ਪਾਰਾਯਨવਗ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧. ਅਜਿਤਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧.
ਕੇਨਸ੍ਸੁ ਨਿવੁਤੋ ਲੋਕੋ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਅਜਿਤੋ]
ਕੇਨਸ੍ਸੁ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤਿ।
ਕਿਸ੍ਸਾਭਿਲੇਪਨਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ਕਿਂਸੁ ਤਸ੍ਸ ਮਹਬ੍ਭਯਂ॥
ਕੇਨਸ੍ਸੁ ਨਿવੁਤੋ ਲੋਕੋਤਿ। ਲੋਕੋਤਿ ਨਿਰਯਲੋਕੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਲੋਕੋ ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯਲੋਕੋ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ ਦੇવਲੋਕੋ ਖਨ੍ਧਲੋਕੋ ਧਾਤੁਲੋਕੋ ਆਯਤਨਲੋਕੋ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਪਰੋ ਲੋਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ ਦੇવਲੋਕੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਲੋਕੋ। ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਕੇਨ ਆવੁਤੋ ਨਿવੁਤੋ ਓવੁਤੋ
ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਅਜਿਤੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ ਪਦਸਂਸਗ੍ਗੋ ਪਦਪਾਰਿਪੂਰੀ ਅਕ੍ਖਰਸਮવਾਯੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾ ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ। ਅਜਿਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਸਙ੍ਖਾ ਸਮਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ વੋਹਾਰੋ ਨਾਮਂ ਨਾਮਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਧੇਯ੍ਯਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਅਜਿਤੋ।
ਕੇਨਸ੍ਸੁ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤੀਤਿ ਕੇਨ ਲੋਕੋ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤਿ ਨ ਭਾਸਤਿ ਨ ਤਪਤਿ ਨ વਿਰੋਚਤਿ ਨ ਞਾਯਤਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ – ਕੇਨਸ੍ਸੁ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤਿ
ਕਿਸ੍ਸਾਭਿਲੇਪਨਂ ਬ੍ਰੂਸੀਤਿ ਕਿਂ ਲੋਕਸ੍ਸ ਲੇਪਨਂ ਲਗ੍ਗਨਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ। ਕੇਨ ਲੋਕੋ ਲਿਤ੍ਤੋ ਸਂਲਿਤ੍ਤੋ ਉਪਲਿਤ੍ਤੋ ਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਮਕ੍ਖਿਤੋ ਸਂਸਟ੍ਠੋ ਲਗ੍ਗੋ ਲਗ੍ਗਿਤੋ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੋ, ਬ੍ਰੂਸਿ ਆਚਿਕ੍ਖਸਿ ਦੇਸੇਸਿ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ
ਕਿਂਸੁ ਤਸ੍ਸ ਮਹਬ੍ਭਯਨ੍ਤਿ ਕਿਂ ਲੋਕਸ੍ਸ ਭਯਂ ਮਹਬ੍ਭਯਂ ਪੀਲ਼ਨਂ ਘਟ੍ਟਨਂ ਉਪਦ੍ਦવੋ ਉਪਸਗ੍ਗੋਤਿ – ਕਿਂਸੁ ਤਸ੍ਸ ਮਹਬ੍ਭਯਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਕੇਨਸ੍ਸੁ ਨਿવੁਤੋ ਲੋਕੋ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਅਜਿਤੋ]
ਕੇਨਸ੍ਸੁ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤਿ।
ਕਿਸ੍ਸਾਭਿਲੇਪਨਂ ਬ੍ਰੂਸਿ, ਕਿਂਸੁ ਤਸ੍ਸ ਮਹਬ੍ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
੨.
ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿવੁਤੋ ਲੋਕੋ, [ਅਜਿਤਾਤਿ ਭਗવਾ]
વੇવਿਚ੍ਛਾ ਪਮਾਦਾ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤਿ।
ਜਪ੍ਪਾਭਿਲੇਪਨਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਦੁਕ੍ਖਮਸ੍ਸ ਮਹਬ੍ਭਯਂ॥
ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿવੁਤੋ ਲੋਕੋਤਿ। ਅવਿਜ੍ਜਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ
ਲੋਕੋਤਿ ਨਿਰਯਲੋਕੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਲੋਕੋ ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯਲੋਕੋ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ ਦੇવਲੋਕੋ ਖਨ੍ਧਲੋਕੋ ਧਾਤੁਲੋਕੋ ਆਯਤਨਲੋਕੋ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਪਰੋ ਲੋਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ ਦੇવਲੋਕੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਲੋਕੋ। ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਇਮਾਯ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਆવੁਤੋ ਨਿવੁਤੋ ਓવੁਤੋ ਪਿਹਿਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤੋਤਿ – ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿવੁਤੋ ਲੋਕੋ।
ਅਜਿਤਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਂ। ਅਪਿ ਚ, ਭਗ੍ਗਰਾਗੋਤਿ ਭਗવਾ; ਭਗ੍ਗਦੋਸੋਤਿ ਭਗવਾ; ਭਗ੍ਗਮੋਹੋਤਿ
વੇવਿਚ੍ਛਾ ਪਮਾਦਾ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤੀਤਿ। વੇવਿਚ੍ਛਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਞ੍ਚ ਮਚ੍ਛਰਿਯਾਨਿ – ਆવਾਸਮਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਕੁਲਮਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਲਾਭਮਚ੍ਛਰਿਯਂ, વਣ੍ਣਮਚ੍ਛਰਿਯਂ વੇવਿਚ੍ਛਾ ਪਮਾਦਾ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚ ਮਚ੍ਛਰਿਯੇਨ ਇਮਿਨਾ ਚ ਪਮਾਦੇਨ ਲੋਕੋ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤਿ ਨ ਭਾਸਤਿ ਨ ਤਪਤਿ ਨ વਿਰੋਚਤਿ ਨ ਞਾਯਤਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ – વੇવਿਚ੍ਛਾ ਪਮਾਦਾ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤਿ।
ਜਪ੍ਪਾਭਿਲੇਪਨਂ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਜਪ੍ਪਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ ਅਨੁਨਯੋ ਅਨੁਰੋਧੋ ਨਨ੍ਦੀ
ਦੁਕ੍ਖਮਸ੍ਸ ਮਹਬ੍ਭਯਨ੍ਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਂ ਜਰਾਦੁਕ੍ਖਂ ਬ੍ਯਾਧਿਦੁਕ੍ਖਂ ਮਰਣਦੁਕ੍ਖਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਦੁਕ੍ਖਂ ਨੇਰਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਮਾਨੁਸਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਗਬ੍ਭਟ੍ਠਿਤਿਮੂਲਕਂ
‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਯ
વੇવਿਚ੍ਛਾ ਪਮਾਦਾ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤਿ।
ਜਪ੍ਪਾਭਿਲੇਪਨਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਦੁਕ੍ਖਮਸ੍ਸ ਮਹਬ੍ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
੩.
ਸવਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸੋਤਾ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਅਜਿਤੋ]
ਸੋਤਾਨਂ ਕਿਂ ਨਿવਾਰਣਂ।
ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਹਿ, ਕੇਨ ਸੋਤਾ ਪਿਧਿਯ੍ਯਰੇ ॥
ਸવਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸੋਤਾਤਿ। ਸੋਤਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸੋਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਸੋਤੋ ਕਿਲੇਸਸੋਤੋ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸੋਤੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸੋਤੋ। ਸਬ੍ਬਧੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਆਯਤਨੇਸੁ। ਸવਨ੍ਤੀਤਿ ਸવਨ੍ਤਿ ਆਸવਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਚਕ੍ਖੁਤੋ ਰੂਪੇ ਸવਨ੍ਤਿ ਆਸવਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਸੋਤਤੋ ਸਦ੍ਦੇ ਸવਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਘਾਨਤੋ ਗਨ੍ਧੇ ਸવਨ੍ਤਿ… ਜਿવ੍ਹਾਤੋ ਰਸੇ ਸવਨ੍ਤਿ… ਕਾਯਤੋ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ ਸવਨ੍ਤਿ… ਮਨਤੋ ਧਮ੍ਮੇ ਸવਨ੍ਤਿ ਆਸવਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਚਕ੍ਖੁਤੋ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਸવਨ੍ਤਿ ਆਸવਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਸੋਤਤੋ ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਾ ਸવਨ੍ਤਿ ਆਸવਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਘਾਨਤੋ ਗਨ੍ਧਤਣ੍ਹਾ ਸવਨ੍ਤਿ… ਜਿવ੍ਹਾਤੋ ਰਸਤਣ੍ਹਾ ਸવਨ੍ਤਿ… ਕਾਯਤੋ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਤਣ੍ਹਾ ਸવਨ੍ਤਿ… ਮਨਤੋ ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ ਸવਨ੍ਤਿ ਆਸવਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਸવਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸੋਤਾ।
ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਅਜਿਤੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰…
ਸੋਤਾਨਂ ਕਿਂ ਨਿવਾਰਣਨ੍ਤਿ ਸੋਤਾਨਂ ਕਿਂ ਆવਰਣਂ ਨੀવਰਣਂ ਸਂવਰਣਂ ਰਕ੍ਖਨਂ ਗੋਪਨਨ੍ਤਿ – ਸੋਤਾਨਂ ਕਿਂ ਨਿવਾਰਣਂ।
ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਸੋਤਾਨਂ ਆવਰਣਂ ਨੀવਰਣਂ ਸਂવਰਣਂ ਰਕ੍ਖਨਂ ਗੋਪਨਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਹਿ।
ਕੇਨ ਸੋਤਾ ਪਿਧਿਯ੍ਯਰੇਤਿ ਕੇਨ ਸੋਤਾ ਪਿਧੀਯਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨ ਸવਨ੍ਤਿ ਨ ਆਸવਨ੍ਤਿ ਨ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਨਪ੍ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਕੇਨ ਸੋਤਾ ਪਿਧਿਯ੍ਯਰੇ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਸવਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸੋਤਾ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਅਜਿਤੋ]
ਸੋਤਾਨਂ ਕਿਂ ਨਿવਾਰਣਂ।
ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਹਿ, ਕੇਨ ਸੋਤਾ ਪਿਧਿਯ੍ਯਰੇ’’॥
੪.
ਯਾਨਿ ਸੋਤਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, [ਅਜਿਤਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਨਿવਾਰਣਂ।
ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧਿਯ੍ਯਰੇ॥
ਯਾਨਿ ਸੋਤਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਯਾਨਿ ਏਤਾਨਿ ਸੋਤਾਨਿ ਮਯਾ ਕਿਤ੍ਤਿਤਾਨਿ ਪਕਿਤ੍ਤਿਤਾਨਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਾਨਿ ਦੇਸਿਤਾਨਿ ਪਞ੍ਞਪਿਤਾਨਿ ਪਟ੍ਠਪਿਤਾਨਿ વਿવਰਿਤਾਨਿ વਿਭਜਿਤਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਦੇવਲੋਕੇ ਖਨ੍ਧਲੋਕੇ ਧਾਤੁਲੋਕੇ ਆਯਤਨਲੋਕੇਤਿ – ਯਾਨਿ ਸੋਤਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ। ਅਜਿਤਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ।
ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਨਿવਾਰਣਨ੍ਤਿ। ਸਤੀਤਿ ਯਾ ਸਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸਤਿ ਸਤਿ ਸਰਣਤਾ ਧਾਰਣਤਾ ਅਪਿਲਾਪਨਤਾ ਅਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਨਤਾ ਸਤਿ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਤਿਬਲਂ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਤਿ। ਨਿવਾਰਣਨ੍ਤਿ ਆવਰਣਂ ਨੀવਰਣਂ ਸਂવਰਣਂ ਰਕ੍ਖਨਂ ਗੋਪਨਨ੍ਤਿ – ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਨਿવਾਰਣਂ।
ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਸੋਤਾਨਂ ਆવਰਣਂ ਨੀવਰਣਂ ਸਂવਰਣਂ ਰਕ੍ਖਨਂ ਗੋਪਨਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ…ਪੇ॰… ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਮਿ ਪਕਾਸੇਮੀਤਿ – ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਮਿ।
ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧਿਯ੍ਯਰੇਤਿ। ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ॰… ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧਿਯ੍ਯਰੇਤਿ – ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਸੋਤਾ ਪਿਧੀਯਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨ ਸવਨ੍ਤਿ ਨ ਆਸવਨ੍ਤਿ ਨ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਨਪ੍ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਜਾਨਤੋ ਪਸ੍ਸਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਸੋਤਾ ਪਿਧੀਯਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨ
‘‘ਯਾਨਿ ਸੋਤਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, [ਅਜਿਤਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਨਿવਾਰਣਂ।
ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧਿਯ੍ਯਰੇ’’ਤਿ॥
੫.
ਪਞ੍ਞਾ ਚੇવ ਸਤਿ ਚਾਪਿ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਅਜਿਤੋ]
ਨਾਮਰੂਪਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ।
ਏਤਂ ਮੇ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹਿ, ਕਤ੍ਥੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤਿ॥
ਪਞ੍ਞਾ ਚੇવ ਸਤਿ ਚਾਪੀਤਿ। ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ વਿਚਯੋ ਪવਿਚਯੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਾ ਉਪਲਕ੍ਖਣਾ ਪਚ੍ਚੁਪਲਕ੍ਖਣਾ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚਂ ਕੋਸਲ੍ਲਂ ਨੇਪੁਞ੍ਞਂ વੇਭਬ੍ਯਾ ਚਿਨ੍ਤਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਾ ਭੂਰੀ ਸਤੀਤਿ ਯਾ ਸਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਤੀਤਿ – ਪਞ੍ਞਾ ਚੇવ ਸਤਿਚਾਪਿ, ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਅਜਿਤੋ।
ਨਾਮਰੂਪਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸਾਤਿ। ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾ। ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਰੂਪਂ ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ ਮਾਰਿਸਾਤਿ – ਨਾਮਰੂਪਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ।
ਏਤਂ ਮੇ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹੀਤਿ। ਏਤਂ ਮੇਤਿ ਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਯਂ ਯਾਚਾਮਿ ਯਂ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮਿ ਯਂ ਪਸਾਦੇਮਿ। ਪੁਟ੍ਠੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਯਾਚਿਤੋ ਅਜ੍ਝੇਸਿਤੋ ਪਸਾਦਿਤੋ। ਪਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ
ਕਤ੍ਥੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਤ੍ਥੇਤਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ વੂਪਸਮ੍ਮਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀਤਿ। ਕਤ੍ਥੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤਿ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਪਞ੍ਞਾ
ਨਾਮਰੂਪਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ।
ਏવਂ ਮੇ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹਿ, ਕਤ੍ਥੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ॥
੬.
ਯਮੇਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿ, ਅਜਿਤ ਤਂ વਦਾਮਿ ਤੇ।
ਯਤ੍ਥ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ, ਅਸੇਸਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤਿ।
વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨ, ਏਤ੍ਥੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤਿ॥
ਯਮੇਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਅਪੁਚ੍ਛੀਤਿ। ਯਮੇਤਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਞ੍ਚ ਸਤਿਞ੍ਚ ਨਾਮਰੂਪਞ੍ਚ। ਅਪੁਚ੍ਛੀਤਿ ਅਪੁਚ੍ਛਸਿ ਯਾਚਸਿ ਅਜ੍ਝੇਸਤਿ
ਅਜਿਤ ਤਂ વਦਾਮਿ ਤੇਤਿ। ਅਜਿਤਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਞ੍ਚ ਸਤਿਞ੍ਚ ਨਾਮਰੂਪਞ੍ਚ। વਦਾਮੀਤਿ વਦਾਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸੇਮਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ ਪਟ੍ਠਪੇਮਿ વਿવਰਾਮਿ વਿਭਜਾਮਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਮਿ ਪਕਾਸੇਮੀਤਿ। ਅਜਿਤ ਤਂ વਦਾਮਿ ਤੇ।
ਯਤ੍ਥ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ, ਅਸੇਸਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾ। ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਰੂਪਂ। ਅਸੇਸਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨવਚਨਮੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ વੂਪਸਮ੍ਮਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀਤਿ। ਯਤ੍ਥ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਅਸੇਸਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤਿ।
વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨ, ਏਤ੍ਥੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰવਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨ ਸਤ੍ਤ ਭવੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਯੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ, ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ વੂਪਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰવਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨ ਦ੍વੇ ਭવੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਭવੇਸੁ ਯੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ, ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ વੂਪਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰવਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨ ਏਕਂ ਭવਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਰੂਪਧਾਤੁਯਾ વਾ ਅਰੂਪਧਾਤੁਯਾ વਾ ਯੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ, ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ વੂਪਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ
‘‘ਯਮੇਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿ, ਅਜਿਤ ਤਂ વਦਾਮਿ ਤੇ।
ਯਤ੍ਥ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ, ਅਸੇਸਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤਿ।
વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨ, ਏਤ੍ਥੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ॥
੭.
ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾਸੇ, ਯੇ ਚ ਸੇਖਾ ਪੁਥੂ ਇਧ।
ਤੇਸਂ ਮੇ ਨਿਪਕੋ ਇਰਿਯਂ, ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸ॥
ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾਸੇਤਿ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸવਾ। ਕਿਂਕਾਰਣਾ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸવਾ? ਤੇ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾ ਞਾਤਧਮ੍ਮਾ ਤੁਲਿਤਧਮ੍ਮਾ ਤੀਰਿਤਧਮ੍ਮਾ વਿਭੂਤਧਮ੍ਮਾ વਿਭਾવਿਤਧਮ੍ਮਾ। ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾ ਞਾਤਧਮ੍ਮਾ ਤੁਲਿਤਧਮ੍ਮਾ ਤੀਰਿਤਧਮ੍ਮਾ વਿਭੂਤਧਮ੍ਮਾ વਿਭਾવਿਤਧਮ੍ਮਾ। ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ॰… ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾ… ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾ… ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾ ਞਾਤਧਮ੍ਮਾ
ਤੇਸਂ ਚਾਯਂ
ਜਾਤਿਮਰਣਸਂਸਾਰੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਨੇਸਂ ਪੁਨਬ੍ਭવੋਤਿ॥
ਤਂਕਾਰਣਾ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸવਾਤਿ। ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾਸੇ, ਯੇ ਚ ਸੇਖਾ ਪੁਥੂ ਇਧਾਤਿ। ਸੇਖਾਤਿ ਕਿਂਕਾਰਣਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ
ਕਤਮਾ
ਕਤਮਾ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਞ੍ਞવਾ ਹੋਤਿ ਉਦਯਤ੍ਥਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਰਿਯਾਯ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਾਯ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮਿਨਿਯਾ। ਸੋ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ… ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘‘ਇਮੇ ਆਸવਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਅਯਂ ਆਸવਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ… ‘‘ਅਯਂ ਆਸવਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ… ‘‘ਅਯਂ ਆਸવਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘‘ਅਯਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ’’… ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਯੋ ਆવਜ੍ਜਨ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ વੀਰਿਯਂ ਪੁਥੂਤਿ ਬਹੁਕਾ। ਏਤੇ ਸੇਖਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਚ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਚ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਚ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਚ ਇਧਾਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਰੁਚਿਯਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਆਦਾਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਿਨਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਾવਚਨੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇਤਿ – ਯੇ ਚ ਸੇਖਾ ਪੁਥੂ ਇਧ।
ਤੇਸਂ ਮੇ ਨਿਪਕੋ ਇਰਿਯਂ, ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਨਿਪਕੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪਞ੍ਞવਾ ਬੁਦ੍ਧਿਮਾ ਞਾਣੀ ਮੇਧਾવੀ। ਤੇਸਂ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾਨਞ੍ਚ ਸੇਕ੍ਖਾਨਞ੍ਚ ਇਰਿਯਂ ਚਰਿਯਂ વੁਤ੍ਤਿ ਪવਤ੍ਤਿ ਆਚਰਂ ਗੋਚਰਂ વਿਹਾਰਂ ਪਟਿਪਦਂ। ਪੁਟ੍ਠੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਯਾਚਿਤੋ ਅਜ੍ਝੇਸਿਤੋ ਪਸਾਦਿਤੋ। ਪਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹਿ। ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ ਮਾਰਿਸਾਤਿ – ਤੇਸਂ ਮੇ ਨਿਪਕੋ ਇਰਿਯਂ, ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਯੇ
ਤੇਸਂ ਮੇ ਨਿਪਕੋ ਇਰਿਯਂ, ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸਾ’’ਤਿ॥
੮.
ਕਾਮੇਸੁ ਨਾਭਿਗਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਮਨਸਾਨਾવਿਲੋ ਸਿਯਾ।
ਕੁਸਲੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਸਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਬ੍ਬਜੇ॥
ਕਾਮੇਸੁ ਨਾਭਿਗਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾਤਿ। ਕਾਮਾਤਿ ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਦ੍વੇ ਕਾਮਾ – વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚ। ਕਤਮੇ વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ? ਮਨਾਪਿਕਾ ਰੂਪਾ ਮਨਾਪਿਕਾ ਸਦ੍ਦਾ ਮਨਾਪਿਕਾ ਗਨ੍ਧਾ
ਅਪਿ ਚ ਅਤੀਤਾ ਕਾਮਾ ਅਨਾਗਤਾ ਕਾਮਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਕਾਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾ ਕਾਮਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਕਾਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ ਕਾਮਾ, ਹੀਨਾ ਕਾਮਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਕਾਮਾ ਪਣੀਤਾ ਕਾਮਾ, ਆਪਾਯਿਕਾ ਕਾਮਾ ਮਾਨੁਸਿਕਾ ਕਾਮਾ ਦਿਬ੍ਬਾ ਕਾਮਾ, ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਕਾਮਾ, ਨਿਮ੍ਮਿਤਾ ਕਾਮਾ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਾ ਕਾਮਾ, ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾ ਕਾਮਾ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾ ਕਾਮਾ, ਮਮਾਯਿਤਾ ਕਾਮਾ ਅਮਮਾਯਿਤਾ ਕਾਮਾ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕਾਮਾવਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਰੂਪਾવਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰੂਪਾવਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਤਣ੍ਹਾવਤ੍ਥੁਕਾ ਤਣ੍ਹਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਕਾਮਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਰਜਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਮਦਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਰਮਣੀਯਟ੍ਠੇਨ
ਕਤਮੇ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ? ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮੋ ਰਾਗੋ ਕਾਮੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਕਾਮੋ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਕਾਮੋ ਰਾਗੋ ਕਾਮੋ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਰਾਗੋ ਕਾਮੋ, ਯੋ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮਰਾਗੋ ਕਾਮਨਨ੍ਦੀ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਕਾਮਸਿਨੇਹੋ
ਅਦ੍ਦਸਂ ਕਾਮ ਤੇ ਮੂਲਂ, ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ ਕਾਮ ਜਾਯਸਿ।
ਨ ਤਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਏવਂ ਕਾਮ ਨ ਹੇਹਿਸੀਤਿ॥
ਇਮੇ ਕਾਮੇਸੁ ਨਾਭਿਗਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਨ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਨਾਭਿਗਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯ
ਮਨਸਾਨਾવਿਲੋ ਸਿਯਾਤਿ। ਮਨੋਤਿ ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ। ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆવਿਲਂ ਹੋਤਿ ਲੁਲ਼ਿਤਂ ਏਰਿਤਂ ਘਟ੍ਟਿਤਂ ਚਲਿਤਂ ਭਨ੍ਤਂ ਅવੂਪਸਨ੍ਤਂ। વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ…ਪੇ॰… ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ… ਰਾਗੇਨ… ਦੋਸੇਨ… ਮੋਹੇਨ… ਕੋਧੇਨ… ਉਪਨਾਹੇਨ… ਮਕ੍ਖੇਨ… ਪਲ਼ਾਸੇਨ… ਇਸ੍ਸਾਯ… ਮਚ੍ਛਰਿਯੇਨ… ਮਾਯਾਯ… ਸਾਠੇਯ੍ਯੇਨ… ਥਮ੍ਭੇਨ… ਸਾਰਮ੍ਭੇਨ… ਮਾਨੇਨ… ਅਤਿਮਾਨੇਨ… ਮਦੇਨ… ਪਮਾਦੇਨ… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ… ਸਬ੍ਬਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਹਿ… ਸਬ੍ਬਡਾਹੇਹਿ… ਸਬ੍ਬਪਰਿਲ਼ਾਹੇਹਿ… ਸਬ੍ਬਸਨ੍ਤਾਪੇਹਿ… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆવਿਲਂ ਹੋਤਿ ਲੁਲ਼ਿਤਂ ਏਰਿਤਂ ਘਟ੍ਟਿਤਂ ਚਲਿਤਂ ਭਨ੍ਤਂ ਅવੂਪਸਨ੍ਤਂ। ਮਨਸਾਨਾવਿਲੋ ਸਿਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨਾવਿਲੋ ਸਿਯਾ – ਅਲੁਲ਼ਿਤੋ ਅਨੇਰਿਤੋ ਅਘਟ੍ਟਿਤੋ ਅਚਲਿਤੋ ਅਭਨ੍ਤੋ વੂਪਸਨ੍ਤੋ ਆવਿਲਕਰੇ ਕਿਲੇਸੇ ਜਹੇਯ੍ਯ ਪਜਹੇਯ੍ਯ વਿਨੋਦੇਯ੍ਯ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੇਯ੍ਯ
ਕੁਸਲੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਕੁਸਲੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਕੁਸਲੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਕੁਸਲੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ ਕੁਸਲੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ…ਪੇ॰… ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ। ਏવਮ੍ਪਿ ਕੁਸਲੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ।
ਅਥ વਾ, ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਕੁਸਲੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ…ਪੇ॰… ਰੋਗਤੋ… ਗਣ੍ਡਤੋ… ਸਲ੍ਲਤੋ… ਅਘਤੋ… ਆਬਾਧਤੋ… ਪਰਤੋ… ਪਲੋਕਤੋ… ਈਤਿਤੋ… ਉਪਦ੍ਦવਤੋ… ਭਯਤੋ… ਉਪਸਗ੍ਗਤੋ… ਚਲਤੋ… ਪਭਙ੍ਗੁਤੋ… ਅਦ੍ਧੁવਤੋ
ਅਥ વਾ, ਖਨ੍ਧਕੁਸਲੋ ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਆਯਤਨਕੁਸਲੋ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਕੁਸਲੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਕੁਸਲੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਕੁਸਲੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕੁਸਲੋ ਬਲਕੁਸਲੋ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਕੁਸਲੋ ਮਗ੍ਗਕੁਸਲੋ ਫਲਕੁਸਲੋ
ਅਥ વਾ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦ੍વਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ – ਚਕ੍ਖੁ ਚੇવ
ਸਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਬ੍ਬਜੇਤਿ। ਸਤੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤੋ – ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਤੋ, વੇਦਨਾਸੁ વੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ
ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤੋ – ਅਸਤਿਪਰਿવਜ੍ਜਨਾਯ ਸਤੋ, ਸਤਿਕਰਣੀਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕਤਤ੍ਤਾ ਸਤੋ, ਸਤਿਪਰਿਬਨ੍ਧਾਨਂ
ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤੋ – ਸਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸਤੋ, ਸਤਿਯਾ વਸਿਤਤ੍ਤਾ ਸਤੋ, ਸਤਿਯਾ ਪਾਗੁਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸਤੋ, ਸਤਿਯਾ ਅਪਚ੍ਚੋਰੋਹਣਤਾਯ ਸਤੋ।
ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤੋ – ਸਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸਤੋ, ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਤੋ, ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਸਤੋ, ਸਨ੍ਤਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸਤੋ। ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯਾ ਸਤੋ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯਾ ਸਤੋ, ਸਙ੍ਘਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯਾ ਸਤੋ, ਸੀਲਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯਾ ਸਤੋ, ਚਾਗਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯਾ ਸਤੋ, ਦੇવਤਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯਾ ਸਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁ – ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ਭਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਭਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਭਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਰਾਗੋ ਭਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਦੋਸੋ ਭਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਮੋਹੋ ਭਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਮਾਨੋ ਭਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਭਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਪੋਨੋਭવਿਕਾ
ਪਜ੍ਜੇਨ ਕਤੇਨ
ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਗਤੋ વਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖੋ।
વਿਭવਞ੍ਚ ਭવਞ੍ਚ વਿਪ੍ਪਹਾਯ, વੁਸਿਤવਾ ਖੀਣਪੁਨਬ੍ਭવੋ ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ॥
ਸਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਬ੍ਬਜੇਤਿ ਸਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਬ੍ਬਜੇ, ਸਤੋ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਸਤੋ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਸਤੋ ਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ, ਸਤੋ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਸਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਸਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਸਤੋ ਆਲੋਕੇਯ੍ਯ, ਸਤੋ વਿਲੋਕੇਯ੍ਯ, ਸਤੋ ਸਮਿਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਸਤੋ ਪਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਸਤੋ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਤ੍ਤਚੀવਰਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਸਤੋ ਚਰੇਯ੍ਯ વਿਹਰੇਯ੍ਯ ਇਰਿਯੇਯ੍ਯ વਤ੍ਤੇਯ੍ਯ ਪਾਲੇਯ੍ਯ ਯਪੇਯ੍ਯ ਯਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਸਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਬ੍ਬਜੇ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਕਾਮੇਸੁ
ਕੁਸਲੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਸਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਬ੍ਬਜੇ’’ਤਿ॥
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਯੇ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਦਾ ਏਕਪਯੋਗਾ ਏਕਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾ ਏਕવਾਸਨવਾਸਿਤਾ, ਤੇਸਂ ਅਨੇਕਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ વਿਰਜਂ વੀਤਮਲਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿ। ਸਹ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਜਿਨਜਟਾવਾਕਚੀਰਤਿਦਣ੍ਡਕਮਣ੍ਡਲੁਕੇਸਾ ਚ ਮਸ੍ਸੂ ਚ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾ, ਭਣ੍ਡੁਕਾਸਾਯવਤ੍ਥવਸਨੋ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਤ੍ਤਚੀવਰਧਰੋ ਅਨ੍વਤ੍ਥਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਜਲਿਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ – ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਸਾવਕੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ।
ਅਜਿਤਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਠਮੋ।
੨. ਤਿਸ੍ਸਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੯.
ਕੋਧ ਸਨ੍ਤੁਸਿਤੋ ਲੋਕੇ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਤਿਸ੍ਸਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯੋ]
ਕਸ੍ਸ ਨੋ ਸਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ।
ਕੋ ਉਭਨ੍ਤਮਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਮਜ੍ਝੇ ਮਨ੍ਤਾ ਨ ਲਿਪ੍ਪਤਿ।
ਕਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋਤਿ, ਕੋ ਇਧ ਸਿਬ੍ਬਿਨਿਮਚ੍ਚਗਾ॥
ਕੋਧ ਸਨ੍ਤੁਸਿਤੋ ਲੋਕੇਤਿ ਕੋ ਲੋਕੇ ਤੁਟ੍ਠੋ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋਤਿ – ਕੋਧ ਸਨ੍ਤੁਸਿਤੋ ਲੋਕੇ।
ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਤਿਸ੍ਸਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ ਪਦਸਂਸਗ੍ਗੋ ਪਦਪਾਰਿਪੂਰੀ ਅਕ੍ਖਰਸਮવਾਯੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾ ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ – ਇਚ੍ਚਾਤਿ। ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ – ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ। ਤਿਸ੍ਸੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਸਙ੍ਖਾ ਸਮਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ વੋਹਾਰੋ ਨਾਮਂ ਨਾਮਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਧੇਯ੍ਯਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਅਭਿਲਾਪੋ। ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਾ ਸਮਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ વੋਹਾਰੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਤਿਸ੍ਸਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯੋ।
ਕਸ੍ਸ ਨੋ ਸਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾਤਿ ਤਣ੍ਹਿਞ੍ਜਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਜਿਤਂ ਮਾਨਿਞ੍ਜਿਤਂ ਕਿਲੇਸਿਞ੍ਜਿਤਂ ਕਾਮਿਞ੍ਜਿਤਂ। ਕਸ੍ਸਿਮੇ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ
ਕੋ ਉਭਨ੍ਤਮਭਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਕੋ ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾਤਿ – ਕੋ ਉਭਨ੍ਤਮਭਿਞ੍ਞਾਯ।
ਮਜ੍ਝੇ ਮਨ੍ਤਾ ਨ ਲਿਪ੍ਪਤੀਤਿ ਮਜ੍ਝੇ ਮਨ੍ਤਾਯ ਨ ਲਿਪ੍ਪਤਿ, ਅਲਿਤ੍ਤੋ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟੋ વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ વਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ વਿਮਰਿਯਾਦਿਕਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਹਰਤੀਤਿ – ਮਜ੍ਝੇ ਮਨ੍ਤਾ ਨ ਲਿਪ੍ਪਤਿ।
ਕਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋਤਿ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਅਗ੍ਗਪੁਰਿਸੋ ਸੇਟ੍ਠਪੁਰਿਸੋ વਿਸੇਟ੍ਠਪੁਰਿਸੋ ਪਾਮੋਕ੍ਖਪੁਰਿਸੋ
ਕੋ ਇਧ ਸਿਬ੍ਬਿਨਿਮਚ੍ਚਗਾਤਿ ਕੋ ਇਧ ਸਿਬ੍ਬਿਨਿਂ ਤਣ੍ਹਂ ਅਜ੍ਝਗਾ ਉਪਚ੍ਚਗਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ વੀਤਿવਤ੍ਤੋਤਿ – ਕੋ ਇਧ ਸਿਬ੍ਬਿਨਿਮਚ੍ਚਗਾ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਕੋਧ ਸਨ੍ਤੁਸਿਤੋ ਲੋਕੇ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਤਿਸ੍ਸਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯੋ]
ਕਸ੍ਸ ਨੋ ਸਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ।
ਕੋ ਉਭਨ੍ਤਮਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਮਜ੍ਝੇ ਮਨ੍ਤਾ ਨ ਲਿਪ੍ਪਤਿ।
ਕਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋਤਿ, ਕੋ
੧੦.
ਕਾਮੇਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾ, [ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
વੀਤਤਣ੍ਹੋ ਸਦਾ ਸਤੋ।
ਸਙ੍ਖਾਯ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਸ੍ਸ ਨੋ ਸਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ॥
ਕਾਮੇਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਤਿ। ਕਾਮਾਤਿ ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਦ੍વੇ ਕਾਮਾ – વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰਤਿ વਿਰਤਿ ਪਟਿવਿਰਤਿ વੇਰਮਣੀ ਅਕਿਰਿਯਾ ਅਕਰਣਂ ਅਨਜ੍ਝਾਪਤ੍ਤਿ વੇਲਾਅਨਤਿਕ੍ਕਮੋ। ਅਪਿ ਚ, ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ, ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ, ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ, ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ। ਯੋ ਇਮਿਨਾ ਅਰਿਯੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਉਪੇਤੋ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮੁਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾ। ਯਥਾ ਚ ਧਨੇਨ ਧਨવਾਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭੋਗੇਨ ਭੋਗવਾਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਯਸੇਨ ਯਸવਾਤਿ
ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ ਭਗવਾ।
વੀਤਤਣ੍ਹੋ ਸਦਾ ਸਤੋਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ। ਯਸ੍ਸੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾ, ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ વੀਤਤਣ੍ਹੋ ਚਤ੍ਤਤਣ੍ਹੋ વਨ੍ਤਤਣ੍ਹੋ ਮੁਤ੍ਤਤਣ੍ਹੋ ਪਹੀਨਤਣ੍ਹੋ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤਣ੍ਹੋ વੀਤਰਾਗੋ ਚਤ੍ਤਰਾਗੋ વਨ੍ਤਰਾਗੋ ਮੁਤ੍ਤਰਾਗੋ ਪਹੀਨਰਾਗੋ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਰਾਗੋ ਨਿਚ੍ਛਾਤੋ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਸੀਤਿਭੂਤੋ ਸੁਖਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ વਿਹਰਤਿ। ਸਦਾਤਿ ਸਦਾ ਸਬ੍ਬਦਾ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਧੁવਕਾਲਂ ਸਤਤਂ ਸਮਿਤਂ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਂ ਪੋਙ੍ਖਾਨੁਪੋਙ੍ਖਂ ਸਤੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤੋ – ਕਾਯੇ
ਸਙ੍ਖਾਯ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਸਙ੍ਖਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ। ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ વਿਚਯੋ ਪવਿਚਯੋ…ਪੇ॰… ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਸਙ੍ਖਾਯਾਤਿ ਸਙ੍ਖਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ… ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ… ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ।
ਅਥ વਾ, ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਙ੍ਖਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਦੁਕ੍ਖਤੋ… ਰੋਗਤੋ… ਗਣ੍ਡਤੋ… ਸਲ੍ਲਤੋ…ਪੇ॰… ਨਿਸ੍ਸਰਣਤੋ ਸਙ੍ਖਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ। ਨਿਬ੍ਬੁਤੋਤਿ ਰਾਗਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਦੋਸਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਮੋਹਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਕੋਧਸ੍ਸ… ਉਪਨਾਹਸ੍ਸ… ਮਕ੍ਖਸ੍ਸ… ਪਲ਼ਾਸਸ੍ਸ… ਇਸ੍ਸਾਯ… ਮਚ੍ਛਰਿਯਸ੍ਸ… ਮਾਯਾਯ… ਸਾਠੇਯ੍ਯਸ੍ਸ… ਥਮ੍ਭਸ੍ਸ… ਸਾਰਮ੍ਭਸ੍ਸ… ਮਾਨਸ੍ਸ… ਅਤਿਮਾਨਸ੍ਸ… ਮਦਸ੍ਸ… ਪਮਾਦਸ੍ਸ… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ… ਸਬ੍ਬਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਂ… ਸਬ੍ਬਦਰਥਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… વੁਸਿਤવਾ ਖੀਣਪੁਨਬ੍ਭવੋ ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ – ਸਙ੍ਖਾਯ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ।
ਤਸ੍ਸ ਨੋ ਸਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾਤਿ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਰਹਤੋ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ। ਇਞ੍ਜਿਤਾਤਿ ਤਣ੍ਹਿਞ੍ਜਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਜਿਤਂ ਮਾਨਿਞ੍ਜਿਤਂ ਕਿਲੇਸਿਞ੍ਜਿਤਂ ਕਾਮਿਞ੍ਜਿਤਂ। ਤਸ੍ਸਿਮੇ ਇਞ੍ਜਿਤਾ
‘‘ਕਾਮੇਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾ, [ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
વੀਤਤਣ੍ਹੋ ਸਦਾ ਸਤੋ।
ਸਙ੍ਖਾਯ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਸ੍ਸ ਨੋ ਸਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ’’ਤਿ॥
੧੧.
ਸੋ ਉਭਨ੍ਤਮਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਮਜ੍ਝੇ ਮਨ੍ਤਾ ਨ ਲਿਪ੍ਪਤਿ।
ਤਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋਤਿ, ਸੋ ਇਧ ਸਿਬ੍ਬਿਨਿਮਚ੍ਚਗਾ॥
ਸੋ ਉਭਨ੍ਤਮਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਮਜ੍ਝੇ ਮਨ੍ਤਾ ਨ ਲਿਪ੍ਪਤੀਤਿ। ਅਨ੍ਤਾਤਿ ਫਸ੍ਸੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯੋ ਦੁਤਿਯੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧੋ ਮਜ੍ਝੇ; ਅਤੀਤਂ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਅਨਾਗਤਂ ਦੁਤਿਯੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਮਜ੍ਝੇ; ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ ਦੁਤਿਯੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ ਮਜ੍ਝੇ; ਨਾਮਂ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਰੂਪਂ ਦੁਤਿਯੋ ਅਨ੍ਤੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇ; ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਛ ਬਾਹਿਰਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ ਦੁਤਿਯੋ ਅਨ੍ਤੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇ; ਸਕ੍ਕਾਯੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਸਕ੍ਕਾਯਸਮੁਦਯੋ ਦੁਤਿਯੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਸਕ੍ਕਾਯਨਿਰੋਧੋ ਮਜ੍ਝੇ। ਮਨ੍ਤਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਞ੍ਞਾ, ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ॰… ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ।
ਲੇਪਾਤਿ ਦ੍વੇ ਲੇਪਾ – ਤਣ੍ਹਾਲੇਪੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਲੇਪੋ ਚ। ਕਤਮੋ ਤਣ੍ਹਾਲੇਪੋ
ਕਤਮੋ
ਸੋ ਉਭਨ੍ਤਮਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਮਜ੍ਝੇ ਮਨ੍ਤਾ ਨ ਲਿਪ੍ਪਤੀਤਿ ਸੋ ਉਭੋ ਚ ਅਨ੍ਤੇ ਮਜ੍ਝਞ੍ਚ ਮਨ੍ਤਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ ਨ ਲਿਪ੍ਪਤਿ ਨ ਪਲਿਪ੍ਪਤਿ ਨ ਉਪਲਿਪ੍ਪਤਿ, ਅਲਿਤ੍ਤੋ ਅਸਂਲਿਤ੍ਤੋ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟੋ વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ વਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ વਿਮਰਿਯਾਦਿਕਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਹਰਤੀਤਿ – ਸੋ ਉਭਨ੍ਤਮਭਿਞ੍ਞਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਮਨ੍ਤਾ ਨ ਲਿਪ੍ਪਤਿ।
ਤਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋਤਿ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਅਗ੍ਗਪੁਰਿਸੋ ਸੇਟ੍ਠਪੁਰਿਸੋ વਿਸੇਟ੍ਠਪੁਰਿਸੋ ਪਾਮੋਕ੍ਖਪੁਰਿਸੋ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੋ ਪવਰਪੁਰਿਸੋ, ਤਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਤਂ ਕਥੇਮਿ ਤਂ ਭਣਾਮਿ ਤਂ ਦੀਪੇਮਿ ਤਂ વੋਹਰਾਮਿ।
ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, વਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ વਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ। ਤਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ વਿਹਰਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਰਜ੍ਜਤਿ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ। વੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ વਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ। ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ વਿਹਰਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਰਜ੍ਜਤਿ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਕ੍ਖੁ વਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। વਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਖ੍વਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਮਹਾਪੁਰਿਸੋਤਿ
ਸੋ ਇਧ ਸਿਬ੍ਬਿਨਿਮਚ੍ਚਗਾਤਿ ਸਿਬ੍ਬਿਨੀ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ, ਯਸ੍ਸੇਸਾ ਸਿਬ੍ਬਿਨੀ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾ। ਸੋ ਸਿਬ੍ਬਿਨਿਂ ਤਣ੍ਹਂ ਅਚ੍ਚਗਾ ਉਪਚ੍ਚਗਾ
‘‘ਸੋ
ਤਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋਤਿ, ਸੋ ਇਧ ਸਿਬ੍ਬਿਨਿਮਚ੍ਚਗਾ’’ਤਿ॥
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਯੇ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਦਾ ਏਕਪਯੋਗਾ ਏਕਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾ ਏਕવਾਸਨવਾਸਿਤਾ, ਤੇਸਂ ਅਨੇਕਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ વਿਰਜਂ વੀਤਮਲਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿ। ਸਹ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਜਿਨਜਟਾવਾਕਚੀਰਤਿਦਣ੍ਡਕਮਣ੍ਡਲੁਕੇਸਾ ਚ ਮਸ੍ਸੂ ਚ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾ। ਭਣ੍ਡੁਕਾਸਾਯવਤ੍ਥવਸਨੋ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਤ੍ਤਚੀવਰਧਰੋ ਅਨ੍વਤ੍ਥਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਜਲਿਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ – ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਸਾવਕੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ।
ਤਿਸ੍ਸਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦੁਤਿਯੋ।
੩. ਪੁਣ੍ਣਕਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੨.
ਅਨੇਜਂ ਮੂਲਦਸ੍ਸਾવਿਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪੁਣ੍ਣਕੋ]
ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਂ।
ਕਿਂਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਇਸਯੋ ਮਨੁਜਾ, ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦੇવਤਾਨਂ।
ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੁ ਪੁਥੂਧ ਲੋਕੇ, ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ॥
ਅਨੇਜਂ ਮੂਲਦਸ੍ਸਾવਿਨ੍ਤਿ ਏਜਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ ਸਾ ਏਜਾ ਤਣ੍ਹਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪਹੀਨਾ ਮੂਲਦਸ੍ਸਾવਿਨ੍ਤਿ ਭਗવਾ ਮੂਲਦਸ੍ਸਾવੀ ਹੇਤੁਦਸ੍ਸਾવੀ ਨਿਦਾਨਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮ੍ਭવਦਸ੍ਸਾવੀ ਪਭવਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਾવੀ ਆਹਾਰਦਸ੍ਸਾવੀ ਆਰਮ੍ਮਣਦਸ੍ਸਾવੀ ਪਚ੍ਚਯਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮੁਦਯਦਸ੍ਸਾવੀ।
ਤੀਣਿ ਅਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ – ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ, ਦੋਸੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ, ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ।
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਤੀਣਿਮਾਨਿ…ਪੇ॰… ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਲੋਭਜੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਦੋਸਜੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਮੋਹਜੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਨਿਰਯੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਯਾ વਾ ਪਨਞ੍ਞਾਪਿ ਕਾਚਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯੋ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਲੋਭਜੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਦੋਸਜੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਮੋਹਜੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਾ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਯਾ વਾ ਪਨਞ੍ਞਾਪਿ ਕਾਚਿ ਸੁਗਤਿਯੋ ਦੇવੇ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਚ ਅਤ੍ਤਭਾવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ’’। ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਕੁਸਲਮੂਲਾਨੀਤਿ ਭਗવਾ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਭਗવਾ ਮੂਲਦਸ੍ਸਾવੀ…ਪੇ॰… ਸਮੁਦਯਦਸ੍ਸਾવੀ।
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ ਕੁਸਲਭਾਗਿਯਾ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦਮੂਲਕਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮੋਸਰਣਾ। ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ ਭਗવਾ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਭਗવਾ ਮੂਲਦਸ੍ਸਾવੀ…ਪੇ॰… ਸਮੁਦਯਦਸ੍ਸਾવੀ।
ਅਥ વਾ, ਭਗવਾ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾ ਮੂਲਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਮੂਲਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ
ਅਥ વਾ, ਭਗવਾ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਚਕ੍ਖੁ ਮੂਲਂ ਚਕ੍ਖੁਰੋਗਾਨਂ, ਸੋਤਂ ਮੂਲਂ ਸੋਤਰੋਗਾਨਂ, ਘਾਨਂ ਮੂਲਂ ਘਾਨਰੋਗਾਨਂ, ਜਿવ੍ਹਾ ਮੂਲਂ ਜਿવ੍ਹਾਰੋਗਾਨਂ, ਕਾਯੋ ਮੂਲਂ ਕਾਯਰੋਗਾਨਂ, ਮਨੋ ਮੂਲਂ ਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਾਨ’’ਨ੍ਤਿ – ਭਗવਾ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਭਗવਾ ਮੂਲਦਸ੍ਸਾવੀ ਹੇਤੁਦਸ੍ਸਾવੀ ਨਿਦਾਨਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮ੍ਭવਦਸ੍ਸਾવੀ ਪਭવਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਾવੀ ਆਹਾਰਦਸ੍ਸਾવੀ ਆਰਮ੍ਮਣਦਸ੍ਸਾવੀ ਪਚ੍ਚਯਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮੁਦਯਦਸ੍ਸਾવੀਤਿ – ਅਨੇਜਂ ਮੂਲਦਸ੍ਸਾવੀ।
ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪੁਣ੍ਣਕੋਤਿ ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਆਯਸ੍ਮਾ ਪੁਣ੍ਣਕੋ
ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕੋ ਆਗਤੋਮ੍ਹਿ,
ਕਿਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਇਸਯੋ ਮਨੁਜਾਤਿ ਕਿਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਆਸਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਉਪਗਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾ। ਇਸਯੋਤਿ ਇਸਿਨਾਮਕਾ ਯੇ ਕੇਚਿ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਆਜੀવਕਾ ਨਿਗਣ੍ਠਾ ਜਟਿਲਾ ਤਾਪਸਾ। ਮਨੁਜਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ – ਕਿਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਇਸਯੋ ਮਨੁਜਾ।
ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦੇવਤਾਨਨ੍ਤਿ। ਖਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਖਤ੍ਤਿਯਜਾਤਿਕਾ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਭੋવਾਦਿਕਾ। ਦੇવਤਾਨਨ੍ਤਿ ਆਜੀવਕਸਾવਕਾਨਂ ਆਜੀવਕਾ ਦੇવਤਾ, ਨਿਗਣ੍ਠਸਾવਕਾਨਂ ਨਿਗਣ੍ਠਾ ਦੇવਤਾ, ਜਟਿਲਸਾવਕਾਨਂ ਜਟਿਲਾ ਦੇવਤਾ, ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸਾવਕਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਦੇવਤਾ, ਅવਿਰੁਦ੍ਧਕਸਾવਕਾਨਂ ਅવਿਰੁਦ੍ਧਕਾ
ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੁ ਪੁਥੂਧ ਲੋਕੇਤਿ ਯਞ੍ਞਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨਂ વਤ੍ਥਂ ਯਾਨਂ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧવਿਲੇਪਨਂ ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੂਤਿ ਯੇਪਿ ਯਞ੍ਞਂ ਏਸਨ੍ਤਿ ਗવੇਸਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਿ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨਂ વਤ੍ਥਂ ਯਾਨਂ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧવਿਲੇਪਨਂ ਸੇਯ੍ਯਾવਸਥਪਦੀਪੇਯ੍ਯਂ, ਤੇਪਿ ਯਞ੍ਞਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ। ਯੇਪਿ ਯਞ੍ਞਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨਂ…ਪੇ॰… ਪੁਥੂਤਿ ਯਞ੍ਞਾ વਾ ਏਤੇ ਪੁਥੂ, ਯਞ੍ਞਯਾਜਕਾ
ਕਥਂ ਯਞ੍ਞਯਾਜਕਾ વਾ ਏਤੇ ਪੁਥੂ? ਬਹੁਕਾ ਏਤੇ ਯਞ੍ਞਯਾਜਕਾ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ વੇਸ੍ਸਾ ਚ ਸੁਦ੍ਦਾ ਚ ਗਹਟ੍ਠਾ ਚ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਚ ਦੇવਾ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ – ਏવਂ ਯਞ੍ਞਯਾਜਕਾ વਾ ਏਤੇ ਪੁਥੂ।
ਕਥਂ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ વਾ ਏਤੇ ਪੁਥੂ? ਬਹੁਕਾ ਏਤੇ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ ਪੁਥੂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਕਪਣਦ੍ਧਿਕવਨਿਬ੍ਬਕਯਾਚਕਾ ਇਧ ਲੋਕੇਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇਤਿ ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੁ – ਪੁਥੂਧ ਲੋਕੇ।
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ। ਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ – ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ, ਦਿਟ੍ਠਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ, વਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ। ਕਤਮਾ ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ? ਪਕਤਿਯਾ ਲਕ੍ਖਣਂ ਅਞ੍ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ ਅਦਿਟ੍ਠਂ ਅਤੁਲਿਤਂ ਅਤੀਰਿਤਂ ਅવਿਭੂਤਂ ਅવਿਭਾવਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ
ਕਤਮਾ ਦਿਟ੍ਠਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ? ਪਕਤਿਯਾ ਲਕ੍ਖਣਂ ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਂ
ਕਤਮਾ વਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ? ਪਕਤਿਯਾ ਸਂਸਯਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ
ਅਪਰਾਪਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ – ਮਨੁਸ੍ਸਪੁਚ੍ਛਾ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਪੁਚ੍ਛਾ, ਨਿਮ੍ਮਿਤਪੁਚ੍ਛਾ। ਕਤਮਾ ਮਨੁਸ੍ਸਪੁਚ੍ਛਾ? ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਬੁਦ੍ਧਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਉਪਾਸਕਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਉਪਾਸਿਕਾਯੋ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਰਾਜਾਨੋ
ਕਤਮਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸਪੁਚ੍ਛਾ? ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਬੁਦ੍ਧਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨਾਗਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਸੁਪਣ੍ਣਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਯਕ੍ਖਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਸੁਰਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਇਨ੍ਦਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਦੇવਤਾਯੋ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ – ਅਯਂ ਅਮਨੁਸ੍ਸਪੁਚ੍ਛਾ।
ਕਤਮਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਪੁਚ੍ਛਾ? ਯਂ ਭਗવਾ ਰੂਪਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਾਤਿ ਮਨੋਮਯਂ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਂ ਅਹੀਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋ ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਬੁਦ੍ਧਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ
ਅਪਰਾਪਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ – ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਪੁਚ੍ਛਾ, ਪਰਤ੍ਥਪੁਚ੍ਛਾ, ਉਭਯਤ੍ਥਪੁਚ੍ਛਾ। ਅਪਰਾਪਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ – ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਤ੍ਥਪੁਚ੍ਛਾ, ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਤ੍ਥਪੁਚ੍ਛਾ, ਪਰਮਤ੍ਥਪੁਚ੍ਛਾ। ਅਪਰਾਪਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ – ਅਨવਜ੍ਜਤ੍ਥਪੁਚ੍ਛਾ, ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਤ੍ਥਪੁਚ੍ਛਾ, વੋਦਾਨਤ੍ਥਪੁਚ੍ਛਾ। ਅਪਰਾਪਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ – ਅਤੀਤਪੁਚ੍ਛਾ, ਅਨਾਗਤਪੁਚ੍ਛਾ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਚ੍ਛਾ। ਅਪਰਾਪਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ – ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਪੁਚ੍ਛਾ, ਬਹਿਦ੍ਧਾਪੁਚ੍ਛਾ
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਯਾਚਾਮਿ ਤਂ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮਿ ਤਂ ਪਸਾਦੇਮਿ ਤਂ ‘‘ਕਥਯਸ੍ਸੁ ਮੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ – ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ। ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਅਨੇਜਂ ਮੂਲਦਸ੍ਸਾવਿਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪੁਣ੍ਣਕੋ]
ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਂ।
ਕਿਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਇਸਯੋ ਮਨੁਜਾ, ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦੇવਤਾਨਂ।
ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੁ ਪੁਥੂਧ ਲੋਕੇ, ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
੧੩.
ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਇਸਯੋ ਮਨੁਜਾ, [ਪੁਣ੍ਣਕਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦੇવਤਾਨਂ।
ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੁ ਪੁਥੂਧ ਲੋਕੇ, ਆਸੀਸਮਾਨਾ ਪੁਣ੍ਣਕ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ ।
ਜਰਂ ਸਿਤਾ ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੁ॥
ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਇਸਯੋ ਮਨੁਜਾਤਿ। ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨવਚਨਮੇਤਂ – ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ। ਇਸਯੋਤਿ ਇਸਿਨਾਮਕਾ ਯੇ ਕੇਚਿ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਆਜੀવਕਾ ਨਿਗਣ੍ਠਾ ਮਨੁਜਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ – ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਇਸਯੋ ਮਨੁਜਾ ਪੁਣ੍ਣਕਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦੇવਤਾਨਨ੍ਤਿ। ਖਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਖਤ੍ਤਿਯਜਾਤਿਕਾ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਭੋવਾਦਿਕਾ। ਦੇવਤਾਨਨ੍ਤਿ ਆਜੀવਕਸਾવਕਾਨਂ ਆਜੀવਕਾ ਦੇવਤਾ…ਪੇ॰… ਦਿਸਾવਤਿਕਾਨਂ ਦਿਸਾ ਦੇવਤਾ। ਯੇ ਯੇਸਂ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ, ਤੇ ਤੇਸਂ ਦੇવਤਾਤਿ – ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦੇવਤਾਨਂ।
ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੁ ਪੁਥੂਧ ਲੋਕੇਤਿ। ਯਞ੍ਞਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨਂ…ਪੇ॰… ਸੇਯ੍ਯਾવਸਥਪਦੀਪੇਯ੍ਯਂ। ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੂਤਿ ਯੇਪਿ ਯਞ੍ਞਂ ਏਸਨ੍ਤਿ ਗવੇਸਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਸੇਯ੍ਯਾવਸਥਪਦੀਪੇਯ੍ਯਂ, ਤੇਪਿ ਯਞ੍ਞਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ। ਪੁਥੂਤਿ ਯਞ੍ਞਾ વਾ ਏਤੇ ਪੁਥੂ, ਯਞ੍ਞਯਾਜਕਾ વਾ ਏਤੇ ਪੁਥੂ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ વਾ ਏਤੇ ਪੁਥੂ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ વਾ ਏਤੇ ਪੁਥੂ। ਇਧ ਲੋਕੇਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇਤਿ ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੁ – ਪੁਥੂਧ ਲੋਕੇ।
ਆਸੀਸਮਾਨਾ ਪੁਣ੍ਣਕ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਆਸੀਸਮਾਨਾਤਿ ਰੂਪਪਟਿਲਾਭਂ
ਪੁਣ੍ਣਕ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਭਾવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂ ਆਸੀਸਮਾਨਾ ਏਤ੍ਥ ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਅਤ੍ਤਭਾવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂ ਆਸੀਸਮਾਨਾ…ਪੇ॰… ਏਤ੍ਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕੇਸੁ ਦੇવੇਸੁ ਅਤ੍ਤਭਾવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂ ਆਸੀਸਮਾਨਾ ਇਚ੍ਛਮਾਨਾ ਸਾਦਿਯਮਾਨਾ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨਾ ਪਿਹਯਮਾਨਾ ਅਭਿਜਪ੍ਪਮਾਨਾਤਿ ਆਸੀਸਮਾਨਾ
ਜਰਂ ਸਿਤਾ ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੂਤਿ ਜਰਾਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਬ੍ਯਾਧਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਮਰਣਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਯਦੇવ ਤੇ ਜਾਤਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਤਦੇવ ਤੇ ਜਰਾਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਯਦੇવ ਤੇ ਜਰਾਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਤਦੇવ ਤੇ ਬ੍ਯਾਧਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਯਦੇવ ਤੇ ਬ੍ਯਾਧਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਤਦੇવ ਤੇ ਮਰਣਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਯਦੇવ ਤੇ ਮਰਣਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਤਦੇવ ਤੇ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਯਦੇવ ਤੇ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਤਦੇવ ਤੇ ਗਤਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਯਦੇવ ਤੇ ਗਤਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਤਦੇવ ਤੇ ਉਪਪਤ੍ਤਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਯਦੇવ ਤੇ ਉਪਪਤ੍ਤਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਤਦੇવ ਤੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਯਦੇવ ਤੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਤਦੇવ ਤੇ ਭવਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਯਦੇવ ਤੇ ਭવਨਿਸ੍ਸਿਤਾ
‘‘ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਇਸਯੋ ਮਨੁਜਾ, [ਪੁਣ੍ਣਕਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦੇવਤਾਨਂ।
ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੁ ਪੁਥੂਧ ਲੋਕੇ, ਆਸੀਸਮਾਨਾ ਪੁਣ੍ਣਕ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ।
ਜਰਂ ਸਿਤਾ ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੂ’’ਤਿ॥
੧੪.
ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਇਸਯੋ ਮਨੁਜਾ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪੁਣ੍ਣਕੋ]
ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦੇવਤਾਨਂ।
ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੁ ਪੁਥੂਧ ਲੋਕੇ, ਕਚ੍ਚਿਸੁ ਤੇ ਭਗવਾ ਯਞ੍ਞਪਥੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ।
ਅਤਾਰੁਂ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ, ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ॥
ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਇਸਯੋ ਮਨੁਜਾਤਿ। ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ…ਪੇ॰…।
ਕਚ੍ਚਿਸੁ ਤੇ ਭਗવਾ ਯਞ੍ਞਪਥੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾਤਿ। ਕਚ੍ਚਿਸੂਤਿ ਸਂਸਯਪੁਚ੍ਛਾ વਿਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਪੁਚ੍ਛਾ ਅਨੇਕਂਸਪੁਚ੍ਛਾ – ‘‘ਏવਂ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਨੁ ਖੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ – ਕਚ੍ਚਿਸੁ। ਤੇਤਿ ਯਞ੍ਞਯਾਜਕਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਕਚ੍ਚਿਸੁ ਤੇ ਭਗવਾ। ਯਞ੍ਞਪਥੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾਤਿ ਯਞ੍ਞੋਯੇવ વੁਚ੍ਚਤਿ ਯਞ੍ਞਪਥੋ। ਯਥਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਅਰਿਯਪਥੋ ਦੇવਮਗ੍ਗੋ ਦੇવਪਥੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਮਗ੍ਗੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਥੋ, ਏવਮੇવ ਯਞ੍ਞੋਯੇવ વੁਚ੍ਚਤਿ ਯਞ੍ਞਪਥੋ। ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾਤਿ ਯਞ੍ਞਪਥੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰਿਨੋ ਸਾਤਚ੍ਚਕਾਰਿਨੋ ਅਟ੍ਠਿਤਕਾਰਿਨੋ ਅਨੋਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਨੋ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚ੍ਛਨ੍ਦਾ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰਾ ਤਚ੍ਚਰਿਤਾ ਤਬ੍ਬਹੁਲਾ ਤਗ੍ਗਰੁਕਾ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਾ ਤਪ੍ਪੋਣਾ ਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤਦਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਤੇਪਿ ਯਞ੍ਞਪਥੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ। ਯੇਪਿ ਯਞ੍ਞਂ ਏਸਨ੍ਤਿ ਗવੇਸਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਿ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨਂ…ਪੇ॰… ਸੇਯ੍ਯਾવਸਥਪਦੀਪੇਯ੍ਯਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰਿਨੋ…ਪੇ॰… ਤਦਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾ, ਤੇਪਿ ਯਞ੍ਞਪਥੇ
ਅਤਾਰੁਂ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਤਰਿਂਸੁ ਉਤ੍ਤਰਿਂਸੁ ਪਤਰਿਂਸੁ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਂਸੁ વੀਤਿવਤ੍ਤਿਂਸੁ। ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ ਮਾਰਿਸਾਤਿ – ਅਤਾਰੁ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ।
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ। ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਯਾਚਾਮਿ ਤਂ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮਿ ਤਂ ਪਸਾਦੇਮਿ ਤਂ ਕਥਯਸ੍ਸੁ ਮੇਤਿ – ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ – ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ। ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਇਸਯੋ ਮਨੁਜਾ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪੁਣ੍ਣਕੋ]
ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦੇવਤਾਨਂ।
ਯਞ੍ਞਮਕਪ੍ਪਯਿਂਸੁ
ਅਤਾਰੁ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ, ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
੧੫.
ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ ਥੋਮਯਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਜੁਹਨ੍ਤਿ। [ਪੁਣ੍ਣਕਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਕਾਮਾਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚ ਲਾਭਂ, ਤੇ ਯਾਜਯੋਗਾ ਭવਰਾਗਰਤ੍ਤਾ।
ਨਾਤਰਿਂਸੁ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ॥
ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ ਥੋਮਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਜੁਹਨ੍ਤੀਤਿ। ਆਸੀਸਨ੍ਤੀਤਿ ਰੂਪਪਟਿਲਾਭਂ ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਦਪਟਿਲਾਭਂ ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ, ਗਨ੍ਧਪਟਿਲਾਭਂ ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ, ਰਸਪਟਿਲਾਭਂ ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਪਟਿਲਾਭਂ ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ, ਪੁਤ੍ਤਪਟਿਲਾਭਂ ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ, ਦਾਰਪਟਿਲਾਭਂ ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ, ਧਨਪਟਿਲਾਭਂ ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ, ਯਸਪਟਿਲਾਭਂ ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ, ਇਸ੍ਸਰਿਯਪਟਿਲਾਭਂ ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ, ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭਂ ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ…ਪੇ॰… ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭਂ ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ, ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕੇਸੁ ਦੇવੇਸੁ…ਪੇ॰… ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕੇਸੁ ਦੇવੇਸੁ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭਂ ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤਿ ਪਿਹਯਨ੍ਤੀਤਿ – ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ।
ਥੋਮਯਨ੍ਤੀਤਿ
ਕਥਂ ਫਲਂ ਥੋਮੇਨ੍ਤਿ? ਇਤੋ ਨਿਦਾਨਂ ਰੂਪਪਟਿਲਾਭੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕੇਸੁ ਦੇવੇਸੁ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਥੋਮੇਨ੍ਤਿ ਕਿਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ વਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਫਲਂ ਥੋਮੇਨ੍ਤਿ।
ਕਥਂ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੇ ਥੋਮੇਨ੍ਤਿ? ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ ਜਾਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਗੋਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਜ੍ਝਾਯਕਾ ਮਨ੍ਤਧਰਾ ਤਿਣ੍ਣਂ વੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ ਸਨਿਘਣ੍ਡੁਕੇਟੁਭਾਨਂ ਸਾਕ੍ਖਰਪ੍ਪਭੇਦਾਨਂ ਇਤਿਹਾਸਪਞ੍ਚਮਾਨਂ ਪਦਕਾ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾ ਲੋਕਾਯਤਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਅਨવਯਾਤਿ, વੀਤਰਾਗਾ વਾ ਰਾਗવਿਨਯਾਯ વਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, વੀਤਦੋਸਾ વਾ ਦੋਸવਿਨਯਾਯ વਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, વੀਤਮੋਹਾ વਾ ਮੋਹવਿਨਯਾਯ વਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਥੋਮੇਨ੍ਤਿ ਕਿਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ વਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੇ ਥੋਮੇਨ੍ਤੀਤਿ – ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ ਥੋਮਯਨ੍ਤਿ।
ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਰੂਪਪਟਿਲਾਭਂ ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਦਪਟਿਲਾਭਂ ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ, ਗਨ੍ਧਪਟਿਲਾਭਂ ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ, ਰਸਪਟਿਲਾਭਂ ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕੇਸੁ ਦੇવੇਸੁ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭਂ ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਜੁਹਨ੍ਤੀਤਿ ਜੁਹਨ੍ਤਿ ਦੇਨ੍ਤਿ ਯਜਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨ੍ਤਿ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨਂ વਤ੍ਥਂ ਯਾਨਂ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧવਿਲੇਪਨਂ ਸੇਯ੍ਯਾવਸਥਪਦੀਪੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ – ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ ਥੋਮਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਜੁਹਨ੍ਤਿ ਪੁਣ੍ਣਕਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਕਾਮਾਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚ ਲਾਭਨ੍ਤਿ ਰੂਪਪਟਿਲਾਭਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਾਮੇ ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਦਪਟਿਲਾਭਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਾਮੇ ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕੇਸੁ ਦੇવੇਸੁ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਾਮੇ ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਪਜਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ – ਕਾਮਾਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚ ਲਾਭਂ।
ਤੇ ਯਾਜਯੋਗਾ ਭવਰਾਗਰਤ੍ਤਾ ਨਾਤਰਿਂਸੁ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਤੇਤਿ ਯਞ੍ਞਯਾਜਕਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਯਾਜਯੋਗਾਤਿ ਯਾਜਯੋਗੇਸੁ ਯੁਤ੍ਤਾ ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਆਯੁਤ੍ਤਾ ਸਮਾਯੁਤ੍ਤਾ ਤਚ੍ਚਰਿਤਾ ਤਬ੍ਬਹੁਲਾ ਤਗ੍ਗਰੁਕਾ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਾ ਭવਰਾਗਰਤ੍ਤਾਤਿ ਭવਰਾਗੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਯੋ ਭવੇਸੁ ਭવਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਭવਰਾਗੋ ਭવਨਨ੍ਦੀ
ਨਾਤਰਿਂਸੁ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਤੇ ਯਾਜਯੋਗਾ ਭવਰਾਗਰਤ੍ਤਾ
‘‘ਆਸੀਸਨ੍ਤਿ ਥੋਮਯਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਜੁਹਨ੍ਤਿ। [ਪੁਣ੍ਣਕਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਕਾਮਾਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚ ਲਾਭਂ, ਤੇ ਯਾਜਯੋਗਾ ਭવਰਾਗਰਤ੍ਤਾ।
ਨਾਤਰਿਂਸੁ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀ’’ਤਿ॥
੧੬.
ਤੇ ਚੇ ਨਾਤਰਿਂਸੁ ਯਾਜਯੋਗਾ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪੁਣ੍ਣਕੋ]
ਯਞ੍ਞੇਹਿ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ।
ਅਥ ਕੋ ਚਰਹਿ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ, ਅਤਾਰਿ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ।
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ॥
ਤੇ ਚੇ ਨਾਤਰਿਂਸੁ ਯਾਜਯੋਗਾਤਿ ਤੇ ਯਞ੍ਞਯਾਜਕਾ ਯਾਜਯੋਗਾ ਭવਰਾਗਰਤ੍ਤਾ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਨਾਤਰਿਂਸੁ ਨ ਉਤ੍ਤਰਿਂਸੁ ਨ ਪਤਰਿਂਸੁ ਨ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਂਸੁ ਨ વੀਤਿવਤ੍ਤਿਂਸੁ, ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਾ ਅਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਅਨਿਸ੍ਸਟਾ
ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪੁਣ੍ਣਕੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਆਯਸ੍ਮਾ ਪੁਣ੍ਣਕੋ।
ਯਞ੍ਞੇਹਿ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸਾਤਿ। ਯਞ੍ਞੇਹੀਤਿ ਯਞ੍ਞੇਹਿ ਪਹੂਤੇਹਿ ਯਞ੍ਞੇਹਿ વਿવਿਧੇਹਿ ਯਞ੍ਞੇਹਿ ਪੁਥੂਹਿ। ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ ਮਾਰਿਸਾਤਿ – ਯਞ੍ਞੇਹਿ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ।
ਅਥ ਕੋ ਚਰਹਿ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ, ਅਤਾਰਿ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਅਥ ਕੋ ਏਸੋ ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਅਤਰਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਤਰਿ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿ વੀਤਿવਤ੍ਤਯਿ ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ ਮਾਰਿਸਾਤਿ – ਅਥ ਕੋ ਚਰਹਿ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ, ਅਤਾਰਿ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ।
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ। ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਯਾਚਾਮਿ ਤਂ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮਿ ਤਂ ਪਸਾਦੇਮਿ ਤਂ ਕਥਯਸ੍ਸੁ ਮੇਤਨ੍ਤਿ – ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ – ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ। ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ
‘‘ਤੇ ਚੇ ਨਾਤਰਿਂਸੁ ਯਾਜਯੋਗਾ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪੁਣ੍ਣਕੋ]
ਯਞ੍ਞੇਹਿ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ।
ਅਥ ਕੋ ਚਰਹਿ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ, ਅਤਾਰਿ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ।
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
੧੭.
ਸਙ੍ਖਾਯ ਲੋਕਸ੍ਮਿ ਪਰੋਪਰਾਨਿ, [ਪੁਣ੍ਣਕਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਯਸ੍ਸਿਞ੍ਜਿਤਂ ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ।
ਸਨ੍ਤੋ વਿਧੂਮੋ ਅਨੀਘੋ ਨਿਰਾਸੋ, ਅਤਾਰਿ ਸੋ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ॥
ਸਙ੍ਖਾਯ ਲੋਕਸ੍ਮਿ ਪਰੋਪਰਾਨੀਤਿ ਸਙ੍ਖਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ॰… ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਪਰੋਪਰਾਨੀਤਿ ਓਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਕਤ੍ਤਭਾવੋ, ਪਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਰਤ੍ਤਭਾવੋ ਓਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਕਰੂਪવੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਰવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਪਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਰਰੂਪવੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਰવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਯ ਲੋਕਸ੍ਮਿ ਪਰੋਪਰਾਨੀਤਿ ਪਰੋਪਰਾਨਿ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਙ੍ਖਾਯ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਰੋਗਤੋ ਗਣ੍ਡਤੋ…ਪੇ॰… ਨਿਸ੍ਸਰਣਤੋ ਸਙ੍ਖਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾਤਿ – ਸਙ੍ਖਾਯ ਲੋਕਸ੍ਮਿ ਪਰੋਪਰਾਨਿ। ਪੁਣ੍ਣਕਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਪੁਣ੍ਣਕਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਪੁਣ੍ਣਕਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਯਸ੍ਸਿਞ੍ਜਿਤਂ ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇਤਿ। ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਅਰਹਤੋ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ। ਇਞ੍ਜਿਤਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਿਞ੍ਜਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਜਿਤਂ ਮਾਨਿਞ੍ਜਿਤਂ ਕਿਲੇਸਿਞ੍ਜਿਤਂ ਕਾਮਿਞ੍ਜਿਤਂ। ਯਸ੍ਸਿਮੇ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾ। ਕੁਹਿਞ੍ਚੀਤਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾ। ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਆਯਤਨਲੋਕੇਤਿ – ਯਸ੍ਸਿਞ੍ਜਿਤਂ ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ।
ਸਨ੍ਤੋ વਿਧੂਮੋ ਅਨੀਘੋ ਨਿਰਾਸੋ, ਅਤਾਰਿ ਸੋ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ। ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਰਾਗਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤੋ, ਦੋਸਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਮੋਹਸ੍ਸ… ਕੋਧਸ੍ਸ… ਉਪਨਾਹਸ੍ਸ… ਮਕ੍ਖਸ੍ਸ… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ વੂਪਸਮਿਤਤ੍ਤਾ વਿਜ੍ਝਾਤਤ੍ਤਾ વਿਧੂਮੋਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ વਿਧੂਮਿਤਂ વਿਧਮਿਤਂ ਸੋਸਿਤਂ વਿਸੋਸਿਤਂ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਤਂ
ਮਾਨੋ
ਜਿવ੍ਹਾ ਸੁਜਾ ਹਦਯਂ
ਅਪਿ
ਅਪਿ ਚ, ਕੋਧਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਪਰਿਤ੍ਤਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਅਤ੍ਥਿ ਕਞ੍ਚਿ
ਕੋਧਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ વਿਧੂਮੋ, ਕੋਧવਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ વਿਧੂਮੋ, ਕੋਧਹੇਤੁਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ વਿਧੂਮੋ, ਕੋਧਹੇਤੁਸ੍ਸ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ વਿਧੂਮੋ। ਅਨੀਘੋਤਿ ਰਾਗੋ ਨੀਘੋ, ਦੋਸੋ ਨੀਘੋ, ਮੋਹੋ ਨੀਘੋ, ਕੋਧੋ ਨੀਘੋ, ਉਪਨਾਹੋ ਨੀਘੋ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਨੀਘਾ। ਯਸ੍ਸੇਤੇ ਨੀਘਾ ਪਹੀਨਾ
ਨਿਰਾਸੋਤਿ ਆਸਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਯਸ੍ਸੇਸਾ ਆਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾ, ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਨਿਰਾਸੋ। ਜਾਤੀਤਿ ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਮ੍ਹਿ ਤਮ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯੇ ਜਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਿ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਆਯਤਨਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭੋ। ਜਰਾਤਿ ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਮ੍ਹਿ ਤਮ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯੇ ਜਰਾ ਜੀਰਣਤਾ ਖਣ੍ਡਿਚ੍ਚਂ ਪਾਲਿਚ੍ਚਂ વਲਿਤ੍ਤਚਤਾ ਆਯੁਨੋ ਸਂਹਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਰਿਪਾਕੋ। ਸਨ੍ਤੋ વਿਧੂਮੋ ਅਨੀਘੋ ਨਿਰਾਸੋ, ਅਤਾਰਿ ਸੋ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਯੋ ਸਨ੍ਤੋ ਚ વਿਧੂਮੋ ਚ ਅਨੀਘੋ ਚ ਨਿਰਾਸੋ ਚ, ਸੋ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਅਤਰਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਤਰਿ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿ વੀਤਿવਤ੍ਤਯੀਤਿ
‘‘ਸਙ੍ਖਾਯ
ਯਸ੍ਸਿਞ੍ਜਿਤਂ ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ।
ਸਨ੍ਤੋ વਿਧੂਮੋ ਅਨੀਘੋ ਨਿਰਾਸੋ, ਅਤਾਰਿ ਸੋ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀ’’ਤਿ॥
ਸਹਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ…ਪੇ॰… ਪਞ੍ਜਲਿਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ – ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਸਾવਕੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ।
ਪੁਣ੍ਣਕਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਤਤਿਯੋ।
੪. ਮੇਤ੍ਤਗੂਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੮.
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਮੇਤ੍ਤਗੂ]
ਮਞ੍ਞਾਮਿ ਤਂ વੇਦਗੂ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਂ।
ਕੁਤੋ ਨੁ ਦੁਕ੍ਖਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ ਇਮੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਮਨੇਕਰੂਪਾ॥
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ। ਪੁਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ – ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ, ਦਿਟ੍ਠਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ, વਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ। ਕਤਮਾ ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ? ਪਕਤਿਯਾ ਲਕ੍ਖਣਂ ਅਞ੍ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ ਅਦਿਟ੍ਠਂ ਅਤੁਲਿਤਂ ਅਤੀਰਿਤਂ ਅવਿਭੂਤਂ ਅવਿਭਾવਿਤਂ। ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਤੁਲਨਾਯ ਤੀਰਣਾਯ વਿਭੂਤਤ੍ਥਾਯ વਿਭਾવਨਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ – ਅਯਂ ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ।
ਕਤਮਾ ਦਿਟ੍ਠਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ? ਪਕਤਿਯਾ ਲਕ੍ਖਣਂ ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਂ ਤੁਲਿਤਂ ਤੀਰਿਤਂ વਿਭੂਤਂ વਿਭਾવਿਤਂ। ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਨ੍ਦਨਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ – ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ।
ਕਤਮਾ વਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ? ਪਕਤਿਯਾ ਸਂਸਯਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ ਹੋਤਿ વਿਮਤਿਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਜਾਤੋ – ‘‘ਏવਂ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਨੁ ਖੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ? ਸੋ વਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ – ਅਯਂ વਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ। ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ।
ਅਪਰਾਪਿ
ਕਤਮਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸਪੁਚ੍ਛਾ? ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਬੁਦ੍ਧਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨਾਗਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਸੁਪਣ੍ਣਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਯਕ੍ਖਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਸੁਰਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਇਨ੍ਦਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਦੇવਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ – ਅਯਂ ਅਮਨੁਸ੍ਸਪੁਚ੍ਛਾ।
ਕਤਮਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਪੁਚ੍ਛਾ? ਭਗવਾ ਰੂਪਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਾਤਿ ਮਨੋਮਯਂ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਂ ਅਹੀਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਸੋ ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਬੁਦ੍ਧਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਭਗવਾ વਿਸਜ੍ਜੇਤਿ। ਅਯਂ ਨਿਮ੍ਮਿਤਪੁਚ੍ਛਾ। ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ।
ਅਪਰਾਪਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ – ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਪੁਚ੍ਛਾ, ਪਰਤ੍ਥਪੁਚ੍ਛਾ, ਉਭਯਤ੍ਥਪੁਚ੍ਛਾ…ਪੇ॰… ਅਪਰਾਪਿ ਤਿਸ੍ਸੋ
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਯਾਚਾਮਿ ਤਂ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮਿ ਤਂ ਪਸਾਦੇਮਿ ਤਂ ‘‘ਕਥਯਸ੍ਸੁ ਮੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ – ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ। ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ।
ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਮੇਤ੍ਤਗੂਤਿ ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਮੇਤ੍ਤਗੂ।
ਮਞ੍ਞਾਮਿ ਤਂ વੇਦਗੂ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। વੇਦਗੂਤਿ ਤਂ ਮਞ੍ਞਾਮਿ, ਭਾવਿਤਤ੍ਤੋਤਿ વੇਦਗੂ ਭਾવਿਤਤ੍ਤੋਤਿ ਕਥਞ੍ਚ ਭਗવਾ વੇਦਗੂ? વੇਦਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਞਾਣਂ ਪਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ વੀਮਂਸਾ
વੇਦਾਨਿ
ਸਮਣਾਨਂ ਯਾਨੀਧਤ੍ਥਿ
ਸਬ੍ਬવੇਦਨਾਸੁ વੀਤਰਾਗੋ।
ਸਬ੍ਬਂ વੇਦਮਤਿਚ੍ਚ વੇਦਗੂ ਸੋਤਿ॥
ਏવਂ ਭਗવਾ વੇਦਗੂ।
ਕਥਂ
ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍વਾ ਨੇવ ਸੁਮਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਦੁਮ੍ਮਨੋ; ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ વਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ। ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ, ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਿਤ੍વਾ, ਜਿવ੍ਹਾਯ ਰਸਂ ਸਾਯਿਤ੍વਾ, ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਿਤ੍વਾ, ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ
ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍વਾ ਮਨਾਪਂ ਰੂਪਂ ਨਾਭਿਗਿਜ੍ਝਤਿ ਨਾਭਿਹਂਸਤਿ
ਚਕ੍ਖੁਨਾ
ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍વਾ ਰਜਨੀਯੇ ਨ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਦੁਸ੍ਸਨੀਯੇ
ਦਿਟ੍ਠੇ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤੋ, ਸੁਤੇ ਸੁਤਮਤ੍ਤੋ, ਮੁਤੇ ਮੁਤਮਤ੍ਤੋ, વਿਞ੍ਞਾਤੇ વਿਞ੍ਞਾਤਮਤ੍ਤੋ। ਦਿਟ੍ਠੇ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ, ਸੁਤੇ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ, ਮੁਤੇ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਤੇ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ। ਦਿਟ੍ਠੇ ਅਨੂਪਯੋ
ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਭਗવਤੋ ਚਕ੍ਖੁ, ਪਸ੍ਸਤਿ ਭਗવਾ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ, ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਭਗવਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਭਗવਾ। ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਭਗવਤੋ ਸੋਤਂ, ਸੁਣਾਤਿ ਭਗવਾ ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ, ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਭਗવਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਭਗવਾ। ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਭਗવਤੋ ਘਾਨਂ, ਘਾਯਤਿ ਭਗવਾ ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ, ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਭਗવਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਭਗવਾ। ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਭਗવਤੋ ਜਿવ੍ਹਾ, ਸਾਯਤਿ ਭਗવਾ ਜਿવ੍ਹਾਯ ਰਸਂ, ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਭਗવਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਭਗવਾ। ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਭਗવਤੋ ਕਾਯੋ, ਫੁਸਤਿ ਭਗવਾ ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਭਗવਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਭਗવਾ। ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਭਗવਤੋ ਮਨੋ, વਿਜਾਨਾਤਿ ਭਗવਾ ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ, ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਭਗવਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਭਗવਾ।
ਚਕ੍ਖੁ ਰੂਪਾਰਾਮਂ ਰੂਪਰਤਂ ਰੂਪਸਮ੍ਮੁਦਿਤਂ, ਤਂ ਭਗવਤੋ
‘‘ਦਨ੍ਤਂ ਨਯਨ੍ਤਿ ਸਮਿਤਿਂ, ਦਨ੍ਤਂ ਰਾਜਾਭਿਰੂਹਤਿ।
ਦਨ੍ਤੋ
‘‘વਰਮਸ੍ਸਤਰਾ ਦਨ੍ਤਾ, ਆਜਾਨੀਯਾ ਚ
ਕੁਞ੍ਜਰਾ ਚ
‘‘ਨ ਹਿ ਏਤੇਹਿ ਯਾਨੇਹਿ, ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਅਗਤਂ ਦਿਸਂ।
ਯਥਾਤ੍ਤਨਾ ਸੁਦਨ੍ਤੇਨ, ਦਨ੍ਤੋ ਦਨ੍ਤੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ॥
‘‘વਿਧਾਸੁ
ਦਨ੍ਤਭੂਮਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਲੋਕੇ વਿਜਿਤਾવਿਨੋ॥
‘‘ਯਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ।
ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਝ ਇਮਂ ਪਰਞ੍ਚ ਲੋਕਂ, ਕਾਲਂ ਕਙ੍ਖਤਿ ਭਾવਿਤੋ ਸ ਦਨ੍ਤੋ’’ਤਿ
ਏવਂ ਭਗવਾ ਭਾવਿਤਤ੍ਤੋਤਿ।
ਮਞ੍ਞਾਮਿ ਤਂ વੇਦਗੂ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਂ, ਕੁਤੋ ਨੁ ਦੁਕ੍ਖਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ ਇਮੇਤਿ। ਕੁਤੋ ਨੂਤਿ ਸਂਸਯਪੁਚ੍ਛਾ વਿਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਪੁਚ੍ਛਾ ਅਨੇਕਂਸਪੁਚ੍ਛਾ – ‘‘ਏવਂ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਨੁ ਖੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ – ਕੁਤੋ ਨੁ। ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਂ, ਜਰਾਦੁਕ੍ਖਂ, ਬ੍ਯਾਧਿਦੁਕ੍ਖਂ, ਮਰਣਦੁਕ੍ਖਂ, ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਦੁਕ੍ਖਂ, ਬ੍ਯਸਨਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਨੇਰਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਮਾਨੁਸਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਗਬ੍ਭਟ੍ਠਿਤਿਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਗਬ੍ਭવੁਟ੍ਠਾਨਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਜਾਤਸ੍ਸੂਪਨਿਬਨ੍ਧਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਜਾਤਸ੍ਸ ਪਰਾਧੇਯ੍ਯਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਤ੍ਤੂਪਕ੍ਕਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਪਰੂਪਕ੍ਕਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਂ, ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਂ, વਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਂ
ਯੇ ਕੇਚਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਮਨੇਕਰੂਪਾਤਿ। ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨવਚਨਮੇਤਂ – ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ। ਲੋਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਦੇવਲੋਕੇ ਖਨ੍ਧਲੋਕੇ ਧਾਤੁਲੋਕੇ ਆਯਤਨਲੋਕੇ। ਅਨੇਕਰੂਪਾਤਿ ਅਨੇਕવਿਧਾ ਨਾਨਾਪ੍ਪਕਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ – ਯੇ ਕੇਚਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਮਨੇਕਰੂਪਾ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਮੇਤ੍ਤਗੂ]
ਮਞ੍ਞਾਮਿ ਤਂ વੇਦਗੂ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਂ।
ਕੁਤੋ ਨੁ ਦੁਕ੍ਖਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ ਇਮੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਮਨੇਕਰੂਪਾ’’ਤਿ॥
੧੯.
ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વੇ ਮਂ ਪਭવਂ ਅਪੁਚ੍ਛਸਿ, [ਮੇਤ੍ਤਗੂਤਿ ਭਗવਾ]
ਤਂ ਤੇ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ ਯਥਾ ਪਜਾਨਂ।
ਉਪਧਿਨਿਦਾਨਾ ਪਭવਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਮਨੇਕਰੂਪਾ॥
ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વੇ ਮਂ ਪਭવਂ ਅਪੁਚ੍ਛਸੀਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਜਰਾਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਧਿਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮਰਣਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ। ਪਭવਂ ਅਪੁਚ੍ਛਸੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਪੁਚ੍ਛਸਿ ਹੇਤੁਂ ਪੁਚ੍ਛਸਿ ਨਿਦਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਸਿ ਸਮ੍ਭવਂ ਪੁਚ੍ਛਸਿ ਮੇਤ੍ਤਗੂਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਭਗવਾਤਿ
ਤਂ ਤੇ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ ਯਥਾ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ ਹੇਤੁਂ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ ਨਿਦਾਨਂ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ ਸਮ੍ਭવਂ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ ਪਭવਂ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ ਆਹਾਰਂ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ ਪਚ੍ਚਯਂ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ ਸਮੁਦਯਂ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਪਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਾਮਿ ਪਟ੍ਠਪੇਸ੍ਸਾਮਿ વਿવਰਿਸ੍ਸਾਮਿ વਿਭਜਿਸ੍ਸਾਮਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਕਾਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ – ਤਂ ਤੇ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ। ਯਥਾ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿવਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ। ਨ ਇਤਿਹੀਤਿਹਂ ਨ ਇਤਿਕਿਰਾਯ ਨ ਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਨ ਪਿਟਕਸਮ੍ਪਦਾਯ
ਉਪਧਿਨਿਦਾਨਾ ਪਭવਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ। ਉਪਧੀਤਿ ਦਸ ਉਪਧੀ – ਤਣ੍ਹੂਪਧਿ, ਦਿਟ੍ਠੂਪਧਿ, ਕਿਲੇਸੂਪਧਿ, ਕਮ੍ਮੂਪਧਿ, ਦੁਚ੍ਚਰਿਤੂਪਧਿ, ਆਹਾਰੂਪਧਿ, ਪਟਿਘੂਪਧਿ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਧਾਤੁਯੋ ਉਪਧੀ, ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ ਉਪਧੀ, ਛ વਿਞ੍ਞਾਣਕਾਯਾ ਉਪਧੀ, ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਮਨਟ੍ਠੇਨ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਂ ਜਰਾਦੁਕ੍ਖਂ ਬ੍ਯਾਧਿਦੁਕ੍ਖਂ ਮਰਣਦੁਕ੍ਖਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਦੁਕ੍ਖਂ ਨੇਰਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨਂ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਦਿਤੋ ਸਮੁਦਾਗਮਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਤੋ ਨਿਰੋਧੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਕਮ੍ਮਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ વਿਪਾਕੋ, વਿਪਾਕਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਾਮਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਰੂਪਂ, ਰੂਪਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਾਮਂ, ਜਾਤਿਯਾ ਅਨੁਗਤਂ, ਜਰਾਯ ਅਨੁਸਟਂ, ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤਂ, ਮਰਣੇਨ ਅਬ੍ਭਾਹਤਂ, ਦੁਕ੍ਖੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਅਤਾਣਂ ਅਲੇਣਂ ਅਸਰਣਂ ਅਸਰਣੀਭੂਤਂ – ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾ। ਇਮੇ ਦੁਕ੍ਖਾ ਉਪਧਿਨਿਦਾਨਾ ਉਪਧਿਹੇਤੁਕਾ ਉਪਧਿਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਧਿਕਾਰਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਭવਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਾਤੁਭવਨ੍ਤੀਤਿ – ਉਪਧਿਨਿਦਾਨਾ ਪਭવਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾ।
ਯੇ ਕੇਚਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਮਨੇਕਰੂਪਾਤਿ। ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨવਚਨਮੇਤਂ – ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ। ਲੋਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਦੇવਲੋਕੇ ਖਨ੍ਧਲੋਕੇ ਧਾਤੁਲੋਕੇ ਅਨੇਕਰੂਪਾਤਿ ਅਨੇਕવਿਧਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ – ਯੇ ਕੇਚਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਮਨੇਕਰੂਪਾ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ
ਤਂ ਤੇ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ ਯਥਾ ਪਜਾਨਂ।
ਉਪਧਿਨਿਦਾਨਾ ਪਭવਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਮਨੇਕਰੂਪਾ’’ਤਿ॥
੨੦.
ਯੋ વੇ ਅવਿਦ੍વਾ ਉਪਧਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਦੁਕ੍ਖਮੁਪੇਤਿ ਮਨ੍ਦੋ।
ਤਸ੍ਮਾ ਪਜਾਨਂ ਉਪਧਿਂ ਨ ਕਯਿਰਾ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਜਾਤਿਪ੍ਪਭવਾਨੁਪਸ੍ਸੀ॥
ਯੋ વੇ ਅવਿਦ੍વਾ ਉਪਧਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ। ਯੋਤਿ ਯੋ ਯਾਦਿਸੋ ਯਥਾਯੁਤ੍ਤੋ ਯਥਾવਿਹਿਤੋ ਯਥਾਪਕਾਰੋ ਯਂਠਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਯਂਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ વਾ વੇਸ੍ਸੋ વਾ ਸੁਦ੍ਦੋ વਾ ਗਹਟ੍ਠੋ વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ વਾ ਦੇવੋ વਾ ਮਨੁਸ੍ਸੋ વਾ। ਅવਿਦ੍વਾਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਗਤੋ ਅਞ੍ਞਾਣੀ ਅવਿਭਾવੀ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ। ਉਪਧਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹੂਪਧਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਦਿਟ੍ਠੂਪਧਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਕਿਲੇਸੂਪਧਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਕਮ੍ਮੂਪਧਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਦੁਚ੍ਚਰਿਤੂਪਧਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਆਹਾਰੂਪਧਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਟਿਘੂਪਧਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਧਾਤੁਯੋ ਉਪਧੀ ਕਰੋਤਿ, ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ ਉਪਧੀ ਕਰੋਤਿ, ਛ વਿਞ੍ਞਾਣਕਾਯੇ ਉਪਧੀ ਕਰੋਤਿ ਜਨੇਤਿ ਸਞ੍ਜਨੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀਤਿ – ਅવਿਦ੍વਾ ਉਪਧਿਂ ਕਰੋਤਿ।
ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਦੁਕ੍ਖਮੁਪੇਤਿ ਮਨ੍ਦੋਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਂ ਜਰਾਦੁਕ੍ਖਂ ਬ੍ਯਾਧਿਦੁਕ੍ਖਂ ਮਰਣਦੁਕ੍ਖਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਦੁਕ੍ਖਂ ਏਤਿ ਸਮੁਪੇਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਰਾਮਸਤਿ ਅਭਿਨਿવਿਸਤੀਤਿ – ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਦੁਕ੍ਖਮੁਪੇਤਿ। ਮਨ੍ਦੋਤਿ ਮਨ੍ਦੋ ਮੋਮੁਹੋ ਅવਿਦ੍વਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਗਤੋ ਅਞ੍ਞਾਣੀ ਅવਿਭਾવੀ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋਤਿ – ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਦੁਕ੍ਖਮੁਪੇਤਿ ਮਨ੍ਦੋ।
ਤਸ੍ਮਾ ਪਜਾਨਂ ਉਪਧਿਂ ਨ ਕਯਿਰਾਤਿ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਤਂਕਾਰਣਾ ਤਂਹੇਤੁ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਤਂਨਿਦਾਨਾ ਏਤਂ ਆਦੀਨવਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਉਪਧੀਸੂਤਿ ਤਸ੍ਮਾ। ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿવਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਜਾਨਨ੍ਤੋ ਉਪਧਿਂ ਨ ਕਯਿਰਾਤਿ ਤਣ੍ਹੂਪਧਿਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਦਿਟ੍ਠੂਪਧਿਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਕਿਲੇਸੂਪਧਿਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਦੁਚ੍ਚਰਿਤੂਪਧਿਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਆਹਾਰੂਪਧਿਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਪਟਿਘੂਪਧਿਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਧਾਤੁਯੋ ਉਪਧੀ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਿ
ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਜਰਾਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਧਿਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮਰਣਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ। ਪਭવਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਹੇਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਨਿਦਾਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਸਮ੍ਭવਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਭવਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਆਹਾਰਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਚ੍ਚਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਸਮੁਦਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ। ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ। ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ॰… ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਇਮਾਯ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮੁਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ – ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਜਾਤਿਪ੍ਪਭવਾਨੁਪਸ੍ਸੀ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਯੋ વੇ ਅવਿਦ੍વਾ ਉਪਧਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਦੁਕ੍ਖਮੁਪੇਤਿ ਮਨ੍ਦੋ।
ਤਸ੍ਮਾ
੨੧.
ਯਂ ਤਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹ ਅਕਿਤ੍ਤਯੀ ਨੋ, ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹਿ।
ਕਥਂ ਨੁ ਧੀਰਾ વਿਤਰਨ੍ਤਿ ਓਘਂ, ਜਾਤਿਂ ਜਰਂ ਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦવਞ੍ਚ।
ਤਂ ਮੇ ਮੁਨੀ ਸਾਧੁ વਿਯਾਕਰੋਹਿ, ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ॥
ਯਂ ਤਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹ ਅਕਿਤ੍ਤਯੀ ਨੋਤਿ ਯਂ ਤਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹ ਅਯਾਚਿਮ੍ਹ ਅਜ੍ਝੇਸਿਮ੍ਹ ਪਸਾਦਯਿਮ੍ਹ। ਅਕਿਤ੍ਤਯੀ ਨੋਤਿ ਕਿਤ੍ਤਿਤਂ
ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ, ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਯਾਚਾਮ, ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮ, ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਪਸਾਦੇਮ, ਉਤ੍ਤਰਿ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ। ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਇਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹਿ।
ਕਥਂ ਨੁ ਧੀਰਾ વਿਤਰਨ੍ਤਿ ਓਘਂ, ਜਾਤਿਂ ਜਰਂ ਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦવਞ੍ਚਾਤਿ। ਕਥਂ ਨੂਤਿ ਸਂਸਯਪੁਚ੍ਛਾ વਿਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਪੁਚ੍ਛਾ ਅਨੇਕਂਸਪੁਚ੍ਛਾ – ‘‘ਏવਂ ਨੁ ਖੋ, ਨਨੁ ਖੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ – ਕਥਂ ਨੁ। ਧੀਰਾਤਿ ਧੀਰਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਪਞ੍ਞવਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੋ ਞਾਣਿਨੋ વਿਭਾવਿਨੋ ਮੇਧਾવਿਨੋ ਓਘਨ੍ਤਿ ਕਾਮੋਘਂ ਭવੋਘਂ ਦਿਟ੍ਠੋਘਂ ਅવਿਜ੍ਜੋਘਂ। ਜਾਤੀਤਿ ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਮ੍ਹਿ ਤਮ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯੇ ਜਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਿ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਆਯਤਨਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭੋ। ਜਰਾਤਿ ਯਾ ਸੋਕੋਤਿ ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਭੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਰੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸੀਲਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸੋਕੋ ਸੋਚਨਾ ਸੋਚਿਤਤ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤੋਸੋਕੋ ਅਨ੍ਤੋਪਰਿਸੋਕੋ ਅਨ੍ਤੋਡਾਹੋ ਅਨ੍ਤੋਪਰਿਡਾਹੋ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿਜ੍ਝਾਯਨਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਸੋਕਸਲ੍ਲਂ। ਪਰਿਦੇવੋਤਿ ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਭੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਰੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸੀਲਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਦੇવੋ ਪਰਿਦੇવੋ ਆਦੇવਨਾ ਪਰਿਦੇવਨਾ ਆਦੇવਿਤਤ੍ਤਂ ਪਰਿਦੇવਿਤਤ੍ਤਂ વਾਚਾ ਪਲਾਪੋ
ਕਥਂ ਨੁ ਧੀਰਾ વਿਤਰਨ੍ਤਿ ਓਘਂ, ਜਾਤਿਂ ਜਰਂ ਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦવਞ੍ਚਾਤਿ ਧੀਰਾ ਕਥਂ ਓਘਞ੍ਚ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਸੋਕਞ੍ਚ ਪਰਿਦੇવਞ੍ਚ ਤਰਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਪਤਰਨ੍ਤਿ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ
ਤਂ ਮੇ ਮੁਨੀ ਸਾਧੁ વਿਯਾਕਰੋਹੀਤਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਯਂ ਯਾਚਾਮਿ ਯਂ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮਿ ਯਂ ਪਸਾਦੇਮਿ। ਮੁਨੀਤਿ ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ
ਕਤਮਂ ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯਂ? ਤਿવਿਧਾਨਂ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਤਿવਿਧਂ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਕਾਯਾਰਮ੍ਮਣੇ ਞਾਣਂ ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਕਾਯਪਰਿਞ੍ਞਾ ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਪਰਿਞ੍ਞਾਸਹਗਤੋ ਮਗ੍ਗੋ ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਕਾਯੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਇਦਂ ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯਂ।
ਕਤਮਂ વਚੀਮੋਨੇਯ੍ਯਂ? ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾਨਂ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਂ ਪਹਾਨਂ વਚੀਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ વਚੀਸੁਚਰਿਤਂ વਚੀਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। વਾਚਾਰਮ੍ਮਣੇ ਞਾਣਂ વਚੀਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। વਾਚਾਪਰਿਞ੍ਞਾ વਚੀਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਪਰਿਞ੍ਞਾਸਹਗਤੋ
ਕਤਮਂ ਮਨੋਮੋਨੇਯ੍ਯਂ? ਤਿવਿਧਾਨਂ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਮਨੋਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਤਿવਿਧਂ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ ਮਨੋਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਚਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਞਾਣਂ ਮਨੋਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਞ੍ਞਾ ਮਨੋਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਪਰਿਞ੍ਞਾਸਹਗਤੋ ਮਗ੍ਗੋ ਮਨੋਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਚਿਤ੍ਤੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਮਨੋਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ ਸਞ੍ਞਾવੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਮਨੋਮੋਨੇਯ੍ਯਂ। ਇਦਂ ਮਨੋਮੋਨੇਯ੍ਯਂ
ਕਾਯਮੁਨਿਂ વਚੀਮੁਨਿਂ
ਮੁਨਿਂ ਮੋਨੇਯ੍ਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਆਹੁ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਹਾਯਿਨਂ॥
ਕਾਯਮੁਨਿਂ વਚੀਮੁਨਿਂ, ਮਨੋਮੁਨਿਮਨਾਸવਂ।
ਮੁਨਿਂ ਮੋਨੇਯ੍ਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਆਹੁ ਨਿਨ੍ਹਾਤਪਾਪਕਨ੍ਤਿ॥
ਇਮੇਹਿ
ਨ ਮੋਨੇਨ ਮੁਨੀ
ਯੋ ਚ ਤੁਲਂવ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ, વਰਮਾਦਾਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ॥
ਪਾਪਾਨਿ ਪਰਿવਜ੍ਜੇਤਿ, ਸ ਮੁਨੀ ਤੇਨ ਸੋ ਮੁਨਿ।
ਯੋ ਮੁਨਾਤਿ ਉਭੋ ਲੋਕੇ, ਮੁਨਿ ਤੇਨ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
ਅਸਤਞ੍ਚ ਸਤਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ।
ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪੂਜਨੀਯੋ
ਸਾਧੁ વਿਯਾਕਰੋਹੀਤਿ ਤਂ ਸਾਧੁ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਤਂ ਮੇ ਮੁਨੀ ਸਾਧੁ વਿਯਾਕਰੋਹਿ। ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਤੁਲਿਤੋ ਤੀਰਿਤੋ વਿਭੂਤੋ વਿਭਾવਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋਤਿ – ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਯਂ ਤਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹ ਅਕਿਤ੍ਤਯੀ ਨੋ, ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹਿ।
ਕਥਂ ਨੁ ਧੀਰਾ વਿਤਰਨ੍ਤਿ ਓਘਂ, ਜਾਤਿਂ ਜਰਂ ਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦવਞ੍ਚ।
ਤਂ ਮੇ ਮੁਨੀ ਸਾਧੁ વਿਯਾਕਰੋਹਿ, ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ॥
੨੨.
ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਧਮ੍ਮਂ, [ਮੇਤ੍ਤਗੂਤਿ ਭਗવਾ]
ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੀਤਿਹਂ।
ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਂ, ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ॥
ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇવਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇ ਮੇਤ੍ਤਗੂਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ।
ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੀਤਿਹਨ੍ਤਿ। ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਞਾਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਤੁਲਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਤੀਰਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ વਿਭੂਤੇ ਧਮ੍ਮੇ વਿਭਾવਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਞਾਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਤੁਲਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਤੀਰਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ વਿਭੂਤੇ ਧਮ੍ਮੇ વਿਭਾવਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਅਥ વਾ, ਦੁਕ੍ਖੇ ਦਿਟ੍ਠੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਮੁਦਯੇ ਦਿਟ੍ਠੇ ਸਮੁਦਯਂ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਗ੍ਗੇ ਦਿਟ੍ਠੇ ਮਗ੍ਗਂ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਿਰੋਧੇ ਦਿਟ੍ਠੇ ਨਿਰੋਧਂ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਅਥ વਾ, ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਅਕਾਲਿਕਂ ਏਹਿਪਸ੍ਸਿਕਂ ਓਪਨੇਯ੍ਯਿਕਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ વਿਞ੍ਞੂਹੀਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ। ਅਨੀਤਿਹਨ੍ਤਿ ਨ ਇਤਿਹੀਤਿਹਂ ਨ ਇਤਿਕਿਰਾਯ ਨ ਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਨ ਪਿਟਕਸਮ੍ਪਦਾਯ ਨ ਤਕ੍ਕਹੇਤੁ ਨ ਨਯਹੇਤੁ ਨ ਆਕਾਰਪਰਿવਿਤਕ੍ਕੇਨ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਨ੍ਤਿਯਾ, ਸਾਮਂ ਸਯਮਭਿਞ੍ਞਾਤਂ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ, ਤਂ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ – ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੀਤਿਹਂ।
ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਨ੍ਤਿ ਯਂ વਿਦਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ ਸਤੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤੋ – ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਤੋ…ਪੇ॰… ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਤੋ। ਚਰਨ੍ਤਿ
ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। વਿਸਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ? વਿਸਤਾਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, વਿਸਾਲਾਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, વਿਸਟਾਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, વਿਸਮਾਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, વਿਸਕ੍ਕਤੀਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, વਿਸਂਹਰਤੀਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, વਿਸਂવਾਦਿਕਾਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, વਿਸਮੂਲਾਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, વਿਸਫਲਾਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, વਿਸਪਰਿਭੋਗਾਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, વਿਸਾਲਾ વਾ ਪਨ ਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਰੂਪੇ ਸਦ੍ਦੇ ਗਨ੍ਧੇ ਰਸੇ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ ਕੁਲੇ ਗਣੇ ਆવਾਸੇ ਲਾਭੇ ਯਸੇ ਪਸਂਸਾਯ ਸੁਖੇ ਚੀવਰੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਸੇਨਾਸਨੇ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇ ਕਾਮਧਾਤੁਯਾ ਰੂਪਧਾਤੁਯਾ ਅਰੂਪਧਾਤੁਯਾ ਕਾਮਭવੇ ਰੂਪਭવੇ ਅਰੂਪਭવੇ ਸਞ੍ਞਾਭવੇ ਅਸਞ੍ਞਾਭવੇ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਭવੇ ਏਕવੋਕਾਰਭવੇ ਚਤੁવੋਕਾਰਭવੇ ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰਭવੇ ਅਤੀਤੇ ਅਨਾਗਤੇ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤવਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ વਿਸਟਾ વਿਤ੍ਥਤਾਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ। ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਦੇવਲੋਕੇ ਖਨ੍ਧਲੋਕੇ ਧਾਤੁਲੋਕੇ ਆਯਤਨਲੋਕੇ। ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ
‘‘ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਧਮ੍ਮਂ, [ਮੇਤ੍ਤਗੂਤਿ ਭਗવਾ]
ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੀਤਿਹਂ।
ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਂ, ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ॥
੨੩.
ਤਞ੍ਚਾਹਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ, ਮਹੇਸਿ ਧਮ੍ਮਮੁਤ੍ਤਮਂ।
ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਂ, ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ॥
ਤਞ੍ਚਾਹਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਾਮੀਤਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ વਚਨਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ
ਮਹੇਸਿ ਧਮ੍ਮਮੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ। ਮਹੇਸੀਤਿ ਕਿਂ ਮਹੇਸਿ ਭਗવਾ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਏਸੀ ਗવੇਸੀ ਧਮ੍ਮਮੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਮੁਤ੍ਤਂਮਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਯੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ વਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਉਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਂ ਸੇਟ੍ਠਂ વਿਸੇਟ੍ਠਂ ਪਾਮੋਕ੍ਖਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪવਰਂ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ – ਮਹੇਸਿ ਧਮ੍ਮਮੁਤ੍ਤਮਂ।
ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਨ੍ਤਿ વਿਦਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ વਿਦਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ… ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਯਂ ਸਤੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤੋ – ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਚਰਨ੍ਤਿ ਚਰਨ੍ਤੋ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਇਰਿਯਨ੍ਤੋ વਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਪਾਲੇਨ੍ਤੋ ਯਪੇਨ੍ਤੋ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋਤਿ – ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਂ।
ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। વਿਸਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ…ਪੇ॰… વਿਸਟਾ વਿਤ੍ਥਤਾਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ। ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਆਯਤਨਲੋਕੇ। ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ વੇਸਾ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, ਲੋਕੇ વੇਤਂ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ ਸਤੋ ਤਰੇਯ੍ਯ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯ ਪਤਰੇਯ੍ਯ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ વੀਤਿવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਤਞ੍ਚਾਹਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ, ਮਹੇਸਿ ਧਮ੍ਮਮੁਤ੍ਤਮਂ।
ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਂ, ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ॥
੨੪.
ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਸਿ, [ਮੇਤ੍ਤਗੂਤਿ ਭਗવਾ]
ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇ।
ਏਤੇਸੁ ਨਨ੍ਦਿਞ੍ਚ ਨਿવੇਸਨਞ੍ਚ, ਪਨੁਜ੍ਜ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਭવੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇ॥
ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਸੀਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਜਾਨਾਸਿ ਆਜਾਨਾਸਿ વਿਜਾਨਾਸਿ ਪਟਿવਿਜਾਨਾਸਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਸੀਤਿ – ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਸਿ। ਮੇਤ੍ਤਗੂਤਿ ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਮੇਤ੍ਤਗੂਤਿ ਭਗવਾ।
ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ। ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਂ ਅਧੋਤਿ ਅਤੀਤਂ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ। ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਦੇવਲੋਕੋ; ਅਧੋਤਿ ਨਿਰਯਲੋਕੋ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ। ਅਥ વਾ, ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ; ਅਧੋਤਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ। ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਰੂਪਧਾਤੁ; ਅਧੋਤਿ ਕਾਮਧਾਤੁ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਰੂਪਧਾਤੁ। ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ; ਅਧੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ। ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਪਾਦਤਲਾ; ਅਧੋਤਿ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ વੇਮਜ੍ਝੇਤਿ – ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇ।
ਏਤੇਸੁ ਨਨ੍ਦਿਞ੍ਚ ਨਿવੇਸਨਞ੍ਚ, ਪਨੁਜ੍ਜ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਭવੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇਤਿ ਏਤੇਸੂਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤੇਸੁ ਦੇਸਿਤੇਸੁ ਪਞ੍ਞਪਿਤੇਸੁ ਪਟ੍ਠਪਿਤੇਸੁ વਿવਰਿਤੇਸੁ વਿਭਜਿਤੇਸੁ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਤੇਸੁ ਪਕਾਸਿਤੇਸੁ। ਨਨ੍ਦੀ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਨਿવੇਸਨਨ੍ਤਿ ਦ੍વੇ ਨਿવੇਸਨਾ – ਤਣ੍ਹਾਨਿવੇਸਨਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਨਿવੇਸਨਾ ਚ। ਕਤਮਾ ਤਣ੍ਹਾ ਨਿવੇਸਨਾ? ਯਾવਤਾ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ
ਪਨੁਜ੍ਜ વਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਹਗਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਹਗਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਹਗਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ। ਏਤੇਸੁ ਨਨ੍ਦਿਞ੍ਚ ਨਿવੇਸਨਞ੍ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਹਗਤਞ੍ਚ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨੁਜ੍ਜ ਪਨੁਜ੍ਜ ਨੁਦ ਪਨੁਦ ਜਹ ਪਜਹ વਿਨੋਦੇਹਿ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਹਿ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਹੀਤਿ – ਏਤੇਸੁ ਨਨ੍ਦਿਞ੍ਚ ਨਿવੇਸਨਞ੍ਚ ਪਨੁਜ੍ਜ વਿਞ੍ਞਾਣਂ।
ਭવੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇਤਿ। ਭવਾਤਿ ਦ੍વੇ ਭવਾ – ਕਮ੍ਮਭવੋ ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋ ਚ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ। ਕਤਮੋ ਕਮ੍ਮਭવੋ? ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ – ਅਯਂ ਕਮ੍ਮਭવੋ। ਕਤਮੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ? ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾ ਰੂਪਂ વੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ – ਅਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ। ਭવੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇਤਿ ਨਨ੍ਦਿਞ੍ਚ ਨਿવੇਸਨਞ੍ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਹਗਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਭવਞ੍ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਞ੍ਚ ਪੁਨਬ੍ਭવਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ વਿਨੋਦੇਨ੍ਤੋ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਭવੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੇ ਪੁਨਬ੍ਭવੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਨ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਪਨੁਜ੍ਜ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਭવੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਸਿ, [ਮੇਤ੍ਤਗੂਤਿ ਭਗવਾ]
ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇ।
ਏਤੇਸੁ ਨਨ੍ਦਿਞ੍ਚ ਨਿવੇਸਨਞ੍ਚ, ਪਨੁਜ੍ਜ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਭવੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇ’’ਤਿ॥
੨੫.
