੧੧. ਦ੍વਾਦਸਕਨਿਪਾਤੋ
੧. ਉਪ੍ਪਲવਣ੍ਣਾਥੇਰੀਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ
ਦ੍વਾਦਸਕਨਿਪਾਤੇ ਉਭੋ ਮਾਤਾ ਚ ਧੀਤਾ ਚਾਤਿਆਦਿਕਾ ਉਪ੍ਪਲવਣ੍ਣਾਯ ਥੇਰਿਯਾ ਗਾਥਾ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਹਂਸવਤੀਨਗਰੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍વਾ, ਮਹਾਜਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ, ਧਮ੍ਮਂ
ਤਤੋ ਚવਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮਕੇ ਸਹਤ੍ਥਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਜੀવਨਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ। ਸਾ ਏਕਦਿવਸਂ ਖੇਤ੍ਤਕੁਟਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਰੇ ਪਾਤੋવ ਪੁਪ੍ਫਿਤਂ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤਂ ਸਰਂ ਓਰੁਯ੍ਹ ਤਞ੍ਚੇવ ਪੁਪ੍ਫਂ ਲਾਜਪਕ੍ਖਿਪਨਤ੍ਥਾਯ ਪਦੁਮਿਨਿਪਤ੍ਤਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍વਾ ਕੇਦਾਰੇ ਸਾਲਿਸੀਸਾਨਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਕੁਟਿਕਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਲਾਜੇ ਭਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚ ਲਾਜਸਤਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਠਪੇਸਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਪਬ੍ਬਤੇ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ વੁਟ੍ਠਿਤੋ ਏਕੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਾ ਅવਿਦੂਰੇ ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਸਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍વਾ ਲਾਜੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਂ ਗਹੇਤ੍વਾ, ਕੁਟਿਤੋ ਓਰੁਯ੍ਹ ਲਾਜੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫੇਨ ਪਤ੍ਤਂ ਪਿਧਾਯ ਅਦਾਸਿ। ਅਥਸ੍ਸਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਥੋਕਂ ਗਤੇ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਨਾਮ ਪੁਪ੍ਫੇਨ ਅਨਤ੍ਥਿਕਾ, ਅਹਂ ਪੁਪ੍ਫਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪੁਪ੍ਫਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਚੇ, ਅਯ੍ਯੋ, ਪੁਪ੍ਫੇਨ ਅਨਤ੍ਥਿਕੋ ਅਭવਿਸ੍ਸਾ, ਪਤ੍ਤਮਤ੍ਥਕੇ ਠਪੇਤੁਂ ਨਾਦਸ੍ਸ, ਅਦ੍ਧਾ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪੁਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਮਤ੍ਥਕੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਖਮਾਪੇਤ੍વਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮੇਸਂ ਮੇ ਲਾਜਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਲਾਜਗਣਨਾਯ ਪੁਤ੍ਤਾ ਅਸ੍ਸੁ, ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਦੇ ਪਦੇ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਂ ਉਟ੍ਠਹਤੂ’’ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਅਕਾਸਿ। ਪਚ੍ਚੇਕੁਬੁਦ੍ਧੋ ਤਸ੍ਸਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾવ ਆਕਾਸੇਨ
ਸਾਪਿ
ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਤਸ੍ਸਾ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਪਿਤਰਿ ਫਲਾਫਲਤ੍ਥਾਯ ਗਤੇ ਏਕੋ વਨਚਰਕੋ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਨਾਮ ਏવਂવਿਧਂ ਰੂਪਂ ਨਤ੍ਥਿ, વੀਮਂਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤਾਪਸਸ੍ਸ ਆਗਮਨਂ ਉਦਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ। ਸਾ ਪਿਤਰਿ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਪਟਿਪਥਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਕਾਜਕਮਣ੍ਡਲੁਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਰਣવਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ। ਤਦਾ ਸੋ વਨਚਰਕੋ ਮਨੁਸ੍ਸਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਤਾਪਸਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿ। ਤਾਪਸੋ ਤਂ વਨਚਰਕਂ વਨਮੂਲਫਲੇਹਿ ਚ ਪਾਨੀਯੇਨ ਚ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ, ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਠਾਨੇ વਸਿਸ੍ਸਸਿ, ਉਦਾਹੁ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਧ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਇਦਂ ਤਯਾ ਦਿਟ੍ਠਕਾਰਣਂ ਏਤ੍ਤੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਕਥੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਚੇ, ਅਯ੍ਯੋ, ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਕਿਂਕਾਰਣਾ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਾਪਸਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਆਗਮਨਕਾਲੇ ਮਗ੍ਗਸਞ੍ਜਾਨਨਤ੍ਥਂ ਸਾਖਾਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਰੁਕ੍ਖਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਕ੍ਕਾਮਿ।
