸੇਤੁ ਕਿਰ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾਯ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾਯ ਸਤ੍ਤ ਭਤ੍ਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨਾ’’’ਤਿ।
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਉਪਾਸਕੇਨ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਸ੍વਾਤਨਾਯ ਭਤ੍ਤੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਸੋ ਚ ਉਪਾਸਕੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸ੍ਸ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲਾਨਸ੍ਸ (ਕ॰) ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਹੋਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਯੇਨ ਸੋ ਉਪਾਸਕੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਤਂ ਉਪਾਸਕਂ ਏવਂ વਦੇਹਿ – ‘ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ, ਆવੁਸੋ, ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਾਨਿ ਗਬ੍ਭਂ ਧਾਰੇਸਿ। ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾ ਸਾ ਏਤਰਹਿ ਸੁਖਿਨੀ ਅਰੋਗਾ ਅਰੋਗਂ ਪੁਤ੍ਤਂ વਿਜਾਤਾ। ਸਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਭਤ੍ਤੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਿ। ਕਰੋਤੁ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤ ਭਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਤ੍વਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’ਤਿ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾਪੇਹਿ (ਕ॰)। ਤੁਯ੍ਹੇਸੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ’’ਤਿ।
‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਭਗવਤੋ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯੇਨ ਸੋ ਉਪਾਸਕੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਤਂ ਉਪਾਸਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ, ਆવੁਸੋ, ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਾਨਿ ਗਬ੍ਭਂ ਧਾਰੇਤਿ। ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾ ਸਾ ਏਤਰਹਿ ਸੁਖਿਨੀ ਅਰੋਗਾ ਅਰੋਗਂ ਪੁਤ੍ਤਂ વਿਜਾਤਾ। ਸਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਭਤ੍ਤੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਿ। ਕਰੋਤੁ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤ ਭਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਤ੍વਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ।
‘‘ਸਚੇ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯ੍ਯੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਾਟਿਭੋਗੋ – ਭੋਗਾਨਞ੍ਚ ਜੀવਿਤਸ੍ਸ ਚ ਸਦ੍ਧਾਯ ਚ, ਕਰੋਤੁ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤ ਭਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਚ੍ਛਾਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਤੇ ਅਹਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਤੇਸਂ (ਪੀ॰), ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਨੇਸਂ (ਕ॰), ਆવੁਸੋ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਾਟਿਭੋਗੋ – ਭੋਗਾਨਞ੍ਚ ਜੀવਿਤਸ੍ਸ ਚ। ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਨ ਤ੍વਂਯੇવ ਪਾਟਿਭੋਗੋ’’ਤਿ।
‘‘ਸਚੇ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯ੍ਯੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਾਟਿਭੋਗੋ – ਭੋਗਾਨਞ੍ਚ ਜੀવਿਤਸ੍ਸ ਚ, ਕਰੋਤੁ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤ ਭਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਚ੍ਛਾਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਤਂ ਉਪਾਸਕਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਞ੍ਞਤ੍ਤੋ ਸਞ੍ਞਾਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰), ਭਨ੍ਤੇ, ਸੋ ਉਪਾਸਕੋ ਮਯਾ; ਕਰੋਤੁ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤ ਭਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਸੋ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਣੀਤੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਸਹਤ੍ਥਾ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਸਿ ਸਮ੍ਪવਾਰੇਸਿ, ਤਞ੍ਚ ਦਾਰਕਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ વਨ੍ਦਾਪੇਸਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ।
ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ, ਦਾਰਕ, ਖਮਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਯਾਪਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਕੁਤੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਖਮਨੀਯਂ, ਕੁਤੋ ਯਾਪਨੀਯਂ! ਸਤ੍ਤ ਮੇ વਸ੍ਸਾਨਿ ਲੋਹਿਤਕੁਮ੍ਭਿਯਂ વੁਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ – ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੇਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਪਮੁਦਿਤਾ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ (ਸੁਪ੍ਪવਾਸਂ ਕੋਲੀਯਧੀਤਰਂ ਅਤ੍ਤਮਨਂ ਪਮੁਦਿਤਂ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਦਿਸ੍વਾ (ਸੀ॰)) ( ) ਨਤ੍ਥਿ ਇਙ੍ਗਲਿਸਪੋਤ੍ਥਕੇ ਸੁਪ੍ਪવਾਸਂ ਕੋਲਿਯਧੀਤਰਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸਿ ਤ੍વਂ, ਸੁਪ੍ਪવਾਸੇ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਏવਰੂਪਂ ਪੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਮਹਂ, ਭਗવਾ, ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਏવਰੂਪਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਪੁਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ।
