੧੧. ਕਲਹવਿવਾਦਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
ਅਥ
੯੭.
ਕੁਤੋਪਹੂਤਾ ਕਲਹਾ વਿવਾਦਾ, ਪਰਿਦੇવਸੋਕਾ ਸਹਮਚ੍ਛਰਾ ਚ।
ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਾ ਸਹਪੇਸੁਣਾ ਚ, ਕੁਤੋਪਹੂਤਾ ਤੇ ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹਿ॥
ਕੁਤੋਪਹੂਤਾ ਕਲਹਾ વਿવਾਦਾਤਿ। ਕਲਹੋਤਿ ਏਕੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਕਲਹੋ; વਿવਾਦੋਤਿਪਿ ਤਞ੍ਞੇવ। ਯੋ ਕਲਹੋ ਸੋ વਿવਾਦੋ, ਯੋ વਿવਾਦੋ ਸੋ ਕਲਹੋ। ਅਥ વਾ ਅਪਰੇਨ ਆਕਾਰੇਨ વਿવਾਦੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਕਲਹਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ વਿવਾਦੋ। ਰਾਜਾਨੋਪਿ ਰਾਜੂਹਿ વਿવਦਨ੍ਤਿ, ਖਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਖਤ੍ਤਿਯੇਹਿ વਿવਦਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ વਿવਦਨ੍ਤਿ, ਗਹਪਤੀਪਿ ਗਹਪਤੀਹਿ વਿવਦਨ੍ਤਿ, ਮਾਤਾਪਿ ਪੁਤ੍ਤੇਨ વਿવਦਤਿ, ਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਮਾਤਰਾ વਿવਦਤਿ, ਪਿਤਾਪਿ ਪੁਤ੍ਤੇਨ વਿવਦਤਿ, ਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਪਿਤਰਾ વਿવਦਤਿ, ਭਾਤਾਪਿ ਭਾਤਰਾ વਿવਦਤਿ, ਭਾਤਾਪਿ ਭਗਿਨਿਯਾ વਿવਦਤਿ, ਭਗਿਨੀਪਿ ਭਾਤਰਾ વਿવਦਤਿ, ਸਹਾਯੋਪਿ ਸਹਾਯੇਨ વਿવਦਤਿ – ਅਯਂ વਿવਾਦੋ। ਕਤਮੋ ਕਲਹੋ? ਆਗਾਰਿਕਾ ਦਣ੍ਡਪਸੁਤਾ ਕਾਯੇਨ વਾਚਾਯ ਕਲਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾ ਕਾਯੇਨ વਾਚਾਯ ਕਲਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ – ਅਯਂ ਕਲਹੋ।
ਕੁਤੋਪਹੂਤਾ ਕਲਹਾ વਿવਾਦਾਤਿ। ਕਲਹਾ ਚ વਿવਾਦਾ ਚ ਕੁਤੋਪਹੂਤਾ ਕੁਤੋਜਾਤਾ ਕੁਤੋਸਞ੍ਜਾਤਾ ਕੁਤੋਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋਪਾਤੁਭੂਤਾ, ਕਿਂਨਿਦਾਨਾ ਕਿਂਸਮੁਦਯਾ ਕਿਂਜਾਤਿਕਾ ਕਿਂਪਭવਾਤਿ ਕਲਹਸ੍ਸ ਚ વਿવਾਦਸ੍ਸ ਚ ਮੂਲਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਹੇਤੁਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ
ਪਰਿਦੇવਸੋਕਾ ਸਹਮਚ੍ਛਰਾ ਚਾਤਿ। ਪਰਿਦੇવੋਤਿ ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਭੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਰੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸੀਲਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਸੋਕੋਤਿ ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਭੋਗਰੋਗਸੀਲਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ વਾ ਬ੍ਯਸਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ વਾ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸੋਕੋ ਸੋਚਨਾ ਸੋਚਿਤਤ੍ਤਂ, ਅਨ੍ਤੋਸੋਕੋ ਅਨ੍ਤੋਪਰਿਸੋਕੋ, ਅਨ੍ਤੋਡਾਹੋ ਅਨ੍ਤੋਪਰਿਡਾਹੋ, ਚੇਤਸੋ ਪਰਿਜ੍ਝਾਯਨਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਸੋਕਸਲ੍ਲਂ। ਮਚ੍ਛਰਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਮਚ੍ਛਰਿਯਾਨਿ – ਆવਾਸਮਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਕੁਲਮਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਲਾਭਮਚ੍ਛਰਿਯਂ, વਣ੍ਣਮਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਧਮ੍ਮਮਚ੍ਛਰਿਯਂ। ਯਂ ਏવਰੂਪਂ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਮਚ੍ਛਰਾਯਨਂ ਮਚ੍ਛਰਾਯਿਤਤ੍ਤਂ વੇવਿਚ੍ਛਂ ਕਦਰਿਯਂ ਕਟੁਕਞ੍ਚੁਕਤਾ ਅਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ। ਅਪਿ ਚ, ਖਨ੍ਧਮਚ੍ਛਰਿਯਮ੍ਪਿ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ
ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਾ ਸਹਪੇਸੁਣਾ ਚਾਤਿ। ਮਾਨੋਤਿ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਮਾਨਂ ਜਨੇਤਿ ਜਾਤਿਯਾ વਾ ਗੋਤ੍ਤੇਨ વਾ ਕੋਲਪੁਤ੍ਤਿਯੇਨ વਾ વਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯ વਾ ਧਨੇਨ વਾ ਅਜ੍ਝੇਨੇਨ વਾ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨੇਨ વਾ ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨੇਨ વਾ વਿਜ੍ਜਾਟ੍ਠਾਨੇਨ વਾ ਸੁਤੇਨ વਾ ਪਟਿਭਾਨੇਨ વਾ ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ વਾ વਤ੍ਥੁਨਾ। ਅਤਿਮਾਨੋਤਿ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਰਂ ਅਤਿਮਞ੍ਞਤਿ ਜਾਤਿਯਾ વਾ ਗੋਤ੍ਤੇਨ વਾ…ਪੇ॰… ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ વਾ વਤ੍ਥੁਨਾ। ਪੇਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਿਸੁਣવਾਚੋ ਹੋਤਿ – ਇਤੋ ਸੁਤ੍વਾ ਅਮੁਤ੍ਰ ਅਕ੍ਖਾਤਾ ਇਮੇਸਂ ਭੇਦਾਯ, ਅਮੁਤ੍ਰ વਾ ਸੁਤ੍વਾ ਇਮੇਸਂ ਅਕ੍ਖਾਤਾ ਅਮੂਸਂ ਭੇਦਾਯ। ਇਤਿ ਸਮਗ੍ਗਾਨਂ વਾ ਭੇਤ੍ਤਾ, ਭਿਨ੍ਨਾਨਂ વਾ ਅਨੁਪ੍ਪਦਾਤਾ, વਗ੍ਗਾਰਾਮੋ વਗ੍ਗਰਤੋ વਗ੍ਗਨਨ੍ਦੀ વਗ੍ਗਕਰਣਿਂ વਾਚਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪੇਸੁਞ੍ਞਂ। ਅਪਿ ਚ ਦ੍વੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪੇਸੁਞ੍ਞਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ – ਪਿਯਕਮ੍ਯਤਾਯ વਾ ਭੇਦਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ વਾ। ਕਥਂ ਪਿਯਕਮ੍ਯਤਾਯ ਪੇਸੁਞ੍ਞਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ? ਇਮਸ੍ਸ ਪਿਯੋ
ਕੁਤੋਪਹੂਤਾ ਤੇ ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹੀਤਿ। ਕਲਹੋ ਚ વਿવਾਦੋ ਚ ਪਰਿਦੇવੋ ਚ ਸੋਕੋ ਚ ਮਚ੍ਛਰਿਯਞ੍ਚ ਮਾਨੋ ਚ ਅਤਿਮਾਨੋ ਚ
ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ –
‘‘ਕੁਤੋਪਹੂਤਾ ਕਲਹਾ વਿવਾਦਾ, ਪਰਿਦੇવਸੋਕਾ ਸਹਮਚ੍ਛਰਾ ਚ।
ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਾ ਸਹਪੇਸੁਣਾ ਚ, ਕੁਤੋਪਹੂਤਾ ਤੇ ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹੀ’’ਤਿ॥
੯੮.
ਪਿਯਪ੍ਪਹੂਤਾ ਕਲਹਾ વਿવਾਦਾ, ਪਰਿਦੇવਸੋਕਾ ਸਹਮਚ੍ਛਰਾ ਚ।
ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਾ ਸਹਪੇਸੁਣਾ ਚ, ਮਚ੍ਛੇਰਯੁਤ੍ਤਾ ਕਲਹਾ વਿવਾਦਾ।
વਿવਾਦਜਾਤੇਸੁ ਚ ਪੇਸੁਣਾਨਿ॥
ਪਿਯਪ੍ਪਹੂਤਾ ਕਲਹਾ વਿવਾਦਾ, ਪਰਿਦੇવਸੋਕਾ ਸਹਮਚ੍ਛਰਾ ਚਾਤਿ। ਪਿਯਾਤਿ ਦ੍વੇ ਪਿਯਾ – ਸਤ੍ਤਾ વਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ વਾ। ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਪਿਯਾ? ਇਧ ਯਸ੍ਸ
ਪਿਯਂ વਤ੍ਥੁਂ
ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਾ ਸਹਪੇਸੁਣਾ ਚਾਤਿ। ਪਿਯਂ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨਂ ਜਨੇਨ੍ਤਿ, ਪਿਯਂ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਤਿਮਾਨਂ ਜਨੇਨ੍ਤਿ। ਕਥਂ ਪਿਯਂ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨਂ ਜਨੇਨ੍ਤਿ? ਮਯਂ ਲਾਭਿਨੋ ਮਨਾਪਿਕਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਗਨ੍ਧਾਨਂ ਰਸਾਨਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਪਿਯਂ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨਂ ਜਨੇਨ੍ਤਿ। ਕਥਂ ਪਿਯਂ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਤਿਮਾਨਂ ਜਨੇਨ੍ਤਿ? ਮਯਂ ਲਾਭਿਨੋ ਮਨਾਪਿਕਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਗਨ੍ਧਾਨਂ ਰਸਾਨਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਂ, ਇਮੇ ਪਨਞ੍ਞੇ ਨ ਲਾਭਿਨੋ ਮਨਾਪਿਕਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਗਨ੍ਧਾਨਂ ਰਸਾਨਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਪਿਯਂ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਤਿਮਾਨਂ ਜਨੇਨ੍ਤਿ। ਪੇਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਿਸੁਣવਾਚੋ ਹੋਤਿ, ਇਤੋ ਸੁਤ੍વਾ ਅਮੁਤ੍ਰ ਅਕ੍ਖਾਤਾ ਇਮੇਸਂ ਭੇਦਾਯ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਭੇਦਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਪੇਸੁਞ੍ਞਂ ਉਪਸਂਹਰਤੀਤਿ…ਪੇ॰… ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਾ ਸਹਪੇਸੁਣਾ ਚ।
ਮਚ੍ਛੇਰਯੁਤ੍ਤਾ ਕਲਹਾ વਿવਾਦਾਤਿ। ਕਲਹੋ ਚ વਿવਾਦੋ ਚ ਪਰਿਦੇવੋ ਚ ਸੋਕੋ ਚ ਮਾਨੋ ਚ ਅਤਿਮਾਨੋ ਚ ਪੇਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚਾਤਿ – ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਕਿਲੇਸਾ ਮਚ੍ਛਰਿਯੇ ਯੁਤ੍ਤਾ ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਆਯੁਤ੍ਤਾ ਸਮਾਯੁਤ੍ਤਾਤਿ – ਮਚ੍ਛੇਰਯੁਤ੍ਤਾ ਕਲਹਾ વਿવਾਦਾ।
વਿવਾਦਜਾਤੇਸੁ ਚ ਪੇਸੁਣਾਨੀਤਿ। વਿવਾਦੇ ਜਾਤੇ ਸਞ੍ਜਾਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਪਾਤੁਭੂਤੇ ਪੇਸੁਞ੍ਞਂ ਉਪਸਂਹਰਨ੍ਤਿ; ਇਤੋ ਸੁਤ੍વਾ
ਤੇਨਾਹ
‘‘ਪਿਯਪ੍ਪਹੂਤਾ ਕਲਹਾ વਿવਾਦਾ, ਪਰਿਦੇવਸੋਕਾ ਸਹਮਚ੍ਛਰਾ ਚ।
ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਾ ਸਹਪੇਸੁਣਾ ਚ, ਮਚ੍ਛੇਰਯੁਤ੍ਤਾ ਕਲਹਾ વਿવਾਦਾ।
વਿવਾਦਜਾਤੇਸੁ ਚ ਪੇਸੁਣਾਨੀ’’ਤਿ॥
੯੯.
ਪਿਯਾ ਸੁ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨਾ, ਯੇ ਚਾਪਿ ਲੋਭਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ।
ਆਸਾ ਚ ਨਿਟ੍ਠਾ ਚ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨਾ, ਯੇ ਸਮ੍ਪਰਾਯਾਯ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ॥
ਪਿਯਾ ਸੁ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨਾਤਿ। ਪਿਯਾ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨਾ ਕੁਤੋਜਾਤਾ ਕੁਤੋਸਞ੍ਜਾਤਾ ਕੁਤੋਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋਪਾਤੁਭੂਤਾ, ਕਿਂਨਿਦਾਨਾ ਕਿਂਸਮੁਦਯਾ ਕਿਂਜਾਤਿਕਾ ਕਿਂਪਭવਾਤਿ ਪਿਯਾਨਂ ਮੂਲਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮੁਦਯਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ ਪਪੁਚ੍ਛਤਿ ਯਾਚਤਿ ਅਜ੍ਝੇਸਤਿ ਪਸਾਦੇਤੀਤਿ – ਪਿਯਾ ਸੁ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨਾ।
ਯੇ ਚਾਪਿ ਲੋਭਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇਤਿ। ਯੇ ਚਾਪੀਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ વੇਸ੍ਸਾ ਚ ਸੁਦ੍ਦਾ ਚ ਗਹਟ੍ਠਾ ਚ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਚ ਦੇવਾ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਲੋਭਾਤਿ ਯੋ ਲੋਭੋ ਲੁਬ੍ਭਨਾ ਲੁਬ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਸਾਰਾਗੋ ਸਾਰਜ੍ਜਨਾ ਸਾਰਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। વਿਚਰਨ੍ਤੀਤਿ વਿਚਰਨ੍ਤਿ વਿਹਰਨ੍ਤਿ ਇਰਿਯਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਾਲੇਨ੍ਤਿ ਯਪੇਨ੍ਤਿ ਯਾਪੇਨ੍ਤਿ। ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਦੇવਲੋਕੇ ਖਨ੍ਧਲੋਕੇ ਧਾਤੁਲੋਕੇ ਆਯਤਨਲੋਕੇਤਿ – ਯੇ ਚਾਪਿ ਲੋਭਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ।
ਆਸਾ ਚ ਨਿਟ੍ਠਾ ਚ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨਾਤਿ। ਆਸਾ ਚ ਨਿਟ੍ਠਾ ਚ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨਾ ਕੁਤੋਜਾਤਾ ਕੁਤੋਸਞ੍ਜਾਤਾ ਕੁਤੋਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋਪਾਤੁਭੂਤਾ, ਕਿਂਨਿਦਾਨਾ ਕਿਂਸਮੁਦਯਾ ਕਿਂਜਾਤਿਕਾ ਕਿਂਪਭવਾਤਿ ਆਸਾਯ ਯੇ ਸਮ੍ਪਰਾਯਾਯ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ। ਯੇ ਨਰਸ੍ਸ ਪਰਾਯਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਦੀਪਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਾਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਲੇਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਰਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਾ ਪਰਾਯਨਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਯੇ ਸਮ੍ਪਰਾਯਾਯ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ –
‘‘ਪਿਯਾ
ਆਸਾ ਚ ਨਿਟ੍ਠਾ ਚ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨਾ, ਯੇ ਸਮ੍ਪਰਾਯਾਯ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ॥
੧੦੦.
