੧੮. ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਬੁਦ੍ਧવਂਸવਣ੍ਣਨਾ
ਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸਿਮ੍ਹਿ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ –
੧.
‘‘ਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਅਪਰੇਨ, ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਲੋਕਨਾਯਕੋ।
ਨਿਹਨਿਤ੍વਾ ਤਮਂ ਸਬ੍ਬਂ, ਸੂਰਿਯੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤੋ ਯਥਾ’’ਤਿ॥
ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਤੁਸਿਤਭવਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਤਤੋ ਚવਿਤ੍વਾ વੇਭਾਰਨਗਰੇ ਉਦੇਨਸ੍ਸ ਨਾਮ ਰਞ੍ਞੋ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਯਾ ਸੁਫਸ੍ਸਾਯ ਨਾਮ ਦੇવਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਸਨ੍ਨਂ ਮਾਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ વੀਰਿਯੁਯ੍ਯਾਨੇ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿ। ਜਾਤੇ ਪਨ ਮਹਾਪੁਰਿਸੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਆਰਦ੍ਧਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਚ ਇਚ੍ਛਿਤਾ ਚ ਅਤ੍ਥਾ ਸਿਦ੍ਧਿਮਗਮਂਸੁ। ਤਸ੍ਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਞਾਤਕਾ ‘‘ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਨਾਮਮਕਂਸੁ। ਸੋ ਦਸવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ વਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਕੋਕਾ-ਸੁਪ੍ਪਲ-ਪਦੁਮਨਾਮਕਾ ਤਯੋ ਪਾਸਾਦਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਦੇવਿਪ੍ਪਮੁਖਾਨਿ ਅਟ੍ਠਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਇਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ।
ਸੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਦਿਸ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਦੇવਿਯਾ ਪੁਤ੍ਤੇ ਅਨੁਪਮਕੁਮਾਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਪੁਣ੍ਣਮਿਯਂ ਸੁવਣ੍ਣਸਿવਿਕਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ વੀਰਿਯੁਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿ। ਤਂ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਨੁਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ। ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਕਿਰ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦਸ ਮਾਸੇ ਪਧਾਨਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤ੍વਾ વਿਸਾਖਪੁਣ੍ਣਮਾਯਂ ਅਸਦਿਸਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮੇ ਸੁਨੇਤ੍ਤਾਯ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕਞ੍ਞਾਯ
੨.
‘‘ਸੋਪਿ ਪਤ੍વਾਨ ਸਮ੍ਬੋਧਿਂ, ਸਨ੍ਤਾਰੇਨ੍ਤੋ ਸਦੇવਕਂ।
ਅਭਿવਸ੍ਸਿ ਧਮ੍ਮਮੇਘੇਨ, ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਨ੍ਤੋ ਸਦੇવਕਂ॥
੩.
‘‘ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤੁਲਤੇਜਸ੍ਸ, ਅਹੇਸੁਂ ਅਭਿਸਮਯਾ ਤਯੋ।
ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਪਠਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੂ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸਦੇવਕਨ੍ਤਿ ਸਦੇવਕਂ ਲੋਕਂ। ਧਮ੍ਮਮੇਘੇਨਾਤਿ ਧਮ੍ਮਕਥਾਮੇਘવਸ੍ਸੇਨ। ਪੁਨ ਭੀਮਰਥਨਗਰੇ ਭੀਮਰਥੇਨ ਨਾਮ ਰਞ੍ਞਾ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਨਗਰਮਜ੍ਝੇ ਕਤੇ ਸਨ੍ਥਾਗਾਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਕਰવੀਕਰੁਤਮਞ੍ਜੁਨਾ ਸવਨਸੁਖੇਨ ਪਰਮਮਧੁਰੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤਜਨਹਦਯਙ੍ਗਮੇਨ ਅਮਤਾਭਿਸੇਕਸਦਿਸੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ੍ਸਰੇਨ ਦਸ ਦਿਸਾ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਾਮਤਦੁਨ੍ਦੁਭਿਮਾਹਨਿ, ਤਦਾ ਨવੁਤਿਕੋਟੀਨਂ ਦੁਤਿਯੋ ਅਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ –
੪.
‘‘ਪੁਨਾਪਰਂ ਭੀਮਰਥੇ, ਯਦਾ ਆਹਨਿ ਦੁਨ੍ਦੁਭਿਂ।
ਤਦਾ ਨવੁਤਿਕੋਟੀਨਂ, ਦੁਤਿਯਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੂ’’ਤਿ॥
ਯਦਾ ਪਨ વੇਭਾਰਨਗਰੇ ਞਾਤਿਸਮਾਗਮੇ ਬੁਦ੍ਧવਂਸਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਨવੁਤਿਕੋਟੀਨਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ, ਸੋ ਤਤਿਯੋ ਅਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ –
੫.
‘‘ਯਦਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ, વੇਭਾਰੇ ਸੋ ਪੁਰੁਤ੍ਤਮੇ।
ਤਦਾ ਨવੁਤਿਕੋਟੀਨਂ, ਤਤਿਯਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੂ’’ਤਿ॥
ਅਮਰਰੁਚਿਰਦਸ੍ਸਨੇ ਅਮਰਨਗਰੇ ਨਾਮ ਸਮ੍ਬਲੋ ਚ ਸੁਮਿਤ੍ਤੋ ਚ ਦ੍વੇ ਭਾਤਰੋ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸੁਂ। ਅਥ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਰਾਜੂਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ
੬.
‘‘ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਤਯੋ ਆਸੁਂ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਦ੍વਿਪਦੁਤ੍ਤਮੇ।
ਖੀਣਾਸવਾਨਂ વਿਮਲਾਨਂ, ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨ ਤਾਦਿਨਂ॥
੭.
‘‘ਕੋਟਿਸਤਾਨਂ ਨવੁਤੀਨਂ, ਅਸੀਤਿਯਾਪਿ ਚ ਕੋਟਿਨਂ।
ਏਤੇ ਆਸੁਂ ਤਯੋ ਠਾਨਾ, વਿਮਲਾਨਂ ਸਮਾਗਮੇ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਨવੁਤੀਨਂ, ਅਸੀਤਿਯਾਪਿ ਚ ਕੋਟਿਨਨ੍ਤਿ ਨવੁਤੀਨਂ ਕੋਟੀਨਂ ਅਸੀਤਿਯਾਪਿ ਚ ਕੋਟੀਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਤੇ ਆਸੁਂ ਤਯੋ ਠਾਨਾਤਿ ਏਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਠਾਨਾਨੇ ਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਅਹੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ।
ਤਦਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸੁਰਸੇਨਨਗਰੇ ਮਙ੍ਗਲੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੁਤ੍વਾ વੇਦવੇਦਙ੍ਗਾਨਂ ਪਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਨੇਕਕੋਟਿਸਙ੍ਖਂ ਧਨਸਨ੍ਨਿਚਯਂ ਦੀਨਾਨਾਥਾਦੀਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍વਾ વਿવੇਕਾਰਾਮੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਝਾਨਾਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ વਿਹਰਨ੍ਤੋ – ‘‘ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍વਾ ਯਾਯ ਜਮ੍ਬੁਯਾ ਅਯਂ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਤਂ ਜਮ੍ਬੁਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਤਤੋ ਫਲਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਨવੁਤਿਕੋਟਿਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿવਾਰਂ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਸੁਰਸੇਨવਿਹਾਰੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍વਾ ਜਮ੍ਬੁਫਲੇਹਿ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਸਿ ਸਮ੍ਪવਾਰੇਸਿ
੮.
‘‘ਅਹਂ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ, ਮਙ੍ਗਲੋ ਨਾਮ ਤਾਪਸੋ।
ਉਗ੍ਗਤੇਜੋ ਦੁਪ੍ਪਸਹੋ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਬਲਸਮਾਹਿਤੋ॥
੯.
‘‘ਜਮ੍ਬੁਤੋ ਫਲਮਾਨੇਤ੍વਾ, ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਦਾਸਹਂ।
ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવਿ॥
੧੦.
‘‘ਪਸ੍ਸਥ
ਚਤੁਨવੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਅਯਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
੧੧.
‘‘ਪਧਾਨਂ
੧੨.
‘‘ਤਸ੍ਸਾਪਿ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦਯਿਂ।
ਉਤ੍ਤਰਿਂ વਤਮਧਿਟ੍ਠਾਸਿਂ, ਦਸਪਾਰਮਿਪੂਰਿਯਾ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਦੁਪ੍ਪਸਹੋਤਿ ਦੁਰਾਸਦੋ। ਅਯਮੇવ વਾ ਪਾਠੋ। ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਭਗવਤੋ ਨਗਰਂ વੇਭਾਰਂ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ। ਉਦੇਨੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਪਿਤਾ, ਜਯਸੇਨੋਤਿਪਿ ਤਸ੍ਸੇવ ਨਾਮਂ, ਸੁਫਸ੍ਸਾ ਨਾਮ ਮਾਤਾ, ਸਮ੍ਬਲੋ ਚ ਸੁਮਿਤ੍ਤੋ ਚ ਦ੍વੇ ਅਗ੍ਗਸਾવਕਾ, ਰੇવਤੋ ਨਾਮੁਪਟ੍ਠਾਕੋ, ਸੀવਲਾ ਚ ਸੁਰਾਮਾ ਚ ਦ੍વੇ ਅਗ੍ਗਸਾવਿਕਾ, ਕਣਿਕਾਰਰੁਕ੍ਖੋ ਬੋਧਿ, ਸਰੀਰਂ ਸਟ੍ਠਿਹਤ੍ਥੁਬ੍ਬੇਧਂ ਅਹੋਸਿ। વਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਆਯੁ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਾ ਨਾਮ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ ਅਹੋਸਿ, ਅਨੁਪਮੋ ਨਾਮ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਸੁવਣ੍ਣਸਿવਿਕਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ –
੧੩.
‘‘વੇਭਾਰਂ ਨਾਮ ਨਗਰਂ, ਉਦੇਨੋ ਨਾਮ ਖਤ੍ਤਿਯੋ।
ਸੁਫਸ੍ਸਾ ਨਾਮ ਜਨਿਕਾ, ਸਿਦ੍ਧਿਤ੍ਥਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ॥
੧੮.
‘‘ਸਮ੍ਬਲੋ ਚ ਸੁਮਿਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਹੇਸੁਂ ਅਗ੍ਗਸਾવਕਾ।
ਰੇવਤੋ ਨਾਮੁਪਟ੍ਠਾਕੋ, ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ॥
੧੯.
‘‘ਸੀવਲਾ ਚ ਸੁਰਾਮਾ ਚ, ਅਹੇਸੁਂ ਅਗ੍ਗਸਾવਿਕਾ।
ਬੋਧਿ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ, ਕਣਿਕਾਰੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ॥
੨੧.
‘‘ਸੋ
ਕਞ੍ਚਨਗ੍ਘਿਯਸਙ੍ਕਾਸੋ, ਦਸਸਹਸ੍ਸੀ વਿਰੋਚਤਿ॥
੨੨.
‘‘ਸੋਪਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਸਮਸਮੋ, ਅਤੁਲੋ ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ।
વਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਲੋਕੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ॥
੨੩.
‘‘વਿਪੁਲਂ
વਿਲਾਸੇਤ੍વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਯਾ, ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਸੋ ਸਸਾવਕੋ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸਟ੍ਠਿਰਤਨਨ੍ਤਿ ਸਟ੍ਠਿਰਤਨਪ੍ਪਮਾਣਂ ਨਭਂ ਉਗ੍ਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਞ੍ਚਨਗ੍ਘਿਯਸਙ੍ਕਾਸੋਤਿ ਨਾਨਾਰਤਨવਿਚਿਤ੍ਤਕਨਕਮਯਅਗ੍ਘਿਯਸਦਿਸਦਸ੍ਸਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਦਸਸਹਸ੍ਸੀ વਿਰੋਚਤੀਤਿ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਯਂ વਿਰੋਚਤਿ। વਿਪੁਲਨ੍ਤਿ ਉਲ਼ਾਰਂ ਓਭਾਸਂ। ਪੁਪ੍ਫਾਪੇਤ੍વਾਨਾਤਿ વਿਲਾਸੇਤ੍વਾਤਿ વਿਲਾਸਯਿਤ੍વਾ ਕੀਲ਼ਿਤ੍વਾ। ਸਮਾਪਤ੍ਯਾਤਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਹਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਹਿ ਚ। ਨਿਬ੍ਬੁਤੋਤਿ ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ।
ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥਾ ਕਞ੍ਚਨવੇਲ਼ੁਨਗਰੇ ਅਨੋਮੁਯ੍ਯਾਨੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ। ਤਤ੍ਥੇવਸ੍ਸ ਰਤਨਮਯਂ ਚਤੁਯੋਜਨੁਬ੍ਬੇਧਂ ਚੇਤਿਯਮਕਂਸੂਤਿ। ਸੇਸਗਾਥਾਸੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇવਾਤਿ।
ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਬੁਦ੍ਧવਂਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਸੋਲ਼ਸਮੋ ਬੁਦ੍ਧવਂਸੋ।