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਅਸਾਤਂ ਸਾਤਰੂਪੇਨ, ਪਿਯਰੂਪੇਨ ਅਪ੍ਪਿਯਂ।
ਦੁਕ੍ਖਂ ਸੁਖਸ੍ਸ ਰੂਪੇਨ, ਪਮਤ੍ਤਮਤਿવਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ॥ ਅਟ੍ਠਮਂ।
੯. વਿਸਾਖਾਸੁਤ੍ਤਂ
੧੯. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇ ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਪਾਸਾਦੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ વਿਸਾਖਾਯ ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਯਾ ਕੋਚਿਦੇવ ਅਤ੍ਥੋ ਰਞ੍ਞੇ ਪਸੇਨਦਿਮ੍ਹਿ ਕੋਸਲੇ ਪਟਿਬਦ੍ਧੋ ਪਟਿਬਨ੍ਧੋ (ਪੀ॰ ਕ॰) ਹੋਤਿ। ਤਂ ਰਾਜਾ ਪਸੇਨਦਿ ਕੋਸਲੋ ਨ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਤੀਰੇਤਿ ।
ਅਥ ਖੋ વਿਸਾਖਾ ਮਿਗਾਰਮਾਤਾ ਦਿવਾ ਦਿવਸ੍ਸ ਦਿવਾਦਿવਸ੍ਸੇવ (ਸ੍ਯਾ॰), ਦਿવਾਦਿવਸ੍ਸੇਯੇવ (ਪੀ॰), ਦਿવਾ ਦਿવਸ੍ਸਯੇવ (ਕ॰) ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ વਿਸਾਖਂ ਮਿਗਾਰਮਾਤਰਂ ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਹਨ੍ਦ ਕੁਤੋ ਨੁ ਤ੍વਂ, વਿਸਾਖੇ, ਆਗਚ੍ਛਸਿ ਦਿવਾ ਦਿવਸ੍ਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋਚਿਦੇવ ਅਤ੍ਥੋ ਰਞ੍ਞੇ ਪਸੇਨਦਿਮ੍ਹਿ ਕੋਸਲੇ ਪਟਿਬਦ੍ਧੋ; ਤਂ ਰਾਜਾ ਪਸੇਨਦਿ ਕੋਸਲੋ ਨ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਤੀਰੇਤੀ’’ਤਿ।
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਪਰવਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ ਸੁਖਂ।
ਸਾਧਾਰਣੇ વਿਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਯੋਗਾ ਹਿ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਾ’’ਤਿ॥ ਨવਮਂ।
੧੦. ਭਦ੍ਦਿਯਸੁਤ੍ਤਂ
੨੦. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਅਨੁਪਿਯਾਯਂ વਿਹਰਤਿ ਅਮ੍ਬવਨੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਕਾਲ਼ੀਗੋਧਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋਪਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋਪਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋਪਿ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ, ਅਹੋ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ!
ਅਸ੍ਸੋਸੁਂ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਭਦ੍ਦਿਯਸ੍ਸ ਕਾਲ਼ੀਗੋਧਾਯ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਰਞ੍ਞਗਤਸ੍ਸਪਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤਸ੍ਸਪਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤਸ੍ਸਪਿ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਨ੍ਤਸ੍ਸ – ‘‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ, ਅਹੋ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ! ਸੁਤ੍વਾਨ ਨੇਸਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਕਾਲ਼ੀਗੋਧਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਨਭਿਰਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਤਿ, ਯਂਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਗਾਰਿਯਭੂਤਸ੍ਸ ਅਗਾਰਿਕਭੂਤਸ੍ਸ (ਸ੍ਯਾ॰) ਰਜ੍ਜਸੁਖਂ, ਸੋ ਤਮਨੁਸ੍ਸਰਮਾਨੋ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋਪਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋਪਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋਪਿ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ – ‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ, ਅਹੋ ਸੁਖ’’’ਨ੍ਤਿ!
ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਕਾਲ਼ੀਗੋਧਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋਪਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋਪਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋਪਿ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ – ‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ, ਅਹੋ ਸੁਖ’ਨ੍ਤਿ! ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਕਾਲ਼ੀਗੋਧਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਨਭਿਰਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਤਿ। ਯਂਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਗਾਰਿਯਭੂਤਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਸੁਖਂ, ਸੋ ਤਮਨੁਸ੍ਸਰਮਾਨੋ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋਪਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋਪਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋਪਿ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ – ‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ, ਅਹੋ ਸੁਖ’’’ਨ੍ਤਿ!
