੯. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
ਅਥ
੭੦.
ਦਿਸ੍વਾਨ ਤਣ੍ਹਂ ਅਰਤਿਂ ਰਗਞ੍ਚ, ਨਾਹੋਸਿ ਛਨ੍ਦੋ ਅਪਿ ਮੇਥੁਨਸ੍ਮਿਂ।
ਕਿਮੇવਿਦਂ ਮੁਤ੍ਤਕਰੀਸਪੁਣ੍ਣਂ, ਪਾਦਾਪਿ ਨਂ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛੇ॥
ਦਿਸ੍વਾਨ ਤਣ੍ਹਂ ਅਰਤਿਂ ਰਗਞ੍ਚ, ਨਾਹੋਸਿ ਛਨ੍ਦੋ ਅਪਿ ਮੇਥੁਨਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ। ਤਣ੍ਹਞ੍ਚ ਅਰਤਿਞ੍ਚ ਰਗਞ੍ਚ ਮਾਰਧੀਤਰੋ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮੇ ਛਨ੍ਦੋ વਾ ਰਾਗੋ વਾ ਪੇਮਂ વਾ ਨਾਹੋਸੀਤਿ – ਦਿਸ੍વਾਨ ਤਣ੍ਹਂ ਅਰਤਿਂ ਰਗਞ੍ਚ ਨਾਹੋਸਿ ਛਨ੍ਦੋ ਅਪਿ ਮੇਥੁਨਸ੍ਮਿਂ।
ਕਿਮੇવਿਦਂ ਮੁਤ੍ਤਕਰੀਸਪੁਣ੍ਣਂ, ਪਾਦਾਪਿ ਨਂ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛੇਤਿ। ਕਿਮੇવਿਦਂ ਸਰੀਰਂ ਮੁਤ੍ਤਪੁਣ੍ਣਂ ਕਰੀਸਪੁਣ੍ਣਂ ਸੇਮ੍ਹਪੁਣ੍ਣਂ ਰੁਹਿਰਪੁਣ੍ਣਂ ਅਟ੍ਠਿਸਙ੍ਘਾਤਨ੍ਹਾਰੁਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ ਰੁਧਿਰਮਂਸਾવਲੇਪਨਂ ਚਮ੍ਮવਿਨਦ੍ਧਂ ਛવਿਯਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਛਿਦ੍ਦਾવਛਿਦ੍ਦਂ ਉਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਕਿਮਿਸਙ੍ਘਨਿਸੇવਿਤਂ ਨਾਨਾਕਲਿਮਲਪਰਿਪੂਰਂ ਪਾਦੇਨ ਅਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਕੁਤੋ ਪਨ ਸਂવਾਸੋ વਾ ਸਮਾਗਮੋ વਾਤਿ – ਕਿਮੇવਿਦਂ
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਦਿਸ੍વਾਨ ਤਣ੍ਹਂ ਅਰਤਿਂ ਰਗਞ੍ਚ, ਨਾਹੋਸਿ ਛਨ੍ਦੋ ਅਪਿ ਮੇਥੁਨਸ੍ਮਿਂ।
ਕਿਮੇવਿਦਂ
੭੧.
ਏਤਾਦਿਸਂ ਚੇ ਰਤਨਂ ਨ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਨਾਰਿਂ ਨਰਿਨ੍ਦੇਹਿ ਬਹੂਹਿ ਪਤ੍ਥਿਤਂ।
ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਸੀਲવਤਂ ਨੁ ਜੀવਿਤਂ, ਭવੂਪਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ વਦੇਸਿ ਕੀਦਿਸਂ॥
੭੨.
ਇਦਂ વਦਾਮੀਤਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ, [ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤਂ।
ਪਸ੍ਸਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿਂ ਪਚਿਨਂ ਅਦਸ੍ਸਂ॥
ਇਦਂ વਦਾਮੀਤਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ। ਇਦਂ વਦਾਮੀਤਿ ਇਦਂ વਦਾਮਿ, ਏਤਂ વਦਾਮਿ, ਏਤ੍ਤਕਂ વਦਾਮਿ, ਏਤ੍ਤਾવਤਾ વਦਾਮਿ, ਇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ વਦਾਮਿ – ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ વਾ…ਪੇ॰… ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ વਾ। ਨ ਤਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਹੋਤਿ, ‘‘ਏਤ੍ਤਾવਤਾ વਦਾਮੀ’’ਤਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ – ਇਦਂ વਦਾਮੀਤਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ।
ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਸੁ। ਨਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍વਾ વਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍વਾ વਿਚਿਨਿਤ੍વਾ ਪવਿਚਿਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ, ਓਧਿਗ੍ਗਾਹੋ ਬਿਲਗ੍ਗਾਹੋ
ਪਸ੍ਸਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾਤਿ। ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਆਦੀਨવਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ ਨ ਪਰਾਮਸਾਮਿ ਨਾਭਿਨਿવਿਸਾਮਿ। ਅਥ વਾ ਨ ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਾ ਨ ਪਰਾਮਸਿਤਬ੍ਬਾ ਨਾਭਿਨਿવਿਸਿਤਬ੍ਬਾਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ।
ਅਥ વਾ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਮੇਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਾਯਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਸਦੁਕ੍ਖਂ ਸવਿਘਾਤਂ ਸਉਪਾਯਾਸਂ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹਂ, ਨ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਨ વਿਰਾਗਾਯ ਨ ਨਿਰੋਧਾਯ ਨ ਉਪਸਮਾਯ ਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਨ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤੀਤਿ। ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਆਦੀਨવਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ ਨ ਪਰਾਮਸਾਮਿ
ਅਥ વਾ ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ
ਅਥ વਾ ਇਮਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਏવਂਗਹਿਤਾ ਏવਂਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਏવਂਗਤਿਕਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਏવਂਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯਾਤਿ। ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਆਦੀਨવਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ ਨ ਪਰਾਮਸਾਮਿ ਨਾਭਿਨਿવਿਸਾਮਿ। ਅਥ વਾ ਨ ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਾ ਨ ਪਰਾਮਸਿਤਬ੍ਬਾ ਨਾਭਿਨਿવਿਸਿਤਬ੍ਬਾਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ।
ਅਥ વਾ ਇਮਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਨਿਰਯਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾ ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾਤਿ। ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਆਦੀਨવਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ
ਅਥ વਾ ਇਮਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਖਯਧਮ੍ਮਾ વਯਧਮ੍ਮਾ વਿਰਾਗਧਮ੍ਮਾ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਾਤਿ। ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਆਦੀਨવਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ ਨ ਪਰਾਮਸਾਮਿ ਨਾਭਿਨਿવਿਸਾਮਿ। ਅਥ વਾ ਨ ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਾ ਨ ਪਰਾਮਸਿਤਬ੍ਬਾ ਨਾਭਿਨਿવਿਸਿਤਬ੍ਬਾਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ।
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿਂ ਪਚਿਨਂ ਅਦਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਰਾਗਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਦੋਸਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਮੋਹਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਕੋਧਸ੍ਸ… ਉਪਨਾਹਸ੍ਸ… ਮਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਚਿਨਨ੍ਤਿ ਪਚਿਨਨ੍ਤੋ વਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪવਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਤੁਲਯਨ੍ਤੋ ਤੀਰਯਨ੍ਤੋ વਿਭਾવਯਨ੍ਤੋ વਿਭੂਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਪਚਿਨਨ੍ਤੋ વਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪવਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਤੁਲਯਨ੍ਤੋ ਤੀਰਯਨ੍ਤੋ વਿਭਾવਯਨ੍ਤੋ વਿਭੂਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ… ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਚਿਨਨ੍ਤੋ વਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪવਿਚਿਨਨ੍ਤੋ… ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਪਚਿਨਨ੍ਤੋ વਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪવਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਤੁਲਯਨ੍ਤੋ ਤੀਰਯਨ੍ਤੋ વਿਭਾવਯਨ੍ਤੋ વਿਭੂਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ। ਅਦਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਦਸ੍ਸਂ ਅਦਕ੍ਖਿਂ ਅਪਸ੍ਸਿਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਨ੍ਤਿ – ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿਂ ਪਚਿਨਂ ਅਦਸ੍ਸਂ।
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਇਦਂ વਦਾਮੀਤਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ, [ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤਂ।
ਪਸ੍ਸਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ।
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿਂ ਪਚਿਨਂ ਅਦਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ॥
੭੩.
વਿਨਿਚ੍ਛਯਾ ਯਾਨਿ ਪਕਪ੍ਪਿਤਾਨਿ, [ਇਤਿ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯੋ]
ਤੇ વੇ ਮੁਨੀ ਬ੍ਰੂਸਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ।
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤੀਤਿ ਯਮੇਤਮਤ੍ਥਂ, ਕਥਂ ਨੁ ਧੀਰੇਹਿ ਪવੇਦਿਤਂ ਤਂ॥
વਿਨਿਚ੍ਛਯਾ ਯਾਨਿ ਪਕਪ੍ਪਿਤਾਨੀਤਿ। વਿਨਿਚ੍ਛਯਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਨਿਚ੍ਛਯਾ। ਪਕਪ੍ਪਿਤਾਨੀਤਿ ਕਪ੍ਪਿਤਾ ਪਕਪ੍ਪਿਤਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਾ ਸਣ੍ਠਪਿਤਾਤਿਪਿ ਪਕਪ੍ਪਿਤਾ
ਇਤਿ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯੋਤਿ। ਇਤੀਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ ਪਦਸਂਸਗ੍ਗੋ ਪਦਪਾਰਿਪੂਰੀ ਅਕ੍ਖਰਸਮવਾਯੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾ ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ – ਇਤੀਤਿ। ਮਾਗਣ੍ਡਿਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਸਙ੍ਖਾ ਸਮਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ વੋਹਾਰੋ – ਇਤਿ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯੋਤਿ।
ਤੇ વੇ ਮੁਨੀ ਬ੍ਰੂਸਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤੀਤਿ ਯਮੇਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ। ਤੇ વੇਤਿ ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ। ਮੁਨੀਤਿ। ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਗਜਾਲਮਤਿਚ੍ਚ ਸੋ ਮੁਨੀਤਿ। ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਆਦੀਨવਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ ਨ ਪਰਾਮਸਾਮਿ ਨਾਭਿਨਿવਿਸਾਮੀਤਿ ਚ ਭਣਸਿ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤੀਤਿ ਚ ਭਣਸਿ। ਯਮੇਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਯਂ ਪਰਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ – ਤੇ વੇ ਮੁਨੀ ਬ੍ਰੂਸਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤੀਤਿ ਯਮੇਤਮਤ੍ਥਂ।
ਕਥਂ ਨੁ ਧੀਰੇਹਿ ਪવੇਦਿਤਂ ਤਨ੍ਤਿ। ਕਥਂ ਨੂਤਿ ਪਦਂ ਸਂਸਯਪੁਚ੍ਛਾ વਿਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਪੁਚ੍ਛਾ ਅਨੇਕਂਸਪੁਚ੍ਛਾ, ਏવਂ ਨੁ ਖੋ ਨਨੁ ਖੋ ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਥਂ ਨੁ ਖੋਤਿ – ਕਥਂ ਨੁ। ਧੀਰੇਹੀਤਿ ਧੀਰੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਪਞ੍ਞવਨ੍ਤੇਹਿ ਪવੇਦਿਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਂ ਪવੇਦਿਤਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਂ ਦੇਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਪਿਤਂ ਪਟ੍ਠਪਿਤਂ વਿવਟਂ
ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘વਿਨਿਚ੍ਛਯਾ
ਤੇ વੇ ਮੁਨੀ ਬ੍ਰੂਸਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ।
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤੀਤਿ ਯਮੇਤਮਤ੍ਥਂ, ਕਥਂ ਨੁ ਧੀਰੇਹਿ ਪવੇਦਿਤਂ ਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
੭੪.
ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਸੁਤਿਯਾ ਨ ਞਾਣੇਨ, [ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ ਨ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹ।
ਅਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਸ੍ਸੁਤਿਯਾ ਅਞਾਣਾ, ਅਸੀਲਤਾ ਅਬ੍ਬਤਾ ਨੋਪਿ ਤੇਨ।
ਏਤੇ ਚ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ, ਸਨ੍ਤੋ ਅਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭવਂ ਨ ਜਪ੍ਪੇ॥
ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਸੁਤਿਯਾ ਨ ਞਾਣੇਨਾਤਿ। ਦਿਟ੍ਠੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਨਾਹ ਨ ਕਥੇਸਿ ਨ ਭਣਸਿ ਨ ਦੀਪਯਸਿ ਨ વੋਹਰਸਿ; ਸੁਤੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਨਾਹ ਨ ਕਥੇਸਿ ਨ ਭਣਸਿ ਨ ਦੀਪਯਸਿ ਨ વੋਹਰਸਿ; ਦਿਟ੍ਠਸੁਤੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਨਾਹ ਨ ਕਥੇਸਿ ਨ ਭਣਸਿ ਨ ਦੀਪਯਸਿ ਨ વੋਹਰਸਿ; ਞਾਣੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਨਾਹ ਨ ਕਥੇਸਿ ਨ ਭਣਸਿ ਨ ਦੀਪਯਸਿ ਨ વੋਹਰਸੀਤਿ – ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਸੁਤਿਯਾ ਨ ਞਾਣੇਨ।
ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ ਨ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹਾਤਿ। ਸੀਲੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਨਾਹ ਨ ਕਥੇਸਿ ਨ ਭਣਸਿ ਨ ਦੀਪਯਸਿ ਨ વੋਹਰਸਿ; વਤੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਨਾਹ ਨ ਕਥੇਸਿ ਨ ਭਣਸਿ ਨ ਦੀਪਯਸਿ ਨ વੋਹਰਸਿ; ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਨਾਹ ਨ ਕਥੇਸਿ ਨ ਭਣਸਿ ਨ ਦੀਪਯਸਿ ਨ વੋਹਰਸੀਤਿ – ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ ਨ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹ।
ਅਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਸ੍ਸੁਤਿਯਾ ਅਞਾਣਾ, ਅਸੀਲਤਾ ਅਬ੍ਬਤਾ ਨੋਪਿ ਤੇਨਾਤਿ। ਦਿਟ੍ਠਿਪਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ। ਦਸવਤ੍ਥੁਕਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ – ਅਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਯਿਟ੍ਠਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਹੁਤਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ
ਅਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਸ੍ਸੁਤਿਯਾ ਅਞਾਣਾ, ਅਸੀਲਤਾ ਅਬ੍ਬਤਾ ਨੋਪਿ ਤੇਨਾਤਿ
ਏਤੇ ਚ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾਤਿ। ਏਤੇਤਿ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਤੋ ਪਹਾਨਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ, ਤੇਧਾਤੁਕੇਸੁ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਤਮ੍ਮਯਤਾ
ਯਤੋ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚ ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾਤਿ, ਏਤ੍ਤਾવਤਾਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਨ ਪਰਾਮਸਤਿ ਨਾਭਿਨਿવਿਸਤੀਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ
ਸਨ੍ਤੋ ਅਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭવਂ ਨ ਜਪ੍ਪੇਤਿ। ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਰਾਗਸ੍ਸ ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤੋ, ਦੋਸਸ੍ਸ ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤੋ, ਮੋਹਸ੍ਸ ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤੋ
ਅਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਭવਂ ਨ ਜਪ੍ਪੇਤਿ ਕਾਮਭવਂ ਨ ਜਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਰੂਪਭવਂ ਨ ਜਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਅਰੂਪਭવਂ ਨ ਜਪ੍ਪੇਯ੍ਯ ਨਪ੍ਪਜਪ੍ਪੇਯ੍ਯ ਨ ਅਭਿਜਪ੍ਪੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਸਨ੍ਤੋ ਅਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭવਂ ਨ ਜਪ੍ਪੇ।
ਤੇਨਾਹ
‘‘ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਸੁਤਿਯਾ ਨ ਞਾਣੇਨ, [ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ ਨ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹ।
ਅਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਸ੍ਸੁਤਿਯਾ ਅਞਾਣਾ, ਅਸੀਲਤਾ ਅਬ੍ਬਤਾ ਨੋਪਿ ਤੇਨ।
ਏਤੇ ਚ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ, ਸਨ੍ਤੋ ਅਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭવਂ ਨ ਜਪ੍ਪੇ’’ਤਿ॥
੭੫.
ਨੋ ਚੇ ਕਿਰ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਸੁਤਿਯਾ ਨ ਞਾਣੇਨ, [ਇਤਿ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯੋ]
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ ਨ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹ।
ਅਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਸ੍ਸੁਤਿਯਾ ਅਞਾਣਾ, ਅਸੀਲਤਾ ਅਬ੍ਬਤਾ ਨੋਪਿ ਤੇਨ।
ਮਞ੍ਞਾਮਹਂ ਮੋਮੁਹਮੇવ ਧਮ੍ਮਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਕੇ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ॥
ਨੋ ਚੇ ਕਿਰ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਸੁਤਿਯਾ ਨ ਞਾਣੇਨਾਤਿ। ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਨਾਹ ਨ ਕਥੇਸਿ ਨ ਭਣਸਿ ਨ ਦੀਪਯਸਿ ਨ વੋਹਰਸਿ; ਸੁਤੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ… ਦਿਟ੍ਠਸੁਤੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ
ਇਤਿ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯੋਤਿ ਇਤੀਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰…। ਮਾਗਣ੍ਡਿਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਇਤਿ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯੋ।