ਛਨ੍ਦਾਨਿਦਾਨਾਨਿ ਪਿਯਾਨਿ ਲੋਕੇ, ਯੇ ਚਾਪਿ ਲੋਭਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ।
ਆਸਾ ਚ ਨਿਟ੍ਠਾ ਚ ਇਤੋਨਿਦਾਨਾ, ਯੇ ਸਮ੍ਪਰਾਯਾਯ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ॥
ਛਨ੍ਦਾਨਿਦਾਨਾਨਿ ਪਿਯਾਨਿ ਲੋਕੇਤਿ। ਛਨ੍ਦੋਤਿ ਯੋ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮਰਾਗੋ ਕਾਮਨਨ੍ਦੀ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਕਾਮਸ੍ਨੇਹੋ ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਕਾਮਮੁਚ੍ਛਾ ਕਾਮਜ੍ਝੋਸਾਨਂ ਕਾਮੋਘੋ ਕਾਮਯੋਗੋ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀવਰਣਂ। ਅਪਿ ਚ ਪਞ੍ਚ ਛਨ੍ਦਾ – ਪਰਿਯੇਸਨਚ੍ਛਨ੍ਦੋ, ਪਟਿਲਾਭਚ੍ਛਨ੍ਦੋ, ਪਰਿਭੋਗਚ੍ਛਨ੍ਦੋ, ਸਨ੍ਨਿਧਿਚ੍ਛਨ੍ਦੋ, વਿਸਜ੍ਜਨਚ੍ਛਨ੍ਦੋ। ਕਤਮੋ ਪਿਯਾਨੀਤਿ ਛਨ੍ਦਾਨਿਦਾਨਾਨਿ ਪਿਯਾਨਿ ਲੋਕੇਤਿ। ਪਿਯਾ ਛਨ੍ਦਨਿਦਾਨਾ ਛਨ੍ਦਸਮੁਦਯਾ ਛਨ੍ਦਜਾਤਿਕਾ ਛਨ੍ਦਪਭવਾਤਿ – ਛਨ੍ਦਾਨਿਦਾਨਾਨਿ ਪਿਯਾਨਿ ਲੋਕੇ।
ਯੇ ਚਾਪਿ ਲੋਭਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇਤਿ। ਯੇ ਚਾਪੀਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ વੇਸ੍ਸਾ ਚ ਸੁਦ੍ਦਾ ਚ ਗਹਟ੍ਠਾ ਚ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਚ ਦੇવਾ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ। ਲੋਭਾਤਿ ਯੋ ਲੋਭੋ ਲੁਬ੍ਭਨਾ ਲੁਬ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਸਾਰਾਗੋ ਸਾਰਜ੍ਜਨਾ ਸਾਰਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। વਿਚਰਨ੍ਤੀਤਿ વਿਚਰਨ੍ਤਿ વਿਹਰਨ੍ਤਿ ਇਰਿਯਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਾਲੇਨ੍ਤਿ ਯਪੇਨ੍ਤਿ ਯਾਪੇਨ੍ਤਿ। ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਆਯਤਨਲੋਕੇਤਿ – ਯੇ ਚਾਪਿ ਲੋਭਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ।
ਆਸਾ ਚ ਨਿਟ੍ਠਾ ਚ ਇਤੋਨਿਦਾਨਾਤਿ। ਆਸਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਨਿਟ੍ਠਾਤਿ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਰੂਪੇ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੋ ਰੂਪਂ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਰੂਪਨਿਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਦੇ… ਗਨ੍ਧੇ… ਰਸੇ… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ… ਕੁਲਂ… ਗਣਂ… ਆવਾਸਂ… ਲਾਭਂ… ਯਸਂ… ਪਸਂਸਂ… ਸੁਖਂ… ਚੀવਰਂ… ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ… ਸੇਨਾਸਨਂ… ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ
‘‘ਆਸਾਯ
ਆਸਾਯ વਾਣਿਜਾ ਯਨ੍ਤਿ, ਸਮੁਦ੍ਦਂ ਧਨਹਾਰਕਾ।
ਯਾਯ ਆਸਾਯ ਤਿਟ੍ਠਾਮਿ, ਸਾ ਮੇ ਆਸਾ ਸਮਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ॥
ਆਸਾਯ ਸਮਿਦ੍ਧਿ વੁਚ੍ਚਤੇ ਨਿਟ੍ਠਾ। ਆਸਾ ਚ ਨਿਟ੍ਠਾ ਚ ਇਤੋਨਿਦਾਨਾਤਿ। ਆਸਾ ਚ ਨਿਟ੍ਠਾ ਚ ਇਤੋ ਛਨ੍ਦਨਿਦਾਨਾ ਛਨ੍ਦਸਮੁਦਯਾ ਛਨ੍ਦਜਾਤਿਕਾ ਛਨ੍ਦਪਭવਾਤਿ – ਆਸਾ ਚ ਨਿਟ੍ਠਾ ਚ ਇਤੋਨਿਦਾਨਾ।
ਯੇ ਸਮ੍ਪਰਾਯਾਯ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ। ਯੇ ਨਰਸ੍ਸ ਪਰਾਯਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਦੀਪਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਾਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਲੇਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਰਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਾ ਪਰਾਯਨਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਯੇ ਸਮ੍ਪਰਾਯਾਯ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਛਨ੍ਦਾਨਿਦਾਨਾਨਿ ਪਿਯਾਨਿ ਲੋਕੇ, ਯੇ ਚਾਪਿ ਲੋਭਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ।
ਆਸਾ ਚ ਨਿਟ੍ਠਾ ਚ ਇਤੋਨਿਦਾਨਾ, ਯੇ ਸਮ੍ਪਰਾਯਾਯ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ॥
੧੦੧.
ਛਨ੍ਦੋ ਨੁ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨੋ, વਿਨਿਚ੍ਛਯਾ ਚਾਪਿ ਕੁਤੋਪਹੂਤਾ।
ਕੋਧੋ ਮੋਸવਜ੍ਜਞ੍ਚ ਕਥਂਕਥਾ ਚ, ਯੇ ਚਾਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮਣੇਨ વੁਤ੍ਤਾ॥
ਛਨ੍ਦੋ ਨੁ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨੋਤਿ। ਛਨ੍ਦੋ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨੋ ਕੁਤੋਜਾਤੋ
વਿਨਿਚ੍ਛਯਾ ਚਾਪਿ ਕੁਤੋਪਹੂਤਾਤਿ। વਿਨਿਚ੍ਛਯਾ ਕੁਤੋਪਹੂਤਾ ਕੁਤੋਜਾਤਾ ਕੁਤੋਸਞ੍ਜਾਤਾ ਕੁਤੋਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋਪਾਤੁਭੂਤਾ
ਕੋਧੋ ਮੋਸવਜ੍ਜਞ੍ਚ ਕਥਂਕਥਾ ਚਾਤਿ। ਕੋਧੋਤਿ ਯੋ ਏવਰੂਪੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਘਾਤੋ ਪਟਿਘਾਤੋ, ਪਟਿਘਂ ਪਟਿવਿਰੋਧੋ, ਕੋਪੋ ਪਕੋਪੋ ਸਮ੍ਪਕੋਪੋ, ਦੋਸੋ ਪਦੋਸੋ ਸਮ੍ਪਦੋਸੋ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿ
ਯੇ ਚਾਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮਣੇਨ વੁਤ੍ਤਾਤਿ। ਯੇ ਚਾਪੀਤਿ ਯੇ ਕੋਧੇਨ ਚ ਮੋਸવਜ੍ਜੇਨ ਚ ਕਥਂਕਥਾਯ ਚ ਸਹਗਤਾ ਸਹਜਾਤਾ ਸਂਸਟ੍ਠਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾ ਏਕਨਿਰੋਧਾ ਏਕવਤ੍ਥੁਕਾ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਾ – ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਯੇ ਚਾਪਿ ਧਮ੍ਮਾ। ਅਥ વਾ ਯੇ ਤੇ ਕਿਲੇਸਾ ਸਮਣੇਨ વੁਤ੍ਤਾਤਿ ਸਮਣੇਨ ਸਮਿਤਪਾਪੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਬਾਹਿਤਪਾਪਧਮ੍ਮੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਭਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸਮੂਲੇਨ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਮੂਲਬਨ੍ਧਨਾ ਪਮੁਤ੍ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਾ ਪવੁਤ੍ਤਾ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਾ ਦੇਸਿਤਾ ਪਞ੍ਞਪਿਤਾ ਪਟ੍ਠਪਿਤਾ વਿવਟਾ વਿਭਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਤਾ ਪਕਾਸਿਤਾਤਿ – ਯੇ ਚਾਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮਣੇਨ વੁਤ੍ਤਾ।
ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ –
‘‘ਛਨ੍ਦੋ ਨੁ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨੋ, વਿਨਿਚ੍ਛਤਾ ਚਾਪਿ ਕੁਤੋਪਹੂਤਾ।
ਕੋਧੋ ਮੋਸવਜ੍ਜਞ੍ਚ ਕਥਂਕਥਾ ਚ, ਯੇ ਚਾਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮਣੇਨ વੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ॥
੧੦੨.
ਸਾਤਂ ਅਸਾਤਨ੍ਤਿ ਯਮਾਹੁ ਲੋਕੇ, ਤਮੂਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਹੋਤਿ ਛਨ੍ਦੋ।
ਰੂਪੇਸੁ ਦਿਸ੍વਾ વਿਭવਂ ਭવਞ੍ਚ, વਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕੁਬ੍ਬਤਿ ਜਨ੍ਤੁ ਲੋਕੇ॥
ਸਾਤਂ ਅਸਾਤਨ੍ਤਿ ਯਮਾਹੁ ਲੋਕੇਤਿ। ਸਾਤਨ੍ਤਿ ਸੁਖਾ ਚ વੇਦਨਾ, ਇਟ੍ਠਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ ਅਸਾਤਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾ ਚ વੇਦਨਾ, ਅਨਿਟ੍ਠਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ। ਯਮਾਹੁ ਲੋਕੇਤਿ
ਤਮੂਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਹੋਤਿ ਛਨ੍ਦੋਤਿ। ਸਾਤਾਸਾਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਅਨੁਨਯਪਟਿਘਂ
ਰੂਪੇਸੁ ਦਿਸ੍વਾ વਿਭવਂ ਭવਞ੍ਚਾਤਿ। ਰੂਪੇਸੂਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਰੂਪਂ। ਕਤਮੋ ਰੂਪਾਨਂ ਭવੋ? ਯੋ ਰੂਪਾਨਂ ਭવੋ ਜਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਪਾਤੁਭਾવੋ – ਅਯਂ ਰੂਪਾਨਂ ਭવੋ। ਕਤਮੋ ਰੂਪਾਨਂ વਿਭવੋ? ਯੋ ਰੂਪਾਨਂ ਖਯੋ વਯੋ ਭੇਦੋ ਪਰਿਭੇਦੋ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਂ – ਅਯਂ ਰੂਪਾਨਂ વਿਭવੋ। ਰੂਪੇਸੁ ਦਿਸ੍વਾ વਿਭવਂ ਭવਞ੍ਚਾਤਿ ਰੂਪੇਸੁ ਭવਞ੍ਚ વਿਭવਞ੍ਚ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾਤਿ – ਰੂਪੇਸੁ ਦਿਸ੍વਾ વਿਭવਂ ਭવਞ੍ਚ।
વਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕੁਬ੍ਬਤਿ ਜਨ੍ਤੁ ਲੋਕੇਤਿ। વਿਨਿਚ੍ਛਯਾਤਿ ਦ੍વੇ વਿਨਿਚ੍ਛਯਾ – ਤਣ੍ਹਾવਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਚ, ਦਿਟ੍ਠਿવਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਚ। ਕਥਂ ਤਣ੍ਹਾવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਰੋਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇવ ਭੋਗਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ ਭੋਗਾ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਉਪਾਯੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇવ ਭੋਗਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ ਭੋਗਾ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇવ ਭੋਗਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ ਭੋਗਾ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ; વਿਕਾਲવਿਸਿਖਾਚਰਿਯਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ
ਅਥ ਜਨ੍ਤੂਤਿ ਸਤ੍ਤੋ ਨਰੋ ਮਾਨવੋ…ਪੇ॰… ਮਨੁਜੋ। ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਸਾਤਂ ਅਸਾਤਨ੍ਤਿ ਯਮਾਹੁ ਲੋਕੇ, ਤਮੂਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਹੋਤਿ ਛਨ੍ਦੋ।
ਰੂਪੇਸੁ ਦਿਸ੍વਾ વਿਭવਂ ਭવਞ੍ਚ, વਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕੁਬ੍ਬਤਿ ਜਨ੍ਤੁ ਲੋਕੇ’’ਤਿ॥
੧੦੩.
ਕੋਧੋ ਮੋਸવਜ੍ਜਞ੍ਚ ਕਥਂਕਥਾ ਚ, ਏਤੇਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਦ੍વਯਮੇવ ਸਨ੍ਤੇ।
ਕਥਂਕਥੀ ਞਾਣਪਥਾਯ ਸਿਕ੍ਖੇ, ਞਤ੍વਾ ਪવੁਤ੍ਤਾ ਸਮਣੇਨ ਧਮ੍ਮਾ॥
ਕੋਧੋ ਮੋਸવਜ੍ਜਞ੍ਚ ਕਥਂਕਥਾ ਚਾਤਿ। ਕੋਧੋਤਿ ਯੋ ਏવਰੂਪੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਘਾਤੋ ਪਟਿਘਾਤੋ…ਪੇ॰… ਮੋਸવਜ੍ਜਂ વੁਚ੍ਚਤਿ
ਕਥਂ ਅਨਿਟ੍ਠਂ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੋਧੋ ਜਾਯਤਿ? ਪਕਤਿਯਾ ਅਨਿਟ੍ਠਂ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੋਧੋ ਜਾਯਤਿ। ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਅਚਰੀਤਿ ਕੋਧੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਤੀਤਿ ਕੋਧੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ
ਕਥਂ ਇਟ੍ਠਂ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੋਧੋ ਜਾਯਤਿ? ਇਟ੍ਠਂ વਤ੍ਥੁਂ ਅਚ੍ਛੇਦਸਙ੍ਕਿਨੋਪਿ ਕੋਧੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤੇਪਿ ਕੋਧੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਪਿ ਕੋਧੋ ਜਾਯਤਿ। ਇਟ੍ਠਂ વਤ੍ਥੁਂ વਿਪਰਿਣਾਮਸਙ੍ਕਿਨੋਪਿ ਕੋਧੋ ਜਾਯਤਿ, વਿਪਰਿਣਾਮਨ੍ਤੇਪਿ ਕੋਧੋ ਜਾਯਤਿ, વਿਪਰਿਣਤੇਪਿ ਕੋਧੋ ਜਾਯਤਿ। ਏવਂ ਇਟ੍ਠਂ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੋਧੋ ਜਾਯਤਿ।
ਕਥਂ ਅਨਿਟ੍ਠਂ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮੁਸਾવਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਨ੍ਦੁਬਨ੍ਧਨੇਨ
ਕਥਂ ਇਟ੍ਠਂ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮੁਸਾવਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਮਨਾਪਿਕਾਨਂ
ਕਥਂ
ਕਥਂ
ਏਤੇਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਦ੍વਯਮੇવ ਸਨ੍ਤੇਤਿ। ਸਾਤਾਸਾਤੇ ਸਨ੍ਤੇ, ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇ ਸਨ੍ਤੇ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸੇ ਸਨ੍ਤੇ, ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠੇ ਸਨ੍ਤੇ, ਅਨੁਨਯਪਟਿਘੇ ਸਨ੍ਤੇ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਅਤ੍ਥਿ ਉਪਲਬ੍ਭਮਾਨੇਤਿ – ਏਤੇਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਦ੍વਯਮੇવ ਸਨ੍ਤੇ।
ਕਥਂਕਥੀ ਞਾਣਪਥਾਯ ਸਿਕ੍ਖੇਤਿ। ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਞਾਣਪਥੋ, ਞਾਣਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਞਾਣਪਥੋ, ਞਾਣਸਹਭੁਨੋਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਞਾਣਪਥੋ। ਯਥਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਅਰਿਯਪਥੋ, ਦੇવਮਗ੍ਗੋ ਦੇવਪਥੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਮਗ੍ਗੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਥੋ; ਏવਮੇવ ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਞਾਣਪਥੋ, ਞਾਣਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ
ਸਿਕ੍ਖੇਤਿ
ਕਥਂਕਥੀ ਞਾਣਪਥਾਯ ਸਿਕ੍ਖੇਤਿ। ਕਥਂਕਥੀ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਕਙ੍ਖੋ ਸવਿਲੇਖੋ ਸਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕੋ ਸવਿਚਿਕਿਚ੍ਛੋ, ਞਾਣਾਧਿਗਮਾਯ ਞਾਣਫੁਸਨਾਯ ਞਾਣਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਅਧਿਸੀਲਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ; ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਯੋ ਆવਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ
ਞਤ੍વਾ ਪવੁਤ੍ਤਾ ਸਮਣੇਨ ਧਮ੍ਮਾਤਿ। ਞਤ੍વਾਤਿ ਞਤ੍વਾ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਾ ਪવੁਤ੍ਤਾ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਾ ਦੇਸਿਤਾ ਪਞ੍ਞਪਿਤਾ ਪਟ੍ਠਪਿਤਾ વਿવਟਾ વਿਭਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਤਾ
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਕੋਧੋ ਮੋਸવਜ੍ਜਞ੍ਚ ਕਥਂਕਥਾ ਚ, ਏਤੇਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਦ੍વਯਮੇવ ਸਨ੍ਤੇ।
ਕਥਂਕਥੀ ਞਾਣਪਥਾਯ ਸਿਕ੍ਖੇ, ਞਤ੍વਾ ਪવੁਤ੍ਤਾ ਸਮਣੇਨ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ॥
੧੦੪.
ਸਾਤਂ ਅਸਾਤਞ੍ਚ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨਾ, ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਅਸਨ੍ਤੇ ਨ ਭવਨ੍ਤਿ ਹੇਤੇ।
વਿਭવਂ ਭવਞ੍ਚਾਪਿ ਯਮੇਤਮਤ੍ਥਂ, ਏਤਂ ਮੇ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਯਤੋਨਿਦਾਨਂ॥
ਸਾਤਂ ਅਸਾਤਞ੍ਚ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨਾਤਿ। ਸਾਤਾ ਅਸਾਤਾ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨਾ ਕੁਤੋਜਾਤਾ ਕੁਤੋਸਞ੍ਜਾਤਾ ਕੁਤੋਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋਪਾਤੁਭੂਤਾ, ਕਿਂਨਿਦਾਨਾ ਕਿਂਸਮੁਦਯਾ ਕਿਂਜਾਤਿਕਾ ਕਿਂਪਭવਾਤਿ ਸਾਤਾਸਾਤਾਨਂ ਮੂਲਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮੁਦਯਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ ਪਪੁਚ੍ਛਤਿ ਯਾਚਤਿ ਅਜ੍ਝੇਸਤਿ ਪਸਾਦੇਤੀਤਿ – ਸਾਤਂ ਅਸਾਤਞ੍ਚ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨਾ।
ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਅਸਨ੍ਤੇ ਨ ਭવਨ੍ਤਿ ਹੇਤੇਤਿ। ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਅਸਨ੍ਤੇ ਅਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਨਤ੍ਥਿ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਮਾਨੇ
વਿਭવਂ ਭવਞ੍ਚਾਪਿ ਯਮੇਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ। ਕਤਮੋ ਸਾਤਾਸਾਤਾਨਂ ਭવੋ? ਯੋ ਸਾਤਾਸਾਤਾਨਂ ਭવੋ ਪਭવੋ ਜਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਪਾਤੁਭਾવੋ – ਅਯਂ ਸਾਤਾਸਾਤਾਨਂ ਭવੋ। ਕਤਮੋ ਯਮੇਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਯਂ ਪਰਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ – વਿਭવਂ ਭવਞ੍ਚਾਪਿ ਯਮੇਤਮਤ੍ਥਂ।
ਏਤਂ ਮੇ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਯਤੋਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਯਂ ਪਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਬ੍ਰੂਹਿ વਦੇਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰ વਿਭਜ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਏਤਂ ਮੇ ਪਬ੍ਰੂਹਿ। ਯਤੋਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਯਂਨਿਦਾਨਂ ਯਂਸਮੁਦਯਂ ਯਂਜਾਤਿਕਂ ਯਂਪਭવਨ੍ਤਿ – ਏਤਂ ਮੇ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਯਤੋਨਿਦਾਨਂ।
ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ –
‘‘ਸਾਤਂ ਅਸਾਤਞ੍ਚ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨਾ, ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਅਸਨ੍ਤੇ ਨ ਭવਨ੍ਤਿ ਹੇਤੇ।
વਿਭવਂ ਭવਞ੍ਚਾਪਿ ਯਮੇਤਮਤ੍ਥਂ, ਏਤਂ ਮੇ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਯਤੋਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
੧੦੫.
ਫਸ੍ਸਨਿਦਾਨਂ ਸਾਤਂ ਅਸਾਤਂ, ਫਸ੍ਸੇ ਅਸਨ੍ਤੇ ਨ ਭવਨ੍ਤਿ ਹੇਤੇ।
વਿਭવਂ ਭવਞ੍ਚਾਪਿ ਯਮੇਤਮਤ੍ਥਂ, ਏਤਂ ਤੇ ਪਬ੍ਰੂਮਿ ਇਤੋਨਿਦਾਨਂ॥
ਫਸ੍ਸਨਿਦਾਨਂ ਸਾਤਂ ਅਸਾਤਨ੍ਤਿ। ਸੁਖવੇਦਨੀਯਂ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ। ਯਾ ਤਸ੍ਸੇવ ਸੁਖવੇਦਨੀਯਸ੍ਸ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ, ਯਂ ਤਜ੍ਜਂ વੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖવੇਦਨੀਯਂ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ ਸਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਸਾ વੂਪਸਮ੍ਮਤਿ। ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨੀਯਂ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ। ਯਾ ਤਸ੍ਸੇવ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨੀਯਸ੍ਸ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ, ਯਂ ਤਜ੍ਜਂ વੇਦਯਿਤਂ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨੀਯਂ ਫਸ੍ਸਨਿਦਾਨਂ ਸਾਤਂ ਅਸਾਤਨ੍ਤਿ
ਫਸ੍ਸੇ ਅਸਨ੍ਤੇ ਨ ਭવਨ੍ਤਿ ਹੇਤੇਤਿ। ਫਸ੍ਸੇ ਅਸਨ੍ਤੇ ਅਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਨਤ੍ਥਿ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਮਾਨੇ ਸਾਤਾਸਾਤਾ ਨ ਭવਨ੍ਤਿ ਨਪ੍ਪਭવਨ੍ਤਿ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਨ ਸਞ੍ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨ ਪਾਤੁਭવਨ੍ਤੀਤਿ – ਫਸ੍ਸੇ ਅਸਨ੍ਤੇ ਨ ਭવਨ੍ਤਿ ਹੇਤੇ।
વਿਭવਂ ਭવਞ੍ਚਾਪਿ ਯਮੇਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ। ਭવਦਿਟ੍ਠਿਪਿ ਫਸ੍ਸਨਿਦਾਨਾ, વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਪਿ ਫਸ੍ਸਨਿਦਾਨਾ। ਯਮੇਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਯਂ ਪਰਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ – વਿਭવਂ ਭવਞ੍ਚਾਪਿ ਯਮੇਤਮਤ੍ਥਂ।
ਏਤਂ ਤੇ ਪਬ੍ਰੂਮਿ ਇਤੋਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਪੁਚ੍ਛਸਿ ਯਂ ਯਾਚਸਿ ਯਂ ਅਜ੍ਝੇਸਸਿ ਯਂ ਪਸਾਦੇਸਿ। ਪਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸੇਮਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ ਪਟ੍ਠਪੇਮਿ વਿવਰਾਮਿ વਿਭਜਾਮਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਮਿ ਪਕਾਸੇਮੀਤਿ – ਏਤਂ ਤੇ ਪਬ੍ਰੂਮਿ। ਇਤੋਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਤੋ ਫਸ੍ਸਨਿਦਾਨਂ ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਂ ਫਸ੍ਸਜਾਤਿਕਂ ਫਸ੍ਸਪ੍ਪਭવਨ੍ਤਿ – ਏਤਂ ਤੇ ਪਬ੍ਰੂਮਿ ਇਤੋਨਿਦਾਨਂ।
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਫਸ੍ਸਨਿਦਾਨਂ ਸਾਤਂ ਅਸਾਤਂ, ਫਸ੍ਸੇ ਅਸਨ੍ਤੇ ਨ ਭવਨ੍ਤਿ ਹੇਤੇ।
વਿਭવਂ
੧੦੬.
ਫਸ੍ਸੋ ਨੁ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨੋ, ਪਰਿਗ੍ਗਹਾ ਚਾਪਿ ਕੁਤੋਪਹੂਤਾ।
ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਅਸਨ੍ਤੇ ਨ ਮਮਤ੍ਤਮਤ੍ਥਿ, ਕਿਸ੍ਮਿਂ વਿਭੂਤੇ ਨ ਫੁਸਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਾ॥
ਫਸ੍ਸੋ ਨੁ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨੋਤਿ। ਫਸ੍ਸੋ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨੋ ਕੁਤੋਜਾਤੋ ਕੁਤੋਸਞ੍ਜਾਤੋ ਕੁਤੋਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਕੁਤੋਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਕੁਤੋਪਾਤੁਭੂਤੋ, ਕਿਂਨਿਦਾਨੋ ਕਿਂਸਮੁਦਯੋ ਕਿਂਜਾਤਿਕੋ ਕਿਂਪਭવੋਤਿ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ ਹੇਤੁਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮੁਦਯਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ ਪਪੁਚ੍ਛਤਿ ਯਾਚਤਿ ਅਜ੍ਝੇਸਤਿ ਪਸਾਦੇਤੀਤਿ – ਫਸ੍ਸੋ ਨੁ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨੋ।
ਪਰਿਗ੍ਗਹਾ ਚਾਪਿ ਕੁਤੋਪਹੂਤਾਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਾ ਕੁਤੋਪਹੂਤਾ ਕੁਤੋਜਾਤਾ ਕੁਤੋਸਞ੍ਜਾਤਾ ਕੁਤੋਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋਪਾਤੁਭੂਤਾ, ਕਿਂਨਿਦਾਨਾ ਕਿਂਸਮੁਦਯਾ ਕਿਂਜਾਤਿਕਾ ਕਿਂਪਭવਾਤਿ
ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਅਸਨ੍ਤੇ ਨ ਮਮਤ੍ਤਮਤ੍ਥੀਤਿ। ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਅਸਨ੍ਤੇ ਅਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਨਤ੍ਥਿ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਮਾਨੇ ਮਮਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾਤਿ – ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਅਸਨ੍ਤੇ ਨ ਮਮਤ੍ਤਮਤ੍ਥਿ।
ਕਿਸ੍ਮਿਂ વਿਭੂਤੇ ਨ ਫੁਸਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਾਤਿ। ਕਿਸ੍ਮਿਂ વਿਭੂਤੇ વਿਭવਿਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ વੀਤਿવਤ੍ਤੇ ਫਸ੍ਸਾ ਨ ਫੁਸਨ੍ਤੀਤਿ – ਕਿਸ੍ਮਿਂ વਿਭੂਤੇ ਨ ਫੁਸਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਾ।
ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ –
‘‘ਫਸ੍ਸੋ ਨੁ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਤੋਨਿਦਾਨੋ, ਪਰਿਗ੍ਗਹਾ ਚਾਪਿ ਕੁਤੋਪਹੂਤਾ।
ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਅਸਨ੍ਤੇ ਨ ਮਮਤ੍ਤਮਤ੍ਥਿ, ਕਿਸ੍ਮਿਂ વਿਭੂਤੇ ਨ ਫੁਸਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਾ’’ਤਿ॥
੧੦੭.
ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਫਸ੍ਸੋ, ਇਚ੍ਛਾਨਿਦਾਨਾਨਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਾਨਿ।
ਇਚ੍ਛਾਯਸਨ੍ਤ੍ਯਾ ਨ ਮਮਤ੍ਤਮਤ੍ਥਿ, ਰੂਪੇ વਿਭੂਤੇ ਨ ਫੁਸਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਾ॥
ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਫਸ੍ਸੋਤਿ। ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਗਤਿ ਫਸ੍ਸੋ। ਚਕ੍ਖੁ ਚ
ਇਚ੍ਛਾਨਿਦਾਨਾਨਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਾਨੀਤਿ। ਇਚ੍ਛਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਪਰਿਗ੍ਗਹਾਤਿ ਦ੍વੇ ਪਰਿਗ੍ਗਹਾ – ਤਣ੍ਹਾਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਚ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਤਣ੍ਹਾਪਰਿਗ੍ਗਹੋ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਗ੍ਗਹੋ। ਇਚ੍ਛਾਨਿਦਾਨਾਨਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਾਨੀਤਿ। ਪਰਿਗ੍ਗਹਾ ਇਚ੍ਛਾਨਿਦਾਨਾ ਇਚ੍ਛਾਹੇਤੁਕਾ ਇਚ੍ਛਾਪਚ੍ਚਯਾ ਇਚ੍ਛਾਕਾਰਣਾ ਇਚ੍ਛਾਪਭવਾਤਿ – ਇਚ੍ਛਾਨਿਦਾਨਾਨਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਾਨਿ।
ਇਚ੍ਛਾਯਸਨ੍ਤ੍ਯਾ ਨ ਮਮਤ੍ਤਮਤ੍ਥੀਤਿ। ਇਚ੍ਛਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਮਮਤ੍ਤਾਤਿ ਦ੍વੇ ਮਮਤ੍ਤਾ – ਤਣ੍ਹਾਮਮਤ੍ਤਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਮਮਤ੍ਤਞ੍ਚ ਇਚ੍ਛਾਯਸਨ੍ਤ੍ਯਾ ਨ ਮਮਤ੍ਤਮਤ੍ਥੀਤਿ। ਇਚ੍ਛਾਯ ਅਸਨ੍ਤ੍ਯਾ ਅਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਨਤ੍ਥਿ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਮਾਨਾਯ ਮਮਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾਤਿ – ਇਚ੍ਛਾਯਸਨ੍ਤ੍ਯਾ ਨ ਮਮਤ੍ਤਮਤ੍ਥਿ।
ਰੂਪੇ વਿਭੂਤੇ ਨ ਫੁਸਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਾਤਿ। ਰੂਪੇਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਰੂਪਂ। ਰੂਪੇ વਿਭੂਤੇਤਿ ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ
ਕਥਂ ਤੀਰਣવਿਭੂਤੇਨ ਰੂਪਂ વਿਭੂਤਂ ਹੋਤਿ? ਏવਂ ਞਾਤਂ ਕਤ੍વਾ ਰੂਪਂ ਤੀਰੇਤਿ, ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਰੋਗਤੋ ਗਣ੍ਡਤੋ ਸਲ੍ਲਤੋ ਅਘਤੋ ਆਬਾਧਤੋ ਪਰਤੋ ਪਲੋਕਤੋ ਈਤਿਤੋ ਉਪਦ੍ਦવਤੋ ਭਯਤੋ ਉਪਸਗ੍ਗਤੋ ਚਲਤੋ ਪਭਙ੍ਗੁਤੋ ਅਧੁવਤੋ ਅਤਾਣਤੋ ਅਲੇਣਤੋ ਅਸਰਣਤੋ ਰਿਤ੍ਤਤੋ ਤੁਚ੍ਛਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਆਦੀਨવਤੋ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਤੋ ਅਸਾਰਕਤੋ ਅਘਮੂਲਤੋ વਧਕਤੋ
ਕਥਂ
ਕਥਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮવਿਭੂਤੇਨ ਰੂਪਂ વਿਭੂਤਂ ਹੋਤਿ। ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਰੂਪਾ વਿਭੂਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ વਿਭਾવਿਤਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ વੀਤਿવਤ੍ਤਾ। ਏવਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮવਿਭੂਤੇਨ ਰੂਪਂ વਿਭੂਤਂ ਹੋਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਰੂਪਂ વਿਭੂਤਂ ਹੋਤਿ।
ਰੂਪੇ વਿਭੂਤੇ ਨ ਫੁਸਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਾਤਿ। ਰੂਪੇ વਿਭੂਤੇ વਿਭਾવਿਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ વੀਤਿવਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਚ ਫਸ੍ਸਾ ਨ ਫੁਸਨ੍ਤਿ – ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ, ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ, ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ, ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ, ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋਤਿ – ਰੂਪੇ વਿਭੂਤੇ ਨ ਫੁਸਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਾ।
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਫਸ੍ਸੋ, ਇਚ੍ਛਾਨਿਦਾਨਾਨਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਾਨਿ।
ਇਚ੍ਛਾਯਸਨ੍ਤ੍ਯਾ ਨ ਮਮਤ੍ਤਮਤ੍ਥਿ, ਰੂਪੇ વਿਭੂਤੇ ਨ ਫੁਸਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਾ’’ਤਿ॥
੧੦੮.
ਕਥਂ ਸਮੇਤਸ੍ਸ વਿਭੋਤਿ ਰੂਪਂ, ਸੁਖਂ ਦੁਖਞ੍ਚਾਪਿ ਕਥਂ વਿਭੋਤਿ।
ਏਤਂ ਮੇ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਯਥਾ વਿਭੋਤਿ, ਤਂ ਜਾਨਿਯਾਮਾਤਿ ਮੇ ਮਨੋ ਅਹੁ॥
ਕਥਂ ਸਮੇਤਸ੍ਸ વਿਭੋਤਿ ਰੂਪਨ੍ਤਿ। ਕਥਂ ਸਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਥਂ ਸਮੇਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਥਂ ਇਰਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ વਤ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਪਾਲੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਯਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ
ਸੁਖਂ ਦੁਖਞ੍ਚਾਪਿ ਕਥਂ વਿਭੋਤੀਤਿ ਸੁਖਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਕਥਂ વਿਭੋਤਿ વਿਭਾવੀਯਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮੀਯਤਿ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੀਯਤਿ વੀਤਿવਤ੍ਤੀਯਤੀਤਿ – ਸੁਖਂ ਦੁਖਞ੍ਚਾਪਿ ਕਥਂ વਿਭੋਤਿ।
ਏਤਂ ਮੇ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਯਥਾ વਿਭੋਤੀਤਿ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਯਂ ਯਾਚਾਮਿ ਯਂ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮਿ ਯਂ ਪਸਾਦੇਮੀਤਿ – ਏਤਂ। ਮੇ ਪਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਮੇ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰ વਿਭਜ ਯਥਾ વਿਭੋਤੀਤਿ ਯਥਾ વਿਭੋਤਿ વਿਭਾવੀਯਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮੀਯਤਿ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੀਯਤਿ વੀਤਿવਤ੍ਤੀਯਤੀਤਿ – ਏਤਂ ਮੇ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਯਥਾ વਿਭੋਤਿ।
ਤਂ ਜਾਨਿਯਾਮਾਤਿ ਮੇ ਮਨੋ ਅਹੂਤਿ। ਤਂ ਜਾਨਿਯਾਮਾਤਿ ਤਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਮ ਆਜਾਨੇਯ੍ਯਾਮ વਿਜਾਨੇਯ੍ਯਾਮ ਪਟਿવਿਜਾਨੇਯ੍ਯਾਮ ਪਟਿવਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾਮਾਤਿ – ਤਂ ਜਾਨਿਯਾਮ। ਇਤਿ ਮੇ ਮਨੋ ਅਹੂਤਿ ਇਤਿ ਮੇ ਮਨੋ ਅਹੁ, ਇਤਿ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਹੁ
ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ –
‘‘ਕਥਂ ਸਮੇਤਸ੍ਸ વਿਭੋਤਿ ਰੂਪਂ, ਸੁਖਂ ਦੁਖਞ੍ਚਾਪਿ ਕਥਂ વਿਭੋਤਿ।
ਏਤਂ ਮੇ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਯਥਾ વਿਭੋਤਿ, ਤਂ ਜਾਨਿਯਾਮਾਤਿ ਮੇ ਮਨੋ ਅਹੂ’’ਤਿ॥
੧੦੯.
ਨ ਸਞ੍ਞਸਞ੍ਞੀ ਨ વਿਸਞ੍ਞਸਞ੍ਞੀ, ਨੋਪਿ ਅਸਞ੍ਞੀ ਨ વਿਭੂਤਸਞ੍ਞੀ।
ਏવਂ ਸਮੇਤਸ੍ਸ વਿਭੋਤਿ ਰੂਪਂ, ਸਞ੍ਞਾਨਿਦਾਨਾ ਹਿ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾ॥
ਨ ਸਞ੍ਞਸਞ੍ਞੀ ਨ વਿਸਞ੍ਞਸਞ੍ਞੀਤਿ। ਸਞ੍ਞਸਞ੍ਞਿਨੋ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਯੇ ਪਕਤਿਸਞ੍ਞਾਯ ਠਿਤਾ, ਨਪਿ ਸੋ ਪਕਤਿਸਞ੍ਞਾਯ ਠਿਤੋ। વਿਸਞ੍ਞਸਞ੍ਞਿਨੋ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾ ਯੇ ਚ ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ
ਨੋਪਿ ਅਸਞ੍ਞੀ ਨ વਿਭੂਤਸਞ੍ਞੀਤਿ। ਅਸਞ੍ਞਿਨੋ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਨ੍ਨਾ ਯੇ ਚ ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾ, ਨਪਿ ਸੋ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਨ੍ਨੋ, ਨਪਿ ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤੋ। વਿਭੂਤਸਞ੍ਞਿਨੋ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਯੇ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਲਾਭਿਨੋ, ਨਪਿ ਸੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਲਾਭੀਤਿ – ਨੋਪਿ ਅਸਞ੍ਞੀ ਨ વਿਭੂਤਸਞ੍ਞੀ।
ਏવਂ ਸਮੇਤਸ੍ਸ વਿਭੋਤਿ ਰੂਪਨ੍ਤਿ। ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ…ਪੇ॰… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ ਆਰੁਪ੍ਪਮਗ੍ਗਸਮਙ੍ਗੀਤਿ। ਏવਂ ਸਮੇਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਏવਂ ਇਰਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏવਂ વਤ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਪਾਲੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਯਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਯਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਰੂਪਂ
ਸਞ੍ਞਾਨਿਦਾਨਾ ਹਿ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾਤਿ। ਪਪਞ੍ਚਾਯੇવ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾ ਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾ, ਮਾਨਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾ ਸਞ੍ਞਾਨਿਦਾਨਾ ਸਞ੍ਞਾਸਮੁਦਯਾ ਸਞ੍ਞਾਜਾਤਿਕਾ ਸਞ੍ਞਾਪਭવਾਤਿ – ਸਞ੍ਞਾਨਿਦਾਨਾ ਹਿ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾ।
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਨ ਸਞ੍ਞਸਞ੍ਞੀ ਨ વਿਸਞ੍ਞਸਞ੍ਞੀ, ਨੋਪਿ ਅਸਞ੍ਞੀ ਨ વਿਭੂਤਸਞ੍ਞੀ।
ਏવਂ ਸਮੇਤਸ੍ਸ વਿਭੋਤਿ ਰੂਪਂ, ਸਞ੍ਞਾਨਿਦਾਨਾ ਹਿ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾ’’ਤਿ॥
੧੧੦.
ਯਂ ਤਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹ ਅਕਿਤ੍ਤਯੀ ਨੋ, ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹਿ।
ਏਤ੍ਤਾવਤਗ੍ਗਂ ਨੁ વਦਨ੍ਤਿ ਹੇਕੇ, ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਇਧ ਪਣ੍ਡਿਤਾਸੇ।
ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤੋ॥
ਯਂ ਤਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹ ਅਕਿਤ੍ਤਯੀ ਨੋਤਿ। ਯਂ ਤਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹ ਅਯਾਚਿਮ੍ਹ ਅਜ੍ਝੇਸਿਮ੍ਹ ਪਸਾਦਯਿਮ੍ਹ। ਅਕਿਤ੍ਤਯੀ ਨੋਤਿ ਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਪਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਂ ਦੇਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਪਿਤਂ ਪਟ੍ਠਪਿਤਂ વਿવਟਂ વਿਭਤ੍ਤਂ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਤਂ ਪਕਾਸਿਤਨ੍ਤਿ – ਯਂ ਤਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹ ਅਕਿਤ੍ਤਯੀ ਨੋ।
ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹੀਤਿ। ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ, ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਯਾਚਾਮ, ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮ, ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਪਸਾਦੇਮ, ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ। ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਇਙ੍ਘ
ਏਤ੍ਤਾવਤਗ੍ਗਂ ਨੁ વਦਨ੍ਤਿ ਹੇਕੇ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਇਧ ਪਣ੍ਡਿਤਾਸੇਤਿ। ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏਤਾ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਗ੍ਗਂ ਸੇਟ੍ਠਂ વਿਸਿਟ੍ਠਂ ਪਾਮੋਕ੍ਖਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪવਰਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤਿ। ਯਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਰਸ੍ਸ ਮਾਨવਸ੍ਸ ਪੋਸਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਜੀવਸ੍ਸ ਜਾਗੁਸ੍ਸ ਜਨ੍ਤੁਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦਗੁਸ੍ਸ ਮਨੁਜਸ੍ਸ। ਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ। ਇਧ ਪਣ੍ਡਿਤਾਸੇਤਿ ਇਧ ਪਣ੍ਡਿਤવਾਦਾ ਥਿਰવਾਦਾ ਞਾਯવਾਦਾ ਹੇਤੁવਾਦਾ ਲਕ੍ਖਣવਾਦਾ ਕਾਰਣવਾਦਾ
ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤੋਤਿ। ਉਦਾਹੁ ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏਤਾ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ
ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ –
‘‘ਯਂ ਤਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹ ਅਕਿਤ੍ਤਯੀ ਨੋ, ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹਿ।
ਏਤ੍ਤਾવਤਗ੍ਗਂ ਨੁ વਦਨ੍ਤਿ ਹੇਕੇ, ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਇਧ ਪਣ੍ਡਿਤਾਸੇ।
ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤੋ’’ਤਿ॥
੧੧੧.
ਏਤ੍ਤਾવਤਗ੍ਗਮ੍ਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਹੇਕੇ, ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਇਧ ਪਣ੍ਡਿਤਾਸੇ।
ਤੇਸਂ ਪਨੇਕੇ ਸਮਯਂ વਦਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸੇ ਕੁਸਲਾવਦਾਨਾ॥
ਏਤ੍ਤਾવਤਗ੍ਗਮ੍ਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਹੇਕੇ, ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਇਧ ਪਣ੍ਡਿਤਾਸੇਤਿ। ਸਨ੍ਤੇਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਸ੍ਸਤવਾਦਾ, ਏਤਾ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਗ੍ਗਂ ਸੇਟ੍ਠਂ વਿਸਿਟ੍ਠਂ ਪਾਮੋਕ੍ਖਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪવਰਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤਿ। ਯਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਰਸ੍ਸ ਮਾਨવਸ੍ਸ ਪੋਸਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਜੀવਸ੍ਸ ਜਾਗੁਸ੍ਸ ਜਨ੍ਤੁਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦਗੁਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ। ਇਧ ਪਣ੍ਡਿਤਾਸੇਤਿ ਇਧ ਪਣ੍ਡਿਤવਾਦਾ ਥਿਰવਾਦਾ ਞਾਯવਾਦਾ ਹੇਤੁવਾਦਾ
ਤੇਸਂ ਪਨੇਕੇ ਸਮਯਂ વਦਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸੇ ਕੁਸਲਾવਦਾਨਾਤਿ ਤੇਸਂਯੇવ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਉਚ੍ਛੇਦવਾਦਾ ਭવਤਜ੍ਜਿਤਾ વਿਭવਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਂ ਉਪਸਮਂ વੂਪਸਮਂ ਨਿਰੋਧਂ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਯਤੋ ਕਿਂ, ਭੋ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ વਿਨਸ੍ਸਤਿ ਨ ਹੋਤਿ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸੋਤਿ। ਕੁਸਲਾવਦਾਨਾਤਿ ਕੁਸਲવਾਦਾ
ਤੇਨਾਹ
‘‘ਏਤ੍ਤਾવਤਗ੍ਗਮ੍ਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਹੇਕੇ, ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਇਧ ਪਣ੍ਡਿਤਾਸੇ।
ਤੇਸਂ ਪਨੇਕੇ ਸਮਯਂ વਦਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸੇ ਕੁਸਲਾવਦਾਨਾ’’ਤਿ॥
੧੧੨.
ਏਤੇ ਚ ਞਤ੍વਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ, ਞਤ੍વਾ ਮੁਨੀ ਨਿਸ੍ਸਯੇ ਸੋ વੀਮਂਸੀ।
ਞਤ੍વਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨ વਿવਾਦਮੇਤਿ, ਭવਾਭવਾਯ ਨ ਸਮੇਤਿ ਧੀਰੋ॥
ਏਤੇ ਚ ਞਤ੍વਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ। ਏਤੇਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੇ। ਉਪਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਞਤ੍વਾ, ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਞਤ੍વਾ, ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਞਤ੍વਾ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾਤਿ – ਏਤੇ ਚ ਞਤ੍વਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ।
ਞਤ੍વਾ ਮੁਨੀ ਨਿਸ੍ਸਯੇ ਸੋ વੀਮਂਸੀਤਿ। ਮੁਨੀਤਿ। ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਗਜਾਲਮਤਿਚ੍ਚ ਸੋ ਮੁਨਿ। ਮੁਨਿ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਞਤ੍વਾ, ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਞਤ੍વਾ, ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਞਤ੍વਾ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ। ਸੋ વੀਮਂਸੀਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪਞ੍ਞવਾ ਬੁਦ੍ਧਿਮਾ ਞਾਣੀ વਿਭਾવੀ ਮੇਧਾવੀਤਿ ਞਤ੍વਾ ਮੁਨਿ ਨਿਸ੍ਸਯੇ ਸੋ વੀਮਂਸੀ। ਞਤ੍વਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨ વਿવਾਦਮੇਤੀਤਿ ਞਤ੍વਾ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਮੁਤ੍ਤੋ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਅਨੁਪਾਦਾવਿਮੋਕ੍ਖੇਨ। ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ ਮੁਤ੍ਤੋ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਅਨੁਪਾਦਾવਿਮੋਕ੍ਖੇਨ। ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ… ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਨ વਿવਾਦਮੇਤੀਤਿ ਨ ਕਲਹਂ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਭਣ੍ਡਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਨ વਿਗ੍ਗਹਂ ਕਰੋਤਿ, ਨ વਿવਾਦਂ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਮੇਧਗਂ ਕਰੋਤਿ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਏવਂ વਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਖੋ, ਅਗ੍ਗਿવੇਸ੍ਸਨ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਕੇਨਚਿ ਸਂવਦਤਿ, ਨ ਕੇਨਚਿ વਿવਦਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਲੋਕੇ વੁਤ੍ਤਂ ਤੇਨ ਚ વੋਹਰਤਿ ਅਪਰਾਮਸ’’ਨ੍ਤਿ – ਞਤ੍વਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨ વਿવਾਦਮੇਤਿ।
ਭવਾਭવਾਯ ਨ ਸਮੇਤਿ ਧੀਰੋਤਿ। ਭવਾਭવਾਯਾਤਿ ਭવਾਯ ਕਮ੍ਮਭવਾਯ ਪੁਨਬ੍ਭવਾਯ ਕਾਮਭવਾਯ ਧੀਰੋਤਿ ਧੀਰੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪਞ੍ਞવਾ ਬੁਦ੍ਧਿਮਾ ਞਾਣੀ વਿਭਾવੀ ਮੇਧਾવੀਤਿ – ਭવਾਭવਾਯ ਨ ਸਮੇਤਿ ਧੀਰੋ।
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਏਤੇ ਚ ਞਤ੍વਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ, ਞਤ੍વਾ ਮੁਨੀ ਨਿਸ੍ਸਯੇ ਸੋ વੀਮਂਸੀ।
ਞਤ੍વਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨ વਿવਾਦਮੇਤਿ, ਭવਾਭવਾਯ ਨ ਸਮੇਤਿ ਧੀਰੋ’’ਤਿ॥
ਕਲਹવਿવਾਦਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕਾਦਸਮੋ।