੫੬. ਯਸવਗ੍ਗੋ
੧. ਯਸਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ
ਛਪ੍ਪਞ੍ਞਾਸਮੇ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਓਗ੍ਗਯ੍ਹਾਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਯਸਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਪਦਾਨਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਸੁਮੇਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ ਨਾਗਰਾਜਾ ਹੁਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭવਨਂ ਨੇਤ੍વਾ ਮਹਾਦਾਨਂ ਪવਤ੍ਤੇਸਿ, ਭਗવਨ੍ਤਂ ਮਹਗ੍ਘੇਨ ਤਿਚੀવਰੇਨ ਅਚ੍ਛਾਦੇਸਿ, ਏਕੇਕਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਮਹਗ੍ਘੇਨੇવ ਪਚ੍ਚੇਕਦੁਸ੍ਸਯੁਗੇਨ ਸਬ੍ਬੇਨ ਚ ਸਮਣਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਨ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਮਹਾਬੋਧਿਮਣ੍ਡਲਂ ਸਤ੍ਤਹਿ ਰਤਨੇਹਿ ਪੂਜੇਸਿ। ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸਿ। ਏવਂ ਸੋ ਸੁਗਤੀਸੁਯੇવ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਮਹਾવਿਭવਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਯਸੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ ਪਰਮਸੁਖੁਮਾਲੋ। ਤਸ੍ਸ ਤਯੋ ਪਾਸਾਦਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਏਕੋ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕੋ, ਏਕੋ ਗਿਮ੍ਹਿਕੋ, ਏਕੋ વਸ੍ਸਿਕੋਤਿ। ਸੋ વਸ੍ਸਿਕੇ ਪਾਸਾਦੇ વਸ੍ਸਿਕੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਨਿਪ੍ਪੁਰਿਸੇਹਿ ਤੂਰਿਯੇਹਿ ਪਰਿਚਾਰਯਮਾਨੋ વਸਤਿ, ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦਂ ਨ ਓਤਰਤਿ। ਹੇਮਨ੍ਤਿਕੇ ਪਾਸਾਦੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਸੁਫੁਸਿਤવਾਤਪਾਨਕવਾਟੇ ਤਤ੍ਥੇવ ਪਟਿવਸਤਿ। ਗਿਮ੍ਹਿਕੇ ਪਾਸਾਦੇ ਬਹੁਕવਾਟવਾਤਪਾਨਜਾਲਾਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਤ੍ਥੇવ વਸਤਿ। ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਨਂ ਸੁਖੁਮਾਲਤਾਯ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਸਜ੍ਜਾਦਿਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਸਿਮ੍ਬਲਿਤੁਲਾਦਿਪੁਣ੍ਣਸਭਾવੇ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਉਪਧਾਨਾਨਿ ਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਰੋਤਿ। ਏવਂ ਦੇવਲੋਕੇ ਦੇવਕੁਮਾਰੋ વਿਯ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਸ੍ਸ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤਸ੍ਸ ਪਰਿਚਾਰਯਮਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇવ ਨਿਦ੍ਦਾ ਓਕ੍ਕਮਿ, ਪਰਿਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਨਿਦ੍ਦਾ ਓਕ੍ਕਮਿ, ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਯੋ ਚ ਤੇਲਪਦੀਪੋ ਝਾਯਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਯਸੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇવ ਪਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਅਦ੍ਦਸ ਸਕਂ ਪਰਿਜਨਂ ਸੁਪਨ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਕਚ੍ਛੇ વੀਣਂ, ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਕਣ੍ਠੇ ਮੁਦਿਙ੍ਗਂ, ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਕਚ੍ਛੇ ਆਲ਼ਮ੍ਬਰਂ, ਅਞ੍ਞਂ વਿਕੇਸਿਕਂ, વਿਕ੍ਖੇਲ਼ਿਕਂ, ਅਞ੍ਞਾ વਿਪ੍ਪਲਪਨ੍ਤਿਯੋ ਹਤ੍ਥਪਤ੍ਤਂ ਸੁਸਾਨਂ ਮਞ੍ਞੇ, ਦਿਸ੍વਾਨਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਣ੍ਠਾਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਯਸੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ – ‘‘ਉਪਦ੍ਦੁਤਂ વਤ ਭੋ, ਉਪਸ੍ਸਟ੍ਠਂ વਤ ਭੋ’’ਤਿ।
ਅਥ
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗવਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਯ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਚਙ੍ਕਮਤਿ, ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗવਾ ਯਸਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਦੂਰਤੋવ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਦਿਸ੍વਾਨ ਚਙ੍ਕਮਾ ਓਰੋਹਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਅਥ ਖੋ ਯਸੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਤੋ ਅવਿਦੂਰੇ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ – ‘‘ਉਪਦ੍ਦੁਤਂ વਤ ਭੋ, ਉਪਸ੍ਸਟ੍ਠਂ વਤ ਭੋ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਯਸਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ
ਅਥ ਖੋ ਯਸਸ੍ਸ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਪਾਸਾਦਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍વਾ ਯਸਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ ਯੇਨ ਸੇਟ੍ਠਿ ਗਹਪਤਿ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਗਹਪਤਿਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇ ਗਹਪਤਿ ਯਸੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਸੇਟ੍ਠਿ ਗਹਪਤਿ, ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਾ ਅਸ੍ਸਦੂਤੇ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਸਾਮਂਯੇવ ਯੇਨ ਇਸਿਪਤਨਂ ਮਿਗਦਾਯੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਸੇਟ੍ਠਿ ਗਹਪਤਿ, ਸੁવਣ੍ਣਪਾਦੁਕਾਨਂ ਨਿਕ੍ਖੇਪਂ, ਦਿਸ੍વਾਨ ਤਂਯੇવ ਅਨੁਗਮਾਸਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗવਾ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਗਹਪਤਿਂ ਦੂਰਤੋવ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਦਿਸ੍વਾਨ ਭਗવਤੋ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਤਥਾਰੂਪਂ ਇਦ੍ਧਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੇਯ੍ਯਂ, ਯਥਾ ਸੇਟ੍ਠਿ ਗਹਪਤਿ ਇਧ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਇਧ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਯਸਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਤਥਾਰੂਪਂ ਇਦ੍ਧਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੇਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਗਹਪਤਿ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ
ਅਥ ਖੋ ਯਸਸ੍ਸ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਿਤੁਨੋ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਂ ਯਥਾવਿਦਿਤਂ ਭੂਮਿਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਯવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਤੋ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਯਸਸ੍ਸ ਖੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਿਤੁਨੋ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਂ ਯਥਾવਿਦਿਤਂ ਭੂਮਿਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਅਭਬ੍ਬੋ ਖੋ ਯਸੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਕਾਮੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਗਾਰਿਕਭੂਤੋ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਤਂ ਇਦ੍ਧਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਤਂ ਇਦ੍ਧਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਸਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਗਹਪਤਿ ਯਸਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ, ਦਿਸ੍વਾਨ ਯਸਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਮਾਤਾ ਤੇ ਤਾਤ, ਯਸ, ਪਰਿਦੇવਸੋਕਸਮਾਪਨ੍ਨਾ, ਦੇਹਿ ਮਾਤੁਯਾ ਜੀવਿਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਯਸੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਲ੍ਲੋਕੇਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਗਹਪਤਿਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਗਹਪਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਸੇਕ੍ਖੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸੇਕ੍ਖੇਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਦਿਟ੍ਠੋ વਿਦਿਤੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤਯਾ, ਤਸ੍ਸ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਂ ਯਥਾવਿਦਿਤਂ ਭੂਮਿਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਭਬ੍ਬੋ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਗਹਪਤਿ, ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਕਾਮੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਗਾਰਿਕਭੂਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’। ‘‘ਯਸਸ੍ਸ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੇਕ੍ਖੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸੇਕ੍ਖੇਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਦਿਟ੍ਠੋ વਿਦਿਤੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤਯਾ, ਤਸ੍ਸ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਂ ਯਥਾવਿਦਿਤਂ ਭੂਮਿਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਅਭਬ੍ਬੋ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਯਸੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਕਾਮੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਗਾਰਿਕਭੂਤੋ’’ਤਿ। ‘‘ਲਾਭਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਸਸ੍ਸ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਸੁਲਦ੍ਧਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਸਸ੍ਸ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ
੧. ਅਰਹਾ ਪਨ ਹੁਤ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਾਪਦਾਨਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਓਗ੍ਗਯ੍ਹਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਮੁਦ੍ਦਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮੁਦ੍ਦਾਯ ਸਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਤੋ ਸਮੁਦ੍ਦੋ, ਅਥ વਾ ਸਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਦਿਯਤਿ ਖੋਭਿਯਤਿ ਪਸੋਧਿਯਤਿ ਘੋਸਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਲੁਲ਼ਿਯਤੀਤਿ ਸਮੁਦ੍ਦੋ, ਮਹਨ੍ਤੋ ਚ ਸੋ ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਚਾਤਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ, ਤਂ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ। ਓਗ੍ਗਯ੍ਹਾਤਿ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍વਾ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ, ਸਾਮ੍ਯਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਉਪਯੋਗવਚਨਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਭવਨਂ ਮੇ ਸੁਮਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭવਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿવਸਨ੍ਤਿ ਚਤੂਹਿ ਇਰਿਯਾਪਥੇਹਿ વਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਭવਨਂ, ਮਯ੍ਹਂ ਤਂ ਭવਨਂ ਤਂ વਿਮਾਨਂ ਤਂ ਪਾਸਾਦਂ ਪਞ੍ਚਪਾਕਾਰਕੂਟਾਗਾਰੇਹਿ ਸਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਮਾਪਿਤਂ ਨਗਰਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਲੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਨਿਮ੍ਮਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੁਨਿਮ੍ਮਿਤਾ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਤਿ ਸੁਮਹਨ੍ਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਭੂਤਾ ਇਤਾ ਗਤਾ ਪવਤ੍ਤਾ ਖਣਿਤਾ ਕਤਾਤਿ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀ, ਮਚ੍ਛਕਚ੍ਛਪਪੁਪ੍ਫਪੁਲਿਨਤਿਤ੍ਥਮਧੁਰੋਦਕਾਦੀਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਚਕ੍ਕવਾਕੂਪਕੂਜਿਤਾਤਿ ਚਕ੍ਕવਾਕਕੁਕ੍ਕੁਟਹਂਸਾਦੀਹਿ ਕੂਜਿਤਾ ਘੋਸਿਤਾ ਨਾਦਿਤਾ ਸਾ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਇਤੋ ਪਰਂ ਨਦੀવਨਦ੍વਿਪਦਚਤੁਪ੍ਪਦਪਾਦਪਪਕ੍ਖੀਨਂ વਣ੍ਣਞ੍ਚ ਸੁਮੇਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਦਸ੍ਸਨਞ੍ਚ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਸੁਮੇਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਦਾਨਕ੍ਕਮਞ੍ਚ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।
ਲੋਕਾਹੁਤਿਪਟਿਗ੍ਗਹਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਲੋਕੇ ਆਹੁਤਿ ਲੋਕਾਹੁਤਿ, ਕਾਮਰੂਪਾਰੂਪਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਆਹੁਤਿਂ ਪੂਜਾਸਕ੍ਕਾਰਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਲੋਕਾਹੁਤਿਪਟਿਗ੍ਗਹਂ, ਸੁਮੇਧਂ ਭਗવਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਂ ਬ੍ਯਾਕਰਣਦਾਨਞ੍ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਫਲਞ੍ਚ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવਾਤਿ।
ਯਸਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
੨. ਨਦੀਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ
ਦੁਤਿਯਾਪਦਾਨੇ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਦੀਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਪਦਾਨਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਰੋਪਿਤਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਮਨੋਸਿਲਾવਣ੍ਣਂ ਏਕਂ ਅਮ੍ਬਫਲਂ ਅਦਾਸਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਮਗਧਰਟ੍ਠੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਾਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਘਰਾવਾਸਂ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਤੀਹਿ ਤਾਪਸਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਅਸ੍ਸਮਂ ਮਾਪੇਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ। ਨਦੀਤੀਰੇ વਸਨਤੋ ਕਸ੍ਸਪਗੋਤ੍ਤਤਾਯ ਚ ਨਦੀਕਸ੍ਸਪੋਤਿ ਸਮਞ੍ਞਾ ਅਹੋਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਸਪਰਿਸਸ੍ਸ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਭਾવੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਅਦਾਸਿ। ਸੋ ਭਗવਤੋ ਗਯਾਸੀਸੇ ਆਦਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯ ਦੇਸਨਾਯ (ਮਹਾવ॰ ੫੪; ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੪.੨੮) ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ।
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾ – ਸਤ੍ਥਾ ਯਸਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍વਾ ਉਰੁવੇਲਾਯਂ ਤਯੋ ਭਾਤਿਕਜਟਿਲੇ ਦਮੇਤੁਂ ਯੇਨ ਉਰੁવੇਲਾ ਤਦવਸਰਿ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਉਰੁવੇਲਾਯਂ ਤਯੋ ਜਟਿਲਾ ਪਟਿવਸਨ੍ਤਿ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਨਦੀਕਸ੍ਸਪੋ ਗਯਾਕਸ੍ਸਪੋਤਿ, ਤੇਸੁ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਜਟਿਲੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਟਿਲਸਤਾਨਂ ਨਾਯਕੋ ਹੋਤਿ વਿਨਾਯਕੋ ਅਗ੍ਗੋ ਪਮੁਖੋ ਪਾਮੋਕ੍ਖੋ, ਨਦੀਕਸ੍ਸਪੋ ਜਟਿਲੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਜਟਿਲਸਤਾਨਂ ਨਾਯਕੋ ਹੋਤਿ વਿਨਾਯਕੋ ਅਗ੍ਗੋ ਪਮੁਖੋ ਪਾਮੋਕ੍ਖੋ, ਗਯਾਕਸ੍ਸਪੋ ਜਟਿਲੋ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਜਟਿਲਸਤਾਨਂ ਨਾਯਕੋ ਹੋਤਿ વਿਨਾਯਕੋ ਅਗ੍ਗੋ ਪਮੁਖੋ ਪਾਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਯੇਨ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਂ ਜਟਿਲਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਚੇ ਤੇ, ਕਸ੍ਸਪ, ਅਗਰੁ, વਸੇਯ੍ਯਾਮ ਏਕਰਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਯਾਗਾਰੇ’’ਤਿ। ਨ ਖੋ ਮੇ, ਮਹਾਸਮਣ, ਗਰੁ, ਚਣ੍ਡੇਤ੍ਥ ਨਾਗਰਾਜਾ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਆਸਿવਿਸੋ ਘੋਰવਿਸੋ, ਸੋ ਤਂ ਮਾ વਿਹੇਠੇਸੀਤਿ। ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਭਗવਾ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਂ ਜਟਿਲਂ ਏਤਦવੋਚ…ਪੇ॰… ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ…ਪੇ॰… ਸੋ ਤਂ ਮਾ વਿਹੇਠੇਸੀਤਿ। ਅਪ੍ਪੇવ ਮਂ ਨ વਿਹੇਠੇਯ੍ਯ, ਇਙ੍ਘ ਤ੍વਂ, ਕਸ੍ਸਪ, ਅਨੁਜਾਨਾਹਿ ਅਗ੍ਯਾਗਾਰਨ੍ਤਿ
ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਸੋ ਨਾਗੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪવਿਟ੍ਠਂ, ਦਿਸ੍વਾ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਪਧੂਪਾਯਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਤੋ ਏਤਦਹੋਸਿ
‘‘ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯਂ ਭਗવਾ, ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਂ ਜਟਿਲਂ ਅવੋਚ।
ਸਚੇ ਤੇ ਕਸ੍ਸਪ ਅਗਰੁ, વਿਹਰੇਮੁ ਅਜ੍ਜਣ੍ਹੋ ਅਗ੍ਗਿਸਾਲਮ੍ਹੀ’’ਤਿ॥
‘‘ਨ ਖੋ ਮੇ ਮਹਾਸਮਣ ਗਰੁ, ਫਾਸੁਕਾਮੋવ ਤਂ ਨਿવਾਰੇਮਿ।
ਚਣ੍ਡੇਤ੍ਥ ਨਾਗਰਾਜਾ, ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਆਸਿવਿਸੋ ਘੋਰવਿਸੋ।
ਸੋ ਤਂ ਮਾ વਿਹੇਠੇਸੀ’’ਤਿ॥
‘‘ਅਪ੍ਪੇવ
ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ, ਅਭੀਤੋ ਪਾવਿਸਿ ਭਯਮਤੀਤੋ॥
‘‘ਦਿਸ੍વਾ ਇਸਿਂ ਪવਿਟ੍ਠਂ, ਅਹਿਨਾਗੋ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਪਧੂਪਾਯਿ।
ਸੁਮਨਮਨਸੋ ਅਧਿਮਨੋ, ਮਨੁਸ੍ਸਨਾਗੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਪਧੂਪਾਯਿ॥
‘‘ਮਕ੍ਖਞ੍ਚ ਅਸਹਮਾਨੋ, ਅਹਿਨਾਗੋ ਪਾવਕੋવ ਪਜ੍ਜਲਿ।
ਤੇਜੋਧਾਤੁਸੁਕੁਸਲੋ, ਮਨੁਸ੍ਸਨਾਗੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਪਜ੍ਜਲਿ॥
‘‘ਉਭਿਨ੍ਨਂ
ਅਗ੍ਯਾਗਾਰਂ ਆਦਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਂ ਸਜੋਤਿਭੂਤਂ।
ਉਦਿਚ੍ਛਰੇ ਜਟਿਲਾ, ਅਭਿਰੂਪੋ વਤ ਭੋ ਮਹਾਸਮਣੋ।
ਨਾਗੇਨ વਿਹੇਠਿਯਤੀਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ॥
‘‘ਅਥ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ, ਹਤਾ ਨਾਗਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਇਦ੍ਧਿਮਤੋ ਪਨ ਠਿਤਾ, ਅਨੇਕવਣ੍ਣਾ ਅਚ੍ਚਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ॥
‘‘ਨੀਲਾ ਅਥ ਲੋਹਿਤਿਕਾ, ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਾ ਪੀਤਕਾ ਫਲਿਕવਣ੍ਣਾਯੋ।
ਅਙ੍ਗੀਰਸਸ੍ਸ ਕਾਯੇ, ਅਨੇਕવਣ੍ਣਾ ਅਚ੍ਚਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ॥
‘‘ਪਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਓਦਹਿਤ੍વਾ, ਅਹਿਨਾਗਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਸਿ।
ਅਯਂ ਤੇ ਕਸ੍ਸਪ ਨਾਗੋ, ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸ ਤੇਜਸਾ ਤੇਜੋ’’ਤਿ॥
ਅਥ
ਪਠਮਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ।
ਅਥ
ਦੁਤਿਯਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ।
ਅਥ ਖੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤવਣ੍ਣੋ ਕੇવਲਕਪ੍ਪਂ વਨਸਣ੍ਡਂ ਓਭਾਸੇਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪੁਰਿਮਾਹਿ વਣ੍ਣਨਿਭਾਹਿ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ। ਅਥ ਖੋ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਜਟਿਲੋ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਾਲੋ, ਮਹਾਸਮਣ, ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਭਤ੍ਤਂ, ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਸਮਣ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ
ਤਤਿਯਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ।
ਅਥ ਖੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤવਣ੍ਣੋ ਕੇવਲਕਪ੍ਪਂ વਨਸਣ੍ਡਂ ਓਭਾਸੇਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪੁਰਿਮਾਹਿ વਣ੍ਣਨਿਭਾਹਿ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ। ਅਥ ਖੋ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਜਟਿਲੋ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਾਲੋ, ਮਹਾਸਮਣ, ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਭਤ੍ਤਂ, ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਸਮਣ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤવਣ੍ਣੋ ਕੇવਲਕਪ੍ਪਂ વਨਸਣ੍ਡਂ ਓਭਾਸੇਤ੍વਾ ਯੇਨ ਤ੍વਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪੁਰਿਮਾਹਿ વਣ੍ਣਨਿਭਾਹਿ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ। ਏਸੋ ਖੋ, ਕਸ੍ਸਪ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਾਯਾਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਖੋ ਮਹਾਸਮਣੋ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਪਿ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ
ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ।
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਮਹਾਯਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਕੇવਲਕਪ੍ਪਾ ਚ ਅਙ੍ਗਮਗਧਾ ਪਹੂਤਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ
ਪਞ੍ਚਮਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ।
ਤੇਨ
ਅਥ ਖੋ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਜਟਿਲੋ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਕਾਲਂ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਕਾਲੋ, ਮਹਾਸਮਣ, ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਗਚ੍ਛ ਤ੍વਂ, ਕਸ੍ਸਪ, ਆਯਾਮਹ’’ਨ੍ਤਿ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਂ ਜਟਿਲਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਯਾਯ ਜਮ੍ਬੁਯਾ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਫਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਠਮਤਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਗ੍ਯਾਗਾਰੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਜਟਿਲੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਗ੍ਯਾਗਾਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ, ਦਿਸ੍વਾਨ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਤਮੇਨ ਤ੍વਂ, ਮਹਾਸਮਣ, ਮਗ੍ਗੇਨ ਆਗਤੋ, ਅਹਂ ਤਯਾ ਪਠਮਤਰਂ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਤ੍વਂ ਪਠਮਤਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਗ੍ਯਾਗਾਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧਾਹਂ, ਕਸ੍ਸਪ, ਤਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਯਾਯ ਜਮ੍ਬੁਯਾ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਫਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਠਮਤਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਗ੍ਯਾਗਾਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ। ਇਦਂ ਖੋ, ਕਸ੍ਸਪ, ਜਮ੍ਬੁਫਲਂ વਣ੍ਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਗਨ੍ਧਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਰਸਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਸਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਾ’’ਤਿ। ‘‘ਅਲਂ, ਮਹਾਸਮਣ, ਤ੍વਂਯੇવ ਤਂ ਅਰਹਸਿ, ਤ੍વਂਯੇવ ਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਾ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਖੋ ਮਹਾਸਮਣੋ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਮਂ ਪਠਮਤਰਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਯਾਯ ਜਮ੍ਬੁਯਾ
ਅਥ ਖੋ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਜਟਿਲੋ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਕਾਲਂ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਕਾਲੋ, ਮਹਾਸਮਣ, ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਗਚ੍ਛ ਤ੍વਂ, ਕਸ੍ਸਪ, ਆਯਾਮਹ’’ਨ੍ਤਿ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਂ ਜਟਿਲਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਯਾਯ ਜਮ੍ਬੁਯਾ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਅવਿਦੂਰੇ ਅਮ੍ਬੋ…ਪੇ॰… ਤਸ੍ਸਾ ਅવਿਦੂਰੇ ਆਮਲਕੀ…ਪੇ॰…
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਤੇ ਜਟਿਲਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਰਿਤੁਕਾਮਾ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਫਾਲੇਤੁਂ। ਅਥ ਖੋ ਤੇਸਂ ਜਟਿਲਾਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਖੋ ਮਹਾਸਮਣਸ੍ਸ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ ਯਥਾ ਮਯਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਫਾਲੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਂ
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਤੇ ਜਟਿਲਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਰਿਤੁਕਾਮਾ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਿਂ ਉਜ੍ਜਲੇਤੁਂ। ਅਥ ਖੋ ਤੇਸਂ ਜਟਿਲਾਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਖੋ ਮਹਾਸਮਣਸ੍ਸ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੋ ਯਥਾ ਮਯਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮ ਅਗ੍ਗਿਂ ਉਜ੍ਜਲੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਂ ਜਟਿਲਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਉਜ੍ਜਲਿਯਨ੍ਤੁ, ਕਸ੍ਸਪ, ਅਗ੍ਗੀ’’ਤਿ। ‘‘ਉਜ੍ਜਲਿਯਨ੍ਤੁ, ਮਹਾਸਮਣਾ’’ਤਿ। ਸਕਿਦੇવ ਪਞ੍ਚ ਅਗ੍ਗਿਸਤਾਨਿ ਉਜ੍ਜਲਿਯਿਂਸੁ। ਅਥ ਖੋ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਖੋ ਮਹਾਸਮਣੋ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਅਗ੍ਗੀਪਿ ਉਜ੍ਜਲਿਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਤ੍વੇવ ਚ ਖੋ ਅਰਹਾ ਯਥਾ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ।
ਤੇਨ
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਤੇ ਜਟਿਲਾ ਸੀਤਾਸੁ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕਾਸੁ ਰਤ੍ਤੀਸੁ ਅਨ੍ਤਰਟ੍ਠਕਾਸੁ ਹਿਮਪਾਤਸਮਯੇ
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਮਹਾ ਅਕਾਲਮੇਘੋ ਪਾવਸ੍ਸਿ, ਮਹਾ ਉਦਕવਾਹਕੋ ਸਞ੍ਜਾਯਿ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਭਗવਾ વਿਹਰਤਿ ਸੋ ਪਦੇਸੋ ਉਦਕੇਨ ਨ ਓਤ੍ਥਟੋ ਹੋਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਤੋ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਸਮਨ੍ਤਾ ਉਦਕਂ ਉਸ੍ਸਾਰੇਤ੍વਾ ਮਜ੍ਝੇ ਰੇਣੁਹਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਚਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਸਮਨ੍ਤਾ ਉਦਕਂ ਉਸ੍ਸਾਰੇਤ੍વਾ ਮਜ੍ਝੇ ਰੇਣੁਹਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਚਙ੍ਕਮਿ। ਅਥ ਖੋ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਜਟਿਲੋ ‘‘ਮਾਹੇવ ਖੋ ਮਹਾਸਮਣੋ ਉਦਕੇਨ વੂਲ਼੍ਹੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਨਾવਾਯ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇਹਿ ਜਟਿਲੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਭਗવਾ વਿਹਰਤਿ, ਤਂ ਪਦੇਸਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਜਟਿਲੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਤੋ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਚਿਰਮ੍ਪਿ ਖੋ ਇਮਸ੍ਸ ਮੋਘਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਏવਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ‘ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਖੋ ਮਹਾਸਮਣੋ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ, ਨ ਤ੍વੇવ ਚ ਖੋ ਅਰਹਾ ਯਥਾ ਅਹ’ਨ੍ਤਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਂ ਜਟਿਲਂ ਸਂવੇਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਂ ਜਟਿਲਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਨੇવ ਚ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਕਸ੍ਸਪ, ਅਰਹਾ, ਨਾਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸਮਾਪਨ੍ਨੋ, ਸਾਪਿ ਤੇ ਪਟਿਪਦਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਾਯ ਤ੍વਂ ਅਰਹਾ વਾ ਅਸ੍ਸਸਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ વਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਜਟਿਲੋ ਭਗવਤੋ ਪਾਦੇਸੁ ਸਿਰਸਾ ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਲਭੇਯ੍ਯਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਲਭੇਯ੍ਯਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਤ੍વਂ ਖੋਸਿ, ਕਸ੍ਸਪ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਟਿਲਸਤਾਨਂ ਨਾਯਕੋ વਿਨਾਯਕੋ ਅਗ੍ਗੋ ਪਮੁਖੋ ਪਾਮੋਕ੍ਖੋ, ਤੇਪਿ ਤਾવ ਅਪਲੋਕੇਹਿ, ਯਥਾ ਤੇ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਜਟਿਲੋ ਯੇਨ ਤੇ ਜਟਿਲਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਤੇ ਜਟਿਲੇ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਭੋ, ਮਹਾਸਮਣੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤੁਂ, ਯਥਾ ਭવਨ੍ਤੋ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ। ‘‘ਚਿਰਪਟਿਕਾ ਮਯਂ, ਭੋ, ਮਹਾਸਮਣੇ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ, ਸਚੇ ਭવਂ
ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਨਦੀਕਸ੍ਸਪੋ ਜਟਿਲੋ ਕੇਸਮਿਸ੍ਸਂ ਜਟਾਮਿਸ੍ਸਂ ਖਾਰਿਕਾਜਮਿਸ੍ਸਂ ਅਗ੍ਗਿਹੁਤਮਿਸ੍ਸਂ ਉਦਕੇ વੁਯ੍ਹਮਾਨੇ, ਦਿਸ੍વਾਨਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਮਾਹੇવ ਮੇ ਭਾਤੁਨੋ ਉਪਸਗ੍ਗੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ, ਜਟਿਲੇ ਪਾਹੇਸਿ – ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਮੇ ਭਾਤਰਂ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ, ਸਾਮਞ੍ਚ ਤੀਹਿ ਜਟਿਲਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ
ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਗਯਾਕਸ੍ਸਪੋ ਜਟਿਲੋ ਕੇਸਮਿਸ੍ਸਂ ਜਟਾਮਿਸ੍ਸਂ ਖਾਰਿਕਾਜਮਿਸ੍ਸਂ ਅਗ੍ਗਿਹੁਤਮਿਸ੍ਸਂ ਉਦਕੇ વੁਯ੍ਹਮਾਨੇ, ਦਿਸ੍વਾਨਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਮਾਹੇવ ਮੇ ਭਾਤੂਨਂ ਉਪਸਗ੍ਗੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ, ਜਟਿਲੇ ਪਾਹੇਸਿ – ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਮੇ ਭਾਤਰੋ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ, ਸਾਮਞ੍ਚ ਦ੍વੀਹਿ ਜਟਿਲਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਰੁવੇਲਕਸ੍ਸਪਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਇਦਂ ਨੁ ਖੋ, ਕਸ੍ਸਪ, ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮਾવੁਸੋ, ਇਦਂ ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਜਟਿਲਾ ਕੇਸਮਿਸ੍ਸਂ ਜਟਾਮਿਸ੍ਸਂ ਖਾਰਿਕਾਜਮਿਸ੍ਸਂ ਅਗ੍ਗਿਹੁਤਮਿਸ੍ਸਂ ਉਦਕੇ ਪવਾਹੇਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਪਾਦੇਸੁ ਸਿਰਸਾ ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘‘ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਏਥ, ਭਿਕ੍ਖવੋ’’ਤਿ, ਭਗવਾ ਅવੋਚ – ‘‘ਸ੍વਾਕ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਰਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾਯਾ’’ਤਿ। ਸਾવ ਤੇਸਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਅਹੋਸਿ।
‘‘ਭਗવਤੋ
‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਉਰੁવੇਲਾਯਂ ਯਥਾਭਿਰਨ੍ਤਂ વਿਹਰਿਤ੍વਾ ਯੇਨ ਗਯਾਸੀਸਂ ਤੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਾਮਿ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਹਸ੍ਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਹੇવ ਪੁਰਾਣਜਟਿਲੇਹਿ। ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਭਗવਾ ਗਯਾਯਂ વਿਹਰਤਿ ਗਯਾਸੀਸੇ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸੇਨ। ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੪.੨੮) – ‘ਸਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਦਿਤ੍ਤਂ, ਕਿਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਬ੍ਬਂ ਆਦਿਤ੍ਤਂ, ਚਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਦਿਤ੍ਤਂ, ਰੂਪਾ ਆਦਿਤ੍ਤਾ, ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ
‘‘ਏવਂ ਪਸ੍ਸਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁਤવਾ ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਰੂਪੇਸੁਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣੇਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਯਮਿਦਂ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ। ਸੋਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਸਦ੍ਦੇਸੁਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ…ਪੇ॰… ਘਾਨਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਗਨ੍ਧੇਸੁਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ…ਪੇ॰… ਜਿવ੍ਹਾਯਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਰਸੇਸੁਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ…ਪੇ॰… ਕਾਯਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ…ਪੇ॰… ਮਨਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਧਮ੍ਮੇਸੁਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣੇਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਯਮਿਦਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਂ વਿਰਜ੍ਜਤਿ
ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਸ੍ਮਿਂ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ વਿਮੁਚ੍ਚਿਂਸੁ।
੨੯. ਏવਂ ਆਦਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨਦੀਕਸ੍ਸਪੋ ਥੇਰੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਾਪਦਾਨਂ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਫਲਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਫਲਂ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਰੋਪਿਤਅਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਗਹਿਤਫਲਂ વਾ। ਸੇਸਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવਾਤਿ।
ਨਦੀਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
੩. ਗਯਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ
ਤਤਿਯਾਪਦਾਨੇ ਅਜਿਨਚਮ੍ਮવਤ੍ਥੋਹਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਗਯਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਪਦਾਨਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਏਕਤਿਂਸਕਪ੍ਪੇ ਸਿਖਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਘਰਾવਾਸਂ ਪਹਾਯ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਅਸ੍ਸਮਂ ਮਾਪੇਤ੍વਾ વਨਮੂਲਫਲਾਹਾਰੋ વਸਤਿ। ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਭਗવਾ ਏਕੋ ਅਦੁਤਿਯੋ ਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਮਸਮੀਪੇਨਾਗਚ੍ਛਿ, ਸੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ વੇਲਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਮਨੋਹਰਾਨਿ ਕੋਲਫਲਾਨਿ ਸਤ੍ਥੁ ਉਪਨੇਸਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਘਰਾવਾਸਂ ਪਹਾਯ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਦ੍વੀਹਿ ਤਾਪਸਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਯਾਯ વਿਹਰਤਿ। ਗਯਾਯ વਸਨਤੋ ਹਿਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਪਗੋਤ੍ਤਤਾਯ ਚ ਗਯਾਕਸ੍ਸਪੋਤਿ ਸਮਞ੍ਞਾ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਭਗવਤੋ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸਾਯ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਪਸਮ੍ਪਦਂ ਦਤ੍વਾ ਨਦੀਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਆਦਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਓવਦਿਯਮਾਨੋ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ।
੩੫. ਸੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਾਪਦਾਨਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਅਜਿਨਚਮ੍ਮવਤ੍ਥੋਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ ਅਜਿਨਚਮ੍ਮવਤ੍ਥੋਤਿ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜਿਤਤ੍ਤਾ ਅਜਿਨਚਮ੍ਮਨਿવਾਸਨਪਾવੁਰਣੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਖਾਰਿਭਾਰਧਰੋਤਿ ਤਾਪਸਕਾਲੇ ਤਾਪਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰਪਰਿਪੁਣ੍ਣਕਾਜਧਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਖਾਰਿਕਤਾਪਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇ ਪੂਰੇਤ੍વਾ। ਕੋਲਂ ਅਹਾਸਿ ਅਸ੍ਸਮਨ੍ਤਿ ਕੋਲਫਲਂ ਅਸ੍ਸਮੇ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਅਸ੍ਸਮੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਗੋਪਯਿਨ੍ਤਿ
ਗਯਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
੪. ਕਿਮਿਲਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ
ਚਤੁਤ੍ਥਾਪਦਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਕਕੁਸਨ੍ਧਮ੍ਹੀਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਕਿਮਿਲਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਪਦਾਨਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਿਮਿਲੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ। ਸੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਮਤ੍ਤੋ વਿਹਰਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਞਤ੍વਾ ਸਂવੇਗਜਨਨਤ੍ਥਂ ਅਨੁਪਿਯਾਯਂ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ਪਠਮਯੋਬ੍ਬਨੇ ਠਿਤਂ ਰਮਣੀਯਂ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍વਾ ਪੁਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਯਥਾ ਜਰਾਰੋਗવਿਪਤ੍ਤੀਹਿ ਅਭਿਭੂਤਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ। ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਕਿਮਿਲਕੁਮਾਰੋ ਅਤਿવਿਯ ਸਂવੇਗਜਾਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਂવੇਗਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗવਤੋ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍વਾ ਲਦ੍ਧਾਨੁਸਾਸਨੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ।
੪੨. ਸੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਾਪਦਾਨਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਕਕੁਸਨ੍ਧਮ੍ਹੀਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮ੍ਹਿ વੁਸੀਮਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ વਸਿਤਾਹਿ વਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਭਗવਤਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਗੁਣਗਣੇਹਿ ਮਣ੍ਡਿਤਤ੍ਤਾ ਅਭਿવੂਲ਼੍ਹੀਤਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮ੍ਹਿ ਕਕੁਸਨ੍ਧੇ ਭਗવਤਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਂ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવਾਤਿ।
ਕਿਮਿਲਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
੫. વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ
ਸਹਸ੍ਸਰਂਸੀ ਭਗવਾਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਪਦਾਨਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਚਤੁਨવੁਤਿਕਪ੍ਪੇ ਏਕਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਕਦਲਿਫਲਾਨਿ ਅਦਾਸਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ વੇਸਾਲਿਯਂ ਲਿਚ੍ਛવਿਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, વਜ੍ਜਿਰਾਜਪੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤੋਤ੍વੇવਸ੍ਸ ਸਮਞ੍ਞਾ। ਸੋ ਦਹਰੋ ਹੁਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਿਸਿਪ੍ਪਾਦਿਸਿਕ੍ਖਨਕਾਲੇਪਿ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯੋવ ਹੁਤ੍વਾ વਿਚਰਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ। ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਪਨ ਹੁਤ੍વਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਚਿਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਤ੍ਥਰਿ ਧਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤੁਂ ਸਙ੍ਕੇਤਂ ਕਤ੍વਾ ਮਹਾਥੇਰੇਸੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ વਿਹਰਨ੍ਤੇਸੁ ਏਕਦਿવਸਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਸੇਖਂਯੇવ ਸਮਾਨਂ ਮਹਤਿਯਾ ਪਰਿਸਾਯ ਪਰਿવੁਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਾਯ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ –
‘‘ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਹਨਂ
ਝਾਯ ਗੋਤਮ ਮਾ ਚ ਪਮਾਦੋ, ਕਿਂ ਤੇ ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਕਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ॥ (ਥੇਰਗਾ॰ ੧੧੯) – ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ।
ਤਤ੍ਥ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਹਨਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਭੂਤਂ ਗਹਨਂ, ਗਹਨਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ, ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਗਹਨਂ, ਤੇਸੁ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗ੍ਗਹਣੇਨ ਠਾਨਸ੍ਸ ਛਾਯਾਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ વਾਤਾਤਪਪਰਿਸ੍ਸਯਾਭਾવਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਗਹਨਗ੍ਗਹਣੇਨ ਨਿવਾਤਭਾવੇਨ વਾਤਪਰਿਸ੍ਸਯਾਭਾવਂ ਜਨਸਮ੍ਬਾਧਾਭਾવਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਦੁਭਯੇਨ ਚ ਭਾવਨਾਯੋਗ੍ਯਤਂ। ਪਸਕ੍ਕਿਯਾਤਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ। ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਹਦਯਸ੍ਮਿਂ ਓਪਿਯਾਤਿ ‘‘ਏવਂ ਮਯਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਹਦਯੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤੇ ਕਤ੍વਾ। ਝਾਯਾਤਿ ਤਿਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਝਾਯ, વਿਪਸ੍ਸਨਾਭਾવਨਾਸਹਿਤਂ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਂ ਭਾવੇਹਿ। ਗੋਤਮਾਤਿ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਂ ਗੋਤ੍ਤੇਨਾਲਪਤਿ। ਮਾ ਚ ਪਮਾਦੋਤਿ ਅਧਿਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਮਾ ਪਮਾਦਂ ਆਪਜ੍ਜਿ। ਇਦਾਨਿ ਯਾਦਿਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਕਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਕਾਤਿ ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਕਿਰਿਯਾ, ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਤਿਸਦ੍ਦਪવਤ੍ਤਿ ਯਥਾ ਨਿਰਤ੍ਥਕਾ, ਏવਂ ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਕਾਸਦਿਸਾ ਜਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ। ਕਿਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕੀਦਿਸਂ ਅਤ੍ਥਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਾਧੇਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਪਹਾਯ ਸਦਤ੍ਥਪਸੁਤੋ ਹੋਹੀਤਿ ਓવਾਦਂ ਅਦਾਸਿ।
ਤਂ
੪੯. વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਾਪਦਾਨਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਸਹਸ੍ਸਰਂਸੀ ਭਗવਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਹਸ੍ਸਰਂਸੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਨੇਕਸਤਸਹਸ੍ਸਰਂਸੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ‘‘ਸਹਸ੍ਸਰਂਸੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਸੇਸਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવਾਤਿ।
વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
੬. ਉਤ੍ਤਰਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ
ਛਟ੍ਠਾਪਦਾਨੇ ਸੁਮੇਧੋ ਨਾਮ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਉਤ੍ਤਰਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਅਪਦਾਨਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਉਤ੍ਤਰੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣવਿਜ੍ਜਾਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਜਾਤਿਯਾ ਰੂਪੇਨ વਿਜ੍ਜਾਯ વਯੇਨ ਸੀਲਾਚਾਰੇਨ ਚ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਾવਨੀਯੋ ਜਾਤੋ।
ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍વਾ વਸ੍ਸਕਾਰੋ ਮਗਧਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧੀਤਰਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਪવੇਦੇਸਿ। ਸੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਥੇਰਂ ਉਪਟ੍ਠਹਤਿ।
ਤੇਨ
ਅਥਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ਤਂ ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વਿਪ੍ਫੁਰਨ੍ਤਹਤ੍ਥਨਖਮਣਿਮਯੂਖਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਸਿਤਾਭਤਾਯ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਜਾਤਿਹਿਙ੍ਗੁਲਕਸੁવਣ੍ਣਰਸਧਾਰਂ વਿਯ ਜਾਲਾਗੁਣ੍ਠਿਤਮੁਦੁਤਲੁਨਦੀਘਙ੍ਗੁਲਿਹਤ੍ਥਂ ਉਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਸੀਸੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਉਤ੍ਤਰ, ਇਦਂ ਤੇ ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਸ੍ਸ
੫੫. ਅਥ ਅਪਰਭਾਗੇ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਸਰਿਤ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਾਪਦਾਨਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਸੁਮੇਧੋ ਨਾਮ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦવਣ੍ਣਨਮੇવ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ।
੫੭. વਿਜ੍ਜਾਧਰੋ ਤਦਾ ਆਸਿਨ੍ਤਿ ਬਾਹਿਰਕਮਨ੍ਤਾਦਿવਿਜ੍ਜਾਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਆਕਾਸਗਾਮਿਸਮਤ੍ਥੋ ਹੁਤ੍વਾ ਚਰਣવਸੇਨ ਤਂ વਿਜ੍ਜਂ ਰਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਅવਿਨਾਸੇਤ੍વਾ ਪਰਿਹਰਣવਸੇਨ વਿਜ੍ਜਾਧਰਯੋਨਿ ਆਸਿਂ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਚਰੋ ਅਹਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਕੋਟਿਂ ਲਿਖਤੇ ਸਂਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਂ। ਅਥ વਾ ਅਨ੍ਤਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਲਿਖ੍ਯਤੇ ਓਲੋਕਿਯਤੇ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ, ਆਕਾਸੇ ਚਰਣਸੀਲੋ ਅਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਿਸੂਲਂ ਸੁਕਤਂ ਗਯ੍ਹਾਤਿ ਤਿਖਿਣਂ ਸੂਲਂ, ਅਗ੍ਗਂ ਆવੁਧਂ। ਤਿਸੂਲਂ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਕਤਂ, ਕੋਟ੍ਟਨਘਂਸਨਮਦ੍ਦਨਪਹਰਣવਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਕਤਂ ਸੂਲਾવੁਧਂ ਗਯ੍ਹ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਮ੍ਬਰਤੋ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯਤ੍ਤਾવ ਨਯਾਨੁਯੋਗੇਨ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવਾਤਿ।
ਉਤ੍ਤਰਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
੭. ਅਪਰਉਤ੍ਤਰਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ
ਸਤ੍ਤਮਾਪਦਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਲੋਕਨਾਥਮ੍ਹੀਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਅਪਰਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਪਦਾਨਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਉਤ੍ਤਰੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਕੇਨਚਿਦੇવ ਕਰਣੀਯੇਨ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਗਤੋ ਕਣ੍ਡਮ੍ਬਮੂਲੇ ਕਤਂ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸੀਦਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਕਾਲ਼ਕਾਰਾਮਸੁਤ੍ਤਦੇਸਨਾਯ ਅਭਿવਡ੍ਢਮਾਨਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਤਥੇવ ਚਰਨ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ। ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਪਨ ਹੁਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਰਿ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਨ੍ਤੇ ਬੁਦ੍ਧੁਪਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਂ ਰਾਜਗਹਤੋ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਉਪਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ – ‘‘ਕਿਂ, ਆવੁਸੋ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਿਚ੍ਚਂ ਤਯਾ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ।
੯੩. ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਾਪਦਾਨਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਲੋਕਨਾਥਮ੍ਹੀਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ।
ਅਪਰਉਤ੍ਤਰਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
੮. ਭਦ੍ਦਜਿਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ
ਅਟ੍ਠਮਾਪਦਾਨੇ ਓਗਯ੍ਹਾਹਂ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਭਦ੍ਦਜਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਪਦਾਨਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ વਿਜ੍ਜਾਸਿਪ੍ਪੇਸੁ ਪਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਕਾਮੇ ਪਹਾਯ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਅਸ੍ਸਮਂ
ਏવਂ ਬਹੁਂ ਕੁਸਲਂ ਭਦ੍ਦਜੀਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਇਸ੍ਸਰਿਯਭੋਗਪਰਿવਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਚਰਿਮਭવੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਯ ਅਹੋਸਿ।
ਤਦਾ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਸਿਤ੍વਾ ਭਦ੍ਦਜਿਕੁਮਾਰਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਾਯ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਜਾਤਿਯਾવਨੇ વਸਿ ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਆਗਮਯਮਾਨੋ। ਸੋਪਿ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸੀਹਪਞ੍ਜਰਂ વਿવਰਿਤ੍વਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਮਹਾਜਨਂ ਦਿਸ੍વਾ, ‘‘ਕਤ੍ਥਾਯਂ ਮਹਾਜਨੋ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਮਹਤਾ ਪਰਿવਾਰੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਾਭਰਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋવ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਖੇਪੇਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਨ ਤੇਨ ਅਧਿਗਤੇ ਸਤ੍ਥਾ ਭਦ੍ਦਿਯਸੇਟ੍ਠਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਤવ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਇਦਾਨੇવ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਨੋ ਚੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਹਰਸ੍ਸੇવ ਸਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਕਿਚ੍ਚਂ
ਕੋਟਿਗਾਮવਾਸਿਨੋ ਸਤ੍ਥੁ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਬਹੂ ਨਾવਾਸਙ੍ਘਾਟੇ ਬਨ੍ਧਿਂਸੁ। ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਭਦ੍ਦਜਿਸ੍ਸਾਨੁਭਾવਂ ਪਕਾਸੇਮੀ’’ਤਿ ਨਾવਾਯ ਠਤ੍વਾ ‘‘ਕਹਂ ਭਦ੍ਦਜੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਭਦ੍ਦਜਿਤ੍ਥੇਰੋ – ‘‘ਸੋਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਕਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਹਿ, ਭਦ੍ਦਜਿ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਨਾવਂ ਅਭਿਰੁਹਾ’’ਤਿ। ਸੋ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਠਿਤਨਾવਾਯਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਗਙ੍ਗਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਗਤਕਾਲੇ, ‘‘ਭਦ੍ਦਜਿ, ਤਯਾ ਮਹਾਪਨਾਦਕਾਲੇ ਅਜ੍ਝਾવੁਟ੍ਠਰਤਨਪਾਸਾਦੋ ਮਹਾਪਨਾਦਜਾਤਕਂ (ਜਾ॰ ੧.੩.੪੦ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਤ੍વਾ ਬਹੁਜਨਂ ਧਮ੍ਮਾਮਤਂ ਪਾਯੇਸਿ।
੯੮. ਥੇਰੋ ਪਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰਂ ਸਰਿਤ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਾਪਦਾਨਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ਓਗਯ੍ਹਾਹਂ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਓਗਯ੍ਹਾਹਂ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਨ੍ਤਿ ਪੁਥੁਨਾਨਾਅਨੇਕਮਹੋਘੇਹਿ ਖਣਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪੋਕ੍ਖਰਣੀ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ ਜਲਾਸਯਂ ਓਗਯ੍ਹ ਓਗਹੇਤ੍વਾ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍વਾ ਘਾਸਹੇਤੁਖਾਦਨਤ੍ਥਾਯ ਤਤ੍ਥ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਭਿਸਂ ਪਦੁਮਪੁਣ੍ਡਰੀਕਮੂਲਂ ਉਦ੍ਧਰਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਾਨਪਦਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਚ ਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવਾਤਿ।
ਭਦ੍ਦਜਿਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
੯. ਸਿવਕਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ
ਨવਮਾਪਦਾਨੇ ਏਸਨਾਯ ਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਿવਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਪਦਾਨਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਪਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ਕੁਮ੍ਮਾਸਸ੍ਸ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਅਦਾਸਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਗਹੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਸਿવਕੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ વਿਜ੍ਜਾਸਿਪ੍ਪੇਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਕਾਮੇ ਪਹਾਯ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿਚਰਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਅਰਹਤ੍ਤਂ
੧੧੭. ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਾਪਦਾਨਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਏਸਨਾਯ ਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવਾਤਿ।
ਸਿવਕਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
੧੦. ਉਪવਾਨਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ
ਦਸਮਾਪਦਾਨੇ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਜਿਨੋਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਉਪવਾਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਪਦਾਨਂ। ਅਯਂ ਕਿਰ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਕੇਨਚਿ ਕਮ੍ਮਚ੍ਛਿਦ੍ਦੇਨ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਦਲ੍ਲਿਦ੍ਦਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਭਗવਤਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਤਸ੍ਸ ਧਾਤੁਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਦੇવਨਾਗਗਰੁਲ਼ਯਕ੍ਖਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਗਨ੍ਧਬ੍ਬੇਹਿ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯੇ ਸਤ੍ਤਯੋਜਨਿਕੇ ਥੂਪੇ ਕਤੇ ਉਪવਾਨੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਜੇਤવਨਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾવਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ। ਅਥਾਯਸ੍ਮਾ ਉਪવਾਨੋ ਭਗવਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ
‘‘ਅਰਹਂ ਸੁਗਤੋ ਲੋਕੇ, વਾਤੇਹਾਬਾਧਿਕੋ ਮੁਨਿ।
ਸਚੇ ਉਣ੍ਹੋਦਕਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਮੁਨਿਨੋ ਦੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ॥
‘‘ਪੂਜਿਤੋ ਪੂਜਨੇਯ੍ਯਾਨਂ, ਸਕ੍ਕਰੇਯ੍ਯਾਨ ਸਕ੍ਕਤੋ।
ਅਪਚਿਤੋਪਚੇਯ੍ਯਾਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਾਮਿ ਹਾਤવੇ’’ਤਿ॥ (ਥੇਰਗਾ॰ ੧੮੫-੧੮੬) –
ਗਾਥਾਦ੍વਯਂ ਅਭਾਸਿ।
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਪੂਜਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਪੂਜੇਤਬ੍ਬੇਹਿ ਸਕ੍ਕਾਦੀਹਿ ਦੇવੇਹਿ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦੀਹਿ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇਹਿ ਪੂਜਿਤੋ, ਸਕ੍ਕਰੇਯ੍ਯਾਨਂ ਸਕ੍ਕਾਤਬ੍ਬੇਹਿ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਕੋਸਲਰਾਜਾਦੀਹਿ ਸਕ੍ਕਤੋ, ਅਪਚੇਯ੍ਯਾਨਂ ਅਪਚਾਯਿਤਬ੍ਬੇਹਿ ਮਹੇਸੀਹਿ ਖੀਣਾਸવੇਹਿ ਅਪਚਿਤੋ, ਕਿਲੇਸੇਹਿ
ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਉਣ੍ਹੋਦਕਂ ਤਦਨੁਰੂਪਂ વਾਤਹਰਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਭਗવਤੋ ਉਪਨਾਮੇਸਿ। ਤੇਨ ਚ ਸਤ੍ਥੁ ਰੋਗੋ વੂਪਸਮਿ। ਤਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਅਕਾਸਿ।
੧੨੨. ਅਥਾਯਸ੍ਮਾ ਉਪવਾਨੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਸਰਿਤ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਾਪਦਾਨਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਜਿਨੋਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋਤਿਆਦੀਨਿ ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨੇવ।
੧੨੩. ਮਹਾਜਨਾ ਸਮਾਗਮ੍ਮਾਤਿ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪવਾਸਿਨੋ ਰਾਸਿਭੂਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਚਿਤਕਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਯੋਜਨੁਬ੍ਬੇਧਂ ਚਨ੍ਦਨਰਾਸਿਚਿਤਕਂ ਕਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਸਰੀਰਂ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਰੋਪਯਿਂਸੂਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
੧੨੪. ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍વਾਨਾਤਿ ਆਦਹਨਾਤਿ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਦਹਨਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
੧੨੭-੨੮. ਜਙ੍ਘਾ ਮਣਿਮਯਾ ਆਸੀਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਕਤਥੂਪੇ ਜਙ੍ਘਾ ਪੁਪ੍ਫવਾਹਤ੍ਥਂ ਚਰਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਮਣਿਮਯਾ ਇਨ੍ਦਨੀਲਮਣਿਨਾ ਕਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਯਮ੍ਪੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਦੇવਾ ਥੂਪਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
੧੨੯. ਧਾਤੁ ਆવੇਣਿਕਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ વਿਸੁਂ વਿਸੁਂ ਚੇਤਿਯਂ ਕਾਤੁਂ ਆવੇਣਿਕਾ વਿਸੁਂ ਧਾਤੁ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਰੀਰਂ ਏਕਪਿਣ੍ਡਿਤਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਬਲੇਨ ਸਕਲਸਰੀਰਧਾਤੁ ਏਕਘਨਸਿਲਾਮਯਪਟਿਮਾ વਿਯ ਏਕਮੇવ ਅਹੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਮਮ੍ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਥੂਪਮ੍ਹੀਤਿ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪવਾਸੀਹਿ ਕਤਮ੍ਹਿ ਇਮਮ੍ਹਿ ਸੁવਣ੍ਣਥੂਪਮ੍ਹਿ ਮਯਂ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍વਾ ਕਞ੍ਚੁਕਥੂਪਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
੧੩੩. ਇਨ੍ਦਨੀਲਂ ਮਹਾਨੀਲਨ੍ਤਿ ਇਨ੍ਦੀવਰਪੁਪ੍ਫવਣ੍ਣਾਭਂ ਮਣਿ ਇਨ੍ਦਨੀਲਮਣਿ। ਤਤੋ ਅਧਿਕવਣ੍ਣਤਾ ਮਹਾਮਣਿ ਇਨ੍ਦਨੀਲਮਣਯੋ ਚ ਮਹਾਨੀਲਮਣਯੋ ਚ ਜੋਤਿਰਸਮਣਿਜਾਤਿਰਙ੍ਗਮਣਯੋ ਚ ਏਕਤੋ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍વਾ ਰਾਸੀ ਕਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਥੂਪੇ ਕਞ੍ਚੁਕਥੂਪਂ ਕਤ੍વਾ ਅਛਾਦਯੁਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
੧੪੪. ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧੁਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਪਤਿ ਏਕਂ વਿਸੁਂ ਉਪਰਿਛਦਨੇਨ ਥੂਪਂ ਅਕਂਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
੧੪੭. ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਾ ਗੁਯ੍ਹਕਾ ਤਥਾਤਿ ਕੁਮ੍ਭਮਤ੍ਤਾਨਿ ਅਣ੍ਡਾਨਿ ਯੇਸਂ ਦੇવਾਨਂ ਤੇ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਾ, ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਨਿਗੁਹਿਤ੍વਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤੋ ਗਰੁਲ਼ਾ ਗੁਯ੍ਹਕਾ ਨਾਮ ਜਾਤਾ, ਤੇ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਾ ਗੁਯ੍ਹਕਾਪਿ ਥੂਪਂ ਅਕਂਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
੧੫੧. ਅਤਿਭੋਨ੍ਤਿ ਨ ਤਸ੍ਸਾਭਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਪਭਂ ਚਨ੍ਦਸੂਰਿਯਤਾਰਕਾਨਂ ਪਭਾ ਨ ਅਤਿਭੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
੧੫੮. ਅਹਮ੍ਪਿ ਕਾਰਂ ਕਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਤਾਦਿਨੋ ਲੋਕਨਾਥਸ੍ਸ ਥੂਪਸ੍ਮਿਂ ਅਹਮ੍ਪਿ ਕਾਰਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਂ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਂ ਧਜਪਟਾਕਪੂਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
ਉਪવਾਨਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
੧੧. ਰਟ੍ਠਪਾਲਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ
ਏਕਾਦਸਮਾਪਦਾਨੇ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਰਟ੍ਠਪਾਲਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਪਦਾਨਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇવ ਹਂਸવਤੀਨਗਰੇ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਪਿਤੁ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਘਰਾવਾਸੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਰਤਨਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਕਮ੍ਮਿਕੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਅਪਰਿਮਾਣਂ ਕੁਲવਂਸਾਨੁਗਤਂ ਧਨਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਇਮਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਧਨਰਾਸਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਅਯ੍ਯਕਪਯ੍ਯਕਾਦਯੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ, ਮਯਾ ਪਨ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਨ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਕਪਣਦ੍ਧਿਕਾਦੀਨਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦੇਤਿ। ਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਲਾਭਿਂ ਏਕਂ ਤਾਪਸਂ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਤੇਨ ਦੇવਲੋਕਾਧਿਪਚ੍ਚੇ ਉਯ੍ਯੋਜਿਤੋ ਯਾવਜੀવਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਦੇવੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਦੇવਲੋਕੇ ਦੇવਰਜ੍ਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਯਾવਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍વਾ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਭਿਨ੍ਨਂ ਰਟ੍ਠਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕੁਲਸ੍ਸ ਏਕਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਭਗવਾ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਿਤવਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੋ વੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਹਾਨਗਰਸਙ੍ਖਾਤਖੇਮਨ੍ਤਭੂਮਿਂ ਸਮ੍ਪਾਪੇਸਿ। ਅਥ ਸੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਉਪਾਸਕੇਹਿ
ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਸਤ੍ਥਾ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਦ੍ਧਾਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ, ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿવਾਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਮਹਤਾ ਸਕ੍ਕਾਰੇਨ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਪવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਪਣਿਧਾਨਂ ਅਕਾਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯੇਨ ਰਟ੍ਠਪਾਲੋਤਿ વਂਸਾਨੁਗਤਮੇવ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਮਹਤਾ ਪਰਿવਾਰੇਨ વਡ੍ਢਨ੍ਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਯੋਬ੍ਬਨਂ ਪਤ੍ਤੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਪਤਿਰੂਪੇਨ ਦਾਰੇਨ ਸਂਯੋਜੇਤ੍વਾ ਮਹਨ੍ਤੇ ਚ ਯਸੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤੋ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਦਿਸਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਤਿ। ਅਥ ਭਗવਾ ਕੁਰੁਰਟ੍ਠੇ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਥੁਲ੍ਲਕੋਟ੍ਠਿਕਂ ਅਨੁਪਾਪੁਣਿ। ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਰਟ੍ਠਪਾਲੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ
੧੭੯-੧੮੦. ਅਥਾਯਸ੍ਮਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਸਰਿਤ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਾਪਦਾਨਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਸੁਨਾਗੋ ਸੋ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨੋਤਿ ਤਦਾ ਮਹਾਧਨਸੇਟ੍ਠਿ ਹੁਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਦਾਨਮੁਖੇ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਸਮਯੇ ਸਤ੍ਤਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ਨਾਗੋ ਈਸਾਦਨ੍ਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਈਸਾਦਨ੍ਤੋ ਰਥਈਸਪ੍ਪਮਾਣਦਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨੋ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ। ਉਰੂਲ਼੍ਹવਾਤਿ ਰਾਜਾવਹਨਯੋਗ੍ਗਸਮਤ੍ਥੋ, ਰਾਜਾਰਹੋ વਾ। ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤੋਤਿ ਅਲਙ੍ਕਾਰਤ੍ਥਾਯ ਉਪਟ੍ਠਹਨਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਸਹਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਸੋਭਿਤੋਤਿ ਆਰੋਹਪਰਿਣਾਹવਾ ਰੂਪਸੋਭਾਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਕਪ੍ਪਨੋ ਸਹਤ੍ਥਿਪੋਤਿ ਹਤ੍ਥਿਅਲਙ੍ਕਾਰਸਹਿਤੋ ਹਤ੍ਥਿਗੋਪਕਸਹਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤੋ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
੧੮੧. ਮਯਾ ਭਤ੍ਤਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾਨਾਤਿ ਮਯਾ ਕਾਰਾਪਿਤવਿਹਾਰੇ વਸਨ੍ਤਾਨਂ ਕੋਟਿਸਙ੍ਖਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਮਹੇਸਿਨੋ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸਿਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
੧੮੩. ਜਲਜੁਤ੍ਤਮਨਾਮਕੋਤਿ
ਰਟ੍ਠਪਾਲਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
ਛਪ੍ਪਞ੍ਞਾਸਮਮਹਾવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
ਇਤਿ વਿਸੁਦ੍ਧਜਨવਿਲਾਸਿਨਿਯਾ ਅਪਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ
ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਾવਕਤ੍ਥੇਰਾਪਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
ਨਿਗਮਨਕਥਾ
ਸੀਹਲ਼ਦੀਪਕੇ
ਅਨੇਨ ਲੋਭਾਦਿਮਲਾ ਪਜਾਨਂ, ਚਕ੍ਖਾਦਿਰੋਗਾ વਿવਿਧਾ ਚ ਦੁਕ੍ਖਾ।
ਕਲਹਾਦਿਭਯਾ ਦੁਕ੍ਖਿਤਾ ਜਾਤਾ, ਚੋਰਾਦਯੋਨਤ੍ਥਕਰਾ ਚ ਲੋਕੇ॥
ਨਸ੍ਸਨ੍ਤੁ ਮੇ ਪਞ੍ਚ વੇਰਾ ਚ ਪਾਪਾ, ਨਸ੍ਸਨ੍ਤੁ ਗਿਮ੍ਹੇ ਯਥਾ વੁਟ੍ਠਿવਾਤਾ।
ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਮਗ੍ਗવਰੇਨ ਪਤ੍વਾ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੁਰਂ ਪਟਿਪਾਦਯਾਮਿ॥
ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੋ, ਰਾਗਦੋਸਾਦਿਪਾਪਕੇ।
ਸਂਸਾਰવਟ੍ਟਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ, ਉਪੇਮਿ ਸਗ੍ਗਮੋਕ੍ਖਕੇ॥
ਆਣਾਖੇਤ੍ਤਮ੍ਹਿ
ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾਨੁਯਾਯਨ੍ਤੁ, ਤਯੋ ਲੋਕਾ ਉਤੁਪਿ ਚਾਤਿ॥
ਅਪਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।