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ ਨ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹਾਤਿ। ਸੀਲੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ…ਪੇ॰… વਤੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ…ਪੇ॰… ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਨਾਹ ਨ ਕਥੇਸਿ ਨ ਭਣਸਿ ਨ ਦੀਪਯਸਿ ਨ વੋਹਰਸੀਤਿ – ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ ਨ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹ।
ਅਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਸ੍ਸੁਤਿਯਾ ਅਞਾਣਾ, ਅਸੀਲਤਾ ਅਬ੍ਬਤਾ ਨੋਪਿ ਤੇਨਾਤਿ। ਦਿਟ੍ਠਿਪਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏવਂ ਭਣਸਿ, ਸવਨਮ੍ਪਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਭਣਸਿ, ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਭਣਸਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਸਿ ਏਕਂਸੇਨ ਅਨੁਜਾਨਿਤੁਂ, ਨਪਿ ਸਕ੍ਕੋਸਿ ਏਕਂਸੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਨ੍ਤਿ – ਅਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਸ੍ਸੁਤਿਯਾ ਅਞਾਣਾ, ਅਸੀਲਤਾ ਅਬ੍ਬਤਾ ਨੋਪਿ ਤੇਨ।
ਮਞ੍ਞਾਮਹਂ ਮੋਮੁਹਮੇવ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ। ਮੋਮੂਹਧਮ੍ਮੋ ਅਯਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਬਾਲਧਮ੍ਮੋ ਮੂਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੋ ਅਞ੍ਞਾਣਧਮ੍ਮੋ ਅਮਰਾવਿਕ੍ਖੇਪਧਮ੍ਮੋਤਿ ਏવਂ ਮਞ੍ਞਾਮਿ ਏવਂ ਜਾਨਾਮਿ ਏવਂ ਆਜਾਨਾਮਿ ਏવਂ વਿਜਾਨਾਮਿ ਏવਂ ਪਟਿવਿਜਾਨਾਮਿ ਏવਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਾਮੀਤਿ – ਮਞ੍ਞਾਮਹਂ ਮੋਮੁਹਮੇવ ਧਮ੍ਮਂ।
ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਕੇ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ। ਸੁਦ੍ਧਿਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ; ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ; ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ…ਪੇ॰… ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤੀਤਿ – ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਕੇ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ।
ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਨੋ ਚੇ ਕਿਰ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਸੁਤਿਯਾ ਨ ਞਾਣੇਨ, [ਇਤਿ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯੋ]
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ ਨ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹ।
ਅਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਸ੍ਸੁਤਿਯਾ ਅਞਾਣਾ, ਅਸੀਲਤਾ ਅਬ੍ਬਤਾ ਨੋਪਿ ਤੇਨ।
ਮਞ੍ਞਾਮਹਂ ਮੋਮੁਹਮੇવ ਧਮ੍ਮਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਕੇ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ॥
੭੬.
ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯਨੁਪੁਚ੍ਛਮਾਨੋ, [ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤੇਸੁ ਪਮੋਹਮਾਗਾ ।
ਇਤੋ ਚ ਨਾਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਅਣੁਮ੍ਪਿ ਸਞ੍ਞਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁવਂ ਮੋਮੁਹਤੋ ਦਹਾਸਿ॥
ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯਨੁਪੁਚ੍ਛਮਾਨੋਤਿ। ਮਾਗਣ੍ਡਿਯੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਲਗ੍ਗਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਲਗ੍ਗਨਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਬਨ੍ਧਨਂ ਅਨੁਪੁਚ੍ਛਮਾਨੋਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀਤਿ – ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯਨੁਪੁਚ੍ਛਮਾਨੋ।
ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤੇਸੁ ਪਮੋਹਮਾਗਾਤਿ। ਯਾ ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਤਯਾ ਗਹਿਤਾ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਅਭਿਨਿવਿਟ੍ਠਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਤਾਯੇવ ਤ੍વਂ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਮੂਲ਼੍ਹੋਸਿ ਪਮੂਲ਼੍ਹੋਸਿ ਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹੋਸਿ ਮੋਹਂ ਆਗਤੋਸਿ
ਇਤੋ ਚ ਨਾਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਅਣੁਮ੍ਪਿ ਸਞ੍ਞਨ੍ਤਿ। ਇਤੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿਤੋ વਾ ਪਟਿਪਦਾਤੋ વਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਤੋ વਾ, ਯੁਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਲਕ੍ਖਣਸਞ੍ਞਂ ਕਾਰਣਸਞ੍ਞਂ ਠਾਨਸਞ੍ਞਂ ਨ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਕੁਤੋ ਞਾਣਨ੍ਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਇਤੋ ਚ ਨਾਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਅਣੁਮ੍ਪਿ ਸਞ੍ਞਂ। ਅਥ વਾ ਅਨਿਚ੍ਚਂ વਾ ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਨੁਲੋਮਂ વਾ, ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਸਞ੍ਞਾਨੁਲੋਮਂ વਾ, ਅਨਤ੍ਤਂ વਾ ਅਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਨੁਲੋਮਂ વਾ, ਸਞ੍ਞੁਪ੍ਪਾਦਮਤ੍ਤਂ વਾ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤਮਤ੍ਤਂ વਾ ਨ ਪਟਿਲਭਤਿ
ਤਸ੍ਮਾ ਤੁવਂ ਮੋਮੁਹਤੋ ਦਹਾਸੀਤਿ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤਂਕਾਰਣਾ ਤਂਹੇਤੁ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਤਂਨਿਦਾਨਾ ਮੋਮੂਹਧਮ੍ਮਤੋ ਬਾਲਧਮ੍ਮਤੋ ਮੂਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਤੋ
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ
ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤੇਸੁ ਪਮੋਹਮਾਗਾ।
ਇਤੋ ਚ ਨਾਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਅਣੁਮ੍ਪਿ ਸਞ੍ਞਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁવਂ ਮੋਮੁਹਤੋ ਦਹਾਸੀ’’ਤਿ॥
੭੭.