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਮਮ વਚਨੇਨ ਭਦ੍ਦਿਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਮਨ੍ਤੇਹਿ – ‘ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ, ਆવੁਸੋ ਭਦ੍ਦਿਯ, ਆਮਨ੍ਤੇਤੀ’’’ਤਿ।
‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗવਤੋ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਕਾਲ਼ੀਗੋਧਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਦ੍ਦਿਯਂ ਕਾਲ਼ੀਗੋਧਾਯ ਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ, ਆવੁਸੋ ਭਦ੍ਦਿਯ, ਆਮਨ੍ਤੇਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮਾવੁਸੋ’’ਤਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਕਾਲ਼ੀਗੋਧਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਭਦ੍ਦਿਯਂ ਕਾਲ਼ੀਗੋਧਾਯ ਪੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍વਂ, ਭਦ੍ਦਿਯ, ਅਰਞ੍ਞਗਤੋਪਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋਪਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋਪਿ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ – ‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ, ਅਹੋ ਸੁਖ’’’ਨ੍ਤਿ! ‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ।
‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਕਂ ਪਨ (ਸ੍ਯਾ ਪੀ॰) ਤ੍વਂ, ਭਦ੍ਦਿਯ, ਅਤ੍ਥવਸਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋਪਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋਪਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋਪਿ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ – ‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ, ਅਹੋ ਸੁਖ’’’ਨ੍ਤਿ! ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਗਾਰਿਯਭੂਤਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਪਿ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਰਕ੍ਖਾ ਸੁਸਂવਿਹਿਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਬਹਿਪਿ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਰਕ੍ਖਾ ਸੁਸਂવਿਹਿਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਅਨ੍ਤੋਪਿ ਨਗਰੇ ਰਕ੍ਖਾ ਸੁਸਂવਿਹਿਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਬਹਿਪਿ ਨਗਰੇ ਰਕ੍ਖਾ ਸੁਸਂવਿਹਿਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਅਨ੍ਤੋਪਿ ਜਨਪਦੇ ਰਕ੍ਖਾ ਸੁਸਂવਿਹਿਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਬਹਿਪਿ ਜਨਪਦੇ ਰਕ੍ਖਾ ਸੁਸਂવਿਹਿਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏવਂ ਰਕ੍ਖਿਤੋ ਗੋਪਿਤੋ ਸਨ੍ਤੋ ਭੀਤੋ ਉਬ੍ਬਿਗ੍ਗੋ ਉਸ੍ਸਙ੍ਕੀ ਉਤ੍ਰਾਸੀ વਿਹਾਸਿਂ। ਏਤਰਹਿ ਖੋ ਪਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਞ੍ਞਗਤੋਪਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋਪਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋਪਿ ਏਕੋ ਏਕਕੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰) ਅਭੀਤੋ ਅਨੁਬ੍ਬਿਗ੍ਗੋ ਅਨੁਸ੍ਸਙ੍ਕੀ ਅਨੁਤ੍ਰਾਸੀ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਪਨ੍ਨਲੋਮੋ ਪਰਦਤ੍ਤવੁਤ੍ਤੋ ਪਰਦવੁਤ੍ਤੋ (ਕ॰ ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰), ਮਿਗਭੂਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਹਰਾਮਿ। ਇਮਂ ਇਦਂ (ਸੀ॰ ਕ॰) ਖੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਥવਸਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋਪਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋਪਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋਪਿ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ ਉਦਾਨੇਮਿ (ਕ॰) – ‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ, ਅਹੋ ਸੁਖ’’’ਨ੍ਤਿ!
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਯਸ੍ਸਨ੍ਤਰਤੋ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਕੋਪਾ,
ਇਤਿਭવਾਭવਤਞ੍ਚ વੀਤਿવਤ੍ਤੋ।
ਤਂ વਿਗਤਭਯਂ ਸੁਖਿਂ ਅਸੋਕਂ,
ਦੇવਾ ਨਾਨੁਭવਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਾਯਾ’’ਤਿ॥ ਦਸਮਂ।
ਮੁਚਲਿਨ੍ਦવਗ੍ਗੋ ਦੁਤਿਯੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
ਮੁਚਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਦਣ੍ਡੇਨ, ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਉਪਾਸਕੇਨ ਚ।
ਗਬ੍ਭਿਨੀ ਏਕਪੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਸੁਪ੍ਪવਾਸਾ વਿਸਾਖਾ ਚ।
ਕਾਲ਼ੀਗੋਧਾਯ ਭਦ੍ਦਿਯੋਤਿ॥