ਸੋ
ਸੋ ਰਞ੍ਞੋ ਕਥਂ ਸੁਤ੍વਾ ਦਹਰਕਾਲੇ ਗਹਿਤਨਾਮવਸੇਨੇવ, ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਪਦੁਮવਤੀ’’ਤਿ ਧੀਤਰਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿ। ਸਾ ਏਕવਚਨੇਨੇવ ਪਣ੍ਣਸਾਲਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਪਿਤਰਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਪਿਤਾ ਆਹ – ‘‘ਤ੍વਂ, ਅਮ੍ਮ, વਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਰਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ વਸਿਤੁਂ ਅਯੁਤ੍ਤਾ, ਰਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਚ੍ਛ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ। ਸਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪਿਤੁ વਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਰੋਦਮਾਨਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਰਾਜਾ ‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਿਤੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਠਾਨੇ ਕਹਾਪਣਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਭਿਸੇਕਂ ਅਕਾਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਗਰਂ ਆਨੇਤ੍વਾ ਆਗਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸੇਸਿਤ੍ਥਿਯੋ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍વਾ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇવ ਰਮਤਿ। ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਇਸ੍ਸਾਪਕਤਾ ਤਂ ਰਞ੍ਞੋ ਅਨ੍ਤਰੇ ਪਰਿਭਿਨ੍ਦਿਤੁਕਾਮਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ – ‘‘ਨਾਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਕਾ, ਕਹਂ ਨਾਮ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ વਿਚਰਣਟ੍ਠਾਨੇ ਪਦੁਮਾਨਿ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾਨਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਅਯਂ ਯਕ੍ਖਿਨੀ, ਨੀਹਰਥ ਨਂ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ। ਰਾਜਾ ਤਾਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍વਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ।
ਅਥਸ੍ਸਾਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਕੁਪਿਤੋ। ਸੋ ‘‘ਗਰੁਗਬ੍ਭਾ ਪਦੁਮવਤੀ’’ਤਿ ਨਗਰੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਅਥ ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਟ੍ਠਾਯਿਕਾਯ ਲਞ੍ਜਂ ਦਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦਾਰਕਂ ਜਾਤਮਤ੍ਤਮੇવ ਅਪਨੇਤ੍વਾ
ਪਦੁਮવਤੀਪਿ ਖੋ ਸਞ੍ਞਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਯਿਕਂ ‘‘ਕਿਂ વਿਜਾਤਮ੍ਹਿ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਸਾ
ਰਾਜਾਪਿ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਪਟਿਮਾਨੇਨ੍ਤੋ ਬਹਿਨਗਰੇ ਖਨ੍ਧਾવਾਰਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿ। ਅਥ ਤਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਰਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਤ੍વਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਦ੍ਦਹਸਿ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ વੁਤ੍ਤਂ ਅਕਾਰਣਂ વਿਯ ਹੋਤਿ, ਤ੍વਂ ਮਹੇਸਿਯਾ ਉਪਟ੍ਠਾਯਿਕਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍વਾ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛ, ਦਾਰੁਘਟਿਕਂ ਤੇ ਦੇવੀ વਿਜਾਤਾ’’ਤਿ। ਰਾਜਾ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਅਨੁਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾવ ‘‘ਅਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਕਾ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਗੇਹਤੋ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿ। ਤਸ੍ਸਾ ਰਾਜਗੇਹਤੋ ਸਹ ਨਿਕ੍ਖਮਨੇਨੇવ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ, ਸਰੀਰਚ੍ਛવੀਪਿ વਿવਣ੍ਣਾ ਅਹੋਸਿ। ਸਾ ਏਕਿਕਾવ ਅਨ੍ਤਰવੀਥਿਯਾ ਪਾਯਾਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਏਕਾ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਮਹਲ੍ਲਿਕਾ ਇਤ੍ਥੀ ਦਿਸ੍વਾ ਧੀਤੁਸਿਨੇਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ‘‘ਕਹਂ ਗਚ੍ਛਸਿ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕਮ੍ਹਿ, વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ વਿਚਰਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਇਧਾਗਚ੍ਛ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਭੋਜਨਂ ਪਟਿਯਾਦੇਸਿ।