ਸਮੋ વਿਸੇਸੀ ਉਦ વਾ ਨਿਹੀਨੋ, ਯੋ ਮਞ੍ਞਤਿ ਸੋ વਿવਦੇਥ ਤੇਨ।
ਤੀਸੁ વਿਧਾਸੁ ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨੋ, ਸਮੋ વਿਸੇਸੀਤਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ॥
ਸਮੋ વਿਸੇਸੀ ਉਦ વਾ ਨਿਹੀਨੋ, ਯੋ ਮਞ੍ਞਤਿ ਸੋ વਿવਦੇਥ ਤੇਨਾਤਿ। ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ વਾ ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ વਾ ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ વਾ ਯੋ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਮਾਨੇਨ ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਤੇਨ વਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਕਲਹਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਭਣ੍ਡਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯ વਿਗ੍ਗਹਂ ਕਰੇਯ੍ਯ વਿવਾਦਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਮੇਧਗਂ ਕਰੇਯ੍ਯ – ‘‘ਨ ਤ੍વਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਂ ਆਜਾਨਾਸਿ, ਅਹਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਂ ਆਜਾਨਾਮਿ, ਕਿਂ ਤ੍વਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਂ ਆਜਾਨਿਸ੍ਸਸਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਤ੍વਮਸਿ, ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਸਹਿਤਂ ਮੇ, ਅਸਹਿਤਂ ਤੇ, ਪੁਰੇ વਚਨੀਯਂ ਪਚ੍ਛਾ ਅવਚ, ਪਚ੍ਛਾ વਚਨੀਯਂ ਪੁਰੇ ਅવਚ, ਅਧਿਚਿਣ੍ਣਂ ਤੇ વਿਪਰਾવਤ੍ਤਂ, ਆਰੋਪਿਤੋ ਤੇ વਾਦੋ, ਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ
ਤੀਸੁ વਿਧਾਸੁ ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨੋ, ਸਮੋ વਿਸੇਸੀਤਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ। ਯਸ੍ਸੇਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਧਾ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾ, ਸੋ ਤੀਸੁ વਿਧਾਸੁ ਨ ਕਮ੍ਪਤਿ ਨ વਿਕਮ੍ਪਤਿ, ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ વਾ ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ વਾ ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ વਾ। ਨ ਤਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ। ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਹੋਤੀਤਿ ਤੀਸੁ વਿਧਾਸੁ ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨੋ, ਸਮੋ વਿਸੇਸੀਤਿ – ਨ ਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ।
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਸਮੋ વਿਸੇਸੀ ਉਦ વਾ ਨਿਹੀਨੋ, ਯੋ ਮਞ੍ਞਤਿ ਸੋ વਿવਦੇਥ ਤੇਨ।
ਤੀਸੁ વਿਧਾਸੁ ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨੋ, ਸਮੋ વਿਸੇਸੀਤਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਹੋਤੀ’’ਤਿ॥
੭੮.
ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਕਿਂ વਦੇਯ੍ਯ, ਮੁਸਾਤਿ વਾ ਸੋ વਿવਦੇਥ ਕੇਨ।
ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਂ વਿਸਮਂ વਾਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਸ ਕੇਨ વਾਦਂ ਪਟਿਸਂਯੁਜੇਯ੍ਯ॥
ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਕਿਂ વਦੇਯ੍ਯਾਤਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ…ਪੇ॰… ਅਸਿਤੋ ਤਾਦਿ ਪવੁਚ੍ਚਤੇ ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ। ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਕਿਂ વਦੇਯ੍ਯਾਤਿ। ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ
ਮੁਸਾਤਿ વਾ ਸੋ વਿવਦੇਥ ਕੇਨਾਤਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਯ੍ਹਂવ ਸਚ੍ਚਂ, ਤੁਯ੍ਹਂ ਮੁਸਾਤਿ ਕੇਨ ਮਾਨੇਨ, ਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਕੇਨ વਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਕਲਹਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਭਣ੍ਡਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯ વਿਗ੍ਗਹਂ
ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਂ વਿਸਮਂ વਾਪਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ। ਯਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਰਹਨ੍ਤੇ ਖੀਣਾਸવੇ ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਓਮਾਨੋ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਪਹੀਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ વੂਪਸਨ੍ਤਂ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਂ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਨ੍ਤਿ – ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਂ વਿਸਮਂ વਾਪਿ ਨਤ੍ਥਿ।
ਸ ਕੇਨ વਾਦਂ ਪਟਿਸਂਯੁਜੇਯ੍ਯਾਤਿ। ਸੋ ਕੇਨ ਮਾਨੇਨ, ਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਕੇਨ વਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ વਾਦਂ ਪਟਿਸਞ੍ਞੋਜੇਯ੍ਯ ਪਟਿਬਲੇਯ੍ਯ ਕਲਹਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਭਣ੍ਡਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯ વਿਗ੍ਗਹਂ ਕਰੇਯ੍ਯ વਿવਾਦਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਮੇਧਗਂ ਕਰੇਯ੍ਯ – ‘‘ਨ ਤ੍વਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਂ ਆਜਾਨਾਸਿ…ਪੇ॰… ਨਿਬ੍ਬੇਠੇਹਿ વਾ ਸਚੇ
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਕਿਂ વਦੇਯ੍ਯ, ਮੁਸਾਤਿ વਾ ਸੋ વਿવਦੇਥ ਕੇਨ।
ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਂ વਿਸਮਂ વਾਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਸ ਕੇਨ વਾਦਂ ਪਟਿਸਂਯੁਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ॥
੭੯.
ਓਕਂ ਪਹਾਯ ਅਨਿਕੇਤਸਾਰੀ, ਗਾਮੇ ਅਕੁਬ੍ਬਂ ਮੁਨਿ ਸਨ੍ਥવਾਨਿ ।
ਕਾਮੇਹਿ ਰਿਤ੍ਤੋ ਅਪੁਰੇਕ੍ਖਰਾਨੋ, ਕਥਂ ਨ વਿਗ੍ਗਯ੍ਹ ਜਨੇਨ ਕਯਿਰਾ॥
ਅਥ
‘‘ਓਕਂ ਪਹਾਯ ਅਨਿਕੇਤਸਾਰੀ, ਗਾਮੇ ਅਕੁਬ੍ਬਂ ਮੁਨਿ ਸਨ੍ਥવਾਨਿ।
ਕਾਮੇਹਿ ਰਿਤ੍ਤੋ ਅਪੁਰੇਕ੍ਖਰਾਨੋ, ਕਥਂ ਨ વਿਗ੍ਗਯ੍ਹ ਜਨੇਨ ਕਯਿਰਾ’’ਤਿ॥
‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਭਨ੍ਤੇ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਭਗવਤਾ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਕਥਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ’’ਤਿ?
