੮. ਪਸੂਰਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
ਅਥ
੫੯.
ਇਧੇવ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਇਤਿ વਾਦਯਨ੍ਤਿ, ਨਾਞ੍ਞੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹੁ।
ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਤਤ੍ਥ ਸੁਭਂ વਦਾਨਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪੁਥੂ ਨਿવਿਟ੍ਠਾ॥
ਇਧੇવ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਇਤਿ વਾਦਯਨ੍ਤੀਤਿ। ਇਧੇવ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤਿ। ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤਿ। ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ
ਨਾਞ੍ਞੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹੂਤਿ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਂ ਗਣਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਮਗ੍ਗਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬੇ ਪਰવਾਦੇ ਖਿਪਨ੍ਤਿ ਉਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ। ‘‘ਸੋ ਸਤ੍ਥਾ ਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਸ੍વਾਕ੍ਖਾਤੋ
ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਤਤ੍ਥ ਸੁਭਂ વਦਾਨਾਤਿ। ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਯਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਂ ਗਣਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਸਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਕਾਯ ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਸਕਾਯ ਰੁਚਿਯਾ ਸਕਾਯ ਲਦ੍ਧਿਯਾ। ਸੁਭਂ વਦਾਨਾਤਿ ਸੁਭવਾਦਾ ਸੋਭਨવਾਦਾ ਪਣ੍ਡਿਤવਾਦਾ ਥਿਰવਾਦਾ
ਪਚ੍ਚੇਕਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪੁਥੂ ਨਿવਿਟ੍ਠਾਤਿ। ਪੁਥੂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪੁਥੂ ਪਚ੍ਚੇਕਸਚ੍ਚੇਸੁ ਨਿવਿਟ੍ਠਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਉਪਗਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾ। ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿવਿਟ੍ਠਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਉਪਗਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾ। ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ…ਪੇ॰… ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿવਿਟ੍ਠਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਉਪਗਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾਤਿ
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਇਧੇવ
ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਤਤ੍ਥ ਸੁਭਂ વਦਾਨਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪੁਥੂ ਨਿવਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ॥
੬੦.
ਤੇ વਾਦਕਾਮਾ ਪਰਿਸਂ વਿਗਯ੍ਹ, ਬਾਲਂ ਦਹਨ੍ਤੀ ਮਿਥੁ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ।
વਦਨ੍ਤਿ ਤੇ ਅਞ੍ਞਸਿਤਾ ਕਥੋਜ੍ਜਂ, ਪਸਂਸਕਾਮਾ ਕੁਸਲਾવਦਾਨਾ॥
ਤੇ વਾਦਕਾਮਾ ਪਰਿਸਂ વਿਗਯ੍ਹਾਤਿ। ਤੇ વਾਦਕਾਮਾਤਿ ਤੇ વਾਦਕਾਮਾ વਾਦਤ੍ਥਿਕਾ વਾਦਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾ વਾਦਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਾ વਾਦਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਨ੍ਤਾ। ਪਰਿਸਂ વਿਗਯ੍ਹਾਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿਸਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਰਿਸਂ ਗਹਪਤਿਪਰਿਸਂ ਸਮਣਪਰਿਸਂ વਿਗਯ੍ਹ ਓਗਯ੍ਹ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍વਾ ਪવਿਸਿਤ੍વਾਤਿ – ਤੇ વਾਦਕਾਮਾ ਪਰਿਸਂ વਿਗਯ੍ਹ।
ਬਾਲਂ ਦਹਨ੍ਤੀ ਮਿਥੁ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ। ਮਿਥੂਤਿ ਦ੍વੇ ਜਨਾ ਦ੍વੇ ਕਲਹਕਾਰਕਾ ਦ੍વੇ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਾ ਦ੍વੇ ਭਸ੍ਸਕਾਰਕਾ ਦ੍વੇ વਿવਾਦਕਾਰਕਾ ਦ੍વੇ ਅਧਿਕਰਣਕਾਰਕਾ ਦ੍વੇ વਾਦਿਨੋ ਦ੍વੇ ਸਲ੍ਲਾਪਕਾ; ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਬਾਲਤੋ ਹੀਨਤੋ ਨਿਹੀਨਤੋ ਓਮਕਤੋ ਲਾਮਕਤੋ ਛਤੁਕ੍ਕਤੋ ਪਰਿਤ੍ਤਤੋ ਦਹਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਿ ਨਿਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ – ਬਾਲਂ ਦਹਨ੍ਤੀ ਮਿਥੁ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ।
વਦਨ੍ਤਿ ਤੇ ਅਞ੍ਞਸਿਤਾ ਕਥੋਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਅਞ੍ਞਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਂ ਗਣਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਮਗ੍ਗਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਆਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਉਪਗਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾ। ਕਥੋਜ੍ਜਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਕਲਹੋ ਭਣ੍ਡਨਂ વਿਗ੍ਗਹੋ વਿવਾਦੋ ਮੇਧਗਂ। ਅਥ વਾ ਕਥੋਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਨੋਜવਨ੍ਤੀ ਨਿਸਾਕਥਾ ਕਥੋਜ੍ਜਂ વਦਨ੍ਤਿ, ਕਲਹਂ વਦਨ੍ਤਿ, ਭਣ੍ਡਨਂ વਦਨ੍ਤਿ, વਿਗ੍ਗਹਂ વਦਨ੍ਤਿ, વਿવਾਦਂ વਦਨ੍ਤਿ, ਮੇਧਗਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤੀਤਿ – વਦਨ੍ਤਿ ਤੇ ਅਞ੍ਞਸਿਤਾ ਕਥੋਜ੍ਜਂ।
ਪਸਂਸਕਾਮਾ ਕੁਸਲਾવਦਾਨਾਤਿ। ਪਸਂਸਕਾਮਾਤਿ ਪਸਂਸਕਾਮਾ ਪਸਂਸਤ੍ਥਿਕਾ ਪਸਂਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾ ਪਸਂਸਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਾ ਪਸਂਸਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਨ੍ਤਾ। ਕੁਸਲਾવਦਾਨਾਤਿ
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਤੇ
વਦਨ੍ਤਿ ਤੇ ਅਞ੍ਞਸਿਤਾ ਕਥੋਜ੍ਜਂ, ਪਸਂਸਕਾਮਾ ਕੁਸਲਾવਦਾਨਾ’’ਤਿ॥
੬੧.
ਯੁਤ੍ਤੋ ਕਥਾਯਂ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ, ਪਸਂਸਮਿਚ੍ਛਂ વਿਨਿਘਾਤਿ ਹੋਤਿ।
ਅਪਾਹਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਮਙ੍ਕੁ ਹੋਤਿ, ਨਿਨ੍ਦਾਯ ਸੋ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਰਨ੍ਧਮੇਸੀ॥
ਯੁਤ੍ਤੋ ਕਥਾਯਂ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇਤਿ। ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿਸਾਯ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਰਿਸਾਯ વਾ ਗਹਪਤਿਪਰਿਸਾਯ વਾ ਸਮਣਪਰਿਸਾਯ વਾ ਮਜ੍ਝੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਥਾਯਂ ਯੁਤ੍ਤੋ ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਆਯੁਤ੍ਤੋ ਸਮਾਯੁਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਕਥੇਤੁਨ੍ਤਿ – ਯੁਤ੍ਤੋ ਕਥਾਯਂ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ।
ਪਸਂਸਮਿਚ੍ਛਂ વਿਨਿਘਾਤਿ ਹੋਤੀਤਿ। ਪਸਂਸਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪਸਂਸਂ ਥੋਮਨਂ ਕਿਤ੍ਤਿਂ વਣ੍ਣਹਾਰਿਯਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤੋ ਪਿਹਯਨ੍ਤੋ ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤੋ। વਿਨਿਘਾਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇવ ਸਲ੍ਲਾਪਾ ਕਥਂਕਥੀ વਿਨਿਘਾਤੀ ਹੋਤਿ। ‘‘ਜਯੋ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਾਜਯੋ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਥਂ ਨਿਗ੍ਗਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਥਂ ਪਟਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਥਂ વਿਸੇਸਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਥਂ ਪਟਿવਿਸੇਸਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਥਂ ਆવੇਠਿਯਂ
ਅਪਾਹਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਮਙ੍ਕੁ ਹੋਤੀਤਿ। ਯੇ ਤੇ ਪਞ੍ਹવੀਮਂਸਕਾ ਅਪਾਹਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਮਙ੍ਕੁ ਹੋਤੀਤਿ
ਨਿਨ੍ਦਾਯ ਸੋ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਰਨ੍ਧਮੇਸੀਤਿ। ਨਿਨ੍ਦਾਯ ਗਰਹਾਯ ਅਕਿਤ੍ਤਿਯਾ ਅવਣ੍ਣਹਾਰਿਕਾਯ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠੀਯਤਿ, ਕੋਪਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਞ੍ਚ ਪਾਤੁਕਰੋਤੀਤਿ – ਨਿਨ੍ਦਾਯ ਸੋ ਕੁਪ੍ਪਤਿ। ਰਨ੍ਧਮੇਸੀਤਿ વਿਰਨ੍ਧਮੇਸੀ ਅਪਰਦ੍ਧਮੇਸੀ ਖਲਿਤਮੇਸੀ ਗਲ਼ਿਤਮੇਸੀ વਿવਰਮੇਸੀਤਿ – ਨਿਨ੍ਦਾਯ ਸੋ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਰਨ੍ਧਮੇਸੀ।
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਯੁਤ੍ਤੋ ਕਥਾਯਂ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ, ਪਸਂਸਮਿਚ੍ਛਂ વਿਨਿਘਾਤਿ ਹੋਤਿ।
ਅਪਾਹਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਮਙ੍ਕੁ ਹੋਤਿ, ਨਿਨ੍ਦਾਯ ਸੋ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਰਨ੍ਧਮੇਸੀ’’ਤਿ॥
੬੨.
ਯਮਸ੍ਸ વਾਦਂ ਪਰਿਹੀਨਮਾਹੁ, ਅਪਾਹਤਂ ਪਞ੍ਹવਿਮਂਸਕਾਸੇ ।
ਪਰਿਦੇવਤਿ ਸੋਚਤਿ ਹੀਨવਾਦੋ, ਉਪਚ੍ਚਗਾ ਮਨ੍ਤਿ ਅਨੁਤ੍ਥੁਨਾਤਿ॥
ਯਮਸ੍ਸ વਾਦਂ ਪਰਿਹੀਨਮਾਹੂਤਿ ਯਂ ਤਸ੍ਸ વਾਦਂ ਹੀਨਂ ਨਿਹੀਨਂ ਪਰਿਹੀਨਂ ਪਰਿਹਾਪਿਤਂ ਨ ਪਰਿਪੂਰਿਤਂ, ਏવਮਾਹਂਸੁ ਏવਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਭਣਨ੍ਤਿ ਏવਂ
ਅਪਾਹਤਂ ਪਞ੍ਹવਿਮਂਸਕਾਸੇਤਿ। ਯੇ ਤੇ ਪਞ੍ਹવੀਮਂਸਕਾ ਪਰਿਸਾ ਪਾਰਿਸਜ੍ਜਾ ਪਾਸਾਰਿਕਾ, ਤੇ ਅਪਹਰਨ੍ਤਿ। ‘‘ਅਤ੍ਥਾਪਗਤਂ ਭਣਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਪਹਰਨ੍ਤਿ, ‘‘ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਪਗਤਂ ਭਣਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਅਪਹਰਨ੍ਤਿ, ‘‘ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਪਗਤਂ ਭਣਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਅਪਹਰਨ੍ਤਿ, ‘‘ਅਤ੍ਥੋ ਤੇ ਦੁਨ੍ਨੀਤੋ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਤੇ ਦੁਰੋਪਿਤਂ, ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਤੇ ਦੁਨ੍ਨੀਤਂ ਦੁਰੋਪਿਤਂ, ਨਿਗ੍ਗਹੋ ਤੇ ਅਕਤੋ, ਪਟਿਕਮ੍ਮਂ
ਪਰਿਦੇવਤਿ ਸੋਚਤਿ ਹੀਨવਾਦੋਤਿ। ਪਰਿਦੇવਤੀਤਿ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਮਯਾ ਆવਜ੍ਜਿਤਂ ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਨ੍ਤਿਤਂ ਅਞ੍ਞਂ ਉਪਧਾਰਿਤਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਉਪਲਕ੍ਖਿਤਂ ਸੋ ਮਹਾਪਕ੍ਖੋ ਮਹਾਪਰਿਸੋ ਮਹਾਪਰਿવਾਰੋ; ਪਰਿਸਾ ਚਾਯਂ વਗ੍ਗਾ, ਨ ਸਮਗ੍ਗਾ; ਸਮਗ੍ਗਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਹੇਤੁ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪੋ ਪੁਨ ਭਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਸੋਚਤੀਤਿ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਜਯੋ’’ਤਿ ਸੋਚਤਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਪਰਾਜਯੋ’’ਤਿ ਸੋਚਤਿ, ‘‘ਤਸ੍ਸ ਲਾਭੋ’’ਤਿ ਸੋਚਤਿ, ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਅਲਾਭੋ’’ਤਿ ਸੋਚਤਿ, ‘‘ਤਸ੍ਸ ਯਸੋ’’ਤਿ ਸੋਚਤਿ, ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਅਯਸੋ’’ਤਿ ਸੋਚਤਿ, ‘‘ਤਸ੍ਸ ਪਸਂਸਾ’’ਤਿ ਸੋਚਤਿ, ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਨਿਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਸੋਚਤਿ, ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਸੋਚਤਿ, ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਸੋਚਤਿ, ‘‘ਸੋ ਹੀਨવਾਦੋਤਿ ਹੀਨવਾਦੋ ਨਿਹੀਨવਾਦੋ ਪਰਿਹੀਨવਾਦੋ ਪਰਿਹਾਪਿਤવਾਦੋ ਨ ਪਰਿਪੂਰવਾਦੋਤਿ – ਪਰਿਦੇવਤਿ ਸੋਚਤਿ ਹੀਨવਾਦੋ।
ਉਪਚ੍ਚਗਾ ਮਨ੍ਤਿ ਅਨੁਤ੍ਥੁਨਾਤੀਤਿ। ਸੋ ਮਂ વਾਦੇਨ વਾਦਂ ਅਚ੍ਚਗਾ ਉਪਚ੍ਚਗਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ વੀਤਿવਤ੍ਤੋਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਉਪਚ੍ਚਗਾ ਮਨ੍ਤਿ। ਅਥ વਾ ਮਂ વਾਦੇਨ વਾਦਂ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਪਰਿਯਾਦਿਯਿਤ੍વਾ ਮਦ੍ਦਯਿਤ੍વਾ ਚਰਤਿ વਿਹਰਤਿ ਇਰਿਯਤਿ વਤ੍ਤਤਿ ਪਾਲੇਤਿ ਯਪੇਤਿ ਯਾਪੇਤੀਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਉਪਚ੍ਚਗਾ ਮਨ੍ਤਿ। ਅਨੁਤ੍ਥੁਨਾ વੁਚ੍ਚਤਿ વਾਚਾ ਪਲਾਪੋ વਿਪ੍ਪਲਾਪੋ ਲਾਲਪ੍ਪੋ ਲਾਲਪ੍ਪਾਯਨਾ ਲਾਲਪ੍ਪਾਯਿਤਤ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਉਪਚ੍ਚਗਾ ਮਨ੍ਤਿ ਅਨੁਤ੍ਥੁਨਾਤਿ।
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਯਮਸ੍ਸ વਾਦਂ ਪਰਿਹੀਨਮਾਹੁ, ਅਪਾਹਤਂ ਪਞ੍ਹવਿਮਂਸਕਾਸੇ।
ਪਰਿਦੇવਤਿ ਸੋਚਤਿ ਹੀਨવਾਦੋ, ਉਪਚ੍ਚਗਾ ਮਨ੍ਤਿ ਅਨੁਤ੍ਥੁਨਾਤੀ’’ਤਿ॥
੬੩.