ਤਸ੍ਸਾ ਇਮਿਨਾવ ਨਿਯਾਮੇਨ ਤਤ੍ਥ વਸਮਾਨਾਯ ਤਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਏਕਚਿਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਰਾਜਾਨਂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਯੁਦ੍ਧਂ
ਰਾਜਾ ਕਰਣ੍ਡਕੇ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤਾ, ਕਰਣ੍ਡਕੇਸੂ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮ, ਦੇવਾ’’ਤਿ। ਸੋ ਤੇ ਕਰਣ੍ਡਕੇ વਿવਰਾਪੇਤ੍વਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਮਹਾਪਦੁਮਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਕਰਣ੍ਡਕਂ વਿવਰਾਪੇਸਿ। ਤੇਸਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਕਰਣ੍ਡਕੇਸੁ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪਿਤਦਿવਸੇਸੁਯੇવ ਪੁਞ੍ਞਿਦ੍ਧਿਯਾ ਅਙ੍ਗੁਟ੍ਠਤੋ ਖੀਰਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਭਾવਤ੍ਥਂ ਅਨ੍ਤੋਕਰਣ੍ਡਕੇ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ ਲਿਖਾਪੇਸਿ – ‘‘ਇਮੇ ਕੁਮਾਰਾ ਪਦੁਮવਤਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਪੁਤ੍ਤਾ, ਅਥ ਨੇ ਪਦੁਮવਤਿਯਾ
ਤਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਦੁਮવਤੀ ਮਾਤੁ ਸਞ੍ਞਂ ਅਦਾਸਿ – ‘‘ਹਤ੍ਥਿਗੀવਤੋ ਸਹਸ੍ਸਂ ਗਣ੍ਹ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਨਾਹਂ ਏવਰੂਪਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ વਿਸਹਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਸਾ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਿਂ વਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਾਮਿ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘‘ਮਮ ਧੀਤਾ ਪਦੁਮવਤਿਂ ਦੇવਿਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ વਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ। ਸਾ ‘‘ਯਂ વਾ ਤਂ વਾ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਹਸ੍ਸਚਙ੍ਕੋਟਕਂ ਗਣ੍ਹਿ। ਅਥ ਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਪਦੁਮવਤਿਂ ਦੇવਿਂ ਪਸ੍ਸਸਿ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਧੀਤਾ ਕਿਰ ਮੇ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਤੇ ‘‘ਕਹਂ ਪਨ ਸਾ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ
ਤੇਪਿ ਰਾਜਪੁਰਿਸਾ ਪਦੁਮવਤਿਯਾ ਨਿવੇਸਨਂ ਸੇਤਸਾਣੀਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍વਾ ਦ੍વਾਰੇ
ਰਾਜਾਪਿ ਖੋ ਤਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਾਯੋ ਤੇ, ਦੇવਿ, ਦਾਸਿਯੋ ਕਤ੍વਾ ਦੇਮੀ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘ਸਾਧੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਤਾਸਂ ਮਯ੍ਹਂ ਦਿਨ੍ਨਭਾવਂ ਸਕਲਨਗਰੇ ਜਾਨਾਪੇਹੀ’’ਤਿ। ਰਾਜਾ ਨਗਰੇ
ਅਥਾਪਰਭਾਗੇ ਤੇਸਂ ਕੁਮਾਰਾਨਂ ਕੀਲ਼ਨવਯੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਰਾਜਾ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਨਾਨਾવਿਧਂ ਕੀਲ਼ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਰੇਸਿ। ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੋਲ਼ਸવਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਕਾਲੇ ਸਬ੍ਬੇવ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਪਦੁਮਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ਮਙ੍ਗਲਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ
ਅਥ ਤੇਹਿ
ਸਾਪਿ ਖੋ ਪਦੁਮવਤੀ ਦੇવੀ ‘‘ਅਹਂ ਬਹੁਪੁਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਪੁਤ੍ਤਾ ਜਾਤਾ’’ਤਿ ਹਦਯਸੋਕਂ ਪਤ੍વਾ ਤੇਨੇવ ਸੋਕੇਨ ਕਾਲਙ੍ਕਤ੍વਾ ਰਾਜਗਹਨਗਰੇ ਦ੍વਾਰਗਾਮਕੇ ਸਹਤ੍ਥੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਜੀવਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਅਥਾਪਰਭਾਗੇ ਕੁਲਘਰਂ ਗਤਾ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤਂ ਯਾਗੁਂ ਹਰਮਾਨਾ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਅਟ੍ਠ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰવੇਲਾਯ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਪਸ੍ਸ, ਅਯ੍ਯ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ, ਏਤੇ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਭੋਜੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ
ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਸੇਸਾਨਂ ਸਞ੍ਞਂ ਅਦਂਸੁ – ‘‘ਮਾਰਿਸਾ ਅਜ੍ਜ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬੇવ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਾਤੁ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ। ਤੇ ਤੇਸਂ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ
ਸਾਪਿ ਯਾવਜੀવਂ ਕੁਸਲਂ ਕਤ੍વਾ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਦੇવਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ। ਨੀਲੁਪ੍ਪਲਗਬ੍ਭਸਮਾਨવਣ੍ਣਤਾਯ ਚਸ੍ਸਾ ਉਪ੍ਪਲવਣ੍ਣਾਤ੍વੇવ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ। ਅਥਸ੍ਸਾ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਰਾਜਾਨੋ ਚ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਚ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਦੂਤਂ ਪਹਿਣਿਂਸੁ ‘‘ਧੀਤਰਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਤੂ’’ਤਿ। ਅਪਹਿਣਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਾਹੋਸਿ। ਤਤੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਮਨਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਉਪਾਯਂ ਪਨੇਕਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਧੀਤਰਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ, ਅਮ੍ਮ, ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਸ੍ਸਾ ਪਚ੍ਛਿਮਭવਿਕਤ੍ਤਾ ਪਿਤੁ વਚਨਂ ਸੀਸੇ ਆਸਿਤ੍ਤਸਤਪਾਕਤੇਲਂ વਿਯ ਅਹੋਸਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਪਿਤਰਂ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਂ ਨੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ। ਤਸ੍ਸਾ ਅਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਾਯ ਏવ ਉਪੋਸਥਾਗਾਰੇ ਕਾਲવਾਰੋ ਪਾਪੁਣਿ। ਸਾ ਪਦੀਪਂ ਜਾਲੇਤ੍વਾ ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਦੀਪਸਿਖਾਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਠਿਤਾવ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾ ਤੇਜੋਕਸਿਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਝਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤਦੇવ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਅਰਹਤ੍ਤਫਲੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇવ ਚ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ॰ ਥੇਰੀ ੨.੨.ਉਪ੍ਪਲવਣ੍ਣਾਥੇਰੀਅਪਦਾਨ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞવਿਸਦਿਸਂ) –
‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਜਿਨੋ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨ ਪਾਰਗੂ।
ਇਤੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਕਪ੍ਪੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਨਾਯਕੋ॥
‘‘ਤਦਾਹਂ ਹਂਸવਤਿਯਂ, ਜਾਤਾ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲੇ ਅਹੁਂ।
ਨਾਨਾਰਤਨਪਜ੍ਜੋਤੇ, ਮਹਾਸੁਖਸਮਪ੍ਪਿਤਾ॥
‘‘ਉਪੇਤ੍વਾ
ਤਤੋ ਜਾਤਪ੍ਪਸਾਦਾਹਂ, ਉਪੇਮਿ ਸਰਣਂ ਜਿਨਂ॥
‘‘ਭਗવਾ ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੀਨਂ, ਅਗ੍ਗਂ વਣ੍ਣੇਸਿ ਨਾਯਕੋ।
ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਲਜ੍ਜਿਨਿਂ ਤਾਦਿਂ, ਸਮਾਧਿਝਾਨਕੋવਿਦਂ॥
‘‘ਤਦਾ ਮੁਦਿਤਚਿਤ੍ਤਾਹਂ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਅਭਿਕਙ੍ਖਿਨੀ।
ਨਿਮਨ੍ਤਿਤ੍વਾ ਦਸਬਲਂ, ਸਸਙ੍ਘਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ॥
‘‘ਭੋਜਯਿਤ੍વਾਨ ਸਤ੍ਤਾਹਂ, ਦਤ੍વਾਨ ਚ ਤਿਚੀવਰਂ।
ਸਤ੍ਤਮਾਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾਨ, ਉਪ੍ਪਲਾਦੇવਗਨ੍ਧਿਕਂ॥
‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਪਾਦੇ ਠਪੇਤ੍વਾਨ, ਞਾਣਮ੍ਹਿ ਅਭਿਪੂਜਯਿਂ।
ਨਿਪਚ੍ਚ ਸਿਰਸਾ ਪਾਦੇ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવਿਂ॥
‘‘ਯਾਦਿਸਾ વਣ੍ਣਿਤਾ વੀਰ, ਇਤੋ ਅਟ੍ਠਮਕੇ ਮੁਨਿ।
ਤਾਦਿਸਾਹਂ ਭવਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਦਿ ਸਿਜ੍ਝਤਿ ਨਾਯਕ॥
‘‘ਤਦਾ ਅવੋਚ ਮਂ ਸਤ੍ਥਾ, વਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾ ਹੋਤਿ ਦਾਰਿਕੇ।
ਅਨਾਗਤਮ੍ਹਿ ਅਦ੍ਧਾਨੇ, ਲਚ੍ਛਸੇ ਤਂ ਮਨੋਰਥਂ॥
‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ
ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
‘‘ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਾਯਾਦਾ, ਓਰਸਾ ਧਮ੍ਮਨਿਮ੍ਮਿਤਾ।
ਨਾਮੇਨੁਪ੍ਪਲવਣ੍ਣਾਤਿ, ਰੂਪੇਨ ਚ ਯਸਸ੍ਸਿਨੀ॥
‘‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਸੁ વਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਕਾਰਿਕਾ।
ਸਬ੍ਬਾਸવਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ, ਹੇਸ੍ਸਸੀ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾવਿਕਾ॥
‘‘ਤਦਾਹਂ
ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਪਰਿਚਰਿਂ, ਸਸਙ੍ਘਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ॥
‘‘ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਸੁਕਤੇਨ, ਚੇਤਨਾਪਣਿਧੀਹਿ ਚ।
ਜਹਿਤ੍વਾ ਮਾਨੁਸਂ ਦੇਹਂ, ਤਾવਤਿਂਸਮਗਚ੍ਛਹਂ॥
‘‘ਤਤੋ ਚੁਤਾਹਂ ਮਨੁਜੇ, ਉਪਪਨ੍ਨਾ ਸਯਮ੍ਭੁਨੋ।
ਉਪ੍ਪਲੇਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਮਦਾਸਹਂ॥
‘‘ਏਕਨવੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਨਾਮ ਨਾਯਕੋ।
ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਚਾਰੁਦਸ੍ਸਨੋ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਮਾ॥
‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਤਦਾ ਹੁਤ੍વਾ, ਬਾਰਾਣਸਿਪੁਰੁਤ੍ਤਮੇ।
ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾਨ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਸਸਙ੍ਘਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ॥
‘‘ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਦਿਤ੍વਾਨ, ਉਪ੍ਪਲੇਹਿ વਿਨਾਯਕਂ।
ਪੂਜਯਿਤ੍વਾ ਚੇਤਸਾવ, વਣ੍ਣਸੋਭਂ ਅਪਤ੍ਥਯਿਂ॥
‘‘ਇਮਮ੍ਹਿ ਭਦ੍ਦਕੇ ਕਪ੍ਪੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਬਨ੍ਧੁ ਮਹਾਯਸੋ।
ਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ વਦਤਂ વਰੋ॥
‘‘ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ
ਕਾਸਿਰਾਜਾ ਕਿਕੀ ਨਾਮ, ਬਾਰਾਣਸਿਪੁਰੁਤ੍ਤਮੇ॥
‘‘ਤਸ੍ਸਾਸਿਂ ਦੁਤਿਯਾ ਧੀਤਾ, ਸਮਣਗੁਤ੍ਤਸવ੍ਹਯਾ।
ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍વਾ ਜਿਨਗ੍ਗਸ੍ਸ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਸਮਰੋਚਯਿਂ॥
‘‘ਅਨੁਜਾਨਿ ਨ ਨੋ ਤਾਤੋ, ਅਗਾਰੇવ ਤਦਾ ਮਯਂ।
વੀਸવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, વਿਚਰਿਮ੍ਹ ਅਤਨ੍ਦਿਤਾ॥
‘‘ਕੋਮਾਰਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਰਾਜਕਞ੍ਞਾ ਸੁਖੇਧਿਤਾ।
ਬੁਦ੍ਧੋਪਟ੍ਠਾਨਨਿਰਤਾ, ਮੁਦਿਤਾ ਸਤ੍ਤਧੀਤਰੋ॥
‘‘ਸਮਣੀ ਸਮਣਗੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਭਿਕ੍ਖੁਦਾਯਿਕਾ।
ਧਮ੍ਮਾ ਚੇવ ਸੁਧਮ੍ਮਾ ਚ, ਸਤ੍ਤਮੀ ਸਙ੍ਘਦਾਯਿਕਾ॥
‘‘ਅਹਂ ਖੇਮਾ ਚ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞਾ, ਪਟਾਚਾਰਾ ਚ ਕੁਣ੍ਡਲਾ।
ਕਿਸਾਗੋਤਮੀ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਾ, વਿਸਾਖਾ ਹੋਤਿ ਸਤ੍ਤਮੀ॥
‘‘ਤੇਹਿ
ਜਹਿਤ੍વਾ ਮਾਨੁਸਂ ਦੇਹਂ, ਤਾવਤਿਂਸਮਗਚ੍ਛਹਂ॥
‘‘ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ, ਉਪਪਨ੍ਨਾ ਮਹਾਕੁਲੇ।
ਪੀਤਂ ਮਟ੍ਠਂ વਰਂ ਦੁਸ੍ਸਂ, ਅਦਂ ਅਰਹਤੋ ਅਹਂ॥
‘‘ਤਤੋ ਚੁਤਾਰਿਟ੍ਠਪੁਰੇ, ਜਾਤਾ વਿਪ੍ਪਕੁਲੇ ਅਹਂ।
ਧੀਤਾ ਤਿਰਿਟਿવਚ੍ਛਸ੍ਸ, ਉਮ੍ਮਾਦਨ੍ਤੀ ਮਨੋਹਰਾ॥
‘‘ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਜਨਪਦੇ, ਕੁਲੇ ਅਞ੍ਞਤਰੇ ਅਹਂ।
ਪਸੂਤਾ ਨਾਤਿਫੀਤਮ੍ਹਿ, ਸਾਲਿਂ ਗੋਪੇਮਹਂ ਤਦਾ॥
‘‘ਦਿਸ੍વਾ
ਦਤ੍વਾ ਪਦੁਮਚ੍ਛਨ੍ਨਾਨਿ, ਪਞ੍ਚ ਪੁਤ੍ਤਸਤਾਨਿਹਂ॥
‘‘ਪਤ੍ਥਯਿਂ ਤੇਪਿ ਪਤ੍ਥੇਸੁਂ, ਮਧੁਂ ਦਤ੍વਾ ਸਯਮ੍ਭੁਨੋ।
ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਅਰਞ੍ਞੇਹਂ, ਅਜਾਯਿਂ ਪਦੁਮੋਦਰੇ॥
‘‘ਕਾਸਿਰਞ੍ਞੋ ਮਹੇਸੀਹਂ, ਹੁਤ੍વਾ ਸਕ੍ਕਤਪੂਜਿਤਾ।
ਅਜਨਿਂ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਨੂਨਂ ਸਤਪਞ੍ਚਕਂ॥
‘‘ਯਦਾ ਤੇ ਯੋਬ੍ਬਨਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਾ ਜਲਕੀਲ਼ਿਤਂ।
ਦਿਸ੍વਾ ਓਪਤ੍ਤਪਦੁਮਂ, ਆਸੁਂ ਪਚ੍ਚੇਕਨਾਯਕਾ॥
‘‘ਸਾਹਂ ਤੇਹਿ વਿਨਾਭੂਤਾ, ਸੁਤવੀਰੇਹਿ ਸੋਕਿਨੀ।
ਚੁਤਾ ਇਸਿਗਿਲਿਪਸ੍ਸੇ, ਗਾਮਕਮ੍ਹਿ ਅਜਾਯਿਹਂ॥
‘‘ਯਦਾ
ਯਾਗੁਂ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ, ਅਟ੍ਠ ਪਚ੍ਚੇਕਨਾਯਕੇ॥
‘‘ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਗਾਮਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ, ਦਿਸ੍વਾ ਪੁਤ੍ਤੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਂ।
ਖੀਰਧਾਰਾ વਿਨਿਗ੍ਗਚ੍ਛਿ, ਤਦਾ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਪੇਮਸਾ॥
‘‘ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਅਦਂ ਯਾਗੁਂ, ਪਸਨ੍ਨਾ ਸੇਹਿ ਪਾਣਿਭਿ।
ਤਤੋ ਚੁਤਾਹਂ ਤਿਦਸਂ, ਨਨ੍ਦਨਂ ਉਪਪਜ੍ਜਹਂ॥
‘‘ਅਨੁਭੋਤ੍વਾ ਸੁਖਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਸਂਸਰਿਤ੍વਾ ਭવਾਭવੇ।
ਤવਤ੍ਥਾਯ ਮਹਾવੀਰ, ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਞ੍ਚ ਜੀવਿਤਂ॥
‘‘ਧੀਤਾ
ਬਹੁਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਕਤਂ ਮੇ ਅਤਿਦੁਕ੍ਕਰਂ॥
‘‘ਰਾਹੁਲੋ
ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮ੍ਭવੇ ਜਾਤਾ, ਸਮਾਨਚ੍ਛਨ੍ਦਮਾਨਸਾ॥
‘‘ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਏਕਤੋ ਹੋਤਿ, ਜਾਤਿਯਾਪਿ ਚ ਏਕਤੋ।
ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਭવੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ, ਉਭੋਪਿ ਨਾਨਾਸਮ੍ਭવਾ॥
‘‘ਪੁਰਿਮਾਨਂ ਜਿਨਗ੍ਗਾਨਂ, ਸਙ੍ਗਮਂ ਤੇ ਨਿਦਸ੍ਸਿਤਂ।
ਅਧਿਕਾਰਂ ਬਹੁਂ ਮਯ੍ਹਂ, ਤੁਯ੍ਹਤ੍ਥਾਯ ਮਹਾਮੁਨਿ॥
‘‘ਯਂ ਮਯਾ ਪੂਰਿਤਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਕੁਸਲਂ ਸਰ ਮੇ ਮੁਨਿ।
ਤવਤ੍ਥਾਯ ਮਹਾવੀਰ, ਪੁਞ੍ਞਂ ਉਪਚਿਤਂ ਮਯਾ॥
‘‘ਅਭਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾ, વਾਰਯਨ੍ਤਿ ਅਨਾਚਾਰਂ।
ਤવਤ੍ਥਾਯ ਮਹਾવੀਰ, ਚਤ੍ਤਂ ਮੇ ਜੀવਿਤਂ ਬਹੁਂ॥
‘‘ਏવਂ ਬਹੁવਿਧਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਚ ਬਹੁਬ੍ਬਿਧਾ।
ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਭવੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ, ਜਾਤਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਪੁਰੇ॥
‘‘ਮਹਾਧਨਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲੇ, ਸੁਖਿਤੇ ਸਜ੍ਜਿਤੇ ਤਥਾ।
ਨਾਨਾਰਤਨਪਜ੍ਜੋਤੇ, ਸਬ੍ਬਕਾਮਸਮਿਦ੍ਧਿਨੇ॥
‘‘ਸਕ੍ਕਤਾ ਪੂਜਿਤਾ ਚੇવ, ਮਾਨਿਤਾਪਚਿਤਾ ਤਥਾ।
ਰੂਪਸੀਰਿਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕੁਲੇਸੁ ਅਭਿਸਕ੍ਕਤਾ॥
‘‘ਅਤੀવ ਪਤ੍ਥਿਤਾ ਚਾਸਿਂ, ਰੂਪਸੋਭਸਿਰੀਹਿ ਚ।
ਪਤ੍ਥਿਤਾ
‘‘ਅਗਾਰਂ ਪਜਹਿਤ੍વਾਨ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ।
ਅਡ੍ਢਮਾਸੇ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ, ਚਤੁਸਚ੍ਚਮਪਾਪੁਣਿਂ॥
‘‘ਇਦ੍ਧਿਯਾ
ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਾਦੇ વਨ੍ਦਿਸ੍ਸਂ, ਲੋਕਨਾਥਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ॥
‘‘ਇਦ੍ਧੀਸੁ ਚ વਸੀ ਹੋਮਿ, ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ।
ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਸ੍ਸ, વਸੀ ਹੋਮਿ ਮਹਾਮੁਨੇ॥
‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ
ਸਬ੍ਬਾਸવਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ॥
‘‘ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ, ਪਟਿਭਾਨੇ ਤਥੇવ ਚ।
ਞਾਣਂ ਮੇ વਿਮਲਂ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਪਭਾવੇਨ ਮਹੇਸਿਨੋ॥
‘‘ਚੀવਰਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਞ੍ਚ, ਪਚ੍ਚਯਂ ਸਯਨਾਸਨਂ।
ਖਣੇਨ ਉਪਨਾਮੇਨ੍ਤਿ, ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ॥
‘‘ਜਿਨੋ ਤਮ੍ਹਿ ਗੁਣੇ ਤੁਟ੍ਠੋ, ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ ਮਂ।
ਅਗ੍ਗਾ ਇਦ੍ਧਿਮਤੀਨਨ੍ਤਿ
‘‘ਪਰਿਚਿਣ੍ਣੋ ਮਯਾ ਸਤ੍ਥਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ।
ਓਹਿਤੋ ਗਰੁਕੋ ਭਾਰੋ, ਭવਨੇਤ੍ਤਿਸਮੂਹਤਾ॥
‘‘ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਨਗਾਰਿਯਂ।
ਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਕ੍ਖਯੋ॥
‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ॰… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਅਯਂ ਪਨ ਥੇਰੀ ਯਦਾ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਨਗਰਦ੍વਾਰੇ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਾਤੁਂ ਕਣ੍ਡਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਉਪਗਞ੍ਛਿ, ਤਦਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਏવਮਾਹ – ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਦਿ ਭਗવਾ ਅਨੁਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਇਦਂ ਕਾਰਣਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍વਾ
੨੨੪.
‘‘ਉਭੋ ਮਾਤਾ ਚ ਧੀਤਾ ਚ, ਮਯਂ ਆਸੁਂ ਸਪਤ੍ਤਿਯੋ।
ਤਸ੍ਸਾ ਮੇ ਅਹੁ ਸਂવੇਗੋ, ਅਬ੍ਭੁਤੋ ਲੋਮਹਂਸਨੋ॥
੨੨੫.
‘‘ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਕਾਮਾ ਅਸੁਚੀ, ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਾ ਬਹੁਕਣ੍ਟਕਾ।
ਯਤ੍ਥ ਮਾਤਾ ਚ ਧੀਤਾ ਚ, ਸਭਰਿਯਾ ਮਯਂ ਅਹੁਂ॥
੨੨੬.
‘‘ਕਾਮੇਸ੍વਾਦੀਨવਂ
ਸਾ ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਰਾਜਗਹੇ, ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਨਗਾਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ॥ –
ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ।
ਤਤ੍ਥ ਉਭੋ ਮਾਤਾ ਚ ਧੀਤਾ ਚ, ਮਯਂ ਆਸੁਂ ਸਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਮਾਤਾ ਚ ਧੀਤਾ ਚਾਤਿ ਉਭੋ ਮਯਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਹੁਮ੍ਹ।
ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ વਾਣਿਜਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾਯ ਪਚ੍ਚੂਸવੇਲਾਯਂ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਗਬ੍ਭੋ ਸਣ੍ਠਾਸਿ, ਸਾ ਤਂ ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ। વਾਣਿਜੋ ‘‘ਉਭੋ ਮਾਤਾ ਚ ਧੀਤਾ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸਾ ਝਾਨਸੁਖੇਨ ਫਲਸੁਖੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖੇਨ ਚ વੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੀ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸੀ’’ਤਿ।
ਤਤ੍ਥ ਅਸੁਚੀਤਿ ਕਿਲੇਸਾਸੁਚਿਪਗ੍ਘਰਣੇਨ ਅਸੁਚੀ। ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਾਤਿ વਿਸਗਨ੍ਧવਾਯਨੇਨ ਪੂਤਿਗਨ੍ਧਾ। ਬਹੁਕਣ੍ਟਕਾਤਿ વਿਸੂਯਿਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਸੁਚਰਿਤવਿਨਿવਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਬਹੁવਿਧਕਿਲੇਸਕਣ੍ਟਕਾ। ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ ਸਤ੍ਤਿਸੂਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇਸੁ। ਸਭਰਿਯਾਤਿ ਸਮਾਨਭਰਿਯਾ, ਸਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
੨੨੭.
‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ વਿਸੋਧਿਤਂ।
ਚੇਤੋਪਰਿਚ੍ਚਞਾਣਞ੍ਚ, ਸੋਤਧਾਤੁ વਿਸੋਧਿਤਾ॥
੨੨੮.
‘‘ਇਦ੍ਧੀਪਿ ਮੇ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਪਤ੍ਤੋ ਮੇ ਆਸવਕ੍ਖਯੋ।
ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ’’॥
‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਦ੍વੇ ਗਾਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਗਤવਿਸੇਸਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾਯ ਚੇਤੋਪਰਿਚ੍ਚਞਾਣਨ੍ਤਿ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਂ, ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ, ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
੨੨੯.
‘‘ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਤ੍વਾ, ਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਰਥਂ ਅਹਂ।
ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਾਦੇ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ, ਲੋਕਨਾਥਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ’’ਤਿ॥ –
ਅਯਂ ਗਾਥਾ ਯਦਾ ਭਗવਾ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਾਤੁਂ ਕਣ੍ਡਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਤਦਾ ਅਯਂ ਥੇਰੀ ਏવਰੂਪਂ ਰਥਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍વਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭਗવਾ ‘‘ਅਹਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਮਦਨਿਮ੍ਮਥਨਾਯ, ਅਨੁਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਤਂ ਸਦ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਤ੍વਾ, ਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਰਥਂ ਅਹਨ੍ਤਿ ਚਤੂਹਿ ਅਸ੍ਸੇਹਿ ਯੋਜਿਤਂ ਰਥਂ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪਾਦੇ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
੨੩੦.
‘‘ਸੁਪੁਪ੍ਫਿਤਗ੍ਗਂ
ਨ
ਤਤ੍ਥ ਸੁਪੁਪ੍ਫਿਤਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪੁਪ੍ਫਿਤਅਗ੍ਗਂ, ਅਗ੍ਗਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬਫਾਲਿਪੁਲ੍ਲਨ੍ਤੀ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਾਦਪਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਂ, ਇਧ ਪਨ ਸਾਲਰੁਕ੍ਖੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ਏਕਾ ਤੁવਨ੍ਤਿ ਏਕਿਕਾ ਤ੍વਂ ਇਧ ਤਿਟ੍ਠਸਿ। ਨ ਚਾਪਿ ਤੇ ਦੁਤਿਯੋ ਅਤ੍ਥਿ ਕੋਚੀਤਿ ਤવ ਸਹਾਯਭੂਤੋ ਆਰਕ੍ਖਕੋ ਕੋਚਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਦੁਤਿਯੋ ਕੋਚਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਸਦਿਸਰੂਪਾ ਏਕਿਕਾવ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਜਨવਿવਿਤ੍ਤੇ ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਸਿ। ਬਾਲੇ ਨ ਤ੍વਂ ਭਾਯਸਿ ਧੁਤ੍ਤਕਾਨਨ੍ਤਿ ਤਰੁਣਿਕੇ ਤ੍વਂ ਧੁਤ੍ਤਪੁਰਿਸਾਨਂ ਕਥਂ ਨ ਭਾਯਸਿ, ਸਕਿਞ੍ਚਨਕਾਰਿਨੋ ਧੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਇਮਂ ਕਿਰ ਗਾਥਂ ਮਾਰੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਥੇਰਿਂ ਸੁਪੁਪ੍ਫਿਤੇ ਸਾਲવਨੇ ਦਿવਾવਿਹਾਰਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍વਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਿવੇਕਤੋ વਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਕਾਮੋ વੀਮਂਸਨ੍ਤੋ ਆਹ। ਅਥ ਨਂ ਥੇਰੀ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜੇਨ੍ਤੀ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾવવਸੇਨ –
੨੩੧.
‘‘ਸਤਂ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿਪਿ ਧੁਤ੍ਤਕਾਨਂ, ਸਮਾਗਤਾ ਏਦਿਸਕਾ ਭવੇਯ੍ਯੁਂ।
ਲੋਮਂ ਨ ਇਞ੍ਜੇ ਨਪਿ ਸਮ੍ਪવੇਧੇ, ਕਿਂ ਮੇ ਤੁવਂ ਮਾਰ ਕਰਿਸ੍ਸਸੇਕੋ॥
੨੩੨.
‘‘ਏਸਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਾਮਿ, ਕੁਚ੍ਛਿਂ વਾ ਪવਿਸਾਮਿ ਤੇ।
ਭਮੁਕਨ੍ਤਰੇ ਤਿਟ੍ਠਾਮਿ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿਂ ਮਂ ਨ ਦਕ੍ਖਸਿ॥
੨੩੩.
‘‘ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਹਿ
ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ॥
੨੩੪.
‘‘ਸਤ੍ਤਿਸੂਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ, ਖਨ੍ਧਾਸਂ ਅਧਿਕੁਟ੍ਟਨਾ।
ਯਂ ਤ੍વਂ ਕਾਮਰਤਿਂ ਬ੍ਰੂਸਿ, ਅਰਤੀ ਦਾਨਿ ਸਾ ਮਮ॥
੨੩੫.
‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ વਿਹਤਾ ਨਨ੍ਦੀ, ਤਮੋਖਨ੍ਧੋ ਪਦਾਲਿਤੋ।
ਏવਂ ਜਾਨਾਹਿ ਪਾਪਿਮ, ਨਿਹਤੋ ਤ੍વਮਸਿ ਅਨ੍ਤਕਾ’’ਤਿ॥ –
ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ।
ਤਤ੍ਥ ਸਤਂ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿਪਿ ਧੁਤ੍ਤਕਾਨਂ ਸਮਾਗਤਾ ਏਦਿਸਕਾ ਭવੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਯਾਦਿਸਕੋ ਤ੍વਂ ਏਦਿਸਕਾ ਏવਰੂਪਾ ਅਨੇਕਸਤਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾਪਿ ਧੁਤ੍ਤਕਾ ਸਮਾਗਤਾ ਯਦਿ ਭવੇਯ੍ਯੁਂ। ਲੋਮਂ ਨ ਇਞ੍ਜੇ ਨਪਿ ਸਮ੍ਪવੇਧੇਤਿ ਲੋਮਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਇਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਨ ਸਮ੍ਪવੇਧੇਯ੍ਯ। ਕਿਂ ਮੇ ਤੁવਂ ਮਾਰ ਕਰਿਸ੍ਸਸੇਕੋਤਿ ਮਾਰ, ਤ੍વਂ ਏਕਕੋવ ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ?
ਇਦਾਨਿ ਮਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਞ੍ਚਿਪਿ ਕਾਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਤਂਯੇવ વਿਭਾવੇਨ੍ਤੀ ‘‘ਏਸਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਾਮੀ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਮਾਰ, ਏਸਾਹਂ ਤવ ਪੁਰਤੋ ਠਿਤਾવ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਾਮਿ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਤੇ ਕੁਚ੍ਛਿਂ વਾ ਪવਿਸਾਮਿ, ਭਮੁਕਨ੍ਤਰੇ વਾ ਤਿਟ੍ਠਾਮਿ, ਏવਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿਞ੍ਚ ਮਂ ਤ੍વਂ ਨ ਪਸ੍ਸਸਿ।
ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਹਿ વਸੀਭੂਤਾਹਂ, ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਸੁਭਾવਿਤਾ, ਅਹਂ ਚਮ੍ਹਿ ਮਾਰ, ਮਯ੍ਹਂ ਚਿਤ੍ਤਂ વਸੀਭਾવਪ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਮਯਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਂ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਾਯ ਇਦ੍ਧਿવਿਸਯਤਾਯ ਪਹੋਮੀਤਿ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ।
ਉਪ੍ਪਲવਣ੍ਣਾਥੇਰੀਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
ਦ੍વਾਦਸਨਿਪਾਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।