‘‘ਰੂਪਧਾਤੁ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਓਕੋ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਗਹਪਤਿ, ਅਨੋਕਸਾਰੀ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਧਾਤੁਯਾ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਯੋ ਛਨ੍ਦੋ ਯੋ ਰਾਗੋ ਯਾ ਨਨ੍ਦੀ ਯਾ ਤਣ੍ਹਾ ਯੇ ਉਪਾਯੁਪਾਦਾਨਾ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਗਹਪਤਿ, ਨਿਕੇਤਸਾਰੀ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਨਿਕੇਤવਿਸਾਰવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਨਿਕੇਤਸਾਰੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤ… ਗਨ੍ਧਨਿਮਿਤ੍ਤ… ਰਸਨਿਮਿਤ੍ਤ… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤ… ਧਮ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਨਿਕੇਤવਿਸਾਰવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਨਿਕੇਤਸਾਰੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਨਿਕੇਤਸਾਰੀ ਹੋਤਿ।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਗਹਪਤਿ, ਅਨਿਕੇਤਸਾਰੀ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਨਿਕੇਤવਿਸਾਰવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਗਹਪਤਿ, ਗਾਮੇ ਸਨ੍ਥવਜਾਤੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਗਹਪਤਿ, ਗਾਮੇ ਨ ਸਨ੍ਥવਜਾਤੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਗਹਪਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਗਿਹੀਹਿ ਅਸਂਸਟ੍ਠੋ વਿਹਰਤਿ ਨ ਸਹਨਨ੍ਦੀ ਨ ਸਹਸੋਕੀ, ਨ ਸੁਖਿਤੇਸੁ ਸੁਖਿਤੋ, ਨ ਦੁਕ੍ਖਿਤੇਸੁ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚਕਰਣੀਯੇਸੁ ਨ ਅਤ੍ਤਨਾ વੋਯੋਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਗਾਮੇ ਨ ਸਨ੍ਥવਜਾਤੋ ਹੋਤਿ।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਗਹਪਤਿ, ਕਾਮੇਹਿ ਅਰਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਗਹਪਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਮੇਸੁ ਅવੀਤਰਾਗੋ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਗਹਪਤਿ, ਪੁਰੇਕ੍ਖਰਾਨੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਗਹਪਤਿ, ਕਥਂ વਿਗ੍ਗਯ੍ਹ ਜਨੇਨ ਕਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਗਹਪਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਏવਰੂਪਿਂ ਕਥਂ ਕਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ – ‘ਨ ਤ੍વਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਂ ਆਜਾਨਾਸਿ, ਅਹਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਂ ਆਜਾਨਾਮਿ, ਕਿਂ ਤ੍વਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਂ ਆਜਾਨਿਸ੍ਸਸਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਤ੍વਮਸਿ, ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਸਹਿਤਂ ਮੇ, ਅਸਹਿਤਂ ਤੇ, ਪੁਰੇ વਚਨੀਯਂ ਪਚ੍ਛਾ ਅવਚ, ਪਚ੍ਛਾ વਚਨੀਯਂ ਪੁਰੇ ਅવਚ, ਅਧਿਚਿਣ੍ਣਂ ਤੇ વਿਪਰਾવਤ੍ਤਂ, ਆਰੋਪਿਤੋ ਤੇ વਾਦੋ, ਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਤ੍વਮਸਿ, ਚਰ વਾਦਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖਾਯ, ਨਿਬ੍ਬੇਠੇਹਿ વਾ ਸਚੇ ਪਹੋਸੀ’ਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਕਥਂ વਿਗ੍ਗਯ੍ਹ ਜਨੇਨ ਕਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਗਹਪਤਿ, ਕਥਂ વਿਗ੍ਗਯ੍ਹ ਜਨੇਨ ਨ ਕਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਗਹਪਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਨ ਏવਰੂਪਿਂ ਕਥਂ ਕਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ – ‘ਨ ਤ੍વਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਂ ਆਜਾਨਾਸਿ…ਪੇ॰… ਨਿਬ੍ਬੇਠੇਹਿ વਾ ਸਚੇ ਪਹੋਸੀ’ਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, વਿਗ੍ਗਯ੍ਹ ਜਨੇਨ ਨ ਕਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ। ਇਤਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ ਅਟ੍ਠਕવਗ੍ਗਿਕੇ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਪਞ੍ਹੇ –
‘‘ਓਕਂ
ਕਾਮੇਹਿ
‘‘ਇਮਸ੍ਸ
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਓਕਂ ਪਹਾਯ ਅਨਿਕੇਤਸਾਰੀ, ਗਾਮੇ ਅਕੁਬ੍ਬਂ ਮੁਨਿ ਸਨ੍ਥવਾਨਿ।
ਕਾਮੇਹਿ ਰਿਤ੍ਤੋ ਅਪੁਰੇਕ੍ਖਰਾਨੋ, ਕਥਂ ਨ વਿਗ੍ਗਯ੍ਹ ਜਨੇਨ ਕਯਿਰਾ’’ਤਿ॥
੮੦.
ਯੇਹਿ વਿવਿਤ੍ਤੋ વਿਚਰੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ, ਨ ਤਾਨਿ ਉਗ੍ਗਯ੍ਹ વਦੇਯ੍ਯ ਨਾਗੋ।
ਏਲਮ੍ਬੁਜਂ ਕਣ੍ਡਕવਾਰਿਜਂ ਯਥਾ, ਜਲੇਨ ਪਙ੍ਕੇਨ ਚਨੂਪਲਿਤ੍ਤਂ।
ਏવਂ ਮੁਨੀ ਸਨ੍ਤਿવਾਦੋ ਅਗਿਦ੍ਧੋ, ਕਾਮੇ ਚ ਲੋਕੇ ਚ ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋ॥
ਯੇਹਿ વਿવਿਤ੍ਤੋ વਿਚਰੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇਤਿ। ਯੇਹੀਤਿ ਯੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਹਿ। વਿવਿਤ੍ਤੋਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਰਿਤ੍ਤੋ વਿવਿਤ੍ਤੋ ਪવਿવਿਤ੍ਤੋ, વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ… ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ… ਰਾਗੇਨ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਰਿਤ੍ਤੋ વਿવਿਤ੍ਤੋ ਪવਿવਿਤ੍ਤੋ। વਿਚਰੇਯ੍ਯਾਤਿ વਿਚਰੇਯ੍ਯ વਿਹਰੇਯ੍ਯ ਇਰਿਯੇਯ੍ਯ વਤ੍ਤੇਯ੍ਯ ਪਾਲੇਯ੍ਯ ਯਪੇਯ੍ਯ ਯਾਪੇਯ੍ਯ। ਲੋਕੇਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇਤਿ – ਯੇਹਿ વਿવਿਤ੍ਤੋ વਿਚਰੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ।
ਨ ਤਾਨਿ ਉਗ੍ਗਯ੍ਹ વਦੇਯ੍ਯ ਨਾਗੋਤਿ। ਨਾਗੋਤਿ ਆਗੁਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ – ਨਾਗੋ, ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ – ਨਾਗੋ, ਨਾਗਚ੍ਛਤੀਤਿ – ਨਾਗੋ। ਕਥਂ ਆਗੁਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ – ਨਾਗੋ? ਆਗੂ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਪੋਨੋਭવਿਕਾ ਸਦਰਾ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਾ ਆਯਤਿਂ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਿਯਾ।
ਆਗੁਂ
ਸਬ੍ਬਸਞ੍ਞੋਗੇ વਿਸਜ੍ਜ ਬਨ੍ਧਨਾਨਿ।
ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਨ ਸਜ੍ਜਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਨਾਗੋ ਤਾਦੀ ਪવੁਚ੍ਚਤੇ ਤਥਤ੍ਤਾ॥
ਏવਂ ਆਗੁਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ – ਨਾਗੋ।
ਕਥਂ
ਕਥਂ ਨਾਗਚ੍ਛਤੀਤਿ – ਨਾਗੋ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਯੇ ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਨਾ ਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਨ ਪੁਨੇਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਤਿ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਯੇ ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਨਾ ਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਨ ਪੁਨੇਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਤਿ। ਏવਂ ਨਾਗਚ੍ਛਤੀਤਿ – ਨਾਗੋ।
ਨ ਤਾਨਿ ਉਗ੍ਗਯ੍ਹ વਦੇਯ੍ਯ ਨਾਗੋਤਿ। ਨਾਗੋ ਨ ਤਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਪਰਾਮਸਿਤ੍વਾ ਅਭਿਨਿવਿਸਿਤ੍વਾ વਦੇਯ੍ਯ ਕਥੇਯ੍ਯ ਭਣੇਯ੍ਯ ਦੀਪਯੇਯ੍ਯ વੋਹਰੇਯ੍ਯ; ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ…ਪੇ॰… ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ વਦੇਯ੍ਯ ਕਥੇਯ੍ਯ ਭਣੇਯ੍ਯ ਦੀਪਯੇਯ੍ਯ વੋਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਨ ਤਾਨਿ ਉਗ੍ਗਯ੍ਹ વਦੇਯ੍ਯ ਨਾਗੋ।
ਏਲਮ੍ਬੁਜਂ ਕਣ੍ਡਕવਾਰਿਜਂ ਯਥਾ, ਜਲੇਨ ਪਙ੍ਕੇਨ ਚਨੂਪਲਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਏਲਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਉਦਕਂ, ਅਮ੍ਬੁਜਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਦੁਮਂ, ਕਣ੍ਡਕੋ વੁਚ੍ਚਤਿ
ਏવਂ ਮੁਨੀ ਸਨ੍ਤਿવਾਦੋ ਅਗਿਦ੍ਧੋ, ਕਾਮੇ ਚ ਲੋਕੇ ਚ ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋਤਿ। ਏવਨ੍ਤਿ ਓਪਮ੍ਮਸਂਪਟਿਪਾਦਨਂ। ਮੁਨੀਤਿ। ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਗਜਾਲਮਤਿਚ੍ਚ ਸੋ ਮੁਨਿ। ਸਨ੍ਤਿવਾਦੋਤਿ ਸਨ੍ਤਿવਾਦੋ ਮੁਨਿ ਤਾਣવਾਦੋ ਲੇਣવਾਦੋ ਸਰਣવਾਦੋ ਅਭਯવਾਦੋ ਅਚ੍ਚੁਤવਾਦੋ ਅਮਤવਾਦੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨવਾਦੋਤਿ – ਏવਂ ਮੁਨਿ ਸਨ੍ਤਿવਾਦੋ। ਅਗਿਦ੍ਧੋਤਿ। ਗੇਧੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ
ਕਾਮੇ ਚ ਲੋਕੇ ਚ ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋਤਿ। ਕਾਮਾਤਿ ਉਦਾਨਤੋ ਦ੍વੇ ਕਾਮਾ – વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ। ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਦੇવਲੋਕੇ ਖਨ੍ਧਲੋਕੇ ਧਾਤੁਲੋਕੇ ਆਯਤਨਲੋਕੇ। ਲੇਪਾਤਿ ਦ੍વੇ ਲੇਪਾ – ਤਣ੍ਹਾਲੇਪੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਲੇਪੋ ਚ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਤਣ੍ਹਾਲੇਪੋ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਲੇਪੋ। ਮੁਨਿ ਤਣ੍ਹਾਲੇਪਂ ਪਹਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਲੇਪਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਕਾਮੇ ਚ ਲੋਕੇ ਚ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ ਨ ਪਲਿਮ੍ਪਤਿ ਨ ਉਪਲਿਮ੍ਪਤਿ, ਅਲਿਤ੍ਤੋ ਅਪਲਿਤ੍ਤੋ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤੋ
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਯੇਹਿ વਿવਿਤ੍ਤੋ વਿਚਰੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ, ਨ ਤਾਨਿ ਉਗ੍ਗਯ੍ਹ વਦੇਯ੍ਯ ਨਾਗੋ।
ਏਲਮ੍ਬੁਜਂ ਕਣ੍ਡਕવਾਰਿਜਂ ਯਥਾ, ਜਲੇਨ ਪਙ੍ਕੇਨ ਚਨੂਪਲਿਤ੍ਤਂ।
ਏવਂ ਮੁਨੀ ਸਨ੍ਤਿવਾਦੋ ਅਗਿਦ੍ਧੋ, ਕਾਮੇ ਚ ਲੋਕੇ ਚ ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ॥
੮੧.
ਨ વੇਦਗੂ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਮੁਤਿਯਾ, ਸ ਮਾਨਮੇਤਿ ਨ ਹਿ ਤਮ੍ਮਯੋ ਸੋ।
ਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਨੋਪਿ ਸੁਤੇਨ ਨੇਯ੍ਯੋ, ਅਨੂਪਨੀਤੋ ਸ ਨਿવੇਸਨੇਸੁ॥
ਨ વੇਦਗੂ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਮੁਤਿਯਾ, ਸ ਮਾਨਮੇਤੀਤਿ। ਨਾਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ। વੇਦਗੂਤਿ। વੇਦੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਞਾਣਂ
વੇਦਾਨਿ વਿਚੇਯ੍ਯ ਕੇવਲਾਨਿ, [ਸਭਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਸਮਣਾਨਂ ਯਾਨੀਧਤ੍ਥਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ।
ਸਬ੍ਬવੇਦਨਾਸੁ વੀਤਰਾਗੋ, ਸਬ੍ਬਂ વੇਦਮਤਿਚ੍ਚ વੇਦਗੂ ਸੋਤਿ॥
ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਨਿ વੂਪਸਨ੍ਤਾਨਿ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾਨਿ। ਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਯਾਯਤਿ ਨ ਨੀਯਤਿ ਨ વੁਯ੍ਹਤਿ ਨ ਸਂਹਰੀਯਤਿ, ਨਪਿ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਤੀਤਿ – ਨ વੇਦਗੂ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ। ਨ ਮੁਤਿਯਾਤਿ ਮੁਤਰੂਪੇਨ વਾ ਪਰਤੋ ਘੋਸੇਨ વਾ ਮਹਾਜਨਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ વਾ ਮਾਨਂ ਨੇਤਿ
ਨ ਹਿ ਤਮ੍ਮਯੋ ਸੋਤਿ ਨ ਤਣ੍ਹਾવਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਸੇਨ
ਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਨੋਪਿ ਸੁਤੇਨ ਨੇਯ੍ਯੋਤਿ। ਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾਤਿ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਨ વਾ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਨ વਾ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਨ વਾ ਨ ਯਾਯਤਿ ਨ ਨੀਯਤਿ ਨ વੁਯ੍ਹਤਿ ਨ ਸਂਹਰੀਯਤੀਤਿ – ਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ। ਨੋਪਿ ਸੁਤੇਨ ਨੇਯ੍ਯੋਤਿ ਸੁਤਸੁਦ੍ਧਿਯਾ વਾ ਪਰਤੋ ਘੋਸੇਨ વਾ ਮਹਾਜਨਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ વਾ ਨ ਯਾਯਤਿ ਨ ਨੀਯਤਿ ਨ વੁਯ੍ਹਤਿ ਨ ਸਂਹਰੀਯਤੀਤਿ – ਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਨੋਪਿ ਸੁਤੇਨ ਨੇਯ੍ਯੋ।
ਅਨੂਪਨੀਤੋ ਸ ਨਿવੇਸਨੇਸੂਤਿ। ਉਪਯਾਤਿ ਦ੍વੇ ਉਪਯਾ – ਤਣ੍ਹੂਪਯੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠੂਪਯੋ ਚ…ਪੇ॰… ਅਯਂ
ਤੇਨਾਹ
‘‘ਨ વੇਦਗੂ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਮੁਤਿਯਾ, ਸ ਮਾਨਮੇਤਿ ਨ ਹਿ ਤਮ੍ਮਯੋ ਸੋ।
ਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਨੋਪਿ ਸੁਤੇਨ ਨੇਯ੍ਯੋ, ਅਨੂਪਨੀਤੋ ਸ ਨਿવੇਸਨੇਸੂ’’ਤਿ॥
੮੨.
ਸਞ੍ਞਾવਿਰਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਗਨ੍ਥਾ, ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਮੋਹਾ।
ਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਯੇ ਅਗ੍ਗਹੇਸੁਂ, ਤੇ ਘਟ੍ਟਮਾਨਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ॥
ਸਞ੍ਞਾવਿਰਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਗਨ੍ਥਾਤਿ। ਯੋ ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਆਦਿਤੋ ਉਪਾਦਾਯ ਗਨ੍ਥਾ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤ੍ਤੇ ਅਰਹਤੋ ਗਨ੍ਥਾ ਚ ਮੋਹਾ ਚ ਨੀવਰਣਾ ਚ ਕਾਮਸਞ੍ਞਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸਞ੍ਞਾ વਿਹਿਂਸਾਸਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸਞ੍ਞਾ ਚ ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਰਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਗਨ੍ਥਾ।
ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਮੋਹਾਤਿ। ਯੋ વਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਦਿਤੋ ਉਪਾਦਾਯ ਮੋਹਾ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਰਹਤ੍ਤੇ
ਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਯੇ ਅਗ੍ਗਹੇਸੁਂ, ਤੇ ਘਟ੍ਟਮਾਨਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇਤਿ। ਯੇ ਸਞ੍ਞਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਕਾਮਸਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸਞ੍ਞਂ વਿਹਿਂਸਾਸਞ੍ਞਂ ਤੇ ਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿ। ਰਾਜਾਨੋਪਿ ਰਾਜੂਹਿ વਿવਦਨ੍ਤਿ, ਖਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਖਤ੍ਤਿਯੇਹਿ
ਅਥ વਾ ਤੇ વਿવਦਨ੍ਤਿ, ਕਲਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਭਣ੍ਡਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, વਿਗ੍ਗਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, વਿવਾਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਮੇਧਗਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ – ‘‘ਨ ਤ੍વਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਂ ਆਜਾਨਾਸਿ…ਪੇ॰… ਨਿਬ੍ਬੇਠੇਹਿ વਾ ਸਚੇ ਪਹੋਸੀ’’ਤਿ। ਤੇਸਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ; ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਗਤਿਯਾ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿ, ਨਿਰਯੇ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਾ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿ, ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯੇ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿ, ਦੇવਲੋਕੇ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿ, ਗਤਿਯਾ ਗਤਿਂ… ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ… ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ… ਭવੇਨ ਭવਂ… ਸਂਸਾਰੇਨ ਸਂਸਾਰਂ… વਟ੍ਟੇਨ ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਆਯਤਨਲੋਕੇਤਿ – ਸਞ੍ਞਞ੍ਚ
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਸਞ੍ਞਾવਿਰਤ੍ਤਸ੍ਸ
ਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਯੇ ਅਗ੍ਗਹੇਸੁਂ, ਤੇ ਘਟ੍ਟਮਾਨਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ’’ਤਿ॥
ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨવਮੋ।