੯. ਨવਕਨਿਪਾਤੋ
[੪੨੭] ੧. ਗਿਜ੍ਝਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
ਪਰਿਸਙ੍ਕੁਪਥੋ ਨਾਮਾਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਦੁਬ੍ਬਚਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਸੋ ਕਿਰ ਏਕੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾਪਿ ਅਤ੍ਥਕਾਮੇਹਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇਹਿ ਚੇવ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਹਿ ਚ ‘‘ਏવਂ ਤੇ ਅਭਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਏવਂ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਏવਂ ਆਲੋਕਿਤਬ੍ਬਂ, ਏવਂ વਿਲੋਕਿਤਬ੍ਬਂ, ਏવਂ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਏવਂ ਪਸਾਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਏવਂ ਨਿવਾਸੇਤਬ੍ਬਂ, ਏવਂ ਪਾਰੁਪਿਤਬ੍ਬਂ, ਏવਂ ਪਤ੍ਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਯਾਪਨਮਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾવ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍વਾਰੇਨ ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਨਾ ਜਾਗਰਿਯਮਨੁਯੁਤ੍ਤੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਦਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕવਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਦਂ ਗਮਿਕવਤ੍ਤਂ ਨਾਮ, ਇਮਾਨਿ ਚੁਦ੍ਦਸ ਖਨ੍ਧਕવਤ੍ਤਾਨਿ, ਅਸੀਤਿ ਮਹਾવਤ੍ਤਾਨਿ। ਤਤ੍ਥ ਤੇ ਸਮ੍ਮਾ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਮੇ ਤੇਰਸ ਧੁਤਙ੍ਗਗੁਣਾ ਨਾਮ, ਏਤੇ ਸਮਾਦਾਯ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਓવਦਿਯਮਾਨੋ ਦੁਬ੍ਬਚੋ ਅਹੋਸਿ ਅਕ੍ਖਮੋ ਅਪ੍ਪਦਕ੍ਖਿਣਗ੍ਗਾਹੀ ਅਨੁਸਾਸਨਿਂ। ‘‘ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ વਦਾਮਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ ਮਂ ਕਸ੍ਮਾ વਦਥ, ਅਹਮੇવ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਂ વਾ ਅਨਤ੍ਥਂ વਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅવਚਨੀਯਂ ਅਕਾਸਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਦੁਬ੍ਬਚਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਅਗੁਣਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦੁਬ੍ਬਚੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏવਰੂਪੇ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ
ਅਤੀਤੇ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਗਿਜ੍ਝਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਨਸ੍ਸ ਸੁਪਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਗਿਜ੍ਝਰਾਜਾ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਗਿਜ੍ਝਪਰਿવਾਰੋ ਥਾਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪੋਸੇਸਿ, ਥਾਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਨ ਅਤਿਦੂਰਂ ਉਪ੍ਪਤਤਿ। ਅਥ ਨਂ ਪਿਤਾ ‘‘ਤਾਤ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਠਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਓવਦਿ। ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ વਤ੍વਾਪਿ ਏਕਦਿવਸਂ ਪਨ
੧.
‘‘ਪਰਿਸਙ੍ਕੁਪਥੋ ਨਾਮ, ਗਿਜ੍ਝਪਨ੍ਥੋ ਸਨਨ੍ਤਨੋ।
ਤਤ੍ਰਾਸਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ, ਗਿਜ੍ਝੋ ਪੋਸੇਸਿ ਜਿਣ੍ਣਕੇ।
ਤੇਸਂ ਅਜਗਰਮੇਦਂ, ਅਚ੍ਚਹਾਸਿ ਬਹੁਤ੍ਤਸੋ॥
੨.
‘‘ਪਿਤਾ ਚ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅવਚ, ਜਾਨਂ ਉਚ੍ਚਂ ਪਪਾਤਿਨਂ।
ਸੁਪਤ੍ਤਂ ਥਾਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤੇਜਸ੍ਸਿਂ ਦੂਰਗਾਮਿਨਂ॥
੩.
‘‘ਪਰਿਪ੍ਲવਨ੍ਤਂ ਪਥવਿਂ, ਯਦਾ ਤਾਤ વਿਜਾਨਹਿ।
ਸਾਗਰੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਚਕ੍ਕਂવ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ।
ਤਤੋ ਤਾਤ ਨਿવਤ੍ਤਸ੍ਸੁ, ਮਾਸ੍ਸੁ ਏਤ੍ਤੋ ਪਰਂ ਗਮਿ॥
੪.
‘‘ਉਦਪਤ੍ਤੋਸਿ વੇਗੇਨ, ਬਲੀ ਪਕ੍ਖੀ ਦਿਜੁਤ੍ਤਮੋ।
ਓਲੋਕਯਨ੍ਤੋ વਕ੍ਕਙ੍ਗੋ, ਪਬ੍ਬਤਾਨਿ વਨਾਨਿ ਚ॥
੫.
‘‘ਅਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਥવਿਂ ਗਿਜ੍ਝੋ, ਯਥਾਸਾਸਿ ਪਿਤੁਸ੍ਸੁਤਂ।
ਸਾਗਰੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਚਕ੍ਕਂવ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ॥
੬.
‘‘ਤਞ੍ਚ ਸੋ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ, ਪਰਮੇવਚ੍ਚવਤ੍ਤਥ।
ਤਞ੍ਚ વਾਤਸਿਖਾ ਤਿਕ੍ਖਾ, ਅਚ੍ਚਹਾਸਿ ਬਲਿਂ ਦਿਜਂ॥
੭.
‘‘ਨਾਸਕ੍ਖਾਤਿਗਤੋ ਪੋਸੋ, ਪੁਨਦੇવ ਨਿવਤ੍ਤਿਤੁਂ।
ਦਿਜੋ ਬ੍ਯਸਨਮਾਪਾਦਿ, વੇਰਮ੍ਭਾਨਂ વਸਂ ਗਤੋ॥
੮.
‘‘ਤਸ੍ਸ
ਸਬ੍ਬੇ ਬ੍ਯਸਨਮਾਪਾਦੁਂ, ਅਨੋવਾਦਕਰੇ ਦਿਜੇ॥
੯.
‘‘ਏવਮ੍ਪਿ
ਅਤਿਸੀਮਚਰੋ ਦਿਤ੍ਤੋ, ਗਿਜ੍ਝੋવਾਤੀਤਸਾਸਨੋ।
ਸ વੇ ਬ੍ਯਸਨਂ ਪਪ੍ਪੋਤਿ, ਅਕਤ੍વਾ વੁਡ੍ਢਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਸਙ੍ਕੁਪਥੋਤਿ ਸਙ੍ਕੁਪਥੋ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਹਿਰਞ੍ਞਸੁવਣ੍ਣਤ੍ਥਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਖਾਣੁਕੇ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਤੇਸੁ ਰਜ੍ਜੁਯੋ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਸੋ ਗਿਜ੍ਝਪਬ੍ਬਤੇ ਜਙ੍ਘਮਗ੍ਗੋ ‘‘ਸਙ੍ਕੁਪਥੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਗਿਜ੍ਝਪਨ੍ਥੋਤਿ ਸਨਨ੍ਤਨੋਤਿ ਪੋਰਾਣੋ। ਤਤ੍ਰਾਸੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਿਜ੍ਝਪਬ੍ਬਤਮਤ੍ਥਕੇ ਸਙ੍ਕੁਪਥੇ ਏਕੋ ਗਿਜ੍ਝੋ ਆਸਿ, ਸੋ ਜਿਣ੍ਣਕੇ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪੋਸੇਸਿ। ਅਜਗਰਮੇਦਨ੍ਤਿ ਅਜਗਰਾਨਂ ਮੇਦਂ। ਅਚ੍ਚਹਾਸੀਤਿ ਅਤਿવਿਯ ਆਹਰਿ। ਬਹੁਤ੍ਤਸੋਤਿ ਬਹੁਸੋ। ਜਾਨਂ ਉਚ੍ਚਂ ਪਪਾਤਿਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇ ਅਤਿਉਚ੍ਚਂ ਠਾਨਂ ਲਙ੍ਘਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਉਚ੍ਚੇ ਪਪਾਤੀ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ। ਤੇਜਸ੍ਸਿਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਸਤੇਜਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ। ਦੂਰਗਾਮਿਨਨ੍ਤਿ ਤੇਨੇવ ਤੇਜੇਨ ਦੂਰਗਾਮਿਂ। ਪਰਿਪ੍ਲવਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਲਪਤ੍ਤਂ વਿਯ ਉਦਕੇ ਉਪ੍ਲવਮਾਨਂ। વਿਜਾਨਹੀਤਿ વਿਜਾਨਾਸਿ। ਚਕ੍ਕਂવ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਤੇ ਪਦੇਸੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸਮੁਦ੍ਦੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ ਚਕ੍ਕਮਣ੍ਡਲਂવ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਤਾਤ ਨਿવਤ੍ਤਾਹੀਤਿ ਓવਦਨ੍ਤੋ ਏવਮਾਹ।
ਉਦਪਤ੍ਤੋਸੀਤਿ ਪਿਤੁ ਓવਾਦਂ ਅਕਤ੍વਾ ਏਕਦਿવਸਂ ਗਿਜ੍ਝੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪ੍ਪਤਿਤੋ ਤੇ ਓਹਾਯ ਪਿਤਰਾ ਕਥਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਓਲੋਕਯਨ੍ਤੋਤਿ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍વਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ। વਕ੍ਕਙ੍ਗੋਤਿ વਙ੍ਕਗੀવੋ। ਯਥਾਸਾਸਿ ਪਿਤੁਸ੍ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾਸ੍ਸ ਪਿਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਸੁਤਂ ਆਸਿ, ਤਥੇવ ਅਦ੍ਦਸ, ‘‘ਯਥਾਸ੍ਸਾਸੀ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ। ਪਰਮੇવਚ੍ਚવਤ੍ਤਥਾਤਿ ਪਿਤਰਾ ਅਕ੍ਖਾਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਰਂ ਅਤਿવਤ੍ਤੋવ। ਤਞ੍ਚ વਾਤਸਿਖਾ ਤਿਕ੍ਖਾਤਿ ਤਂ ਅਨੋવਾਦਕਂ ਬਲਿਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਦਿਜਂ ਤਿਖਿਣવੇਰਮ੍ਭવਾਤਸਿਖਾ ਅਚ੍ਚਹਾਸਿ ਅਤਿਹਰਿ, ਚੁਣ੍ਣવਿਚੁਣ੍ਣਂ ਅਕਾਸਿ। ਨਾਸਕ੍ਖਾਤਿਗਤੋਤਿ ਨਾਸਕ੍ਖਿ ਅਤਿਗਤੋ। ਪੋਸੋਤਿ ਸਤ੍ਤੋ। ਅਨੋવਾਦਕਰੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਜੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਓવਾਦਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ। ਅਕਤ੍વਾ વੁਡ੍ਢਸਾਸਨਨ੍ਤਿ વੁਡ੍ਢਾਨਂ ਹਿਤਕਾਮਾਨਂ વਚਨਂ ਅਕਤ੍વਾ ਏવਮੇવ ਬ੍ਯਸਨਂ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਦੁਬ੍ਬਚਗਿਜ੍ਝੋ ਏਤਰਹਿ ਦੁਬ੍ਬਚਭਿਕ੍ਖੁ ਅਹੋਸਿ, ਗਿਜ੍ਝਪਿਤਾ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।
ਗਿਜ੍ਝਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਪਠਮਾ।
[੪੨੮] ੨. ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
ਪੁਥੁਸਦ੍ਦੋਤਿ ਕੋਸਮ੍ਬਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾવ॰ ੪੫੧ ਆਦਯੋ) ਆਗਤਮੇવ, ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ। ਤਦਾ ਕਿਰ ਦ੍વੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਆવਾਸੇ વਸਿਂਸੁ વਿਨਯਧਰੋ ਚ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕੋ ਚ। ਤੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਰੀਰવਲਞ੍ਜਂ ਕਤ੍વਾ ਉਦਕਕੋਟ੍ਠਕੇ ਆਚਮਨਉਦਕਾવਸੇਸਂ ਭਾਜਨੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ। ਪਚ੍ਛਾ વਿਨਯਧਰੋ ਤਤ੍ਥ ਪવਿਟ੍ਠੋ ਤਂ ਉਦਕਂ ਦਿਸ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਇਤਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਆવੁਸੋ, ਤਯਾ ਉਦਕਂ ਠਪਿਤ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਆਮਾવੁਸੋ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਭਾવਂ ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮਾવੁਸੋ ਨ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਹੋਤਿ, ਆવੁਸੋ, ਏਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਪਟਿਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਤੇ, ਆવੁਸੋ, ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਅਸਤਿਯਾ ਕਤਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਦਿਟ੍ਠਿ ਅਹੋਸਿ। વਿਨਯਧਰੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕਾਨਂ ‘‘ਅਯਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨੋਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਭਾવਂ ਨ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਸੋ ਏવਮਾਹ – ‘‘ਅਯਂ વਿਨਯਧਰੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’ਤਿ વਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ‘ਆਪਤ੍ਤੀ’ਤਿ વਦਤਿ, ਮੁਸਾવਾਦੀ ਏਸੋ’’ਤਿ। ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਮੁਸਾવਾਦੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਕਲਹਂ વਡ੍ਢਯਿਂਸੁ। ਤਤੋ વਿਨਯਧਰੋ ਓਕਾਸਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸਿ। ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾ ਉਪਾਸਕਾਪਿ ਦ੍વੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਓવਾਦਪਟਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋਪਿ ਆਰਕ੍ਖਦੇવਤਾਪਿ ਦ੍વੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਤਾਸਂ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਸਮ੍ਭਤ੍ਤਾ ਆਕਾਸਟ੍ਠਦੇવਤਾਪਿ ਯਾવ
ਅਥੇਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਥਾਗਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਉਕ੍ਖੇਪਕਾਨਂ ‘‘ਧਮ੍ਮਿਕੇਨੇવ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਯਂ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ, ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁવਤ੍ਤਕਾਨਂ ਅਧਮ੍ਮਿਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਿਂ, ਉਕ੍ਖੇਪਕੇਹਿ વਾਰਿਯਮਾਨਾਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਤਂ ਅਨੁਪਰਿવਾਰੇਤ੍વਾ ਚਰਣਭਾવਞ੍ਚ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਭਗવਾ ‘‘ਸਮਗ੍ਗਾ ਕਿਰ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਦ੍વੇ વਾਰੇ ਪੇਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਭਨ੍ਤੇ ਸਮਗ੍ਗਾ ਭવਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ
ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਕਾਸਿਰਾਜਾ ਅਹੋਸੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇਨ ਦੀਘੀਤਿਸ੍ਸ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਰਜ੍ਜਂ ਅਚ੍ਛਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਾਤਕવੇਸੇਨ વਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਰਿਤਭਾવਞ੍ਚੇવ ਦੀਘਾવੁਕੁਮਾਰੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀવਿਤੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤੇਸਂ ਸਮਗ੍ਗਭਾવਞ੍ਚ ਕਥੇਤ੍વਾ ‘‘ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਨਾਮ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਾਜੂਨਂ ਆਦਿਨ੍ਨਦਣ੍ਡਾਨਂ ਆਦਿਨ੍ਨਸਤ੍ਥਾਨਂ ਏવਰੂਪਂ ਖਨ੍ਤਿਸੋਰਚ੍ਚਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਇਧ ਖੋ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੋਭੇਥ, ਯਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਏવਂ ਸ੍વਾਕ੍ਖਾਤੇ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਸਮਾਨਾ ਖਮਾ ਚ ਭવੇਯ੍ਯਾਥ ਸੋਰਤਾ ਚਾ’’ਤਿ ਓવਦਿਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਅਲਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਾ ਭਣ੍ਡਨ’’ਨ੍ਤਿ વਾਰੇਤ੍વਾ ਅਨੋਰਮਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਪਰਿਯਾਦਿਣ੍ਣਰੂਪਾ ਖੋ ਇਮੇ ਮੋਘਪੁਰਿਸਾ, ਨ ਯਿਮੇ ਸੁਕਰਾ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਥੋਕਂ વਿਸ੍ਸਮਿਤ੍વਾ ਸੇਨਾਸਨਂ ਸਂਸਾਮੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਆਕਾਸੇ ਠਤ੍વਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
੧੦.
‘‘ਪੁਥੁਸਦ੍ਦੋ
ਸਙ੍ਘਸ੍ਮਿਂ ਭਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਮਿਂ, ਨਾਞ੍ਞਂ ਭਿਯ੍ਯੋ ਅਮਞ੍ਞਰੁਂ॥
੧੧.
‘‘ਪਰਿਮੁਟ੍ਠਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾਭਾਸਾ, વਾਚਾਗੋਚਰਭਾਣਿਨੋ।
ਯਾવਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਮੁਖਾਯਾਮਂ, ਯੇਨ ਨੀਤਾ ਨ ਤਂ વਿਦੂ॥
੧੨.
‘‘ਅਕ੍ਕੋਚ੍ਛਿ ਮਂ ਅવਧਿ ਮਂ, ਅਜਿਨਿ ਮਂ ਅਹਾਸਿ ਮੇ।
ਯੇ ਚ ਤਂ ਉਪਨਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, વੇਰਂ ਤੇਸਂ ਨ ਸਮ੍ਮਤਿ॥
੧੩.
‘‘ਅਕ੍ਕੋਚ੍ਛਿ
ਯੇ ਚ ਤਂ ਨੁਪਨਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, વੇਰਂ ਤੇਸੂਪਸਮ੍ਮਤਿ॥
੧੪.
‘‘ਨ ਹਿ વੇਰੇਨ વੇਰਾਨਿ, ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਧ ਕੁਦਾਚਨਂ।
ਅવੇਰੇਨ ਚ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ ਸਨਨ੍ਤਨੋ॥
੧੫.
‘‘ਪਰੇ
ਯੇ ਚ ਤਤ੍ਥ વਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਮੇਧਗਾ॥
੧੬.
‘‘ਅਟ੍ਠਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਪਾਣਹਰਾ, ਗવਾਸ੍ਸਧਨਹਾਰਿਨੋ।
ਰਟ੍ਠਂ વਿਲੁਮ੍ਪਮਾਨਾਨਂ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਸਙ੍ਗਤਿ।
ਕਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕ ਨੋ ਸਿਯਾ॥
੧੭.
‘‘ਸਚੇ ਲਭੇਥ ਨਿਪਕਂ ਸਹਾਯਂ, ਸਦ੍ਧਿਂਚਰਂ ਸਾਧੁવਿਹਾਰਿਧੀਰਂ।
ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਿ, ਚਰੇਯ੍ਯ ਤੇਨਤ੍ਤਮਨੋ ਸਤੀਮਾ॥
੧੮.
‘‘ਨੋ ਚੇ ਲਭੇਥ ਨਿਪਕਂ ਸਹਾਯਂ, ਸਦ੍ਧਿਂਚਰਂ ਸਾਧੁવਿਹਾਰਿਧੀਰਂ।
ਰਾਜਾવ ਰਟ੍ਠਂ વਿਜਿਤਂ ਪਹਾਯ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਮਾਤਙ੍ਗਰਞ੍ਞੇવ ਨਾਗੋ॥
੧੯.
‘‘ਏਕਸ੍ਸ ਚਰਿਤਂ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਬਾਲੇ ਸਹਾਯਤਾ।
ਏਕੋ ਚਰੇ ਨ ਪਾਪਾਨਿ ਕਯਿਰਾ, ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਮਾਤਙ੍ਗਰਞ੍ਞੇવ ਨਾਗੋ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਪੁਥੁ ਮਹਾਸਦ੍ਦੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪੁਥੁਸਦ੍ਦੋ। ਸਮਜਨੋਤਿ ਸਮਾਨੋ ਏਕਸਦਿਸੋ ਜਨੋ, ਸਬ੍ਬੋવਾਯਂ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਜਨੋ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸਦ੍ਦਨਿਚ੍ਛਾਰਣੇਨ ਪੁਥੁਸਦ੍ਦੋ ਚੇવ ਸਦਿਸੋ ਚਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਨ ਬਾਲੋ ਕੋਚਿ ਮਞ੍ਞਥਾਤਿ ਤਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਏਕੋਪਿ ‘‘ਅਹਂ ਬਾਲੋ’’ਤਿ ਨਾਞ੍ਞਂ ਭਿਯ੍ਯੋ ਅਮਞ੍ਞਰੁਨ੍ਤਿ ਕੋਚਿ ਏਕੋਪਿ ‘‘ਅਹਂ ਬਾਲੋ’’ਤਿ ਨ ਮਞ੍ਞਿਤ੍ਥ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਚ ਸਙ੍ਘਸ੍ਮਿਂ ਭਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਏਕਂ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਕਾਰਣਾ ਸਙ੍ਘੋ ਭਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਕਾਰਣਂ ਨ ਮਞ੍ਞਿਤ੍ਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
ਪਰਿਮੁਟ੍ਠਾਤਿ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿਨੋ। ਪਣ੍ਡਿਤਾਭਾਸਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਣ੍ਡਿਤਮਾਨੇਨ વਾਚਾਗੋਚਰਭਾਣਿਨੋਤਿ ਰਾ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਰਸ੍ਸਾਦੇਸੋ ਕਤੋ, વਾਚਾਗੋਚਰਾ ਚ ਨ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਅਰਿਯਧਮ੍ਮਗੋਚਰਾ, ਭਾਣਿਨੋ ਚ। ਕਥਂ ਭਾਣਿਨੋ? ਯਾવਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਮੁਖਾਯਾਮਨ੍ਤਿ, ਯਾવ ਮੁਖਂ ਪਸਾਰੇਤੁਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਾવ ਪਸਾਰੇਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਪਾਦੇਹਿ ਠਤ੍વਾ ਭਾਣਿਨੋ, ਏਕੋਪਿ ਸਙ੍ਘਗਾਰવੇਨ ਮੁਖਸਙ੍ਕੋਚਨਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯੇਨ ਨੀਤਾਤਿ ਯੇਨ ਭਣ੍ਡਨੇਨ ਇਮਂ ਨਿਲ੍ਲਜ੍ਜਭਾવਂ ਨੀਤਾ। ਨ ਤਂ વਿਦੂਤਿ ਏવਂ ‘‘ਆਦੀਨવਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਤਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ।
ਯੇ ਚ ਤਂ ਉਪਨਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਤਂ ‘‘ਅਕ੍ਕੋਚ੍ਛਿ ਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਆਕਾਰਂ ਯੇ ਉਪਨਯ੍ਹਨ੍ਤਿ। ਸਨਨ੍ਤਨੋਤਿ ਪੋਰਾਣੋ। ਪਰੇਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਾ ਪਰੇ ਨਾਮ। ਤੇ ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਕੋਲਾਹਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ‘‘ਮਯਂ ਯਮਾਮਸੇ ਉਪਯਮਾਮ ਨਸ੍ਸਾਮ, ਸਤਤਂ ਸਮਿਤਂ ਮਚ੍ਚੁਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਯੇ ਚ ਤਤ੍ਥ વਿਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ‘‘ਮਯਂ ਮਚ੍ਚੁਸਮੀਪਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ વਿਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਮੇਧਗਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏવਞ੍ਹਿ ਤੇ ਜਾਨਨ੍ਤਾ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਮੇਧਗਾਨਂ ਕਲਹਾਨਂ વੂਪਸਮਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ।
ਅਟ੍ਠਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਤਿ ਅਯਂ ਗਾਥਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਞ੍ਚ ਦੀਘਾવੁਕੁਮਾਰਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਾ। ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਸਙ੍ਗਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨ ਹੋਤਿ? ਯੇਸਂ વੋ ਨੇવ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਟ੍ਠੀਨਿ ਛਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਨ ਪਾਣਾ ਹਟਾ, ਨ ਗવਾਸ੍ਸਧਨਾਨਿ ਹਟਾਨਿ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਆਦਿਨ੍ਨਦਣ੍ਡਾਨਂ ਆਦਿਨ੍ਨਸਤ੍ਥਾਨਂ ਰਾਜੂਨਂ ਏવਰੂਪਾ ਸਙ੍ਗਤਿ ਸਮਾਗਮੋ ਆવਾਹવਿવਾਹਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ ਕਤ੍વਾ ਏਕਤੋ ਪਾਨਭੋਜਨਂ ਹੋਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਏવਰੂਪੇ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વੇਰਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਜਹਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਥ, ਕੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾવੋਤਿ।
ਸਚੇ ਲਭੇਥਾਤਿਆਦਿਗਾਥਾਯੋ ਪਣ੍ਡਿਤਸਹਾਯਸ੍ਸ ਚ ਬਾਲਸਹਾਯਸ੍ਸ ਚ વਣ੍ਣਾવਣ੍ਣਦੀਪਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਾ। ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਪਾਕਟਪਰਿਸ੍ਸਯੇ ਚ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਸ੍ਸਯੇ ਚ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਸਤਿਮਾ ਚਰੇਯ੍ਯ। ਰਾਜਾવ ਰਟ੍ਠਂ વਿਜਿਤਂ ਪਹਾਯਾਤਿ ਯਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਜਿਤਂ ਰਟ੍ਠਂ ਮਹਾਜਨਕਰਾਜਾ ਚ ਅਰਿਨ੍ਦਮਰਾਜਾ ਚ ਪਹਾਯ ਏਕਕੋવ ਚਰਿਂਸੁ, ਏવਂ ਚਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਾਤਙ੍ਗਰਞ੍ਞੇવ ਨਾਗੋਤਿ ਮਾਤਙ੍ਗੋ ਅਰਞ੍ਞੇ ਨਾਗੋવ। ਮਾਤਙ੍ਗੋਤਿ ਹਤ੍ਥੀ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਨਾਗੋਤਿ ਮਹਨ੍ਤਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ। ਯਥਾ ਹਿ ਮਾਤੁਪੋਸਕੋ ਮਾਤਙ੍ਗਨਾਗੋ ਅਰਞ੍ਞੇ ਏਕਕੋ ਚਰਿ, ਨ ਚ ਪਾਪਾਨਿ ਅਕਾਸਿ, ਯਥਾ ਚ ਸੀਲવਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ। ਯਥਾ ਚ ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕੋ, ਏવਂ ਏਕੋ ਚਰੇ, ਨ ਚ ਪਾਪਾਨਿ ਕਯਿਰਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
ਸਤ੍ਥਾ ਏવਂ ਕਥੇਤ੍વਾਪਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਮਗ੍ਗੇ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਬਾਲਕਲੋਣਕਗਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭਗੁਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਏਕੀਭਾવੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਤਤੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਸਾਮਗ੍ਗਿવਾਸੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਤਤੋ ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕવਨਸਣ੍ਡਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਪਿਤਾ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਮਹਾਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ, ਮਾਤਾ ਮਹਾਮਾਯਾ, ਦੀਘਾવੁਕੁਮਾਰੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।
ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਦੁਤਿਯਾ।
[੪੨੯] ੩. ਮਹਾਸੁવਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
ਦੁਮੋ ਯਦਾ ਹੋਤੀਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਸੋ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਕੋਸਲਜਨਪਦੇ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਗਾਮਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਰਞ੍ਞੇ વਿਹਾਸਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿવਾਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਗਮਨਾਗਮਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਠਾਨੇ ਸੇਨਾਸਨਂ ਕਤ੍વਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਉਪਟ੍ਠਹਿਂਸੁ। ਤਸ੍ਸ વਸ੍ਸੂਪਗਤਸ੍ਸ ਪਠਮਮਾਸੇਯੇવ ਸੋ ਗਾਮੋ ਝਾਯਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬੀਜਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅવਸਿਟ੍ਠਂ ਨਾਹੋਸਿ। ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਪਣੀਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ। ਸੋ ਸਪ੍ਪਾਯਸੇਨਾਸਨੇਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਕਿਲਮਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਂ વਾ ਫਲਂ વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ। ਅਥ ਨਂ ਤੇਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਸਤ੍ਥਾਰਂ વਨ੍ਦਿਤੁਂ ਆਗਤਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਨ ਕਿਲਮਨ੍ਤੋਸਿ, ਸੇਨਾਸਨਸਪ੍ਪਾਯਞ੍ਚ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਸੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨਂ ਸਪ੍ਪਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮਣੇਨ ਨਾਮ ਸੇਨਾਸਨਸਪ੍ਪਾਯੇ ਸਤਿ ਲੋਲੁਪ੍ਪਚਾਰਂ ਪਹਾਯ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇવ ਯਥਾਲਦ੍ਧਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੇਨ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਪੋਰਾਣਕਪਣ੍ਡਿਤਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿવਾਸਸੁਕ੍ਖਰੁਕ੍ਖੇ ਚੁਣ੍ਣਂ
ਅਤੀਤੇ ਹਿਮવਨ੍ਤੇ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਉਦੁਮ੍ਬਰવਨੇ ਅਨੇਕਸਤਸਹਸ੍ਸਾ ਸੁਕਾ વਸਿਂਸੁ। ਤਤ੍ਰ ਏਕੋ ਸੁવਰਾਜਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿવਾਸਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਫਲੇਸੁ ਖੀਣੇਸੁ ਯਦੇવ ਅવਸਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ ਅਙ੍ਕੁਰੋ વਾ ਪਤ੍ਤਂ વਾ ਤਚੋ વਾ ਪਪਟਿਕਾ વਾ, ਤਂ ਖਾਦਿਤ੍વਾ ਗਙ੍ਗਾਯ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਪਰਮਪ੍ਪਿਚ੍ਛਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੁਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਭਾવਗੁਣੇਨ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਭવਨਂ ਕਮ੍ਪਿ। ਸਕ੍ਕੋ ਆવਜ੍ਜਮਾਨੋ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤਸ੍ਸ વੀਮਂਸਨਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾવੇਨ ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸੁਕ੍ਖਾਪੇਸਿ। ਰੁਕ੍ਖੋ
੨੦.
‘‘ਦੁਮੋ ਯਦਾ ਹੋਤਿ ਫਲੂਪਪਨ੍ਨੋ, ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨਂ વਿਹਙ੍ਗਮਾ ਸਮ੍ਪਤਨ੍ਤਾ।
ਖੀਣਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾਨ ਦੁਮਂ ਫਲਚ੍ਚਯੇ, ਦਿਸੋਦਿਸਂ ਯਨ੍ਤਿ ਤਤੋ વਿਹਙ੍ਗਮਾ’’ਤਿ॥
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸੁવਰਾਜ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਨਾਮ ਯਦਾ ਫਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਤਂ ਸਾਖਤੋ ਸਾਖਂ ਸਮ੍ਪਤਨ੍ਤਾવ વਿਹਙ੍ਗਮਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਪਨ ਖੀਣਂ ਞਤ੍વਾ ਫਲਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਤਤੋ ਰੁਕ੍ਖਤੋ ਦਿਸੋਦਿਸਂ વਿਹਙ੍ਗਮਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ।
ਏવਞ੍ਚ
੨੧.
‘‘ਚਰ ਚਾਰਿਕਂ ਲੋਹਿਤਤੁਣ੍ਡ ਮਾ ਮਰਿ, ਕਿਂ ਤ੍વਂ ਸੁવ ਸੁਕ੍ਖਦੁਮਮ੍ਹਿ ਝਾਯਸਿ।
ਤਦਿਙ੍ਘ ਮਂ ਬ੍ਰੂਹਿ વਸਨ੍ਤਸਨ੍ਨਿਭ, ਕਸ੍ਮਾ ਸੁવ ਸੁਕ੍ਖਦੁਮਂ ਨ ਰਿਞ੍ਚਸੀ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਝਾਯਸੀਤਿ ਕਿਂਕਾਰਣਾ ਸੁਕ੍ਖਖਾਣੁਮਤ੍ਥਕੇ ਝਾਯਨ੍ਤੋ ਪਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਸਿ। ਇਙ੍ਘਾਤਿ ਚੋਦਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ। વਸਨ੍ਤਸਨ੍ਨਿਭਾਤਿ વਸਨ੍ਤਕਾਲੇ વਨਸਣ੍ਡੋ ਸੁવਗਣਸਮੋਕਿਣ੍ਣੋ વਿਯ ਨੀਲੋਭਾਸੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਤਂ ‘‘વਸਨ੍ਤਸਨ੍ਨਿਭਾ’’ਤਿ ਆਲਪਤਿ। ਨ ਰਿਞ੍ਚਸੀਤਿ ਨ ਛਡ੍ਡੇਸਿ।
ਅਥ ਨਂ ਸੁવਰਾਜਾ ‘‘ਅਹਂ ਹਂਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਤਞ੍ਞੁਕਤવੇਦਿਤਾਯ ਇਮਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਨ ਜਹਾਮੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਦ੍વੇ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
੨੨.
‘‘ਯੇ વੇ ਸਖੀਨਂ ਸਖਾਰੋ ਭવਨ੍ਤਿ, ਪਾਣਚ੍ਚਯੇ ਦੁਕ੍ਖਸੁਖੇਸੁ ਹਂਸ।
ਖੀਣਂ ਅਖੀਣਮ੍ਪਿ ਨ ਤਂ ਜਹਨ੍ਤਿ, ਸਨ੍ਤੋ ਸਤਂ ਧਮ੍ਮਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾ॥
੨੩.
‘‘ਸੋਹਂ
ਤਂ ਨੁਸ੍ਸਹੇ ਜੀવਿਕਤ੍ਥੋ ਪਹਾਤੁਂ, ਖੀਣਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾਨ ਨ ਹੇਸ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਯੇ વੇ ਸਖੀਨਂ ਸਖਾਰੋ ਭવਨ੍ਤੀਤਿ ਯੇ ਸਹਾਯਾਨਂ ਸਹਾਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਖੀਣਂ ਅਖੀਣਮ੍ਪੀਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਹਾਯਂ ਭੋਗਪਰਿਕ੍ਖਯੇਨ ਖੀਣਮ੍ਪਿ ਅਖੀਣਮ੍ਪਿ ਨ ਜਹਨ੍ਤਿ। ਸਤਂ ਧਮ੍ਮਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਪવੇਣਿਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਮਾਨਾ। ਞਾਤੀ ਚ ਮੇਤਿ ਹਂਸਰਾਜ, ਅਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ ਸਮ੍ਪਿਯਾਯਨਤ੍ਥੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਞਾਤਿ ਚ ਸਮਾਚਿਣ੍ਣਚਰਣਤਾਯ ਸਖਾ ਚ। ਜੀવਿਕਤ੍ਥੋਤਿ ਤਮਹਂ ਜੀવਿਕਾਯ ਅਤ੍ਥਿਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪਹਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ।
ਸਕ੍ਕੋ ਤਸ੍ਸ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਤੁਟ੍ਠੋ ਪਸਂਸਿਤ੍વਾ વਰਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਦ੍વੇ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
੨੪.
‘‘ਸਾਧੁ
ਸਚੇਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਰੋਚੇਸਿ, ਪਾਸਂਸੋਸਿ વਿਜਾਨਤਂ॥
੨੫.
‘‘ਸੋ ਤੇ ਸੁવ વਰਂ ਦਮ੍ਮਿ, ਪਤ੍ਤਯਾਨ વਿਹਙ੍ਗਮ।
વਰਂ વਰਸ੍ਸੁ વਕ੍ਕਙ੍ਗ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨਸਿਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸਾਧੂਤਿ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਂ। ਸਕ੍ਖਿ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਮੇਤ੍ਤਿ ਸਂਸਤਿ ਸਨ੍ਥવੋਤਿ ਸਖਿਭਾવੋ ਚ ਮੇਤ੍ਤਿ ਚ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਸਨ੍ਥવੋ ਚਾਤਿ ਤਯਾ ਮਿਤ੍ਤਂ ਕਤਂ ਸਾਧੁ ਹੋਤਿ ਲਦ੍ਧਕਂ ਭਦ੍ਦਕਮੇવ। ਸਚੇਤਂ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਚੇ ਏਤਂ ਮਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮਂ। વਿਜਾਨਤਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ વਿਞ੍ਞੂਨਂ ਪਸਂਸਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੋ ਤੇਤਿ ਸੋ ਅਹਂ ਤੁਯ੍ਹਂ। વਰਸ੍ਸੂਤਿ ਇਚ੍ਛਸ੍ਸੁ। ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨਸਿਚ੍ਛਸੀਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨਸਾ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ વਰਂ ਦਦਾਮਿ ਤੇਤਿ।
ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸੁવਰਾਜਾ વਰਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੨੬.
‘‘વਰਞ੍ਚ ਮੇ ਹਂਸ ਭવਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਅਯਞ੍ਚ ਰੁਕ੍ਖੋ ਪੁਨਰਾਯੁਂ ਲਭੇਥ।
ਸੋ ਸਾਖવਾ ਫਲਿਮਾ ਸਂવਿਰੂਲ਼੍ਹੋ, ਮਧੁਤ੍ਥਿਕੋ ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਸੋਭਮਾਨੋ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸਾਖવਾਤਿ ਸਾਖਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਫਲਿਮਾਤਿ ਫਲੇਨ ਉਪੇਤੋ। ਸਂવਿਰੂਲ਼੍ਹੋਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ વਿਰੂਲ਼੍ਹਪਤ੍ਤੋ ਮਧੁਤ੍ਥਿਕੋਤਿ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਮਧੁਰਫਲੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਧੁ વਿਯ ਮਧੁਰਫਲੋ ਹੁਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
ਅਥਸ੍ਸ
੨੭.
‘‘ਤਂ ਪਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮ ਫਲਿਮਂ ਉਲ਼ਾਰਂ, ਸਹਾવ ਤੇ ਹੋਤੁ ਉਦੁਮ੍ਬਰੇਨ।
ਸੋ ਸਾਖવਾ ਫਲਿਮਾ ਸਂવਿਰੂਲ਼੍ਹੋ, ਮਧੁਤ੍ਥਿਕੋ ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਸੋਭਮਾਨੋ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸਹਾવ ਤੇ ਹੋਤੁ ਉਦੁਮ੍ਬਰੇਨਾਤਿ ਤવ ਉਦੁਮ੍ਬਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਹ ਏਕਤੋવ વਾਸੋ ਹੋਤੁ।
ਏવਞ੍ਚ
੨੮.
‘‘ਏવਂ ਸਕ੍ਕ ਸੁਖੀ ਹੋਹਿ, ਸਹ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਞਾਤਿਭਿ।
ਯਥਾਹਮਜ੍ਜ ਸੁਖਿਤੋ, ਦਿਸ੍વਾਨ ਸਫਲਂ ਦੁਮ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਸਕ੍ਕੋਪਿ ਤਸ੍ਸ વਰਂ ਦਤ੍વਾ ਉਦੁਮ੍ਬਰਂ ਅਮਤਫਲਂ ਕਤ੍વਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੁਜਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਠਾਨਮੇવ ਗਤੋ। ਤਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪਯਮਾਨਾ ਓਸਾਨੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਗਾਥਾ ਠਪਿਤਾ –
੨੯.
‘‘ਸੁવਸ੍ਸ ਚ વਰਂ ਦਤ੍વਾ, ਕਤ੍વਾਨ ਸਫਲਂ ਦੁਮਂ।
ਪਕ੍ਕਾਮਿ ਸਹ ਭਰਿਯਾਯ, ਦੇવਾਨਂ ਨਨ੍ਦਨਂ વਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ‘‘ਏવਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪੋਰਾਣਕਪਣ੍ਡਿਤਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਪਿ ਅਲੋਲੁਪ੍ਪਚਾਰਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਤ੍વਂ ਪਨ ਕਸ੍ਮਾ ਏવਰੂਪੇ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਲੋਲੁਪ੍ਪਚਾਰਂ ਚਰਸਿ, ਗਚ੍ਛ ਤਤ੍ਥੇવ વਸਾਹੀ’’ਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਸ੍ਸ ਕਥੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ। ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਤਦਾ ਸਕ੍ਕੋ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੁવਰਾਜਾ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ।
ਮਹਾਸੁવਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਤਤਿਯਾ।
[੪੩੦] ੪. ਚੂਲ਼ਸੁવਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
ਸਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਾਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ વੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਸਤ੍ਥਰਿ વੇਰਞ੍ਜਾਯਂ વਸ੍ਸਂ વਸਿਤ੍વਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਆવੁਸੋ, ਤਥਾਗਤੋ ਖਤ੍ਤਿਯਸੁਖੁਮਾਲੋ ਬੁਦ੍ਧਸੁਖੁਮਾਲੋ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਪਿ વੇਰਞ੍ਜਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਤੇਮਾਸਂ વਸਨ੍ਤੋ ਮਾਰਾવਟ੍ਟਨવਸੇਨ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਏਕਦਿવਸਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖਂ ਅਲਭਿਤ੍વਾ ਲੋਲੁਪ੍ਪਚਾਰਂ ਪਹਾਯ ਤੇਮਾਸਂ ਪਤ੍ਥਪੁਲਕਪਿਟ੍ਠੋਦਕੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਨ ਅਗਮਾਸਿ, ਅਹੋ ਤਥਾਗਤਾਨਂ
੩੦.
‘‘ਸਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਾ ਹਰਿਪਤ੍ਤਾ, ਦੁਮਾ ਨੇਕਫਲਾ ਬਹੂ।
ਕਸ੍ਮਾ ਨੁ ਸੁਕ੍ਖੇ ਕੋਲ਼ਾਪੇ, ਸੁવਸ੍ਸ ਨਿਰਤੋ ਮਨੋ॥
੩੧.
‘‘ਫਲਸ੍ਸ ਉਪਭੁਞ੍ਜਿਮ੍ਹਾ, ਨੇਕવਸ੍ਸਗਣੇ ਬਹੂ।
ਅਫਲਮ੍ਪਿ વਿਦਿਤ੍વਾਨ, ਸਾવ ਮੇਤ੍ਤਿ ਯਥਾ ਪੁਰੇ॥
੩੨.
‘‘ਸੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਰੁਕ੍ਖਂ ਕੋਲ਼ਾਪਂ, ਓਪਤ੍ਤਮਫਲਂ ਦੁਮਂ।
ਓਹਾਯ ਸਕੁਣਾ ਯਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਦੋਸਂ ਪਸ੍ਸਸੇ ਦਿਜ॥
੩੩.
‘‘ਯੇ ਫਲਤ੍ਥਾ ਸਮ੍ਭਜਨ੍ਤਿ, ਅਫਲੋਤਿ ਜਹਨ੍ਤਿ ਨਂ।
ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਪਞ੍ਞਾ ਦੁਮ੍ਮੇਧਾ, ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਖਪਾਤਿਨੋ॥
੩੪.
‘‘ਸਾਧੁ ਸਕ੍ਖਿ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਮੇਤ੍ਤਿ ਸਂਸਤਿ ਸਨ੍ਥવੋ।
ਸਚੇਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਰੋਚੇਸਿ, ਪਾਸਂਸੋਸਿ વਿਜਾਨਤਂ॥
੩੫.
‘‘ਸੋ ਤੇ ਸੁવ વਰਂ ਦਮ੍ਮਿ, ਪਤ੍ਤਯਾਨ વਿਹਙ੍ਗਮ।
વਰਂ વਰਸ੍ਸੁ વਕ੍ਕਙ੍ਗ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨਸਿਚ੍ਛਸਿ॥
੩੬.
‘‘ਅਪਿ
ਦਲਿਦ੍ਦੋવ ਨਿਧਿਂ ਲਦ੍ਧਾ, ਨਨ੍ਦੇਯ੍ਯਾਹਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ॥
੩੭.
‘‘ਤਤੋ ਅਮਤਮਾਦਾਯ, ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿ ਮਹੀਰੁਹਂ।
ਤਸ੍ਸ ਸਾਖਾ વਿਰੂਹਿਂਸੁ, ਸੀਤਚ੍ਛਾਯਾ ਮਨੋਰਮਾ॥
੩੮.
‘‘ਏવਂ ਸਕ੍ਕ ਸੁਖੀ ਹੋਹਿ, ਸਹ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਞਾਤਿਭਿ।
ਯਥਾਹਮਜ੍ਜ ਸੁਖਿਤੋ, ਦਿਸ੍વਾਨ ਸਫਲਂ ਦੁਮਂ॥
੩੯.
‘‘ਸੁવਸ੍ਸ ਚ વਰਂ ਦਤ੍વਾ, ਕਤ੍વਾਨ ਸਫਲਂ ਦੁਮਂ।
ਪਕ੍ਕਾਮਿ ਸਹ ਭਰਿਯਾਯ, ਦੇવਾਨਂ ਨਨ੍ਦਨਂ વਨ’’ਨ੍ਤਿ॥ –
ਪਞ੍ਹਪਟਿਪਞ੍ਹਾਪਿ ਅਤ੍ਥੋਪਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਮੇવ ਪਨ વਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ।
ਹਰਿਪਤ੍ਤਾਤਿ ਨੀਲਪਤ੍ਤਸਚ੍ਛਨ੍ਨਾ। ਕੋਲ਼ਾਪੇਤਿ વਾਤੇ ਪਹਰਨ੍ਤੇ ਆਕੋਟਿਤਸਦ੍ਦਂ ਸੁવਸ੍ਸਾਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੁવਰਾਜਸ੍ਸ ਕਸ੍ਮਾ ਏવਰੂਪੇ ਰੁਕ੍ਖੇ ਮਨੋ ਨਿਰਤੋ। ਫਲਸ੍ਸਾਤਿ ਫਲਂ ਅਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ। ਨੇਕવਸ੍ਸਗਣੇਤਿ ਅਨੇਕવਸ੍ਸਗਣੇ। ਬਹੂਤਿ ਸਮਾਨੇਪਿ ਅਨੇਕਸਤੇ ਨ ਦ੍વੇ ਤਯੋ, ਅਥ ਖੋ ਬਹੂવ। વਿਦਿਤ੍વਾਨਾਤਿ ਹਂਸਰਾਜ ਇਦਾਨਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਇਮਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਅਫਲਂ વਿਦਿਤ੍વਾਪਿ ਯਥਾ ਪੁਰੇ ਏਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮੇਤ੍ਤਿ, ਸਾવ ਮੇਤ੍ਤਿ, ਤਞ੍ਹਿ ਮਯਂ ਨ ਭਿਨ੍ਦਾਮ, ਮੇਤ੍ਤਿਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਾ ਹਿ ਅਨਰਿਯਾ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਏવਮਾਹ।
ਓਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅવਪਤ੍ਤਂ ਨਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਪਤਿਤਪਤ੍ਤਂ। ਕਿਂ ਦੋਸਂ ਪਸ੍ਸਸੇਤਿ ਅਞ੍ਞੇ ਸਕੁਣਾ ਏਤਂ ਓਹਾਯ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤ੍વਂ ਏવਂ ਗਮਨੇ ਕਿਂ ਨਾਮ ਦੋਸਂ ਪਸ੍ਸਸਿ। ਯੇ ਫਲਤ੍ਥਾਤਿ ਯੇ ਪਕ੍ਖਿਨੋ ਫਲਤ੍ਥਾਯ ਫਲਕਾਰਣਾ ਸਮ੍ਭਜਨ੍ਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਫਲੋਤਿ ਞਤ੍વਾ ਏਤਂ ਜਹਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਪਞ੍ਞਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਞਾ, ਪਰਂ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇવ વਾ ਠਿਤਾ ਏਤੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਪਞ੍ਞਾ। ਪਕ੍ਖਪਾਤਿਨੋਤਿ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋਯੇવ વੁਡ੍ਢਿਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਮਾਨਾ ਮਿਤ੍ਤਪਕ੍ਖਂ ਪਾਤੇਨ੍ਤਿ ਨਾਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਕ੍ਖਪਾਤਿਨੋ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਤਪਕ੍ਖੇਯੇવ વਾ ਪਤਨ੍ਤੀਤਿ ਪਕ੍ਖਪਾਤਿਨੋ।
ਅਪਿ ਨਾਮ ਨਨ੍ਤਿ ਹਂਸਰਾਜ, ਸਚੇ ਮੇ ਮਨੋਰਥੋ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਯਾ ਦਿਨ੍ਨੋ વਰੋ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨਾਮ ਅਹਂ ਇਮਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸਪਤ੍ਤਂ ਸਫਲਂ ਪੁਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਤਤੋ ਦਲਿਦ੍ਦੋ ਨਿਧਿਂ ਅਮਤਮਾਦਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾવੇਨ ਠਿਤੋ ਗਙ੍ਗੋਦਕਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਯੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਜਾਤਕੇ ਇਮਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦ੍વੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਗਾਥਾ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਸਕ੍ਕੋ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੁવਰਾਜਾ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।
ਚੂਲ਼ਸੁવਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਚਤੁਤ੍ਥਾ।
[੪੩੧] ੫. ਹਰਿਤਚਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
ਸੁਤਂ ਮੇਤਂ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੇਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਤਞ੍ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਏਕਂ ਅਲਙ੍ਕਤਮਾਤੁਗਾਮਂ ਦਿਸ੍વਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਂ ਦੀਘਕੇਸਨਖਲੋਮਂ વਿਬ੍ਭਮਿਤੁਕਾਮਂ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇਹਿ ਅਰੁਚਿਯਾ ਆਨੀਤਂ। ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਿਂਕਾਰਣਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਅਲਙ੍ਕਤਮਾਤੁਗਾਮਂ ਦਿਸ੍વਾ ਕਿਲੇਸવਸੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਨਿਗਮੇ ਅਸੀਤਿਕੋਟਿવਿਭવੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਕਞ੍ਚਨਛવਿਤਾਯ ਪਨਸ੍ਸ ‘‘ਹਰਿਤਚਕੁਮਾਰੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ। ਸੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕਸਿਲਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਉਗ੍ਗਹਿਤਸਿਪ੍ਪੋ ਕੁਟੁਮ੍ਬਂ ਸਣ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਧਨવਿਲੋਕਨਂ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਧਨਮੇવ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਧਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਕਾ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਮਯਾਪਿ ਮਰਣਮੁਖੇ ਚੁਣ੍ਣવਿਚੁਣ੍ਣੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਮਰਣਭਯਭੀਤੋ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ
ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਰਾਜਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਕੁਪਿਤਂ વੂਪਸਮੇਤੁਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ
੪੦.
‘‘ਸੁਤਂ ਮੇਤਂ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਕਾਮੇ ਭੁਞ੍ਜਤਿ ਹਾਰਿਤੋ।
ਕਚ੍ਚੇਤਂ વਚਨਂ ਤੁਚ੍ਛਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਸੁਦ੍ਧੋ ਇਰਿਯ੍ਯਸੀ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਕਚ੍ਚੇਤਨ੍ਤਿ ਕਚ੍ਚਿ ਏਤਂ ‘‘ਹਾਰਿਤੋ ਕਾਮੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸੁਤਂ વਚਨਂ ਤੁਚ੍ਛਂ ਅਭੂਤਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਤ੍વਂ ਸੁਦ੍ਧੋ ਇਰਿਯ੍ਯਸਿ વਿਹਰਸੀਤਿ।
ਸੋ
੪੧.
‘‘ਏવਮੇਤਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਯਥਾ ਤੇ વਚਨਂ ਸੁਤਂ।
ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਸ੍ਮਿ, ਮੋਹਨੇਯ੍ਯੇਸੁ ਮੁਚ੍ਛਿਤੋ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਮੋਹਨੇਯ੍ਯੇਸੂਤਿ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ। ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਹਿ ਲੋਕੋ ਮੁਯ੍ਹਤਿ, ਤੇ ਚ ਲੋਕਂ ਮੋਹਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ‘‘ਮੋਹਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ।
ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਰਾਜਾ ਤਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੪੨.
‘‘ਅਦੁ ਪਞ੍ਞਾ ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਾ, ਨਿਪੁਣਾ ਸਾਧੁਚਿਨ੍ਤਿਨੀ।
ਯਾਯ ਉਪ੍ਪਤਿਤਂ ਰਾਗਂ, ਕਿਂ ਮਨੋ ਨ વਿਨੋਦਯੇ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਅਦੂਤਿ ਨਿਪਾਤੋ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਭਨ੍ਤੇ, ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਨਾਮ ਭੇਸਜ੍ਜਂ, ਪਿਪਾਸਿਤਸ੍ਸ ਪਾਨੀਯਂ ਪਟਿਸਰਣਂ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨੇਸਾ ਨਿਪੁਣਾ ਸਾਧੂਨਂ ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਚਿਨ੍ਤਿਨੀ ਪਞ੍ਞਾ ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਾ, ਯਾਯ ਪੁਨ ਉਪ੍ਪਤਿਤਂ ਰਾਗਂ ਕਿਂ ਮਨੋ ਨ વਿਨੋਦਯੇ, ਕਿਂ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਨੋਦੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖੀਤਿ।
ਅਥਸ੍ਸ
੪੩.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਕੇ ਅਤਿਬਲਾ ਭੁਸਾ।
ਰਾਗੋ ਦੋਸੋ ਮਦੋ ਮੋਹੋ, ਯਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾ ਨ ਗਾਧਤੀ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯੇਸੁ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹੋਘੇ ਪਤਿਤਾ વਿਯ ਪਞ੍ਞਾ ਗਾਧਂ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਨ ਲਭਤਿ।
ਤਂ
੪੪.
‘‘ਅਰਹਾ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸੁਦ੍ਧੋ ਚਰਤਿ ਹਾਰਿਤੋ।
ਮੇਧਾવੀ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਚੇવ, ਇਤਿ ਨੋ ਸਮ੍ਮਤੋ ਭવ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਇਤਿ ਨੋ ਸਮ੍ਮਤੋਤਿ ਏવਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਮ੍ਮਤੋ ਸਮ੍ਭਾવਿਤੋ ਭવਂ।
ਤਤੋ ਹਾਰਿਤੋ ਛਟ੍ਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੪੫.
‘‘ਮੇਧਾવੀਨਮ੍ਪਿ ਹਿਂਸਨ੍ਤਿ, ਇਸਿਂ ਧਮ੍ਮਗੁਣੇ ਰਤਂ।
વਿਤਕ੍ਕਾ ਪਾਪਕਾ ਰਾਜ, ਸੁਭਾ ਰਾਗੂਪਸਂਹਿਤਾ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸੁਭਾਤਿ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪવਤ੍ਤਾਤਿ।
ਅਥ ਨਂ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨੇ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੋ ਰਾਜਾ ਸਤ੍ਤਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੪੬.
‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯਂ ਸਰੀਰਜੋ, ਰਾਗੋ વਣ੍ਣવਿਦੂਸਨੋ ਤવ।
ਤਂ ਪਜਹ ਭਦ੍ਦਮਤ੍ਥੁ ਤੇ, ਬਹੁਨ੍ਨਾਸਿ ਮੇਧਾવਿਸਮ੍ਮਤੋ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ વਣ੍ਣવਿਦੂਸਨੋ ਤવਾਤਿ ਤવ ਸਰੀਰવਣ੍ਣਸ੍ਸ ਚ ਗੁਣવਣ੍ਣਸ੍ਸ ਚ વਿਦੂਸਨੋ। ਬਹੁਨ੍ਨਾਸੀਤਿ ਬਹੂਨਂ ਆਸਿ ਮੇਧਾવੀਤਿ ਸਮ੍ਮਤੋ।
ਤਤੋ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਸਤਿਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਕਾਮੇਸੁ ਆਦੀਨવਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੪੭.
‘‘ਤੇ ਅਨ੍ਧਕਾਰਕੇ ਕਾਮੇ, ਬਹੁਦੁਕ੍ਖੇ ਮਹਾવਿਸੇ।
ਤੇਸਂ ਮੂਲਂ ਗવੇਸਿਸ੍ਸਂ, ਛੇਚ੍ਛਂ ਰਾਗਂ ਸਬਨ੍ਧਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਧਕਾਰਕੇਤਿ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁવਿਨਾਸਨਤੋ ਅਨ੍ਧਭਾવਕਰੇ। ਬਹੁਦੁਕ੍ਖੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦਾ ਕਾਮਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੩੪; ਪਾਚਿ॰ ੪੧੭; ਚੂਲ਼વ॰ ੬੫) ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਹਰਿਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਤਾ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾ। ਮਹਾવਿਸੇਤਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਿਲੇਸવਿਸਸ੍ਸ ਚੇવ વਿਪਾਕવਿਸਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਤੇ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਕਾਮੇ ਪਹਾਤੁਂ ਤੇਸਂ ਮੂਲਂ ਛੇਚ੍ਛਂ ਰਾਗਂ ਸਬਨ੍ਧਨਨ੍ਤਿ ਮਹਾਰਾਜ, ਇਦਾਨੇવ ਪਞ੍ਞਾਖਗ੍ਗੇਨ ਪਹਰਿਤ੍વਾ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਬਨ੍ਧਨੇਨ ਸਬਨ੍ਧਨਂ ਰਾਗਂ ਛਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ।
ਇਦਞ੍ਚ ਪਨ વਤ੍વਾ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਓਕਾਸਂ ਤਾવ ਮੇ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਓਕਾਸਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਕਸਿਣਮਣ੍ਡਲਂ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਨਟ੍ਠਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਪਣ੍ਣਸਾਲਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਆਕਾਸੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਅਹਂ ਅਟ੍ਠਾਨੇ વੁਤ੍ਥਕਾਰਣਾ ਮਹਾਜਨਮਜ੍ਝੇ ਗਰਹਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਹੋਹਿ, ਪੁਨ ਦਾਨਿ ਅਹਂ ਅਨਿਤ੍ਥਿਗਨ੍ਧવਨਸਣ੍ਡਮੇવ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਰੋਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਦੇવਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿਮવਨ੍ਤਮੇવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਪਰਿਹੀਨਜ੍ਝਾਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗੋ ਅਹੋਸਿ।
ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਞਤ੍વਾ –
੪੮.
‘‘ਇਦਂ વਤ੍વਾਨ ਹਾਰਿਤੋ, ਇਸਿ ਸਚ੍ਚਪਰਕ੍ਕਮੋ।
ਕਾਮਰਾਗਂ વਿਰਾਜੇਤ੍વਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗੋ ਅਹੂ’’ਤਿ॥ –
ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍વਾ ਇਮਂ ਗਾਥਂ વਤ੍વਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ, ਸਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ।
ਤਦਾ ਰਾਜਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਹਰਿਤਚਤਾਪਸੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ।
ਹਰਿਤਚਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਪਞ੍ਚਮਾ।
[੪੩੨] ੬. ਪਦਕੁਸਲਮਾਣવਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਦਾਰਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਸੋ ਕਿਰ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਪੁਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤવਸ੍ਸਕਾਲੇਯੇવ ਪਦਕੁਸਲੋ ਅਹੋਸਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ‘‘ਇਮਂ વੀਮਂਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ ਅਤਿਚਰਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ‘‘ਸਚੇ ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤਿਚਰਾਮਿ, ਅਸ੍ਸਮੁਖੀ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਸਪਥਂ ਕਤ੍વਾ ਤਤੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍વਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦੇ ਅਸ੍ਸਮੁਖੀ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਹੁਤ੍વਾ ਲੇਣਗੁਹਾਯਂ વਸਮਾਨਾ ਮਹਾਅਟવਿਯਂ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਤੋ ਅਪਰਨ੍ਤਂ ਗਮਨਮਗ੍ਗੇ ਅਨੁਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਖਾਦਤਿ। ਸਾ ਕਿਰ ਤੀਣਿ વਸ੍ਸਾਨਿ વੇਸ੍ਸવਣਂ ਉਪਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਆਯਾਮਤੋ ਤਿਂਸਯੋਜਨੇ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਞ੍ਚਯੋਜਨੇ ਠਾਨੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਖਾਦਿਤੁਂ ਲਭਿ। ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਏਕੋ ਅਡ੍ਢੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ ਮਹਾਭੋਗੋ ਅਭਿਰੂਪੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਬਹੂਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਰਿવੁਤੋ ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਅਭਿਰੁਹਿ। ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਤੁਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ, ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਰਿવਾਰਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਲਾਯਿਂਸੁ। ਸਾ વਾਤવੇਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਿਟ੍ਠਿਯਾ
ਅਥੇਕਦਿવਸਂ
ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਮਾਤੁ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਨ ਓਕਾਸੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਆਣਾਪવਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਸੀਮਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਅਥ ਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਲਾਯਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ਸੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਮਾਤਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਮਾਤੁਸਨ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਤਾવ ਮੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਸਾ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਪਬ੍ਬਤਨਦੀਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਕਥੇਤ੍વਾ ਆਯਾਮਤੋ ਤਿਂਸਯੋਜਨਂ, વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਂ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਥੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਦਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਠਾਨਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਸੋ
ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਨਦਿਯਾ ਠਿਤਕੋવ ਮਾਤਰਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਤਿਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸੁਤਂ ਕਤ੍વਾ ਮਨ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਮਾਤਰਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘ਤਾਤ, ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਅਨਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਮਯ੍ਹਂ ਜੀવਿਤਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ –
‘‘ਏਹਿ ਪੁਤ੍ਤ ਨਿવਤ੍ਤਸ੍ਸੁ, ਮਾ ਅਨਾਥਂ ਕਰੋਹਿ ਮੇ।
ਅਜ੍ਜ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ, ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਮਰਣਂ ਗਤਾ’’ਤਿ॥
ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਉਰਂ ਪਹਰਿ, ਤਾવਦੇવਸ੍ਸਾ ਪੁਤ੍ਤਸੋਕੇਨ ਹਦਯਂ ਫਲਿ। ਸਾ ਮਰਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਪਤਿਤਾ। ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਮਤਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਪਿਤਰਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍વਾ ਮਾਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਚਿਤਕਂ ਕਤ੍વਾ ਝਾਪੇਤ੍વਾ ਆਲ਼ਾਹਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤ੍વਾ ਨਾਨਾવਣ੍ਣੇਹਿ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੂਜੇਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਰੋਦਿਤ੍વਾ ਪਰਿਦੇવਿਤ੍વਾ ਪਿਤਰਂ ਆਦਾਯ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਰਾਜਦ੍વਾਰੇ ਠਤ੍વਾ ‘‘ਪਦਕੁਸਲੋ ਮਾਣવੋ ਦ੍વਾਰੇ ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਪਟਿવੇਦੇਤ੍વਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਰਾਜਾਨਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਤਾਤ, ਕਿਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਦੇવ, ਦ੍વਾਦਸਸਂવਚ੍ਛਰਮਤ੍ਥਕੇ ਹਟਭਣ੍ਡਂ ਪਦਾਨੁਪਦਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ
ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਪੁਰੋਹਿਤੋ ਰਾਜਾਨਂ ਆਹ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਮਯਂ ਤਸ੍ਸ ਮਾਣવਸ੍ਸ ਸਿਪ੍ਪਾਨੁਭਾવੇਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕਤਤ੍ਤਾ ‘ਸਿਪ੍ਪਂ ਅਤ੍ਥਿ વਾ ਨਤ੍ਥਿ વਾ’ਤਿ ਨ ਜਾਨਾਮ, વੀਮਂਸਿਸ੍ਸਾਮ ਤਾવ ਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਰਾਜਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਉਭੋਪਿ ਜਨਾ ਨਾਨਾਰਤਨਗੋਪਕਾਨਂ ਸਞ੍ਞਂ ਦਤ੍વਾ ਰਤਨਸਾਰਭਣ੍ਡਿਕਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਾਸਾਦਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਰਾਜਨਿવੇਸਨਨ੍ਤਰੇ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਆવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਪਾਕਾਰਮਤ੍ਥਕੇਨ ਬਹਿ ਓਤਰਿਤ੍વਾ વਿਨਿਚ੍ਛਯਸਾਲਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਪਾਕਾਰਮਤ੍ਥਕੇਨ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ ਤੀਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤੋਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਂ ਭਣ੍ਡਿਕਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਾਸਾਦਂ ਅਭਿਰੁਹਿਂਸੁ। ਪੁਨਦਿવਸੇ ‘‘ਰਾਜਨਿવੇਸਨਤੋ
ਰਾਜਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਮਾਣવੋ ਪਦਾਨੁਸਾਰੇਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਚੋਰੇਹਿ ਠਪਿਤਭਣ੍ਡਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਮਞ੍ਞੇ ਜਾਨਾਤਿ, ਚੋਰੇ ਪਨ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀ’’ਤਿ। ਅਥ ਨਂ ਆਹ ‘‘ਚੋਰੇਹਿ ਹਟਭਣ੍ਡਂ ਤਾવ ਨੋ ਤਯਾ ਆਹਟਂ, ਚੋਰਾ ਪਨ ਨ ਆਹਟਾ’’ਤਿ। ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧੇવ ਚੋਰਾ, ਨ ਦੂਰੇ’’ਤਿ। ‘‘ਕੋ
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਤੋ ਅવਿਦੂਰੇ ਨਦੀਤੀਰਗਾਮਕੇ ਪਾਟਲਿ ਨਾਮ ਏਕੋ ਨਟੋ વਸਤਿ। ਸੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਉਸ੍ਸવਦਿવਸੇ ਭਰਿਯਮਾਦਾਯ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਨਚ੍ਚਿਤ੍વਾ વੀਣਂ વਾਦਿਤ੍વਾ ਗਾਯਿਤ੍વਾ ਧਨਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਉਸ੍ਸવਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਬਹੁਂ ਸੁਰਾਭਤ੍ਤਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਾਮਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਦੀਤੀਰਂ ਪਤ੍વਾ ਨવੋਦਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸੁਰਂ ਪਿવਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਮਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਲਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਹਾવੀਣਂ ਗੀવਾਯ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਨਦਿਂ ਉਤ੍ਤਰਿਤ੍વਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭਰਿਯਂ ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਦਿਂ ਓਤਰਿ। વੀਣਾਛਿਦ੍ਦੇਹਿ ਉਦਕਂ ਪਾવਿਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਸਾ વੀਣਾ ਉਦਕੇ ਓਸੀਦਾਪੇਸਿ
੪੯.
‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਂ
વੁਯ੍ਹਮਾਨਕ ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਏਕਂ ਮੇ ਦੇਹਿ ਗਾਥਕ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਗਾਥਕਨ੍ਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਗਾਥਂ।
ਅਥ
੫੦.
‘‘ਯੇਨ ਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤਂ, ਯੇਨ ਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤਿ ਆਤੁਰਂ।
ਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਮਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਜਾਤਂ ਸਰਣਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਂ વਤ੍વਾ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਯਥਾ ਉਦਕਂ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਪਟਿਸਰਣਂ, ਤਥਾ ਰਾਜਾਨੋਪਿ, ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਭਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਂ ਭਯਂ ਕੋ ਪਟਿਬਾਹਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਇਦਂ ਕਾਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਮਯਾ ਪਨ ਪਣ੍ਡਿਤવੇਦਨੀਯਂ ਕਤ੍વਾ ਕਥਿਤਂ, ਜਾਨਾਹਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘ਤਾਤ ਅਹਂ ਏવਰੂਪਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਕਥਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਚੋਰੇ ਮੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦੇਹੀ’’ਤਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਜਾਨਾਹੀ’’ਤਿ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਕਾਰਣਂ ਆਹਰਿ। ਦੇવ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਇਮਿਸ੍ਸਾવ ਬਾਰਾਣਸਿਯਾ ਦ੍વਾਰਗਾਮੇ ਏਕੋ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ਭਾਜਨਤ੍ਥਾਯ ਮਤ੍ਤਿਕਂ ਆਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਠਾਨੇ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤੋਪਬ੍ਭਾਰਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਆવਾਟਂ ਖਣਿ। ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਤਸ੍ਸ ਮਤ੍ਤਿਕਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕਾਲਮਹਾਮੇਘੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਮਹਾવੁਟ੍ਠਿਂ ਪਾਤੇਸਿ। ਉਦਕਂ ਅવਤ੍ਥਰਮਾਨਂ ਆવਾਟਂ ਪਾਤੇਸਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕੋ ਭਿਜ੍ਜਿ। ਸੋ ਪਰਿਦੇવਨ੍ਤੋ ਗਾਥਮਾਹ –
੫੧.
‘‘ਯਤ੍ਥ ਬੀਜਾਨਿ ਰੂਹਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਤਾ ਯਤ੍ਥ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ।
ਸਾ ਮੇ ਸੀਸਂ ਨਿਪੀਲ਼ੇਤਿ, ਜਾਤਂ ਸਰਣਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਨਿਪੀਲ਼ੇਤੀਤਿ ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ਪੀਲ਼ੇਤਿ ਭਿਨ੍ਦਤਿ।
ਯਥਾ ਹਿ ਦੇવ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਪਟਿਸਰਣਭੂਤਾ ਮਹਾਪਥવੀ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸ੍ਸ ਸੀਸਂ ਭਿਨ੍ਦਿ, ਏવਮੇવ ਮਹਾਪਥવੀਸਮੇ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਸ ਪਟਿਸਰਣੇ ਨਰਿਨ੍ਦੇ ਉਟ੍ਠਾਯ ਚੋਰਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਕੋ ਬਾਹਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏવਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ
੫੨.
‘‘ਯੇਨ ਭਤ੍ਤਾਨਿ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਸੀਤਂ ਯੇਨ વਿਹਞ੍ਞਤਿ।
ਸੋ ਮਂ ਡਹਤਿ ਗਤ੍ਤਾਨਿ, ਜਾਤਂ ਸਰਣਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸੋ ਮਂ ਡਹਤੀਤਿ ਸੋ ਮੇ ਡਹਤਿ, ਅਯਮੇવ વਾ ਪਾਠੋ।
‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਅਗ੍ਗਿ વਿਯ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਪਟਿਸਰਣਭੂਤੋ ਏਕੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਰਤਨਭਣ੍ਡਿਕਂ ਹਰਿ, ਮਾ ਮਂ ਚੋਰਂ ਪੁਚ੍ਛਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤਾਤ, ਮਯ੍ਹਂ ਚੋਰਂ ਦੇਹਿਯੇવਾ’’ਤਿ। ਸੋ ਰਾਜਾਨਂ ‘‘ਤ੍વਂ ਚੋਰੋ’’ਤਿ ਅવਤ੍વਾ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਉਦਾਹਰਣਂ ਆਹਰਿ। ਦੇવ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਨਗਰੇ ਏਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਤਿਬਹੁਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਜੀਰਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ વੇਦਨਾਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪਰਿਦੇવਨ੍ਤੋ ਗਾਥਮਾਹ –
੫੩.
‘‘ਯੇਨ ਭੁਤ੍ਤੇਨ ਯਾਪਨ੍ਤਿ, ਪੁਥੂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਖਤ੍ਤਿਯਾ।
ਸੋ ਮਂ ਭੁਤ੍ਤੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਜਾਤਂ ਸਰਣਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸੋ ਮਂ ਭੁਤ੍ਤੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤੀਤਿ ਸੋ ਓਦਨੋ ਭੁਤ੍ਤੋ ਮਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ ਮਾਰੇਤਿ।
‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਭਤ੍ਤਂ વਿਯ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਪਟਿਸਰਣਭੂਤੋ ਏਕੋ ਭਣ੍ਡਂ ਹਰਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਲਦ੍ਧੇ ਕਿਂ ਚੋਰਂ ਪੁਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਤ, ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਚੋਰਂ ਮੇ ਦੇਹੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਉਦਾਹਰਣਂ ਆਹਰਿ। ਮਹਾਰਾਜ
੫੪.
‘‘ਗਿਮ੍ਹਾਨਂ
ਸੋ ਮਂ ਭਞ੍ਜਤਿ ਗਤ੍ਤਾਨਿ, ਜਾਤਂ ਸਰਣਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਇਤਿ ਮਹਾਰਾਜ, ਸਰਣਤੋ ਭਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਜਾਨਾਹਿ ਤਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ। ਤਾਤ, ਚੋਰਂ ਮੇ ਦੇਹੀਤਿ। ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਉਦਾਹਰਣਂ ਆਹਰਿ। ਦੇવ, ਅਤੀਤੇ ਹਿਮવਨ੍ਤਪਦੇਸੇ ਸਾਖਾવਿਟਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮਹਾਰੁਕ੍ਖੋ ਅਹੋਸਿ ਪੁਪ੍ਫਫਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਕੁਣਾਨਂ ਨਿવਾਸੋ
੫੫.
‘‘ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਜਗਤਿਰੁਹਂ, ਸ੍વਾਯਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਮੁਞ੍ਚਤਿ।
ਦਿਸਾ ਭਜਥ વਕ੍ਕਙ੍ਗਾ, ਜਾਤਂ ਸਰਣਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਜਗਤਿਰੁਹਨ੍ਤਿ ਮਹੀਰੁਹਂ।
ਯਥਾ ਹਿ, ਦੇવ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਪਕ੍ਖੀਨਂ ਪਟਿਸਰਣਂ, ਏવਂ ਰਾਜਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਪਟਿਸਰਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਚੋਰਿਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਕੋ ਪਟਿਬਾਹਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਹਿ, ਦੇવਾਤਿ। ਤਾਤ, ਮਯ੍ਹਂ ਚੋਰਮੇવ ਦੇਹੀਤਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਸੋ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਉਦਾਹਰਣਂ ਆਹਰਿ। ਮਹਾਰਾਜ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਸਿਗਾਮੇ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਕੁਲਘਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਭਾਗੇ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ ਸੁਸੁਮਾਰਨਦੀ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਕੁਲਸ੍ਸ ਏਕੋવ ਪੁਤ੍ਤੋ। ਸੋ ਪਿਤਰਿ ਕਾਲਕਤੇ ਮਾਤਰਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਅਨਿਚ੍ਛਮਾਨਸ੍ਸੇવ ਏਕਂ ਕੁਲਧੀਤਰਂ ਆਨੇਸਿ। ਸਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਸਸ੍ਸੁਂ ਸਮ੍ਪਿਯਾਯਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਾਹਿ વਡ੍ਢਮਾਨਾ ਤਂ ਨੀਹਰਿਤੁਕਾਮਾ ਅਹੋਸਿ। ਤਸ੍ਸਾ ਪਨ ਮਾਤਾਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਘਰੇ વਸਤਿ। ਸਾ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਸ੍ਸੁਯਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਦੋਸਂ વਤ੍વਾ ਪਰਿਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਹਂ ਤੇ ਮਾਤਰਂ ਪੋਸੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਮਾਰੇਹਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਮਾਰਣਂ ਨਾਮ
ਸਾ
ਅਥ ਨਂ ਸਾ ਆਹ ‘‘ਨਾਹਂ ਯਕ੍ਖਿਨੀ, ਏਹਿ ਉਭੋਪਿ ਇਮਂ ਧਨਂ ਭਾਜੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਕਥਂ ਸਦ੍ਦਹਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਤવ ਜਿવ੍ਹਂ ਮਮ ਜਿવ੍ਹਾਯ ਠਪੇਹੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਸਾ ਜਿવ੍ਹਂ ਡਂਸਿਤ੍વਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਾਤੇਸਿ। ਭੂਤવੇਜ੍ਜੋ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਏਸਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ’’ਤਿ ਜਿવ੍ਹਾਯ ਲੋਹਿਤਂ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਿਯਾ વਿਰવਮਾਨੋ
੫੬.
‘‘ਯਮਾਨਯਿਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਮਾਲਿਨਿਂ ਚਨ੍ਦਨੁਸ੍ਸਦਂ।
ਸਾ ਮਂ ਘਰਾ ਨਿਚ੍ਛੁਭਤਿ, ਜਾਤਂ ਸਰਣਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ। ‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਸੋਮਨਸ੍ਸવਤੀ ਹੁਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਮਹਂ ‘‘ਇਮਂ
‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਸੁਣਿਸਾ વਿਯ ਸਸ੍ਸੁਯਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਰਾਜਾ ਪਟਿਸਰਣਂ, ਤਤੋ ਭਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਕਿਂ ਸਕ੍ਕਾ ਕਾਤੁਂ, ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਹਿ, ਦੇવਾ’’ਤਿ। ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਰਾਜਾ ‘‘ਤਾਤ, ਨਾਹਂ ਤਯਾ ਆਨੀਤਕਾਰਣਾਨਿ ਜਾਨਾਮਿ, ਚੋਰਮੇવ ਮੇ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਸੋ ‘‘ਰਾਜਾਨਂ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਉਦਾਹਰਣਂ ਆਹਰਿ। ਦੇવ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਨਗਰੇ ਏਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਪਤ੍ਥਨਂ ਕਤ੍વਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭਿ। ਸੋ ਪੁਤ੍ਤਜਾਤਕਾਲੇ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਤਂ ਪੋਸੇਤ੍વਾ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਦਾਰੇਨ ਸਂਯੋਜੇਤ੍વਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਜਰਂ ਪਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ। ਅਥ ਨਂ ਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਤ੍વਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਸਿ, ਇਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਾ’’ਤਿ ਗੇਹਤੋ ਨੀਹਰਿ
੫੭.
‘‘ਯੇਨ ਜਾਤੇਨ ਨਨ੍ਦਿਸ੍ਸਂ, ਯਸ੍ਸ ਚ ਭવਮਿਚ੍ਛਿਸਂ।
ਸੋ ਮਂ ਘਰਾ ਨਿਚ੍ਛੁਭਤਿ, ਜਾਤਂ ਸਰਣਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸੋ ਮਨ੍ਤਿ ਸੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਂ ਘਰਤੋ ਨਿਚ੍ਛੁਭਤਿ ਨੀਹਰਤਿ। ਸ੍વਾਹਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਚਰਿਤ੍વਾ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਜੀવਾਮਿ, ਸਰਣਤੋਯੇવ ਮੇ ਭਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ।
‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਯਥਾ ਪਿਤਾ ਨਾਮ ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਪਟਿਬਲੇਨ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ, ਏવਂ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਜਨਪਦੋ ਰਞ੍ਞਾ ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ, ਇਦਞ੍ਚ ਭਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ‘ਅਸੁਕੋ ਨਾਮ ਚੋਰੋ’ਤਿ ਜਾਨਾਹਿ, ਦੇવਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤਾਤ, ਨਾਹਂ ਕਾਰਣਂ વਾ ਅਕਾਰਣਂ વਾ ਜਾਨਾਮਿ, ਚੋਰਂ વਾ ਮੇ ਦੇਹਿ, ਤ੍વਞ੍ਞੇવ વਾ ਚੋਰੋ ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਰਾਜਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਮਾਣવਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿ। ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਏવਮਾਹ ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਕਂਸੇਨ ਚੋਰਗਹਣਂ ਰੋਚੇਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ। ਤੇਨ ਹਿ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਚ ਅਸੁਕੋ ਚ ਚੋਰੋ’’ਤਿ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਪਕਾਸੇਮੀਤਿ। ‘‘ਏવਂ ਕਰੋਹਿ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ। ਸੋ ਤਸ੍ਸ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਅਯਂ ਰਾਜਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ, ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਿ ਦਾਨਿ ਚੋਰ’’ਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇ ਮਹਾਜਨੇ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਆਹ –
੫੮.
‘‘ਸੁਣਨ੍ਤੁ
ਯਤੋਦਕਂ ਤਦਾਦਿਤ੍ਤਂ, ਯਤੋ ਖੇਮਂ ਤਤੋ ਭਯਂ॥
੫੯.
‘‘ਰਾਜਾ
ਅਤ੍ਤਗੁਤ੍ਤਾ વਿਹਰਥ, ਜਾਤਂ ਸਰਣਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਯਤੋਦਕਂ ਤਦਾਦਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਉਦਕਂ ਤਦੇવ ਆਦਿਤ੍ਤਂ। ਯਤੋ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਯਤੋ ਰਾਜਤੋ ਖੇਮੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਤੋવ ਭਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ। ਅਤ੍ਥਗੁਤ੍ਤਾ વਿਹਰਥਾਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਦਾਨਿ ਅਨਾਥਾ ਜਾਤਾ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮਾ વਿਨਾਸੇਥ, ਅਤ੍ਤਨਾવ
ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੁਤ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ ‘‘ਅਯਂ ਰਾਜਾ ਰਕ੍ਖਣਾਰਹੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਇਦਾਨਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਦੋਸਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਣ੍ਡਿਕਂ ਸਯਮੇવ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਚੋਰਂ ਪਰਿਯੇਸਾਪੇਤਿ, ਇਤੋ ਦਾਨਿ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪੁਨ ਚੋਰਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਮਾਰੇਮ ਨਂ ਪਾਪਰਾਜਾਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਦਣ੍ਡਮੁਗ੍ਗਰਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਤਤ੍ਥੇવ ਰਾਜਾਨਞ੍ਚ ਪੁਰੋਹਿਤਞ੍ਚ ਪੋਥੇਤ੍વਾ ਜੀવਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੇਤ੍વਾ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਰਜ੍ਜੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਸੁਂ।
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਉਪਾਸਕ, ਪਥવਿਯਂ ਪਦਸਞ੍ਜਾਨਨਂ, ਪੋਰਾਣਕਪਣ੍ਡਿਤਾ ਏવਂ ਆਕਾਸੇ ਪਦਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਂਸੂ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ, ਸਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਉਪਾਸਕੋ ਚ ਪੁਤ੍ਤੋ ਚ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ। ਤਦਾ ਪਿਤਾ ਕਸ੍ਸਪੋ ਅਹੋਸਿ, ਪਦਕੁਸਲਮਾਣવੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ।
ਪਦਕੁਸਲਮਾਣવਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਛਟ੍ਠਾ।
[੪੩੩] ੭. ਲੋਮਸਕਸ੍ਸਪਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
ਅਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦਸਮੋ ਰਾਜਾਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਤਞ੍ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਿਨੇਰੁਕਮ੍ਪਨવਾਤੋ ਕਿਂ
ਅਤੀਤੇ
੬੦.
‘‘ਅਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦਸਮੋ ਰਾਜ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਅਜਰਾਮਰੋ।
ਸਚੇ ਤ੍વਂ ਯਞ੍ਞਂ ਯਾਜੇਯ੍ਯ, ਇਸਿਂ ਲੋਮਸਕਸ੍ਸਪ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਭવਿਸ੍ਸਸਿ। ਯਾਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਚੇ ਤ੍વਂ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨਤੋ ਇਸਿਂ ਲੋਮਸਕਸ੍ਸਪਂ ਆਨੇਤ੍વਾ ਯਞ੍ਞਂ ਯਜੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ।
ਤਸ੍ਸ
੬੧.
‘‘ਸਸਮੁਦ੍ਦਪਰਿਯਾਯਂ, ਮਹਿਂ ਸਾਗਰਕੁਣ੍ਡਲਂ।
ਨ ਇਚ੍ਛੇ ਸਹ ਨਿਨ੍ਦਾਯ, ਏવਂ ਸੇਯ੍ਯ વਿਜਾਨਹਿ॥
੬੨.
‘‘ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਤਂ ਯਸਲਾਭਂ, ਧਨਲਾਭਞ੍ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ।
ਯਾ વੁਤ੍ਤਿ વਿਨਿਪਾਤੇਨ, ਅਧਮ੍ਮਚਰਣੇਨ વਾ॥
੬੩.
‘‘ਅਪਿ ਚੇ ਪਤ੍ਤਮਾਦਾਯ, ਅਨਗਾਰੋ ਪਰਿਬ੍ਬਜੇ।
ਸਾਯੇવ ਜੀવਿਕਾ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਯਾ ਚਾਧਮ੍ਮੇਨ ਏਸਨਾ॥
੬੪.
‘‘ਅਪਿ ਚੇ ਪਤ੍ਤਮਾਦਾਯ, ਅਨਗਾਰੋ ਪਰਿਬ੍ਬਜੇ।
ਅਞ੍ਞਂ ਅਹਿਂਸਯਂ ਲੋਕੇ, ਅਪਿ ਰਜ੍ਜੇਨ ਤਂ વਰ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸਸਮੁਦ੍ਦਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਸਸਮੁਦ੍ਦਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ। ਸਾਗਰਕੁਣ੍ਡਲਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਦੀਪੇ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਠਿਤਸਾਗਰੇਹਿ ਕਣ੍ਣવਲਿਯਾ ਠਪਿਤਕੁਣ੍ਡਲੇਹਿ વਿਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ। ਸਹ ਨਿਨ੍ਦਾਯਾਤਿ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਸੁਘਾਤਕਮ੍ਮਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾਯ ਨਿਨ੍ਦਾਯ ਸਹ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਮਹਾਪਥવਿਂ ਨ ਇਚ੍ਛਾਮੀਤਿ વਦਤਿ। ਯਾ વੁਤ੍ਤਿ વਿਨਿਪਾਤੇਨਾਤਿ ਨਰਕੇ વਿਨਿਪਾਤਕਮ੍ਮੇਨ ਯਾ ਚ ਜੀવਿਤવੁਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਧਿਰਤ੍ਥੁ, ਗਰਹਾਮਿ ਤਂ વੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਸਾਯੇવ ਜੀવਿਕਾਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ਪਰਘਰਾਨਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਹਾਰਪਰਿਯੇਸਨਜੀવਿਕਾવ ਯਸਧਨਲਾਭਤੋ ਸਤਗੁਣੇਨ ਸਹਸ੍ਸਗੁਣੇਨ વਰਤਰਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਅਪਿ ਰਜ੍ਜੇਨ ਤਂ વਰਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਨਗਾਰਸ੍ਸ ਸਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਅવਿਹਿਂਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਬ੍ਬਜਨਂ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਰਜ੍ਜੇਨਪਿ વਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
ਅਮਚ੍ਚੋ ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੁਤ੍વਾ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਰਾਜਾ ‘‘ਅਨਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਿਂ ਸਕ੍ਕਾ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ। ਪੁਨ ਸਕ੍ਕੋ ਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤਸਮਯੇ
੬੫.
‘‘ਬਲਂ
ਬਲਂ વੇਲਾ ਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਬਲਾਤਿਬਲਮਿਤ੍ਥਿਯੋ॥
੬੬.
‘‘ਯਥਾ ਉਗ੍ਗਤਪਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਇਸਿਂ ਲੋਮਸਕਸ੍ਸਪਂ।
ਪਿਤੁ ਅਤ੍ਥਾ ਚਨ੍ਦવਤੀ, વਾਜਪੇਯ੍ਯਂ ਅਯਾਜਯੀ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਬਲਂ ਚਨ੍ਦੋ ਬਲਂ ਸੁਰਿਯੋਤਿ ਮਹਨ੍ਧਕਾਰવਿਧਮਨੇ ਅਞ੍ਞਂ ਬਲਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾવੇਤ੍ਥ ਬਲવਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠવਿਸਯવੇਗਸਹਨੇ ਖਨ੍ਤਿਬਲਞਾਣਬਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਸਮਿਤਪਾਪਬਾਹਿਤਪਾਪਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ। ਬਲਂ વੇਲਾ ਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿਤੁਂ ਅਦਤ੍વਾ ਉਦਕਂ ਆવਰਿਤ੍વਾ વਿਨਾਸੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਤਾਯ વੇਲਾ ਬਲਂ ਨਾਮ। ਬਲਾਤਿਬਲਮਿਤ੍ਥਿਯੋਤਿ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਪਨ વਿਸਦਞਾਣੇਪਿ ਅવੀਤਰਾਗੇ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸਂ ਆਨੇਤ੍વਾ વਿਨਾਸੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਬਲੇਹਿਪਿ ਅਤਿਬਲਾ ਨਾਮ, ਸਬ੍ਬਬਲੇਹਿ ਇਤ੍ਥਿਬਲਮੇવ ਮਹਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ। ਪਿਤੁ ਅਤ੍ਥਾਤਿ ਪਿਤੁ વੁਡ੍ਢਿਅਤ੍ਥਾਯ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਸ੍ਮਾ ਇਮਂ ਉਗ੍ਗਤਪਂ ਸਮਾਨਂ
ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਸ੍ਸਪੋ ਯਞ੍ਞਂ ਯਜਨਤ੍ਥਾਯ ‘‘ਮਙ੍ਗਲਹਤ੍ਥਿਂ ਗੀવਾਯਂ ਪਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਖਗ੍ਗਰਤਨਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿ। ਹਤ੍ਥੀ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਮਰਣਭਯਤਜ੍ਜਿਤੋ ਮਹਾਰવਂ ਰવਿ। ਤਸ੍ਸ ਰવਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸੇਸਾਪਿ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਉਸਭਾਦਯੋ ਮਰਣਭਯਤਜ੍ਜਿਤਾ ਭਯੇਨ વਿਰવਿਂਸੁ। ਮਹਾਜਨੋਪਿ વਿਰવਿ। ਕਸ੍ਸਪੋ ਤਂ ਮਹਾવਿਰવਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਂવੇਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਟਾਦੀਨਿ ਓਲੋਕੇਸਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਜਟਾਮਸ੍ਸੁਕਚ੍ਛਲੋਮਾਨਿ ਪਾਕਟਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ। ਸੋ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੁਤ੍વਾ ‘‘ਅਨਨੁਰੂਪਂ વਤ ਮੇ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਂવੇਗਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੬੭.
‘‘ਤਂ
ਤਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਗવੇਸਿਸ੍ਸਂ, ਛੇਚ੍ਛਂ ਰਾਗਂ ਸਬਨ੍ਧਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਮਹਾਰਾਜ, ਯਂ ਏਤਂ ਮਯਾ ਚਨ੍ਦવਤਿਯਾ ਲੋਭਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਤੇਨ ਲੋਭੇਨ ਪਕਤਂ ਕਾਮਹੇਤੁਕਂ ਪਾਪਕਂ, ਤਂ ਕਟੁਕਂ ਤਿਖਿਣવਿਪਾਕਂ। ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮੂਲਂ ਗવੇਸਿਸ੍ਸਂ, ਅਲਂ
ਅਥ ਨਂ ਰਾਜਾ ‘‘ਮਾ ਭਾਯਿ ਸਮ੍ਮ, ਇਦਾਨਿ ਤੇ ਚਨ੍ਦવਤਿਂ ਕੁਮਾਰਿਞ੍ਚ ਰਟ੍ਠਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤਰਤਨਰਾਸਿਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਜਾਹਿ ਯਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਕਸ੍ਸਪੋ ‘‘ਨ ਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਿਨਾ ਕਿਲੇਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਓਸਾਨਗਾਥਮਾਹ –
੬੮.
‘‘ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਕਾਮੇ ਸੁਬਹੂਪਿ ਲੋਕੇ, ਤਪੋવ ਸੇਯ੍ਯੋ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਰਾਜ।
ਤਪੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਹਾਯ ਕਾਮੇ, ਤવੇવ ਰਟ੍ਠਂ ਚਨ੍ਦવਤੀ ਚ ਹੋਤੂ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸੁਬਹੂਪੀਤਿ ਅਤਿਬਹੁਕੇਪਿ। ਤਪੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸੀਲਸਂਯਮਤਪਮੇવ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ।
ਸੋ ਏવਂ વਤ੍વਾ ਕਸਿਣਂ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍વਾ ਨਟ੍ਠਂ વਿਸੇਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਆਕਾਸੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਓવਦਿਤ੍વਾ ਯਞ੍ਞਾવਾਟਂ વਿਦ੍ਧਂਸਾਪੇਤ੍વਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ, ਸਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ। ਤਦਾ ਸੇਯ੍ਯੋ ਮਹਾਅਮਚ੍ਚੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਲੋਮਸਕਸ੍ਸਪੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ।
ਲੋਮਸਕਸ੍ਸਪਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਸਤ੍ਤਮਾ।
[੪੩੪] ੮. ਚਕ੍ਕવਾਕਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
ਕਾਸਾਯવਤ੍ਥੇਤਿ
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਏਕੋ ਲੋਲਕਾਕੋ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਹਤ੍ਥਿਕੁਣਪਾਦੀਨਿ ਖਾਦਿਤ੍વਾ વਿਚਰਨ੍ਤੋ ਤੇਹਿ ਅਤਿਤ੍ਤੋ ‘‘ਗਙ੍ਗਾਕੂਲੇ ਮਚ੍ਛਮਤਂ ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਮਤਮਚ੍ਛੇ ਖਾਦਨ੍ਤੋ ਕਤਿਪਾਹਂ વਸਿਤ੍વਾ ਹਿਮવਨ੍ਤਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਨਾਨਾਫਲਾਫਲਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤੋ ਬਹੁਮਚ੍ਛਕਚ੍ਛਪਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਦੁਮਸਰਂ ਪਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣੇ ਦ੍વੇ ਚਕ੍ਕવਾਕੇ ਸੇવਾਲਂ ਖਾਦਿਤ੍વਾ વਸਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਇਮੇ ਅਤਿવਿਯ વਣ੍ਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸੋਭਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਇਮੇਸਂ ਭੋਜਨਂ ਮਨਾਪਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਮੇਸਂ ਭੋਜਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਦੇવ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣੋ ਭવਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਾਖਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਪਸਂਸਨਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੬੯.
‘‘ਕਾਸਾਯવਤ੍ਥੇ
ਕਂ ਅਣ੍ਡਜਂ ਅਣ੍ਡਜਾ ਮਾਨੁਸੇਸੁ, ਜਾਤਿਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਥਾ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਕਾਸਾਯવਤ੍ਥੇਤਿ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣੇ ਕਾਸਾਯવਤ੍ਥੇ વਿਯ। ਦੁવੇ ਦੁવੇਤਿ ਦ੍વੇ ਦ੍વੇ ਹੁਤ੍વਾ। ਨਨ੍ਦਮਨੇਤਿ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੇ। ਕਂ ਅਣ੍ਡਜਂ ਅਣ੍ਡਜਾ ਮਾਨੁਸੇਸੁ ਜਾਤਿਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਮ੍ਭੋ ਅਣ੍ਡਜਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਪਸਂਸਨ੍ਤਾ ਕਂ ਅਣ੍ਡਜਂ ਜਾਤਿਂ ਕਤਰਂ ਨਾਮ ਅਣ੍ਡਜਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਕਂ ਸਕੁਣਂ
ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਚਕ੍ਕવਾਕੋ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੭੦.
‘‘ਅਮ੍ਹੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਹਿਂਸ, ਅਨੁਬ੍ਬਤੇ ਚਕ੍ਕવਾਕੇ વਦਨ੍ਤਿ।
ਕਲ੍ਯਾਣਭਾવਮ੍ਹੇ ਦਿਜੇਸੁ ਸਮ੍ਮਤਾ, ਅਭਿਰੂਪਾ વਿਚਰਾਮ ਅਣ੍ਣવੇ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਹਿਂਸਾਤਿ ਕਾਕੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਹਿਂਸਤਿ વਿਹੇਠੇਤਿ, ਤੇਨ ਨਂ ਏવਂ ਆਲਪਤਿ। ਅਨੁਬ੍ਬਤੇਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਨੁਗਤੇ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨੇ વਿਯਸਂવਾਸੇ। ਚਕ੍ਕવਾਕੇਤਿ ਚਕ੍ਕવਾਕਾ ਨਾਮ ਸਾ ਅਣ੍ਡਜਜਾਤੀਤਿ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ વਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ। ਦਿਜੇਸੂਤਿ ਯਤ੍ਤਕਾ ਪਕ੍ਖਿਨੋ ਨਾਮ, ਤੇਸੁ ਮਯਂ ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਭਾવਾ’’ਤਿਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਮ੍ਮਤਾ। ਦੁਤਿਯੇ ਅਤ੍ਥવਿਕਪ੍ਪੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਅਮ੍ਹੇ ‘‘ਚਕ੍ਕવਾਕਾ’’ਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਦਿਜੇਸੁ ਪਨ ਮਯਂ ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਭਾવਾ’’ਤਿ ਸਮ੍ਮਤਾ, ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਭਾવਾ’’ਤਿ ਨੋ ਦਿਜਾ વਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਣ੍ਣવੇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਸਰੋ ‘‘ਅਣ੍ਣવੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦੁਮਸਰੇ ਮਯਮੇવ ਦ੍વੇ ਜਨਾ ਪਰੇਸਂ ਅਹਿਂਸਨਤੋ ਅਭਿਰੂਪਾ વਿਚਰਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਮਿਸ੍ਸਾਯ ਪਨ ਗਾਥਾਯ ਚਤੁਤ੍ਥਪਦਂ ‘‘ਨ ਘਾਸਹੇਤੂਪਿ ਕਰੋਮ ਪਾਪ’’ਨ੍ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਮਯਂ ਘਾਸਹੇਤੂਪਿ ਪਾਪਂ ਨ ਕਰੋਮ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਭਾવਾ’’ਤਿ ਅਮ੍ਹੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚ ਦਿਜੇਸੁ ਚ ਸਮ੍ਮਤਾ।
ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਕਾਕੋ ਤਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੭੧.
‘‘ਕਿਂ ਅਣ੍ਣવੇ ਕਾਨਿ ਫਲਾਨਿ ਭੁਞ੍ਜੇ, ਮਂਸਂ ਕੁਤੋ ਖਾਦਥ ਚਕ੍ਕવਾਕਾ।
ਕਿਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਥ વੋ ਅਨੋਮਾ, ਬਲਞ੍ਚ વਣ੍ਣੋ ਚ ਅਨਪ੍ਪਰੂਪਾ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਕਿਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾવਸੇਨ ਆਲਪਨਂ, ਕਿਂ ਭੋ ਚਕ੍ਕવਾਕਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਣ੍ਣવੇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਰੇ। ਭੁਞ੍ਜੇਤਿ ਭੁਞ੍ਜਥ, ਕਿਂ ਭੁਞ੍ਜਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਮਂਸਂ ਕੁਤੋ ਖਾਦਥਾਤਿ ਕਤਰਪਾਣਾਨਂ ਸਰੀਰਤੋ ਮਂਸਂ ਖਾਦਥ। ਭੁਞ੍ਜਥ વੋਤਿ વੋਕਾਰੋ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਪਰਪਦੇਨ વਾਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ‘‘ਬਲਞ੍ਚ વਾ વਣ੍ਣੋ ਚ ਅਨਪ੍ਪਰੂਪਾ’’ਤਿ।
ਤਤੋ ਚਕ੍ਕવਾਕੋ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੭੨.
‘‘ਨ ਅਣ੍ਣવੇ ਸਨ੍ਤਿ ਫਲਾਨਿ ਧਙ੍ਕ, ਮਂਸਂ ਕੁਤੋ ਖਾਦਿਤੁਂ ਚਕ੍ਕવਾਕੇ।
ਸੇવਾਲਭਕ੍ਖਮ੍ਹ ਅਪਾਣਭੋਜਨਾ, ਨ ਘਾਸਹੇਤੂਪਿ ਕਰੋਮ ਪਾਪ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਕવਾਕੇਤਿ ਚਕ੍ਕવਾਕਸ੍ਸ। ਅਪਾਣਭੋਜਨਾਤਿ ਪਾਣਕਰਹਿਤਉਦਕਭੋਜਨਾ। ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਹਿ ਸੇવਾਲਞ੍ਚੇવ ਉਦਕਞ੍ਚ ਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਨ ਘਾਸਹੇਤੂਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਾ વਿਯ ਮਯਂ ਘਾਸਹੇਤੁ ਪਾਪਂ ਨ ਕਰੋਮਾਤਿ।
ਤਤੋ ਕਾਕੋ ਦ੍વੇ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
੭੩.
‘‘ਨ ਮੇ ਇਦਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਚਕ੍ਕવਾਕ, ਅਸ੍ਮਿਂ ਭવੇ ਭੋਜਨਸਨ੍ਨਿਕਾਸੋ।
ਅਹੋਸਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਤੋ ਮੇ ਅਞ੍ਞਥਾ, ਇਚ੍ਚੇવ ਮੇ વਿਮਤਿ ਏਤ੍ਥ ਜਾਤਾ॥
੭੪.
‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਮਂਸਾਨਿ ਫਲਾਨਿ ਭੁਞ੍ਜੇ, ਅਨ੍ਨਾਨਿ ਚ ਲੋਣਿਯਤੇਲਿਯਾਨਿ।
ਰਸਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਲਭਾਮਿ ਭੋਤ੍ਤੁਂ, ਸੂਰੋવ ਸਙ੍ਗਾਮਮੁਖਂ વਿਜੇਤ੍વਾ।
ਨ ਚ ਮੇ ਤਾਦਿਸੋ વਣ੍ਣੋ, ਚਕ੍ਕવਾਕ ਯਥਾ ਤવਾ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਇਦਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਭੁਞ੍ਜਨਭੋਜਨਂ ਮਯ੍ਹਂ ਨ ਰੁਚ੍ਚਤਿ। ਅਸ੍ਮਿਂ ਭવੇ ਭੋਜਨਸਨ੍ਨਿਕਾਸੋਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਭવੇ ਭੋਜਨਸਨ੍ਨਿਕਾਸੋ ਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਚਕ੍ਕવਾਕਭવੇ ਭੋਜਨਂ, ਤ੍વਂ ਤੇਨ ਸਨ੍ਨਿਕਾਸੋ ਤਂਸਦਿਸੋ ਤਦਨੁਰੂਪੋ ਅਹੋਸਿ, ਅਤਿવਿਯ ਪਸਨ੍ਨਸਰੀਰੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਤੋ ਮੇ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਇਚ੍ਚੇવ ਮੇਤਿ ਏਤੇਨੇવ ਮੇ ਕਾਰਣੇਨ ਏਤ੍ਥ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਰੀਰવਣ੍ਣੇ ਅਹਮ੍ਪੀਤਿ ਅਹਞ੍ਹਿ, ਅਯਮੇવ વਾ ਪਾਠੋ ਭੁਞ੍ਜੇਤਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ। ਅਨ੍ਨਾਨਿ ਚਾਤਿ ਭੋਜਨਾਨਿ ਚ। ਲੋਣਿਯਤੇਲਿਯਾਨੀਤਿ ਲੋਣਤੇਲਯੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਰਸਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਪਰਿਭੋਗਂ ਪਣੀਤਰਸਂ। વਿਜੇਤ੍વਾਤਿ ਯਥਾ ਸੂਰੋ વੀਰਯੋਧੋ ਸਙ੍ਗਾਮਮੁਖਂ વਿਜੇਤ੍વਾ વਿਲੁਮ੍ਪਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਤਥਾ વਿਲੁਮ੍ਪਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਥਾ ਤવਾਤਿ ਏવਂ ਪਣੀਤਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਮਮ ਤਾਦਿਸੋ વਣ੍ਣੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਾਦਿਸੋ ਤવ વਣ੍ਣੋ, ਤੇਨ ਤવ વਚਨਂ ਨ ਸਦ੍ਦਹਾਮੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ।
ਅਥਸ੍ਸ વਣ੍ਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾવਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਭਾવਕਾਰਣਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਚਕ੍ਕવਾਕੋ ਸੇਸਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
੭੫.
‘‘ਅਸੁਦ੍ਧਭਕ੍ਖੋਸਿ ਖਣਾਨੁਪਾਤੀ, ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਤੇ ਲਬ੍ਭਤਿ ਅਨ੍ਨਪਾਨਂ।
ਨ ਤੁਸ੍ਸਸੀ ਰੁਕ੍ਖਫਲੇਹਿ ਧਙ੍ਕ, ਮਂਸਾਨਿ વਾ ਯਾਨਿ ਸੁਸਾਨਮਜ੍ਝੇ॥
੭੬.
‘‘ਯੋ ਸਾਹਸੇਨ ਅਧਿਗਮ੍ਮ ਭੋਗੇ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ ਧਙ੍ਕ ਖਣਾਨੁਪਾਤੀ।
ਤਤੋ ਉਪਕ੍ਕੋਸਤਿ ਨਂ ਸਭਾવੋ, ਉਪਕ੍ਕੁਟ੍ਠੋ વਣ੍ਣਬਲਂ ਜਹਾਤਿ॥
੭੭.
‘‘ਅਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਚੇ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਭੁਞ੍ਜਤੀ ਯਦਿ, ਅਸਾਹਸੇਨ ਅਪਰੂਪਘਾਤੀ।
ਬਲਞ੍ਚ વਣ੍ਣੋ ਚ ਤਦਸ੍ਸ ਹੋਤਿ, ਨ ਹਿ ਸਬ੍ਬੋ ਆਹਾਰਮਯੇਨ વਣ੍ਣੋ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਅਸੁਦ੍ਧਭਕ੍ਖੋਸੀਤਿ ਤ੍વਂ ਥੇਨੇਤ੍વਾ વਞ੍ਚੇਤ੍વਾ ਭਕ੍ਖਨਤੋ ਅਸੁਦ੍ਧਭਕ੍ਖੋ ਅਸਿ। ਖਣਾਨੁਪਾਤੀਤਿ ਪਮਾਦਕ੍ਖਣੇ ਅਨੁਪਤਨਸੀਲੋ। ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਤੇਤਿ ਤਯਾ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਅਨ੍ਨਪਾਨਂ ਲਬ੍ਭਤਿ। ਮਂਸਾਨਿ વਾ ਯਾਨੀਤਿ ਯਾਨਿ વਾ ਸੁਸਾਨਮਜ੍ਝੇ ਮਂਸਾਨਿ, ਤੇਹਿ ਨ ਤੁਸ੍ਸਸਿ। ਤਤੋਤਿ ਪਚ੍ਛਾ। ਉਪਕ੍ਕੋਸਤਿ ਨਂ ਸਭਾવੋਤਿ ਅਤ੍ਤਾવ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਗਰਹਿ। ਉਪਕ੍ਕੁਟ੍ਠੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਪਰੇਹਿਪਿ ਉਪਕ੍ਕੁਟ੍ਠੋ ਗਰਹਿਤੋ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਤਾਯ વਣ੍ਣਞ੍ਚ ਬਲਞ੍ਚ ਜਹਾਸਿ। ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਭੁਞ੍ਜਤੀ ਯਦੀਤਿ ਯਦਿ ਪਨ ਪਰਂ ਅવਿਹੇਠੇਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪਕਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਲਦ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ। ਤਦਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ ਤਦਾ ਅਸ੍ਸ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰੇ ਬਲਞ੍ਚ ਆਹਾਰਮਯੇਨਾਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਆਹਾਰੇਨੇવ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਭੋ ਕਾਕ, વਣ੍ਣੋ ਨਾਮੇਸ ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨੋ, ਸੋ ਨ ਆਹਾਰਮਤ੍ਤੇਨੇવ ਹੋਤਿ, ਉਤੁਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮੇਹਿਪਿ ਹੋਤਿਯੇવਾਤਿ।
ਏવਂ ਚਕ੍ਕવਾਕੋ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕਾਕਂ ਗਰਹਿ। ਕਾਕੋ ਹਰਾਯਿਤ੍વਾ ‘‘ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਤવ વਣ੍ਣੇਨ ਅਤ੍ਥੋ, ਕਾ ਕਾ’’ਤਿ વਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਲਾਯਿ।
ਸਤ੍ਥਾ
ਚਕ੍ਕવਾਕਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਅਟ੍ਠਮਾ।
[੪੩੫] ੯. ਹਲਿਦ੍ਦਿਰਾਗਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
ਸੁਤਿਤਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਥੁਲ੍ਲਕੁਮਾਰਿਕਾਪਲੋਭਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। વਤ੍ਥੁ ਤੇਰਸਕਨਿਪਾਤੇ ਚੂਲ਼ਨਾਰਦਜਾਤਕੇ (ਜਾ॰ ੧.੧੩.੪੦ ਆਦਯੋ) ਆવਿ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਅਤੀਤવਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਪਨ ਸਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਤਸ੍ਸ ਤਾਪਸਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਸੀਲਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸੇ ਠਿਤਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਂ વਞ੍ਚੇਤ੍વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਪਥਂ ਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ‘‘ਰੂਪਾਦਿਕਾਮਗੁਣવਿਰਹਿਤੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਰਕ੍ਖਿਤਸੀਲਂ ਨਾਮ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਪਥੇ ਰੂਪਾਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ, ਏਹਿ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸੀਲਂ ਰਕ੍ਖਾਹਿ, ਕਿਂ ਤੇ ਅਰਞ੍ਞੇਨਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੭੮.
‘‘ਸੁਤਿਤਿਕ੍ਖਂ
ਯੇ ਚ ਗਾਮੇ ਤਿਤਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਉਲ਼ਾਰਤਰਾ ਤਯਾ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸੁਤਿਤਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਅਧਿવਾਸਨਂ। ਤਿਤਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਸੀਤਾਦੀਨਿ ਅਧਿવਾਸੇਨ੍ਤਿ।
ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਤਾਪਸਕੁਮਾਰੋ ‘‘ਪਿਤਾ ਮੇ ਅਰਞ੍ਞਂ ਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਗਤੇ ਤਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਸਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਪਿਤਾ ਕਿਰਸ੍ਸ
੭੯.
‘‘ਅਰਞ੍ਞਾ ਗਾਮਮਾਗਮ੍ਮ, ਕਿਂਸੀਲਂ ਕਿਂવਤਂ ਅਹਂ।
ਪੁਰਿਸਂ ਤਾਤ ਸੇવੇਯ੍ਯਂ, ਤਂ ਮੇ ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ’’ਤਿ॥
ਅਥਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਸੇਸਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
੮੦.
‘‘ਯੋ ਤੇ વਿਸ੍ਸਾਸਯੇ ਤਾਤ, વਿਸ੍ਸਾਸਞ੍ਚ ਖਮੇਯ੍ਯ ਤੇ।
ਸੁਸ੍ਸੂਸੀ ਚ ਤਿਤਿਕ੍ਖੀ ਚ, ਤਂ ਭਜੇਹਿ ਇਤੋ ਗਤੋ॥
੮੧.
‘‘ਯਸ੍ਸ ਕਾਯੇਨ વਾਚਾਯ, ਮਨਸਾ ਨਤ੍ਥਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ।
ਉਰਸੀવ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ, ਤਂ ਭਜੇਹਿ ਇਤੋ ਗਤੋ॥
੮੨.
‘‘ਯੋ ਚ ਧਮ੍ਮੇਨ ਚਰਤਿ, ਚਰਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ।
વਿਸੁਦ੍ਧਕਾਰਿਂ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞਂ, ਤਂ ਭਜੇਹਿ ਇਤੋ ਗਤੋ॥
੮੩.
‘‘ਹਲਿਦ੍ਦਿਰਾਗਂ
ਤਾਦਿਸਂ ਤਾਤ ਮਾ ਸੇવਿ, ਨਿਮ੍ਮਨੁਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਚੇ ਸਿਯਾ॥
੮੪.
‘‘ਆਸੀવਿਸਂવ ਕੁਪਿਤਂ, ਮੀਲ਼੍ਹਲਿਤ੍ਤਂ ਮਹਾਪਥਂ।
ਆਰਕਾ ਪਰਿવਜ੍ਜੇਹਿ, ਯਾਨੀવ વਿਸਮਂ ਪਥਂ॥
੮੫.
‘‘ਅਨਤ੍ਥਾ
ਮਾਸ੍ਸੁ ਬਾਲੇਨ ਸਂਗਚ੍ਛਿ, ਅਮਿਤ੍ਤੇਨੇવ ਸਬ੍ਬਦਾ॥
੮੬.
‘‘ਤਂ ਤਾਹਂ ਤਾਤ ਯਾਚਾਮਿ, ਕਰਸ੍ਸੁ વਚਨਂ ਮਮ।
ਮਾਸ੍ਸੁ ਬਾਲੇਨ ਸਂਗਚ੍ਛਿ, ਦੁਕ੍ਖੋ ਬਾਲੇਹਿ ਸਙ੍ਗਮੋ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਤੇ વਿਸ੍ਸਾਸਯੇਤਿ ਯੋ ਤવ વਿਸ੍ਸਾਸੇਯ੍ਯ। ਖਮੇਯ੍ਯ ਤੇਤਿ ਯੋ ਚ ਤવ ਅਤ੍ਤਨਿ ਤਯਾ ਕਤਂ વਿਸ੍ਸਾਸਂ ਖਮੇਯ੍ਯ। ਸੁਸ੍ਸੂਸੀ ਚ ਤਿਤਿਕ੍ਖੀ ਚਾਤਿ ਤવ વਚਨਂ ਸੁਸ੍ਸੂਸਾਯ ਚੇવ વਚਨਾਧਿવਾਸਨੇਨ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਰਸੀવ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਯਥਾ ਮਾਤੁ ਉਰਸਿ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਏવਂ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਾਤਰਂ વਿਯ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਤਂ ਭਜੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ વਦਤਿ। ਯੋ ਚ ਧਮ੍ਮੇਨ ਚਰਤੀਤਿ ਯੋ ਤਿવਿਧੇਨ ਸੁਚਰਿਤੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਇਰਿਯਤਿ। ਨ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਤਥਾ ਚਰਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਅਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਾਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨਂ ਨ ਕਰੋਤਿ। વਿਸੁਦ੍ਧਕਾਰਿਨ੍ਤਿ વਿਸੁਦ੍ਧਾਨਂ ਦਸਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾਨਂ ਕਾਰਕਂ।
ਰਾਗવਿਰਾਗਿਨਨ੍ਤਿ ਰਾਗਿਨਞ੍ਚ વਿਰਾਗਿਨਞ੍ਚ ਰਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤਂਖਣਞ੍ਞੇવ વਿਰਜ੍ਜਨਸਭਾવਂ। ਨਿਮ੍ਮਨੁਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਚੇ ਸਿਯਾਤਿ ਸਚੇਪਿ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਤਲਂ ਨਿਮ੍ਮਨੁਸ੍ਸਂ ਹੋਤਿ, ਸੋਯੇવ ਏਕੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਤਾਦਿਸਂ ਮਾ ਸੇવਿ। ਮਹਾਪਥਨ੍ਤਿ ਗੂਥਮਕ੍ਖਿਤਂ ਮਗ੍ਗਂ વਿਯ। ਯਾਨੀવਾਤਿ ਯਾਨੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ વਿਯ। વਿਸਮਨ੍ਤਿ ਨਿਨ੍ਨਉਨ੍ਨਤਖਾਣੁਪਾਸਾਣਾਦਿવਿਸਮਂ। ਬਾਲਂ ਅਚ੍ਚੁਪਸੇવਤੋਤਿ ਬਾਲਂ ਅਪ੍ਪਞ੍ਞਂ ਅਤਿਸੇવਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਸਬ੍ਬਦਾਤਿ ਤਾਤ, ਬਾਲੇਨ ਸਹ ਸਂવਾਸੋ ਨਾਮ ਅਮਿਤ੍ਤਸਂવਾਸੋ વਿਯ ਸਬ੍ਬਦਾ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਮੇવ ਦੁਕ੍ਖੋ। ਤਂ ਤਾਹਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਂ ਅਹਂ।
ਸੋ ਏવਂ ਪਿਤਰਾ ਓવਦਿਤੋ ‘‘ਤਾਤ, ਅਹਂ ਮਨੁਸ੍ਸਪਥਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸੇ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਭਾਯਾਮਿ, ਇਧੇવ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਅਥਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਓવਾਦਂ ਦਤ੍વਾ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ, ਸਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ।
ਤਦਾ ਤਾਪਸਕੁਮਾਰੋ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁ ਅਹੋਸਿ, ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਥੁਲ੍ਲਕੁਮਾਰਿਕਾવ, ਪਿਤਾ ਤਾਪਸੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ।
ਹਲਿਦ੍ਦਿਰਾਗਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਨવਮਾ।
[੪੩੬] ੧੦. ਸਮੁਗ੍ਗਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
ਕੁਤੋ ਨੁ ਆਗਚ੍ਛਥਾਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਤਞ੍ਹਿ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਪਤ੍ਥੇਸਿ, ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਨਾਮੇਸ ਅਸਬ੍ਭੋ ਅਕਤਞ੍ਞੂ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਾਨવਰਕ੍ਖਸਾ ਗਿਲਿਤ੍વਾ ਕੁਚ੍ਛਿਨਾ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਾਪਿ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਏਕਪੁਰਿਸਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ, ਤ੍વਂ ਕਥਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਕਾਮੇ ਪਹਾਯ ਹਿਮવਨ੍ਤਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਚ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਫਲਾਫਲੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋ વਿਹਾਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਯ ਅવਿਦੂਰੇ ਏਕੋ ਦਾਨવਰਕ੍ਖਸੋ વਸਤਿ। ਸੋ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਅਟવਿਯਂ ਪਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਞ੍ਚਰਣਮਗ੍ਗੇ ਠਤ੍વਾ ਆਗਤਾਗਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਖਾਦਤਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਏਕਾ ਕਾਸਿਰਟ੍ਠੇ ਕੁਲਧੀਤਾ ਉਤ੍ਤਮਰੂਪਧਰਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਗਾਮੇ ਨਿવੁਤ੍ਥਾ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਸਾ ਏਕਦਿવਸਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚਾਗਮਨਕਾਲੇ ਪਰਿવਾਰਮਨੁਸ੍ਸੇ ਦਿਸ੍વਾ ਸੋ ਦਾਨવੋ ਭੇਰવਰੂਪੇਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭੀਤਾ ਗਹਿਤਗਹਿਤਾવੁਧਾਨਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਪਲਾਯਿਂਸੁ। ਦਾਨવੋ ਯਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਅਭਿਰੂਪਂ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਹਂ ਨੇਤ੍વਾ ਭਰਿਯਂ ਅਕਾਸਿ। ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਤਣ੍ਡੁਲਮਚ੍ਛਮਂਸਾਦੀਨਿ ਚੇવ ਮਧੁਰਫਲਾਫਲਾਨਿ ਚ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਤਂ ਪੋਸੇਸਿ, વਤ੍ਥਾਲਙ੍ਕਾਰੇਹਿ ਚ ਨਂ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍વਾ ਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਾਯ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਰਣ੍ਡਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ
ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ વਾਯੁਸ੍ਸਪੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ વਿਜ੍ਜਾਧਰੋ ਸਨ੍ਨਦ੍ਧਖਗ੍ਗੋ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਸਾ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਏਹੀ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਮੁਦ੍ਦਂ ਅਕਾਸਿ, વਿਜ੍ਜਾਧਰੋ ਖਿਪ੍ਪਂ ਓਤਰਿ। ਅਥ ਨਂ ਸਾ ਕਰਣ੍ਡਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਦਾਨવਸ੍ਸ ਆਗਮਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਕਰਣ੍ਡਕੂਪਰਿ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਰਣ੍ਡਕਸਮੀਪਂ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇਯੇવ ਕਰਣ੍ਡਕਂ વਿવਰਿਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤੋ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ વਿਜ੍ਜਾਧਰਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਟਕਂ ਪਾਰੁਪਿ। ਦਾਨવੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਕਰਣ੍ਡਕਂ ਅਸੋਧੇਤ੍વਾ ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮੋਯੇવ ਮੇ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਕਰਣ੍ਡਕਂ ਗਿਲਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ
੮੭.
‘‘ਕੁਤੋ ਨੁ ਆਗਚ੍ਛਥ ਭੋ ਤਯੋ ਜਨਾ, ਸ੍વਾਗਤਾ ਏਥ ਨਿਸੀਦਥਾਸਨੇ।
ਕਚ੍ਚਿਤ੍ਥ, ਭੋਨ੍ਤੋ ਕੁਸਲਂ ਅਨਾਮਯਂ, ਚਿਰਸ੍ਸਮਬ੍ਭਾਗਮਨਞ੍ਹਿ વੋ ਇਧਾ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਭੋਤਿ ਆਲਪਨਂ। ਕਚ੍ਚਿਤ੍ਥਾਤਿ ਕਚ੍ਚਿ ਹੋਥ ਭવਥ વਿਜ੍ਜਥ। ਭੋਨ੍ਤੋਤਿ ਪੁਨ ਆਲਪਨ੍ਤੋ ਆਹ। ਕੁਸਲਂ ਅਨਾਮਯਨ੍ਤਿ ਕਚ੍ਚਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਸਲਂ ਆਰੋਗ੍ਯਂ। ਚਿਰਸ੍ਸਮਬ੍ਭਾਗਮਨਞ੍ਹਿ વੋ ਇਧਾਤਿ ਅਜ੍ਜ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਇਧ ਅਬ੍ਭਾਗਮਨਞ੍ਚ ਚਿਰਂ ਜਾਤਂ।
ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਦਾਨવੋ ‘‘ਅਹਂ ਇਮਸ੍ਸ ਤਾਪਸਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਏਕਕੋવ ਆਗਤੋ, ਅਯਞ੍ਚ ਤਾਪਸੋ ‘ਤਯੋ ਜਨਾ’ਤਿ વਦਤਿ, ਕਿਂ ਨਾਮੇਸ ਕਥੇਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਸਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਕਥੇਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ ਹੁਤ੍વਾ વਿਲਪਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤਾਪਸਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੮੮.
‘‘ਅਹਮੇવ
ਕਿਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤੇ ਭਾਸਿਤਂ ਇਸੇ, ਕੁਤੋ ਨੁ ਆਗਚ੍ਛਥ ਭੋ ਤਯੋ ਜਨਾ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਇਧ ਮਜ੍ਜਾਤਿ ਇਧ ਅਜ੍ਜ। ਕਿਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤੇ ਭਾਸਿਤਂ ਇਸੇਤਿ ਭਨ੍ਤੇ, ਇਸਿ ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਯਾ ਭਾਸਿਤਂ, ਪਾਕਟਂ ਤਾવ ਮੇ ਕਤ੍વਾ ਕਥੇਹੀਤਿ।
ਤਾਪਸੋ ‘‘ਏਕਂਸੇਨੇવਾવੁਸੋ ਸੋਤੁਕਾਮੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸੁਣਾਹੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੮੯.
‘‘ਤੁવਞ੍ਚ ਏਕੋ ਭਰਿਯਾ ਚ ਤੇ ਪਿਯਾ, ਸਮੁਗ੍ਗਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨਿਕਿਣ੍ਣਮਨ੍ਤਰੇ।
ਸਾ ਰਕ੍ਖਿਤਾ ਕੁਚ੍ਛਿਗਤਾવ ਤੇ ਸਦਾ, વਾਯੁਸ੍ਸਪੁਤ੍ਤੇਨ ਸਹਾ ਤਹਿਂ ਰਤਾ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਤੁવਞ੍ਚ ਏਕੋਤਿ ਪਠਮਂ ਤਾવ ਤ੍વਂ ਏਕੋ ਜਨੋ। ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨਿਕਿਣ੍ਣਮਨ੍ਤਰੇਤਿ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿਕਿਣ੍ਣਅਨ੍ਤਰੇ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਭਰਿਯਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਕਾਮੇਨ ਸਦਾ ਤਯਾ ਸਮੁਗ੍ਗੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮੁਗ੍ਗੇਨ વਾਯੁਸ੍ਸਪੁਤ੍ਤੇਨ ਸਹਾਤਿ ਏવਂਨਾਮਕੇਨ વਿਜ੍ਜਾਧਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ। ਤਹਿਂ ਰਤਾਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤવ ਅਨ੍ਤੋਕੁਚ੍ਛਿਯਞ੍ਞੇવ ਕਿਲੇਸਰਤਿਯਾ ਰਤਾ। ਸੋ ਦਾਨਿ ਤ੍વਂ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ‘‘ਏਕਂ ਪੁਰਿਸਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕੁਚ੍ਛਿਨਾਪਿ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਜਾਰਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਚਰਸੀਤਿ।
ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਦਾਨવੋ ‘‘વਿਜ੍ਜਾਧਰਾ ਨਾਮ ਬਹੁਮਾਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਚਸ੍ਸ ਖਗ੍ਗੋ ਹਤ੍ਥਗਤੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਕੁਚ੍ਛਿਂ ਮੇ ਫਾਲੇਤ੍વਾਪਿ ਪਲਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਭੀਤਤਸਿਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਖਿਪ੍ਪਂ ਕਰਣ੍ਡਕਂ ਉਗ੍ਗਿਲਿਤ੍વਾ ਪੁਰਤੋ ਠਪੇਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੯੦.
‘‘ਸਂવਿਗ੍ਗਰੂਪੋ
ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿ
ਤਤ੍ਥ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖੀਤਿ ਸੋ ਕਰਣ੍ਡਕਂ વਿવਰਿਤ੍વਾ ਅਦ੍ਦਸ।
ਕਰਣ੍ਡਕੇ ਪਨ વਿવਟਮਤ੍ਤੇਯੇવ વਿਜ੍ਜਾਧਰੋ વਿਜ੍ਜਂ ਜਪ੍ਪਿਤ੍વਾ ਖਗ੍ਗਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਆਕਾਸਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ। ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਦਾਨવੋ ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤੁਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਥੁਤਿਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਸੇਸਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
੯੧.
‘‘ਸੁਦਿਟ੍ਠਰੂਪਮੁਗ੍ਗਤਪਾਨੁવਤ੍ਤਿਨਾ, ਹੀਨਾ ਨਰਾ ਯੇ ਪਮਦਾવਸਂ ਗਤਾ।
ਯਥਾ ਹવੇ ਪਾਣਰਿવੇਤ੍ਥ ਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਦੁਟ੍ਠਾ ਮਯੀ ਅਞ੍ਞਮਭਿਪ੍ਪਮੋਦਯਿ॥
੯੨.
‘‘ਦਿવਾ ਚ ਰਤ੍ਤੋ ਚ ਮਯਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ, ਤਪਸ੍ਸਿਨਾ ਜੋਤਿਰਿવਾ વਨੇ વਸਂ।
ਸਾ ਧਮ੍ਮਮੁਕ੍ਕਮ੍ਮ ਅਧਮ੍ਮਮਾਚਰਿ, ਅਕਿਰਿਯਰੂਪੋ ਪਮਦਾਹਿ ਸਨ੍ਥવੋ॥
੯੩.
‘‘ਸਰੀਰਮਜ੍ਝਮ੍ਹਿ ਠਿਤਾਤਿ ਮਞ੍ਞਹਂ, ਮਯ੍ਹਂ ਅਯਨ੍ਤਿ ਅਸਤਿਂ ਅਸਞ੍ਞਤਂ।
ਸਾ ਧਮ੍ਮਮੁਕ੍ਕਮ੍ਮ ਅਧਮ੍ਮਮਾਚਰਿ, ਅਕਿਰਿਯਰੂਪੋ ਪਮਦਾਹਿ ਸਨ੍ਥવੋ॥
੯੪.
‘‘ਸੁਰਕ੍ਖਿਤਂ ਮੇਤਿ ਕਥਂ ਨੁ વਿਸ੍ਸਸੇ, ਅਨੇਕਚਿਤ੍ਤਾਸੁ ਨ ਹਤ੍ਥਿ ਰਕ੍ਖਣਾ।
ਏਤਾ ਹਿ ਪਾਤਾਲਪਪਾਤਸਨ੍ਨਿਭਾ, ਏਤ੍ਥਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਬ੍ਯਸਨਂ ਨਿਗਚ੍ਛਤਿ॥
੯੫.
‘‘ਤਸ੍ਮਾ
ਏਤਂ ਸਿવਂ ਉਤ੍ਤਮਮਾਭਿਪਤ੍ਥਯਂ, ਨ ਮਾਤੁਗਾਮੇਹਿ ਕਰੇਯ੍ਯ ਸਨ੍ਥવ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸੁਦਿਟ੍ਠਰੂਪਮੁਗ੍ਗਤਪਾਨੁવਤ੍ਤਿਨਾਤਿ ਭਨ੍ਤੇ, ਇਸਿ ਉਗ੍ਗਤਪਾਨੁવਤ੍ਤਿਨਾ ਤਯਾ ਸੁਦਿਟ੍ਠਰੂਪਂ ਇਦਂ ਕਾਰਣਂ। ਹੀਨਾਤਿ ਨੀਚਾ। ਯਥਾ ਹવੇ ਪਾਣਰਿવੇਤ੍ਥ ਰਕ੍ਖਿਤਾਤਿ ਅਯਂ ਮਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਣਾ વਿਯ ਏਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੇਨ ਰਕ੍ਖਿਤਾ। ਦੁਟ੍ਠਾ ਮਯੀਤਿ ਇਦਾਨਿ ਮਯਿ ਮਿਤ੍ਤਦੁਬ੍ਭਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਦੁਟ੍ਠਾ ਅਞ੍ਞਂ ਪੁਰਿਸਂ ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦਤਿ। ਜੋਤਿਰਿવਾ વਨੇ વਸਨ੍ਤਿ વਨੇ વਸਨ੍ਤੇਨ ਤਪਸ੍ਸਿਨਾ ਅਗ੍ਗਿ વਿਯ ਮਯਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਪਰਿਚਰਿਤਾ। ਸਾ ਧਮ੍ਮਮੁਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਸਾ ਏਸਾ ਧਮ੍ਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ। ਅਕਿਰਿਯਰੂਪੋਤਿ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਰੂਪੋ। ਸਰੀਰਮਜ੍ਝਮ੍ਹਿ ਠਿਤਾਤਿ ਮਞ੍ਞਹਂ, ਮਯ੍ਹਂ ਅਯਨ੍ਤਿ ਅਸਤਿਂ ਅਸਞ੍ਞਤਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਅਸਤਿਂ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਅਸਞ੍ਞਤਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲਂ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਸਰੀਰਮਜ੍ਝਮ੍ਹਿ ਠਿਤਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਮਞ੍ਞਾਮਿ।
ਸੁਰਕ੍ਖਿਤਂ ਮੇਤਿ ਕਥਂ ਨੁ વਿਸ੍ਸਸੇਤਿ ਅਯਂ ਮਯਾ ਸੁਰਕ੍ਖਿਤਾਤਿ ਕਥਂ ਪਣ੍ਡਿਤੋ વਿਸ੍ਸਾਸੇਯ੍ਯ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਮਾਦਿਸੋਪਿ ਅਨ੍ਤੋਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ। ਪਾਤਾਲਪਪਾਤਸਨ੍ਨਿਭਾਤਿ ਲੋਕਸ੍ਸਾਦੇਨ ਦੁਪ੍ਪੂਰਣੀਯਤ੍ਤਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਪਾਤਾਲਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਪਪਾਤੇਨ ਸਦਿਸਾ। ਏਤ੍ਥਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤਾਸੁ ਏવਰੂਪਾਸੁ ਨਿਗ੍ਗੁਣਾਸੁ ਪਮਤ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਮਹਾਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਹੀਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਮਾਤੁਗਾਮવਸਂ ਗਤਾ ਮਹਾવਿਨਾਸਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੇ ਮਾਤੁਗਾਮੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾ ਹੁਤ੍વਾ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸੁਖਿਨੋ। ਏਤਂ ਸਿવਨ੍ਤਿ ਯਦੇਤਂ ਮਾਤੁਗਾਮਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਂ વਿਸਂਸਟ੍ਠਾਨਂ ਚਰਣਂ, ਏਤਂ ਝਾਨਸੁਖਮੇવ ਸਿવਂ ਖੇਮਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਅਭਿਪਤ੍ਥੇਤਬ੍ਬਂ, ਏਤਂ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋ ਮਾਤੁਗਾਮੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਥવਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ।
ਏવਞ੍ਚ ਪਨ વਤ੍વਾ ਦਾਨવੋ ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਦੇਸੁ ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਯਾ ਜੀવਿਤਂ ਲਦ੍ਧਂ, ਅਹਂ ਇਮਾਯ ਪਾਪਧਮ੍ਮਾਯ વਿਜ੍ਜਾਧਰੇਨ ਮਾਰਾਪਿਤੋ’’ਤਿ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਅਭਿਤ੍ਥવਿ। ਸੋਪਿਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਮਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਪਂ ਅਕਾਸਿ, ਸੀਲਾਨਿ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਤਂ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸੀਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਦਾਨવੋ ‘‘ਅਹਂ ਕੁਚ੍ਛਿਨਾ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋਪਿ ਤਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਕੋ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਰਞ੍ਞਮੇવ ਅਗਮਾਸਿ।
ਸਤ੍ਥਾ
ਸਮੁਗ੍ਗਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਦਸਮਾ।
[੪੩੭] ੧੧. ਪੂਤਿਮਂਸਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
ਨ ਖੋ ਮੇ ਰੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਅਸਂવਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਬਹੂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਅਗੁਤ੍ਤਦ੍વਾਰਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਓવਦਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ વਤ੍વਾ ਅਨਿਯਮવਸੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍વਾ ਅਲਙ੍ਕਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕવਰਮਜ੍ਝਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤવਸੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਸਚੇ ਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ, ਨਿਰਯਾਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਾ ਗਣ੍ਹਥ। ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਰੂਪਾਦਿਗੋਚਰੇਨ ਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ, ਰੂਪਾਦਿਗੋਚਰਾ ਹਿ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਮਹਾવਿਨਾਸਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ વਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਤ੍ਤਾਯ ਅਯੋਸਲਾਕਾਯ ਆਦਿਤ੍ਤਾਯ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਾਯ ਸਜੋਤਿਭੂਤਾਯ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮ੍ਪਲਿਮਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ વਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍વਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਰੂਪਂ ਓਲੋਕਨਕਾਲੋਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਅਨੋਲੋਕਨਕਾਲੋਪਿ। ਓਲੋਕਨਕਾਲੇ ਸੁਭવਸੇਨ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍વਾ ਅਸੁਭવਸੇਨੇવ ਓਲੋਕੇਯ੍ਯਾਥ, ਏવਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੋਚਰਾ ਨ ਪਰਿਹਾਯਿਸ੍ਸਥ। ਕੋ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਗੋਚਰੋਤਿ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਨવ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾ। ਏਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ વੋ ਗੋਚਰੇ ਚਰਨ੍ਤਾਨਂ ਨ ਲਚ੍ਛਤਿ ਮਾਰੋ ਓਤਾਰਂ, ਸਚੇ ਪਨ ਕਿਲੇਸવਸਿਕਾ ਹੁਤ੍વਾ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤવਸੇਨ ਓਲੋਕੇਸ੍ਸਥ, ਪੂਤਿਮਂਸਸਿਙ੍ਗਾਲੋ વਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੋਚਰਾ ਪਰਿਹਾਯਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਹਿਮવਨ੍ਤਪਦੇਸੇ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਪਬ੍ਬਤਗੁਹਾਯਂ ਅਨੇਕਸਤਾ ਏਲ਼ਕਾ વਸਨ੍ਤਿ। ਤੇਸਂ વਸਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅવਿਦੂਰੇ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਗੁਹਾਯ ਪੂਤਿਮਂਸੋ ਨਾਮ ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ વੇਣਿਯਾ ਨਾਮ ਭਰਿਯਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ વਸਤਿ। ਸੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਭਰਿਯਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ વਿਚਰਨ੍ਤੋ
ਸਾ
੯੬.
‘‘ਨ
ਏਤਾਦਿਸਾ ਸਖਾਰਸ੍ਮਾ, ਆਰਕਾ ਪਰਿવਜ੍ਜਯੇ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਆਲ਼ੀਤਿ ਆਲਪਨਂ, ਸਖਿ ਸਹਾਯਿਕੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਤਾਦਿਸਾ ਸਖਾਰਸ੍ਮਾਤਿ ਏવਰੂਪਾ ਸਹਾਯਕਾ ਅਪਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਤਂ ਸਹਾਯਕਂ ਆਰਕਾ ਪਰਿવਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
ਏવਞ੍ਚ ਪਨ વਤ੍વਾ ਸਾ ਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸਨਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਗਤਾ। ਸਿਙ੍ਗਾਲੀ ਤਂ ਨਿવਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸੇવ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਜ੍ਝਾਯਮਾਨਾ ਨਿਸੀਦਿ। ਅਥ ਨਂ ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਗਰਹਨ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੯੭.
‘‘ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਿਕਾ ਅਯਂ વੇਣੀ, વਣ੍ਣੇਤਿ ਪਤਿਨੋ ਸਖਿਂ।
ਪਜ੍ਝਾਯਿ ਪਟਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਂ, ਆਗਤਂ ਮੇਣ੍ਡਮਾਤਰ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ વੇਣੀਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਨਾਮਂ। વਣ੍ਣੇਤਿ ਪਤਿਨੋ ਸਖਿਨ੍ਤਿ ਪਠਮਮੇવ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਖਿਂ ਏਲ਼ਿਕਂ ‘‘ਮਯਿ ਸਿਨੇਹਾ વਿਸ੍ਸਾਸਿਕਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ ਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ, ਮਤਾਲਯਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਪਤਿਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਣ੍ਣੇਤਿ। ਅਥ ਨਂ ਸਾ ਇਦਾਨਿ ਆਗਤਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਨਾਗਨ੍ਤ੍વਾવ ਪਟਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਂ ਮੇਣ੍ਡਮਾਤਰਂ ਪਜ੍ਝਾਯਤਿ ਅਨੁਸੋਚਤੀਤਿ।
ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਿਙ੍ਗਾਲੀ ਤਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੯੮.
‘‘ਤ੍વਂ
ਯੋ ਤ੍વਂ ਮਤਾਲਯਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਕਾਲੇਨ વਿਪੇਕ੍ਖਸੀ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਅવਿਚਕ੍ਖਣੋਤਿ વਿਚਾਰਣਪਞ੍ਞਾਰਹਿਤੋ। ਅਕਾਲੇਨ વਿਪੇਕ੍ਖਸੀਤਿ ਏਲ਼ਿਕਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਨਾਗਤਾਯੇવ ਓਲੋਕੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
੯੯.
‘‘ਨ ਅਕਾਲੇ વਿਪੇਕ੍ਖਯ੍ਯ, ਕਾਲੇ ਪੇਕ੍ਖੇਯ੍ਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ।
ਪੂਤਿਮਂਸੋવ ਪਜ੍ਝਾਯਿ, ਯੋ ਅਕਾਲੇ વਿਪੇਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ॥ – ਅਯਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਗਾਥਾ।
ਤਤ੍ਥ ਅਕਾਲੇਤਿ ਕਾਮਗੁਣੇ ਆਰਬ੍ਭ ਸੁਭવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਕਾਲੇ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਰੂਪਂ ਓਲੋਕੇਤੁਂ ਅਕਾਲੋ ਨਾਮ। ਕਾਲੇਤਿ ਅਸੁਭવਸੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ ਕਸਿਣવਸੇਨ વਾ ਰੂਪਗ੍ਗਹਣਕਾਲੇ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਪੂਤਿਮਂਸੋવ ਪਜ੍ਝਾਯੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਥਾ ਪੂਤਿਮਂਸਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਅਕਾਲੇ ਏਲ਼ਿਕਂ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ
વੇਣੀਪਿ ਖੋ ਸਿਙ੍ਗਾਲੀ ਪੂਤਿਮਂਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਸਾਮਿ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਅਹਂ ਤਂ ਪੁਨਪਿ ਉਪਾਯੇਨ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤ੍વਂ ਆਗਤਕਾਲੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਆਲ਼ਿ, ਤવ ਆਗਤਕਾਲੇਯੇવ ਨੋ ਅਤ੍ਥੋ ਜਾਤੋ, ਤવ ਆਗਤਕਾਲਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਹਿ ਮੇ ਸਾਮਿਕੋ ਸਤਿਂ ਪਟਿਲਭਿ, ਇਦਾਨਿ ਜੀવਤਿ, ਏਹਿ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੧੦੦.
‘‘ਪਿਯਂ ਖੋ ਆਲ਼ਿ ਮੇ ਹੋਤੁ, ਪੁਣ੍ਣਪਤ੍ਤਂ ਦਦਾਹਿ ਮੇ।
ਪਤਿ ਸਞ੍ਜੀવਿਤੋ ਮਯ੍ਹਂ, ਏਯ੍ਯਾਸਿ ਪਿਯਪੁਚ੍ਛਿਕਾ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਪੁਣ੍ਣਪਤ੍ਤਂ ਦਦਾਹਿ ਮੇਤਿ ਪਿਯਕ੍ਖਾਨਂ ਅਕ੍ਖਾਯਿਕਾ ਮਯ੍ਹਂ ਤੁਟ੍ਠਿਦਾਨਂ ਦੇਹਿ। ਪਤਿ ਸਞ੍ਜੀવਿਤੋ ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਮਮ ਸਾਮਿਕੋ ਸਞ੍ਜੀવਿਤੋ ਉਟ੍ਠਿਤੋ ਅਰੋਗੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛ।
ਏਲ਼ਿਕਾ
੧੦੧.
‘‘ਪਿਯਂ ਖੋ ਆਲ਼ਿ ਤੇ ਹੋਤੁ, ਪੁਣ੍ਣਪਤ੍ਤਂ ਦਦਾਮਿ ਤੇ।
ਮਹਤਾ ਪਰਿવਾਰੇਨ, ਏਸ੍ਸਂ ਕਯਿਰਾਹਿ ਭੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਏਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਆਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਆਗਚ੍ਛਮਾਨਾ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਰਕ੍ਖਂ ਕਤ੍વਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿવਾਰੇਨ ਆਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ।
ਅਥ
੧੦੨.
‘‘ਕੀਦਿਸੋ ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਰਿવਾਰੋ, ਯੇਸਂ ਕਾਹਾਮਿ ਭੋਜਨਂ।
ਕਿਂ ਨਾਮਕਾ ਚ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ, ਤੇ ਮੇ ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ’’ਤਿ॥
ਸਾ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀ ਅਟ੍ਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੧੦੩.
‘‘ਮਾਲਿਯੋ ਚਤੁਰਕ੍ਖੋ ਚ, ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ ਅਥ ਜਮ੍ਬੁਕੋ।
ਏਦਿਸੋ ਮਯ੍ਹਂ ਪਰਿવਾਰੋ, ਤੇਸਂ ਕਯਿਰਾਹਿ ਭੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਤੇ ਮੇਤਿ ਤੇ ਪਰਿવਾਰੇ ਮਯ੍ਹਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ। ਮਾਲਿਯੋਤਿਆਦੀਨਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸੁਨਖਾਨਂ ਨਾਮਾਨਿ। ‘‘ਤਤ੍ਥ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਸੁਨਖਸਤਾਨਿ ਪਰਿવਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਦ੍વੀਹਿ ਸੁਨਖਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਪਰਿવਾਰਿਤਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਸਚੇ ਤੇ ਭੋਜਨਂ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਦ੍વੇਪਿ ਜਨੇ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਖਾਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ।
ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਿਙ੍ਗਾਲੀ ਭੀਤਾ ‘‘ਅਲਂ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਗਮਨੇਨ, ਉਪਾਯੇਨਸ੍ਸਾ ਅਨਾਗਮਨਮੇવ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਨવਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੧੦੪.
‘‘ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾਯ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ, ਭਣ੍ਡਕਮ੍ਪਿ વਿਨਸ੍ਸਤਿ।
ਆਰੋਗ੍ਯਂ ਆਲ਼ਿਨੋ વਜ੍ਜਂ, ਇਧੇવ વਸ ਮਾਗਮਾ’’ਤਿ॥
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ
ਏવਞ੍ਚ ਪਨ વਤ੍વਾ ਮਰਣਭਯਭੀਤਾ વੇਗੇਨ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਲਾਯਿ। ਤੇ ਪੁਨ ਤਂ ਠਾਨਂ ਆਗਨ੍ਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ।
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ ‘‘ਤਦਾ ਅਹਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ વਨਜੇਟ੍ਠਕਰੁਕ੍ਖੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਦੇવਤਾ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।
ਪੂਤਿਮਂਸਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਏਕਾਦਸਮਾ।
[੪੩੮] ੧੨. ਦਦ੍ਦਰਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
ਯੋ ਤੇ ਪੁਤ੍ਤਕੇਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਦੇવਦਤ੍ਤਸ੍ਸ વਧਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਅਹੋ ਆવੁਸੋ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਨਿਲ੍ਲਜ੍ਜੋ ਅਨਰਿਯੋ ਏવਂ ਉਤ੍ਤਮਗੁਣਧਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਧਨੁਗ੍ਗਹਪਯੋਜਨਸਿਲਾਪવਿਜ੍ਝਨਨਾਲ਼ਾਗਿਰਿવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਹਿ વਧਾਯ ਉਪਾਯਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਏਕੋ ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖੋ ਆਚਰਿਯੋ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਂ ਮਾਣવਕਾਨਂ ਸਿਪ੍ਪਂ વਾਚੇਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਇਧ વਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਲਿਬੋਧੋ ਹੋਤਿ, ਮਾਣવਕਾਨਮ੍ਪਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਨ ਨਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਹਿਮવਨ੍ਤਪਦੇਸੇ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ વਸਨ੍ਤੋ વਾਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਮਾਣવਕਾਨਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਤਿਲਤਣ੍ਡੁਲਤੇਲવਤ੍ਥਾਦੀਨਿ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਮਗ੍ਗਤੋ ਅવਿਦੂਰੇ ਠਾਨੇ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਨਿવਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ, ਮਾਣવਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਕਰਿਂਸੁ। ਮਾਣવਕਾਨਂ ਞਾਤਕਾ ਤੇਲਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਪੇਸੇਨ੍ਤਿ। ਰਟ੍ਠવਾਸਿਨੋਪਿ ‘‘ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖੋ ਆਚਰਿਯੋ ਕਿਰ ਅਰਞ੍ਞੇ ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਾਮ વਸਨ੍ਤੋ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਅਭਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਕਨ੍ਤਾਰਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਪਿ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਤਰੋਪਿ ਪੁਰਿਸੋ ਖੀਰਪਾਨਤ੍ਥਾਯ ਸવਚ੍ਛਂ
ਅਪਰਭਾਗੇ ਮਾਣવੇਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੇਸੁਯੇવ ਆਚਰਿਯੋ ਕਾਲਮਕਾਸਿ। ਮਾਣવਾ ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ ਝਾਪੇਤ੍વਾ વਾਲੁਕਾਯ ਥੂਪਂ ਕਤ੍વਾ ਨਾਨਾਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੂਜੇਤ੍વਾ ਰੋਦਨ੍ਤਿ ਪਰਿਦੇવਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਨੇ ਤਿਤ੍ਤਿਰੋ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ
ਤਦਾ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਗਿਰਗ੍ਗਸਮਜ੍ਜਸਦਿਸਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਛਣਂ ਘੋਸਯਿਂਸੁ। ਮਾਣવਾਨਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ‘‘ਛਣਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸੁਂ। ਮਾਣવਾ ਤਿਤ੍ਤਿਰਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਤਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਮਪਦਂ ਗੋਧਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਗਰਮੇવ ਅਗਮਿਂਸੁ। ਤਦਾ ਏਕੋ ਨਿਕ੍ਕਾਰੁਣਿਕੋ ਦੁਟ੍ਠਤਾਪਸੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ વਿਚਰਨ੍ਤੋ ਤਂ ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿ। ਗੋਧਾ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਤਣ੍ਡੁਲਾ, ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਤੇਲਾਦੀਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਾਹੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਗੋਚਰਤ੍ਥਾਯ ਗਤਾ। ਤਾਪਸੋ ਪਾਤੋવ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿਤ੍વਾ ਦ੍વੇ ਗੋਧਾਪੁਤ੍ਤਕੇ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਖਾਦਿ, ਦਿવਾ ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਤਞ੍ਚ વਚ੍ਛਕਞ੍ਚ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਖਾਦਿ, ਸਾਯਂ ਧੇਨੁਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤਮ੍ਪਿ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਮਂਸਂ ਖਾਦਿਤ੍વਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਘੁਰੁਘੁਰਾਯਨ੍ਤੋ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿ। ਗੋਧਾ ਸਾਯਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ ਉਪਧਾਰਯਮਾਨਾ વਿਚਰਿ। ਰੁਕ੍ਖਦੇવਤਾ ਗੋਧਂ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਅਦਿਸ੍વਾ ਕਮ੍ਪਮਾਨਂ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ਖਨ੍ਧવਿਟਪਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਦਿਬ੍ਬਾਨੁਭਾવੇਨ ਠਤ੍વਾ ‘‘ਗੋਧੇ ਮਾ ਕਮ੍ਪਿ, ਇਮਿਨਾ ਪਾਪਪੁਰਿਸੇਨ ਤવ ਪੁਤ੍ਤਕਾ ਚ ਤਿਤ੍ਤਿਰੋ ਚ વਚ੍ਛੋ ਚ ਧੇਨੁ ਚ ਮਾਰਿਤਾ, ਗੀવਾਯ ਨਂ ਡਂਸਿਤ੍વਾ ਜੀવਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤੀ ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੧੦੫.
‘‘ਯੋ
ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਾਠਂ ਨਿਪਾਤੇਹਿ, ਮਾ ਤੇ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥ ਜੀવਤੋ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਦਿਨ੍ਨਭਤ੍ਤੋਤਿ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਾਹੀਤਿ ਤਯਾ ਦਿਨ੍ਨਭਤ੍ਤੋ। ਅਦੂਸਕੇਤਿ ਨਿਦ੍ਦੋਸੇ ਨਿਰਪਰਾਧੇ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਾਠਂ ਨਿਪਾਤੇਹੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਪਪੁਰਿਸੇ ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਦਾਠਾ ਨਿਪਾਤੇਹੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਮਾ ਤੇ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥ ਜੀવਤੋਤਿ ਜੀવਨ੍ਤੋ ਸਜੀવੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤવ ਹਤ੍ਥਤੋ ਏਸੋ ਪਾਪਧਮ੍ਮੋ ਮਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥ, ਮੋਕ੍ਖਂ ਮਾ ਲਭਤੁ, ਜੀવਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
ਤਤੋ ਗੋਧਾ ਦ੍વੇ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
੧੦੬.
‘‘ਆਕਿਣ੍ਣਲੁਦ੍ਦੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਧਾਤਿਚੇਲਂવ ਮਕ੍ਖਿਤੋ।
ਪਦੇਸਂ ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਤ੍ਥ ਦਾਠਂ ਨਿਪਾਤਯੇ॥
੧੦੭.
‘‘ਅਕਤਞ੍ਞੁਸ੍ਸ ਪੋਸਸ੍ਸ, ਨਿਚ੍ਚਂ વਿવਰਦਸ੍ਸਿਨੋ।
ਸਬ੍ਬਂ ਚੇ ਪਥવਿਂ ਦਜ੍ਜਾ, ਨੇવ ਨਂ ਅਭਿਰਾਧਯੇ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਆਕਿਣ੍ਣਲੁਦ੍ਦੋਤਿ ਗਾਲ਼੍ਹਲੁਦ੍ਦੋ। વਿવਰਦਸ੍ਸਿਨੋਤਿ ਛਿਦ੍ਦਂ ਓਤਾਰਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਨੇવ ਨਂ ਅਭਿਰਾਧਯੇਤਿ ਏવਰੂਪਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸਕਲਪਥવਿਂ ਦੇਨ੍ਤੋਪਿ ਤੋਸੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨਾਹਂ ਭਤ੍ਤਮਤ੍ਤਦਾਯਿਕਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
ਗੋਧਾ ਏવਂ વਤ੍વਾ ‘‘ਅਯਂ ਪਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਮਮ੍ਪਿ ਖਾਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀવਿਤਂ ਰਕ੍ਖਮਾਨਾ ਪਲਾਯਿ। ਤੇਪਿ ਪਨ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾ ਤਿਤ੍ਤਿਰਸ੍ਸ ਸਹਾਯਕਾવ, ਕਦਾਚਿ ਤੇ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਿਤ੍ਤਿਰਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਦਿવਸੇ ਸੀਹੋ ਬ੍ਯਗ੍ਘਂ ਆਹ – ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਚਿਰਂ ਦਿਟ੍ਠੋ ਨੋ ਤਿਤ੍ਤਿਰੋ, ਅਜ੍ਜ ਸਤ੍ਤਟ੍ਠਦਿવਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਗਚ੍ਛ, ਤਾવਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍વਾ ਏਹੀ’’ਤਿ। ਬ੍ਯਗ੍ਘੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਗੋਧਾਯ ਪਲਾਯਨਕਾਲੇ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍વਾ ਤਂ ਪਾਪਪੁਰਿਸਂ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਜਟਨ੍ਤਰੇ ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਲੋਮਾਨਿ
੧੦੮.
‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਸੁਬਾਹੁ ਤਰਮਾਨਰੂਪੋ, ਪਚ੍ਚਾਗਤੋਸਿ ਸਹ ਮਾਣવੇਨ।
ਕਿਂ ਕਿਚ੍ਚਮਤ੍ਥਂ ਇਧਮਤ੍ਥਿ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਮੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਸੁਬਾਹੂਤਿ ਬ੍ਯਗ੍ਘਂ ਨਾਮੇਨਾਲਪਤਿ। ਬ੍ਯਗ੍ਘਸ੍ਸ ਹਿ ਪੁਰਿਮਕਾਯੋ ਮਨਾਪੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਤਂ ਏવਮਾਹ। ਕਿਂ ਕਿਚ੍ਚਮਤ੍ਥਂ ਇਧਮਤ੍ਥਿ ਤੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਕਿਂ ਕਰਣੀਯਂ ਅਤ੍ਥਸਞ੍ਞਿਤਂ ਇਮਿਨਾ ਮਾਣવੇਨ ਇਧ ਅਤ੍ਥਿ। ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਕਿਂ ਕਿਚ੍ਚਮਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਅਯਮੇવਤ੍ਥੋ।
ਤਂ
੧੦੯.
‘‘ਯੋ ਤੇ ਸਖਾ ਦਦ੍ਦਰੋ ਸਾਧੁਰੂਪੋ, ਤਸ੍ਸ વਧਂ ਪਰਿਸਙ੍ਕਾਮਿ ਅਜ੍ਜ।
ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨਾਨਿ ਸੁਤ੍વਾ, ਨਾਹਂ ਸੁਖਿਂ ਦਦ੍ਦਰਂ ਅਜ੍ਜ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਦਦ੍ਦਰੋਤਿ ਤਿਤ੍ਤਿਰੋ। ਤਸ੍ਸ વਧਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਇਮਮ੍ਹਾ ਪੁਰਿਸਮ੍ਹਾ ਅਜ੍ਜ વਧਂ ਪਰਿਸਙ੍ਕਾਮਿ। ਨਾਹਂ ਸੁਖਿਨ੍ਤਿ ਅਹਂ ਅਜ੍ਜ ਦਦ੍ਦਰਂ ਸੁਖਿਂ ਅਰੋਗਂ ਨ ਮਞ੍ਞਾਮਿ।
ਅਥ ਨਂ ਸੀਹੋ ਛਟ੍ਠਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੧੧੦.
‘‘ਕਾਨਿਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨਾਨਿ ਅਸ੍ਸੁ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਿਸਮੋਧਾਨਤਾਯ।
ਕਂ વਾ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸੁਤ੍વਾ, ਪਰਿਸਙ੍ਕਸਿ ਦਦ੍ਦਰਂ ਮਾਣવੇਨਾ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸੂਤਿ ਅਸ੍ਸੋਸਿ। વੁਤ੍ਤਿਸਮੋਧਾਨਤਾਯਾਤਿ ਜੀવਿਤવੁਤ੍ਤਿਸਮੋਧਾਨਤਾਯ, ਕਾਨਿ ਨਾਮ ਇਮਿਨਾ ਮਾਣવੇਨਾਤਿ ਕਿਂ ਸੁਤ੍વਾ ਇਮਿਨਾ ਮਾਣવੇਨ ਮਾਰਿਤਂ ਪਰਿਸਙ੍ਕਸਿ।
ਅਥਸ੍ਸ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਬ੍ਯਗ੍ਘਰਾਜਾ ਸੇਸਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
੧੧੧.
‘‘ਚਿਣ੍ਣਾ ਕਲਿਙ੍ਗਾ ਚਰਿਤਾ વਣਿਜ੍ਜਾ, વੇਤ੍ਤਾਚਰੋ ਸਙ੍ਕੁਪਥੋਪਿ ਚਿਣ੍ਣੋ।
ਨਟੇਹਿ ਚਿਣ੍ਣਂ ਸਹ વਾਕੁਰੇਹਿ, ਦਣ੍ਡੇਨ ਯੁਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਸਮਜ੍ਜਮਜ੍ਝੇ॥
੧੧੨.
‘‘ਬਦ੍ਧਾ ਕੁਲੀਕਾ ਮਿਤਮਾਲ਼ਕੇਨ, ਅਕ੍ਖਾ ਜਿਤਾ ਸਂਯਮੋ ਅਬ੍ਭਤੀਤੋ।
ਅਬ੍ਬਾਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬਕਂ ਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤਂ, ਹਤ੍ਥਾ ਦਡ੍ਢਾ ਪਿਣ੍ਡਪਟਿਗ੍ਗਹੇਨ॥
੧੧੩.
‘‘ਤਾਨਿਸ੍ਸ
ਯਥਾ ਅਯਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਲੋਮਪਿਣ੍ਡੋ, ਗਾવੋ ਹਤਾ ਕਿਂ ਪਨ ਦਦ੍ਦਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿ॥
ਤਤ੍ਥ ਚਿਣ੍ਣਾ ਕਲਿਙ੍ਗਾਤਿ વਾਣਿਜਕਾਨਂ ਭਣ੍ਡਂ વਹਨ੍ਤੇਨ ਕਿਰ ਤੇਨ ਕਲਿਙ੍ਗਰਟ੍ਠੇ ਚਿਣ੍ਣਾ। ਚਰਿਤਾ વਣਿਜ੍ਜਾਤਿ વਣਿਜ੍ਜਾਪਿ ਤੇਨ ਕਤਾ। વੇਤ੍ਤਾਚਰੋਤਿ વੇਤ੍ਤੇਹਿ ਸਞ੍ਚਰਿਤਬ੍ਬੋ। ਸਙ੍ਕੁਪਥੋਪਿ ਚਿਣ੍ਣੋਤਿ ਖਾਣੁਕਮਗ੍ਗੋਪਿ વਲਞ੍ਜਿਤੋ। ਨਟੇਹੀਤਿ ਜੀવਿਕਹੇਤੁਯੇવ ਨਟੇਹਿਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ। ਚਿਣ੍ਣਂ ਸਹ વਾਕੁਰੇਹੀਤਿ વਾਕੁਰਂ વਹਨ੍ਤੇਨ વਾਕੁਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਰਿਤਂ। ਦਣ੍ਡੇਨ ਯੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡੇਨ ਯੁਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਕਿਰ ਤੇਨ ਯੁਜ੍ਝਿਤਂ।
ਬਦ੍ਧਾ ਕੁਲੀਕਾਤਿ ਸਕੁਣਿਕਾਪਿ ਕਿਰ ਤੇਨ ਬਦ੍ਧਾ। ਮਿਤਮਾਲ਼ਕੇਨਾਤਿ ਧਞ੍ਞਮਾਪਕਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਕਿਰ ਤੇਨ ਕਤਂ। ਅਕ੍ਖਾ ਜਿਤਾਤਿ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤਾਨਂ વੇਯ੍ਯਾવਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਸਂਯਮੋ ਅਬ੍ਭਤੀਤੋਤਿ ਜੀવਿਤવੁਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੇਨੇવ ਸੀਲਸਂਯਮੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ। ਅਬ੍ਬਾਹਿਤਨ੍ਤਿ ਅਪਗ੍ਘਰਣਂ ਕਤਂ। ਪੁਬ੍ਬਕਨ੍ਤਿ ਲੋਹਿਤਂ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਇਮਿਨਾ ਕਿਰ ਜੀવਿਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਰਾਜਾਪਰਾਧਿਕਾਨਂ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਤੇ ਆਨੇਤ੍વਾ ਸਾਲਾਯ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍વਾ વਣਮੁਖੇਹਿ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਲੋਹਿਤਂ ਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤਸਮਯੇ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਕੁਣ੍ਡਕਧੂਮਂ ਦਤ੍વਾ ਠਪਿਤਨ੍ਤਿ। ਹਤ੍ਥਾ ਦਡ੍ਢਾਤਿ ਆਜੀવਿਕਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲੇ ਉਣ੍ਹਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਹਤ੍ਥਾਪਿ ਕਿਰਸ੍ਸ ਦਡ੍ਢਾ।
ਤਾਨਿਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨਾਨੀਤਿ ਤਾਨਿ ਅਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਨਿ। ਅਸ੍ਸੂਤਿ ਅਸ੍ਸੋਸਿਂ। ਯਥਾ ਅਯਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਏਸ ਏਤਸ੍ਸ ਜਟਨ੍ਤਰੇ ਤਿਤ੍ਤਿਰਲੋਮਪਿਣ੍ਡੋਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਮੇਤਂ ‘‘ਏਤੇਨੇવ ਗਾવੋ ਹਤਾ ਕਿਂ ਪਨ ਦਦ੍ਦਰਸ੍ਸਾਤਿ ਗਾવੋਪਿ ਏਤੇਨ ਹਤਾ, ਦਦ੍ਦਰਸ੍ਸ ਪਨ ਕਿਂ ਨ ਹਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਏਸ ਤਂ ਨ ਮਾਰੇਸ੍ਸਤੀਤਿ।
ਸੀਹੋ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਮਾਰਿਤੋ ਤੇ ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚવਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸੀਹੋ ਤਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਕਾਮੋ ਅਹੋਸਿ। ਬ੍ਯਗ੍ਘਰਾਜਾ ਪਨ ‘‘ਮਾਰੇਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਨਂ ਦਾਠਾਹਿ ਪਹਰਿਤ੍વਾ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਆવਾਟਂ ਖਣਿਤ੍વਾ
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ‘‘ਏવਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਮਯ੍ਹਂ વਧਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਕੂਟਜਟਿਲੋ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਗੋਧਾ ਉਪ੍ਪਲવਣ੍ਣਾ, ਬ੍ਯਗ੍ਘੋ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ, ਸੀਹੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖੋ ਆਚਰਿਯੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ, ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।
ਦਦ੍ਦਰਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਦ੍વਾਦਸਮਾ।
ਜਾਤਕੁਦ੍ਦਾਨਂ –
ਗਿਜ੍ਝਕੋਸਮ੍ਬੀ
ਕੁਸਲਂ ਲੋਮਕਸ੍ਸਪਂ, ਚਕ੍ਕવਾਕਂ ਹਲਿਦ੍ਦਿ ਚ॥
ਸਮੁਗ੍ਗਂ ਪੂਤਿਮਂਸਞ੍ਚ, ਦਦ੍ਦਰਞ੍ਚੇવ ਦ੍વਾਦਸ।
ਜਾਤਕੇ ਨવਨਿਪਾਤੇ, ਗੀਯਿਂਸੁ ਗੀਤਿਕਾਰਕਾ॥
ਨવਕਨਿਪਾਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
(ਤਤਿਯੋ ਭਾਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।)