ਏਤੇ વਿવਾਦਾ ਸਮਣੇਸੁ ਜਾਤਾ, ਏਤੇਸੁ ਉਗ੍ਘਾਤਿਨਿਘਾਤਿ ਹੋਤਿ।
ਏਤਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍વਾ વਿਰਮੇ ਕਥੋਜ੍ਜਂ, ਨ ਹਞ੍ਞਦਤ੍ਥਤ੍ਥਿ ਪਸਂਸਲਾਭਾ॥
ਏਤੇ વਿવਾਦਾ ਸਮਣੇਸੁ ਜਾਤਾਤਿ। ਸਮਣਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਰਿਬ੍ਬਜੂਪਗਤਾ ਪਰਿਬ੍ਬਜਸਮਾਪਨ੍ਨਾ। ਏਤੇ ਦਿਟ੍ਠਿਕਲਹਾ ਦਿਟ੍ਠਿਭਣ੍ਡਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਗ੍ਗਹਾ ਦਿਟ੍ਠਿવਿવਾਦਾ ਦਿਟ੍ਠਿਮੇਧਗਾ ਸਮਣੇਸੁ ਜਾਤਾ ਸਞ੍ਜਾਤਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪਾਤੁਭੂਤਾਤਿ – ਏਤੇ વਿવਾਦਾ ਸਮਣੇਸੁ ਜਾਤਾ।
ਏਤੇਸੁ ਉਗ੍ਘਾਤਿਨਿਘਾਤਿ ਹੋਤੀਤਿ। ਜਯਪਰਾਜਯੋ ਹੋਤਿ, ਲਾਭਾਲਾਭੋ ਹੋਤਿ, ਯਸਾਯਸੋ ਹੋਤਿ, ਨਿਨ੍ਦਾਪਸਂਸਾ ਹੋਤਿ, ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ
ਏਤਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍વਾ વਿਰਮੇ ਕਥੋਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਏਤਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍વਾਤਿ ਏਤਂ ਏਤਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍વਾ વਿਰਮੇ ਕਥੋਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਕਥੋਜ੍ਜਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਕਲਹੋ ਭਣ੍ਡਨਂ વਿਗ੍ਗਹੋ વਿવਾਦੋ ਮੇਧਗਂ। ਅਥ વਾ ਕਥੋਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਨੋਜવਨ੍ਤੀ ਨਿਸਾਕਥਾ ਕਥੋਜ੍ਜਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਕਲਹਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਭਣ੍ਡਨਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, વਿਗ੍ਗਹਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, વਿવਾਦਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਮੇਧਗਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਕਲਹਭਣ੍ਡਨવਿਗ੍ਗਹવਿવਾਦਮੇਧਗਂ ਪਜਹੇਯ੍ਯ વਿਨੋਦੇਯ੍ਯ ਬ੍ਯਨ੍ਤਿਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਯ੍ਯ, ਕਲਹਭਣ੍ਡਨવਿਗ੍ਗਹવਿવਾਦਮੇਧਗਾ ਆਰਤੋ ਅਸ੍ਸ વਿਰਤੋ ਪਟਿવਿਰਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ
ਨ ਹਞ੍ਞਦਤ੍ਥਤ੍ਥਿ ਪਸਂਸਲਾਭਾਤਿ। ਪਸਂਸਲਾਭਾ ਅਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ ਅਤ੍ਤਤ੍ਥੋ વਾ ਪਰਤ੍ਥੋ વਾ ਉਭਯਤ੍ਥੋ વਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ, ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ, ਉਤ੍ਤਾਨੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ
ਤੇਨਾਹ
‘‘ਏਤੇ વਿવਾਦਾ ਸਮਣੇਸੁ ਜਾਤਾ, ਏਤੇਸੁ ਉਗ੍ਘਾਤਿਨਿਘਾਤਿ ਹੋਤਿ।
ਏਤਮ੍ਪਿ
੬੪.
ਪਸਂਸਿਤੋ વਾ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਹੋਤਿ, ਅਕ੍ਖਾਯ વਾਦਂ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ।
ਸੋ ਹਸ੍ਸਤੀ ਉਨ੍ਨਮਤੀ ਚ ਤੇਨ, ਪਪ੍ਪੁਯ੍ਯ ਤਮਤ੍ਥਂ ਯਥਾ ਮਨੋ ਅਹੁ॥
ਪਸਂਸਿਤੋ વਾ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਹੋਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਸਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਕਾਯ ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਸਕਾਯ ਰੁਚਿਯਾ ਸਕਾਯ ਲਦ੍ਧਿਯਾ ਪਸਂਸਿਤੋ ਥੋਮਿਤੋ ਕਿਤ੍ਤਿਤੋ વਣ੍ਣਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ – ਪਸਂਸਿਤੋ વਾ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਹੋਤਿ।
ਅਕ੍ਖਾਯ વਾਦਂ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇਤਿ। ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿਸਾਯ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਰਿਸਾਯ વਾ ਗਹਪਤਿਪਰਿਸਾਯ વਾ ਸਮਣਪਰਿਸਾਯ વਾ ਮਜ੍ਝੇ ਅਤ੍ਤਨੋ વਾਦਂ ਅਕ੍ਖਾਯ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਅਨੁવਾਦਂ ਅਕ੍ਖਾਯ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਥਮ੍ਭਯਿਤ੍વਾ ਬ੍ਰੂਹਯਿਤ੍વਾ ਦੀਪਯਿਤ੍વਾ ਜੋਤਯਿਤ੍વਾ વੋਹਰਿਤ੍વਾ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾਤਿ – ਅਕ੍ਖਾਯ વਾਦਂ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ।
ਸੋ ਹਸ੍ਸਤੀ ਉਨ੍ਨਮਤੀ ਚ ਤੇਨਾਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਜਯਤ੍ਥੇਨ ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ ਹਟ੍ਠੋ ਪਹਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਅਥ વਾ ਦਨ੍ਤવਿਦਂਸਕਂ ਹਸਮਾਨੋ। ਸੋ ਹਸ੍ਸਤੀ ਉਨ੍ਨਮਤੀ ਚ ਤੇਨਾਤਿ ਸੋ ਤੇਨ ਜਯਤ੍ਥੇਨ
ਪਪ੍ਪੁਯ੍ਯ ਤਮਤ੍ਥਂ ਯਥਾ ਮਨੋ ਅਹੂਤਿ। ਤਂ ਜਯਤ੍ਥਂ ਪਪ੍ਪੁਯ੍ਯ ਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ ਅਧਿਗਨ੍ਤ੍વਾ વਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾ। ਯਥਾ ਮਨੋ ਅਹੂਤਿ ਯਥਾ ਮਨੋ ਅਹੁ, ਯਥਾ ਚਿਤ੍ਤੋ ਅਹੁ, ਯਥਾ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਅਹੁ, ਯਥਾ વਿਞ੍ਞਾਣੋ ਅਹੂਤਿ – ਪਪ੍ਪੁਯ੍ਯ ਤਮਤ੍ਥਂ ਯਥਾ ਮਨੋ ਅਹੁ।
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਪਸਂਸਿਤੋ વਾ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਹੋਤਿ, ਅਕ੍ਖਾਯ વਾਦਂ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ।
ਸੋ ਹਸ੍ਸਤੀ ਉਨ੍ਨਮਤੀ ਚ ਤੇਨ, ਪਪ੍ਪੁਯ੍ਯ ਤਮਤ੍ਥਂ ਯਥਾ ਮਨੋ ਅਹੂ’’ਤਿ॥
੬੫.
ਯਾ ਉਨ੍ਨਤੀ ਸਾਸ੍ਸ વਿਘਾਤਭੂਮਿ, ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਂ વਦਤੇ ਪਨੇਸੋ।
ਏਤਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍વਾ ਨ વਿવਾਦਯੇਥ, ਨ ਹਿ ਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਕੁਸਲਾ વਦਨ੍ਤਿ॥
ਯਾ ਉਨ੍ਨਤੀ ਸਾਸ੍ਸ વਿਘਾਤਭੂਮੀਤਿ। ਯਾ ਉਨ੍ਨਤਿ ਉਨ੍ਨਮੋ ਧਜੋ ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਾਹੋ ਕੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ – ਯਾ ਉਨ੍ਨਤਿ। ਸਾਸ੍ਸ વਿਘਾਤਭੂਮੀਤਿ ਸਾ ਤਸ੍ਸ વਿਘਾਤਭੂਮਿ ਉਪਘਾਤਭੂਮਿ ਪੀਲ਼ਨਭੂਮਿ ਘਟ੍ਟਨਭੂਮਿ ਉਪਦ੍ਦવਭੂਮਿ ਉਪਸਗ੍ਗਭੂਮੀਤਿ – ਯਾ ਉਨ੍ਨਤੀ ਸਾਸ੍ਸ વਿਘਾਤਭੂਮਿ।
ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਂ વਦਤੇ ਪਨੇਸੋਤਿ। ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਾਨਞ੍ਚ વਦਤਿ ਅਤਿਮਾਨਞ੍ਚ વਦਤੀਤਿ – ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਂ વਦਤੇ ਪਨੇਸੋ।
ਏਤਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍વਾ ਨ વਿવਾਦਯੇਥਾਤਿ। ਏਤਂ ਆਦੀਨવਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ ਦਿਟ੍ਠਿਕਲਹੇਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਭਣ੍ਡਨੇਸੁ ਨ વਿવਾਦਯੇਥਾਤਿ
ਨ ਹਿ ਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਕੁਸਲਾ વਦਨ੍ਤੀਤਿ। ਕੁਸਲਾਤਿ ਯੇ ਤੇ ਖਨ੍ਧਕੁਸਲਾ ਧਾਤੁਕੁਸਲਾ ਆਯਤਨਕੁਸਲਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਕੁਸਲਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲਾ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਕੁਸਲਾ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਕੁਸਲਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕੁਸਲਾ ਬਲਕੁਸਲਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਕੁਸਲਾ ਮਗ੍ਗਕੁਸਲਾ ਫਲਕੁਸਲਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਕੁਸਲਾ, ਤੇ ਕੁਸਲਾ ਦਿਟ੍ਠਿਕਲਹੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਭਣ੍ਡਨੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਗ੍ਗਹੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਿવਾਦੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਮੇਧਗੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਨ વਦਨ੍ਤਿ ਨ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਨ ਭਣਨ੍ਤਿ ਨ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ ਨ વੋਹਰਨ੍ਤੀਤਿ – ਨ ਹਿ ਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਕੁਸਲਾ વਦਨ੍ਤਿ।
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਯਾ ਉਨ੍ਨਤੀ ਸਾਸ੍ਸ વਿਘਾਤਭੂਮਿ, ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਂ વਦਤੇ ਪਨੇਸੋ।
ਏਤਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍વਾ ਨ વਿવਾਦਯੇਥ, ਨ ਹਿ ਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਕੁਸਲਾ વਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ॥
੬੬.
ਸੂਰੋ ਯਥਾ ਰਾਜਖਾਦਾਯ ਪੁਟ੍ਠੋ, ਅਭਿਗਜ੍ਜਮੇਤਿ ਪਟਿਸੂਰਮਿਚ੍ਛਂ।
ਯੇਨੇવ ਸੋ ਤੇਨ ਪਲੇਹਿ ਸੂਰ, ਪੁਬ੍ਬੇવ ਨਤ੍ਥਿ ਯਦਿਦਂ ਯੁਧਾਯ॥
ਸੂਰੋ ਯਥਾ ਰਾਜਖਾਦਾਯ ਪੁਟ੍ਠੋਤਿ। ਸੂਰੋਤਿ ਸੂਰੋ વੀਰੋ વਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਅਭੀਰੂ ਅਛਮ੍ਭੀ ਅਨੁਤ੍ਰਾਸੀ ਅਪਲਾਯੀ। ਰਾਜਖਾਦਾਯ ਪੁਟ੍ਠੋਤਿ ਰਾਜਖਾਦਨੀਯੇਨ ਰਾਜਭੋਜਨੀਯੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪੋਸਿਤੋ
ਅਭਿਗਜ੍ਜਮੇਤਿ ਪਟਿਸੂਰਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਗਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਉਗ੍ਗਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਅਭਿਗਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਏਤਿ ਉਪੇਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ ਪਟਿਸੂਰਂ ਪਟਿਪੁਰਿਸਂ ਪਟਿਸਤ੍ਤੁਂ ਪਟਿਮਲ੍ਲਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤੋ ਪਿਹਯਨ੍ਤੋ ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤੋਤਿ – ਅਭਿਗਜ੍ਜਮੇਤਿ ਪਟਿਸੂਰਮਿਚ੍ਛਂ।
ਯੇਨੇવ ਸੋ ਤੇਨ ਪਲੇਹਿ ਸੂਰਾਤਿ। ਯੇਨੇવ ਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਤੇਨ ਪਲੇਹਿ, ਤੇਨ વਜ, ਤੇਨ ਗਚ੍ਛ, ਤੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਮ, ਸੋ ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਟਿਸੂਰੋ ਪਟਿਪੁਰਿਸੋ ਪਟਿਸਤ੍ਤੁ ਪਟਿਮਲ੍ਲੋਤਿ – ਯੇਨੇવ ਸੋ ਤੇਨ ਪਲੇਹਿ ਸੂਰ।
ਪੁਬ੍ਬੇવ ਨਤ੍ਥਿ ਯਦਿਦਂ ਯੁਧਾਯਾਤਿ। ਪੁਬ੍ਬੇવ ਬੋਧਿਯਾ ਮੂਲੇ ਯੇ ਪਟਿਸੇਨਿਕਰਾ ਕਿਲੇਸਾ ਪਟਿਲੋਮਕਰਾ ਪਟਿਕਣ੍ਡਕਕਰਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਕਰਾ ਤੇ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਯਦਿਦਂ ਯੁਧਾਯਾਤਿ ਯਦਿਦਂ ਯੁਦ੍ਧਤ੍ਥਾਯ ਕਲਹਤ੍ਥਾਯ ਭਣ੍ਡਨਤ੍ਥਾਯ વਿਗ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ વਿવਾਦਤ੍ਥਾਯ ਮੇਧਗਤ੍ਥਾਯਾਤਿ – ਪੁਬ੍ਬੇવ ਨਤ੍ਥਿ ਯਦਿਦਂ ਯੁਧਾਯ।
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਸੂਰੋ ਯਥਾ ਰਾਜਖਾਦਾਯ ਪੁਟ੍ਠੋ, ਅਭਿਗਜ੍ਜਮੇਤਿ ਪਟਿਸੂਰਮਿਚ੍ਛਂ।
ਯੇਨੇવ ਸੋ ਤੇਨ ਪਲੇਹਿ ਸੂਰ, ਪੁਬ੍ਬੇવ ਨਤ੍ਥਿ ਯਦਿਦਂ ਯੁਧਾਯਾ’’ਤਿ॥
੬੭.
ਯੇ ਦਿਟ੍ਠਿਮੁਗ੍ਗਯ੍ਹ વਿવਾਦਯਨ੍ਤਿ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚ વਾਦਯਨ੍ਤਿ।
ਤੇ ਤ੍વਂ વਦਸ੍ਸੂ ਨ ਹਿ ਤੇਧ ਅਤ੍ਥਿ, વਾਦਮ੍ਹਿ ਜਾਤੇ ਪਟਿਸੇਨਿਕਤ੍ਤਾ॥
ਯੇ ਦਿਟ੍ਠਿਮੁਗ੍ਗਯ੍ਹ વਿવਾਦਯਨ੍ਤੀਤਿ ਯੇ ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਪਰਾਮਸਿਤ੍વਾ ਅਭਿਨਿવਿਸਿਤ੍વਾ વਿવਾਦਯਨ੍ਤਿ ਕਲਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਭਣ੍ਡਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ
ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚ વਾਦਯਨ੍ਤੀਤਿ। ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ વਾਦਯਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤਿ। ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ…ਪੇ॰… ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ વਾਦਯਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤੀਤਿ – ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚ વਾਦਯਨ੍ਤਿ।
ਤੇ ਤ੍વਂ વਦਸ੍ਸੂ ਨ ਹਿ ਤੇਧ ਅਤ੍ਥਿ, વਾਦਮ੍ਹਿ ਜਾਤੇ ਪਟਿਸੇਨਿਕਤ੍ਤਾਤਿ। ਤੇ ਤ੍વਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੇ વਦਸ੍ਸੁ વਾਦੇਨ વਾਦਂ, ਨਿਗ੍ਗਹੇਨ ਨਿਗ੍ਗਹਂ, ਪਟਿਕਮ੍ਮੇਨ ਪਟਿਕਮ੍ਮਂ, વਿਸੇਸੇਨ વਿਸੇਸਂ, ਪਟਿવਿਸੇਸੇਨ ਪਟਿવਿਸੇਸਂ, ਆવੇਠਿਯਾਯ ਆવੇਠਿਯਂ, ਨਿਬ੍ਬੇਠਿਯਾਯ ਨਿਬ੍ਬੇਠਿਯਂ, ਛੇਦੇਨ ਛੇਦਂ, ਮਣ੍ਡਲੇਨ ਮਣ੍ਡਲਂ, ਤੇ વਾਦਮ੍ਹਿ ਜਾਤੇ ਪਟਿਸੇਨਿਕਤ੍ਤਾਤਿ। વਾਦੇ ਜਾਤੇ ਸਞ੍ਜਾਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਪਾਤੁਭੂਤੇਯੇવ ਪਟਿਸੇਨਿਕਤ੍ਤਾ
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਯੇ ਦਿਟ੍ਠਿਮੁਗ੍ਗਯ੍ਹ વਿવਾਦਯਨ੍ਤਿ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚ વਾਦਯਨ੍ਤਿ।
ਤੇ
੬੮.
વਿਸੇਨਿਕਤ੍વਾ ਪਨ ਯੇ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਦਿਟ੍ਠੀਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਅવਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨਾ।
ਤੇਸੁ ਤ੍વਂ ਕਿਂ ਲਭੇਥ ਪਸੂਰ, ਯੇਸੀਧ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰਮੁਗ੍ਗਹੀਤਂ॥
વਿਸੇਨਿਕਤ੍વਾ ਪਨ ਯੇ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ। ਸੇਨਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮਾਰਸੇਨਾ। ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਮਾਰਸੇਨਾ, વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ –
‘‘ਕਾਮਾ ਤੇ ਪਠਮਾ ਸੇਨਾ, ਦੁਤਿਯਾ ਅਰਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ…ਪੇ॰…।
ਨ ਨਂ ਅਸੁਰੋ ਜਿਨਾਤਿ, ਜੇਤ੍વਾવ ਲਭਤੇ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਯਤੋ ਚਤੂਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਸਬ੍ਬਾ ਚ ਮਾਰਸੇਨਾ ਸਬ੍ਬੇ ਚ ਪਟਿਸੇਨਿਕਰਾ ਕਿਲੇਸਾ ਜਿਤਾ ਚ ਪਰਾਜਿਤਾ ਚ ਭਗ੍ਗਾ વਿਪ੍ਪਲੁਗ੍ਗਾ ਯੇਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸવਾ। ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਚਰਨ੍ਤਿ વਿਹਰਨ੍ਤਿ
ਦਿਟ੍ਠੀਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਅવਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨਾਤਿ। ਯੇਸਂ ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ
ਤੇਸੁ ਤ੍વਂ ਕਿਂ ਲਭੇਥ ਪਸੂਰਾਤਿ। ਤੇਸੁ ਅਰਹਨ੍ਤੇਸੁ ਖੀਣਾਸવੇਸੁ ਕਿਂ ਲਭੇਥ ਪਟਿਸੂਰਂ ਪਟਿਪੁਰਿਸਂ ਪਟਿਸਤ੍ਤੁਂ ਪਟਿਮਲ੍ਲਨ੍ਤਿ – ਤੇਸੁ ਤ੍વਂ ਕਿਂ ਲਭੇਥ ਪਸੂਰ।
ਯੇਸੀਧ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰਮੁਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਿ। ਯੇਸਂ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ ‘‘ਇਦਂ ਪਰਮਂ ਅਗ੍ਗਂ ਸੇਟ੍ਠਂ વਿਸਿਟ੍ਠਂ ਪਾਮੋਕ੍ਖਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪવਰ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਂ ਪਰਾਮਟ੍ਠਂ ਅਭਿਨਿવਿਟ੍ਠਂ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਂ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਪਹੀਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ વੂਪਸਨ੍ਤਂ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਂ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਨ੍ਤਿ – ਯੇਸੀਧ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰਮੁਗ੍ਗਹੀਤਂ।
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘વਿਸੇਨਿਕਤ੍વਾ ਪਨ ਯੇ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਦਿਟ੍ਠੀਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਅવਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨਾ।
ਤੇਸੁ ਤ੍વਂ ਕਿਂ ਲਭੇਥ ਪਸੂਰ, ਯੇਸੀਧ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰਮੁਗ੍ਗਹੀਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
੬੯.
ਅਥ ਤ੍વਂ ਪવਿਤਕ੍ਕਮਾਗਮਾ, ਮਨਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤੋ।
ਧੋਨੇਨ ਯੁਗਂ ਸਮਾਗਮਾ, ਨ ਹਿ ਤ੍વਂ ਸਕ੍ਖਸਿ ਸਮ੍ਪਯਾਤવੇ॥
ਅਥ ਤ੍વਂ ਪવਿਤਕ੍ਕਮਾਗਮਾਤਿ। ਅਥਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ ਪਦਸਂਸਗ੍ਗੋ ਪਦਪਾਰਿਪੂਰੀ ਅਕ੍ਖਰਸਮવਾਯੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾ ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ – ਅਥਾਤਿ। ਪવਿਤਕ੍ਕਮਾਗਮਾਤਿ ਤਕ੍ਕੇਨ੍ਤੋ વਿਤਕ੍ਕੇਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਜਯੋ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਾਜਯੋ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਥਂ ਨਿਗ੍ਗਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਥਂ ਪਟਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਥਂ વਿਸੇਸਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਥਂ ਪਟਿવਿਸੇਸਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਥਂ ਆવੇਠਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਥਂ ਨਿਬ੍ਬੇਠਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ
ਮਨਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤੋਤਿ। ਮਨੋਤਿ ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ, ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ। ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ વਿਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ વਾ…ਪੇ॰… ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ વਾਤਿ – ਮਨਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤੋ।
ਧੋਨੇਨ ਯੁਗਂ ਸਮਾਗਮਾ, ਨ ਹਿ ਤ੍વਂ ਸਕ੍ਖਸਿ ਸਮ੍ਪਯਾਤવੇਤਿ। ਧੋਨਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਞ੍ਞਾ। ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ॰… ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਕਿਂਕਾਰਣਾ ਧੋਨਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਞ੍ਞਾ? ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਧੁਤਞ੍ਚ ਧੋਤਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧੋਤਞ੍ਚ ਨਿਦ੍ਧੋਤਞ੍ਚ, વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਧੁਤਾ ਚ ਧੋਤਾ ਚ ਸਨ੍ਧੋਤਾ ਚ ਨਿਦ੍ਧੋਤਾ
ਧੋਨੇਨ ਯੁਗਂ ਸਮਾਗਮਾ, ਨ ਹਿ ਤ੍વਂ ਸਕ੍ਖਸਿ ਸਮ੍ਪਯਾਤવੇਤਿ। ਪਸੂਰੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਨ ਪਟਿਬਲੋ ਧੋਨੇਨ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੁਗਂ ਸਮਾਗਮਂ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍વਾ ਯੁਗਗ੍ਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਸਾਕਚ੍ਛੇਤੁਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ ਸਾਕਚ੍ਛਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਂ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਪਸੂਰੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਹੀਨੋ ਨਿਹੀਨੋ
ਸੋ ਹਿ ਭਗવਾ ਜਾਨਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਭੂਤੋ ਞਾਣਭੂਤੋ ਧਮ੍ਮਭੂਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤੋ, વਤ੍ਤਾ
ਸਬ੍ਬਂ
ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਆવਜ੍ਜਨਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਆਕਙ੍ਖਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਮਨਸਿਕਾਰਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਪਟਿਬਦ੍ਧਾ। ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇਸੁ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਞਾਣਂ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਭਗવਾ ਆਸਯਂ ਜਾਨਾਤਿ ਅਨੁਸਯਂ ਜਾਨਾਤਿ ਚਰਿਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਤਿ। ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੇ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੇ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸ੍વਾਕਾਰੇ ਦ੍વਾਕਾਰੇ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਭਬ੍ਬਾਭਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਸਦੇવਕੋ ਲੋਕੋ ਸਮਾਰਕੋ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੋ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਪਜਾ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਨ੍ਤੋਬੁਦ੍ਧਞਾਣੇ ਪਰਿવਤ੍ਤਤਿ।
ਯਥਾ ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਚ੍ਛਕਚ੍ਛਪਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਤਿਮਿਤਿਮਿਙ੍ਗਲਂ ਉਪਾਦਾਯ ਅਨ੍ਤੋਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ; ਏવਮੇવ ਸਦੇવਕੋ ਲੋਕੋ ਸਮਾਰਕੋ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੋ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਪਜਾ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਨ੍ਤੋਬੁਦ੍ਧਞਾਣੇ ਪਰਿવਤ੍ਤਤਿ। ਯਥਾ ਯੇ ਕੇਚਿ ਪਕ੍ਖੀ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਗਰੁਲ਼ਂ વੇਨਤੇਯ੍ਯਂ ਉਪਾਦਾਯ ਆਕਾਸਸ੍ਸ ਪਦੇਸੇ ਪਰਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ; ਏવਮੇવ ਯੇਪਿ ਤੇ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸਮਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਤੇਪਿ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਸ੍ਸ
ਯੇਪਿ ਤੇ ਖਤ੍ਤਿਯਪਣ੍ਡਿਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਣ੍ਡਿਤਾ ਗਹਪਤਿਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਮਣਪਣ੍ਡਿਤਾ ਨਿਪੁਣਾ ਕਤਪਰਪ੍ਪવਾਦਾ વਾਲવੇਧਿਰੂਪਾ। વੋਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਾ
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਅਥ ਤ੍વਂ ਪવਿਤਕ੍ਕਮਾਗਮਾ, ਮਨਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤੋ।
ਧੋਨੇਨ ਯੁਗਂ ਸਮਾਗਮਾ, ਨ ਹਿ ਤ੍વਂ ਸਕ੍ਖਸਿ ਸਮ੍ਪਯਾਤવੇ’’ਤਿ॥
ਪਸੂਰਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਅਟ੍ਠਮੋ।