ਏવਂવਿਹਾਰੀ ਸਤੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ,
ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਰਂ ਹਿਤ੍વਾ ਮਮਾਯਿਤਾਨਿ।
ਜਾਤਿਂ ਜਰਂ ਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦવਞ੍ਚ, ਇਧੇવ વਿਦ੍વਾ ਪਜਹੇਯ੍ਯ ਦੁਕ੍ਖਂ॥
ਏવਂવਿਹਾਰੀ ਸਤੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਤਿ। ਏવਂવਿਹਾਰੀਤਿ ਨਨ੍ਦਿਞ੍ਚ ਨਿવੇਸਨਞ੍ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਹਗਤવਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਭવਞ੍ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਞ੍ਚ ਪੁਨਬ੍ਭવਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ વਿਨੋਦੇਨ੍ਤੋ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਨ੍ਤੋਤਿ – ਏવਂવਿਹਾਰੀ। ਸਤੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤੋ – ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ…ਪੇ॰… ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਤੋ। ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਤਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰੀ ਸਾਤਚ੍ਚਕਾਰੀ ਅਟ੍ਠਿਤਕਾਰੀ ਅਨੋਲੀਨવੁਤ੍ਤੀ
ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਰਂ ਹਿਤ੍વਾ ਮਮਾਯਿਤਾਨੀਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕੋ ਚਰਨ੍ਤਿ ਚਰਨ੍ਤੋ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਇਰਿਯਨ੍ਤੋ વਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਪਾਲੇਨ੍ਤੋ ਯਪੇਨ੍ਤੋ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋ। ਮਮਤ੍ਤਾਤਿ ਦ੍વੇ ਮਮਤ੍ਤਾ – ਤਣ੍ਹਾਮਮਤ੍ਤਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਮਮਤ੍ਤਞ੍ਚ…ਪੇ॰… ਇਦਂ ਤਣ੍ਹਾਮਮਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਮਤ੍ਤਂ… ਤਣ੍ਹਾਮਮਤ੍ਤਂ ਪਹਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਮਮਤ੍ਤਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਮਮਤ੍ਤੇ ਜਹਿਤ੍વਾ ਚਜਿਤ੍વਾ ਪਜਹਿਤ੍વਾ વਿਨੋਦੇਤ੍વਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰਿਤ੍વਾ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਤ੍વਾਤਿ – ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਰਂ ਹਿਤ੍વਾ ਮਮਾਯਿਤਾਨਿ।
ਜਾਤਿਂ ਜਰਂ ਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦવਞ੍ਚ, ਇਧੇવ વਿਦ੍વਾ ਪਜਹੇਯ੍ਯ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ। ਜਾਤੀਤਿ ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਜਰਨ੍ਤਿ ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਸੋਕੋਤਿ ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਪਰਿਦੇવੋਤਿ ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਇਧਾਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ…ਪੇ॰… ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ। વਿਦ੍વਾਤਿ વਿਜ੍ਜਾਗਤੋ ਞਾਣੀ વਿਭਾવੀ ਮੇਧਾવੀ। ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਂ…ਪੇ॰… ਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਦੁਕ੍ਖਂ। ਜਾਤਿਂ ਜਰਂ ਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦવਞ੍ਚ, ਇਧੇવ વਿਦ੍વਾ ਪਜਹੇਯ੍ਯ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ વਿਜ੍ਜਾਗਤੋ ਞਾਣੀ વਿਭਾવੀ ਮੇਧਾવੀ ਇਧੇવ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦવਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਜਹੇਯ੍ਯ વਿਨੋਦੇਯ੍ਯ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੇਯ੍ਯ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਜਾਤਿਂ ਜਰਂ ਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦવਞ੍ਚ, ਇਧੇવ વਿਦ੍વਾ ਪਜਹੇਯ੍ਯ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਏવਂવਿਹਾਰੀ ਸਤੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਰਂ ਹਿਤ੍વਾ ਮਮਾਯਿਤਾਨਿ।
ਜਾਤਿਂ ਜਰਂ ਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦવਞ੍ਚ, ਇਧੇવ વਿਦ੍વਾ ਪਜਹੇਯ੍ਯ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ॥
੨੬.
ਏਤਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ વਚੋ ਮਹੇਸਿਨੋ, ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਗੋਤਮਨੂਪਧੀਕਂ।
ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਭਗવਾ ਪਹਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ॥
ਏਤਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ વਚੋ ਮਹੇਸਿਨੋਤਿ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ વਚਨਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ ਦੇਸਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਨਨ੍ਦਾਮਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਮੋਦਾਮਿ ਅਨੁਮੋਦਾਮਿ ਇਚ੍ਛਾਮਿ ਸਾਦਿਯਾਮਿ ਪਤ੍ਥਯਾਮਿ ਪਿਹਯਾਮਿ ਅਭਿਜਪ੍ਪਾਮਿ। ਮਹੇਸਿਨੋਤਿ ਕਿਂ ਮਹੇਸਿ ਭਗવਾ? ਮਹਨ੍ਤਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਏਸੀ ਗવੇਸੀ ਪਰਿਯੇਸੀਤਿ ਮਹੇਸਿ…ਪੇ॰… ਕਹਂ ਨਰਾਸਭੋਤਿ ਮਹੇਸੀਤਿ – ਏਤਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ વਚੋ ਮਹੇਸਿਨੋ।
ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਗੋਤਮਨੂਪਧੀਕਨ੍ਤਿ। ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਨ੍ਤਿ ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਸੁਆਚਿਕ੍ਖਿਤਂ ਸੁਦੇਸਿਤਂ ਸੁਪਞ੍ਞਪਿਤਂ ਸੁਪਟ੍ਠਪਿਤਂ ਸੁવਿવਰਿਤਂ ਸੁવਿਭਜਿਤਂ ਸੁਉਤ੍ਤਾਨੀਕਤਂ ਸੁਪਕਾਸਿਤਨ੍ਤਿ – ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਂ। ਗੋਤਮਨੂਪਧੀਕਨ੍ਤਿ ਉਪਧੀ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚ। ਉਪਧਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਉਪਧਿવੂਪਸਮਂ ਉਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਉਪਧਿਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਗੋਤਮਨੂਪਧੀਕਂ।
ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਭਗવਾ ਪਹਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ। ਅਦ੍ਧਾਤਿ ਏਕਂਸવਚਨਂ ਨਿਸ੍ਸਂਸਯવਚਨਂ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਾવਚਨਂ ਅਦ੍વੇਜ੍ਝવਚਨਂ ਅਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕવਚਨਂ ਨਿਰੋਧવਚਨਂ ਅਪ੍ਪਣਕવਚਨਂ ਅવਤ੍ਥਾਪਨવਚਨਮੇਤਂ – ਅਦ੍ਧਾਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ। ਪਹਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਂ ਜਰਾਦੁਕ੍ਖਂ ਬ੍ਯਾਧਿਦੁਕ੍ਖਂ ਮਰਣਦੁਕ੍ਖਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਦੁਕ੍ਖਂ ਪਹਾਸਿ ਪਜਹਿ વਿਨੋਦੇਸਿ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਸਿ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਸੀਤਿ – ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਭਗવਾ ਪਹਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਂ।
ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਤੁਲਿਤੋ ਤੀਰਿਤੋ વਿਭੂਤੋ વਿਭਾવਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋਤਿ – ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਏਤਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ વਚੋ ਮਹੇਸਿਨੋ, ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਗੋਤਮਨੂਪਧੀਕਂ।
ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਭਗવਾ ਪਹਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ॥
੨੭.
ਤੇ ਚਾਪਿ ਨੂਨਪ੍ਪਜਹੇਯ੍ਯੁ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਯੇ ਤ੍વਂ ਮੁਨੀ ਅਟ੍ਠਿਤਂ ਓવਦੇਯ੍ਯ।
ਤਂ ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਨਾਗ, ਅਪ੍ਪੇવ ਮਂ ਭਗવਾ ਅਟ੍ਠਿਤਂ ਓવਦੇਯ੍ਯ॥
ਤੇ ਚਾਪਿ ਨੂਨਪ੍ਪਜਹੇਯ੍ਯੁ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਚਾਪੀਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ વੇਸ੍ਸਾ ਚ ਸੁਦ੍ਦਾ ਚ ਗਹਟ੍ਠਾ ਚ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਚ ਦੇવਾ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ। ਪਜਹੇਯ੍ਯੁ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਂ ਜਰਾਦੁਕ੍ਖਂ ਬ੍ਯਾਧਿਦੁਕ੍ਖਂ ਮਰਣਦੁਕ੍ਖਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਦੁਕ੍ਖਂ ਪਜਹੇਯ੍ਯੁਂ વਿਨੋਦੇਯ੍ਯੁਂ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੇਯ੍ਯੁਂ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ – ਤੇ ਚਾਪਿ ਨੂਨਪ੍ਪਜਹੇਯ੍ਯੁ ਦੁਕ੍ਖਂ।
ਯੇ ਤ੍વਂ ਮੁਨੀ ਅਟ੍ਠਿਤਂ ਓવਦੇਯ੍ਯਾਤਿ। ਯੇਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯੇ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਚ વੇਸ੍ਸੇ ਚ ਸੁਦ੍ਦੇ ਚ ਗਹਟ੍ਠੇ ਚ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ ਚ ਦੇવੇ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਚ। ਤ੍વਨ੍ਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਭਣਤਿ। ਮੁਨੀਤਿ ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਗਜਾਲਮਤਿਚ੍ਚ ਸੋ ਮੁਨਿ। ਅਟ੍ਠਿਤਂ ਓવਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਟ੍ਠਿਤਂ ਓવਦੇਯ੍ਯ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਓવਦੇਯ੍ਯ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਓવਦੇਯ੍ਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਓવਦੇਯ੍ਯ ਅਨੁਸਾਸੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਯੇ ਤ੍વਂ ਮੁਨੀ ਅਟ੍ਠਿਤਂ ਓવਦੇਯ੍ਯ।
ਤਂ ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਨਾਗਾਤਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਭਣਤਿ। ਨਮਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਕਾਯੇਨ વਾ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ, વਾਚਾਯ વਾ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ વਾ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਨ੍વਤ੍ਥਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮੇਚ੍ਚਾਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਭਿਸਮਾਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ। ਨਾਗਾਤਿ ਨਾਗੋ ਚ ਭਗવਾ ਆਗੁਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ – ਨਾਗੋ, ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ – ਨਾਗੋ, ਨ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ – ਨਾਗੋ। ਕਥਂ ਭਗવਾ ਆਗੁਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ – ਨਾਗੋ? ਆਗੁ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਪੋਨੋਭવਿਕਾ ਸਦਰਾ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਾ ਆਯਤਿਂ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਿਯਾ।
ਆਗੁਂ ਨ ਕਰੋਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ, [ਸਭਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਗੇ
ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਨ ਸਜ੍ਜਤੀ વਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਨਾਗੋ ਤਾਦਿ ਪવੁਚ੍ਚਤੇ ਤਥਤ੍ਤਾਤਿ॥
ਏવਂ
ਕਥਂ ਭਗવਾ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ – ਨਾਗੋ। ਭਗવਾ ਨ ਛਨ੍ਦਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਦੋਸਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਮੋਹਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਰਾਗવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਦੋਸવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਮੋਹવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਮਾਨવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਅਨੁਸਯવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ વਗ੍ਗੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯਾਯਤਿ ਨੀਯਤਿ
ਕਥਂ
ਅਪ੍ਪੇવ ਮਂ ਭਗવਾ ਅਟ੍ਠਿਤਂ ਓવਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਪ੍ਪੇવ ਮਂ ਭਗવਾ ਅਟ੍ਠਿਤਂ ਓવਦੇਯ੍ਯ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਓવਦੇਯ੍ਯ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਓવਦੇਯ੍ਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਓવਦੇਯ੍ਯ ਅਨੁਸਾਸੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਅਪ੍ਪੇવ ਮਂ ਭਗવਾ ਅਟ੍ਠਿਤਂ ਓવਦੇਯ੍ਯ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਤੇ
ਤਂ ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਨਾਗ, ਅਪ੍ਪੇવ
੨੮.
ਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ વੇਦਗੁਮਾਭਿਜਞ੍ਞਾ, ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਾਮਭવੇ ਅਸਤ੍ਤਂ।
ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਸੋ ਓਘਮਿਮਂ ਅਤਾਰਿ, ਤਿਣ੍ਣੋ ਚ ਪਾਰਂ ਅਖਿਲੋ ਅਕਙ੍ਖੋ॥
ਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ વੇਦਗੁਮਾਭਿਜਞ੍ਞਾਤਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ। ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ਬਾਹਿਤਾ ਹੋਤਿ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਬਾਹਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਰਾਗੋ ਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਦੋਸੋ ਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਮੋਹੋ ਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਮਾਨੋ ਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਬਾਹਿਤਾਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਪੋਨੋਭવਿਕਾ ਸਦਰਾ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਾ ਆਯਤਿਂ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਿਯਾ।
ਬਾਹਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਪਾਪਕਾਨਿ, [ਸਭਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
વਿਮਲੋ ਸਾਧੁਸਮਾਹਿਤੋ ਠਿਤਤ੍ਤੋ।
ਸਂਸਾਰਮਤਿਚ੍ਚ ਕੇવਲੀ ਸੋ, ਅਸਿਤੋ
વੇਦਗੂਤਿ વੇਦੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਂ વੇਦਮਤਿਚ੍ਚ વੇਦਗੂ ਸੋਤਿ। ਅਭਿਜਞ੍ਞਾਤਿ ਅਭਿਜਾਨੇਯ੍ਯ ਆਜਾਨੇਯ੍ਯ વਿਜਾਨੇਯ੍ਯ ਪਟਿવਿਜਾਨੇਯ੍ਯ ਪਟਿવਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ વੇਦਗੁਮਾਭਿਜਞ੍ਞਾ।
ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਾਮਭવੇ ਅਸਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਅਕਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਰਾਗਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦੋਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਮੋਹਕਿਞ੍ਚਨਂ ਮਾਨਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਾਮਾਤਿ ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਦ੍વੇ ਕਾਮਾ – વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ। ਭવਾਤਿ ਦ੍વੇ ਭવਾ – ਕਮ੍ਮਭવੋ ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋ ਚ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਾਮਭવੇ ਅਸਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਕਾਮਭવੇ ਚ ਅਸਤ੍ਤਂ ਅਲਗ੍ਗਂ ਅਲਗ੍ਗਿਤਂ ਅਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਟਂ વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ વਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਂ વਿਮਰਿਯਾਦਿਕਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਹਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਾਮਭવੇ ਅਸਤ੍ਤਂ।
ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਸੋ ਓਘਮਿਮਂ ਅਤਾਰੀਤਿ। ਅਦ੍ਧਾਤਿ ਏਕਂਸવਚਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਤ੍ਥਾਪਨવਚਨਮੇਤਂ – ਅਦ੍ਧਾਤਿ। ਓਘਨ੍ਤਿ ਕਾਮੋਘਂ ਭવੋਘਂ ਦਿਟ੍ਠੋਘਂ ਅવਿਜ੍ਜੋਘਂ। ਅਤਾਰੀਤਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਤਰਿ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿ વੀਤਿવਤ੍ਤਯੀਤਿ – ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਸੋ ਓਘਮਿਮਂ ਅਤਾਰਿ।
ਤਿਣ੍ਣੋ ਚ ਪਾਰਂ ਅਖਿਲੋ ਅਕਙ੍ਖੋਤਿ। ਤਿਣ੍ਣੋਤਿ ਕਾਮੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣੋ, ਭવੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣੋ, ਦਿਟ੍ਠੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣੋ, ਅવਿਜ੍ਜੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣੋ, ਸਂਸਾਰਪਥਂ ਤਿਣ੍ਣੋ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਨਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣੋ
ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਭવੋ, ਚਰਿਮੋਯਂ ਸਮੁਸ੍ਸਯੋ।
ਜਾਤਿਮਰਣਸਂਸਾਰੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਬ੍ਭવੋਤਿ॥
ਤਿਣ੍ਣੋ ਚ ਪਾਰਨ੍ਤਿ ਪਾਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਯੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ વਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਸੋ ਪਾਰਗਤੋ ਪਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਗਤੋ ਅਨ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਕੋਟਿਗਤੋ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਪਰਿਯਨ੍ਤਗਤੋ ਪਰਿਯਨ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋ વੋਸਾਨਗਤੋ વੋਸਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਤਾਣਗਤੋ ਤਾਣਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਲੇਣਗਤੋ ਲੇਣਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਰਣਗਤੋ ਸਰਣਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਭਯਗਤੋ ਅਭਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਚ੍ਚੁਤਗਤੋ ਅਚ੍ਚੁਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਮਤਗਤੋ ਅਮਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋ। ਸੋ વੁਤ੍ਤવਾਸੋ ਚਿਣ੍ਣਚਰਣੋ…ਪੇ॰… ਜਾਤਿਮਰਣਸਂਸਾਰੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਬ੍ਭવੋਤਿ – ਤਿਣ੍ਣੋ ਚ ਪਾਰਂ।
ਅਖਿਲੋਤਿ ਰਾਗੋ ਖਿਲੋ, ਦੋਸੋ ਖਿਲੋ, ਮੋਹੋ ਖਿਲੋ, ਕੋਧੋ ਖਿਲੋ, ਉਪਨਾਹੋ ਖਿਲੋ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਖਿਲਾ। ਯਸ੍ਸੇਤੇ ਖਿਲਾ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾ ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਖਿਲੋ। ਅਕਙ੍ਖੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇ ਕਙ੍ਖਾ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਕਙ੍ਖਾ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਕਙ੍ਖਾ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਕਙ੍ਖਾ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਾ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਾ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਾ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ
‘‘ਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ વੇਦਗੁਮਾਭਿਜਞ੍ਞਾ, ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਾਮਭવੇ ਅਸਤ੍ਤਂ।
ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਸੋ ਓਘਮਿਮਂ ਅਤਾਰਿ, ਤਿਣ੍ਣੋ ਚ ਪਾਰਂ ਅਖਿਲੋ ਅਕਙ੍ਖੋ’’ਤਿ॥
੨੯.
વਿਦ੍વਾ ਚ ਯੋ વੇਦਗੂ ਨਰੋ ਇਧ, ਭવਾਭવੇ ਸਙ੍ਗਮਿਮਂ વਿਸਜ੍ਜ।
ਸੋ વੀਤਤਣ੍ਹੋ ਅਨੀਘੋ ਨਿਰਾਸੋ, ਅਤਾਰਿ ਸੋ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ॥
વਿਦ੍વਾ ਚ ਯੋ વੇਦਗੂ ਨਰੋ ਇਧਾਤਿ। વਿਦ੍વਾਤਿ વਿਜ੍ਜਾਗਤੋ ਞਾਣੀ વਿਭਾવੀ ਮੇਧਾવੀ। ਯੋਤਿ ਯੋ ਯਾਦਿਸੋ…ਪੇ॰… ਮਨੁਸ੍ਸੋ વਾ। વੇਦਗੂਤਿ વੇਦਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਞਾਣਂ ਪਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ વੀਮਂਸਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ
વੇਦਾਨਿ વਿਚੇਯ੍ਯ ਕੇવਲਾਨਿ, [ਸਭਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਸਮਣਾਨਂ ਯਾਨੀਧਤ੍ਥਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ।
ਸਬ੍ਬવੇਦਨਾਸੁ વੀਤਰਾਗੋ, ਸਬ੍ਬਂ વੇਦਮਤਿਚ੍ਚ વੇਦਗੂ ਸੋ॥
ਨਰੋਤਿ ਇਧਾਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ…ਪੇ॰… ਇਮਸ੍ਮਿਂ
ਭવਾਭવੇ ਸਙ੍ਗਮਿਮਂ વਿਸਜ੍ਜਾਤਿ। ਭવਾਭવੇਤਿ ਭવਾਭવੇ ਕਮ੍ਮਭવੇ ਪੁਨਬ੍ਭવੇ ਕਾਮਭવੇ, ਕਮ੍ਮਭવੇ ਕਾਮਭવੇ ਪੁਨਬ੍ਭવੇ ਰੂਪਭવੇ, ਕਮ੍ਮਭવੇ ਰੂਪਭવੇ ਪੁਨਬ੍ਭવੇ ਅਰੂਪਭવੇ, ਕਮ੍ਮਭવੇ ਅਰੂਪਭવੇ ਪੁਨਬ੍ਭવੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਭવੇ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਗਤਿਯਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਉਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਅਤ੍ਤਭਾવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ। ਸਙ੍ਗਾਤਿ ਸਤ੍ਤ ਸਙ੍ਗਾ – ਰਾਗਸਙ੍ਗੋ, ਦੋਸਸਙ੍ਗੋ, ਮੋਹਸਙ੍ਗੋ, ਮਾਨਸਙ੍ਗੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਗੋ, ਕਿਲੇਸਸਙ੍ਗੋ, ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਙ੍ਗੋ। વਿਸਜ੍ਜਾਤਿ ਸਙ੍ਗੇ વੋਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ વਾ વਿਸਜ੍ਜ। ਅਥ વਾ, ਸਙ੍ਗੇ ਬਨ੍ਧੇ વਿਬਨ੍ਧੇ ਆਬਨ੍ਧੇ ਲਗ੍ਗੇ ਲਗ੍ਗਿਤੇ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੇ ਬਨ੍ਧਨੇ ਫੋਟਯਿਤ੍વਾ
ਸੋ વੀਤਤਣ੍ਹੋ ਅਨੀਘੋ ਨਿਰਾਸੋ, ਅਤਾਰਿ ਸੋ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ… ਯਸ੍ਸੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾ, ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ વੀਤਤਣ੍ਹੋ વਿਗਤਤਣ੍ਹੋ ਚਤ੍ਤਤਣ੍ਹੋ વਨ੍ਤਤਣ੍ਹੋ ਮੁਤ੍ਤਤਣ੍ਹੋ ਪਹੀਨਤਣ੍ਹੋ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤਣ੍ਹੋ ਅਨੀਘੋਤਿ ਰਾਗੋ ਨੀਘੋ, ਦੋਸੋ ਨੀਘੋ, ਮੋਹੋ ਨੀਘੋ, ਕੋਧੋ ਨੀਘੋ, ਉਪਨਾਹੋ ਨੀਘੋ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਨੀਘਾ। ਯਸ੍ਸੇਤੇ ਨੀਘਾ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾ, ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਨੀਘੋ। ਨਿਰਾਸੋਤਿ ਆਸਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਯਸ੍ਸੇਸਾ ਆਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾ, ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਨਿਰਾਸੋ। ਜਾਤੀਤਿ ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਆਯਤਨਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭੋ। ਜਰਾਤਿ ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸੋ વੀਤਤਣ੍ਹੋ ਅਨੀਘੋ ਨਿਰਾਸੋ, ਅਤਾਰਿ ਸੋ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਯੋ ਸੋ વੀਤਤਣ੍ਹੋ ਅਨੀਘੋ ਚ ਨਿਰਾਸੋ ਚ, ਸੋ ਖੋ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਅਤਰਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਤਰਿ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿ વੀਤਿવਤ੍ਤਯੀਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ
‘‘વਿਦ੍વਾ ਚ ਯੋ વੇਦਗੂ ਨਰੋ ਇਧ, ਭવਾਭવੇ ਸਙ੍ਗਮਿਮਂ વਿਸਜ੍ਜ।
ਸੋ વੀਤਤਣ੍ਹੋ ਅਨੀਘੋ ਨਿਰਾਸੋ, ਅਤਾਰਿ ਸੋ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀ’’ਤਿ॥
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਸਾવਕੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ।
ਮੇਤ੍ਤਗੂਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ।
੫. ਧੋਤਕਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੩੦.
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਧੋਤਕੋ]
વਾਚਾਭਿਕਙ੍ਖਾਮਿ ਮਹੇਸਿ ਤੁਯ੍ਹਂ।
ਤવ ਸੁਤ੍વਾਨ ਨਿਗ੍ਘੋਸਂ, ਸਿਕ੍ਖੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਤ੍ਤਨੋ॥
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ। ਪੁਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ – ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ, ਦਿਟ੍ਠਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ, વਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ…ਪੇ॰… ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ…ਪੇ॰… ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੁਚ੍ਛਾ। ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਯਾਚਾਮਿ ਤਂ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮਿ ਤਂ ਪਸਾਦੇਮਿ ਤਂ, ਕਥਯਸ੍ਸੁ ਮੇਤਿ – ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ। ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ।
ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਧੋਤਕੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ। ਧੋਤਕੋਤਿ ਤਸ੍ਸ
વਾਚਾਭਿਕਙ੍ਖਾਮਿ ਮਹੇਸਿ ਤੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ વਚਨਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ ਦੇਸਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਕਙ੍ਖਾਮਿ ਅਭਿਕਙ੍ਖਾਮਿ ਇਚ੍ਛਾਮਿ ਸਾਦਿਯਾਮਿ ਪਤ੍ਥਯਾਮਿ ਪਿਹਯਾਮਿ ਅਭਿਜਪ੍ਪਾਮਿ। ਮਹੇਸੀਤਿ ਕਿਂ ਮਹੇਸਿ ਭਗવਾ? ਮਹਨ੍ਤਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ
ਤવ ਸੁਤ੍વਾਨ ਨਿਗ੍ਘੋਸਨ੍ਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ વਚਨਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ ਦੇਸਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸੁਣਿਤ੍વਾ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਪਧਾਰਯਿਤ੍વਾ ਉਪਲਕ੍ਖਯਿਤ੍વਾਤਿ – ਤવ ਸੁਤ੍વਾਨ ਨਿਗ੍ਘੋਸਂ।
ਸਿਕ੍ਖੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਤ੍ਤਨੋਤਿ। ਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ – ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ। ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਤ੍ਤਨੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਾਗਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਾਯ, ਦੋਸਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਾਯ, ਮੋਹਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਾਯ, ਕੋਧਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਾਯ
‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਧੋਤਕੋ]
વਾਚਾਭਿਕਙ੍ਖਾਮਿ ਮਹੇਸਿ ਤੁਯ੍ਹਂ।
ਤવ ਸੁਤ੍વਾਨ ਨਿਗ੍ਘੋਸਂ, ਸਿਕ੍ਖੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿ॥
੩੧.
ਤੇਨਹਾਤਪ੍ਪਂ ਕਰੋਹਿ, [ਧੋਤਕਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਇਧੇવ ਨਿਪਕੋ ਸਤੋ।
ਇਤੋ ਸੁਤ੍વਾਨ ਨਿਗ੍ਘੋਸਂ, ਸਿਕ੍ਖੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਤ੍ਤਨੋ॥
ਤੇਨਹਾਤਪ੍ਪਂ ਕਰੋਹੀਤਿ ਆਤਪ੍ਪਂ ਕਰੋਹਿ, ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਕਰੋਹਿ, ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹਿਂ ਕਰੋਹਿ, ਥਾਮਂ ਕਰੋਹਿ, ਧਿਤਿਂ ਕਰੋਹਿ, વੀਰਿਯਂ ਕਰੋਹਿ, ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਹਿ ਸਞ੍ਜਨੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਪੇਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਪੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਹਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਹੀਤਿ – ਤੇਨਹਾਤਪ੍ਪਂ ਕਰੋਹਿ।
ਧੋਤਕਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਧੋਤਕਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਇਧੇવ ਨਿਪਕੋ ਸਤੋਤਿ। ਇਧਾਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਰੁਚਿਯਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਆਦਾਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਿਨਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਾવਚਨੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ। ਨਿਪਕੋਤਿ ਨਿਪਕੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪਞ੍ਞવਾ ਬੁਦ੍ਧਿਮਾ ਞਾਣੀ વਿਭਾવੀ ਮੇਧਾવੀ। ਸਤੋਤਿ
ਇਤੋ ਸੁਤ੍વਾਨ ਨਿਗ੍ਘੋਸਨ੍ਤਿ ਇਤੋ ਮਯ੍ਹਂ વਚਨਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ ਦੇਸਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸੁਣਿਤ੍વਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਉਪਧਾਰਯਿਤ੍વਾ ਉਪਲਕ੍ਖਯਿਤ੍વਾਤਿ – ਇਤੋ ਸੁਤ੍વਾਨ ਨਿਗ੍ਘੋਸਂ।
ਸਿਕ੍ਖੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਤ੍ਤਨੋਤਿ। ਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ – ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ। ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਤ੍ਤਨੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਾਗਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਾਯ, ਦੋਸਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਾਯ, ਮੋਹਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਾਯ, ਕੋਧਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਾਯ, ਉਪਨਾਹਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਮਾਯ ਉਪਸਮਾਯ વੂਪਸਮਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਾਯ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਯ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਅਧਿਸੀਲਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ। ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਯੋ ਆવਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਆਚਰੇਯ੍ਯ
‘‘ਤੇਨਹਾਤਪ੍ਪਂ ਕਰੋਹਿ, [ਧੋਤਕਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਇਧੇવ ਨਿਪਕੋ ਸਤੋ।
ਇਤੋ ਸੁਤ੍વਾਨ ਨਿਗ੍ਘੋਸਂ, ਸਿਕ੍ਖੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿ॥
੩੨.
ਪਸ੍ਸਾਮਹਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ, ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਿਰਿਯਮਾਨਂ।
ਤਂ ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ, ਪਮੁਞ੍ਚ ਮਂ ਸਕ੍ਕ ਕਥਂਕਥਾਹਿ॥
ਪਸ੍ਸਾਮਹਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇਤਿ। ਦੇવਾਤਿ ਤਯੋ ਦੇવਾ – ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇવਾ, ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇવਾ, વਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇવਾ। ਕਤਮੇ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇવਾ? ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇવਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਰਾਜਾਨੋ ਚ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ ਚ ਦੇવਿਯੋ ਚ। ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇવਾ। ਕਤਮੇ ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇવਾ? ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇવਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾ ਦੇવਾ ਤਾવਤਿਂਸਾ ਦੇવਾ ਯਾਮਾ ਦੇવਾ ਤੁਸਿਤਾ ਦੇવਾ ਨਿਮ੍ਮਾਨਰਤੀ ਦੇવਾ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤવਸવਤ੍ਤੀ ਦੇવਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕਾ ਦੇવਾ ਯੇ ਚ ਦੇવਾ ਤਦੁਤ੍ਤਰਿ ਪਸ੍ਸਾਮਹਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਦੇવਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਅਤਿਦੇવਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਦੇવਾਤਿਦੇવਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਦਕ੍ਖਾਮਿ ਓਲੋਕੇਮਿ ਨਿਜ੍ਝਾਯਾਮਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਾਮੀਤਿ – ਪਸ੍ਸਾਮਹਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ।
ਆਕਿਞ੍ਚਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਿਰਿਯਮਾਨਨ੍ਤਿ। ਅਕਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਰਾਗਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦੋਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਮੋਹਕਿਞ੍ਚਨਂ ਮਾਨਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਿਲੇਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਕਿਞ੍ਚਨਂ, ਤੇ ਕਿਞ੍ਚਨਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਭਗવਾ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ – ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ਬਾਹਿਤਾ ਹੋਤਿ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਬਾਹਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਰਾਗੋ ਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਦੋਸੋ ਬਾਹਿਤੋ
ਬਾਹਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਪਾਪਕਾਨਿ, [ਸਭਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
વਿਮਲੋ ਸਾਧੁਸਮਾਹਿਤੋ ਠਿਤਤ੍ਤੋ।
ਸਂਸਾਰਮਤਿਚ੍ਚ ਕੇવਲੀ ਸੋ, ਅਸਿਤੋ ਤਾਦਿ ਪવੁਚ੍ਚਤੇ ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ॥
ਇਰਿਯਮਾਨਨ੍ਤਿ ਚਰਨ੍ਤਂ વਿਹਰਨ੍ਤਂ ਇਰਿਯਨ੍ਤਂ વਤ੍ਤੇਨ੍ਤਂ ਪਾਲੇਨ੍ਤਂ ਯਪੇਨ੍ਤਂ ਯਾਪੇਨ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਿਰਿਯਮਾਨਂ।
ਤਂ ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਭਣਤਿ। ਨਮਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਕਾਯੇਨ વਾ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ, વਾਚਾਯ વਾ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ વਾ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਨ੍વਤ੍ਥਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ વਾ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ વਾ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ ਸਕ੍ਕਰੋਮਿ ਗਰੁਂ ਕਰੋਮਿ ਮਾਨੇਮਿ ਪੂਜੇਮਿ। ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ। ਭਗવਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣੇਨ ਉਪੇਤੋ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮੁਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ।
‘‘ਨ ਤਸ੍ਸ ਅਦ੍ਦਿਟ੍ਠਮਿਧਤ੍ਥਿ
ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਿ ਯਦਤ੍ਥਿ ਨੇਯ੍ਯਂ, ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂ’’ਤਿ॥
ਤਂ ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ।
ਪਮੁਞ੍ਚ ਮਂ ਸਕ੍ਕ ਕਥਂਕਥਾਹੀਤਿ। ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਸਕ੍ਕੋ ਭਗવਾ ਸਕ੍ਯਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕੋ। ਅਥ વਾ, ਅਡ੍ਢੋ ਪਮੁਞ੍ਚ ਮਂ ਸਕ੍ਕ ਕਥਂਕਥਾਹੀਤਿ ਮੁਞ੍ਚ ਮਂ ਪਮੁਞ੍ਚ ਮਂ ਮੋਚੇਹਿ ਮਂ ਪਮੋਚੇਹਿ ਮਂ ਉਦ੍ਧਰ ਮਂ ਸਮੁਦ੍ਧਰ ਮਂ
‘‘ਪਸ੍ਸਾਮਹਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ, ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਿਰਿਯਮਾਨਂ।
ਤਂ ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ, ਪਮੁਞ੍ਚ ਮਂ ਸਕ੍ਕ ਕਥਂਕਥਾਹੀ’’ਤਿ॥
੩੩.
ਨਾਹਂ ਸਹਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਮੋਚਨਾਯ, ਕਥਂਕਥਿਂ ਧੋਤਕ ਕਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ।
ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸੇਟ੍ਠਂ ਆਜਾਨਮਾਨੋ, ਏવਂ ਤੁવਂ ਓਘਮਿਮਂ ਤਰੇਸਿ॥
ਨਾਹਂ ਸਹਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਮੋਚਨਾਯਾਤਿ ਨਾਹਂ ਤਂ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਂ ਪਮੁਞ੍ਚਿਤੁਂ ਮੋਚੇਤੁਂ ਪਮੋਚੇਤੁਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤੁਂ ਸਮੁਦ੍ਧਰਿਤੁਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਕਥਂਕਥਾਸਲ੍ਲਤੋਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਨਾਹਂ ਸਹਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਮੋਚਨਾਯ। ਅਥ વਾ, ਨ ਈਹਾਮਿ ਨ ਸਮੀਹਾਮਿ ਨ ਉਸ੍ਸਹਾਮਿ ਨ વਾਯਮਾਮਿ ਨ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਕਰੋਮਿ ਨ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹਿਂ ਕਰੋਮਿ ਨ ਥਾਮਂ ਕਰੋਮਿ ਨ ਧਿਤਿਂ ਕਰੋਮਿ ਨ વੀਰਿਯਂ ਕਰੋਮਿ ਨ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਮਿ ਨ ਸਞ੍ਜਨੇਮਿ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਮਿ ਨ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਮਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਚ੍ਛਨ੍ਦਿਕੇ ਕੁਸੀਤੇ ਹੀਨવੀਰਿਯੇ ਅਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯਾਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਨਾਹਂ ਸਹਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਮੋਚਨਾਯ। ਅਥ વਾ, ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਮੋਚੇਤਾ। ਤੇ ਯਦਿ ਮੋਚੇਯ੍ਯੁਂ ਸਕੇਨ ਥਾਮੇਨ ਸਕੇਨ
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਸੋ વਤ, ਚੁਨ੍ਦ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨੋ ਪਰਂ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤਿ। ਸੋ વਤ, ਚੁਨ੍ਦ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਦਨ੍ਤੋ ਅવਿਨੀਤੋ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ –
‘‘ਅਤ੍ਤਨਾ ਹਿ
ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਕਤਂ ਪਾਪਂ, ਅਤ੍ਤਨਾવ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ।
ਸੁਦ੍ਧਿ ਅਸੁਦ੍ਧਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ, ਨਾਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਞਂ વਿਸੋਧਯੇ’’ਤਿ॥
ਏવਮ੍ਪਿ ਨਾਹਂ ਸਹਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਮੋਚਨਾਯ।
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤਿਟ੍ਠਤੇવ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਤਿਟ੍ਠਾਮਹਂ ਸਮਾਦਪੇਤਾ, ਅਥ ਚ ਪਨ ਮਮ ਸਾવਕਾ ਮਯਾ ਏવਂ ਓવਦਿਯਮਾਨਾ ਏવਂ ਅਨੁਸਾਸਿਯਮਾਨਾ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਨਿਟ੍ਠਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਾਧੇਨ੍ਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਨਾਰਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਕ੍ਯਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਕਰੋਮਿ? ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਾਯੀ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤਥਾਗਤੋ। ਮਗ੍ਗਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ। ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ
ਕਥਂਕਥਿਂ ਧੋਤਕ ਕਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇਤਿ ਕਥਂਕਥਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸਕਙ੍ਖਂ ਸਖਿਲਂ ਸਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਂ ਸવਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ। ਕਞ੍ਚੀਤਿ ਕਞ੍ਚਿ ਖਤ੍ਤਿਯਂ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ વਾ વੇਸ੍ਸਂ વਾ ਸੁਦ੍ਦਂ વਾ ਗਹਟ੍ਠਂ વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ વਾ ਦੇવਂ વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਂ વਾ। ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਆਯਤਨਲੋਕੇਤਿ – ਕਥਂਕਥਿਂ ਧੋਤਕ ਕਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ।
ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸੇਟ੍ਠਂ ਆਜਾਨਮਾਨੋਤਿ ਧਮ੍ਮਂ ਸੇਟ੍ਠਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਯੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ વਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਸੇਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਂ ਸੇਟ੍ਠਂ વਿਸੇਟ੍ਠਂ ਪਾਮੋਕ੍ਖਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪવਰਂ ਧਮ੍ਮਂ ਆਜਾਨਮਾਨੋ વਿਜਾਨਮਾਨੋ ਪਟਿવਿਜਾਨਮਾਨੋ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਮਾਨੋਤਿ – ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸੇਟ੍ਠਂ ਆਜਾਨਮਾਨੋ।
ਏવਂ ਤੁવਂ ਓਘਮਿਮਂ ਤਰੇਸੀਤਿ ਏવਂ ਕਾਮੋਘਂ ਭવੋਘਂ ਦਿਟ੍ਠੋਘਂ ਅવਿਜ੍ਜੋਘਂ ਤਰੇਯ੍ਯਾਸਿ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯਾਸਿ ਪਤਰੇਯ੍ਯਾਸਿ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਸਿ વੀਤਿવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ – ਏવਂ ਤੁવਂ ਓਘਮਿਮਂ ਤਰੇਸਿ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਨਾਹਂ
ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸੇਟ੍ਠਂ ਆਜਾਨਮਾਨੋ, ਏવਂ ਤੁવਂ ਓਘਮਿਮਂ ਤਰੇਸੀ’’ਤਿ॥
੩੪.
ਅਨੁਸਾਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਕਰੁਣਾਯਮਾਨੋ, વਿવੇਕਧਮ੍ਮਂ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਂ।
ਯਥਾਹਂ ਆਕਾਸੋવ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਇਧੇવ ਸਨ੍ਤੋ ਅਸਿਤੋ ਚਰੇਯ੍ਯਂ॥
ਅਨੁਸਾਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਕਰੁਣਾਯਮਾਨੋਤਿ ਅਨੁਸਾਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਅਨੁਕਮ੍ਪ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇਤਿ – ਅਨੁਸਾਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ। ਕਰੁਣਾਯਮਾਨੋਤਿ ਕਰੁਣਾਯਮਾਨੋ ਅਨੁਦਯਮਾਨੋ
વਿવੇਕਧਮ੍ਮਂ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ વਿવੇਕਧਮ੍ਮਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਯੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ વਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਯਮਹਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਆਜਾਨੇਯ੍ਯਂ વਿਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਪਟਿવਿਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ ਫਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ – વਿવੇਕਧਮ੍ਮਂ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਂ।
ਯਥਾਹਂ ਆਕਾਸੋવ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਮਾਨੋਤਿ ਯਥਾ ਆਕਾਸੋ ਨ ਪਜ੍ਜਤਿ ਨ ਗਣ੍ਹਤਿ
ਇਧੇવ ਸਨ੍ਤੋ ਅਸਿਤੋ ਚਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ। ਇਧੇવ ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਇਧੇવ ਸਨ੍ਤੋ ਇਧੇવ ਸਮਾਨੋ ਇਧੇવ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਮਾਨੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਆਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਮਾਨੋ ਇਮਿਸ੍ਸਾਯੇવ ਪਰਿਸਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਮਾਨੋਤਿ, ਏવਮ੍ਪਿ – ਇਧੇવ ਸਨ੍ਤੋ। ਅਥ વਾ, ਇਧੇવ ਸਨ੍ਤੋ ਉਪਸਨ੍ਤੋ વੂਪਸਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋਤਿ, ਏવਮ੍ਪਿ – ਇਧੇવ ਸਨ੍ਤੋ। ਅਸਿਤੋਤਿ ਦ੍વੇ ਨਿਸ੍ਸਯਾ – ਤਣ੍ਹਾਨਿਸ੍ਸਯੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਯੋ ਚ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਤਣ੍ਹਾਨਿਸ੍ਸਯੋ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਯੋ… ਤਣ੍ਹਾਨਿਸ੍ਸਯਂ ਪਹਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਯਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਚਕ੍ਖੁਂ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ, ਸੋਤਂ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ, ਘਾਨਂ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ, ਜਿવ੍ਹਂ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ, ਕਾਯਂ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ, ਮਨਂ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ, ਰੂਪੇ… ਸਦ੍ਦੇ… ਗਨ੍ਧੇ ਚਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਚਰੇਯ੍ਯਂ વਿਹਰੇਯ੍ਯਂ ਇਰਿਯੇਯ੍ਯਂ વਤ੍ਤੇਯ੍ਯਂ ਯਪੇਯ੍ਯਂ ਯਾਪੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ – ਇਧੇવ ਸਨ੍ਤੋ ਅਸਿਤੋ ਚਰੇਯ੍ਯਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਅਨੁਸਾਸ
ਯਥਾਹਂ ਆਕਾਸੋવ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਮਾਨੋ, ਇਧੇવ ਸਨ੍ਤੋ ਅਸਿਤੋ ਚਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
੩੫.
ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਸਨ੍ਤਿਂ, [ਧੋਤਕਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੀਤਿਹਂ।
ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਂ, ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ॥
ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਰਾਗਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਦੋਸਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਮੋਹਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਕੋਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਉਪਨਾਹਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਮਕ੍ਖਸ੍ਸ… ਪਲ਼ਾਸਸ੍ਸ… ਇਸ੍ਸਾਯ… ਮਚ੍ਛਰਿਯਸ੍ਸ… ਮਾਯਾਯ… ਸਾਠੇਯ੍ਯਸ੍ਸ… ਥਮ੍ਭਸ੍ਸ… ਸਾਰਮ੍ਭਸ੍ਸ… ਮਾਨਸ੍ਸ… ਅਤਿਮਾਨਸ੍ਸ… ਮਦਸ੍ਸ… ਪਮਾਦਸ੍ਸ… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ… ਸਬ੍ਬਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਂ… ਸਬ੍ਬਦਰਥਾਨਂ… ਸਬ੍ਬਪਰਿਲ਼ਾਹਾਨਂ… ਸਬ੍ਬਸਨ੍ਤਾਪਾਨਂ… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਂ ਉਪਸਨ੍ਤਿਂ વੂਪਸਨ੍ਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਪਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਾਮਿ ਪਟ੍ਠਪੇਸ੍ਸਾਮਿ વਿવਰਿਸ੍ਸਾਮਿ વਿਭਜਿਸ੍ਸਾਮਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਕਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ – ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਸਨ੍ਤਿਂ।
ਧੋਤਕਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਧੋਤਕਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਧੋਤਕਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੀਤਿਹਨ੍ਤਿ। ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੀਤਿਹਨ੍ਤਿ ਨ ਇਤਿਹੀਤਿਹਂ ਨ ਇਤਿਕਿਰਾਯ ਨ ਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਨ ਪਿਟਕਸਮ੍ਪਦਾਯ ਨ ਤਕ੍ਕਹੇਤੁ ਨ ਨਯਹੇਤੁ ਨ ਆਕਾਰਪਰਿવਿਤਕ੍ਕੇਨ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਸਾਮਂ ਸਯਮਭਿਞ੍ਞਾਤਂ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ, ਤਂ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ – ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੀਤਿਹਂ।
ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਨ੍ਤਿ ਯਂ વਿਦਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ; ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ વਿਦਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ; ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ વਿਦਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ ਸਤੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤੋ – ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਤੋ…ਪੇ॰… ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਤੋ। ਚਰਨ੍ਤਿ ਚਰਨ੍ਤੋ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਇਰਿਯਨ੍ਤੋ વਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਪਾਲੇਨ੍ਤੋ ਯਪੇਨ੍ਤੋ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋਤਿ – ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਂ
ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। વਿਸਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ…ਪੇ॰… વਿਸਟਾ વਿਤ੍ਥਤਾਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ। ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਆਯਤਨਲੋਕੇ। ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ વੇਸਾ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, ਲੋਕੇ વੇਤਂ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ ਸਤੋ ਤਰੇਯ੍ਯ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯ ਪਤਰੇਯ੍ਯ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ વੀਤਿવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਸਨ੍ਤਿਂ, [ਧੋਤਕਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੀਤਿਹਂ।
ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਂ, ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ॥
੩੬.
ਤਞ੍ਚਾਹਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ, ਮਹੇਸਿ ਸਨ੍ਤਿਮੁਤ੍ਤਮਂ।
ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਂ, ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ॥
ਤਞ੍ਚਾਹਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਾਮੀਤਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ વਚਨਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ ਦੇਸਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਨਨ੍ਦਾਮਿ
ਮਹੇਸਿਸਨ੍ਤਿਮੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ। ਮਹੇਸੀਤਿ ਕਿਂ ਮਹੇਸਿ ਭਗવਾ? ਮਹਨ੍ਤਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਏਸੀ ਗવੇਸੀ ਪਰਿਯੇਸੀਤਿ ਮਹੇਸਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ…ਪੇ॰… ਕਹਂ ਨਰਾਸਭੋਤਿ ਮਹੇਸਿ। ਸਨ੍ਤਿਮੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ ਉਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਂ ਸੇਟ੍ਠਂ વਿਸੇਟ੍ਠਂ ਪਾਮੋਕ੍ਖਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪવਰਨ੍ਤਿ – ਮਹੇਸਿ ਸਨ੍ਤਿਮੁਤ੍ਤਮਂ।
ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਨ੍ਤਿ ਯਂ વਿਦਿਤਂ ਕਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ વਿਦਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ; ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ… ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ વਿਦਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ ਸਤੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤੋ – ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਤੋ…ਪੇ॰… ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਤੋ। ਚਰਨ੍ਤਿ ਚਰਨ੍ਤੋ…ਪੇ॰… ਯਾਪੇਨ੍ਤੋਤਿ – ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਂ।
ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ। વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। વਿਸਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ…ਪੇ॰… વਿਸਟਾ વਿਤ੍ਥਤਾਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ। ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਆਯਤਨਲੋਕੇ। ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ વੇਸਾ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, ਲੋਕੇ વੇਤਂ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ ਸਤੋ ਤਰੇਯ੍ਯਂ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯਂ…ਪੇ॰… વੀਤਿવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ – ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਤਞ੍ਚਾਹਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ, ਮਹੇਸਿ ਸਨ੍ਤਿਮੁਤ੍ਤਮਂ।
ਯਂ
੩੭.
ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਸਿ, [ਧੋਤਕਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇ।
ਏਤਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਗੋਤਿ ਲੋਕੇ, ਭવਾਭવਾਯ ਮਾਕਾਸਿ ਤਣ੍ਹਂ॥
ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਸੀਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਸਿ ਆਜਾਨਾਸਿ ਪਟਿવਿਜਾਨਾਸਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਸੀਤਿ – ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਸਿ। ਧੋਤਕਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਧੋਤਕਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਧੋਤਕਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ। ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਂ; ਅਧੋਤਿ ਅਤੀਤਂ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ। ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਦੇવਲੋਕੋ; ਅਧੋਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੋ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ। ਅਥ વਾ, ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ; ਅਧੋਤਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ। ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਰੂਪਧਾਤੁ; ਅਧੋਤਿ ਕਾਮਧਾਤੁ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਰੂਪਧਾਤੁ। ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ; ਅਧੋਤਿ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ। ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਪਾਦਤਲਾ; ਅਧੋਤਿ ਅਧੋ ਕੇਸਮਤ੍ਥਕਾ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ વੇਮਜ੍ਝੇਤਿ – ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇ।
ਏਤਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਗੋਤਿ ਲੋਕੇਤਿ ਸਙ੍ਗੋ ਏਸੋ ਲਗ੍ਗਨਂ ਏਤਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਏਤਂ ਪਲਿਬੋਧੋ ਏਸੋਤਿ ਞਤ੍વਾ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾਤਿ – ਏਤਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਗੋਤਿ ਲੋਕੇ।
ਭવਾਭવਾਯ ਮਾਕਾਸਿ ਤਣ੍ਹਨ੍ਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ। ਭવਾਭવਾਯਾਤਿ ਭવਾਭવਾਯ ਕਮ੍ਮਭવਾਯ ਪੁਨਬ੍ਭવਾਯ ਕਾਮਭવਾਯ, ਕਮ੍ਮਭવਾਯ ਕਾਮਭવਾਯ ਪੁਨਬ੍ਭવਾਯ ਰੂਪਭવਾਯ, ਕਮ੍ਮਭવਾਯ ਰੂਪਭવਾਯ ਪੁਨਬ੍ਭવਾਯ ਅਰੂਪਭવਾਯ, ਕਮ੍ਮਭવਾਯ ਅਰੂਪਭવਾਯ ਪੁਨਬ੍ਭવਾਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਬ੍ਭવਾਯ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਗਤਿਯਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਉਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਅਤ੍ਤਭਾવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ ਤਣ੍ਹਂ ਮਾਕਾਸਿ ਮਾ ਜਨੇਸਿ ਮਾ ਸਞ੍ਜਨੇਸਿ ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸਿ ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸਿ, ਪਜਹ વਿਨੋਦੇਹਿ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਹਿ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਹੀਤਿ – ਭવਾਭવਾਯ ਮਾਕਾਸਿ ਤਣ੍ਹਨ੍ਤਿ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਸਿ, [ਧੋਤਕਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇ।
ਏਤਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਗੋਤਿ ਲੋਕੇ, ਭવਾਭવਾਯ ਮਾਕਾਸਿ ਤਣ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਸਾવਕੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ।
ਧੋਤਕਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਞ੍ਚਮੋ।
੬. ਉਪਸੀવਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੩੮.
ਏਕੋ ਅਹਂ ਸਕ੍ਕ ਮਹਨ੍ਤਮੋਘਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਉਪਸੀવੋ]
ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਨੋ વਿਸਹਾਮਿ ਤਾਰਿਤੁਂ।
ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ, ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਓਘਮਿਮਂ ਤਰੇਯ੍ਯਂ॥
ਏਕੋ ਅਹਂ ਸਕ੍ਕ ਮਹਨ੍ਤਮੋਘਨ੍ਤਿ। ਏਕੋਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ વਾ ਮੇ ਦੁਤਿਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਧਮ੍ਮੋ વਾ ਮੇ ਦੁਤਿਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਂ વਾ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਧਮ੍ਮਂ વਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਹਨ੍ਤਂ ਕਾਮੋਘਂ ਭવੋਘਂ ਦਿਟ੍ਠੋਘਂ ਅવਿਜ੍ਜੋਘਂ ਤਰੇਯ੍ਯਂ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯਂ ਪਤਰੇਯ੍ਯਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯਂ વੀਤਿવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ। ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਸਕ੍ਕੋ। ਭਗવਾ ਸਕ੍ਯਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕੋ। ਅਥ વਾ, ਅਡ੍ਢੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ ਧਨવਾਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕੋ। ਤਸ੍ਸਿਮਾਨਿ ਧਨਾਨਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਦ੍ਧਾਧਨਂ ਸੀਲਧਨਂ ਹਿਰਿਧਨਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਧਨਂ ਸੁਤਧਨਂ ਚਾਗਧਨਂ ਪਞ੍ਞਾਧਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਧਨਂ…ਪੇ॰… ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਨਂ। ਇਮੇਹਿ ਅਨੇਕੇਹਿ ਧਨਰਤਨੇਹਿ ਅਡ੍ਢੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ ਧਨવਾਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕੋ। ਅਥ વਾ, ਸਕ੍ਕੋ ਪਹੁ વਿਸવੀ ਅਲਮਤ੍ਤੋ ਸੂਰੋ વੀਰੋ વਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਅਭੀਰੂ ਅਛਮ੍ਭੀ ਅਨੁਤ੍ਰਾਸੀ ਅਪਲਾਯੀ ਪਹੀਨਭਯਭੇਰવੋ વਿਗਤਲੋਮਹਂਸੋਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕੋਤਿ – ਏਕੋ ਅਹਂ ਸਕ੍ਕ ਮਹਨ੍ਤਮੋਘਂ।
ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਉਪਸੀવੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰…। ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ…ਪੇ॰…। ਉਪਸੀવੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਉਪਸੀવੋ।
ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਨੋ વਿਸਹਾਮਿ ਤਾਰਿਤੁਨ੍ਤਿ। ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਾ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਧਮ੍ਮਂ વਾ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਨੋ વਿਸਹਾਮਿ ਨ ਉਸ੍ਸਹਾਮਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਨ ਪਟਿਬਲੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਕਾਮੋਘਂ ਭવੋਘਂ ਦਿਟ੍ਠੋਘਂ ਅવਿਜ੍ਜੋਘਂ ਤਰਿਤੁਂ ਉਤ੍ਤਰਿਤੁਂ ਪਤਰਿਤੁਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ વੀਤਿવਤ੍ਤਿਤੁਨ੍ਤਿ – ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਨੋ વਿਸਹਾਮਿ ਤਾਰਿਤੁਂ।
ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਆਲਮ੍ਬਣਂ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹਿ। ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ। ਭਗવਾ ਤੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣੇਨ ਉਪੇਤੋ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮੁਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ।
ਨ
ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਿ ਯਦਤ੍ਥਿ ਨੇਯ੍ਯਂ, ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ॥
ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ।
ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਓਘਮਿਮਂ ਤਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ। ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਾ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਧਮ੍ਮਂ વਾ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਕਾਮੋਘਂ ਭવੋਘਂ ਦਿਟ੍ਠੋਘਂ ਅવਿਜ੍ਜੋਘਂ ਤਰੇਯ੍ਯਂ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯਂ ਪਤਰੇਯ੍ਯਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯਂ વੀਤਿવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ – ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਓਘਮਿਮਂ ਤਰੇਯ੍ਯਂ
‘‘ਏਕੋ ਅਹਂ ਸਕ੍ਕ ਮਹਨ੍ਤਮੋਘਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਉਪਸੀવੋ]
ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਨੋ વਿਸਹਾਮਿ ਤਾਰਿਤੁਂ।
ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ, ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਓਘਮਿਮਂ ਤਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
੩੯.
ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, [ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਰਸ੍ਸੁ ਓਘਂ।
ਕਾਮੇ ਪਹਾਯ વਿਰਤੋ ਕਥਾਹਿ, ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਂ ਨਤ੍ਤਮਹਾਭਿਪਸ੍ਸ ॥
ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਸਤਿਮਾਤਿ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਕਤਿਯਾ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਲਾਭੀਯੇવ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਨਿਸ੍ਸਯੋ’’ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਨਿਸ੍ਸਯਞ੍ਚ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ ਉਤ੍ਤਰਿਞ੍ਚ ਨਿਯ੍ਯਾਨਪਥਂ। ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਤੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤਤੋ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤੇ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ…ਪੇ॰… ਰੋਗਤੋ… ਗਣ੍ਡਤੋ… ਸਲ੍ਲਤੋ… ਅਘਤੋ… ਆਬਾਧਤੋ… ਪਰਤੋ… ਪਲੋਕਤੋ… ਈਤਿਤੋ… ਉਪਦ੍ਦવਤੋ… ਭਯਤੋ… ਉਪਸਗ੍ਗਤੋ… ਚਲਤੋ… ਪਭਙ੍ਗੁਤੋ… ਅਦ੍ਧੁવਤੋ… ਅਤਾਣਤੋ… ਅਲੇਣਤੋ… ਅਸਰਣਤੋ… ਅਸਰਣੀਭੂਤਤੋ… ਰਿਤ੍ਤਤੋ… ਤੁਚ੍ਛਤੋ… ਸੁਞ੍ਞਤੋ… ਅਨਤ੍ਤਤੋ… ਆਦੀਨવਤੋ… વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਤੋ… ਅਸਾਰਕਤੋ… ਅਘਮੂਲਤੋ… ਭવਤੋ… વਿਭવਤੋ… ਸਾਸવਤੋ… ਸਙ੍ਖਤਤੋ… ਮਾਰਾਮਿਸਤੋ… ਜਾਤਿਧਮ੍ਮਤੋ… ਜਰਾਧਮ੍ਮਤੋ… ਬ੍ਯਾਧਿਧਮ੍ਮਤੋ… ਮਰਣਧਮ੍ਮਤੋ… ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਧਮ੍ਮਤੋ
ਸਤਿਮਾਤਿ
ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਰਸ੍ਸੁ ਓਘਨ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਕਿਂਕਾਰਣਾ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ? વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਤੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤਤੋ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਤਞ੍ਞੇવ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਾવੇਤਿ, વਿਭਾવੇਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਂਕਾਰਣਾ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਆਲਮ੍ਬਣਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਕਾਮੋਘਂ ਭવੋਘਂ ਦਿਟ੍ਠੋਘਂ ਅવਿਜ੍ਜੋਘਂ ਤਰਸ੍ਸੁ ਉਤ੍ਤਰਸ੍ਸੁ ਪਤਰਸ੍ਸੁ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਸ੍ਸੁ વੀਤਿવਤ੍ਤਸ੍ਸੂਤਿ – ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਰਸ੍ਸੁ ਓਘਂ।
ਕਾਮੇ ਪਹਾਯ વਿਰਤੋ ਕਥਾਹੀਤਿ। ਕਾਮਾਤਿ ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਦ੍વੇ ਕਾਮਾ – વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਕਾਮੇ ਪਹਾਯਾਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇ ਪਰਿਜਾਨਿਤ੍વਾ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇ ਪਹਾਯ ਪਜਹਿਤ੍વਾ વਿਨੋਦੇਤ੍વਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰਿਤ੍વਾ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਤ੍વਾਤਿ – ਕਾਮੇ ਪਹਾਯ। વਿਰਤੋ ਕਥਾਹੀਤਿ ਕਥਂਕਥਾ વੁਚ੍ਚਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ। ਦੁਕ੍ਖੇ ਕਙ੍ਖਾ…ਪੇ॰… ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨੋવਿਲੇਖੋ ਕਥਂਕਥਾਯ ਆਰਤੋ વਿਰਤੋ ਪਟਿવਿਰਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟੋ વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ વਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ વਿਮਰਿਯਾਦਿਕਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਹਰਤੀਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿ વਿਰਤੋ ਕਥਾਹਿ…ਪੇ॰… ਅਥ વਾ, ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਾਯ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਾਯ ਆਰਤੋ વਿਰਤੋ ਪਟਿવਿਰਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟੋ વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ વਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ વਿਮਰਿਯਾਦਿਕਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਹਰਤੀਤਿ ਏવਮ੍ਪਿ વਿਰਤੋ ਕਥਾਹੀਤਿ – ਕਾਮੇ ਪਹਾਯ વਿਰਤੋ ਕਥਾਹਿ।
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਂ ਨਤ੍ਤਮਹਾਭਿਪਸ੍ਸਾਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ। ਨਤ੍ਤਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਰਤ੍ਤਿ। ਅਹੋਤਿ ਦਿવਸੋ। ਰਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਦਿવਾ ਚ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਂ ਰਾਗਕ੍ਖਯਂ ਦੋਸਕ੍ਖਯਂ ਮੋਹਕ੍ਖਯਂ ਗਤਿਕ੍ਖਯਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਯਂ ਭવਕ੍ਖਯਂ ਸਂਸਾਰਕ੍ਖਯਂ
‘‘ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ
ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਰਸ੍ਸੁ ਓਘਂ।
ਕਾਮੇ ਪਹਾਯ વਿਰਤੋ ਕਥਾਹਿ, ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਂ
੪੦.
ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਯੋ વੀਤਰਾਗੋ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਉਪਸੀવੋ]
ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਹਿਤ੍વਾ ਮਞ੍ਞਂ।
ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਰਮੇਧਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਤਿਟ੍ਠੇ ਨੁ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀ॥
ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਯੋ વੀਤਰਾਗੋਤਿ। ਸਬ੍ਬੇਸੂਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨવਚਨਮੇਤਂ ਸਬ੍ਬੇਸੂਤਿ। ਕਾਮੇਸੂਤਿ ਕਾਮਾਤਿ ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਦ੍વੇ ਕਾਮਾ – વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ। ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਯੋ વੀਤਰਾਗੋਤਿ। ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਯੋ વੀਤਰਾਗੋ વਿਗਤਰਾਗੋ ਚਤ੍ਤਰਾਗੋ વਨ੍ਤਰਾਗੋ ਮੁਤ੍ਤਰਾਗੋ ਪਹੀਨਰਾਗੋ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਰਾਗੋ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤੋਤਿ – ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਯੋ વੀਤਰਾਗੋ।
ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਉਪਸੀવੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰…। ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ…ਪੇ॰…। ਉਪਸੀવੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਉਪਸੀવੋ।
ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਹਿਤ੍વਾ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ। ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਛ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਹਿਤ੍વਾ ਚਜਿਤ੍વਾ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍વਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વੀਤਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਅਲ੍ਲੀਨੋ ਉਪਗਤੋ ਸਮੁਪਗਤੋ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤੋ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ – ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ
ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਰਮੇਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤ ਸਞ੍ਞਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ। ਤਾਸਂ ਸਞ੍ਞਾਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਿਮੋਕ੍ਖੋ
ਤਿਟ੍ਠੇ ਨੁ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀਤਿ। ਤਿਟ੍ਠੇ ਨੂਤਿ ਸਂਸਯਪੁਚ੍ਛਾ વਿਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਪੁਚ੍ਛਾ ਅਨੇਕਂਸਪੁਚ੍ਛਾ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨੇ। ਅਨਾਨੁਯਾਯੀਤਿ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀ ਅવਿਚ੍ਚਮਾਨੋ
‘‘ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਯੋ વੀਤਰਾਗੋ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਉਪਸੀવੋ]
ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਹਿਤ੍વਾ ਮਞ੍ਞਂ।
ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਰਮੇਧਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਤਿਟ੍ਠੇ ਨੁ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀ’’ਤਿ॥
੪੧.
ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਯੋ વੀਤਰਾਗੋ, [ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਹਿਤ੍વਾ ਮਞ੍ਞਂ।
ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਰਮੇਧਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀ॥
ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਯੋ વੀਤਰਾਗੋਤਿ। ਸਬ੍ਬੇਸੂਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨવਚਨਮੇਤਂ ਸਬ੍ਬੇਸੂਤਿ। ਕਾਮੇਸੂਤਿ ਕਾਮਾਤਿ ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਦ੍વੇ ਕਾਮਾ – વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ। ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਯੋ વੀਤਰਾਗੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਯੋ વੀਤਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਰਾਗੋ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤੋਤਿ – ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਯੋ વੀਤਰਾਗੋ।
ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਹਿਤ੍વਾ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ। ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਛ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਹਿਤ੍વਾ ਚਜਿਤ੍વਾ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍વਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વੀਤਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਅਲ੍ਲੀਨੋ ਉਪਗਤੋ ਸਮੁਪਗਤੋ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤੋ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ – ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਹਿਤ੍વਾ ਮਞ੍ਞਂ।
ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਰਮੇਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤ
ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀਤਿ। ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਸਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਾਨਿ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨੇ। ਅਨਾਨੁਯਾਯੀਤਿ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀ ਅવਿਚ੍ਚਮਾਨੋ ਅવਿਗਚ੍ਛਮਾਨੋ ਅਨਨ੍ਤਰਧਾਯਮਾਨੋ ਅਪਰਿਹਾਯਮਾਨੋ। ਅਥ વਾ, ਅਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਅਦੁਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਮੁਯ੍ਹਮਾਨੋ ਅਕਿਲਿਸ੍ਸਮਾਨੋਤਿ – ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਯੋ વੀਤਰਾਗੋ, [ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਹਿਤ੍વਾ ਮਞ੍ਞਂ।
ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਰਮੇਧਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀ’’ਤਿ॥
੪੨.
ਤਿਟ੍ਠੇ ਚੇ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀ, ਪੂਗਮ੍ਪਿ વਸ੍ਸਾਨਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ।
ਤਤ੍ਥੇવ ਸੋ ਸੀਤਿਸਿਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਚવੇਥ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਤਥਾવਿਧਸ੍ਸ॥
ਤਿਟ੍ਠੇ ਚੇ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀਤਿ ਸਚੇ ਸੋ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਸਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਾਨਿ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨੇ। ਅਨਾਨੁਯਾਯੀਤਿ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀ ਅવਿਚ੍ਚਮਾਨੋ ਅવਿਗਚ੍ਛਮਾਨੋ ਅਨਨ੍ਤਰਧਾਯਮਾਨੋ ਅਪਰਿਹਾਯਮਾਨੋ। ਅਥ વਾ, ਅਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਅਦੁਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਮੁਯ੍ਹਮਾਨੋ ਅਕਿਲਿਸ੍ਸਮਾਨੋਤਿ – ਤਿਟ੍ਠੇ ਚੇ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀ।
ਪੂਗਮ੍ਪਿ વਸ੍ਸਾਨਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ। ਪੂਗਮ੍ਪਿ વਸ੍ਸਾਨੀਤਿ ਪੂਗਮ੍ਪਿ વਸ੍ਸਾਨਿ ਬਹੂਨਿ વਸ੍ਸਾਨਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ – ਪੂਗਮ੍ਪਿ વਸ੍ਸਾਨਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ।
ਤਤ੍ਥੇવ ਸੋ ਸੀਤਿਸਿਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਚવੇਥ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਤਥਾવਿਧਸ੍ਸਾਤਿ ਤਤ੍ਥੇવ ਸੋ ਸੀਤਿਭਾવਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚੋ ਧੁવੋ ਸਸ੍ਸਤੋ ਅવਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋ ਸਸ੍ਸਤਿਸਮਂ ਤਥੇવ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ। ਅਥ વਾ, ਤਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚવੇਯ੍ਯ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਨਸ੍ਸੇਯ੍ਯ વਿਨਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਨ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪੁਨਬ੍ਭવਪਟਿਸਨ੍ਧਿવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ ਕਾਮਧਾਤੁਯਾ વਾ ਰੂਪਧਾਤੁਯਾ વਾ ਅਰੂਪਧਾਤੁਯਾ વਾਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਤਥਾવਿਧਸ੍ਸਾਤਿ ਤਥਾવਿਧਸ੍ਸ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸਣ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਤਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਤਪ੍ਪਟਿਭਾਗਸ੍ਸ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਉਪਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ – ਤਤ੍ਥੇવ ਸੋ ਸੀਤਿਸਿਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਚવੇਥ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਤਥਾવਿਧਸ੍ਸ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਤਿਟ੍ਠੇ ਚੇ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਨੁਯਾਯੀ, ਪੂਗਮ੍ਪਿ વਸ੍ਸਾਨਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ।
ਤਤ੍ਥੇવ ਸੋ ਸੀਤਿਸਿਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਚવੇਥ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਤਥਾવਿਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ॥
੪੩.
ਅਚ੍ਚਿ ਯਥਾ વਾਤવੇਗੇਨ ਖਿਤ੍ਤਾ, [ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਅਤ੍ਥਂ ਪਲੇਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ ਸਙ੍ਖਂ।
ਏવਂ ਮੁਨੀ ਨਾਮਕਾਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਅਤ੍ਥਂ ਪਲੇਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ ਸਙ੍ਖਂ॥
ਅਚ੍ਚਿ ਯਥਾ વਾਤવੇਗੇਨ ਖਿਤ੍ਤਾਤਿ ਅਚ੍ਚਿ વੁਚ੍ਚਤਿ ਜਾਲਸਿਖਾ। વਾਤਾਤਿ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ વਾਤਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ વਾਤਾ ਉਤ੍ਤਰਾ વਾਤਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ વਾਤਾ ਸਰਜਾ વਾਤਾ ਅਰਜਾ વਾਤਾ ਸੀਤਾ વਾਤਾ ਉਣ੍ਹਾ વਾਤਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾ વਾਤਾ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ વਾਤવੇਗੇਨ ਖਿਤ੍ਤਾਤਿ વਾਤવੇਗੇਨ ਖਿਤ੍ਤਾ ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਅਤ੍ਥਂ ਪਲੇਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ ਸਙ੍ਖਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਥਂ ਪਲੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਪਲੇਤਿ, ਅਤ੍ਥਂ ਗਮੇਤਿ, ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ વੂਪਸਮਤਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ। ਨ ਉਪੇਤਿ ਸਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ
ਏવਂ ਮੁਨੀ ਨਾਮਕਾਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ। ਏવਨ੍ਤਿ ਓਪਮ੍ਮਸਮ੍ਪਟਿਪਾਦਨਂ। ਮੁਨੀਤਿ ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ ਨਾਮਕਾਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸੋ ਮੁਨਿ ਪਕਤਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇવ ਰੂਪਕਾਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ। ਤਦਙ੍ਗਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ
ਅਤ੍ਥਂ ਪਲੇਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ ਸਙ੍ਖਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਥਂ ਪਲੇਤੀਤਿ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ। ਨ ਉਪੇਤਿ ਸਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ
‘‘ਅਚ੍ਚਿ ਯਥਾ વਾਤવੇਗੇਨ ਖਿਤ੍ਤਾ, [ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਅਤ੍ਥਂ ਪਲੇਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ ਸਙ੍ਖਂ।
ਏવਂ ਮੁਨੀ ਨਾਮਕਾਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਅਤ੍ਥਂ ਪਲੇਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ ਸਙ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ॥
੪੪.
ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੋ ਸੋ ਉਦ વਾ ਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਦਾਹੁ વੇ ਸਸ੍ਸਤਿਯਾ ਅਰੋਗੋ।
ਤਂ ਮੇ ਮੁਨੀ ਸਾਧੁ વਿਯਾਕਰੋਹਿ, ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ॥
ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੋ ਸੋ ਉਦ વਾ ਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਸੋ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੋ ਉਦਾਹੁ ਨਤ੍ਥਿ ਸੋ ਨਿਰੁਦ੍ਧੋ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ વਿਨਟ੍ਠੋਤਿ – ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੋ ਸੋ ਉਦ વਾ ਸੋ ਨਤ੍ਥਿ।
ਉਦਾਹੁ વੇ ਸਸ੍ਸਤਿਯਾ ਅਰੋਗੋਤਿ ਉਦਾਹੁ ਨਿਚ੍ਚੋ ਧੁવੋ ਸਸ੍ਸਤੋ ਅવਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋ ਸਸ੍ਸਤਿਸਮਂ ਤਥੇવ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਉਦਾਹੁ વੇ ਸਸ੍ਸਤਿਯਾ
ਤਂ ਮੇ ਮੁਨੀ ਸਾਧੁ વਿਯਾਕਰੋਹੀਤਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਯਂ ਯਾਚਾਮਿ ਯਂ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮਿ ਯਂ ਪਸਾਦੇਮਿ। ਮੁਨੀਤਿ ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਗਜਾਲਮਤਿਚ੍ਚ ਸੋ ਮੁਨਿ। ਸਾਧੁ વਿਯਾਕਰੋਹੀਤਿ
ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਤੁਲਿਤੋ ਤੀਰਿਤੋ વਿਭੂਤੋ વਿਭਾવਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋਤਿ – ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੋ ਸੋ ਉਦ વਾ ਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਦਾਹੁ વੇ ਸਸ੍ਸਤਿਯਾ ਅਰੋਗੋ।
ਤਂ ਮੇ ਮੁਨੀ ਸਾਧੁ વਿਯਾਕਰੋਹਿ, ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ॥
੪੫.
ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸ੍ਸ ਨ ਪਮਾਣਮਤ੍ਥਿ, [ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਯੇਨ ਨਂ વਜ੍ਜੁਂ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ।
ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਮੂਹਤੇਸੁ, ਸਮੂਹਤਾ વਾਦਪਥਾਪਿ ਸਬ੍ਬੇ॥
ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸ੍ਸ ਨ ਪਮਾਣਮਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਰੂਪਪਮਾਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, વੇਦਨਾਪਮਾਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਞ੍ਞਾਪਮਾਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਮਾਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਮਾਣਂ ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਯੇਨ ਨਂ વਜ੍ਜੁਂ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਯੇਨ ਤਂ ਰਾਗੇਨ
ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਮੂਹਤੇਸੂਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਆਯਤਨੇਸੁ ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਧਾਤੂਸੁ ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਗਤੀਸੁ ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਉਪਪਤ੍ਤੀਸੁ ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਪਟਿਸਨ੍ਧੀਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਭવੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਸਂਸਾਰੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁ
ਸਮੂਹਤਾ વਾਦਪਥਾਪਿ ਸਬ੍ਬੇਤਿ વਾਦਪਥਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚ। ਤਸ੍ਸ વਾਦਾ ਚ વਾਦਪਥਾ ਚ ਅਧਿવਚਨਾਨਿ ਚ ਅਧਿવਚਨਪਥਾ ਚ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿ ਚ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਥਾ ਚ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਚ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਥਾ ਚ ਊਹਤਾ ਸਮੂਹਤਾ ਉਦ੍ਧਤਾ ਸਮੁਦ੍ਧਤਾ ਉਪ੍ਪਾਟਿਤਾ ਸਮੁਪ੍ਪਾਟਿਤਾ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾਤਿ – ਸਮੂਹਤਾ વਾਦਪਥਾਪਿ ਸਬ੍ਬੇ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸ੍ਸ ਨ ਪਮਾਣਮਤ੍ਥਿ, [ਉਪਸੀવਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਯੇਨ ਨਂ વਜ੍ਜੁਂ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ।
ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਮੂਹਤੇਸੁ, ਸਮੂਹਤਾ વਾਦਪਥਾਪਿ ਸਬ੍ਬੇ’’ਤਿ॥
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਯੇ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ…ਪੇ॰… ਪਞ੍ਜਲਿਕੋ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ – ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਸਾવਕੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ।
ਉਪਸੀવਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਛਟ੍ਠੋ।
੭. ਨਨ੍ਦਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੪੬.
ਸਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ ਮੁਨਯੋ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ]
ਜਨਾ વਦਨ੍ਤਿ ਤਯਿਦਂ ਕਥਂਸੁ।
ਞਾਣੂਪਪਨ੍ਨਂ ਮੁਨਿ ਨੋ વਦਨ੍ਤਿ, ਉਦਾਹੁ વੇ ਜੀવਿਤੇਨੂਪਪਨ੍ਨਂ ॥
ਸਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ ਮੁਨਯੋਤਿ। ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਨ੍ਤਿ ਸਂવਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਿ ਉਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਆਯਤਨਲੋਕੇ। ਮੁਨਯੋਤਿ ਮੁਨਿਨਾਮਕਾ ਆਜੀવਕਾ ਨਿਗਣ੍ਠਾ ਜਟਿਲਾ ਤਾਪਸਾ ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰…। ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ…ਪੇ॰…। ਨਨ੍ਦੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ।
ਜਨਾ વਦਨ੍ਤਿ ਤਯਿਦਂ ਕਥਂਸੂਤਿ। ਜਨਾਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ વੇਸ੍ਸਾ ਚ ਸੁਦ੍ਦਾ ਚ ਗਹਟ੍ਠਾ ਚ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਚ ਦੇવਾ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ। વਦਨ੍ਤੀਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤਿ। ਤਯਿਦਂ ਕਥਂਸੂਤਿ ਸਂਸਯਪੁਚ੍ਛਾ વਿਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਪੁਚ੍ਛਾ ਅਨੇਕਂਸਪੁਚ੍ਛਾ ‘‘ਏવਂ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਨੁ ਖੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ – ਜਨਾ વਦਨ੍ਤਿ ਤਯਿਦਂ ਕਥਂਸੁ।
ਞਾਣੂਪਪਨ੍ਨਂ ਮੁਨਿ ਨੋ વਦਨ੍ਤੀਤਿ
ਉਦਾਹੁ વੇ ਜੀવਿਤੇਨੂਪਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਉਦਾਹੁ ਅਨੇਕવਿવਿਧਅਤਿਪਰਮਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਲੂਖਜੀવਿਤਾਨੁਯੋਗੇਨ ਉਪੇਤਂ ਸਮੁਪੇਤਂ ਉਪਾਗਤਂ ਸਮੁਪਾਗਤਂ ਉਪਪਨ੍ਨਂ ਸਮੁਪਪਨ੍ਨਂ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਮੁਨਿਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤੀਤਿ – ਉਦਾਹੁ વੇ ਜੀવਿਤੇਨੂਪਪਨ੍ਨਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਸਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ ਮੁਨਯੋ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ]
ਜਨਾ વਦਨ੍ਤਿ ਤਯਿਦਂ ਕਥਂਸੁ।
ਞਾਣੂਪਪਨ੍ਨਂ ਮੁਨਿ ਨੋ વਦਨ੍ਤਿ, ਉਦਾਹੁ વੇ ਜੀવਿਤੇਨੂਪਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
੪੭.
ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਸੁਤਿਯਾ ਨ ਞਾਣੇਨ,
ਮੁਨੀਧ ਨਨ੍ਦ ਕੁਸਲਾ વਦਨ੍ਤਿ।
વਿਸੇਨਿਕਤ੍વਾ ਅਨੀਘਾ ਨਿਰਾਸਾ, ਚਰਨ੍ਤਿ ਯੇ ਤੇ ਮੁਨਯੋਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ॥
ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਸੁਤਿਯਾ ਨ ਞਾਣੇਨਾਤਿ। ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿ ਨ ਦਿਟ੍ਠਸੁਦ੍ਧਿਯਾ। ਨ ਸੁਤਿਯਾਤਿ ਨ ਸੁਤਸੁਦ੍ਧਿਯਾ। ਨ ਞਾਣੇਨਾਤਿ ਨਪਿ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਞਾਣੇਨ ਨਪਿ ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਞਾਣੇਨ ਨਪਿ ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣੇਨਾਤਿ – ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਸੁਤਿਯਾ ਨ ਞਾਣੇਨ।
ਮੁਨੀਧ ਨਨ੍ਦ ਕੁਸਲਾ વਦਨ੍ਤੀਤਿ। ਕੁਸਲਾਤਿ ਯੇ ਤੇ ਖਨ੍ਧਕੁਸਲਾ
વਿਸੇਨਿਕਤ੍વਾ ਅਨੀਘਾ ਨਿਰਾਸਾ, ਚਰਨ੍ਤਿ ਯੇ ਤੇ ਮੁਨਯੋਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਸੇਨਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮਾਰਸੇਨਾ, ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਮਾਰਸੇਨਾ, વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਮਾਰਸੇਨਾ, ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਮਾਰਸੇਨਾ, ਰਾਗੋ ਮਾਰਸੇਨਾ, ਦੋਸੋ ਮਾਰਸੇਨਾ, ਮੋਹੋ ਮਾਰਸੇਨਾ, ਕੋਧੋ…ਪੇ॰… ਉਪਨਾਹੋ… ਮਕ੍ਖੋ… ਪਲ਼ਾਸੋ… ਇਸ੍ਸਾ… ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ… ਮਾਯਾ… ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ… ਥਮ੍ਭੋ… ਸਾਰਮ੍ਭੋ… ਮਾਨੋ… ਅਤਿਮਾਨੋ… ਮਦੋ… ਪਮਾਦੋ… ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸਾ ਸਬ੍ਬੇ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਦਰਥਾ ਸਬ੍ਬੇ ਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸਨ੍ਤਾਪਾ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਮਾਰਸੇਨਾ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ –
‘‘ਕਾਮਾ ਤੇ ਪਠਮਾ ਸੇਨਾ, ਦੁਤਿਯਾ ਅਰਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
ਤਤਿਯਾ ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾ ਤੇ, ਚਤੁਤ੍ਥੀ ਤਣ੍ਹਾ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
‘‘ਪਞ੍ਚਮਂ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਤੇ, ਛਟ੍ਠਾ ਭੀਰੂ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ।
ਸਤ੍ਤਮੀ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਤੇ, ਮਕ੍ਖੋ ਥਮ੍ਭੋ ਤੇ ਅਟ੍ਠਮੋ।
ਲਾਭੋ ਸਿਲੋਕੋ ਸਕ੍ਕਾਰੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਲਦ੍ਧੋ ਚ ਯੋ ਯਸੋ॥
‘‘ਯੋ
ਏਸਾ ਨਮੁਚਿ ਤੇ ਸੇਨਾ
ਨ ਨਂ ਅਸੂਰੋ ਜਿਨਾਤਿ, ਜੇਤ੍વਾ ਚ ਲਭਤੇ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਯਤੋ ਚਤੂਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਸਬ੍ਬਾ ਚ ਮਾਰਸੇਨਾ ਸਬ੍ਬੇ ਚ ਪਟਿਸੇਨਿਕਰਾ ਅਨੀਘਾਤਿ ਰਾਗੋ ਨੀਘੋ, ਦੋਸੋ ਨੀਘੋ, ਮੋਹੋ ਨੀਘੋ, ਕੋਧੋ ਨੀਘੋ, ਉਪਨਾਹੋ ਨੀਘੋ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਨੀਘਾ। ਯੇਸਂ ਏਤੇ ਨੀਘਾ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾ ਤੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਨੀਘਾ। ਨਿਰਾਸਾਤਿ વਿਸੇਨਿਕਤ੍વਾ ਅਨੀਘਾ ਨਿਰਾਸਾ, ਚਰਨ੍ਤਿ ਯੇ ਤੇ ਮੁਨਯੋਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਯੇ ਤੇ વਿਸੇਨਿਕਤ੍વਾવ ਅਨੀਘਾ ਚ ਨਿਰਾਸਾ ਚ ਚਰਨ੍ਤਿ વਿਹਰਨ੍ਤਿ ਇਰਿਯਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ ਪਾਲੇਨ੍ਤਿ ਯਪੇਨ੍ਤਿ ਯਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਲੋਕੇ ਮੁਨਯੋਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸੇਮਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ ਪਟ੍ਠਪੇਮਿ વਿવਰਾਮਿ વਿਭਜਾਮਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਮਿ ਪਕਾਸੇਮੀਤਿ – વਿਸੇਨਿਕਤ੍વਾ ਅਨੀਘਾ ਨਿਰਾਸਾ, ਚਰਨ੍ਤਿ ਯੇ ਤੇ ਮੁਨਯੋਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਸੁਤਿਯਾ ਨ ਞਾਣੇਨ, ਮੁਨੀਧ
વਿਸੇਨਿਕਤ੍વਾ ਅਨੀਘਾ ਨਿਰਾਸਾ, ਚਰਨ੍ਤਿ ਯੇ ਤੇ ਮੁਨਯੋਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀ’’ਤਿ॥
੪੮.
ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਸੇ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ]
ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸੁਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ।
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਅਨੇਕਰੂਪੇਨ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ॥
ਕਚ੍ਚਿਸ੍ਸੁ ਤੇ ਭਗવਾ ਤਤ੍ਥ ਯਤਾ ਚਰਨ੍ਤਾ, ਅਤਾਰੁ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ।
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ॥
ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਸੇਤਿ। ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨવਚਨਮੇਤਂ – ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ। ਸਮਣਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਗਤਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸਮਾਪਨ੍ਨਾ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਭੋવਾਦਿਕਾਤਿ – ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਸੇ। ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰…। ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ…ਪੇ॰…। ਨਨ੍ਦੋਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ।
ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸੁਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇਨਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤਿ
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਸੀਲੇਨਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ
ਅਨੇਕਰੂਪੇਨ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਅਨੇਕવਿਧਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲੇਨ
ਕਚ੍ਚਿਸੁ ਤੇ ਭਗવਾ ਤਤ੍ਥ ਯਤਾ ਚਰਨ੍ਤਾਤਿ। ਕਚ੍ਚਿਸ੍ਸੂਤਿ ਸਂਸਯਪੁਚ੍ਛਾ વਿਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਪੁਚ੍ਛਾ ਅਨੇਕਂਸਪੁਚ੍ਛਾ, ‘‘ਏવਂ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਨੁ ਖੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ – ਕਚ੍ਚਿਸ੍ਸੁ। ਤੇਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਕਚ੍ਚਿਸ੍ਸੁ ਤੇ ਭਗવਾ। ਤਤ੍ਥ ਯਤਾ ਚਰਨ੍ਤਾਤਿ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਸਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਕਾਯ ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਸਕਾਯ ਰੁਚਿਯਾ ਸਕਾਯ ਲਦ੍ਧਿਯਾ। ਯਤਾਤਿ ਯਤ੍ਤਾ ਪਟਿਯਤ੍ਤਾ ਚਰਨ੍ਤਾਤਿ
ਅਤਾਰੁ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਅਤਰਿਂਸੁ ਉਤ੍ਤਰਿਂਸੁ ਪਤਰਿਂਸੁ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਂਸੁ વੀਤਿવਤ੍ਤਿਂਸੁ। ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ – ਮਾਰਿਸਾਤਿ – ਅਤਾਰੁ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ।
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ। ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਯਾਚਾਮਿ ਤਂ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮਿ ਤਂ, ਕਥਯਸ੍ਸੁ ਮੇਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ। ਭਗવਾਤਿ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ। ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ
‘‘ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਸੇ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ]
ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸੁਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ।
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਅਨੇਕਰੂਪੇਨ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ॥
‘‘ਕਚ੍ਚਿਸ੍ਸੁ
ਅਤਾਰੁ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ।
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
੪੯.
ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਸੇ, [ਨਨ੍ਦਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸੁਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ।
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਅਨੇਕਰੂਪੇਨ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ।
ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਯਤਾ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਨਾਤਰਿਂਸੁ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ॥
ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਸੇਤਿ। ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨવਚਨਮੇਤਂ – ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ। ਸਮਣਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਗਤਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸਮਾਪਨ੍ਨਾ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਭੋવਾਦਿਕਾਤਿ – ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਸੇ। ਨਨ੍ਦਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਨਨ੍ਦਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਨਨ੍ਦਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸੁਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇਨਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤਿ; ਸੁਤੇਨਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸੁਤੇਨਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤੀਤਿ – ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸੁਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ।
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਸੀਲੇਨਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤਿ
ਅਨੇਕਰੂਪੇਨ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਅਨੇਕવਿਧਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤੀਤਿ – ਅਨੇਕਰੂਪੇਨ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ।
ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਯਤਾ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ। ਕਿਞ੍ਚਾਪੀਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ ਪਦਸਂਸਗ੍ਗੋ ਪਦਪਾਰਿਪੂਰੀ ਅਕ੍ਖਰਸਮવਾਯੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾ ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ – ਕਿਞ੍ਚਾਪੀਤਿ। ਤੇਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਯਤਾਤਿ ਯਤ੍ਤਾ ਪਟਿਯਤ੍ਤਾ ਗੁਤ੍ਤਾ ਗੋਪਿਤਾ ਰਕ੍ਖਿਤਾ ਸਂવੁਤਾ। ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਚਰਨ੍ਤਿ વਿਹਰਨ੍ਤਿ ਇਰਿਯਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ ਪਾਲੇਨ੍ਤਿ ਯਪੇਨ੍ਤਿ ਯਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ – ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਯਤਾ ਚਰਨ੍ਤਿ।
ਨਾਤਰਿਂਸੁ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਨ ਤਰਿਂਸੁ ਨ ਉਤ੍ਤਰਿਂਸੁ ਨ ਪਤਰਿਂਸੁ ਨ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਂਸੁ ਨ વੀਤਿવਤ੍ਤਿਂਸੁ, ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਾ ਅਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਅਨਿਸ੍ਸਟਾ ਅਨਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਅਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਅવੀਤਿવਤ੍ਤਾ, ਅਨ੍ਤੋਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣੇ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਅਨ੍ਤੋਸਂਸਾਰਪਥੇ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਜਾਤਿਯਾ ਅਨੁਗਤਾ, ਜਰਾਯ ਅਨੁਸਟਾ, ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤਾ, ਮਰਣੇਨ ਅਬ੍ਭਾਹਤਾ ਅਤਾਣਾ ਅਲੇਣਾ ਅਸਰਣਾ ਅਸਰਣੀਭੂਤਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸੇਮਿ
‘‘ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਸੇ, [ਨਨ੍ਦਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸੁਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ।
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਅਨੇਕਰੂਪੇਨ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ।
ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਯਤਾ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਨਾਤਰਿਂਸੁ ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀ’’ਤਿ॥
੫੦.
ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਸੇ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ]
ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸੁਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ।
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਅਨੇਕਰੂਪੇਨ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ॥
ਤੇ ਚੇ ਮੁਨੀ ਬ੍ਰੂਸਿ ਅਨੋਘਤਿਣ੍ਣੇ, ਅਥ ਕੋ ਚਰਹਿ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ।
ਅਤਾਰਿ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ, ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ॥
ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਸੇਤਿ। ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨવਚਨਮੇਤਂ – ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ। ਸਮਣਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਗਤਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸਮਾਪਨ੍ਨਾ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਭੋવਾਦਿਕਾਤਿ – ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਸੇ। ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ।
ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸੁਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇਨਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤਿ; ਸੁਤੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸੁਤੇਨਾਪਿ
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਸੀਲੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤਿ; વਤੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ…ਪੇ॰… વੋਹਰਨ੍ਤਿ; ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤੀਤਿ – ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ।
ਅਨੇਕਰੂਪੇਨ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਅਨੇਕવਿਧਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ વਦਨ੍ਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਨ੍ਤੀਤਿ – ਅਨੇਕਰੂਪੇਨ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ।
ਤੇ ਚੇ ਮੁਨੀ ਬ੍ਰੂਸਿ ਅਨੋਘਤਿਣ੍ਣੇਤਿ। ਤੇ ਚੇਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੇ। ਮੁਨੀਤਿ ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਗਜਾਲਮਤਿਚ੍ਚ ਸੋ ਮੁਨਿ ਬ੍ਰੂਸਿ ਅਨੋਘਤਿਣ੍ਣੇਤਿ ਕਾਮੋਘਂ ਭવੋਘਂ ਦਿਟ੍ਠੋਘਂ ਅવਿਜ੍ਜੋਘਂ ਅਤਿਣ੍ਣੇ ਅਨਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਅਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਅવੀਤਿવਤ੍ਤੇ ਅਨ੍ਤੋਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣੇ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਨ੍ਤੇ ਅਨ੍ਤੋਸਂਸਾਰਪਥੇ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਨ੍ਤੇ ਜਾਤਿਯਾ ਅਨੁਗਤੇ ਜਰਾਯ ਅਨੁਸਟੇ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤੇ ਮਰਣੇਨ ਅਬ੍ਭਾਹਤੇ ਅਤਾਣੇ ਅਲੇਣੇ ਅਸਰਣੇ ਅਸਰਣੀਭੂਤੇ। ਬ੍ਰੂਸੀਤਿ ਬ੍ਰੂਸਿ ਆਚਿਕ੍ਖਸਿ ਦੇਸੇਸਿ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ વਿવਰਸਿ
ਅਥ ਕੋ ਚਰਹਿ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ, ਅਤਾਰਿ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਅਥ ਕੋ ਏਸੋ ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਅਤਰਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਤਰਿ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿ વੀਤਿવਤ੍ਤਯਿ। ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ ਮਾਰਿਸਾਤਿ – ਅਥ ਕੋ ਚਰਹਿ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ, ਅਤਾਰਿ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ।
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ। ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਯਾਚਾਮਿ ਤਂ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮਿ ਤਂ ਪਸਾਦੇਮਿ ਤਂ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ। ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਯੇ
ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸੁਤੇਨਾਪਿ
ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨਾਪਿ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਅਨੇਕਰੂਪੇਨ વਦਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ॥
ਤੇ ਚੇ ਮੁਨੀ ਬ੍ਰੂਸਿ ਅਨੋਘਤਿਣ੍ਣੇ, ਅਥ ਕੋ ਚਰਹਿ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ।
ਅਤਾਰਿ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਜਰਞ੍ਚ ਮਾਰਿਸ, ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
੫੧.
ਨਾਹਂ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਸੇ, [ਨਨ੍ਦਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਨਿવੁਤਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ।
ਯੇ ਸੀਧ ਦਿਟ੍ਠਂ વ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ વਾਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਂ॥
ਅਨੇਕਰੂਪਮ੍ਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਂ, ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਨਾਸવਾਸੇ ।
ਤੇ વੇ ਨਰਾ ਓਘਤਿਣ੍ਣਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ॥
ਨਾਹਂ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਸੇ, ਨਨ੍ਦਾਤਿ ਭਗવਾ ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਨਿવੁਤਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਨਾਹਂ, ਨਨ੍ਦ, ਸਬ੍ਬੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਆવੁਤਾ ਨਿવੁਤਾ ਓવੁਤਾ ਪਿਹਿਤਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤਾਤਿ વਦਾਮਿ। ਅਤ੍ਥਿ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਯੇਸਂ ਜਾਤਿ ਚ ਜਰਾਮਰਣਞ੍ਚ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸੇਮਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ ਪਟ੍ਠਪੇਮਿ વਿવਰਾਮਿ
ਯੇ ਸੀਧ ਦਿਟ੍ਠਂ વ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ વਾਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੇ ਸਬ੍ਬਾ ਦਿਟ੍ਠਸੁਦ੍ਧਿਯੋ ਪਹਾਯ ਜਹਿਤ੍વਾ ਪਜਹਿਤ੍વਾ વਿਨੋਦੇਤ੍વਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰਿਤ੍વਾ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਤ੍વਾ। ਯੇ ਸਬ੍ਬਾ ਸੁਤਸੁਦ੍ਧਿਯੋ ਪਹਾਯ…ਪੇ॰… ਯੇ ਸਬ੍ਬਾ ਮੁਤਸੁਦ੍ਧਿਯੋ ਪਹਾਯ, ਯੇ ਸਬ੍ਬਾ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤਸੁਦ੍ਧਿਯੋ ਪਹਾਯ ਯੇ ਸਬ੍ਬਾ ਸੀਲਸੁਦ੍ਧਿਯੋ ਪਹਾਯ, ਯੇ ਸਬ੍ਬਾ વਤਸੁਦ੍ਧਿਯੋ ਪਹਾਯ, ਯੇ ਸਬ੍ਬਾ ਸੀਲਬ੍ਬਤਸੁਦ੍ਧਿਯੋ ਪਹਾਯ ਜਹਿਤ੍વਾ ਪਜਹਿਤ੍વਾ વਿਨੋਦੇਤ੍વਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰਿਤ੍વਾ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਤ੍વਾਤਿ – ਯੇ ਸੀਧ ਦਿਟ੍ਠਂવ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ વਾਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਂ।
ਅਨੇਕਰੂਪਮ੍ਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਨੇਕવਿਧਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਹਾਯ ਜਹਿਤ੍વਾ ਪਜਹਿਤ੍વਾ વਿਨੋਦੇਤ੍વਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰਿਤ੍વਾ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਤ੍વਾਤਿ – ਅਨੇਕਰੂਪਮ੍ਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਂ।
ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਨਾਸવਾ ਸੇ, ਤੇ વੇ ਨਰਾ ਓਘਤਿਣ੍ਣਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਾ ਗਨ੍ਧਤਣ੍ਹਾ ਰਸਤਣ੍ਹਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਤਣ੍ਹਾ ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ। ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਤਣ੍ਹਂ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਜਾਨਿਤ੍વਾ – ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾਯ, ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ, ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਯ। ਕਤਮਾ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾ? ਤਣ੍ਹਂ ਜਾਨਾਤਿ
ਕਤਮਾ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾ? ਏવਂ ਞਾਤਂ ਕਤ੍વਾ ਤਣ੍ਹਂ ਤੀਰੇਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਰੋਗਤੋ ਗਣ੍ਡਤੋ…ਪੇ॰… ਨਿਸ੍ਸਰਣਤੋ ਤੀਰੇਤਿ – ਅਯਂ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾ।
ਕਤਮਾ ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਤਣ੍ਹਂ ਇਮਾਹਿ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਜਾਨਿਤ੍વਾ। ਅਨਾਸવਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸવਾ – ਕਾਮਾਸવੋ, ਭવਾਸવੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ। ਯੇਸਂ ਇਮੇ ਆਸવਾ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ, ਤੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਨਾਸવਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸવਾ – ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਨਾਸવਾ।
ਤੇ વੇ ਨਰਾ ਓਘਤਿਣ੍ਣਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਯੇ ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਨਾਸવਾ, ਤੇ ਕਾਮੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣਾ ਭવੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣਾ ਦਿਟ੍ਠੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣਾ ਅવਿਜ੍ਜੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣਾ ਸਬ੍ਬਸਂਸਾਰਪਥਂ ਤਿਣ੍ਣਾ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣਾ ਨਿਤ੍ਤਿਣ੍ਣਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ વੀਤਿવਤ੍ਤਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸੇਮਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ ਪਟ੍ਠਪੇਮਿ વਿવਰਾਮਿ વਿਭਜਾਮਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਮਿ ਪਕਾਸੇਮੀਤਿ – ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਨਾਸવਾਸੇ
‘‘ਨਾਹਂ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਸੇ, [ਨਨ੍ਦਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਨਿવੁਤਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ।
ਯੇ ਸੀਧ ਦਿਟ੍ਠਂ વ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ વਾਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਂ॥
ਅਨੇਕਰੂਪਮ੍ਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਂ, ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਨਾਸવਾਸੇ।
ਤੇ વੇ ਨਰਾ ਓਘਤਿਣ੍ਣਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀ’’ਤਿ॥
੫੨.
ਏਤਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ વਚੋ ਮਹੇਸਿਨੋ, ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਗੋਤਮਨੂਪਧੀਕਂ।
ਯੇ ਸੀਧ ਦਿਟ੍ਠਂ વ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ વਾਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਂ॥
ਅਨੇਕਰੂਪਮ੍ਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਂ, ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਨਾਸવਾਸੇ।
ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇ ਓਘਤਿਣ੍ਣਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ॥
ਏਤਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ વਚੋ ਮਹੇਸਿਨੋਤਿ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ વਚਨਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ ਦੇਸਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਨਨ੍ਦਾਮਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਮੋਦਾਮਿ ਅਨੁਮੋਦਾਮਿ ਇਚ੍ਛਾਮਿ ਸਾਦਿਯਾਮਿ ਪਤ੍ਥਯਾਮਿ ਪਿਹਯਾਮਿ ਅਭਿਜਪ੍ਪਾਮਿ। ਮਹੇਸਿਨੋਤਿ ਕਿਂ ਮਹੇਸਿ ਭਗવਾ? ਮਹਨ੍ਤਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਏਸੀ ਗવੇਸੀ ਪਰਿਯੇਸੀਤਿ ਮਹੇਸਿ…ਪੇ॰… ਕਹਂ ਨਰਾਸਭੋਤਿ ਮਹੇਸੀਤਿ – ਏਤਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ વਚੋ ਮਹੇਸਿਨੋ।
ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਗੋਤਮਨੂਪਧੀਕਨ੍ਤਿ। ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਨ੍ਤਿ ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਸੁਆਚਿਕ੍ਖਿਤਂ ਗੋਤਮਨੂਪਧੀਕਨ੍ਤਿ ਉਪਧੀ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚ। ਉਪਧਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਉਪਧਿવੂਪਸਮਂ ਉਪਧਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਉਪਧਿਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਗੋਤਮਨੂਪਧੀਕਂ।
ਯੇ ਸੀਧ ਦਿਟ੍ਠਂ વ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ વਾਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੇ ਸਬ੍ਬਾ ਦਿਟ੍ਠਸੁਦ੍ਧਿਯੋ ਪਹਾਯ ਜਹਿਤ੍વਾ ਪਜਹਿਤ੍વਾ વਿਨੋਦੇਤ੍વਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰਿਤ੍વਾ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਤ੍વਾ। ਯੇ ਸਬ੍ਬਾ ਸੁਤਸੁਦ੍ਧਿਯੋ…ਪੇ॰… ਯੇ ਸਬ੍ਬਾ ਮੁਤਸੁਦ੍ਧਿਯੋ… ਯੇ ਸਬ੍ਬਾ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤਸੁਦ੍ਧਿਯੋ… ਯੇ ਸਬ੍ਬਾ ਸੀਲਸੁਦ੍ਧਿਯੋ… ਯੇ ਸਬ੍ਬਾ વਤਸੁਦ੍ਧਿਯੋ… ਯੇ ਸਬ੍ਬਾ ਸੀਲਬ੍ਬਤਸੁਦ੍ਧਿਯੋ ਪਹਾਯ ਜਹਿਤ੍વਾ ਪਜਹਿਤ੍વਾ વਿਨੋਦੇਤ੍વਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰਿਤ੍વਾ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਤ੍વਾਤਿ – ਯੇ ਸੀਧ ਦਿਟ੍ਠਂ વ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ વਾਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਂ।
ਅਨੇਕਰੂਪਮ੍ਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਨੇਕવਿਧਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਹਾਯ ਜਹਿਤ੍વਾ ਪਜਹਿਤ੍વਾ વਿਨੋਦੇਤ੍વਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰਿਤ੍વਾ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਤ੍વਾਤਿ – ਅਨੇਕਰੂਪਮ੍ਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਂ।
ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਨਾਸવਾਸੇ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇ ਓਘਤਿਣ੍ਣਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਾ ਗਨ੍ਧਤਣ੍ਹਾ ਰਸਤਣ੍ਹਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਤਣ੍ਹਾ ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ। ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਤਣ੍ਹਂ ਤੀਹਿ
ਕਤਮਾ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾ? ਏવਂ ਞਾਤਂ ਕਤ੍વਾ ਤਣ੍ਹਂ ਤੀਰੇਤਿ
ਕਤਮਾ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾ? ਏવਂ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ ਤਣ੍ਹਂ ਪਜਹਤਿ વਿਨੋਦੇਤਿ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਤਿ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਤਿ – ਅਯਂ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾ।
ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਤਣ੍ਹਂ ਇਮਾਹਿ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਜਾਨਿਤ੍વਾ। ਅਨਾਸવਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸવਾ – ਕਾਮਾਸવੋ, ਭવਾਸવੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ। ਯੇਸਂ ਇਮੇ ਆਸવਾ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ, ਤੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਨਾਸવਾ ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਨਾਸવਾਸੇ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇ ਓਘਤਿਣ੍ਣਾਤਿ। ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਯੇ ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਨਾਸવਾ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇ ਕਾਮੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣਾ ਭવੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣਾ ਦਿਟ੍ਠੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣਾ ਅવਿਜ੍ਜੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣਾ ਸਬ੍ਬਸਂਸਾਰਪਥਂ ਤਿਣ੍ਣਾ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣਾ ਨਿਤ੍ਤਿਣ੍ਣਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ વੀਤਿવਤ੍ਤਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ વਦਾਮਿਤਿ – ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਨਾਸવਾਸੇ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇ ਓਘਤਿਣ੍ਣਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਏਤਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ વਚੋ ਮਹੇਸਿਨੋ, ਸੁਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਗੋਤਮਨੂਪਧੀਕਂ।
ਯੇ ਸੀਧ ਦਿਟ੍ਠਂ વ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ વਾਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਂ॥
ਅਨੇਕਰੂਪਮ੍ਪਿ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਂ, ਤਣ੍ਹਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਨਾਸવਾਸੇ।
ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇ ਓਘਤਿਣ੍ਣਾਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀ’’ਤਿ॥
ਨਨ੍ਦਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸਤ੍ਤਮੋ।
੮. ਹੇਮਕਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੫੩.
ਯੇ ਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇ વਿਯਾਕਂਸੁ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਹੇਮਕੋ]
ਹੁਰਂ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾ।
ਇਚ੍ਚਾਸਿ ਇਤਿ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਇਤਿਹੀਤਿਹਂ।
ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ, ਨਾਹਂ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਰਮਿਂ॥
ਯੇ ਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇ વਿਯਾਕਂਸੂਤਿ ਯੋ ਚ ਬਾવਰੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯੇ ਚਞ੍ਞੇ ਤਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯਾ, ਤੇ ਸਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਸਕਂ ਖਨ੍ਤਿਂ ਸਕਂ ਰੁਚਿਂ ਸਕਂ ਲਦ੍ਧਿਂ ਸਕਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਸਕਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਬ੍ਯਾਕਂਸੁ ਆਚਿਕ੍ਖਿਂਸੁ ਦੇਸਯਿਂਸੁ ਪਞ੍ਞਪਿਂਸੁ ਪਟ੍ਠਪਿਂਸੁ વਿવਰਿਂਸੁ વਿਭਜਿਂਸੁ ਉਤ੍ਤਾਨੀਅਕਂਸੁ ਪਕਾਸੇਸੁਨ੍ਤਿ – ਯੇ ਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇ વਿਯਾਕਂਸੁ। ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਹੇਮਕੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ – ਇਚ੍ਚਾਤਿ। ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ…ਪੇ॰…। ਹੇਮਕੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਹੇਮਕੋ।
ਹੁਰਂ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾਤਿ ਹੁਰਂ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾ ਪਰਂ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾ ਪੁਰੇ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾ ਪਠਮਤਰਂ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਾ ਜਿਨਸਾਸਨਾ ਤਥਾਗਤਸਾਸਨਾ
ਇਚ੍ਚਾਸਿ ਇਤਿ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏવਂ ਕਿਰ ਆਸਿ, ਏવਂ ਕਿਰ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ
ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਇਤਿਹੀਤਿਹਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਇਤਿਹੀਤਿਹਂ ਇਤਿਕਿਰਾਯ ਪਰਂਪਰਾਯ ਪਿਟਕਸਮ੍ਪਦਾਯ ਤਕ੍ਕਹੇਤੁ ਨਯਹੇਤੁ ਆਕਾਰਪਰਿવਿਤਕ੍ਕੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਨ ਸਾਮਂ ਸਯਮਭਿਞ੍ਞਾਤਂ ਨ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ ਕਥਯਿਂਸੂਤਿ – ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਇਤਿਹੀਤਿਹਂ।
ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ વਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪવਡ੍ਢਨਂ ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ વਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਞਾਤਿવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਜਨਪਦવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਅਮਰਾવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਪਰਾਨੁਦਯਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਅਨવਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਨ੍ਤਿ – ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ।
ਨਾਹਂ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਰਮਿਨ੍ਤਿ ਨਾਹਂ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਰਮਿਂ ਨ વਿਨ੍ਦਿਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਿਂ ਨ ਪਟਿਲਭਿਨ੍ਤਿ – ਨਾਹਂ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਰਮਿਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਯੇ ਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇ વਿਯਾਕਂਸੁ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਹੇਮਕੋ]
ਹੁਰਂ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾ।
ਇਚ੍ਚਾਸਿ ਇਤਿ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਇਤਿਹੀਤਿਹਂ।
ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ, ਨਾਹਂ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਰਮਿ’’ਨ੍ਤਿ॥
੫੪.
ਤ੍વਞ੍ਚ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਕ੍ਖਾਹਿ, ਤਣ੍ਹਾਨਿਗ੍ਘਾਤਨਂ ਮੁਨਿ।
ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਂ, ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ॥
ਤ੍વਞ੍ਚ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਕ੍ਖਾਹੀਤਿ। ਤ੍વਨ੍ਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਭਣਤਿ। ਧਮ੍ਮਮਕ੍ਖਾਹੀਤਿ। ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇવਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਨਿਞ੍ਚ ਪਟਿਪਦਂ ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਤ੍વਞ੍ਚ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਕ੍ਖਾਹਿ।
ਤਣ੍ਹਾਨਿਗ੍ਘਾਤਨਂ ਮੁਨੀਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਤਿ – ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ। ਤਣ੍ਹਾਨਿਗ੍ਘਾਤਨਂ ਤਣ੍ਹਾਪਹਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾવੂਪਸਮਂ ਤਣ੍ਹਾਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਤਣ੍ਹਾਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਮੁਨੀਤਿ ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਗਜਾਲਮਤਿਚ੍ਚ ਸੋ ਮੁਨੀਤਿ – ਤਣ੍ਹਾਨਿਗ੍ਘਾਤਨਂ ਮੁਨਿ।
ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਨ੍ਤਿ ਯਂ વਿਦਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ। ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ વਿਦਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ વਿਦਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ ਸਤੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤੋ – ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਤੋ…ਪੇ॰… ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਤੋ। ਚਰਨ੍ਤਿ ਚਰਨ੍ਤੋ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਇਰਿਯਨ੍ਤੋ વਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਪਾਲੇਨ੍ਤੋ ਯਪੇਨ੍ਤੋ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋਤਿ – ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਂ।
ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। વਿਸਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਦੇવਲੋਕੇ ਖਨ੍ਧਲੋਕੇ ਧਾਤੁਲੋਕੇ ਆਯਤਨਲੋਕੇ। ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ વੇਸਾ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ ਲੋਕੇ વੇਤਂ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ ਸਤੋ ਤਰੇਯ੍ਯਂ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯਂ ਪਤਰੇਯ੍ਯਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯਂ વੀਤਿવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ – ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਤ੍વਞ੍ਚ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਕ੍ਖਾਹਿ, ਤਣ੍ਹਾਨਿਗ੍ਘਾਤਨਂ ਮੁਨਿ।
ਯਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਚਰਂ, ਤਰੇ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ॥
੫੫.
ਇਧ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤવਿਞ੍ਞਾਤੇਸੁ, ਪਿਯਰੂਪੇਸੁ ਹੇਮਕ।
ਛਨ੍ਦਰਾਗવਿਨੋਦਨਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਦਮਚ੍ਚੁਤਂ॥
ਇਧ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤવਿਞ੍ਞਾਤੇਸੂਤਿ। ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਟ੍ਠਂ; ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸੋਤੇਨ ਸੁਤਂ; ਮੁਤਨ੍ਤਿ ਘਾਨੇਨ ਘਾਯਿਤਂ ਜਿવ੍ਹਾਯ ਸਾਯਿਤਂ ਕਾਯੇਨ ਫੁਟ੍ਠਂ; વਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਮਨਸਾ વਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ – ਇਧ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤવਿਞ੍ਞਾਤੇਸੁ।
ਪਿਯਰੂਪੇਸੁ ਹੇਮਕਾਤਿ ਕਿਞ੍ਚ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ? ਚਕ੍ਖੁ
ਛਨ੍ਦਰਾਗવਿਨੋਦਨਨ੍ਤਿ। ਛਨ੍ਦਰਾਗੋਤਿ ਯੋ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮਰਾਗੋ ਕਾਮਨਨ੍ਦੀ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਕਾਮਸਿਨੇਹੋ ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਕਾਮਮੁਚ੍ਛਾ ਕਾਮਜ੍ਝੋਸਾਨਂ ਕਾਮੋਘੋ ਕਾਮਯੋਗੋ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀવਰਣਂ। ਛਨ੍ਦਰਾਗવਿਨੋਦਨਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦਰਾਗવੂਪਸਮਂ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਛਨ੍ਦਰਾਗવਿਨੋਦਨਂ।
ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਦਮਚ੍ਚੁਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਦਂ ਤਾਣਪਦਂ ਲੇਣਪਦਂ ਸਰਣਪਦਂ ਅਭਯਪਦਂ। ਅਚ੍ਚੁਤਨ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਚਂ ਧੁવਂ ਸਸ੍ਸਤਂ ਅવਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ – ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਦਮਚ੍ਚੁਤਂ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਇਧ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤવਿਞ੍ਞਾਤੇਸੁ, ਪਿਯਰੂਪੇਸੁ ਹੇਮਕ।
ਛਨ੍ਦਰਾਗવਿਨੋਦਨਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਦਮਚ੍ਚੁਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
੫੬.
ਏਤਦਞ੍ਞਾਯ ਯੇ ਸਤਾ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ।
ਉਪਸਨ੍ਤਾ ਚ ਤੇ ਸਦਾ, ਤਿਣ੍ਣਾ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ॥
ਏਤਦਞ੍ਞਾਯ ਯੇ ਸਤਾਤਿ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਯੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ વਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਅਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਅਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ। ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ। ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਯੇਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸવਾ। ਸਤਾਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤਾ – ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਸਤਾ…ਪੇ॰… ਤੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਤਾਤਿ – ਏਤਦਞ੍ਞਾਯ ਯੇ ਸਤਾ।
ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾਤਿ। ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾ ਞਾਤਧਮ੍ਮਾ ਤੁਲਿਤਧਮ੍ਮਾ ਤੀਰਿਤਧਮ੍ਮਾ વਿਭੂਤਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾਤਿ ਰਾਗਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ, ਦੋਸਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ, ਮੋਹਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ, ਕੋਧਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਉਪਨਾਹਸ੍ਸ… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ વੂਪਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਜ੍ਝਾਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਤ੍ਤਾ વਿਗਤਤ੍ਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤਾ ਉਪਸਨ੍ਤਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਤਿ – ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ।
ਉਪਸਨ੍ਤਾ ਚ ਤੇ ਸਦਾਤਿ। ਉਪਸਨ੍ਤਾਤਿ ਰਾਗਸ੍ਸ ਉਪਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪਸਨ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਦੋਸਸ੍ਸ… ਮੋਹਸ੍ਸ… ਕੋਧਸ੍ਸ… ਉਪਨਾਹਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ વੂਪਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਜ੍ਝਾਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਤ੍ਤਾ વਿਗਤਤ੍ਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤਾ ਉਪਸਨ੍ਤਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਉਪਸਨ੍ਤਾ। ਤੇਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸવਾ। ਸਦਾਤਿ ਸਦਾ
ਤਿਣ੍ਣਾ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। વਿਸਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ…ਪੇ॰… વਿਸਟਾ વਿਤ੍ਥਤਾਤਿ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ। ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਆਯਤਨਲੋਕੇ। ਤਿਣ੍ਣਾ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ વੇਸਾ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ ਲੋਕੇ વੇਤਂ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ ਤਿਣ੍ਣਾ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣਾ ਨਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ વੀਤਿવਤ੍ਤਾਤਿ – ਤਿਣ੍ਣਾ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਏਤਦਞ੍ਞਾਯ
ਉਪਸਨ੍ਤਾ ਚ ਤੇ ਸਦਾ, ਤਿਣ੍ਣਾ ਲੋਕੇ વਿਸਤ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਸਾવਕੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ।
ਹੇਮਕਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਅਟ੍ਠਮੋ।
੯. ਤੋਦੇਯ੍ਯਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੫੭.
ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਾ ਨ વਸਨ੍ਤਿ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਤੋਦੇਯ੍ਯੋ]
ਤਣ੍ਹਾ ਯਸ੍ਸ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।
ਕਥਂਕਥਾ ਚ ਯੋ ਤਿਣ੍ਣੋ, વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਕੀਦਿਸੋ॥
ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਾ ਨ વਸਨ੍ਤੀਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਾ ਨ વਸਨ੍ਤਿ ਨ ਸਂવਸਨ੍ਤਿ ਨ ਆવਸਨ੍ਤਿ ਨ ਪਰਿવਸਨ੍ਤੀਤਿ – ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਾ ਨ વਸਨ੍ਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਤੋਦੇਯ੍ਯੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ – ਇਚ੍ਚਾਤਿ। ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ…ਪੇ॰…। ਤੋਦੇਯ੍ਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਤੋਦੇਯ੍ਯੋ।
ਤਣ੍ਹਾ ਯਸ੍ਸ ਨ વਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਸਤਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤਿ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾਤਿ – ਤਣ੍ਹਾ ਯਸ੍ਸ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।
ਕਥਂਕਥਾ ਚ ਯੋ ਤਿਣ੍ਣੋਤਿ ਕਥਂਕਥਾ ਚ ਯੋ ਤਿਣ੍ਣੋ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਨਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ વੀਤਿવਤ੍ਤੋਤਿ – ਕਥਂਕਥਾ ਚ ਯੋ ਤਿਣ੍ਣੋ।
વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਕੀਦਿਸੋਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਕੀਦਿਸੋ ਕਿਂਸਣ੍ਠਿਤੋ ਕਿਂਪਕਾਰੋ ਕਿਂਪਟਿਭਾਗੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀਤਿ – વਿਮੋਕ੍ਖੋ
‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਾ ਨ વਸਨ੍ਤਿ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਤੋਦੇਯ੍ਯੋ]
ਤਣ੍ਹਾ ਯਸ੍ਸ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।
ਕਥਂਕਥਾ ਚ ਯੋ ਤਿਣ੍ਣੋ, વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਕੀਦਿਸੋ’’ਤਿ॥
੫੮.
ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਾ ਨ વਸਨ੍ਤਿ, [ਤੋਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਤਣ੍ਹਾ ਯਸ੍ਸ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।
ਕਥਂਕਥਾ ਚ ਯੋ ਤਿਣ੍ਣੋ, વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਨਾਪਰੋ॥
ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਾ ਨ વਸਨ੍ਤੀਤਿ। ਯਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਰਹਨ੍ਤੇ ਖੀਣਾਸવੇ। ਕਾਮਾਤਿ ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਾ ਨ વਸਨ੍ਤੀਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਾ ਨ વਸਨ੍ਤਿ ਨ ਸਂવਸਨ੍ਤਿ ਨ ਆવਸਨ੍ਤਿ ਨ ਪਰਿવਸਨ੍ਤੀਤਿ – ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਾ ਨ વਸਨ੍ਤਿ।
ਤੋਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਤੋਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਤੋਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਤਣ੍ਹਾ ਯਸ੍ਸ ਨ વਿਜ੍ਜਤੀਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਾ ਗਨ੍ਧਤਣ੍ਹਾ ਰਸਤਣ੍ਹਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਤਣ੍ਹਾ ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ। ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਅਰਹਤੋ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ। ਤਣ੍ਹਾ ਯਸ੍ਸ ਨ વਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਯਸ੍ਸ
ਕਥਂਕਥਾ ਚ ਯੋ ਤਿਣ੍ਣੋਤਿ ਕਥਂਕਥਾ વੁਚ੍ਚਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ। ਦੁਕ੍ਖੇ ਕਙ੍ਖਾ…ਪੇ॰… ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨੋવਿਲੇਖੋ। ਯੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਅਰਹਂ ਖੀਣਾਸવੋ। ਕਥਂਕਥਾ ਚ ਯੋ ਤਿਣ੍ਣੋਤਿ ਕਥਂਕਥਾ ਚ ਯੋ ਤਿਣ੍ਣੋ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਨਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ વੀਤਿવਤ੍ਤੋਤਿ – ਕਥਂਕਥਾ ਚ ਯੋ ਤਿਣ੍ਣੋ।
વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਨਾਪਰੋਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਅਪਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਯੇਨ વਿਮੋਕ੍ਖੇਨ વਿਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸੋ। ਕਤਂ ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ – વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਨਾਪਰੋ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਾ ਨ વਸਨ੍ਤਿ, [ਤੋਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਤਣ੍ਹਾ ਯਸ੍ਸ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।
ਕਥਂਕਥਾ ਚ ਯੋ ਤਿਣ੍ਣੋ, વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਨਾਪਰੋ’’ਤਿ॥
੫੯.
ਨਿਰਾਸਸੋ ਸੋ ਉਦ ਆਸਸਾਨੋ, ਪਞ੍ਞਾਣવਾ ਸੋ ਉਦ ਪਞ੍ਞਕਪ੍ਪੀ।
ਮੁਨਿਂ ਅਹਂ ਸਕ੍ਕ ਯਥਾ વਿਜਞ੍ਞਂ, ਤਂ ਮੇ વਿਯਾਚਿਕ੍ਖ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ॥
ਨਿਰਾਸਸੋ ਸੋ ਉਦ ਆਸਸਾਨੋਤਿ ਨਿਤ੍ਤਣ੍ਹੋ ਸੋ, ਉਦਾਹੁ
ਪਞ੍ਞਾਣવਾ ਸੋ ਉਦ ਪਞ੍ਞਕਪ੍ਪੀਤਿ। ਪਞ੍ਞਾਣવਾ ਸੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪਞ੍ਞવਾ ਬੁਦ੍ਧਿਮਾ ਞਾਣੀ વਿਭਾવੀ ਮੇਧਾવੀ। ਉਦ ਪਞ੍ਞਕਪ੍ਪੀਤਿ ਉਦਾਹੁ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਞਾਣੇਨ વਾ ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਞਾਣੇਨ વਾ ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣੇਨ વਾ ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪਂ વਾ ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪਂ વਾ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਜਨੇਤਿ ਸਞ੍ਜਨੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀਤਿ – ਪਞ੍ਞਾਣવਾ ਸੋ ਉਦ ਪਞ੍ਞਕਪ੍ਪੀ।
ਮੁਨਿਂ ਅਹਂ ਸਕ੍ਕ ਯਥਾ વਿਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ। ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਸਕ੍ਕੋ ਭਗવਾ। ਸਕ੍ਯਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕੋ। ਅਥ વਾ, ਅਡ੍ਢੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ ਧਨવਾਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕੋ। ਤਸ੍ਸਿਮਾਨਿ ਧਨਾਨਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਦ੍ਧਾਧਨਂ ਸੀਲਧਨਂ ਹਿਰਿਧਨਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਧਨਂ ਸੁਤਧਨਂ ਚਾਗਧਨਂ ਪਞ੍ਞਾਧਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਧਨਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਧਨਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਧਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਧਨਂ ਬਲਧਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਧਨਂ ਮਗ੍ਗਧਨਂ ਫਲਧਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਨਨ੍ਤਿ। ਤੇਹਿ ਅਨੇਕવਿਧੇਹਿ ਧਨਰਤਨੇਹਿ ਮੁਨਿਂ ਅਹਂ ਸਕ੍ਕ ਯਥਾ વਿਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕ ਯਥਾਹਂ ਮੁਨਿਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਆਜਾਨੇਯ੍ਯਂ વਿਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਪਟਿવਿਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ – ਮੁਨਿਂ ਅਹਂ ਸਕ੍ਕ ਯਥਾ વਿਜਞ੍ਞਂ।
ਤਂ ਮੇ વਿਯਾਚਿਕ੍ਖ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਯਂ ਯਾਚਾਮਿ ਯਂ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮਿ ਯਂ ਪਸਾਦੇਮਿ। વਿਯਾਚਿਕ੍ਖਾਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹਿ। ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ – ਤਂ ਮੇ વਿਯਾਚਿਕ੍ਖ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਨਿਰਾਸਸੋ ਸੋ ਉਦ ਆਸਸਾਨੋ, ਪਞ੍ਞਾਣવਾ ਸੋ ਉਦ ਪਞ੍ਞਕਪ੍ਪੀ।
ਮੁਨਿਂ ਅਹਂ ਸਕ੍ਕ ਯਥਾ વਿਜਞ੍ਞਂ, ਤਂ ਮੇ વਿਯਾਚਿਕ੍ਖ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂ’’ਤਿ॥
੬੦.
ਨਿਰਾਸਸੋ ਸੋ ਨ ਚ ਆਸਸਾਨੋ, ਪਞ੍ਞਾਣવਾ ਸੋ ਨ ਚ ਪਞ੍ਞਕਪ੍ਪੀ।
ਏવਮ੍ਪਿ ਤੋਦੇਯ੍ਯ ਮੁਨਿਂ વਿਜਾਨ, ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਾਮਭવੇ ਅਸਤ੍ਤਂ॥
ਨਿਰਾਸਸੋ ਸੋ ਨ ਚ ਆਸਸਾਨੋਤਿ ਨਿਤ੍ਤਣ੍ਹੋ ਸੋ। ਨ ਸੋ ਸਤਣ੍ਹੋ
ਪਞ੍ਞਾਣવਾ ਸੋ ਨ ਚ ਪਞ੍ਞਕਪ੍ਪੀਤਿ। ਪਞ੍ਞਾਣવਾਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪਞ੍ਞવਾ ਬੁਦ੍ਧਿਮਾ ਞਾਣੀ વਿਭਾવੀ ਮੇਧਾવੀ। ਨ ਚ ਪਞ੍ਞਕਪ੍ਪੀਤਿ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਞਾਣੇਨ વਾ ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਞਾਣੇਨ વਾ ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣੇਨ વਾ ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪਂ વਾ ਨ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪਂ વਾ ਨ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਨ ਜਨੇਤਿ ਨ ਸਞ੍ਜਨੇਤਿ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ ਨਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀਤਿ – ਪਞ੍ਞਾਣવਾ ਸੋ ਨ ਚ ਪਞ੍ਞਕਪ੍ਪੀ।
ਏવਮ੍ਪਿ ਤੋਦੇਯ੍ਯ ਮੁਨਿਂ વਿਜਾਨਾਤਿ। ਮੁਨੀਤਿ ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਗਜਾਲਮਤਿਚ੍ਚ ਸੋ ਮੁਨਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਤੋਦੇਯ੍ਯ ਮੁਨਿਂ વਿਜਾਨਾਤਿ ਤੋਦੇਯ੍ਯ, ਏવਂ ਮੁਨਿਂ ਜਾਨ ਪਟਿਜਾਨ ਪਟਿવਿਜਾਨ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਾਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿ ਤੋਦੇਯ੍ਯ ਮੁਨਿਂ વਿਜਾਨ।
ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਾਮਭવੇ ਅਸਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਅਕਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਰਾਗਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦੋਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਮੋਹਕਿਞ੍ਚਨਂ ਮਾਨਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਿਲੇਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਕਿਞ੍ਚਨਂ। ਯਸ੍ਸੇਤਾਨਿ ਕਾਮਾਤਿ ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਦ੍વੇ ਕਾਮਾ – વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ। ਭવਾਤਿ ਦ੍વੇ ਭવਾ – ਕਮ੍ਮਭવੋ
ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਾਮਭવੇ ਅਸਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਕਾਮੇ ਚ ਭવੇ ਚ ਅਸਤ੍ਤਂ ਅਲਗ੍ਗਂ ਅਲਗ੍ਗਿਤਂ ਅਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਟਂ વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ વਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਂ વਿਮਰਿਯਾਦਿਕਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਹਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਾਮਭવੇ ਅਸਤ੍ਤਂ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਨਿਰਾਸਸੋ ਸੋ ਨ ਚ ਆਸਸਾਨੋ, ਪਞ੍ਞਾਣવਾ ਸੋ ਨ ਚ ਪਞ੍ਞਕਪ੍ਪੀ।
ਏવਮ੍ਪਿ ਤੋਦੇਯ੍ਯ ਮੁਨਿਂ વਿਜਾਨ, ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਾਮਭવੇ ਅਸਤ੍ਤਨ੍ਤਿ॥
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਸਾવਕੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ।
ਤੋਦੇਯ੍ਯਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨવਮੋ।
੧੦. ਕਪ੍ਪਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੬੧.
ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਕਪ੍ਪੋ]
ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇ।
ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਂ, ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸ।
ਤ੍વਞ੍ਚ ਮੇ ਦੀਪਮਕ੍ਖਾਹਿ, ਯਥਾਯਿਦਂ ਨਾਪਰਂ ਸਿਯਾ॥
ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਨ੍ਤਿ ਸਰੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਂਸਾਰੋ ਆਗਮਨਂ ਗਮਨਂ ਗਮਨਾਗਮਨਂ ਕਾਲਂ ਗਤਿ ਭવਾਭવੋ ਚੁਤਿ ਚ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਚ ਭੇਦੋ ਚ ਜਾਤਿ ਚ ਜਰਾ ਚ ਮਰਣਞ੍ਚ। ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾਪਿ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਪਿ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ; ਮਜ੍ਝੇવ ਸਂਸਾਰੇ ਸਤ੍ਤਾ ਠਿਤਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਉਪਗਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾ।
ਕਥਂ
ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਸਤਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ
ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਾਨਿ વਟ੍ਟਂ
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਅਨਮਤਗ੍ਗੋਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਂਸਾਰੋ, ਪੁਬ੍ਬਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾવਤਂ ਸਂਸਰਤਂ। ਏવਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੂਤਂ ਤਿਬ੍ਬਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੂਤਂ ਬ੍ਯਸਨਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੂਤਂ, ਕਟਸੀ વਡ੍ਢਿਤਾ
ਕਥਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ? ਏਤ੍ਤਕਾ ਜਾਤਿਯੋ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਕਪ੍ਪੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰…। ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ…ਪੇ॰…। ਕਪ੍ਪੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਕਪ੍ਪੋ।
ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇਤਿ ਕਾਮੋਘੇ ਭવੋਘੇ ਦਿਟ੍ਠੋਘੇ ਅવਿਜ੍ਜੋਘੇ ਜਾਤੇ ਸਞ੍ਜਾਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਪਾਤੁਭੂਤੇ। ਮਹਬ੍ਭਯੇਤਿ ਜਾਤਿਭਯੇ ਜਰਾਭਯੇ ਬ੍ਯਾਧਿਭਯੇ ਮਰਣਭਯੇਤਿ – ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇ।
ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਨ੍ਤਿ ਜਰਾਯ ਫੁਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰੇਤਾਨਂ ਸਮੋਹਿਤਾਨਂ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ। ਮਚ੍ਚੁਨਾ ਫੁਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰੇਤਾਨਂ ਸਮੋਹਿਤਾਨਂ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ, ਜਾਤਿਯਾ ਅਨੁਗਤਾਨਂ ਜਰਾਯ ਅਨੁਸਟਾਨਂ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤਾਨਂ ਮਰਣੇਨ ਅਬ੍ਭਾਹਤਾਨਂ ਅਤਾਣਾਨਂ ਅਲੇਣਾਨਂ ਅਸਰਣਾਨਂ ਅਸਰਣੀਭੂਤਾਨਨ੍ਤਿ – ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਂ।
ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਦੀਪਂ ਤਾਣਂ ਲੇਣਂ ਸਰਣਂ ਗਤਿਂ ਪਰਾਯਨਂ ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ ਮਾਰਿਸਾਤਿ – ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸ।
ਤ੍વਞ੍ਚ ਮੇ ਦੀਪਮਕ੍ਖਾਹੀਤਿ। ਤ੍વਨ੍ਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਭਣਤਿ। ਦੀਪਮਕ੍ਖਾਹੀਤਿ ਦੀਪਂ ਤਾਣਂ ਲੇਣਂ ਸਰਣਂ ਗਤਿਂ ਪਰਾਯਨਂ ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਤ੍વਞ੍ਚ ਮੇ ਦੀਪਮਕ੍ਖਾਹਿ।
ਯਥਾਯਿਦਂ ਨਾਪਰਂ ਸਿਯਾਤਿ ਯਥਯਿਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਇਧੇવ ਨਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ વੂਪਸਮੇਯ੍ਯ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਯ੍ਯ ਪੁਨਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਕਾਮਧਾਤੁਯਾ વਾ ਰੂਪਧਾਤੁਯਾ વਾ ਅਰੂਪਧਾਤੁਯਾ વਾ ਕਾਮਭવੇ વਾ ਰੂਪਭવੇ વਾ
‘‘ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਕਪ੍ਪੋ]
ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇ।
ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਂ, ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸ।
ਤ੍વਞ੍ਚ
੬੨.
ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਂ, [ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇ।
ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਂ, ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਮਿ ਕਪ੍ਪ ਤੇ॥
ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਨ੍ਤਿ ਸਰੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਂਸਾਰੋ ਆਗਮਨਂ ਗਮਨਂ ਗਮਨਾਗਮਨਂ ਕਾਲਂ ਗਤਿ ਭવਾਭવੋ, ਚੁਤਿ ਚ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਚ ਭੇਦੋ ਚ ਜਾਤਿ ਚ ਜਰਾ ਚ ਮਰਣਞ੍ਚ। ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾਪਿ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਪਿ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਮਜ੍ਝੇવ ਸਂਸਾਰੇ ਸਤ੍ਤਾ ਠਿਤਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਉਪਗਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾ।
ਕਥਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਕਥਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏવਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾਪਿ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਪਿ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਮਜ੍ਝੇવ ਸਂਸਾਰੇ ਸਤ੍ਤਾ ਠਿਤਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਉਪਗਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾਤਿ – ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਂ। ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇਤਿ ਕਾਮੋਘੇ ਭવੋਘੇ ਦਿਟ੍ਠੋਘੇ ਅવਿਜ੍ਜੋਘੇ ਜਾਤੇ ਸਞ੍ਜਾਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਪਾਤੁਭੂਤੇ। ਮਹਬ੍ਭਯੇਤਿ ਜਾਤਿਭਯੇ ਜਰਾਭਯੇ ਬ੍ਯਾਧਿਭਯੇ ਮਰਣਭਯੇਤਿ – ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇ।
ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਨ੍ਤਿ
ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਮਿ ਕਪ੍ਪ ਤੇਤਿ ਦੀਪਂ ਤਾਣਂ ਲੇਣਂ ਸਰਣਂ ਗਤਿਂ ਪਰਾਯਨਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸੇਮਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ ਪਟ੍ਠਪੇਮਿ વਿવਰਾਮਿ વਿਭਜਾਮਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਮਿ ਪਕਾਸੇਮੀਤਿ – ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਮਿ ਕਪ੍ਪ ਤੇ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਂ, [ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇ।
ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਂ, ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਮਿ ਕਪ੍ਪ ਤੇ’’ਤਿ॥
੬੩.
ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਅਨਾਦਾਨਂ, ਏਤਂ ਦੀਪਂ ਅਨਾਪਰਂ।
ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ ਨਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰਿਕ੍ਖਯਂ॥
ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਅਨਾਦਾਨਨ੍ਤਿ। ਕਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ – ਰਾਗਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦੋਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਮੋਹਕਿਞ੍ਚਨਂ ਮਾਨਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਿਲੇਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਕਿਞ੍ਚਨਂ; ਕਿਞ੍ਚਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਿਞ੍ਚਨવੂਪਸਮਂ ਅਨਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਆਦਾਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਆਦਾਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ਆਦਾਨવੂਪਸਮਂ ਆਦਾਨਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਆਦਾਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਅਨਾਦਾਨਂ।
ਏਤਂ ਦੀਪਂ ਅਨਾਪਰਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਦੀਪਂ ਤਾਣਂ ਲੇਣਂ ਸਰਣਂ ਗਤਿ ਪਰਾਯਨਂ। ਅਨਾਪਰਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਹਾ ਪਰੋ ਅਞ੍ਞੋ ਦੀਪੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਏવਂ ਦੀਪੋ ਅਗ੍ਗੋ ਚ ਸੇਟ੍ਠੋ ਚ વਿਸੇਟ੍ਠੋ ਚ ਪਾਮੋਕ੍ਖੋ ਚ ਉਤ੍ਤਮੋ ਚ ਪવਰੋ ਚਾਤਿ – ਏਤਂ ਦੀਪਂ ਅਨਾਪਰਂ।
ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ ਨਂ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ વਾਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। વਾਨਪ੍ਪਹਾਨਂ વਾਨવੂਪਸਮਂ વਾਨਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ વਾਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਇਤੀਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ ਪਦਸਂਸਗ੍ਗੋ ਪਦਪਾਰਿਪੂਰੀ ਅਕ੍ਖਰਸਮવਾਯੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾ ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ – ਇਤੀਤਿ। ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ
ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰਿਕ੍ਖਯਨ੍ਤਿ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ વੂਪਸਮਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰਿਕ੍ਖਯਂ। ਤੇਨਾਹ
‘‘ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਅਨਾਦਾਨਂ, ਏਤਂ ਦੀਪਂ ਅਨਾਪਰਂ।
ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ ਨਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰਿਕ੍ਖਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
੬੪.
ਏਤਦਞ੍ਞਾਯ ਯੇ ਸਤਾ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ।
ਨ ਤੇ ਮਾਰવਸਾਨੁਗਾ, ਨ ਤੇ ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਦ੍ਧਗੂ ॥
ਏਤਦਞ੍ਞਾਯ ਯੇ ਸਤਾਤਿ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਯੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ વਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਅਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਅਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ। ਯੇਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸવਾ। ਸਤਾਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤਾ – ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤਾ
ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾਤਿ। ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾ ਞਾਤਧਮ੍ਮਾ ਤੁਲਿਤਧਮ੍ਮਾ ਤੀਰਿਤਧਮ੍ਮਾ વਿਭੂਤਧਮ੍ਮਾ વਿਭਾવਿਤਧਮ੍ਮਾ। ਅਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾਤਿ ਰਾਗਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ, ਦੋਸਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ વੂਪਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਜ੍ਝਾਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਤ੍ਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤਾ ਉਪਸਨ੍ਤਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਤਿ – ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ।
ਨ ਤੇ ਮਾਰવਸਾਨੁਗਾਤਿ। ਮਾਰੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਮਾਰੋ ਕਣ੍ਹੋ ਅਧਿਪਤਿ ਅਨ੍ਤਗੂ ਨਮੁਚਿ ਪਮਤ੍ਤਬਨ੍ਧੁ। ਨ ਤੇ ਮਾਰવਸਾਨੁਗਾਤਿ ਨ ਤੇ ਮਾਰਸ੍ਸ વਸੇ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨਾਪਿ ਮਾਰੋ ਤੇਸੁ વਸਂ વਤ੍ਤੇਤਿ
ਨ ਤੇ ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਦ੍ਧਗੂਤਿ ਨ ਤੇ ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਦ੍ਧਾ ਪਦ੍ਧਚਰਾ
‘‘ਏਤਦਞ੍ਞਾਯ ਯੇ ਸਤਾ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ।
ਨ ਤੇ ਮਾਰવਸਾਨੁਗਾ, ਨ ਤੇ ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਦ੍ਧਗੂ’’ਤਿ॥
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਸਾવਕੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ।
ਕਪ੍ਪਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਸਮੋ।
੧੧. ਜਤੁਕਣ੍ਣਿਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੬੫.
ਸੁਤ੍વਾਨਹਂ વੀਰ ਅਕਾਮਕਾਮਿਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਜਤੁਕਣ੍ਣਿ]
ਓਘਾਤਿਗਂ ਪੁਟ੍ਠੁਮਕਾਮਮਾਗਮਂ।
ਸਨ੍ਤਿਪਦਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਸਹਜਨੇਤ੍ਤ, ਯਥਾਤਚ੍ਛਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ॥
ਸੁਤ੍વਾਨਹਂ વੀਰ ਅਕਾਮਕਾਮਿਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ਸੁਣਿਤ੍વਾ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਪਧਾਰੇਤ੍વਾ ਉਪਲਕ੍ਖਯਿਤ੍વਾ। ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ…ਪੇ॰… ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾਤਿ – ਸੁਤ੍વਾਨਹਂ। વੀਰਾਤਿ વੀਰੋ ਭਗવਾ। વੀਰਿਯવਾਤਿ વੀਰੋ, ਪਹੂਤਿ વੀਰੋ, વਿਸવੀਤਿ વੀਰੋ, ਅਲਮਤ੍ਤੋਤਿ વੀਰੋ, ਸੂਰੋਤਿ વੀਰੋ, વਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਅਭੀਰੂ ਅਚ੍ਛਮ੍ਭੀ ਅਨੁਤ੍ਰਾਸੀ ਅਪਲਾਯੀ ਪਹੀਨਭਯਭੇਰવੋ વਿਗਤਲੋਮਹਂਸੋਤਿ વੀਰੋ।
વਿਰਤੋ ਇਧ ਸਬ੍ਬਪਾਪਕੇਹਿ, ਨਿਰਯਦੁਕ੍ਖਂ ਅਤਿਚ੍ਚ વੀਰਿਯવਾ
ਸੋ વੀਰਿਯવਾ ਪਧਾਨવਾ, વੀਰੋ ਤਾਦਿ ਪવੁਚ੍ਚਤੇ ਤਥਤ੍ਤਾਤਿ॥
ਸੁਤ੍વਾਨਹਂ વੀਰ। ਅਕਾਮਕਾਮਿਨ੍ਤਿ। ਕਾਮਾਤਿ ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਦ੍વੇ ਕਾਮਾ – વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ
ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਜਤੁਕਣ੍ਣੀਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ – ਇਚ੍ਚਾਤਿ। ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ। ਜਤੁਕਣ੍ਣੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਾ ਸਮਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ વੋਹਾਰੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਜਤੁਕਣ੍ਣਿ।
ਓਘਾਤਿਗਂ ਪੁਟ੍ਠੁਮਕਾਮਮਾਗਮਨ੍ਤਿ। ਓਘਾਤਿਗਨ੍ਤਿ ਓਘਾਤਿਗਂ ਓਘਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ વੀਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਓਘਾਤਿਗਂ। ਪੁਟ੍ਠੁਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੁਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਯਾਚਿਤੁਂ ਅਜ੍ਝੇਸਿਤੁਂ ਪਸਾਦੇਤੁਂ। ਅਕਾਮਮਾਗਮਨ੍ਤਿ ਅਕਾਮਂ ਪੁਟ੍ਠੁਂ ਨਿਕ੍ਕਾਮਂ ਚਤ੍ਤਕਾਮਂ વਨ੍ਤਕਾਮਂ ਮੁਤ੍ਤਕਾਮਂ ਪਹੀਨਕਾਮਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਕਾਮਂ વੀਤਰਾਗਂ વਿਗਤਰਾਗਂ ਚਤ੍ਤਰਾਗਂ વਨ੍ਤਰਾਗਂ ਮੁਤ੍ਤਰਾਗਂ ਪਹੀਨਰਾਗਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਰਾਗਂ ਆਗਮ੍ਹਾ ਆਗਤਮ੍ਹਾ ਉਪਾਗਤਮ੍ਹਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਮ੍ਹਾ ਤਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਗਤਮ੍ਹਾਤਿ – ਓਘਾਤਿਗਂ ਪੁਟ੍ਠੁਮਕਾਮਮਾਗਮਂ।
ਸਨ੍ਤਿਪਦਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਸਹਜਨੇਤ੍ਤਾਤਿ। ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਏਕੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਸਨ੍ਤਿਪਿ ਸਨ੍ਤਿਪਦਮ੍ਪਿ ਸਹਜਨੇਤ੍ਤਾਤਿ ਨੇਤ੍ਤਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ। ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ
ਯਥਾਤਚ੍ਛਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾਤਚ੍ਛਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ…ਪੇ॰… ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ। ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ…ਪੇ॰… ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਯਥਾਤਚ੍ਛਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਸੁਤ੍વਾਨਹਂ વੀਰ ਅਕਾਮਕਾਮਿਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਜਤੁਕਣ੍ਣਿ]
ਓਘਾਤਿਗਂ
ਸਨ੍ਤਿਪਦਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਸਹਜਨੇਤ੍ਤ, ਯਥਾਤਚ੍ਛਂ ਭਗવਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
੬੬.
ਭਗવਾ ਹਿ ਕਾਮੇ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਇਰਿਯਤਿ, ਆਦਿਚ੍ਚੋવ ਪਥવਿਂ ਤੇਜੀ ਤੇਜਸਾ।
ਪਰਿਤ੍ਤਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਮੇ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ, ਆਚਿਕ੍ਖ ਧਮ੍ਮਂ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਂ।
ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਇਧ વਿਪ੍ਪਹਾਨਂ॥
ਭਗવਾ ਹਿ ਕਾਮੇ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਇਰਿਯਤੀਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ। ਕਾਮਾਤਿ ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਦ੍વੇ ਕਾਮਾ – વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ। ਭਗવਾ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇ ਪਰਿਜਾਨਿਤ੍વਾ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇ ਪਹਾਯ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਪਰਿਯਾਦਿਯਿਤ੍વਾ ਚਰਤਿ વਿਹਰਤਿ ਇਰਿਯਤਿ વਤ੍ਤੇਤਿ ਪਾਲੇਤਿ ਯਪੇਤਿ ਯਾਪੇਤੀਤਿ – ਭਗવਾ ਹਿ ਕਾਮੇ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਇਰਿਯਤਿ।
ਆਦਿਚ੍ਚੋવ ਪਥવਿਂ ਤੇਜੀ ਤੇਜਸਾਤਿ ਆਦਿਚ੍ਚੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸੂਰਿਯੋ
ਪਰਿਤ੍ਤਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਮੇ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋਤਿ ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਪਰਿਤ੍ਤਪਞ੍ਞੋ ਓਮਕਪਞ੍ਞੋ ਲਾਮਕਪਞ੍ਞੋ ਛਤੁਕ੍ਕਪਞ੍ਞੋ। ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ ਪੁਥੁਪਞ੍ਞੋ ਹਾਸਪਞ੍ਞੋ ਜવਨਪਞ੍ਞੋ ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞੋ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਞ੍ਞੋ। ਭੂਰਿ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਥવੀ। ਭਗવਾ ਤਾਯ ਪਥવਿਸਮਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ વਿਪੁਲਾਯ વਿਤ੍ਥਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ – ਪਰਿਤ੍ਤਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਮੇ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ।
ਆਚਿਕ੍ਖ ਧਮ੍ਮਂ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇવਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ…ਪੇ॰… ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਨਿਞ੍ਚ ਪਟਿਪਦਂ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹਿ। ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਯਮਹਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਆਜਾਨੇਯ੍ਯਂ વਿਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਪਟਿਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ ਫਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ – ਆਚਿਕ੍ਖ ਧਮ੍ਮਂ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਂ।
ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਇਧ વਿਪ੍ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਇਧੇવ ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਮਰਣਸ੍ਸ
‘‘ਭਗવਾ ਹਿ ਕਾਮੇ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਇਰਿਯਤਿ, ਆਦਿਚ੍ਚੋવ ਪਥવਿਂ ਤੇਜੀ ਤੇਜਸਾ।
ਪਰਿਤ੍ਤਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਮੇ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ, ਆਚਿਕ੍ਖ ਧਮ੍ਮਂ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਂ।
ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਇਧ વਿਪ੍ਪਹਾਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
੬੭.
ਕਾਮੇਸੁ વਿਨਯ ਗੇਧਂ, [ਜਤੁਕਣ੍ਣੀਤਿ ਭਗવਾ]
ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਦਟ੍ਠੁ ਖੇਮਤੋ।
ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ ਨਿਰਤ੍ਤਂ વਾ, ਮਾ ਤੇ વਿਜ੍ਜਿਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਨਂ॥
ਕਾਮੇਸੁ વਿਨਯ ਗੇਧਨ੍ਤਿ। ਕਾਮਾਤਿ ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਦ੍વੇ ਕਾਮਾ – વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ। ਗੇਧਨ੍ਤਿ ਗੇਧੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਕਾਮੇਸੁ વਿਨਯ ਗੇਧਨ੍ਤਿ ਕਾਮੇਸੁ ਗੇਧਂ વਿਨਯ ਪਟਿવਿਨਯ ਪਜਹ વਿਨੋਦੇਹਿ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਹਿ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਹੀਤਿ – ਕਾਮੇਸੁ ਜਤੁਕਣ੍ਣੀਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਜਤੁਕਣ੍ਣੀਤਿ ਭਗવਾ।
ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਦਟ੍ਠੁ ਖੇਮਤੋਤਿ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਂ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਪਦਂ
ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ ਨਿਰਤ੍ਤਂ વਾਤਿ। ਉਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾવਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਸੇਨ ਗਹਿਤਂ ਪਰਾਮਟ੍ਠਂ ਅਭਿਨਿવਿਟ੍ਠਂ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਂ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਂ। ਨਿਰਤ੍ਤਂ વਾਤਿ ਨਿਰਤ੍ਤਂ વਾ ਮੁਞ੍ਚਿਤਬ੍ਬਂ વਿਜਹਿਤਬ੍ਬਂ વਿਨੋਦਿਤਬ੍ਬਂ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਾਤਬ੍ਬਂ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ – ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ ਨਿਰਤ੍ਤਂ વਾ।
ਮਾ ਤੇ વਿਜ੍ਜਿਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਰਾਗਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦੋਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਮੋਹਕਿਞ੍ਚਨਂ ਮਾਨਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਿਲੇਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਕਿਞ੍ਚਨਂ। ਇਦਂ ਕਿਞ੍ਚਨਂ
‘‘ਕਾਮੇਸੁ
ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਦਟ੍ਠੁ ਖੇਮਤੋ।
ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ ਨਿਰਤ੍ਤਂ વਾ, ਮਾ
੬੮.
ਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਂ વਿਸੋਸੇਹਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਤੇ ਮਾਹੁ ਕਿਞ੍ਚਨਂ।
ਮਜ੍ਝੇ ਚੇ ਨੋ ਗਹੇਸ੍ਸਸਿ, ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਚਰਿਸ੍ਸਸਿ॥
ਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਂ વਿਸੋਸੇਹੀਤਿ ਅਤੀਤੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਆਰਬ੍ਭ ਯੇ ਕਿਲੇਸਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਸੋਸੇਹਿ વਿਸੋਸੇਹਿ ਸੁਕ੍ਖਾਪੇਹਿ વਿਸੁਕ੍ਖਾਪੇਹਿ ਅਬੀਜਂ ਕਰੋਹਿ ਪਜਹ વਿਨੋਦੇਹਿ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਹਿ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਹੀਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿ ਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਂ વਿਸੋਸੇਹਿ। ਅਥ વਾ, ਯੇ ਅਤੀਤਾ ਕਮ੍ਮਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅવਿਪਕ੍ਕવਿਪਾਕਾ
ਪਚ੍ਛਾ ਤੇ ਮਾਹੁ ਕਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਨਾਗਤੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਆਰਬ੍ਭ ਰਾਗਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦੋਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਮੋਹਕਿਞ੍ਚਨਂ ਮਾਨਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਿਲੇਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਕਿਞ੍ਚਨਂ। ਇਦਂ ਕਿਞ੍ਚਨਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਾ ਅਹੁ ਮਾ ਅਹੋਸਿ ਮਾ ਜਨੇਸਿ
ਮਜ੍ਝੇ ਚੇ ਨੋ ਗਹੇਸ੍ਸਸੀਤਿ ਮਜ੍ਝੇ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਰੂਪਂ વੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ। ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਤਣ੍ਹਾવਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਸੇਨ ਨ ਗਹੇਸ੍ਸਸਿ ਨ ਤਣ੍ਹਿਸ੍ਸਸਿ ਨ ਪਰਾਮਸਿਸ੍ਸਸਿ ਨ ਨਨ੍ਦਿਸ੍ਸਸਿ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਿਸ੍ਸਸਿ ਨ ਅਜ੍ਝੋਸਿਸ੍ਸਸਿ। ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਂ ਅਭਿવਦਨਂ ਅਜ੍ਝੋਸਾਨਂ ਗਾਹਂ
ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਚਰਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਰਾਗਸ੍ਸ ਉਪਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਚਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਦੋਸਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪਸਮਿਤਤ੍ਤਾ વੂਪਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਜ੍ਝਾਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਤ੍ਤਾ વਿਗਤਤ੍ਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤੋ ਉਪਸਨ੍ਤੋ વੂਪਸਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਚਰਿਸ੍ਸਸਿ વਿਹਰਿਸ੍ਸਸਿ ਇਰਿਯਿਸ੍ਸਸਿ
‘‘ਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਂ વਿਸੋਸੇਹਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਤੇ ਮਾਹੁ ਕਿਞ੍ਚਨਂ।
ਮਜ੍ਝੇ ਚੇ ਨੋ ਗਹੇਸ੍ਸਸਿ, ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਚਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ॥
੬੯.
ਸਬ੍ਬਸੋ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਮਿਂ, વੀਤਗੇਧਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ।
ਆਸવਾਸ੍ਸ ਨ વਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਯੇਹਿ ਮਚ੍ਚੁવਸਂ વਜੇ॥
ਸਬ੍ਬਸੋ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਮਿਂ વੀਤਗੇਧਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ। ਸਬ੍ਬਸੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨવਚਨਮੇਤਂ ਸਬ੍ਬਸੋਤਿ। ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾ। ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਰੂਪਂ। ਗੇਧੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਸਬ੍ਬਸੋ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਮਿਂ વੀਤਗੇਧਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ
ਆਸવਾਸ੍ਸ ਨ વਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ। ਆਸવਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸવਾ – ਕਾਮਾਸવੋ, ਭવਾਸવੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਰਹਤੋ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ। ਨ વਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮੇ ਆਸવਾ ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾਤਿ – ਆਸવਾਸ੍ਸ ਨ વਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ।
ਯੇਹਿ ਮਚ੍ਚੁવਸਂ વਜੇਤਿ ਯੇਹਿ ਆਸવੇਹਿ ਮਚ੍ਚੁਨੋ વਾ વਸਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਮਰਣਸ੍ਸ વਾ વਸਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਮਾਰਪਕ੍ਖਸ੍ਸ વਾ વਸਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ; ਤੇ ਆਸવਾ ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾਤਿ – ਯੇਹਿ ਮਚ੍ਚੁવਸਂ વਜੇ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਸਬ੍ਬਸੋ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਮਿਂ, વੀਤਗੇਧਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ।
ਆਸવਾਸ੍ਸ ਨ વਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਯੇਹਿ ਮਚ੍ਚੁવਸਂ વਜੇ’’ਤਿ॥
ਸਹ
ਜਤੁਕਣ੍ਣਿਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕਾਦਸਮੋ।
੧੨. ਭਦ੍ਰਾવੁਧਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੭੦.
ਓਕਞ੍ਜਹਂ ਤਣ੍ਹਚ੍ਛਿਦਂ ਅਨੇਜਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਰਾવੁਧੋ]
ਨਨ੍ਦਿਞ੍ਜਹਂ ਓਘਤਿਣ੍ਣਂ વਿਮੁਤ੍ਤਂ।
ਕਪ੍ਪਞ੍ਜਹਂ ਅਭਿਯਾਚੇ ਸੁਮੇਧਂ, ਸੁਤ੍વਾਨ ਨਾਗਸ੍ਸ ਅਪਨਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਤੋ॥
ਓਕਞ੍ਜਹਂ ਤਣ੍ਹਚ੍ਛਿਦਂ ਅਨੇਜਨ੍ਤਿ। ਓਕਞ੍ਜਹਨ੍ਤਿ ਰੂਪਧਾਤੁਯਾ ਯੋ ਛਨ੍ਦੋ ਯੋ ਰਾਗੋ ਯਾ ਨਨ੍ਦੀ ਯਾ ਤਣ੍ਹਾ ਯੇ ਉਪਾਯੁਪਾਦਾਨਾ
ਤਣ੍ਹਚ੍ਛਿਦਨ੍ਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ। ਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਛਿਨ੍ਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਤਣ੍ਹਚ੍ਛਿਦੋ। ਅਨੇਜੋਤਿ ਏਜਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਰਾવੁਧੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ, ਪਿਯવਚਨਂ…ਪੇ॰… ਭਦ੍ਰਾવੁਧੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਰਾવੁਧੋ।
ਨਨ੍ਦਿਞ੍ਜਹਂ ਓਘਤਿਣ੍ਣਂ વਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਨ੍ਦੀ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਸਾ ਨਨ੍ਦੀ ਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਨਨ੍ਦਿਞ੍ਜਹੋ। ਓਘਤਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਭਗવਾ ਕਾਮੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣੋ ਭવੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣੋ ਦਿਟ੍ਠੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣੋ ਅવਿਜ੍ਜੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣੋ ਸਬ੍ਬਸਂਸਾਰਪਥਂ ਤਿਣ੍ਣੋ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਨਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ વੀਤਿવਤ੍ਤੋ। ਸੋ વੁਤ੍ਥવਾਸੋ ਚਿਣ੍ਣਚਰਣੋ…ਪੇ॰… ਜਾਤਿਮਰਣਸਂਸਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ વਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਗવਤੋ ਰਾਗਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੁਤ੍ਤਂ વਿਮੁਤ੍ਤਂ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਦੋਸਾ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਮੋਹਾ ਚਿਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੁਤ੍ਤਂ વਿਮੁਤ੍ਤਂ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਨਨ੍ਦਿਞ੍ਜਹਂ ਓਘਤਿਣ੍ਣਂ વਿਮੁਤ੍ਤਂ।
ਕਪ੍ਪਞ੍ਜਹਂ ਅਭਿਯਾਚੇ ਸੁਮੇਧਨ੍ਤਿ। ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਦ੍વੇ ਕਪ੍ਪਾ – ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪੋ ਚ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪੋ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪੋ। ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪੋ ਪਹੀਨੋ ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪੋ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠੋ। ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਕਪ੍ਪਞ੍ਜਹੋ ਅਭਿਯਾਚੇਤਿ ਯਾਚਾਮਿ ਅਭਿਯਾਚਾਮਿ ਅਜ੍ਝੇਸਾਮਿ ਸਾਦਿਯਾਮਿ ਪਤ੍ਥਯਾਮਿ ਪਿਹਯਾਮਿ ਜਪ੍ਪਾਮਿ ਅਭਿਜਪ੍ਪਾਮਿ। ਸੁਮੇਧਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਞ੍ਞਾ। ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ॰… ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਭਗવਾ ਇਮਾਯ ਮੇਧਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਉਪੇਤੋ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮੁਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਸੁਮੇਧੋਤਿ – ਕਪ੍ਪਞ੍ਜਹਂ ਅਭਿਯਾਚੇ ਸੁਮੇਧਂ।
ਸੁਤ੍વਾਨ ਨਾਗਸ੍ਸ ਅਪਨਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਤੋਤਿ। ਨਾਗਸ੍ਸਾਤਿ ਨਾਗੋ। ਭਗવਾ ਆਗੁਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ ਨਾਗੋ, ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨਾਗੋ, ਨ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨਾਗੋ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਭਗવਾ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨਾਗੋ। ਸੁਤ੍વਾਨ ਨਾਗਸ੍ਸ ਅਪਨਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਤੋਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ વਚਨਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ ਦੇਸਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਂ
‘‘ਓਕਞ੍ਜਹਂ
ਨਨ੍ਦਿਞ੍ਜਹਂ ਓਘਤਿਣ੍ਣਂ વਿਮੁਤ੍ਤਂ।
ਕਪ੍ਪਞ੍ਜਹਂ ਅਭਿਯਾਚੇ ਸੁਮੇਧਂ, ਸੁਤ੍વਾਨ ਨਾਗਸ੍ਸ ਅਪਨਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਤੋ’’ਤਿ॥
੭੧.
ਨਾਨਾਜਨਾ ਜਨਪਦੇਹਿ ਸਙ੍ਗਤਾ, ਤવ વੀਰ વਾਕ੍ਯਂ ਅਭਿਕਙ੍ਖਮਾਨਾ।
ਤੇਸਂ ਤੁવਂ ਸਾਧੁ વਿਯਾਕਰੋਹਿ, ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ॥
ਨਾਨਾਜਨਾ ਜਨਪਦੇਹਿ ਸਙ੍ਗਤਾਤਿ। ਨਾਨਾਜਨਾਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ વੇਸ੍ਸਾ ਚ ਸੁਦ੍ਦਾ ਚ ਗਹਟ੍ਠਾ ਚ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਚ ਦੇવਾ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ। ਜਨਪਦੇਹਿ ਸਙ੍ਗਤਾਤਿ ਅਙ੍ਗਾ ਚ ਮਗਧਾ ਚ ਕਲਿਙ੍ਗਾ ਚ ਕਾਸਿਯਾ ਚ ਕੋਸਲਾ ਚ વਜ੍ਜਿਯਾ ਚ ਮਲ੍ਲਾ ਚ ਚੇਤਿਯਮ੍ਹਾ ਚ ਸਙ੍ਗਤਾਤਿ ਸਙ੍ਗਤਾ ਸਮਾਗਤਾ ਸਮੋਹਿਤਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਤਿ – ਨਾਨਾਜਨਾ ਜਨਪਦੇਹਿ ਸਙ੍ਗਤਾ।
ਤવ વੀਰ વਾਕ੍ਯਂ ਅਭਿਕਙ੍ਖਮਾਨਾਤਿ। વੀਰਾਤਿ વੀਰੋ। ਭਗવਾ વੀਰਿਯવਾਤਿ વੀਰੋ, ਪਹੂਤਿ વੀਰੋ, વਿਸવੀਤਿ વੀਰੋ, ਅਲਮਤ੍ਤੋਤਿ
વਿਰਤੋ ਇਧ ਸਬ੍ਬਪਾਪਕੇਹਿ, ਨਿਰਯਦੁਕ੍ਖਂ ਅਤਿਚ੍ਚ વੀਰਿਯવਾ ਸੋ।
ਸੋ વੀਰਿਯવਾ ਪਧਾਨવਾ, વੀਰੋ ਤਾਦਿ ਪવੁਚ੍ਚਤੇ ਤਥਤ੍ਤਾਤਿ॥
ਤવ વੀਰ વਾਕ੍ਯਂ ਅਭਿਕਙ੍ਖਮਾਨਾਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ વਚਨਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ ਦੇਸਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਂ। ਅਭਿਕਙ੍ਖਮਾਨਾਤਿ ਅਭਿਕਙ੍ਖਮਾਨਾ ਇਚ੍ਛਮਾਨਾ ਸਾਦਿਯਮਾਨਾ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨਾ ਪਿਹਯਮਾਨਾ ਅਭਿਜਪ੍ਪਮਾਨਾਤਿ – ਤવ વੀਰ વਾਕ੍ਯਂ ਅਭਿਕਙ੍ਖਮਾਨਾ।
ਤੇਸਂ ਤੁવਂ ਸਾਧੁ વਿਯਾਕਰੋਹੀਤਿ। ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਖਤ੍ਤਿਯਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ વੇਸ੍ਸਾਨਂ ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ ਗਹਟ੍ਠਾਨਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ। ਤੁવਨ੍ਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਭਣਤਿ। ਸਾਧੁ વਿਯਾਕਰੋਹੀਤਿ ਸਾਧੁ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ
ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਤੁਲਿਤੋ ਤੀਰਿਤੋ વਿਭੂਤੋ વਿਭਾવਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋਤਿ – ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ વਿਦਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਨਾਨਾਜਨਾ ਜਨਪਦੇਹਿ ਸਙ੍ਗਤਾ, ਤવ વੀਰ વਾਕ੍ਯਂ ਅਭਿਕਙ੍ਖਮਾਨਾ।
ਤੇਸਂ ਤੁવਂ ਸਾਧੁ વਿਯਾਕਰੋਹਿ, ਤਥਾ
੭੨.
ਆਦਾਨਤਣ੍ਹਂ વਿਨਯੇਥ ਸਬ੍ਬਂ, [ਭਦ੍ਰਾવੁਧਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇ।
ਯਂ ਯਞ੍ਹਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਮੁਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਨੇવ ਮਾਰੋ ਅਨ੍વੇਤਿ ਜਨ੍ਤੁਂ॥
ਆਦਾਨਤਣ੍ਹਂ વਿਨਯੇਥ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਦਾਨਤਣ੍ਹਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ॰… ਆਦਾਨਤਣ੍ਹਾਤਿ ਕਿਂਕਾਰਣਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਆਦਾਨਤਣ੍ਹਾ? ਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਰੂਪਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿવਿਸਨ੍ਤਿ। વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਗਤਿਂ… ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ… ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ… ਭવਂ… ਸਂਸਾਰਂ… વਟ੍ਟਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿવਿਸਨ੍ਤਿ। ਤਂਕਾਰਣਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਆਦਾਨਤਣ੍ਹਾ। ਆਦਾਨਤਣ੍ਹਂ વਿਨਯੇਥ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਆਦਾਨਤਣ੍ਹਂ વਿਨਯੇਯ੍ਯ ਪਟਿવਿਨਯੇਯ੍ਯ ਪਜਹੇਯ੍ਯ વਿਨੋਦੇਯ੍ਯ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੇਯ੍ਯ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਆਦਾਨਤਣ੍ਹਂ વਿਨਯੇਥ ਸਬ੍ਬਂ। ਭਦ੍ਰਾવੁਧਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਭਦ੍ਰਾવੁਧਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਭਦ੍ਰਾવੁਧਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ। ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਂ; ਅਧੋਤਿ ਅਤੀਤਂ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਦੇવਲੋਕੋ; ਅਧੋਤਿ ਨਿਰਯਲੋਕੋ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ। ਅਥ વਾ, ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ; ਅਧੋਤਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ। ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਰੂਪਧਾਤੁ; ਅਧੋਤਿ ਕਾਮਧਾਤੁ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਰੂਪਧਾਤੁ। ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ; ਅਧੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ; ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ વੇਦਨਾ। ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਪਾਦਤਲਾ; ਅਧੋਤਿ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇਤਿ વੇਮਜ੍ਝੇਤਿ – ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇ।
ਯਂ ਯਞ੍ਹਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਮੁਪਾਦਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ਯਂ ਯਂ ਰੂਪਗਤਂ વੇਦਨਾਗਤਂ ਸਞ੍ਞਾਗਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਗਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਗਤਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿવਿਸਨ੍ਤਿ। ਲੋਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਆਯਤਨਲੋਕੇਤਿ – ਯਂ ਯਞ੍ਹਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਮੁਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ।
ਤੇਨੇવ ਮਾਰੋ ਅਨ੍વੇਤਿ ਜਨ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਤੇਨੇવ ਕਮ੍ਮਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰવਸੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋ ਖਨ੍ਧਮਾਰੋ ਧਾਤੁਮਾਰੋ ਆਯਤਨਮਾਰੋ ਗਤਿਮਾਰੋ ਉਪਪਤ੍ਤਿਮਾਰੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਮਾਰੋ ਭવਮਾਰੋ ਸਂਸਾਰਮਾਰੋ વਟ੍ਟਮਾਰੋ ਅਨ੍વੇਤਿ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤਿ ਅਨ੍વਾਯਿਕੋ ਹੋਤਿ। ਜਨ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਂ ਜਨਂ ਨਰਂ ਮਾਣવਂ
‘‘ਆਦਾਨਤਣ੍ਹਂ વਿਨਯੇਥ ਸਬ੍ਬਂ, [ਭਦ੍ਰਾવੁਧਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਜ੍ਝੇ।
ਯਂ ਯਞ੍ਹਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਮੁਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਨੇવ ਮਾਰੋ ਅਨ੍વੇਤਿ ਜਨ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿ॥
੭੩.
ਤਸ੍ਮਾ ਪਜਾਨਂ ਨ ਉਪਾਦਿਯੇਥ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤੋ ਕਿਞ੍ਚਨਂ ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ।
ਆਦਾਨਸਤ੍ਤੇ ਇਤਿ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਪਜਂ ਇਮਂ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯੇ વਿਸਤ੍ਤਂ॥
ਤਸ੍ਮਾ ਪਜਾਨਂ ਨ ਉਪਾਦਿਯੇਥਾਤਿ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤਂਕਾਰਣਾ ਤਂਹੇਤੁ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਤਂਨਿਦਾਨਾ, ਏਤਂ ਆਦੀਨવਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਆਦਾਨਤਣ੍ਹਾਯਾਤਿ – ਤਸ੍ਮਾ। ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿવਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿવਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ। ਨ ਉਪਾਦਿਯੇਥਾਤਿ ਰੂਪਂ ਨਾਦਿਯੇਯ੍ਯ ਨ ਉਪਾਦਿਯੇਯ੍ਯ ਨ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ ਨ ਪਰਾਮਸੇਯ੍ਯ ਨਾਭਿਨਿવਿਸੇਯ੍ਯ; વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਗਤਿਂ
ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤੋ ਕਿਞ੍ਚਨਂ ਸਬ੍ਬਲੋਕੇਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕੋ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੇਕ੍ਖੋ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁ। ਸਤੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤੋ – ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਤੋ…ਪੇ॰… ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਤੋਤਿ – ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤੋ। ਕਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਰੂਪਗਤਂ વੇਦਨਾਗਤਂ ਸਞ੍ਞਾਗਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਗਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਗਤਂ। ਸਬ੍ਬਲੋਕੇਤਿ
ਆਦਾਨਸਤ੍ਤੇ ਇਤਿ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋਤਿ ਆਦਾਨਸਤ੍ਤਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਯੇ ਰੂਪਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿવਿਸਨ੍ਤਿ; વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਗਤਿਂ… ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ… ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ… ਭવਂ… ਸਂਸਾਰਂ… વਟ੍ਟਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿવਿਸਨ੍ਤਿ। ਇਤੀਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ ਇਤੀਤਿ। ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋਤਿ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਦਕ੍ਖਮਾਨੋ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੋ ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਓਲੋਕਯਮਾਨੋ ਨਿਜ੍ਝਾਯਮਾਨੋ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਮਾਨੋਤਿ – ਆਦਾਨਸਤ੍ਤੇ ਇਤਿ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ।
ਪਜਂ ਇਮਂ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯੇ વਿਸਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਪਜਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾਧਿવਚਨਂ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚ। ਪਜਾ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯੇ ਮਾਰਧੇਯ੍ਯੇ ਮਰਣਧੇਯ੍ਯੇ ਸਤ੍ਤਾ વਿਸਤ੍ਤਾ ਆਸਤ੍ਤਾ ਲਗ੍ਗਾ ਲਗ੍ਗਿਤਾ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਾ। ਯਥਾ ਭਿਤ੍ਤਿਖਿਲੇ વਾ ਨਾਗਦਨ੍ਤੇ વਾ ਭਣ੍ਡਂ ਸਤ੍ਤਂ વਿਸਤ੍ਤਂ ਆਸਤ੍ਤਂ ਲਗ੍ਗਂ ਲਗ੍ਗਿਤਂ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ, ਏવਮੇવ ਪਜਾ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯੇ ਮਾਰਧੇਯ੍ਯੇ ਮਰਣਧੇਯ੍ਯੇ ਸਤ੍ਤਾ વਿਸਤ੍ਤਾ ਆਸਤ੍ਤਾ ਲਗ੍ਗਾ ਲਗ੍ਗਿਤਾ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਾਤਿ – ਪਜਂ ਇਮਂ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯੇ વਿਸਤ੍ਤਂ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਪਜਾਨਂ ਨ ਉਪਾਦਿਯੇਥ, ਭਿਕ੍ਖੁ
ਆਦਾਨਸਤ੍ਤੇ ਇਤਿ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਪਜਂ ਇਮਂ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯੇ વਿਸਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਸਾવਕੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ।
ਭਦ੍ਰਾવੁਧਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦ੍વਾਦਸਮੋ।
੧੩. ਉਦਯਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੭੪.
ਝਾਯਿਂ વਿਰਜਮਾਸੀਨਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਉਦਯੋ]
ਕਤਕਿਚ੍ਚਂ ਅਨਾਸવਂ।
ਪਾਰਗੁਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਂ।
ਅਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਬ੍ਰੂਹਿ , ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਪਭੇਦਨਂ॥
ਝਾਯਿਂ વਿਰਜਮਾਸੀਨਨ੍ਤਿ। ਝਾਯਿਨ੍ਤਿ ਝਾਯੀ ਭਗવਾ। ਪਠਮੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਦੁਤਿਯੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਤਤਿਯੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਚਤੁਤ੍ਥੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਸવਿਤਕ੍ਕਸવਿਚਾਰੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਅવਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਮਤ੍ਤੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਅવਿਤਕ੍ਕਅવਿਚਾਰੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਸਪ੍ਪੀਤਿਕੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਨਿਪ੍ਪੀਤਿਕੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਸਾਤਸਹਗਤੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਸੁਞ੍ਞਤੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਲੋਕਿਯੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ ਝਾਨਰਤੋ ਏਕਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਸਦਤ੍ਥਗਰੁਕੋਤਿ – ਝਾਯਿਂ। વਿਰਜਨ੍ਤਿ ਰਾਗੋ ਰਜੋ, ਦੋਸੋ ਰਜੋ, ਮੋਹੋ ਰਜੋ, ਕੋਧੋ ਰਜੋ, ਉਪਨਾਹੋ ਰਜੋ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਰਜਾ। ਤੇ ਰਜਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਤਸ੍ਮਾ
ਰਾਗੋ ਰਜੋ ਨ ਚ ਪਨ ਰੇਣੁ વੁਚ੍ਚਤਿ,
ਰਾਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ ਰਜੋਤਿ।
ਏਤਂ ਰਜਂ વਿਪ੍ਪਜਹਿਤ੍વਾ
ਦੋਸੋ ਰਜੋ ਨ ਚ ਪਨ ਰੇਣੁ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਦੋਸਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ ਰਜੋਤਿ।
ਏਤਂ ਰਜਂ વਿਪ੍ਪਜਹਿਤ੍વਾ ਚਕ੍ਖੁਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਿਨੋ વਿਗਤਰਜੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ॥
ਮੋਹੋ
ਏਤਂ ਰਜਂ વਿਪ੍ਪਜਹਿਤ੍વਾ ਚਕ੍ਖੁਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਿਨੋ વਿਗਤਰਜੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ॥ –
વਿਰਜਂ
ਆਸੀਨਨ੍ਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਗવਾ ਪਾਸਾਣਕੇ ਚੇਤਿਯੇਤਿ – ਆਸੀਨੋ।
ਨਗਸ੍ਸ
ਸਾવਕਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਿ, ਤੇવਿਜ੍ਜਾ ਮਚ੍ਚੁਹਾਯਿਨੋਤਿ॥
ਏવਮ੍ਪਿ ਭਗવਾ ਆਸੀਨੋ। ਅਥ વਾ, ਭਗવਾ ਸਬ੍ਬੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਆਸੀਨੋ વੁਤ੍ਥવਾਸੋ ਚਿਣ੍ਣਚਰਣੋ…ਪੇ॰… ਜਾਤਿਮਰਣਸਂਸਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਬ੍ਭવੋਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਭਗવਾ ਆਸੀਨੋਤਿ – ਝਾਯਿਂ વਿਰਜਮਾਸੀਨਂ
ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਉਦਯੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ…ਪੇ॰… ਉਦਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਉਦਯੋ।
ਕਤਕਿਚ੍ਚਂ ਅਨਾਸવਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਿਚ੍ਚਾਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰਣੀਯਾਕਰਣੀਯਂ ਪਹੀਨਂ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਂ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਂ ਅਨਭਾવਂਕਤਂ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਕਤਕਿਚ੍ਚੋ।
ਯਸ੍ਸ ਚ વਿਸਤਾ
ਕਿਚ੍ਚਾਕਿਚ੍ਚਪ੍ਪਹੀਨਸ੍ਸ, ਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਨ વਿਜ੍ਜਤੀਤਿ॥
ਕਤਕਿਚ੍ਚਂ ਅਨਾਸવਨ੍ਤਿ। ਆਸવਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸવਾ – ਕਾਮਾਸવੋ, ਭવਾਸવੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ। ਤੇ ਆਸવਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨਾਸવੋਤਿ – ਕਤਕਿਚ੍ਚਂ ਅਨਾਸવਂ।
ਪਾਰਗੁਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਭਗવਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂ ਪਹਾਨਪਾਰਗੂ ਭਾવਨਾਪਾਰਗੂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਾਰਗੂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਾਰਗੂ। ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾਨਂ, ਪਹਾਨਪਾਰਗੂ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ, ਭਾવਨਾਪਾਰਗੂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ, ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਾਰਗੂ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਾਰਗੂ ਸਬ੍ਬਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ। ਸੋ વਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਸ੍ਮਿਂ ਸੀਲਸ੍ਮਿਂ; વਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ
ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕੋ ਆਗਤੋਮ੍ਹਿ, ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਕਾਮੋ ਆਗਤੋਮ੍ਹਿ, ਪਞ੍ਹਂ ਸੋਤੁਕਾਮੋ ਆਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਂ। ਅਥ વਾ, ਪਞ੍ਹਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਕਾਮਾਨਂ ਪਞ੍ਹਂ ਸੋਤੁਕਾਮਾਨਂ ਆਗਮਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਂ। ਅਥ વਾ, ਪਞ੍ਹਾਗਮੋ ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਪਹੁ ਤ੍વਮਸਿ ਅਲਮਤ੍ਤੋ ਮਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਕਥੇਤੁਂ વਿਸਜ੍ਜੇਤੁਂ, વਹਸ੍ਸੇਤਂ ਭਾਰਨ੍ਤਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਂ।
ਅਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਅਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਰਹਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਬ੍ਰੂਹਿ।
ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਪਭੇਦਨਨ੍ਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਭੇਦਨਂ ਪਭੇਦਨਂ ਪਹਾਨਂ વੂਪਸਮਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਪਭੇਦਨਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਝਾਯਿਂ વਿਰਜਮਾਸੀਨਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਉਦਯੋ]
ਕਤਕਿਚ੍ਚਂ ਅਨਾਸવਂ।
ਪਾਰਗੁਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਂ।
ਅਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਬ੍ਰੂਹਿ, ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਪਭੇਦਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
੭੫.
ਪਹਾਨਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਨਂ, [ਉਦਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨ ਚੂਭਯਂ।
ਥਿਨਸ੍ਸ ਚ ਪਨੂਦਨਂ, ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਨਂ ਨਿવਾਰਣਂ॥
ਪਹਾਨਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਨਨ੍ਤਿ। ਛਨ੍ਦੋਤਿ ਯੋ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮਰਾਗੋ ਕਾਮਨਨ੍ਦੀ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਕਾਮਸਿਨੇਹੋ ਕਾਮਪਿਪਾਸਾ ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਕਾਮਮੁਚ੍ਛਾ ਕਾਮਜ੍ਝੋਸਾਨਂ ਕਾਮੋਘੋ ਕਾਮਯੋਗੋ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀવਰਣਂ। ਪਹਾਨਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਨਂ ਪਹਾਨਂ વੂਪਸਮਂ ਉਦਯਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਉਦਯਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰…
ਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨ ਚੂਭਯਨ੍ਤਿ। ਦੋਮਨਸ੍ਸਾਤਿ ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਅਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਸਾਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ વੇਦਯਿਤਂ, ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਸਾਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ। ਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨ ਚੂਭਯਨ੍ਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਚ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਚ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਪਹਾਨਂ વੂਪਸਮਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨ ਚੂਭਯਂ।
ਥਿਨਸ੍ਸ ਚ ਪਨੂਦਨਨ੍ਤਿ। ਥਿਨਨ੍ਤਿ ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕਲ੍ਯਤਾ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾ ਓਲੀਯਨਾ ਸਲ੍ਲੀਯਨਾ ਲੀਨਾ ਲੀਯਨਾ ਲੀਯਿਤਤ੍ਤਂ ਥਿਨਂ ਥਿਯਨਾ ਪਨੂਦਨਨ੍ਤਿ ਥਿਨਸ੍ਸ ਚ ਪਨੂਦਨਂ ਪਹਾਨਂ વੂਪਸਮਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਥਿਨਸ੍ਸ ਚ ਪਨੂਦਨਂ।
ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਨਂ ਨਿવਾਰਣਨ੍ਤਿ। ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ, ਪਾਦਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ, ਹਤ੍ਥਪਾਦਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ। ਅਕਪ੍ਪਿਯੇ ਕਪ੍ਪਿਯਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਕਪ੍ਪਿਯੇ ਅਕਪ੍ਪਿਯਸਞ੍ਞਿਤਾ…ਪੇ॰… ਅવਜ੍ਜੇ વਜ੍ਜਸਞ੍ਞਿਤਾ, વਜ੍ਜੇ ਅવਜ੍ਜਸਞ੍ਞਿਤਾ। ਯਂ ਏવਰੂਪਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨਾ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਚੇਤਸੋ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੋ ਮਨੋવਿਲੇਖੋ, ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ। ਅਪਿ ਚ, ਦ੍વੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਚੇਤਸੋ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੋ ਮਨੋવਿਲੇਖੋ – ਕਤਤ੍ਤਾ ਚ ਅਕਤਤ੍ਤਾ ਚ। ਕਥਂ ਕਤਤ੍ਤਾ ਚ ਅਕਤਤ੍ਤਾ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਚੇਤਸੋ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੋ ਮਨੋવਿਲੇਖੋ? ‘‘ਕਤਂ ਮੇ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਅਕਤਂ ਮੇ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ
ਅਥ વਾ, ‘‘ਸੀਲੇਸੁਮ੍ਹਿ ਅਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਚੇਤਸੋ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੋ ਮਨੋવਿਲੇਖੋ; ‘‘ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁਮ੍ਹਿ ਅਗੁਤ੍ਤਦ੍વਾਰੋ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਭੋਜਨੇ ਅਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਮ੍ਹੀ’’ਤਿ… ‘‘ਜਾਗਰਿਯਂ ਅਨਨੁਯੁਤ੍ਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ… ‘‘ਨ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ… ‘‘ਅਭਾવਿਤਾ ਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਤਿ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿ, ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨੀਤਿ, ਸਤ੍ਤ
ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਨਂ ਨਿવਾਰਣਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਨਂ ਆવਰਣਂ ਨੀવਰਣਂ ਪਹਾਨਂ ਉਪਸਮਂ વੂਪਸਮਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਨਂ ਨਿવਾਰਣਂ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਪਹਾਨਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਨਂ, [ਉਦਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨ ਚੂਭਯਂ।
ਥਿਨਸ੍ਸ ਚ ਪਨੂਦਨਂ, ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਨਂ ਨਿવਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ॥
੭੬.
ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਸਂਸੁਦ੍ਧਂ ਧਮ੍ਮਤਕ੍ਕਪੁਰੇਜવਂ।
ਅਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਬ੍ਰੂਮਿ, ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਪਭੇਦਨਂ॥
ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਸਂਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ। ਉਪੇਕ੍ਖਾਤਿ ਯਾ ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਝਾਨੇ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਉਪੇਕ੍ਖਨਾ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮਤਾ ਸਤੀਤਿ ਯਾ ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਝਾਨੇ ਉਪੇਕ੍ਖਂ ਆਰਬ੍ਭ ਸਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ। ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਸਂਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਝਾਨੇ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਚ ਸਤਿ ਚ ਸੁਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ વਿਸੁਦ੍ਧਾ ਸਂਸੁਦ੍ਧਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਪਰਿਯੋਦਾਤਾ ਅਨਙ੍ਗਣਾ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਮੁਦੁਭੂਤਾ ਕਮ੍ਮਨਿਯਾ ਠਿਤਾ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤਾਤਿ – ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਸਂਸੁਦ੍ਧਂ।
ਧਮ੍ਮਤਕ੍ਕਪੁਰੇਜવਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਤਕ੍ਕੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ
ਅਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਅਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਰਹਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਬ੍ਰੂਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸੇਮਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ ਪਟ੍ਠਪੇਮਿ વਿવਰਾਮਿ વਿਭਜਾਮਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਮਿ ਪਕਾਸੇਮੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਬ੍ਰੂਮਿ।
ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਪਭੇਦਨਨ੍ਤਿ। ਅવਿਜ੍ਜਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਪਭੇਦਨਨ੍ਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਪਭੇਦਨਂ ਪਹਾਨਂ વੂਪਸਮਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਪਭੇਦਨਂ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਸਂਸੁਦ੍ਧਂ, ਧਮ੍ਮਤਕ੍ਕਪੁਰੇਜવਂ।
ਅਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਬ੍ਰੂਮਿ, ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਪਭੇਦਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
੭੭.
ਕਿਂਸੁ ਸਂਯੋਜਨੋ ਲੋਕੋ, ਕਿਂਸੁ ਤਸ੍ਸ વਿਚਾਰਣਂ।
ਕਿਸ੍ਸਸ੍ਸ વਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ॥
ਕਿਂਸੁ ਸਂਯੋਜਨੋ ਲੋਕੋਤਿ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਂਯੋਜਨਂ ਲਗ੍ਗਨਂ
ਕਿਂਸੁ ਤਸ੍ਸ વਿਚਾਰਣਨ੍ਤਿ ਕਿਂਸੁ ਤਸ੍ਸ ਚਾਰਣਂ વਿਚਾਰਣਂ ਪਟਿવਿਚਾਰਣਂ। ਕੇਨ ਲੋਕੋ ਚਰਤਿ વਿਚਰਤਿ ਪਟਿવਿਚਰਤੀਤਿ – ਕਿਂਸੁ ਤਸ੍ਸ વਿਚਾਰਣਂ। ਕਿਸ੍ਸਸ੍ਸ વਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਕਿਸ੍ਸਸ੍ਸ વਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ વੂਪਸਮੇਨ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ ਕਥੀਯਤਿ ਭਣੀਯਤਿ ਦੀਪੀਯਤਿ વੋਹਰੀਯਤੀਤਿ – ਕਿਸ੍ਸਸ੍ਸ વਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਕਿਂਸੁ ਸਂਯੋਜਨੋ ਲੋਕੋ, ਕਿਂਸੁ ਤਸ੍ਸ વਿਚਾਰਣਂ।
ਕਿਸ੍ਸਸ੍ਸ વਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ॥
੭੮.
ਨਨ੍ਦਿਸਂਯੋਜਨੋ ਲੋਕੋ, વਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ વਿਚਾਰਣਾ।
ਤਣ੍ਹਾਯ વਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ॥
ਨਨ੍ਦਿਸਂਯੋਜਨੋ ਲੋਕੋਤਿ ਨਨ੍ਦੀ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ, ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਨਨ੍ਦੀ। ਯਾ ਨਨ੍ਦੀ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਂਯੋਜਨਂ ਲਗ੍ਗਨਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ, ਇਮਾਯ ਨਨ੍ਦਿਯਾ ਲੋਕੋ ਯੁਤ੍ਤੋ ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਆਯੁਤ੍ਤੋ ਸਮਾਯੁਤ੍ਤੋ ਲਗ੍ਗੋ ਲਗ੍ਗਿਤੋ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੋਤਿ – ਨਨ੍ਦਿਸਂਯੋਜਨੋ ਲੋਕੋ।
વਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ વਿਚਾਰਣਾਤਿ। વਿਤਕ੍ਕਾਤਿ ਨવ વਿਤਕ੍ਕਾ – ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕੋ, ਬ੍ਯਾਪਾਦવਿਤਕ੍ਕੋ, વਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕੋ, ਞਾਤਿવਿਤਕ੍ਕੋ ਜਨਪਦવਿਤਕ੍ਕੋ
ਤਣ੍ਹਾਯ વਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ। ਤਣ੍ਹਾਯ વਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ વਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ વੂਪਸਮੇਨ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ ਕਥੀਯਤਿ ਭਣੀਯਤਿ ਦੀਪੀਯਤਿ વੋਹਰੀਯਤੀਤਿ – ਤਣ੍ਹਾਯ વਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਨਨ੍ਦਿਸਂਯੋਜਨੋ
ਤਣ੍ਹਾਯ વਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ॥
੭੯.
ਕਥਂ ਸਤਸ੍ਸ ਚਰਤੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤਿ।
ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪੁਟ੍ਠੁਮਾਗਮਾ, ਤਂ ਸੁਣੋਮ વਚੋ ਤવ॥
ਕਥਂ ਸਤਸ੍ਸ ਚਰਤੋਤਿ ਕਥਂ ਸਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸ ਚਰਤੋ વਿਹਰਤੋ ਇਰਿਯਤੋ વਤ੍ਤਯਤੋ ਪਾਲਯਤੋ ਯਪਯਤੋ ਯਾਪਯਤੋਤਿ – ਕਥਂ ਸਤਸ੍ਸ ਚਰਤੋ।
વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ વੂਪਸਮ੍ਮਤਿ ਅਤ੍ਥਂ
ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪੁਟ੍ਠੁਮਾਗਮਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪੁਟ੍ਠੁਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਯਾਚਿਤੁਂ ਅਜ੍ਝੇਸਿਤੁਂ ਪਸਾਦੇਤੁਂ ਆਗਮ੍ਹਾ ਆਗਤਮ੍ਹਾ ਉਪਾਗਤਮ੍ਹਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਮ੍ਹਾ, ‘‘ਤਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਗਤਮ੍ਹਾ’’ਤਿ – ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪੁਟ੍ਠੁਮਾਗਮਾ।
ਤਂ ਸੁਣੋਮ વਚੋ ਤવਾਤਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ વਚਨਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ ਦੇਸਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਸੁਣੋਮ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮ ਧਾਰੇਮ ਉਪਧਾਰੇਮ ਉਪਲਕ੍ਖੇਮਾਤਿ – ਤਂ ਸੁਣੋਮ વਚੋ ਤવ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਕਥਂ ਸਤਸ੍ਸ ਚਰਤੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤਿ।
ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪੁਟ੍ਠੁਮਾਗਮਾ, ਤਂ ਸੁਣੋਮ વਚੋ ਤવਾ’’ਤਿ॥
੮੦.
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ, વੇਦਨਂ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤੋ।
ਏવਂ ਸਤਸ੍ਸ ਚਰਤੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤਿ॥
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ વੇਦਨਂ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤੋਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વੇਦਨਾਸੁ વੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਨ੍ਤੋ વੇਦਨਂ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਨਾਭਿવਦਤਿ ਨ ਅਜ੍ਝੋਸੇਤਿ
ਅਥ વਾ, વੇਦਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ વੇਦਨਂ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਨਾਭਿવਦਤਿ ਨ ਅਜ੍ਝੋਸੇਤਿ, ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਂ ਅਭਿવਦਨਂ ਅਜ੍ਝੋਸਾਨਂ ਗਾਹਂ ਪਰਾਮਾਸਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਂ ਪਜਹਤਿ વਿਨੋਦੇਤਿ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਤਿ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਤਿ। વੇਦਨਂ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਰੋਗਤੋ ਗਣ੍ਡਤੋ ਸਲ੍ਲਤੋ ਅਘਤੋ ਆਬਾਧਤੋ…ਪੇ॰… ਨਿਸ੍ਸਰਣਤੋ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ વੇਦਨਂ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਨਾਭਿવਦਤਿ ਨ ਅਜ੍ਝੋਸੇਤਿ, ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਂ ਅਭਿવਦਨਂ ਅਜ੍ਝੋਸਾਨਂ ਗਾਹਂ ਪਰਾਮਾਸਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਂ ਪਜਹਤਿ વਿਨੋਦੇਤਿ
ਏવਂ ਸਤਸ੍ਸ ਚਰਤੋਤਿ ਏવਂ ਸਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸ ਚਰਤੋ વਿਹਰਤੋ ਇਰਿਯਤੋ વਤ੍ਤਯਤੋ ਪਾਲਯਤੋ ਯਪਯਤੋ ਯਾਪਯਤੋਤਿ – ਏવਂ ਸਤਸ੍ਸ ਚਰਤੋ।
વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਹਗਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਹਗਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਹਗਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ વੂਪਸਮ੍ਮਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ, વੇਦਨਂ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤੋ।
ਏવਂ ਸਤਸ੍ਸ ਚਰਤੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ॥
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਸਾવਕੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ।
ਉਦਯਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਤੇਰਸਮੋ।
੧੪. ਪੋਸਾਲਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੮੧.
ਯੋ ਅਤੀਤਂ ਆਦਿਸਤਿ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪੋਸਾਲੋ]
ਅਨੇਜੋ ਛਿਨ੍ਨਸਂਸਯੋ।
ਪਾਰਗੁਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਂ॥
ਯੋ ਅਤੀਤਂ ਆਦਿਸਤੀਤਿ। ਯੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਭਗવਾ ਸਯਮ੍ਭੂ। ਅਨਾਚਰਿਯਕੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਾਮਂ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਬਲੇਸੁ ਚ વਸੀਭਾવਂ। ਅਤੀਤਂ ਆਦਿਸਤੀਤਿ ਭਗવਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰੇਸਞ੍ਚ ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਆਦਿਸਤਿ, ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਆਦਿਸਤਿ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਆਦਿਸਤਿ।
ਕਥਂ ਭਗવਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤੀਤਂ ਆਦਿਸਤਿ? ਭਗવਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤੀਤਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਂ ਆਦਿਸਤਿ, ਦ੍વੇਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਆਦਿਸਤਿ, ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਆਦਿਸਤਿ, ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਆਦਿਸਤਿ, ਪਞ੍ਚਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਆਦਿਸਤਿ, ਦਸਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਆਦਿਸਤਿ, વੀਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਆਦਿਸਤਿ, ਤਿਂਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਆਦਿਸਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਆਦਿਸਤਿ
ਕਥਂ ਭਗવਾ ਪਰੇਸਂ ਅਤੀਤਂ ਆਦਿਸਤਿ? ਭਗવਾ ਪਰੇਸਂ ਅਤੀਤਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਂ ਆਦਿਸਤਿ, ਦ੍વੇਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਆਦਿਸਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨੇਕੇਪਿ ਸਂવਟ੍ਟવਿવਟ੍ਟਕਪ੍ਪੇ ਆਦਿਸਤਿ – ‘‘ਅਮੁਤ੍ਰਾਸਿ ਏવਂਨਾਮੋ ਏવਂਗੋਤ੍ਤੋ ਏવਂવਣ੍ਣੋ ਏવਮਾਹਾਰੋ ਏવਂਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਏવਮਾਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਅਮੁਤ੍ਰ ਉਦਪਾਦਿ; ਤਤ੍ਰਾਪਾਸਿ ਏવਂਨਾਮੋ ਏવਂਗੋਤ੍ਤੋ ਏવਂવਣ੍ਣੋ ਏવਮਾਹਾਰੋ ਏવਂਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਏવਮਾਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ। ਇਤਿ ਸਾਕਾਰਂ ਸਉਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਆਦਿਸਤਿ। ਏવਂ ਭਗવਾ ਪਰੇਸਂ ਅਤੀਤਂ ਆਦਿਸਤਿ।
ਭਗવਾ
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਅਤੀਤਂ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਤਾਨੁਸਾਰਿਞਾਣਂ
ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਂ
ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪੋਸਾਲੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ…ਪੇ॰… ਪੋਸਾਲੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪੋਸਾਲੋ।
ਅਨੇਜੋ ਛਿਨ੍ਨਸਂਸਯੋਤਿ ਏਜਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਸਾ ਏਜਾ ਤਣ੍ਹਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੇਜੋ। ਏਜਾਯ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅਨੇਜੋ। ਭਗવਾ ਲਾਭੇਪਿ ਨ ਇਞ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਛਿਨ੍ਨਸਂਸਯੋਤਿ ਸਂਸਯੋ વੁਚ੍ਚਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ। ਦੁਕ੍ਖੇ ਕਙ੍ਖਾ…ਪੇ॰… ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨੋવਿਲੇਖੋ। ਸੋ ਸਂਸਯੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪਹੀਨੋ ਛਿਨ੍ਨੋ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ વੂਪਸਨ੍ਤੋ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਛਿਨ੍ਨਸਂਸਯੋਤਿ – ਅਨੇਜੋ ਛਿਨ੍ਨਸਂਸਯੋ।
ਪਾਰਗੁਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਭਗવਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂ ਪਹਾਨਪਾਰਗੂ ਭਾવਨਾਪਾਰਗੂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਾਰਗੂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਾਰਗੂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ…ਪੇ॰… ਜਾਤਿਮਰਣਸਂਸਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਬ੍ਭવੋਤਿ – ਪਾਰਗੂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ।
ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕੋ ਆਗਤੋਮ੍ਹਿ…ਪੇ॰… ‘‘વਹਸ੍ਸੇਤਂ ਭਾਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਯੋ
ਅਨੇਜੋ ਛਿਨ੍ਨਸਂਸਯੋ।
ਪਾਰਗੁਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮ’’ਨ੍ਤਿ॥
੮੨.
વਿਭੂਤਰੂਪਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬਕਾਯਪ੍ਪਹਾਯਿਨੋ।
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਪਸ੍ਸਤੋ।
ਞਾਣਂ ਸਕ੍ਕਾਨੁਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ਕਥਂ ਨੇਯ੍ਯੋ ਤਥਾવਿਧੋ॥
વਿਭੂਤਰੂਪਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾਤਿ ਕਤਮਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ? ਰੂਪਾવਚਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਾ ਉਪਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਿਸ੍ਸ વਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਜਾਨਨਾ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ। વਿਭੂਤਰੂਪਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ
ਸਬ੍ਬਕਾਯਪ੍ਪਹਾਯਿਨੋਤਿ ਸਬ੍ਬੋ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋ ਰੂਪਕਾਯੋ ਪਹੀਨੋ, ਤਦਙ੍ਗਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਹੀਨੋ ਤਸ੍ਸ ਰੂਪਕਾਯੋਤਿ – ਸਬ੍ਬਕਾਯਪ੍ਪਹਾਯਿਨੋ।
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ। ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਕਿਂਕਾਰਣਾ? ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਤੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤਤੋ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਤਞ੍ਞੇવ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਾવੇਤਿ, વਿਭਾવੇਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤਿ, ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਤਂਕਾਰਣਾ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤੀਤਿ – ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਪਸ੍ਸਤੋ।
ਞਾਣਂ ਸਕ੍ਕਾਨੁਪੁਚ੍ਛਾਮੀਤਿ। ਸਕ੍ਕਾਤਿ – ਸਕ੍ਕੋ। ਭਗવਾ ਸਕ੍ਯਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕੋ ਞਾਣਂ ਸਕ੍ਕਾਨੁਪੁਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ਪਞ੍ਞਂ
ਕਥਂ ਨੇਯ੍ਯੋ ਤਥਾવਿਧੋਤਿ ਕਥਂ ਸੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ વਿਨੇਤਬ੍ਬੋ ਅਨੁਨੇਤਬ੍ਬੋ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬੋ ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਤਬ੍ਬੋ ਪੇਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬੋ ਪਸਾਦੇਤਬ੍ਬੋ? ਕਥਂ ਤੇਨ ਤਥਾવਿਧੋਤਿ ਤਥਾવਿਧੋ ਤਾਦਿਸੋ
‘‘વਿਭੂਤਰੂਪਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬਕਾਯਪ੍ਪਹਾਯਿਨੋ।
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਪਸ੍ਸਤੋ।
ਞਾਣਂ ਸਕ੍ਕਾਨੁਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ਕਥਂ ਨੇਯ੍ਯੋ ਤਥਾવਿਧੋ’’ਤਿ॥
੮੩.
વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯੋ ਸਬ੍ਬਾ, [ਪੋਸਾਲਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਅਭਿਜਾਨਂ ਤਥਾਗਤੋ।
ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਮੇਨਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਧਿਮੁਤ੍ਤਂ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਂ।
વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯੋ ਸਬ੍ਬਾਤਿ ਭਗવਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰવਸੇਨ ਚਤਸ੍ਸੋ વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯੋ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿવਸੇਨ ਸਤ੍ਤ વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯੋ ਜਾਨਾਤਿ। ਕਥਂ ਭਗવਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰવਸੇਨ ਚਤਸ੍ਸੋ વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯੋ ਜਾਨਾਤਿ? વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਰੂਪੁਪਯਂ
ਕਥਂ ਭਗવਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿવਸੇਨ ਸਤ੍ਤ વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯੋ ਜਾਨਾਤਿ? વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਨਾਨਤ੍ਤਕਾਯਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਿਨੋ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਏਕਚ੍ਚੇ ਚ ਦੇવਾ ਏਕਚ੍ਚੇ ਚ વਿਨਿਪਾਤਿਕਾ। ਅਯਂ ਪਠਮਾ વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿ।
‘‘ਸਨ੍ਤਿ
‘‘ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਏਕਤ੍ਤਕਾਯਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਿਨੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਦੇવਾ ਆਭਸ੍ਸਰਾ। ਅਯਂ ਤਤਿਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿ।
‘‘ਸਨ੍ਤਿ
‘‘ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ, ਅਨਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੋਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨੂਪਗਾ। ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਮੀ
‘‘ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ, ਅਨਨ੍ਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨੂਪਗਾ। ਅਯਂ ਛਟ੍ਠੀ
‘‘ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸੋ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨੂਪਗਾ। ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਮੀ
ਪੋਸਾਲਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਪੋਸਾਲਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਪੋਸਾਲਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਅਭਿਜਾਨਂ ਤਥਾਗਤੋਤਿ। ਅਭਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿવਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਤਥਾਗਤੋ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਅਤੀਤਂ ਚੇਪਿ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਹੋਤਿ ਅਭੂਤਂ ਅਤਚ੍ਛਂ ਅਨਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤਂ, ਨ ਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ। ਅਤੀਤਂ ਚੇਪਿ, ਚੁਨ੍ਦ, ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਅਨਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਤਥਾਗਤੋ ਨ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ। ਅਤੀਤਂ ਚੇਪਿ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਅਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤਂ, ਤਤ੍ਰ ਕਾਲਞ੍ਞੂ ਤਥਾਗਤੋ ਹੋਤਿ ਤਸ੍ਸੇવ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਯ। ਅਨਾਗਤਂ ਚੇਪਿ, ਚੁਨ੍ਦ, ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚੇਪਿ, ਚੁਨ੍ਦ, ਹੋਤਿ ਅਭੂਤਂ ਅਤਚ੍ਛਂ ਅਨਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤਂ, ਨ ਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ। ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚੇਪਿ, ਚੁਨ੍ਦ, ਹੋਤਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਅਨਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਤਥਾਗਤੋ
‘‘ਯਂ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਮਾਰਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਸ੍ਸ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਂ
ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਮੇਨਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਭਗવਾ ਇਧਤ੍ਥਞ੍ਞੇવ
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਇਧ ਪਨਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਏવਂ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਪਜਾਨਾਮਿ – ‘ਤਥਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਤਥਾ ਚ ਇਰਿਯਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਂ ਸਮਾਰੂਲ਼੍ਹੋ, ਯਥਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ।
‘‘ਇਧ ਪਨਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਏવਂ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਪਜਾਨਾਮਿ – ‘ਤਥਾਯਂ
‘‘ਇਧ
‘‘ਇਧ ਪਨਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਏવਂ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਪਜਾਨਾਮਿ – ‘ਤਥਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਤਥਾ ਚ ਇਰਿਯਤਿ ਤਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਂ ਸਮਾਰੂਲ਼੍ਹੋ, ਯਥਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ।
‘‘ਇਧ ਪਨਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਏવਂ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਪਜਾਨਾਮਿ – ‘ਤਥਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਤਥਾ ਚ ਇਰਿਯਤਿ ਤਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਂ ਸਮਾਰੂਲ਼੍ਹੋ, ਯਥਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ।
‘‘ਇਧ ਪਨਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਏવਂ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਪਜਾਨਾਮਿ – ‘ਤਥਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਤਥਾ ਚ ਇਰਿਯਤਿ ਤਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਂ ਸਮਾਰੂਲ਼੍ਹੋ, ਯਥਾ
ਧਿਮੁਤ੍ਤਂ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਨ੍ਤਿ। ਧਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ। ਧਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਧਿਮੁਤ੍ਤਂ ਤਤ੍ਰਾਧਿਮੁਤ੍ਤਂ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਂ ਤਦਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ। ਅਥ વਾ, ਭਗવਾ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਰੂਪਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਗਨ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਰਸਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਕੁਲਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਗਣਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਆવਾਸਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਲਾਭਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਯਸਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਸਂਸਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸੁਖਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚੀવਰਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸੇਨਾਸਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ વਿਨਯਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਆਰਞ੍ਞਕਙ੍ਗਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਙ੍ਗਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਙ੍ਗਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਤੇਚੀવਰਿਕਙ੍ਗਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸਪਦਾਨਚਾਰਿਕਙ੍ਗਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਖਲੁਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਿਕਙ੍ਗਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨੇਸਜ੍ਜਿਕਙ੍ਗਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਯਥਾਸਨ੍ਥਤਿਕਙ੍ਗਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿਧਿਮੁਤ੍ਤਂ।
ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਨ੍ਤਿ
‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯੋ ਸਬ੍ਬਾ, [ਪੋਸਾਲਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਅਭਿਜਾਨਂ ਤਥਾਗਤੋ।
ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਮੇਨਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਧਿਮੁਤ੍ਤਂ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣ’’ਨ੍ਤਿ॥
੮੪.
ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਸਮ੍ਭવਂ ਞਤ੍વਾ, ਨਨ੍ਦਿਸਂਯੋਜਨਂ ਇਤਿ।
ਏવਮੇਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਤਤੋ ਤਤ੍ਥ વਿਪਸ੍ਸਤਿ।
ਏਤਂ ਞਾਣਂ ਤਥਂ ਤਸ੍ਸ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વੁਸੀਮਤੋ॥
ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਸਮ੍ਭવਂ ਞਤ੍વਾਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਸਮ੍ਭવੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕੋ ਕਮ੍ਮਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ। ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਂ ਕਮ੍ਮਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਸਮ੍ਭવੋਤਿ ਞਤ੍વਾ, ਲਗ੍ਗਨਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾ, ਬਨ੍ਧਨਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾ, ਪਲਿਬੋਧੋਤਿ ਞਤ੍વਾ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾਤਿ – ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਸਮ੍ਭવਂ ਞਤ੍વਾ।
ਨਨ੍ਦਿਸਂਯੋਜਨਂ ਇਤੀਤਿ ਨਨ੍ਦਿਸਂਯੋਜਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਰੂਪਰਾਗੋ। ਅਰੂਪਰਾਗੇਨ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਲਗ੍ਗਂ ਲਗ੍ਗਿਤਂ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ ਅਰੂਪਰਾਗਂ ਨਨ੍ਦਿਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾ, ਲਗ੍ਗਨਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾ, ਬਨ੍ਧਨਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾ, ਪਲਿਬੋਧੋਤਿ ਞਤ੍વਾ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਇਤੀਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ ਪਦਸਂਸਗ੍ਗੋ ਪਦਪਾਰਿਪੂਰੀ ਅਕ੍ਖਰਸਮવਾਯੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾ ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ ਇਤੀਤਿ – ਨਨ੍ਦਿਸਂਯੋਜਨਂ ਇਤਿ।
ਏવਮੇਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਏવਂ ਏਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾਤਿ – ਏવਮੇਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ।
ਤਤੋ ਤਤ੍ਥ વਿਪਸ੍ਸਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤਤੋ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤੇ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વਿਪਸ੍ਸਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ વਿਪਸ੍ਸਤਿ, ਰੋਗਤੋ…ਪੇ॰… ਨਿਸ੍ਸਰਣਤੋ
ਏਤਂ ਞਾਣਂ ਤਥਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤਂ ਞਾਣਂ ਤਚ੍ਛਂ ਭੂਤਂ ਯਾਥਾવਂ ਅવਿਪਰੀਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ – ਏਤਂ ਞਾਣਂ ਤਥਂ ਤਸ੍ਸ।
ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વੁਸੀਮਤੋਤਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ…ਪੇ॰… ਅਸਿਤੋ ਤਾਦਿ ਪવੁਚ੍ਚਤੇ ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વੁਸੀਮਤੋਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਤ੍ਤ ਸੇਕ੍ਖਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ વਸਨ੍ਤਿ ਸਂવਸਨ੍ਤਿ ਆવਸਨ੍ਤਿ ਪਰਿવਸਨ੍ਤਿ; ਅਰਹਾ વੁਸਿਤવਾ ਕਤਕਰਣੀਯੋ ਓਹਿਤਭਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸਦਤ੍ਥੋ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭવਸਂਯੋਜਨੋ ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ; ਸੋ વੁਤ੍ਥવਾਸੋ ਚਿਣ੍ਣਚਰਣੋ…ਪੇ॰… ਜਾਤਿਮਰਣਸਂਸਾਰੋ; ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਬ੍ਭવੋਤਿ – ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ
‘‘ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਸਮ੍ਭવਂ ਞਤ੍વਾ, ਨਨ੍ਦਿਸਂਯੋਜਨਂ ਇਤਿ।
ਏવਮੇਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਤਤੋ ਤਤ੍ਥ વਿਪਸ੍ਸਤਿ।
ਏਤਂ ਞਾਣਂ ਤਥਂ ਤਸ੍ਸ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વੁਸੀਮਤੋ’’ਤਿ॥
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਸਾવਕੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ।
ਪੋਸਾਲਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚੁਦ੍ਦਸਮੋ।
੧੫. ਮੋਘਰਾਜਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੮੫.
ਦ੍વਾਹਂ ਸਕ੍ਕਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਮੋਘਰਾਜਾ]
ਨ ਮੇ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ।
ਯਾવਤਤਿਯਞ੍ਚ ਦੇવੀਸਿ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ॥
ਦ੍વਾਹਂ ਸਕ੍ਕਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਦ੍વਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿ। ਤਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਨ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ – ‘‘ਤਦਨ੍ਤਰਾ ਸਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕੋ। ਭਗવਾ ਸਕ੍ਯਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕੋ। ਅਥ વਾ, ਅਡ੍ਢੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ ਧਨવਾਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕੋ। ਤਸ੍ਸਿਮਾਨਿ ਧਨਾਨਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਦ੍ਧਾਧਨਂ ਸੀਲਧਨਂ ਹਿਰਿਧਨਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਧਨਂ ਸੁਤਧਨਂ ਚਾਗਧਨਂ ਪਞ੍ਞਾਧਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਧਨਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਧਨਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਧਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਧਨਂ ਬਲਧਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਧਨਂ ਮਗ੍ਗਧਨਂ ਫਲਧਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਨਂ। ਇਮੇਹਿ ਅਨੇਕવਿਧੇਹਿ ਧਨਰਤਨੇਹਿ ਅਡ੍ਢੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ ਧਨવਾਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕੋ। ਅਥ વਾ, ਸਕ੍ਕੋ ਦ੍વਾਹਂ ਸਕ੍ਕਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਦ੍વਾਹਂ ਸਕ੍ਕਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਂ ਅਯਾਚਿਸ੍ਸਂ ਅਜ੍ਝੇਸਿਸ੍ਸਂ ਪਸਾਦਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ – ਦ੍વਾਹਂ ਸਕ੍ਕਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਂ।
ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਮੋਘਰਾਜਾਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਮੋਘਰਾਜਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਮੋਘਰਾਜਾ।
ਨ ਮੇ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾਤਿ। ਨ ਮੇ ਬ੍ਯਾਕਾਸੀਤਿ ਨ ਮੇ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ ਨ ਆਚਿਕ੍ਖਿ ਨ ਦੇਸੇਸਿ ਨ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ ਨ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ ਨ વਿવਰਿ ਨ વਿਭਜਿ ਨ ਉਤ੍ਤਾਨੀਅਕਾਸਿ ਨ ਪਕਾਸੇਸਿ। ਚਕ੍ਖੁਮਾਤਿ ਭਗવਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ – ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ
ਕਥਂ ਭਗવਾ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ? ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਭਗવਤੋ ਪਞ੍ਚ વਣ੍ਣਾ ਸਂવਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ – ਨੀਲੋ ਚ વਣ੍ਣੋ, ਪੀਤਕੋ ਚ વਣ੍ਣੋ, ਲੋਹਿਤਕੋ ਚ વਣ੍ਣੋ, ਕਣ੍ਹੋ ਚ વਣ੍ਣੋ, ਓਦਾਤੋ ਚ વਣ੍ਣੋ। ਯਤ੍ਥ ਚ ਅਕ੍ਖਿਲੋਮਾਨਿ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾਨਿ ਤਂ ਨੀਲਂ ਹੋਤਿ ਸੁਨੀਲਂ ਪਾਸਾਦਿਕਂ ਦਸ੍ਸਨੇਯ੍ਯਂ ਉਮਾਪੁਪ੍ਫਸਮਾਨਂ
ਕਥਂ ਭਗવਾ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ? ਭਗવਾ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚવਮਾਨੇ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਹੀਨੇ ਪਣੀਤੇ ਸੁવਣ੍ਣੇ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੇ; ਸੁਗਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤੇ ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਇਮੇ વਤ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਅਰਿਯਾਨਂ ਉਪવਾਦਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਾ, ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਨ੍ਨਾ; ਇਮੇ વਾ ਪਨ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ વਚੀਸੁਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਨੁਪવਾਦਕਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਾ, ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ। ਇਤਿ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚવਮਾਨੇ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਹੀਨੇ ਪਣੀਤੇ ਸੁવਣ੍ਣੇ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੇ ਸੁਗਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤੇ, ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਚ ਭਗવਾ ਏਕਮ੍ਪਿ ਲੋਕਧਾਤੁਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਦ੍વੇਪਿ ਲੋਕਧਾਤੁਯੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਲੋਕਧਾਤੁਯੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਲੋਕਧਾਤੁਯੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਪਞ੍ਚਪਿ ਲੋਕਧਾਤੁਯੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਦਸਪਿ ਲੋਕਧਾਤੁਯੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, વੀਸਮ੍ਪਿ ਲੋਕਧਾਤੁਯੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਤਿਂਸਮ੍ਪਿ ਲੋਕਧਾਤੁਯੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮ੍ਪਿ ਲੋਕਧਾਤੁਯੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਿ ਲੋਕਧਾਤੁਯੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਸਤਮ੍ਪਿ ਲੋਕਧਾਤੁਯੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਸਹਸ੍ਸਿਮ੍ਪਿ ਚੂਲ਼ਨਿਕਂ ਲੋਕਧਾਤੁਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਦ੍વਿਸਹਸ੍ਸਿਮ੍ਪਿ ਮਜ੍ਝਿਮਿਕਂ ਲੋਕਧਾਤੁਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਤਿਸਹਸ੍ਸਿਮ੍ਪਿ ਲੋਕਧਾਤੁਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਮਹਾਸਹਸ੍ਸਿਮ੍ਪਿ
ਕਥਂ
ਸੋ ਹਿ ਭਗવਾ ਜਾਨਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਭੂਤੋ ਞਾਣਭੂਤੋ ਧਮ੍ਮਭੂਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤੋ વਤ੍ਤਾ ਪવਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਨ੍ਨੇਤਾ ਅਮਤਸ੍ਸ ਦਾਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮੀ
ਸਬ੍ਬਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਞਾਣਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ વਚੀਕਮ੍ਮਂ ਞਾਣਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਞਾਣਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿ। ਅਤੀਤੇ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਂ ਞਾਣਂ, ਅਨਾਗਤੇ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਂ ਞਾਣਂ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਂ ਞਾਣਂ, ਯਾવਤਕਂ ਨੇਯ੍ਯਂ ਤਾવਤਕਂ ਞਾਣਂ, ਯਾવਤਕਂ ਞਾਣਂ ਤਾવਤਕਂ ਨੇਯ੍ਯਂ। ਨੇਯ੍ਯਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਂ ਞਾਣਂ, ਞਾਣਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਯ੍ਯਂ, ਨੇਯ੍ਯਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਞਾਣਂ ਨਪ੍ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਞਾਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨੇਯ੍ਯਪਥੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਰਿਯਨ੍ਤਟ੍ਠਾਯਿਨੋ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ। ਯਥਾ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਸਮੁਗ੍ਗਪਟਲਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਫੁਸਿਤਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਸਮੁਗ੍ਗਪਟਲਂ ਉਪਰਿਮਂ
ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ
ਯਥਾ ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਚ੍ਛਕਚ੍ਛਪਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਤਿਮਿਤਿਮਿਙ੍ਗਲਂ
ਯੇਪਿ ਤੇ ਖਤ੍ਤਿਯਪਣ੍ਡਿਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਣ੍ਡਿਤਾ ਗਹਪਤਿਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਮਣਪਣ੍ਡਿਤਾ ਨਿਪੁਣਾ ਕਤਪਰਪ੍ਪવਾਦਾ વਾਲવੇਧਿਰੂਪਾ વੋਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਾ
ਕਥਂ
‘‘ਸੇਲੇ ਯਥਾ ਪਬ੍ਬਤਮੁਦ੍ਧਨਿਟ੍ਠਿਤੋ, ਯਥਾਪਿ ਪਸ੍ਸੇ ਜਨਤਂ ਸਮਨ੍ਤਤੋ।
ਤਥੂਪਮਂ ਧਮ੍ਮਮਯਂ ਸੁਮੇਧ, ਪਾਸਾਦਮਾਰੁਯ੍ਹ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ।
ਸੋਕਾવਤਿਣ੍ਣਂ
ਏવਂ
ਕਥਂ ਭਗવਾ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ? ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ। ਭਗવਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣੇਨ ਉਪੇਤੋ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮੁਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ।
‘‘ਨ ਤਸ੍ਸ ਅਦ੍ਦਿਟ੍ਠਮਿਧਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਅਥੋ ਅવਿਞ੍ਞਾਤਮਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ।
ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਿ ਯਦਤ੍ਥਿ ਨੇਯ੍ਯਂ, ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂ’’ਤਿ॥
ਏવਂ ਭਗવਾ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾਤਿ – ਨ ਮੇ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ।
ਯਾવਤਤਿਯਞ੍ਚ ਦੇવੀਸਿ, ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀਤਿ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਯਾવਤਤਿਯਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ ਨੋ ਸਂਸਾਰੇਤੀਤਿ ਦੇવੀਸੀਤਿ ਭਗવਾ ਚੇવ ਇਸਿ ਚਾਤਿ – ਦੇવੀਸਿ। ਯਥਾ ਰਾਜਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਰਾਜਿਸਯੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਸਯੋ, ਏવਮੇવ ਭਗવਾ ਦੇવੋ ਚੇવ ਇਸਿ ਚਾਤਿ – ਦੇવੀਸਿ।
ਅਥ
‘‘ਦ੍વਾਹਂ
ਨ ਮੇ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ।
ਯਾવਤਤਿਯਞ੍ਚ ਦੇવੀਸਿ, ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀਤਿ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
੮੬.
ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ ਸਦੇવਕੋ।
ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਤੇ ਨਾਭਿਜਾਨਾਤਿ, ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ॥
ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਪਰੋ ਲੋਕੋਤਿ। ਅਯਂ ਲੋਕੋਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ। ਪਰੋ ਲੋਕੋਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬੋ ਪਰੋ ਲੋਕੋਤਿ – ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਪਰੋ ਲੋਕੋ।
ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ ਸਦੇવਕੋਤਿ ਸਦੇવਕੋ ਲੋਕੋ ਸਮਾਰਕੋ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੋ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਪਜਾ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਤਿ – ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ ਸਦੇવਕੋ।
ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਤੇ ਨਾਭਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਖਨ੍ਤਿਂ ਰੁਚਿਂ ਲਦ੍ਧਿਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਲੋਕੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਏવਂਖਨ੍ਤਿਕੋ ਏવਂਰੁਚਿਕੋ ਏવਂਲਦ੍ਧਿਕੋ ਏવਂਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਏવਂਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ
ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋਤਿ ਭਗવਾ ਯਸਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਯਸਸ੍ਸੀ। ਅਥ વਾ, ਭਗવਾ ਸਕ੍ਕਤੋ ਗਰੁਕਤੋ ਮਾਨਿਤੋ ਪੂਜਿਤੋ ਅਪਚਿਤੋ ਲਾਭੀ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਨ੍ਤਿਪਿ ਯਸਸ੍ਸੀਤਿ – ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸਿਨੋ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਅਯਂ
ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਤੇ ਨਾਭਿਜਾਨਾਤਿ, ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ’’ਤਿ॥
੮੭.
ਏવਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવਿਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਂ।
ਕਥਂ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਂ, ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ॥
ਏવਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવਿਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવਿਂ ਅਗ੍ਗਦਸ੍ਸਾવਿਂ ਸੇਟ੍ਠਦਸ੍ਸਾવਿਂ વਿਸੇਟ੍ਠਦਸ੍ਸਾવਿਂ ਪਾਮੋਕ੍ਖਦਸ੍ਸਾવਿਂ ਉਤ੍ਤਮਦਸ੍ਸਾવਿਂ ਪਰਮਦਸ੍ਸਾવਿਨ੍ਤਿ – ਏવਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવਿਂ।
ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕੋ ਆਗਤੋਮ੍ਹਿ…ਪੇ॰… વਹਸ੍ਸੇਤਂ ਭਾਰਨ੍ਤਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਂ।
ਕਥਂ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਥਂ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਤੁਲਯਨ੍ਤਂ ਤੀਰਯਨ੍ਤਂ વਿਭਾવਯਨ੍ਤਂ વਿਭੂਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਕਥਂ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਂ।
ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ ਨ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ ਨ ਦਕ੍ਖਤਿ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ ਨ વਿਨ੍ਦਤਿ ਨ ਪਟਿਲਭਤੀਤਿ – ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਏવਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવਿਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਹੇਨ ਆਗਮਂ।
ਕਥਂ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਂ, ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ ਨ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ॥
੮੮.
ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਸ੍ਸੁ, ਮੋਘਰਾਜ ਸਦਾ ਸਤੋ।
ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਂ ਊਹਚ੍ਚ, ਏવਂ ਮਚ੍ਚੁਤਰੋ ਸਿਯਾ।
ਏવਂ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਂ, ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ॥
ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਸ੍ਸੂਤਿ। ਲੋਕੋਤਿ ਨਿਰਯਲੋਕੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਲੋਕੋ ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯਲੋਕੋ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ ਦੇવਲੋਕੋ ਖਨ੍ਧਲੋਕੋ ਧਾਤੁਲੋਕੋ ਆਯਤਨਲੋਕੋ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਪਰੋ ਲੋਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ ਸਦੇવਕੋ
ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਸ੍ਸੂਤਿ ਦ੍વੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਤਿ – ਅવਸਿਯਪવਤ੍ਤਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣવਸੇਨ
‘‘વੇਦਨਾ ਅਨਤ੍ਤਾ। વੇਦਨਾ ਚ ਹਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਤ੍ਤਾ ਅਭવਿਸ੍ਸ, ਨਯਿਦਂ વੇਦਨਾ ਆਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ; ਲਬ੍ਭੇਥ ਚ વੇਦਨਾਯ – ‘ਏવਂ ਮੇ વੇਦਨਾ ਹੋਤੁ, ਏવਂ ਮੇ વੇਦਨਾ ਮਾ ਅਹੋਸੀ’ਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਨਾ ਅਨਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ વੇਦਨਾ ਆਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਚ ਲਬ੍ਭਤਿ વੇਦਨਾਯ – ‘ਏવਂ ਮੇ વੇਦਨਾ ਹੋਤੁ, ਏવਂ ਮੇ વੇਦਨਾ ਮਾ ਅਹੋਸੀ’ਤਿ।
‘‘ਸਞ੍ਞਾ
‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਤ੍ਤਾ। ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚ ਹਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਤ੍ਤਾ ਅਭવਿਸ੍ਸਂਸੁ, ਨਯਿਦਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਆਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤੇਯ੍ਯੁਂ; ਲਬ੍ਭੇਥ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ – ‘ਏવਂ ਮੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਏવਂ ਮੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਮਾ ਅਹੇਸੁ’ਨ੍ਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ
‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਤ੍ਤਾ। વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਹਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਤ੍ਤਾ ਅਭવਿਸ੍ਸ, ਨਯਿਦਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਆਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ; ਲਬ੍ਭੇਥ ਚ વਿਞ੍ਞਾਣੇ – ‘ਏવਂ ਮੇ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਹੋਤੁ, ਏવਂ ਮੇ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਮਾ ਅਹੋਸੀ’ਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਆਬਾਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਚ ਲਬ੍ਭਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣੇ – ‘ਏવਂ ਮੇ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਹੋਤੁ, ਏવਂ ਮੇ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਮਾ ਅਹੋਸੀ’’’ਤਿ।
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਨਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਯੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ, ਨਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ
‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਤ੍વੇવ ਅਸੇਸવਿਰਾਗਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋ
ਕਥਂ ਤੁਚ੍ਛਸਙ੍ਖਾਰਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਤਿ? ਰੂਪੇ ਸਾਰੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, વੇਦਨਾਯ ਸਾਰੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਾਰੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਸਾਰੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣੇ ਸਾਰੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ; ਰੂਪਂ ਅਸ੍ਸਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਰਂ ਸਾਰਾਪਗਤਂ ਨਿਚ੍ਚਸਾਰਸਾਰੇਨ વਾ ਸੁਖਸਾਰਸਾਰੇਨ વਾ ਅਤ੍ਤਸਾਰਸਾਰੇਨ વਾ ਨਿਚ੍ਚੇਨ વਾ ਧੁવੇਨ વਾ ਸਸ੍ਸਤੇਨ વਾ ਅવਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੇਨ
ਅਪਿ ਚ, ਛਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਤਿ। ਚਕ੍ਖੁ ਸੁਞ੍ਞਂ
ਅਪਿ ਚ, ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਤਿ। ਰੂਪਂ ਰਿਤ੍ਤਤੋ ਤੁਚ੍ਛਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ
ਅਪਿ ਚ, ਦ੍વਾਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਤਿ। ਰੂਪਂ ਨ ਸਤ੍ਤੋ ਨ ਜੀવੋ ਨ ਨਰੋ ਨ ਮਾਣવੋ ਨ ਇਤ੍ਥੀ ਨ ਪੁਰਿਸੋ ਨ ਅਤ੍ਤਾ ਨ ਅਤ੍ਤਨਿਯਂ ਨਾਹਂ ਨ ਮਮ ਨ ਕੋਚਿ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ; વੇਦਨਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨ ਸਤ੍ਤੋ ਨ ਜੀવੋ ਨ ਨਰੋ ਨ ਮਾਣવੋ ਨ ਇਤ੍ਥੀ ਨ ਪੁਰਿਸੋ ਨ ਅਤ੍ਤਾ ਨ ਅਤ੍ਤਨਿਯਂ ਨਾਹਂ ਨ ਮਮ ਨ ਕੋਚਿ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ। ਏવਂ ਦ੍વਾਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਤਿ।
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਤਂ ਪਜਹਥ। ਤਂ વੋ ਪਹੀਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਕਿਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ? ਰੂਪਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ; ਤਂ ਪਜਹਥ। ਤਂ વੋ ਪਹੀਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। વੇਦਨਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ; ਤਂ ਪਜਹਥ। ਸਾ વੋ ਪਹੀਨਾ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ; ਤਂ ਪਜਹਥ। ਸਾ વੋ ਪਹੀਨਾ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ; ਤੇ ਪਜਹਥ। ਤੇ વੋ ਪਹੀਨਾ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। વਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ; ਤਂ ਪਜਹਥ। ਤਂ વੋ ਪਹੀਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ
ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘‘ਸੁਞ੍ਞੋ
‘‘ਸੁਦ੍ਧਂ ਧਮ੍ਮਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ, ਸੁਦ੍ਧਸਙ੍ਖਾਰਸਨ੍ਤਤਿਂ।
ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਥਾਭੂਤਂ, ਨ ਭਯਂ ਹੋਤਿ ਗਾਮਣਿ॥
‘‘ਤਿਣਕਟ੍ਠਸਮਂ
ਨਾਞ੍ਞਂ
ਏવਮ੍ਪਿ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਤਿ।
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ
ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਸ੍ਸੂਤਿ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਸ੍ਸੁ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਸ੍ਸੁ ਦਕ੍ਖਸ੍ਸੁ ਤੁਲੇਹਿ ਤੀਰੇਹਿ વਿਭਾવੇਹਿ વਿਭੂਤਂ ਕਰੋਹੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਸ੍ਸੁ।
ਮੋਘਰਾਜ ਸਦਾ ਸਤੋਤਿ। ਮੋਘਰਾਜਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਸਦਾਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ…ਪੇ॰… ਪਚ੍ਛਿਮੇ વਯੋਖਨ੍ਧੇ। ਸਤੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤੋ – ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਤੋ…ਪੇ॰… ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਤੋਤਿ – ਮੋਘਰਾਜ ਸਦਾ ਸਤੋ।
ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਂ ਊਹਚ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ વੁਚ੍ਚਤਿ વੀਸਤਿવਤ੍ਥੁਕਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ। ਇਧ ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ ਰੂਪવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ ਰੂਪਂ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ। ਯਾ ਏવਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਾਯਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਗਾਹੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹੋ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਰਾਮਾਸੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ વਿਪਰਿਯੇਸਗ੍ਗਾਹੋ વਿਪਰੀਤਗ੍ਗਾਹੋ વਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹੋ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹੋ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਂ ਊਹਚ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਂ ਊਹਚ੍ਚ ਸਮੂਹਚ੍ਚ
ਏવਂ ਮਚ੍ਚੁਤਰੋ ਸਿਯਾਤਿ ਏવਂ ਮਚ੍ਚੁਪਿ ਤਰੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਜਰਾਪਿ ਤਰੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਮਰਣਮ੍ਪਿ ਤਰੇਯ੍ਯਾਸਿ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯਾਸਿ ਪਤਰੇਯ੍ਯਾਸਿ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਸਿ વੀਤਿવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ – ਏવਂ ਮਚ੍ਚੁਤਰੋ ਸਿਯਾ।
ਏવਂ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਤੁਲਯਨ੍ਤਂ ਤੀਰਯਨ੍ਤਂ વਿਭਾવਯਨ੍ਤਂ વਿਭੂਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਏવਂ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਂ।
ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ ਨ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਮਚ੍ਚੁਪਿ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ, ਮਾਰੋਪਿ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ, ਮਰਣਮ੍ਪਿ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ। ਨ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ ਨ ਪਸ੍ਸਤੀ ਨ ਦਕ੍ਖਤਿ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ ਨ વਿਨ੍ਦਤਿ ਨ ਪਟਿਲਭਤਿ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਮਿਗੋ ਅਰਞ੍ਞੇ ਪવਨੇ ਚਰਮਾਨੋ વਿਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਗਚ੍ਛਤਿ વਿਸ੍ਸਤ੍ਥੋ
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ વੂਪਸਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾવਂ ਅવਿਤਕ੍ਕਂ ਅવਿਚਾਰਂ ਸਮਾਧਿਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ…ਪੇ॰… ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨ੍ਧਮਕਾਸਿ ਮਾਰਂ, ਅਪਦਂ વਧਿਤ੍વਾ ਮਾਰਚਕ੍ਖੁਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਗਤੋ ਪਾਪਿਮਤੋ’।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਸੋ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ, ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ, ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ, ਅਨਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੋਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ‘ਭਿਕ੍ਖੁ
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਅਨਨ੍ਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ…ਪੇ॰…।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਬ੍ਬਸੋ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ…ਪੇ॰…।
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ…ਪੇ॰…।
‘‘ਪੁਨ
‘‘ਸੁਞ੍ਞਤੋ
ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਂ ਊਹਚ੍ਚ, ਏવਂ ਮਚ੍ਚੁਤਰੋ ਸਿਯਾ।
ਏવਂ ਲੋਕਂ ਅવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਂ, ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ ਨ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ॥
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਸਾવਕੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ।
ਮੋਘਰਾਜਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਨ੍ਨਰਸਮੋ।
੧੬. ਪਿਙ੍ਗਿਯਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੮੯.
ਜਿਣ੍ਣੋਹਮਸ੍ਮਿ ਅਬਲੋ વੀਤવਣ੍ਣੋ [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ]
ਨੇਤ੍ਤਾ ਨ ਸੁਦ੍ਧਾ ਸવਨਂ ਨ ਫਾਸੁ।
ਮਾਹਂ ਨਸ੍ਸਂ ਮੋਮੁਹੋ ਅਨ੍ਤਰਾવ ਆਚਿਕ੍ਖ ਧਮ੍ਮਂ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਂ।
ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਇਧ વਿਪ੍ਪਹਾਨਂ॥
ਜਿਣ੍ਣੋਹਮਸ੍ਮਿ ਅਬਲੋ વੀਤવਣ੍ਣੋਤਿ। ਜਿਣ੍ਣੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਜਿਣ੍ਣੋ વੁਡ੍ਢੋ ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਅਦ੍ਧਗਤੋ વਯੋਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ વੀਸવਸ੍ਸਸਤਿਕੋ ਜਾਤਿਯਾ। ਅਬਲੋਤਿ ਦੁਬ੍ਬਲੋ ਅਪ੍ਪਬਲੋ ਅਪ੍ਪਥਾਮੋ। વੀਤવਣ੍ਣੋਤਿ વੀਤવਣ੍ਣੋ વਿਗਤવਣ੍ਣੋ વਿਗਚ੍ਛਿਤવਣ੍ਣੋ। ਯਾ ਸਾ ਪੁਰਿਮਾ ਸੁਭਾ વਣ੍ਣਨਿਭਾ ਸਾ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾ, ਆਦੀਨવੋ ਪਾਤੁਭੂਤੋਤਿ – ਜਿਣ੍ਣੋਹਮਸ੍ਮਿ ਅਬਲੋ વੀਤવਣ੍ਣੋ।
ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰…। ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ…ਪੇ॰…। ਪਿਙ੍ਗਿਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ।
ਨੇਤ੍ਤਾ ਨ ਸੁਦ੍ਧਾ ਸવਨਂ ਨ ਫਾਸੂਤਿ ਨੇਤ੍ਤਾ ਅਸੁਦ੍ਧਾ ਅવਿਸੁਦ੍ਧਾ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਅવੋਦਾਤਾ। ਨੋ ਤਥਾ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪੇ ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ – ਨੇਤ੍ਤਾ ਨ ਸੁਦ੍ਧਾ। ਸવਨਂ ਨ ਫਾਸੂਤਿ ਸੋਤਂ ਅਸੁਦ੍ਧਂ ਅવਿਸੁਦ੍ਧਂ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਅવੋਦਾਤਂ। ਨੋ ਤਥਾ ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣੋਮੀਤਿ – ਨੇਤ੍ਤਾ ਨ ਸੁਦ੍ਧਾ ਸવਨਂ ਨ ਫਾਸੁ।
ਮਾਹਂ ਨਸ੍ਸਂ ਮੋਮੁਹੋ ਅਨ੍ਤਰਾવਾਤਿ। ਮਾਹਂ ਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮਾਹਂ ਨਸ੍ਸ ਮਾਹਂ વਿਨਸ੍ਸਂ ਮਾਹਂ ਪਨਸ੍ਸਂ। ਮੋਮੁਹੋਤਿ ਮੋਹਮੁਹੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਗਤੋ ਅਞ੍ਞਾਣੀ ਅવਿਭਾવੀ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ। ਅਨ੍ਤਰਾવਾਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਮਗ੍ਗਂ ਅਨਞ੍ਞਾਯ ਅਨਧਿਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅવਿਦਿਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾ ਅਫਸ੍ਸਯਿਤ੍વਾ ਅਸਚ੍ਛਿਕਰਿਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇવ ਕਾਲਙ੍ਕਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ – ਮਾਹਂ ਨਸ੍ਸਂ ਮੋਮੁਹੋ ਅਨ੍ਤਰਾવ।
ਆਚਿਕ੍ਖ ਧਮ੍ਮਂ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇવਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਨਿਞ੍ਚ ਪਟਿਪਦਂ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਆਚਿਕ੍ਖ ਧਮ੍ਮਂ। ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਯਮਹਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਆਜਾਨੇਯ੍ਯਂ વਿਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਪਟਿવਿਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ ਫਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ – ਆਚਿਕ੍ਖ ਧਮ੍ਮਂ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਂ।
ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਇਧ વਿਪ੍ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਇਧੇવ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ વੂਪਸਮਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਇਧ વਿਪ੍ਪਹਾਨਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਜਿਣ੍ਣੋਹਮਸ੍ਮਿ
ਨੇਤ੍ਤਾ ਨ ਸੁਦ੍ਧਾ ਸવਨਂ ਨ ਫਾਸੁ।
ਮਾਹਂ
ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਇਧ વਿਪ੍ਪਹਾਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
੯੦.
ਦਿਸ੍વਾਨ ਰੂਪੇਸੁ વਿਹਞ੍ਞਮਾਨੇ, [ਪਿਙ੍ਗਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਰੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਰੂਪੇਸੁ ਜਨਾ ਪਮਤ੍ਤਾ।
ਤਸ੍ਮਾ ਤੁવਂ ਪਿਙ੍ਗਿਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ, ਜਹਸ੍ਸੁ ਰੂਪਂ ਅਪੁਨਬ੍ਭવਾਯ॥
ਦਿਸ੍વਾਨ ਰੂਪੇਸੁ વਿਹਞ੍ਞਮਾਨੇਤਿ। ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ
ਪਿਙ੍ਗਿਯਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਪਿਙ੍ਗਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਪਿਙ੍ਗਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਰੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਰੂਪੇਸੁ ਜਨਾ ਪਮਤ੍ਤਾਤਿ। ਰੁਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਰੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਕੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਪੀਲ਼ਯਨ੍ਤਿ
ਅਥ વਾ, ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ ਹੀਯਮਾਨੇ ਹਾਯਮਾਨੇ ਪਰਿਹਾਯਮਾਨੇ વੇਮਾਨੇ
ਜਨਾਤਿ ਪਮਤ੍ਤਾਤਿ ਪਮਾਦੋ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ વਾ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ વਾ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ વਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਸਗ੍ਗੋ વੋਸਗ੍ਗਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾવਨਾਯ ਅਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਿਰਿਯਤਾ ਅਸਾਤਚ੍ਚਕਿਰਿਯਤਾ ਅਨਟ੍ਠਿਤਕਿਰਿਯਤਾ ਓਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਤਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚ੍ਛਨ੍ਦਤਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰਤਾ ਅਨਾਸੇવਨਾ ਅਭਾવਨਾ ਅਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਂ
ਤਸ੍ਮਾ ਤੁવਂ ਪਿਙ੍ਗਿਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤਂਕਾਰਣਾ ਤਂਹੇਤੁ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਤਂਨਿਦਾਨਾ ਏવਂ ਆਦੀਨવਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਰੂਪੇਸੂਤਿ – ਤਸ੍ਮਾ ਤੁવਂ ਪਿਙ੍ਗਿਯ। ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਤਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰੀ ਸਾਤਚ੍ਚਕਾਰੀ…ਪੇ॰… ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ – ਤਸ੍ਮਾ ਤੁવਂ ਪਿਙ੍ਗਿਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ।
ਜਹਸ੍ਸੁ ਰੂਪਂ ਅਪੁਨਬ੍ਭવਾਯਾਤਿ। ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਰੂਪਂ। ਜਹਸ੍ਸੁ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਜਹਸ੍ਸੁ ਰੂਪਂ, ਪਜਹਸ੍ਸੁ ਰੂਪਂ, વਿਨੋਦੇਹਿ ਰੂਪਂ, ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਹਿ ਰੂਪਂ, ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਹਿ ਰੂਪਂ। ਅਪੁਨਬ੍ਭવਾਯਾਤਿ
‘‘ਦਿਸ੍વਾਨ ਰੂਪੇਸੁ વਿਹਞ੍ਞਮਾਨੇ, [ਪਿਙ੍ਗਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਰੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਰੂਪੇਸੁ ਜਨਾ ਪਮਤ੍ਤਾ।
ਤਸ੍ਮਾ ਤੁવਂ ਪਿਙ੍ਗਿਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ, ਜਹਸ੍ਸੁ ਰੂਪਂ ਅਪੁਨਬ੍ਭવਾਯਾ’’ਤਿ॥
੯੧.
ਦਿਸਾ ਚਤਸ੍ਸੋ વਿਦਿਸਾ ਚਤਸ੍ਸੋ, ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਦਸ ਦਿਸਾ ਇਮਾਯੋ।
ਨ ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਦਿਟ੍ਠਂ ਅਸ੍ਸੁਤਂ ਅਮੁਤਂ, ਅਥੋ ਅવਿਞ੍ਞਾਤਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਮਤ੍ਥਿ ਲੋਕੇ।
ਆਚਿਕ੍ਖ ਧਮ੍ਮਂ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਂ, ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਇਧ વਿਪ੍ਪਹਾਨਂ॥
ਦਿਸਾ ਚਤਸ੍ਸੋ વਿਦਿਸਾ ਚਤਸ੍ਸੋ, ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਦਸ ਦਿਸਾ ਇਮਾਯੋਤਿ ਦਸ ਦਿਸਾ।
ਨ ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਦਿਟ੍ਠਂ ਅਸ੍ਸੁਤਂ ਅਮੁਤਂ, ਅਥੋ ਅવਿਞ੍ਞਾਤਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਮਤ੍ਥਿ ਲੋਕੇਤਿ ਨ ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਦਿਟ੍ਠਂ ਅਸ੍ਸੁਤਂ ਅਮੁਤਂ ਅવਿਞ੍ਞਾਤਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਤਤ੍ਥੋ વਾ ਪਰਤ੍ਥੋ વਾ ਉਭਯਤ੍ਥੋ વਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ ਉਤ੍ਤਾਨੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ ਗੂਲ਼੍ਹੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ ਨੇਯ੍ਯੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ ਨੀਤੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ ਅਨવਜ੍ਜੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ વੋਦਾਨੋ વਾ ਅਤ੍ਥੋ ਪਰਮਤ੍ਥੋ વਾ ਨਤ੍ਥਿ ਨ
ਆਚਿਕ੍ਖ ਧਮ੍ਮਂ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ…ਪੇ॰… ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਨਿਞ੍ਚ ਪਟਿਪਦਂ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਯਮਹਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਆਜਾਨੇਯ੍ਯਂ વਿਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਪਟਿવਿਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ ਫਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ – ਆਚਿਕ੍ਖ ਧਮ੍ਮਂ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਂ।
ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਇਧ વਿਪ੍ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਇਧੇવ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ વੂਪਸਮਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਇਧ વਿਪ੍ਪਹਾਨਂ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਦਿਸਾ ਚਤਸ੍ਸੋ વਿਦਿਸਾ ਚਤਸ੍ਸੋ, ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਦਸ ਦਿਸਾ ਇਮਾਯੋ।
ਨ ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਦਿਟ੍ਠਂ ਅਸ੍ਸੁਤਂ ਅਮੁਤਂ, ਅਥੋ ਅવਿਞ੍ਞਾਤਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਮਤ੍ਥਿ ਲੋਕੇ।
ਆਚਿਕ੍ਖ ਧਮ੍ਮਂ ਯਮਹਂ વਿਜਞ੍ਞਂ, ਜਾਤਿਜਰਾਯ ਇਧ વਿਪ੍ਪਹਾਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
੯੨.
ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਨ੍ਨੇ ਮਨੁਜੇ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, [ਪਿਙ੍ਗਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਸਨ੍ਤਾਪਜਾਤੇ ਜਰਸਾ ਪਰੇਤੇ।
ਤਸ੍ਮਾ ਤੁવਂ ਪਿਙ੍ਗਿਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ, ਜਹਸ੍ਸੁ ਤਣ੍ਹਂ ਅਪੁਨਬ੍ਭવਾਯ॥
ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਨ੍ਨੇ ਮਨੁਜੇ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ। ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਨ੍ਨੇਤਿ ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਨ੍ਨੇ ਮਨੁਜੇਤਿ ਸਤ੍ਤਾਧਿવਚਨਂ। ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋਤਿ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਦਕ੍ਖਮਾਨੋ ਓਲੋਕਯਮਾਨੋ ਨਿਜ੍ਝਾਯਮਾਨੋ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਮਾਨੋਤਿ – ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਨ੍ਨੇ ਮਨੁਜੇ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ। ਪਿਙ੍ਗਿਯਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਪਿਙ੍ਗਿਯਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਪਿਙ੍ਗਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ।
ਸਨ੍ਤਾਪਜਾਤੇ ਜਰਸਾ ਪਰੇਤੇਤਿ। ਸਨ੍ਤਾਪਜਾਤੇਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਸਨ੍ਤਾਪਜਾਤੇ, ਜਰਾਯ ਸਨ੍ਤਾਪਜਾਤੇ, ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਸਨ੍ਤਾਪਜਾਤੇ, ਮਰਣੇਨ ਸਨ੍ਤਾਪਜਾਤੇ, ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸੇਹਿ ਸਨ੍ਤਾਪਜਾਤੇ, ਨੇਰਯਿਕੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਸਨ੍ਤਾਪਜਾਤੇ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਸਨ੍ਤਾਪਜਾਤੇ ਈਤਿਜਾਤੇ ਜਰਸਾ ਪਰੇਤੇਤਿ ਜਰਾਯ ਫੁਟ੍ਠੇ ਪਰੇਤੇ ਸਮੋਹਿਤੇ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ। ਜਾਤਿਯਾ ਅਨੁਗਤੇ ਜਰਾਯ ਅਨੁਸਟੇ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤੇ ਮਰਣੇਨ ਅਬ੍ਭਾਹਤੇ ਅਤਾਣੇ ਅਲੇਣੇ ਅਸਰਣੇ ਅਸਰਣੀਭੂਤੇਤਿ – ਸਨ੍ਤਾਪਜਾਤੇ ਜਰਸਾ ਪਰੇਤੇ।
ਤਸ੍ਮਾ ਤੁવਂ ਪਿਙ੍ਗਿਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤਂਕਾਰਣਾ ਤਂਹੇਤੁ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਤਂਨਿਦਾਨਾ ਏવਂ ਆਦੀਨવਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਤਣ੍ਹਾਯਾਤਿ – ਤਸ੍ਮਾ ਤੁવਂ ਪਿਙ੍ਗਿਯ। ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਤਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰੀ…ਪੇ॰… ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ – ਤਸ੍ਮਾ ਤੁવਂ ਪਿਙ੍ਗਿਯ
ਜਹਸ੍ਸੁ ਤਣ੍ਹਂ ਅਪੁਨਬ੍ਭવਾਯਾਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ। ਜਹਸ੍ਸੁ ਤਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਜਹਸ੍ਸੁ ਤਣ੍ਹਂ ਪਜਹਸ੍ਸੁ ਤਣ੍ਹਂ વਿਨੋਦੇਹਿ ਤਣ੍ਹਂ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਹਿ ਤਣ੍ਹਂ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਹਿ ਤਣ੍ਹਂ। ਅਪੁਨਬ੍ਭવਾਯਾਤਿ ਯਥਾ ਤੇ…ਪੇ॰… ਪੁਨਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋ ਭવੋ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ ਕਾਮਧਾਤੁਯਾ વਾ ਰੂਪਧਾਤੁਯਾ વਾ ਅਰੂਪਧਾਤੁਯਾ વਾ, ਕਾਮਭવੇ વਾ ਰੂਪਭવੇ વਾ ਅਰੂਪਭવੇ વਾ, ਸਞ੍ਞਾਭવੇ વਾ ਅਸਞ੍ਞਾਭવੇ વਾ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਭવੇ વਾ, ਏਕવੋਕਾਰਭવੇ વਾ ਚਤੁવੋਕਾਰਭવੇ વਾ ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰਭવੇ વਾ, ਪੁਨਗਤਿਯਾ વਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਾ વਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ વਾ ਭવੇ વਾ ਸਂਸਾਰੇ વਾ વਟ੍ਟੇ વਾ ਨ ਜਨੇਯ੍ਯ ਨ ਸਞ੍ਜਨੇਯ੍ਯ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ ਨਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਇਧੇવ ਨਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ વੂਪਸਮੇਯ੍ਯ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਜਹਸ੍ਸੁ ਤਣ੍ਹਂ ਅਪੁਨਬ੍ਭવਾਯ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਨ੍ਨੇ ਮਨੁਜੇ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, [ਪਿਙ੍ਗਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
ਸਨ੍ਤਾਪਜਾਤੇ ਜਰਸਾ ਪਰੇਤੇ।
ਤਸ੍ਮਾ ਤੁવਂ ਪਿਙ੍ਗਿਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ, ਜਹਸ੍ਸੁ ਤਣ੍ਹਂ ਅਪੁਨਬ੍ਭવਾਯਾ’’ਤਿ॥
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਯੇ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਦਾ ਏਕਪਯੋਗਾ ਏਕਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾ ਏਕવਾਸਨવਾਸਿਤਾ, ਤੇਸਂ ਅਨੇਕਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ
ਪਿਙ੍ਗਿਯਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੭. ਪਾਰਾਯਨਤ੍ਥੁਤਿਗਾਥਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੯੩. ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ ਮਗਧੇਸੁ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਾਸਾਣਕੇ ਚੇਤਿਯੇ, ਪਰਿਚਾਰਕਸੋਲ਼ਸਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਅਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਞ੍ਹਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ।
ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾਤਿ ਇਦਂ ਪਾਰਾਯਨਂ ਅવੋਚ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ। ਮਗਧੇਸੁ વਿਹਰਨ੍ਤੋਤਿ ਮਗਧਨਾਮਕੇ ਜਨਪਦੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਇਰਿਯਨ੍ਤੋ વਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਪਾਲੇਨ੍ਤੋ ਯਪੇਨ੍ਤੋ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋ। ਪਾਸਾਣਕੇ ਚੇਤਿਯੇਤਿ ਪਾਸਾਣਕਚੇਤਿਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਨ੍ਤਿ – ਮਗਧੇਸੁ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਾਸਾਣਕੇ ਚੇਤਿਯੇ। ਪਰਿਚਾਰਕਸੋਲ਼ਸਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਨ੍ਤਿ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ
ਅਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਞ੍ਹਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸੀਤਿ। ਅਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋਤਿ ਅਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋ ਅਜ੍ਝੇਸਿਤੋ। ਪੁਟ੍ਠੋ ਪੁਟ੍ਠੋਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਯਾਚਿਤੋ ਯਾਚਿਤੋ ਅਜ੍ਝੇਸਿਤੋ ਅਜ੍ਝੇਸਿਤੋ ਪਞ੍ਹਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸੀਤਿ ਪਞ੍ਹਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿ ਦੇਸੇਸਿ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ વਿવਰਿ વਿਭਜਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਆਕਾਸਿ ਪਕਾਸੇਸੀਤਿ – ਅਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਞ੍ਹਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ। ਤੇਨੇਤਂ વੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ ਮਗਧੇਸੁ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਾਸਾਣਕੇ ਚੇਤਿਯੇ, ਪਰਿਚਾਰਕਸੋਲ਼ਸਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਅਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਞ੍ਹਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸੀ’’ਤਿ।
੯੪. ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਮਞ੍ਞਾਯ ਧਮ੍ਮਮਞ੍ਞਾਯ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੇવ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਾਰਂ। ਪਾਰਙ੍ਗਮਨੀਯਾ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਸ੍ਸ ‘‘ਪਾਰਾਯਨ’’ਨ੍ਤੇવ ਅਧਿવਚਨਂ।
ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਅਜਿਤਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਤਿਸ੍ਸਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਪੁਣ੍ਣਕਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਮੇਤ੍ਤਗੂਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਧੋਤਕਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਉਪਸੀવਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਨਨ੍ਦਕਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਹੇਮਕਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਕਪ੍ਪਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਜਤੁਕਣ੍ਣਿਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਭਦ੍ਰਾવੁਧਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਉਦਯਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਪੋਸਾਲਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਮੋਘਰਾਜਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਪਿਙ੍ਗਿਯਪਞ੍ਹਸ੍ਸਾਤਿ – ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ।
ਅਤ੍ਥਮਞ੍ਞਾਯ ਧਮ੍ਮਮਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਸ੍વੇવ ਪਞ੍ਹੋ ਧਮ੍ਮੋ, વਿਸਜ੍ਜਨਂ ਧਮ੍ਮਮਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਧਮ੍ਮਂ ਅਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾਤਿ – ਧਮ੍ਮਮਞ੍ਞਾਯਾਤਿ – ਅਤ੍ਥਮਞ੍ਞਾਯ ਧਮ੍ਮਮਞ੍ਞਾਯ। ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਂ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਪਦਂ ਅਪਚ੍ਚਨੀਕਪਟਿਪਦਂ ਅਨ੍વਤ੍ਥਪਟਿਪਦਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੇવ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਾਰਨ੍ਤਿ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਾਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਯੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ વਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੇવ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਾਰਨ੍ਤਿ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਪਾਰਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਪਾਰਂ ਅਧਿਫਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਪਾਰਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੇવ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਾਰਂ। ਪਾਰਙ੍ਗਮਨੀਯਾ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਾਰਙ੍ਗਮਨੀਯਾ। ਪਾਰਂ ਪਾਪੇਨ੍ਤਿ ਪਾਰਂ ਸਮ੍ਪਾਪੇਨ੍ਤਿ ਪਾਰਂ ਸਮਨੁਪਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਜਰਾਮਣਸ੍ਸ ਤਰਣਾਯ
ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਸ੍ਸਾਤਿ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤਂਕਾਰਣਾ ਤਂਹੇਤੁ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਤਂਨਿਦਾਨਾਤਿ – ਤਸ੍ਮਾ। ਇਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਾਰਾਯਨਨ੍ਤੇવ ਅਧਿવਚਨਨ੍ਤਿ ਪਾਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ…ਪੇ॰… ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਅਯਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ ਅਧਿવਚਨਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾ
‘‘ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਚੇਪਿ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਮਞ੍ਞਾਯ ਧਮ੍ਮਮਞ੍ਞਾਯ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੇવ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਾਰਂ। ਪਾਰਙ੍ਗਮਨੀਯਾ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਸ੍ਸ ‘ਪਾਰਾਯਨ’ਨ੍ਤੇવ ਅਧਿવਚਨ’’ਨ੍ਤਿ।
੯੫.
ਅਜਿਤੋ ਤਿਸ੍ਸਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯੋ, ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਅਥ ਮੇਤ੍ਤਗੂ।
ਧੋਤਕੋ ਉਪਸੀવੋ ਚ, ਨਨ੍ਦੋ ਚ ਅਥ ਹੇਮਕੋ॥
੯੬.
ਤੋਦੇਯ੍ਯਕਪ੍ਪਾ ਦੁਭਯੋ, ਜਤੁਕਣ੍ਣੀ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤੋ।
ਭਦ੍ਰਾવੁਧੋ ਉਦਯੋ ਚ, ਪੋਸਾਲੋ ਚਾਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ।
ਮੋਘਰਾਜਾ ਚ ਮੇਧਾવੀ, ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ ਚ ਮਹਾਇਸਿ॥
੯੭.
ਏਤੇ ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਾਗਚ੍ਛੁਂ, ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਚਰਣਂ ਇਸਿਂ।
ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਨਿਪੁਣੇ ਪਞ੍ਹੇ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਂ ਉਪਾਗਮੁਂ॥
ਏਤੇ ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਾਗਚ੍ਛੁਨ੍ਤਿ। ਏਤੇਤਿ ਸੋਲ਼ਸ ਪਾਰਾਯਨਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ। ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਭਗવਾ ਸਯਮ੍ਭੂ ਅਨਾਚਰਿਯਕੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਾਮਂ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਬਲੇਸੁ ਚ વਸੀਭਾવਂ। ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ? ਬੁਜ੍ਝਿਤਾ ਸਚ੍ਚਾਨੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਬੋਧੇਤਾ ਪਜਾਯਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸਾવਿਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧੋ, વਿਸવਿਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਖੀਣਾਸવਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਨਿਰੁਪਲੇਪਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਏਕਨ੍ਤવੀਤਰਾਗੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਏਕਨ੍ਤવੀਤਦੋਸੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਏਕਨ੍ਤવੀਤਮੋਹੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਏਕਨ੍ਤਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗਂ ਗਤੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਏਕੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਨੇਤਂ ਨਾਮਂ ਮਾਤਰਾ ਕਤਂ ਨ ਪਿਤਰਾ ਕਤਂ ਨ ਭਾਤਰਾ ਕਤਂ ਨ ਭਗਿਨਿਯਾ ਕਤਂ ਨ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚੇਹਿ ਕਤਂ ਨ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੇਹਿ ਕਤਂ ਨ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਕਤਂ ਨ ਦੇવਤਾਹਿ ਕਤਂ। વਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿਕਮੇਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਬੋਧਿਯਾ ਮੂਲੇ ਸਹ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਏਤੇ ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਾਗਚ੍ਛੁਨ੍ਤਿ ਏਤੇ ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਾਗਮਿਂਸੁ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਂਸੁ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ ਪਰਿਪਞ੍ਹਿਂਸੂਤਿ – ਏਤੇ ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਾਗਚ੍ਛੁਂ।
ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਚਰਣਂ ਇਸਿਨ੍ਤਿ ਚਰਣਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸੀਲਾਚਾਰਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਸੀਲਸਂવਰੋਪਿ ਚਰਣਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰੋਪਿ ਚਰਣਂ, ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾਪਿ ਚਰਣਂ, ਜਾਗਰਿਯਾਨੁਯੋਗੋਪਿ ਚਰਣਂ, ਸਤ੍ਤਪਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ ਚਰਣਂ, ਚਤ੍ਤਾਰਿਪਿ ਝਾਨਾਨਿ ਚਰਣਂ। ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਚਰਣਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਚਰਣਂ ਸੇਟ੍ਠਚਰਣਂ વਿਸੇਟ੍ਠਚਰਣਂ ਇਸੀਤਿ ਇਸਿ ਭਗવਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਏਸੀ ਗવੇਸੀ ਪਰਿਯੇਸੀਤਿ ਇਸਿ…ਪੇ॰… ਮਹੇਸਕ੍ਖੇਹਿ વਾ ਸਤ੍ਤੇਹਿ ਏਸਿਤੋ ਗવੇਸਿਤੋ ਪਰਿਯੇਸਿਤੋ – ‘‘ਕਹਂ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਕਹਂ ਭਗવਾ, ਕਹਂ ਦੇવਦੇવੋ ਕਹਂ ਨਰਾਸਭੋ’’ਤਿ – ਇਸੀਤਿ – ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਚਰਣਂ ਇਸਿਂ।
ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਨਿਪੁਣੇ ਪਞ੍ਹੇਤਿ। ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਯਾਚਨ੍ਤਾ ਅਜ੍ਝੇਸਨ੍ਤਾ ਪਸਾਦੇਨ੍ਤਾ। ਨਿਪੁਣੇ ਪਞ੍ਹੇਤਿ ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਦੁਦ੍ਦਸੇ ਦੁਰਨੁਬੋਧੇ ਸਨ੍ਤੇ ਪਣੀਤੇ ਅਤਕ੍ਕਾવਚਰੇ ਨਿਪੁਣੇ ਪਣ੍ਡਿਤવੇਦਨੀਯੇ
ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਂ ਉਪਾਗਮੁਨ੍ਤਿ। ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਭਗવਾ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ। ਸੇਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਂ ਸੇਟ੍ਠਂ વਿਸੇਟ੍ਠਂ ਪਾਮੋਕ੍ਖਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪવਰਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਾਗਮੁਂ ਉਪਾਗਮਿਂਸੁ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਂਸੁ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ ਪਰਿਪਞ੍ਹਿਂਸੂਤਿ – ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਂ ਉਪਾਗਮੁਂ। ਤੇਨੇਤਂ વੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਏਤੇ ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਾਗਚ੍ਛੁਂ, ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਚਰਣਂ ਇਸਿਂ।
ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਨਿਪੁਣੇ ਪਞ੍ਹੇ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਂ ਉਪਾਗਮੁ’’ਨ੍ਤਿ॥
੯੮.
ਤੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਯਾਕਾਸਿ, ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਯਥਾਤਥਂ।
ਪਞ੍ਹਾਨਂ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨ, ਤੋਸੇਸਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਮੁਨਿ॥
ਤੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਯਾਕਾਸੀਤਿ। ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸੋਲ਼ਸਾਨਂ ਪਾਰਾਯਨਿਯਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ। ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਭਗવਾ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ। ਪਬ੍ਯਾਕਾਸੀਤਿ ਤੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਯਾਕਾਸਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿ ਦੇਸੇਸਿ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ વਿવਰਿ વਿਭਜਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਅਕਾਸਿ ਪਕਾਸੇਸੀਤਿ – ਤੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਯਾਕਾਸਿ।
ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਯਥਾਤਥਨ੍ਤਿ। ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋਤਿ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਯਾਚਿਤੋ ਅਜ੍ਝੇਸਿਤੋ ਪਸਾਦਿਤੋ। ਯਥਾਤਥਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ਤਥਾ ਆਚਿਕ੍ਖਿ
ਪਞ੍ਹਾਨਂ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨਾਤਿ ਪਞ੍ਹਾਨਂ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨ ਆਚਿਕ੍ਖਨੇਨ ਦੇਸਨੇਨ ਪਞ੍ਞਪਨੇਨ ਪਟ੍ਠਪਨੇਨ વਿવਰਣੇਨ વਿਭਜਨੇਨ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਮ੍ਮੇਨ ਪਕਾਸਨੇਨਾਤਿ – ਪਞ੍ਹਾਨਂ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨ।
ਤੋਸੇਸਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਮੁਨੀਤਿ। ਤੋਸੇਸੀਤਿ ਤੋਸੇਸਿ વਿਤੋਸੇਸਿ ਪਸਾਦੇਸਿ ਆਰਾਧੇਸਿ ਅਤ੍ਤਮਨੇ ਅਕਾਸਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਤਿ ਸੋਲ਼ਸ ਪਾਰਾਯਨਿਯੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ। ਮੁਨੀਤਿ ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਗਜਾਲਮਤਿਚ੍ਚ ਸੋ ਮੁਨੀਤਿ – ਤੋਸੇਸਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਮੁਨਿ। ਤੇਨੇਤਂ વੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਤੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਯਾਕਾਸਿ, ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਯਥਾਤਥਂ।
ਪਞ੍ਹਾਨਂ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨ, ਤੋਸੇਸਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਮੁਨੀ’’ਤਿ॥
੯੯.
ਤੇ ਤੋਸਿਤਾ ਚਕ੍ਖੁਮਤਾ, ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ।
ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਚਰਿਂਸੁ, વਰਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ॥
ਤੇ ਤੋਸਿਤਾ ਚਕ੍ਖੁਮਤਾਤਿ। ਤੇਤਿ ਸੋਲ਼ਸ ਪਾਰਾਯਨਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ। ਤੋਸਿਤਾਤਿ ਤੋਸਿਤਾ વਿਤੋਸਿਤਾ ਪਸਾਦਿਤਾ ਆਰਾਧਿਤਾ ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਕਤਾਤਿ – ਤੇ ਤੋਸਿਤਾ। ਚਕ੍ਖੁਮਤਾਤਿ ਭਗવਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ – ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ, ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ, ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ, ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ। ਕਥਂ ਭਗવਾ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਭਗવਾ
ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾਤਿ। ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਭਗવਾ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ। ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾਤਿ ਆਦਿਚ੍ਚੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸੂਰਿਯੋ। ਸੋ ਗੋਤਮੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਭਗવਾਪਿ ਗੋਤਮੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਭਗવਾ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਗੋਤ੍ਤਞਾਤਕੋ ਗੋਤ੍ਤਬਨ੍ਧੁ। ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੂਤਿ – ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ।
ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਚਰਿਂਸੂਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਚਰਿਂਸੂਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਂਸੁ ਅਚਰਿਂਸੁ ਸਮਾਦਾਯ વਤ੍ਤਿਂਸੂਤਿ – ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਚਰਿਂਸੁ।
વਰਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ વਰਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਪਞ੍ਞਸ੍ਸ વਿਸੇਟ੍ਠਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਾਮੋਕ੍ਖਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਮਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪવਰਪਞ੍ਞਸ੍ਸ। ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਆਸਨ੍ਨੇ ਅવਿਦੂਰੇ ਉਪਕਟ੍ਠੇਤਿ – વਰਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ। ਤੇਨੇਤਂ વੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਤੇ ਤੋਸਿਤਾ ਚਕ੍ਖੁਮਤਾ, ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ।
ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਚਰਿਂਸੁ, વਰਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ’’ਤਿ॥
੧੦੦.
ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਂ।
ਤਥਾ ਯੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਗਚ੍ਛੇ ਪਾਰਂ ਅਪਾਰਤੋ॥
ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਅਜਿਤਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਤਿਸ੍ਸਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਪਞ੍ਹਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਪਿਙ੍ਗਿਯਪਞ੍ਹਸ੍ਸਾਤਿ – ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ।
ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਨ੍ਤਿ। ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਭਗવਾ ਸਯਮ੍ਭੂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ। ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਂ ਦੇਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਪਿਤਂ ਪਟ੍ਠਪਿਤਂ વਿવਰਿਤਂ વਿਭਜਿਤਂ
ਤਥਾ ਯੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਂ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਪਦਂ ਅਪਚ੍ਚਨੀਕਪਟਿਪਦਂ ਅਨ੍વਤ੍ਥਪਟਿਪਦਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਤਥਾ ਯੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ।
ਗਚ੍ਛੇ ਪਾਰਂ ਅਪਾਰਤੋਤਿ ਪਾਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ…ਪੇ॰… ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ; ਅਪਾਰਂ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚ। ਗਚ੍ਛੇ ਪਾਰਂ ਅਪਾਰਤੋਤਿ
‘‘ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ
ਤਥਾ ਯੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਗਚ੍ਛੇ ਪਾਰਂ ਅਪਾਰਤੋ’’ਤਿ॥
੧੦੧.
ਅਪਾਰਾ ਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਮੁਤ੍ਤਮਂ।
ਮਗ੍ਗੋ ਸੋ ਪਾਰਂ ਗਮਨਾਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਰਾਯਨਂ ਇਤਿ॥
ਅਪਾਰਾ ਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਪਾਰਂ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚ; ਪਾਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ…ਪੇ॰… ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ વਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਅਪਾਰਾ ਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਪਾਰਾ ਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਪਾਰਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਪਾਰਂ ਫਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਪਾਰਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਅਪਾਰਾ ਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ।
ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਮੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਮੁਤ੍ਤਮਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ। ਮਗ੍ਗਮੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਂ ਅਗ੍ਗਂ ਸੇਟ੍ਠਂ વਿਸੇਟ੍ਠਂ ਪਾਮੋਕ੍ਖਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪવਰਂ। ਭਾવੇਨ੍ਤੋਤਿ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਆਸੇવਨ੍ਤੋ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿ – ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਮੁਤ੍ਤਮਂ।
ਮਗ੍ਗੋ ਸੋ ਪਾਰਂ ਗਮਨਾਯਾਤਿ –
ਮਗ੍ਗੋ ਪਨ੍ਥੋ ਪਥੋ ਪਜ੍ਜੋ
ਨਾવਾ ਉਤ੍ਤਰਸੇਤੁ ਚ, ਕੁਲ੍ਲੋ ਚ ਭਿਸਿ ਸਙ੍ਕਮੋ
ਪਾਰਂ ਗਮਨਾਯਾਤਿ ਪਾਰਂ ਗਮਨਾਯ ਪਾਰਂ ਸਮ੍ਪਾਪਨਾਯ ਪਾਰਂ ਸਮਨੁਪਾਪਨਾਯ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਤਰਣਾਯਾਤਿ – ਮਗ੍ਗੋ ਸੋ ਪਾਰਂ ਗਮਨਾਯ।
ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਰਾਯਨਂ ਇਤੀਤਿ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤਂਕਾਰਣਾ ਤਂਹੇਤੁ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਤਂਨਿਦਾਨਾ। ਪਾਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ…ਪੇ॰… ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਅਯਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮਗ੍ਗੋ। ਇਤੀਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ
‘‘ਅਪਾਰਾ ਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਮੁਤ੍ਤਮਂ।
ਮਗ੍ਗੋ ਸੋ ਪਾਰਂ ਗਮਨਾਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਰਾਯਨਂ ਇਤੀ’’ਤਿ॥
ਪਾਰਾਯਨਤ੍ਥੁਤਿਗਾਥਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸਤ੍ਤਰਸਮੋ।
੧੮. ਪਾਰਾਯਨਾਨੁਗੀਤਿਗਾਥਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੦੨.
ਪਾਰਾਯਨਮਨੁਗਾਯਿਸ੍ਸਂ [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ]
ਯਥਾਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਤਥਾਕ੍ਖਾਸਿ, વਿਮਲੋ ਭੂਰਿਮੇਧਸੋ।
ਨਿਕ੍ਕਾਮੋ ਨਿਬ੍ਬਨੋ ਨਾਗੋ, ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ ਮੁਸਾ ਭਣੇ॥
ਪਾਰਾਯਨਮਨੁਗਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਗੀਤਮਨੁਗਾਯਿਸ੍ਸਂ ਕਥਿਤਮਨੁਕਥਯਿਸ੍ਸਂ ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ – ਇਚ੍ਚਾਤਿ। ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ – ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ। ਪਿਙ੍ਗਿਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਸਙ੍ਖਾ ਸਮਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ વੋਹਾਰੋ ਨਾਮਂ ਨਾਮਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਧੇਯ੍ਯਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ।
ਯਥਾਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਤਥਾਕ੍ਖਾਸੀਤਿ ਯਥਾ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਤਥਾ ਅਕ੍ਖਾਸਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿ ਦੇਸੇਸਿ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ વਿવਰਿ વਿਭਜਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਅਕਾਸਿ ਪਕਾਸੇਸਿ। ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਯਥਾ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਤਥਾ ਅਕ੍ਖਾਸਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿ ਦੇਸੇਸਿ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ વਿવਰਿ વਿਭਜਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਅਕਾਸਿ ਪਕਾਸੇਸਿ। ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ… ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਤਥਾ ਅਕ੍ਖਾਸਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿ ਦੇਸੇਸਿ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ વਿવਰਿ વਿਭਜਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਅਕਾਸਿ ਪਕਾਸੇਸੀਤਿ
વਿਮਲੋ ਭੂਰਿਮੇਧਸੋਤਿ। વਿਮਲੋਤਿ ਰਾਗੋ ਮਲਂ, ਦੋਸੋ ਮਲਂ, ਮੋਹੋ ਮਲਂ, ਕੋਧੋ… ਉਪਨਾਹੋ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਮਲਾ। ਤੇ ਮਲਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਅਮਲੋ ਬੁਦ੍ਧੋ વਿਮਲੋ ਨਿਮ੍ਮਲੋ ਮਲਾਪਗਤੋ ਮਲવਿਪ੍ਪਹੀਨੋ ਮਲવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਮਲવੀਤਿવਤ੍ਤੋ। ਭੂਰਿ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਥવੀ। ਭਗવਾ ਤਾਯ
ਨਿਕ੍ਕਾਮੋ ਨਿਬ੍ਬਨੋ ਨਾਗੋਤਿ। ਕਾਮਾਤਿ ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਦ੍વੇ ਕਾਮਾ – વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ…ਪੇ॰… ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ। ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ વਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਪਹੀਨਾ વਤ੍ਥੁਕਾਮਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ। ਭਗવਾ ਨ ਕਾਮੇ ਕਾਮੇਤਿ ਨ ਕਾਮੇ ਇਚ੍ਛਤਿ ਨ ਕਾਮੇ ਪਤ੍ਥੇਤਿ ਨ ਕਾਮੇ ਪਿਹੇਤਿ ਨ ਕਾਮੇ ਅਭਿਜਪ੍ਪਤਿ। ਯੇ ਕਾਮੇ ਕਾਮੇਨ੍ਤਿ ਕਾਮੇ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਕਾਮੇ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਿ ਕਾਮੇ ਪਿਹੇਨ੍ਤਿ ਕਾਮੇ ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਤੇ ਕਾਮਕਾਮਿਨੋ ਰਾਗਰਾਗਿਨੋ ਸਞ੍ਞਸਞ੍ਞਿਨੋ। ਭਗવਾ ਨ ਕਾਮੇ ਕਾਮੇਤਿ ਨ ਕਾਮੇ ਇਚ੍ਛਤਿ ਨ
ਨਿਬ੍ਬਨੋਤਿ ਰਾਗੋ વਨਂ, ਦੋਸੋ વਨਂ, ਮੋਹੋ વਨਂ, ਕੋਧੋ વਨਂ, ਉਪਨਾਹੋ વਨਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ વਨਾ। ਤੇ વਨਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅવਨੋ વਿવਨੋ ਨਿਬ੍ਬਨੋ વਨਾਪਗਤੋ વਨવਿਪ੍ਪਹੀਨੋ વਨવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬવਨવੀਤਿવਤ੍ਤੋਤਿ – ਨਿਬ੍ਬਨੋ। ਨਾਗੋਤਿ ਨਾਗੋ; ਭਗવਾ ਆਗੁਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ ਨਾਗੋ, ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨਾਗੋ, ਨ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨਾਗੋ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਭਗવਾ ਨ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨਾਗੋਤਿ – ਨਿਕ੍ਕਾਮੋ ਨਿਬ੍ਬਨੋ ਨਾਗੋ।
ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ ਮੁਸਾ ਭਣੇਤਿ। ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ ਕਿਂਹੇਤੁ ਕਿਂਕਾਰਣਾ ਕਿਂਨਿਦਾਨਾ ਕਿਂਪਚ੍ਚਯਾਤਿ – ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ। ਮੁਸਾ ਭਣੇਤਿ ਮੁਸਾ ਭਣੇਯ੍ਯ ਕਥੇਯ੍ਯ ਦੀਪੇਯ੍ਯ વੋਹਰੇਯ੍ਯ; ਮੁਸਾ ਭਣੇਤਿ ਮੋਸવਜ੍ਜਂ ਭਣੇਯ੍ਯ, ਮੁਸਾવਾਦਂ ਭਣੇਯ੍ਯ, ਅਨਰਿਯવਾਦਂ ਭਣੇਯ੍ਯ। ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਭਾਗਤੋ
ਅਪਿ ਚ, ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਮੁਸਾવਾਦੋ ਹੋਤਿ। ਪੁਬ੍ਬੇવਸ੍ਸ ਹੋਤਿ – ‘‘ਮੁਸਾ ਭਣਿਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ, ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ – ‘‘ਮੁਸਾ ਭਣਾਮੀ’’ਤਿ, ਭਣਿਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ – ‘‘ਮੁਸਾ ਮਯਾ ਭਣਿਤ’’ਨ੍ਤਿ – ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਮੁਸਾવਾਦੋ ਹੋਤਿ। ਅਪਿ ਚ, ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਮੁਸਾવਾਦੋ ਹੋਤਿ। ਪੁਬ੍ਬੇવਸ੍ਸ ਹੋਤਿ
‘‘ਪਾਰਾਯਨਮਨੁਗਾਯਿਸ੍ਸਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ]
ਯਥਾਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਤਥਾਕ੍ਖਾਸਿ, વਿਮਲੋ ਭੂਰਿਮੇਧਸੋ।
ਨਿਕ੍ਕਾਮੋ ਨਿਬ੍ਬਨੋ ਨਾਗੋ, ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ ਮੁਸਾ ਭਣੇ’’ਤਿ॥
੧੦੩.
ਪਹੀਨਮਲਮੋਹਸ੍ਸ, ਮਾਨਮਕ੍ਖਪ੍ਪਹਾਯਿਨੋ।
ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਗਿਰਂ વਣ੍ਣੂਪਸਂਹਿਤਂ॥
ਪਹੀਨਮਲਮੋਹਸ੍ਸਾਤਿ ਮਲਨ੍ਤਿ ਰਾਗੋ ਮਲਂ, ਦੋਸੋ ਮਲਂ, ਮੋਹੋ ਮਲਂ, ਮਾਨੋ ਮਲਂ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਲਂ, ਕਿਲੇਸੋ ਮਲਂ, ਸਬ੍ਬਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਮਲਂ, ਸਬ੍ਬਭવਗਾਮਿਕਮ੍ਮਂ ਮਲਂ।
ਮੋਹੋਤਿ ਯਂ ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮੋਹੋ। ਮਲਞ੍ਚ ਮੋਹੋ ਚ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ
ਮਾਨਮਕ੍ਖਪ੍ਪਹਾਯਿਨੋਤਿ। ਮਾਨੋਤਿ ਏਕવਿਧੇਨ ਮਾਨੋ – ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਨ੍ਨਤਿ
ਮਕ੍ਖੋਤਿ ਯੋ ਮਕ੍ਖੋ ਮਕ੍ਖਾਯਨਾ ਮਕ੍ਖਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠੁਰਿਯਂ ਨਿਟ੍ਠੁਰਿਯਕਮ੍ਮਂ
ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਗਿਰਂ વਣ੍ਣੂਪਸਂਹਿਤਨ੍ਤਿ। ਹਨ੍ਦਾਹਨ੍ਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ ਪਦਸਂਸਗ੍ਗੋ ਪਦਪਾਰਿਪੂਰੀ ਅਕ੍ਖਰਸਮવਾਯੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾ ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ – ਹਨ੍ਦਾਹਨ੍ਤਿ। ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਗਿਰਂ વਣ੍ਣੂਪਸਂਹਿਤਨ੍ਤਿ વਣ੍ਣੇਨ ਉਪੇਤਂ ਸਮੁਪੇਤਂ ਉਪਾਗਤਂ ਸਮੁਪਾਗਤਂ ਉਪਪਨ੍ਨਂ ਸਮੁਪਪਨ੍ਨਂ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ વਾਚਂ ਗਿਰਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ ਉਦੀਰਣਂ
‘‘ਪਹੀਨਮਲਮੋਹਸ੍ਸ, ਮਾਨਮਕ੍ਖਪ੍ਪਹਾਯਿਨੋ।
ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਗਿਰਂ વਣ੍ਣੂਪਸਂਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
੧੦੪.
ਤਮੋਨੁਦੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ, ਲੋਕਨ੍ਤਗੂ ਸਬ੍ਬਭવਾਤਿવਤ੍ਤੋ।
ਅਨਾਸવੋ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਹੀਨੋ, ਸਚ੍ਚવ੍ਹਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਉਪਾਸਿਤੋ ਮੇ॥
ਤਮੋਨੁਦੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ। ਤਮੋਨੁਦੋਤਿ ਰਾਗਤਮਂ ਦੋਸਤਮਂ ਮੋਹਤਮਂ ਮਾਨਤਮਂ ਦਿਟ੍ਠਿਤਮਂ ਕਿਲੇਸਤਮਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਤਮਂ ਅਨ੍ਧਕਰਣਂ ਅਞ੍ਞਾਣਕਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਿਕਂ વਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਕਂ ਅਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਂ ਨੁਦਿ ਪਨੁਦਿ ਪਜਹਿ વਿਨੋਦੇਸਿ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਅਕਾਸਿ ਅਨਭਾવਂ ਗਮੇਸਿ। ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਭਗવਾ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ; ਯਦਿਦਂ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ। ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ – ਤਮੋਨੁਦੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ।
ਲੋਕਨ੍ਤਗੂ ਸਬ੍ਬਭવਾਤਿવਤ੍ਤੋਤਿ। ਲੋਕੋਤਿ ਏਕੋ ਲੋਕੋ – ਭવਲੋਕੋ। ਦ੍વੇ ਲੋਕਾ – ਭવਲੋਕੋ ਚ ਸਮ੍ਭવਲੋਕੋ ਚ; ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭવਲੋਕੋ ਚ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਲੋਕੋ ਚ; વਿਪਤ੍ਤਿਭવਲੋਕੋ ਚ વਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਲੋਕੋ ਚ ਲੋਕਨ੍ਤਗੂਤਿ ਭਗવਾ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਗਤੋ ਅਨ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਕੋਟਿਗਤੋ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ… ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋ। ਸੋ વੁਤ੍ਥવਾਸੋ ਚਿਣ੍ਣਚਰਣੋ… ਜਾਤਿਮਰਣਸਂਸਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਬ੍ਭવੋਤਿ – ਲੋਕਨ੍ਤਗੂ।
ਸਬ੍ਬਭવਾਤਿવਤ੍ਤੋਤਿ। ਭવਾਤਿ ਦ੍વੇ ਭવਾ – ਕਮ੍ਮਭવੋ ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋ ਚ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ। ਕਤਮੋ ਕਮ੍ਮਭવੋ? ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ – ਅਯਂ ਕਮ੍ਮਭવੋ। ਕਤਮੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ? ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾ ਰੂਪਾ વੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ – ਅਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ। ਭਗવਾ ਕਮ੍ਮਭવਞ੍ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਞ੍ਚ ਪੁਨਬ੍ਭવਂ ਅਤਿવਤ੍ਤੋ
ਅਨਾਸવੋ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਹੀਨੋਤਿ। ਅਨਾਸવੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸવਾ – ਕਾਮਾਸવੋ, ਭવਾਸવੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ। ਤੇ ਆਸવਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨਾਸવੋ। ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਹੀਨੋਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਂ ਜਰਾਦੁਕ੍ਖਂ ਬ੍ਯਾਧਿਦੁਕ੍ਖਂ ਮਰਣਦੁਕ੍ਖਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਦੁਕ੍ਖਂ
ਸਚ੍ਚવ੍ਹਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਉਪਾਸਿਤੋ ਮੇਤਿ। ਸਚ੍ਚવ੍ਹਯੋਤਿ ਸਚ੍ਚવ੍ਹਯੋ ਸਦਿਸਨਾਮੋ ਸਦਿਸવ੍ਹਯੋ ਸਚ੍ਚਸਦਿਸવ੍ਹਯੋ। વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ, ਸਿਖੀ ਭਗવਾ, વੇਸ੍ਸਭੂ ਭਗવਾ, ਕਕੁਸਨ੍ਧੋ ਭਗવਾ, ਕੋਣਾਗਮਨੋ ਭਗવਾ, ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗવਾ। ਤੇ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਸਦਿਸਨਾਮਾ ਸਦਿਸવ੍ਹਯਾ। ਭਗવਾਪਿ ਸਕ੍ਯਮੁਨਿ ਤੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਦਿਸਨਾਮੋ ਸਦਿਸવ੍ਹਯੋਤਿ – ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਚ੍ਚવ੍ਹਯੋ।
ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਉਪਾਸਿਤੋ ਮੇਤਿ ਸੋ ਮਯਾ ਭਗવਾ ਆਸਿਤੋ ਉਪਾਸਿਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤੋ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਪਰਿਪਞ੍ਹਿਤੋਤਿ – ਸਚ੍ਚવ੍ਹਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਉਪਾਸਿਤੋ ਮੇ। ਤੇਨਾਹ ਥੇਰੋ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ –
‘‘ਤਮੋਨੁਦੋ
ਅਨਾਸવੋ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਹੀਨੋ, ਸਚ੍ਚવ੍ਹਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਉਪਾਸਿਤੋ ਮੇ’’ਤਿ॥
੧੦੫.
ਦਿਜੋ ਯਥਾ ਕੁਬ੍ਬਨਕਂ ਪਹਾਯ, ਬਹੁਪ੍ਫਲਂ ਕਾਨਨਮਾવਸੇਯ੍ਯ।
ਏવਮਹਂ ਅਪ੍ਪਦਸ੍ਸੇ ਪਹਾਯ, ਮਹੋਦਧਿਂ ਹਂਸੋਰਿવ ਅਜ੍ਝਪਤ੍ਤੋ ॥
ਦਿਜੋ ਯਥਾ ਕੁਬ੍ਬਨਕਂ ਪਹਾਯ, ਬਹੁਪ੍ਫਲਂ ਕਾਨਨਮਾવਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਦਿਜੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਕ੍ਖੀ। ਕਿਂਕਾਰਣਾ ਦਿਜੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਕ੍ਖੀ? ਦ੍વਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਜਾਯਤੀਤਿ ਦਿਜੋ, ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਾ ਚ ਅਣ੍ਡਕੋਸਮ੍ਹਾ ਚ। ਤਂਕਾਰਣਾ ਦਿਜੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਕ੍ਖੀਤਿ – ਦਿਜੋ। ਯਥਾ ਕੁਬ੍ਬਨਕਂ ਪਹਾਯਾਤਿ ਯਥਾ ਦਿਜੋ ਕੁਬ੍ਬਨਕਂ ਪਰਿਤ੍ਤવਨਕਂ ਅਪ੍ਪਫਲਂ ਅਪ੍ਪਭਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪੋਦਕਂ ਪਹਾਯ ਜਹਿਤ੍વਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વੀਤਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬਹੁਪ੍ਫਲਂ ਬਹੁਭਕ੍ਖਂ ਬਹੂਦਕਂ
ਏવਮਹਂ ਅਪ੍ਪਦਸ੍ਸੇ ਪਹਾਯ, ਮਹੋਦਧਿਂ ਹਂਸੋਰਿવ ਅਜ੍ਝਪਤ੍ਤੋਤਿ। ਏવਨ੍ਤਿ ਓਪਮ੍ਮਸਮ੍ਪਟਿਪਾਦਨਂ। ਅਪ੍ਪਦਸ੍ਸੇ ਪਹਾਯਾਤਿ ਯੋ ਚ ਬਾવਰੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯੇ ਚਞ੍ਞੇ ਤਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯਾ ਬੁਦ੍ਧਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ਅਪ੍ਪਦਸ੍ਸਾ ਪਰਿਤ੍ਤਦਸ੍ਸਾ ਥੋਕਦਸ੍ਸਾ ਓਮਕਦਸ੍ਸਾ ਲਾਮਕਦਸ੍ਸਾ ਛਤੁਕ੍ਕਦਸ੍ਸਾ
‘‘ਦਿਜੋ ਯਥਾ ਕੁਬ੍ਬਨਕਂ ਪਹਾਯ, ਬਹੁਪ੍ਫਲਂ ਕਾਨਨਮਾવਸੇਯ੍ਯ।
ਏવਮਹਂ ਅਪ੍ਪਦਸ੍ਸੇ ਪਹਾਯ, ਮਹੋਦਧਿਂ ਹਂਸੋਰਿવ ਅਜ੍ਝਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ॥
੧੦੬.
ਯੇ ਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇ વਿਯਾਕਂਸੁ,
ਹੁਰਂ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾ ‘ਇਚ੍ਚਾਸਿ ਇਤਿ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ’।
ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਇਤਿਹੀਤਿਹਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ॥
ਯੇ ਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇ વਿਯਾਕਂਸੂਤਿ। ਯੇਤਿ ਯੋ ਚ ਬਾવਰੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯੇ ਚਞ੍ਞੇ ਤਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯਾ, ਤੇ ਸਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਸਕਂ ਖਨ੍ਤਿਂ ਸਕਂ ਰੁਚਿਂ ਸਕਂ ਲਦ੍ਧਿਂ ਸਕਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਸਕਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਬ੍ਯਾਕਂਸੁ ਆਚਿਕ੍ਖਿਂਸੁ ਦੇਸਯਿਂਸੁ
ਹੁਰਂ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾਤਿ ਹੁਰਂ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾ, ਪਰਂ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾ, ਪੁਰੇ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾ, ਪਠਮਤਰਂ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਾ ਜਿਨਸਾਸਨਾ ਤਥਾਗਤਸਾਸਨਾ
ਇਚ੍ਚਾਸਿ ਇਤਿ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏવਂ ਕਿਰ ਆਸਿ, ਏવਂ ਕਿਰ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਸਿ ਇਤਿ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ।
ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਇਤਿਹੀਤਿਹਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਇਤਿਹੀਤਿਹਂ ਇਤਿਕਿਰਾਯ ਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਪਿਟਕਸਮ੍ਪਦਾਯ ਤਕ੍ਕਹੇਤੁ
ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ વਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪવਡ੍ਢਨਂ ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ વਿਹਿਂਸਾવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਞਾਤਿવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਜਨਪਦવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਅਮਰਾવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਪਰਾਨੁਦਯਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ ਅਨવਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤવਿਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਨ੍ਤਿ – ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਕ੍ਕવਡ੍ਢਨਂ। ਤੇਨਾਹ ਥੇਰੋ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ –
‘‘ਯੇ ਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇ વਿਯਾਕਂਸੁ, ਹੁਰਂ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾ।
‘ਇਚ੍ਚਾਸਿ ਇਤਿ ਭવਿਸ੍ਸ’ਤਿ।
ਸਬ੍ਬਂ
੧੦੭.
ਏਕੋ ਤਮੋਨੁਦਾਸੀਨੋ, ਜੁਤਿਮਾ ਸੋ ਪਭਙ੍ਕਰੋ।
ਗੋਤਮੋ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣੋ, ਗੋਤਮੋ ਭੂਰਿਮੇਧਸੋ॥
ਏਕੋ ਤਮੋਨੁਦਾਸੀਨੋਤਿ। ਏਕੋਤਿ ਭਗવਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਏਕੋ, ਅਦੁਤਿਯਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋ, ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਹਾਨਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋ, ਏਕਨ੍ਤવੀਤਰਾਗੋਤਿ ਏਕੋ, ਏਕਨ੍ਤવੀਤਦੋਸੋਤਿ ਏਕੋ, ਏਕਨ੍ਤવੀਤਮੋਹੋਤਿ ਏਕੋ, ਏਕਨ੍ਤਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋਤਿ ਏਕੋ, ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗਂ ਗਤੋਤਿ ਏਕੋ, ਏਕੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਏਕੋ।
ਕਥਂ ਭਗવਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਏਕੋ? ਭਗવਾ ਦਹਰੋવ ਸਮਾਨੋ ਸੁਸੁ ਕਾਲ਼ਕੇਸੋ ਭਦ੍ਰੇਨ ਯੋਬ੍ਬਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪਠਮੇਨ વਯਸਾ ਅਕਾਮਕਾਨਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਸ੍ਸੁਮੁਖਾਨਂ ਰੋਦਨ੍ਤਾਨਂ વਿਲਪਨ੍ਤਾਨਂ ਞਾਤਿਸਙ੍ਘਂ ਸਬ੍ਬਂ ਘਰਾવਾਸਪਲਿਬੋਧਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਪਲਿਬੋਧਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਞਾਤਿਪਲਿਬੋਧਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਪਲਿਬੋਧਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਕਿਞ੍ਚਨਭਾવਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਏਕੋ ਚਰਤਿ વਿਹਰਤਿ ਇਰਿਯਤਿ વਤ੍ਤੇਤਿ ਪਾਲੇਤਿ ਯਪੇਤਿ ਯਾਪੇਤਿ। ਏવਂ ਭਗવਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਏਕੋ।
ਕਥਂ ਭਗવਾ ਅਦੁਤਿਯਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋ? ਏવਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਏਕੋ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਟਿਸੇવਤਿ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਾਨਿ ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਾਨਿ
ਕਥਂ ਭਗવਾ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਹਾਨਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋ? ਸੋ ਏવਂ ਏਕੋ ਅਦੁਤਿਯੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਆਤਾਪੀ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨਜ੍ਜਾ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯ ਤੀਰੇ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਮਹਾਪਧਾਨਂ ਪਦਹਨ੍ਤੋ ਮਾਰਂ ਸਸੇਨਂ ਕਣ੍ਹਂ ਨਮੁਚਿਂ ਪਮਤ੍ਤਬਨ੍ਧੁਂ વਿਧਮਿਤ੍વਾ ਤਣ੍ਹਾਜਾਲਿਨਿਂ
‘‘ਤਣ੍ਹਾਦੁਤਿਯੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨ ਸਂਸਰਂ।
ਇਤ੍ਥਭਾવਞ੍ਞਥਾਭਾવਂ, ਸਂਸਾਰਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਤਿ॥
‘‘ਏਤਮਾਦੀਨવਂ
વੀਤਤਣ੍ਹੋ ਅਨਾਦਾਨੋ, ਸਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਬ੍ਬਜੇ’’ਤਿ॥
ਏવਂ ਭਗવਾ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਹਾਨਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋ।
ਕਥਂ ਭਗવਾ ਏਕਨ੍ਤવੀਤਰਾਗੋਤਿ ਏਕੋ? ਰਾਗਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਏਕਨ੍ਤવੀਤਰਾਗੋਤਿ ਏਕੋ, ਦੋਸਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਏਕਨ੍ਤવੀਤਦੋਸੋਤਿ ਏਕੋ, ਮੋਹਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਏਕਨ੍ਤવੀਤਮੋਹੋਤਿ ਏਕੋ, ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਏਕਨ੍ਤਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋਤਿ ਏਕੋ।
ਕਥਂ
‘‘ਏਕਾਯਨਂ
ਏਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਤਰਿਂਸੁ
ਏવਂ ਭਗવਾ ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗਂ ਗਤੋਤਿ ਏਕੋ।
ਕਥਂ ਭਗવਾ ਏਕੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਏਕੋ। ਬੋਧਿ વੁਚ੍ਚਤਿ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਞਾਣਂ ਪਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ વੀਮਂਸਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ
ਤਮੋਨੁਦੋਤਿ ਭਗવਾ ਰਾਗਤਮਂ ਦੋਸਤਮਂ ਮੋਹਤਮਂ ਦਿਟ੍ਠਿਤਮਂ ਕਿਲੇਸਤਮਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਤਮਂ ਅਨ੍ਧਕਰਣਂ ਅਚਕ੍ਖੁਕਰਣਂ ਅਞ੍ਞਾਣਕਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਿਕਂ વਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਕਂ ਅਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਂ ਨੁਦਿ ਪਨੁਦਿ ਪਜਹਿ વਿਨੋਦੇਸਿ ਆਸੀਨੋਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਗવਾ ਪਾਸਾਣਕੇ ਚੇਤਿਯੇਤਿ – ਆਸੀਨੋ
ਨਗਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸੇ ਆਸੀਨਂ, ਮੁਨਿਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਾਰਗੁਂ।
ਸਾવਕਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਿ, ਤੇવਿਜ੍ਜਾ ਮਚ੍ਚੁਹਾਯਿਨੋਤਿ॥
ਏવਮ੍ਪਿ ਭਗવਾ ਆਸੀਨੋ…ਪੇ॰… ਅਥ વਾ, ਭਗવਾ ਸਬ੍ਬੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਆਸੀਨੋ ਸੋ વੁਤ੍ਥવਾਸੋ ਚਿਣ੍ਣਚਰਣੋ…ਪੇ॰… ਜਾਤਿਮਰਣਸਂਸਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਬ੍ਭવੋਤਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਭਗવਾ ਆਸੀਨੋਤਿ – ਏਕੋ ਤਮੋਨੁਦਾਸੀਨੋ।
ਜੁਤਿਮਾ ਸੋ ਪਭਙ੍ਕਰੋਤਿ। ਜੁਤਿਮਾਤਿ ਜੁਤਿਮਾ ਮਤਿਮਾ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪਞ੍ਞવਾ ਬੁਦ੍ਧਿਮਾ ਞਾਣੀ વਿਭਾવੀ ਮੇਧਾવੀ। ਪਭਙ੍ਕਰੋਤਿ ਪਭਙ੍ਕਰੋ ਆਲੋਕਕਰੋ ਓਭਾਸਕਰੋ ਦੀਪਙ੍ਕਰੋ ਪਦੀਪਕਰੋ ਉਜ੍ਜੋਤਕਰੋ ਪਜ੍ਜੋਤਕਰੋਤਿ – ਜੁਤਿਮਾ ਸੋ ਪਭਙ੍ਕਰੋ।
ਗੋਤਮੋ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣੋਤਿ ਗੋਤਮੋ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣੋ ਞਾਣਪਞ੍ਞਾਣੋ ਪਞ੍ਞਾਧਜੋ ਪਞ੍ਞਾਕੇਤੁ ਪਞ੍ਞਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ વਿਚਯਬਹੁਲੋ ਪવਿਚਯਬਹੁਲੋ ਓਕ੍ਖਾਯਨਬਹੁਲੋ ਸਮੋਕ੍ਖਾਯਨਧਮ੍ਮੋ વਿਭੂਤવਿਹਾਰੀ ਤਚ੍ਚਰਿਤੋ ਤਬ੍ਬਹੁਲੋ ਤਗ੍ਗਰੁਕੋ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨੋ ਤਪ੍ਪੋਣੋ ਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰੋ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਤਦਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ।
ਧਜੋ ਰਥਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਣਂ, ਧੂਮੋ
ਰਾਜਾ ਰਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਣਂ, ਭਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਣਮਿਤ੍ਥਿਯਾਤਿ॥
ਏવਮੇવ
ਗੋਤਮੋ ਭੂਰਿਮੇਧਸੋਤਿ ਭੂਰਿ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਥવੀ। ਭਗવਾ ਤਾਯ ਪਥવਿਸਮਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ વਿਪੁਲਾਯ વਿਤ੍ਥਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਮੇਧਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਞ੍ਞਾ। ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ॰… ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਭਗવਾ ਇਮਾਯ ਮੇਧਾਯ ਉਪੇਤੋ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮੁਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਸੁਮੇਧਸੋਤਿ
‘‘ਏਕੋ ਤਮੋਨੁਦਾਸੀਨੋ, ਜੁਤਿਮਾ ਸੋ ਪਭਙ੍ਕਰੋ।
ਗੋਤਮੋ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣੋ, ਗੋਤਮੋ ਭੂਰਿਮੇਧਸੋ’’ਤਿ॥
੧੦੮.
ਯੋ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਮਕਾਲਿਕਂ।
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਮਨੀਤਿਕਂ, ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚਿ॥
ਯੋ ਮੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸੇਸੀਤਿ। ਯੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਭਗવਾ ਸਯਮ੍ਭੂ ਅਨਾਚਰਿਯਕੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਾਮਂ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਬਲੇਸੁ ਚ વਸੀਭਾવਂ। ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸੀਤਿ। ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇવਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ…ਪੇ॰… ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਨਿਞ੍ਚ
ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਮਕਾਲਿਕਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਅਕਾਲਿਕਂ ਏਹਿਪਸ੍ਸਿਕਂ ਓਪਨੇਯ੍ਯਿਕਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ વਿਞ੍ਞੂਹੀਤਿ – ਏવਂ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ। ਅਥ વਾ, ਯੋ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤੇવ ਫਲਂ વਿਨ੍ਦਤਿ ਪਟਿਲਭਤੀਤਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ। ਅਕਾਲਿਕਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਕਾਲਿਕਂ ਧਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ ਕਾਲਂ ਆਗਮੇਨ੍ਤਿ, ਨੇવਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ। ਯੋ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਮਨੀਤਿਕਨ੍ਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ। ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਂ ਰਾਗਕ੍ਖਯਂ ਦੋਸਕ੍ਖਯਂ ਮੋਹਕ੍ਖਯਂ ਗਤਿਕ੍ਖਯਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਯਂ ਭવਕ੍ਖਯਂ ਸਂਸਾਰਕ੍ਖਯਂ વਟ੍ਟਕ੍ਖਯਂ। ਅਨੀਤਿਕਨ੍ਤਿ ਈਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚ। ਈਤਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਈਤਿવੂਪਸਮਂ ਈਤਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਈਤਿਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਮਨੀਤਿਕਂ।
ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚੀਤਿ। ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ। ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾਤਿ ਉਪਮਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਪਨਿਧਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਦਿਸਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਟਿਭਾਗੋ ਨਤ੍ਥਿ ਕ੍વਚੀਤਿ ਕ੍વਚਿ ਕਿਮ੍ਹਿਚਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾਤਿ – ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚਿ। ਤੇਨਾਹ ਥੇਰੋ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ –
‘‘ਯੋ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਮਕਾਲਿਕਂ।
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਮਨੀਤਿਕਂ, ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚੀ’’ਤਿ॥
੧੦੯.
ਕਿਂ ਨੁ ਤਮ੍ਹਾ વਿਪ੍ਪવਸਿ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਮਪਿ ਪਿਙ੍ਗਿਯ।
ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣਾ, ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਮੇਧਸਾ॥
ਕਿਂ ਨੁ ਤਮ੍ਹਾ વਿਪ੍ਪવਸੀਤਿ ਕਿਂ ਨੁ ਬੁਦ੍ਧਮ੍ਹਾ વਿਪ੍ਪવਸਿ ਅਪੇਸਿ ਅਪਗਚ੍ਛਿ
ਮੁਹੁਤ੍ਤਮਪਿ ਪਿਙ੍ਗਿਯਾਤਿ ਮੁਹੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਖਣਮ੍ਪਿ ਲਯਮ੍ਪਿ વਯਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਮ੍ਪੀਤਿ – ਮੁਹੁਤ੍ਤਮਪਿ। ਪਿਙ੍ਗਿਯਾਤਿ ਬਾવਰੀ ਤਂ ਨਤ੍ਤਾਰਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ।
ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣਾਤਿ ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣਾ ਞਾਣਪਞ੍ਞਾਣਾ ਪਞ੍ਞਾਧਜਾ ਪਞ੍ਞਾਕੇਤੁਮ੍ਹਾ ਪਞ੍ਞਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਮ੍ਹਾ વਿਚਯਬਹੁਲਾ ਪવਿਚਯਬਹੁਲਾ ਓਕ੍ਖਾਯਨਬਹੁਲਾ ਸਮੋਕ੍ਖਾਯਨਧਮ੍ਮਾ વਿਭੂਤવਿਹਾਰਿਮ੍ਹਾ ਤਚ੍ਚਰਿਤਾ ਤਬ੍ਬਹੁਲਾ ਤਗ੍ਗਰੁਕਾ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਾ ਤਪ੍ਪੋਣਾ ਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤਦਧਿਪਤੇਯ੍ਯਮ੍ਹਾਤਿ – ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣਾ।
ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਮੇਧਸਾਤਿ ਭੂਰਿ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਥવੀ। ਭਗવਾ ਤਾਯ
‘‘ਕਿਂਨੁ ਤਮ੍ਹਾ વਿਪ੍ਪવਸਿ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਮਪਿ ਪਿਙ੍ਗਿਯ।
ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣਾ, ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਮੇਧਸਾ’’ਤਿ॥
੧੧੦.
ਯੋ ਤੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਮਕਾਲਿਕਂ।
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਮਨੀਤਿਕਂ, ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚਿ॥
ਯੋ ਤੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸੀਤਿ ਯੋ ਸੋ ਭਗવਾ…ਪੇ॰… ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਬਲੇਸੁ ਚ વਸੀਭਾવਂ। ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸੀਤਿ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ…ਪੇ॰… ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਨਿਞ੍ਚ ਪਟਿਪਦਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ ਦੇਸੇਸਿ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ વਿવਰਿ વਿਭਜਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਅਕਾਸਿ ਪਕਾਸੇਸੀਤਿ – ਯੋ ਤੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ।
ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਮਕਾਲਿਕਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਅਕਾਲਿਕਂ ਏਹਿਪਸ੍ਸਿਕਂ ਓਪਨੇਯ੍ਯਿਕਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ વਿਞ੍ਞੂਹੀਤਿ – ਏવਂ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ। ਅਥ વਾ, ਯੋ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤੇવ ਫਲਂ વਿਨ੍ਦਤਿ ਪਟਿਲਭਤੀਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ। ਅਕਾਲਿਕਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਕਾਲਿਕਂ ਧਨਂ ਦਤ੍વਾ
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਮਨੀਤਿਕਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ। ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਂ ਰਾਗਕ੍ਖਯਂ ਦੋਸਕ੍ਖਯਂ ਮੋਹਕ੍ਖਯਂ ਗਤਿਕ੍ਖਯਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਯਂ ਭવਕ੍ਖਯਂ ਸਂਸਾਰਕ੍ਖਯਂ વਟ੍ਟਕ੍ਖਯਂ। ਅਨੀਤਿਕਨ੍ਤਿ ਈਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚ। ਈਤਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਈਤਿવੂਪਸਮਂ ਈਤਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਈਤਿਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਮਨੀਤਿਕਂ।
ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚੀਤਿ। ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ। ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾਤਿ ਉਪਮਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਪਨਿਧਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਦਿਸਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਟਿਭਾਗੋ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਸਤਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤਿ। ਕ੍વਚੀਤਿ ਕ੍વਚਿ ਕਿਮ੍ਹਿਚਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾਤਿ – ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚਿ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
‘‘ਯੋ ਤੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਮਕਾਲਿਕਂ।
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਮਨੀਤਿਕਂ, ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚੀ’’ਤਿ॥
੧੧੧.
ਨਾਹਂ ਤਮ੍ਹਾ વਿਪ੍ਪવਸਾਮਿ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਮਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ।
ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣਾ, ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਮੇਧਸਾ॥
ਨਾਹਂ ਤਮ੍ਹਾ વਿਪ੍ਪવਸਾਮੀਤਿ ਨਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧਮ੍ਹਾ વਿਪ੍ਪવਸਾਮਿ ਅਪੇਮਿ ਅਪਗਚ੍ਛਾਮਿ વਿਨਾ ਹੋਮੀਤਿ – ਨਾਹਂ ਤਮ੍ਹਾ વਿਪ੍ਪવਸਾਮਿ।
ਮੁਹੁਤ੍ਤਮਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਮੁਹੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਖਣਮ੍ਪਿ ਲਯਮ੍ਪਿ વਯਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਮ੍ਪੀਤਿ ਮੁਹੁਤ੍ਤਮਪਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਗਾਰવੇਨ ਮਾਤੁਲਂ ਆਲਪਤਿ।
ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣਾਤਿ ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣਾ ਞਾਣਪਞ੍ਞਾਣਾ ਪਞ੍ਞਾਧਜਾ ਪਞ੍ਞਾਕੇਤੁਮ੍ਹਾ ਪਞ੍ਞਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਮ੍ਹਾ વਿਚਯਬਹੁਲਾ ਪવਿਚਯਬਹੁਲਾ ਓਕ੍ਖਾਯਨਬਹੁਲਾ ਸਮੋਕ੍ਖਾਯਨਧਮ੍ਮਾ વਿਭੂਤવਿਹਾਰਿਮ੍ਹਾ ਤਚ੍ਚਰਿਤਾ ਤਬ੍ਬਹੁਲਾ ਤਗ੍ਗਰੁਕਾ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਾ ਤਪ੍ਪੋਣਾ ਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤਦਧਿਪਤੇਯ੍ਯਮ੍ਹਾਤਿ – ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣਾ।
ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਮੇਧਸਾਤਿ ਭੂਰਿ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਥવੀ। ਭਗવਾ ਤਾਯ ਪਥવਿਸਮਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ વਿਪੁਲਾਯ વਿਤ੍ਥਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਮੇਧਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਞ੍ਞਾ। ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ॰… ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਭਗવਾ ਇਮਾਯ ਮੇਧਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਉਪੇਤੋ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮੁਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਸੁਮੇਧਸੋਤਿ – ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਮੇਧਸਾ। ਤੇਨਾਹ ਥੇਰੋ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ –
‘‘ਨਾਹਂ
ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣਾ, ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਮੇਧਸਾ’’ਤਿ॥
੧੧੨.
ਯੋ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਮਕਾਲਿਕਂ।
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਮਨੀਤਿਕਂ ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚਿ॥
ਯੋ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸੀਤਿ ਯੋ ਸੋ ਭਗવਾ ਸਯਮ੍ਭੂ ਅਨਾਚਰਿਯਕੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਾਮਂ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਬਲੇਸੁ ਚ વਸੀਭਾવਂ। ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸੀਤਿ। ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇવਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਨਿਞ੍ਚ ਪਟਿਪਦਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ ਦੇਸੇਸਿ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ વਿવਰਿ વਿਭਜਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਅਕਾਸਿ ਪਕਾਸੇਸੀਤਿ – ਯੋ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ।
ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਮਕਾਲਿਕਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਅਕਾਲਿਕਂ ਏਹਿਪਸ੍ਸਿਕਂ ਓਪਨੇਯ੍ਯਿਕਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ વਿਞ੍ਞੂਹੀਤਿ, ਏવਂ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ। ਅਥ વਾ, ਯੋ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤੇવ ਫਲਂ વਿਨ੍ਦਤਿ ਪਟਿਲਭਤੀਤਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ। ਅਕਾਲਿਕਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਕਾਲਿਕਂ ਧਨਂ ਦਤ੍વਾ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਕਾਲਂ ਆਗਮੇਨ੍ਤਿ, ਨੇવਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ। ਯੋ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤੇવ ਫਲਂ વਿਨ੍ਦਤਿ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਨ ਪਰਤ੍ਥ ਨ ਪਰਲੋਕੇ, ਏવਂ ਅਕਾਲਿਕਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਮਕਾਲਿਕਂ।
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਮਨੀਤਿਕਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ। ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਂ ਰਾਗਕ੍ਖਯਂ ਦੋਸਕ੍ਖਯਂ ਮੋਹਕ੍ਖਯਂ ਗਤਿਕ੍ਖਯਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਯਂ ਭવਕ੍ਖਯਂ ਸਂਸਾਰਕ੍ਖਯਂ વਟ੍ਟਕ੍ਖਯਂ। ਅਨੀਤਿਕਨ੍ਤਿ ਈਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚ। ਈਤਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਈਤਿવੂਪਸਮਂ ਈਤਿਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਮਨੀਤਿਕਂ।
ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚੀਤਿ। ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ। ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾਤਿ ਉਪਮਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਪਨਿਧਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਦਿਸਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਟਿਭਾਗੋ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਅਤ੍ਥਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤਿ। ਕ੍વਚੀਤਿ ਕ੍વਚਿ ਕਿਮ੍ਹਿਚਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾਤਿ – ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚਿ। ਤੇਨਾਹ ਥੇਰੋ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ –
‘‘ਯੋ
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਮਨੀਤਿਕਂ, ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚੀ’’ਤਿ॥
੧੧੩.
ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਨਂ ਮਨਸਾ ਚਕ੍ਖੁਨਾવ, ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ।
ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ વਿવਸੇਮਿ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਤੇਨੇવ ਮਞ੍ਞਾਮਿ ਅવਿਪ੍ਪવਾਸਂ॥
ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਨਂ ਮਨਸਾ ਚਕ੍ਖੁਨਾવਾਤਿ ਯਥਾ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਆਲੋਕੇ ਰੂਪਗਤਾਨਿ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਦਕ੍ਖੇਯ੍ਯ ਓਲੋਕੇਯ੍ਯ ਨਿਜ੍ਝਾਯੇਯ੍ਯ
ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਤਿ ਰਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਦਿવਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਂ ਮਨਸਾ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਤਿ – ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ।
ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ વਿવਸੇਮਿ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ। ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋਤਿ ਕਾਯੇਨ વਾ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ, વਾਚਾਯ વਾ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ વਾ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ, ਅਨ੍વਤ੍ਥਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ વਾ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ વਾ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸਕ੍ਕਾਰਮਾਨੋ ਗਰੁਕਾਰਮਾਨੋ ਮਾਨਯਮਾਨੋ ਪੂਜਯਮਾਨੋ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ વਿવਸੇਮਿ ਅਤਿਨਾਮੇਮਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮੇਮੀਤਿ – ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ વਿવਸੇਮਿ ਰਤ੍ਤਿਂ।
ਤੇਨੇવ ਮਞ੍ਞਾਮਿ ਅવਿਪ੍ਪવਾਸਨ੍ਤਿ ਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯਾ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਅવਿਪ੍ਪવਾਸੋਤਿ ਤਂ ਮਞ੍ਞਾਮਿ, ਅવਿਪ੍ਪવੁਟ੍ਠੋਤਿ ਤਂ ਮਞ੍ਞਾਮਿ ਜਾਨਾਮਿ। ਏવਂ ਜਾਨਾਮਿ ਏવਂ ਆਜਾਨਾਮਿ ਏવਂ વਿਜਾਨਾਮਿ ਏવਂ ਪਟਿવਿਜਾਨਾਮਿ ਏવਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਾਮੀਤਿ – ਤੇਨੇવ ਮਞ੍ਞਾਮਿ ਅવਿਪ੍ਪવਾਸਂ। ਤੇਨਾਹ ਥੇਰੋ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ –
‘‘ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਨਂ ਮਨਸਾ ਚਕ੍ਖੁਨਾવ, ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ।
ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ વਿવਸੇਮਿ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਤੇਨੇવ ਮਞ੍ਞਾਮਿ ਅવਿਪ੍ਪવਾਸ’’ਨ੍ਤਿ॥
੧੧੪.
ਸਦ੍ਧਾ ਚ ਪੀਤਿ ਚ ਮਨੋ ਸਤਿ ਚ, ਨਾਪੇਨ੍ਤਿਮੇ ਗੋਤਮਸਾਸਨਮ੍ਹਾ।
ਯਂ ਯਂ ਦਿਸਂ વਜਤਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ, ਸ ਤੇਨ ਤੇਨੇવ ਨਤੋਹਮਸ੍ਮਿ॥
ਸਦ੍ਧਾ ਚ ਪੀਤਿ ਚ ਮਨੋ ਸਤਿ ਚਾਤਿ। ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਯਾ ਚ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਸਦ੍ਧਾ ਸਦ੍ਦਹਨਾ ਪੀਤੀਤਿ ਯਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪੀਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਮਨੋਤਿ ਯਞ੍ਚ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ। ਸਤੀਤਿ ਯਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਸਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਤੀਤਿ – ਸਦ੍ਧਾ ਚ ਪੀਤਿ ਚ ਮਨੋ ਸਤਿ ਚ।
ਨਾਪੇਨ੍ਤਿਮੇ ਗੋਤਮਸਾਸਨਮ੍ਹਾਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਗੋਤਮਸਾਸਨਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਾ ਜਿਨਸਾਸਨਾ ਤਥਾਗਤਸਾਸਨਾ ਅਰਹਨ੍ਤਸਾਸਨਾ ਨਾਪੇਨ੍ਤਿ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਨ વਿਜਹਨ੍ਤਿ ਨ વਿਨਾਸੇਨ੍ਤੀਤਿ – ਨਾਪੇਨ੍ਤਿਮੇ ਗੋਤਮਸਾਸਨਮ੍ਹਾ।
ਯਂ ਯਂ ਦਿਸਂ વਜਤਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋਤਿ। ਯਂ ਯਂ ਦਿਸਨ੍ਤਿ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ વਾ ਦਿਸਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ વਾ ਦਿਸਂ ਦਕ੍ਖਿਣਂ વਾ ਦਿਸਂ ਉਤ੍ਤਰਂ વਾ ਦਿਸਂ વਜਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ ਕਮਤਿ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ। ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋਤਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞੋ ਪੁਥੁਪਞ੍ਞੋ ਹਾਸਪਞ੍ਞੋ ਜવਨਪਞ੍ਞੋ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਞ੍ਞੋ
ਸ ਤੇਨ ਤੇਨੇવ ਨਤੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਸੋ ਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਤੇਨ ਤੇਨੇવ ਨਤੋ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨੋ ਤਪ੍ਪੋਣੋ ਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰੋ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਤਦਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋਤਿ – ਸ ਤੇਨ ਤੇਨੇવ ਨਤੋਹਮਸ੍ਮਿ। ਤੇਨਾਹ ਥੇਰੋ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ –
‘‘ਸਦ੍ਧਾ
ਯਂ ਯਂ ਦਿਸਂ વਜਤਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ, ਸ ਤੇਨ ਤੇਨੇવ ਨਤੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ॥
੧੧੫.
ਜਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਮੇ ਦੁਬ੍ਬਲਥਾਮਕਸ੍ਸ, ਤੇਨੇવ ਕਾਯੋ ਨ ਪਲੇਤਿ ਤਤ੍ਥ।
ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਯਨ੍ਤਾਯ વਜਾਮਿ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਮਨੋ ਹਿ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋ॥
ਜਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਮੇ ਦੁਬ੍ਬਲਥਾਮਕਸ੍ਸਾਤਿ ਜਿਣ੍ਣਸ੍ਸ વੁਡ੍ਢਸ੍ਸ ਮਹਲ੍ਲਕਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧਗਤਸ੍ਸ વਯੋਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ। ਦੁਬ੍ਬਲਥਾਮਕਸ੍ਸਾਤਿ ਦੁਬ੍ਬਲਥਾਮਕਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਥਾਮਕਸ੍ਸ ਪਰਿਤ੍ਤਥਾਮਕਸ੍ਸਾਤਿ – ਜਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਮੇ ਦੁਬ੍ਬਲਥਾਮਕਸ੍ਸ।
ਤੇਨੇવ ਕਾਯੋ ਨ ਪਲੇਤਿ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਕਾਯੋ ਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਤੇਨ ਨ ਪਲੇਤਿ ਨ વਜਤਿ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਤੀਤਿ – ਤੇਨੇવ ਕਾਯੋ ਨ ਪਲੇਤਿ ਤਤ੍ਥ।
ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਯਨ੍ਤਾਯ વਜਾਮਿ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਗਮਨੇਨ વਿਤਕ੍ਕਗਮਨੇਨ ਞਾਣਗਮਨੇਨ ਪਞ੍ਞਾਗਮਨੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿਗਮਨੇਨ વਜਾਮਿ ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਾਮੀਤਿ – ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਯਨ੍ਤਾਯ વਜਾਮਿ ਨਿਚ੍ਚਂ।
ਮਨੋ ਹਿ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ। ਮਨੋਤਿ ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ। ਮਨੋ ਹਿ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਮਨੋ ਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋ ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਸਂਯੁਤ੍ਤੋਤਿ – ਮਨੋ ਹਿ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋ। ਤੇਨਾਹ ਥੇਰੋ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ –
‘‘ਜਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਮੇ ਦੁਬ੍ਬਲਥਾਮਕਸ੍ਸ, ਤੇਨੇવ ਕਾਯੋ ਨ ਪਲੇਤਿ ਤਤ੍ਥ।
ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਯਨ੍ਤਾਯ વਜਾਮਿ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਮਨੋ ਹਿ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ॥
੧੧੬.
ਪਙ੍ਕੇ ਸਯਾਨੋ ਪਰਿਫਨ੍ਦਮਾਨੋ, ਦੀਪਾ ਦੀਪਂ ਉਪਲ੍ਲવਿਂ।
ਅਥਦ੍ਦਸਾਸਿਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਓਘਤਿਣ੍ਣਮਨਾਸવਂ॥
ਪਙ੍ਕੇ ਸਯਾਨੋ ਪਰਿਫਨ੍ਦਮਾਨੋਤਿ। ਪਙ੍ਕੇ ਸਯਾਨੋਤਿ ਕਾਮਪਙ੍ਕੇ ਕਾਮਕਦ੍ਦਮੇ ਕਾਮਕਿਲੇਸੇ ਕਾਮਬਲ਼ਿਸੇ ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹੇ ਕਾਮਪਲਿਬੋਧੇ ਸੇਮਾਨੋ ਸਯਮਾਨੋ વਸਮਾਨੋ ਆવਸਮਾਨੋ ਪਰਿવਸਮਾਨੋ ਪਰਿਫਨ੍ਦਮਾਨੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਫਨ੍ਦਨਾਯ ਫਨ੍ਦਮਾਨੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਫਨ੍ਦਨਾਯ ਫਨ੍ਦਮਾਨੋ
ਦੀਪਾ ਦੀਪਂ ਉਪਲ੍ਲવਿਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਤੋ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਂ ਗਣਤੋ ਗਣਂ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਟਿਪਦਾਯ ਪਟਿਪਦਂ ਮਗ੍ਗਤੋ ਮਗ੍ਗਂ ਪਲ੍ਲવਿਂ ਉਪਲ੍ਲવਿਂ ਸਮ੍ਪਲ੍ਲવਿਨ੍ਤਿ – ਦੀਪਾ ਦੀਪਂ ਉਪਲ੍ਲવਿਂ।
ਅਥਦ੍ਦਸਾਸਿਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ। ਅਥਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ ਪਦਸਂਸਗ੍ਗੋ ਪਦਪਾਰਿਪੂਰੀ ਅਕ੍ਖਰਸਮવਾਯੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾ ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ – ਅਥਾਤਿ। ਅਦ੍ਦਸਾਸਿਨ੍ਤਿ ਅਦ੍ਦਸਂ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ ਅਪਸ੍ਸਿਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਂ। ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਭਗવਾ ਸਯਮ੍ਭੂ ਅਨਾਚਰਿਯਕੋ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ – ਅਥਦ੍ਦਸਾਸਿਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ।
ਓਘਤਿਣ੍ਣਮਨਾਸવਨ੍ਤਿ। ਓਘਤਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਭਗવਾ ਕਾਮੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣੋ, ਭવੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣੋ, ਦਿਟ੍ਠੋਘਂ ਅਨਾਸવਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸવਾ – ਕਾਮਾਸવੋ, ਭવਾਸવੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ। ਤੇ ਆਸવਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ
‘‘ਪਙ੍ਕੇ ਸਯਾਨੋ ਪਰਿਫਨ੍ਦਮਾਨੋ, ਦੀਪਾ ਦੀਪਂ ਉਪਲ੍ਲવਿਂ।
ਅਥਦ੍ਦਸਾਸਿਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਓਘਤਿਣ੍ਣਮਨਾਸવ’’ਨ੍ਤਿ॥
੧੧੭.
ਯਥਾ ਅਹੂ વਕ੍ਕਲਿ ਮੁਤ੍ਤਸਦ੍ਧੋ, ਭਦ੍ਰਾવੁਧੋ ਆਲ਼વਿਗੋਤਮੋ ਚ।
ਏવਮੇવ ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਪਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਸਦ੍ਧਂ, ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ ਤ੍વਂ ਪਿਙ੍ਗਿਯ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਪਾਰਂ॥
ਯਥਾ ਅਹੂ વਕ੍ਕਲਿ ਮੁਤ੍ਤਸਦ੍ਧੋ, ਭਦ੍ਰਾવੁਧੋ ਆਲ਼વਿਗੋਤਮੋ ਚਾਤਿ ਯਥਾ વਕ੍ਕਲਿਤ੍ਥੇਰੋ
ਏવਮੇવ ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਪਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਸਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਏવਮੇવ ਤ੍વਂ ਸਦ੍ਧਂ ਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਪਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਸਮ੍ਪਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਅਧਿਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਓਕਪ੍ਪੇਹਿ। ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਧਂ ਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਪਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਸਮ੍ਪਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਅਧਿਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਓਕਪ੍ਪੇਹਿ। ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਧਂ ਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਪਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਸਮ੍ਪਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਅਧਿਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਓਕਪ੍ਪੇਹਿ… ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਧਂ ਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਪਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ, ਸਮ੍ਪਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਅਧਿਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਓਕਪ੍ਪੇਹੀਤਿ – ਏવਮੇવ ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਪਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਸਦ੍ਧਂ।
ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ ਤ੍વਂ ਪਿਙ੍ਗਿਯ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਪਾਰਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਂ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚ। ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਪਾਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਯੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ વਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ ਤ੍વਂ ਪਿਙ੍ਗਿਯ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਪਾਰਨ੍ਤਿ ਤ੍વਂ ਪਾਰਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ, ਪਾਰਂ ਅਧਿਗਮਿਸ੍ਸਸਿ, ਪਾਰਂ ਫਸ੍ਸਿਸ੍ਸਸਿ, ਪਾਰਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਸੀਤਿ – ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ ਤ੍વਂ ਪਿਙ੍ਗਿਯ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਪਾਰਂ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
‘‘ਯਥਾ ਅਹੂ વਕ੍ਕਲਿ ਮੁਤ੍ਤਸਦ੍ਧੋ, ਭਦ੍ਰਾવੁਧੋ ਆਲ਼વਿਗੋਤਮੋ ਚ।
ਏવਮੇવ ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਪਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ ਸਦ੍ਧਂ,
ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ
੧੧੮.
ਏਸ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਸੀਦਾਮਿ, ਸੁਤ੍વਾਨ ਮੁਨਿਨੋ વਚੋ।
વਿવਟਚ੍ਛਦੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਖਿਲੋ ਪਟਿਭਾਨવਾ ॥
ਏਸ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਸੀਦਾਮੀਤਿ ਏਸ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਸੀਦਾਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਸਦ੍ਦਹਾਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਕਪ੍ਪੇਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਾਮਿ; ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਸੀਦਾਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਸਦ੍ਦਹਾਮਿ
ਸੁਤ੍વਾਨ ਮੁਨਿਨੋ વਚੋਤਿ। ਮੁਨੀਤਿ ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਗਜਾਲਮਤਿਚ੍ਚ ਸੋ ਮੁਨਿ। ਸੁਤ੍વਾਨ ਮੁਨਿਨੋ વਚੋਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ વਚਨਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ ਦੇਸਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤ੍વਾਨ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਨ ਉਪਧਾਰਯਿਤ੍વਾਨ ਉਪਲਕ੍ਖਯਿਤ੍વਾਨਾਤਿ – ਸੁਤ੍વਾਨ ਮੁਨਿਨੋ વਚੋ।
વਿવਟਚ੍ਛਦੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ। ਛਦਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਛਦਨਾਨਿ – ਤਣ੍ਹਾਛਦਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਛਦਨਂ, ਕਿਲੇਸਛਦਨਂ, ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਛਦਨਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾਛਦਨਂ। ਤਾਨਿ ਛਦਨਾਨਿ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ વਿવਟਾਨਿ વਿਦ੍ਧਂਸਿਤਾਨਿ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਨਿ વੂਪਸਨ੍ਤਾਨਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾਨਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ વਿવਟਚ੍ਛਦੋ। ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਭਗવਾ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ – વਿવਟਚ੍ਛਦੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ।
ਅਖਿਲੋ ਪਟਿਭਾਨવਾਤਿ। ਅਖਿਲੋਤਿ ਰਾਗੋ ਖਿਲੋ, ਦੋਸੋ ਖਿਲੋ, ਮੋਹੋ ਖਿਲੋ, ਕੋਧੋ ਖਿਲੋ, ਉਪਨਾਹੋ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਖਿਲਾ। ਤੇ ਖਿਲਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਤਸ੍ਮਾ
ਪਟਿਭਾਨવਾਤਿ ਤਯੋ ਪਟਿਭਾਨવਨ੍ਤੋ – ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਪਟਿਭਾਨવਾ, ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਪਟਿਭਾਨવਾ, ਅਧਿਗਮਪਟਿਭਾਨવਾ। ਕਤਮੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪਟਿਭਾਨવਾ? ਇਧੇਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ
ਕਤਮੋ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਪਟਿਭਾਨવਾ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਹੋਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਚ ਞਾਯੇ ਚ ਲਕ੍ਖਣੇ ਚ ਕਾਰਣੇ ਚ ਠਾਨਾਠਾਨੇ ਚ। ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਟਿਭਾਤਿ – ਅਯਂ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਪਟਿਭਾਨવਾ।
ਕਤਮੋ
‘‘ਏਸ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਸੀਦਾਮਿ, ਸੁਤ੍વਾਨ ਮੁਨਿਨੋ વਚੋ।
વਿવਟਚ੍ਛਦੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਖਿਲੋ ਪਟਿਭਾਨવਾ’’ਤਿ॥
੧੧੯.
ਅਧਿਦੇવੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਸਬ੍ਬਂ વੇਦਿ ਪਰੋਪਰਂ ।
ਪਞ੍ਹਾਨਨ੍ਤਕਰੋ ਸਤ੍ਥਾ, ਕਙ੍ਖੀਨਂ ਪਟਿਜਾਨਤਂ॥
ਅਧਿਦੇવੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ। ਦੇવਾਤਿ ਤਯੋ ਦੇવਾ – ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇવਾ
ਸਬ੍ਬਂ વੇਦਿ ਪਰੋਪਰਨ੍ਤਿ ਭਗવਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰੇਸਞ੍ਚ ਅਧਿਦੇવਕਰੇ ਧਮ੍ਮੇ વੇਦਿ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਅਫਸ੍ਸਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿ। ਕਤਮੇ ਅਤ੍ਤਨੋ
ਕਤਮੇ ਪਰੇਸਂ ਅਧਿਦੇવਕਰਾ ਧਮ੍ਮਾ? ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ…ਪੇ॰… ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ। ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਪਰੇਸਂ ਅਧਿਦੇવਕਰਾ ਧਮ੍ਮਾ। ਏવਂ ਭਗવਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰੇਸਞ੍ਚ ਅਧਿਦੇવਕਰੇ ਧਮ੍ਮੇ વੇਦਿ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਅਫਸ੍ਸਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਂ વੇਦਿ ਪਰੋਪਰਂ।
ਪਞ੍ਹਾਨਨ੍ਤਕਰੋ ਸਤ੍ਥਾਤਿ ਭਗવਾ ਪਾਰਾਯਨਿਕਪਞ੍ਹਾਨਂ ਅਨ੍ਤਕਰੋ ਪਰਿਯਨ੍ਤਕਰੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਰੋ ਪਰਿવਟੁਮਕਰੋ; ਸਭਿਯਪਞ੍ਹਾਨਂ ਸਤ੍ਥਾਤਿ ਭਗવਾ ਸਤ੍ਥવਾਹੋ। ਯਥਾ ਸਤ੍ਥવਾਹੋ ਸਤ੍ਥੇ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਤਾਰੇਤਿ, ਚੋਰਕਨ੍ਤਾਰਂ ਤਾਰੇਤਿ, વਾਲ਼ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਤਾਰੇਤਿ, ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਕਨ੍ਤਾਰਂ ਤਾਰੇਤਿ, ਨਿਰੁਦਕਕਨ੍ਤਾਰਂ ਤਾਰੇਤਿ ਉਤ੍ਤਾਰੇਤਿ ਨਿਤ੍ਥਾਰੇਤਿ
ਅਥ વਾ, ਭਗવਾ ਨੇਤਾ વਿਨੇਤਾ ਅਨੁਨੇਤਾ ਪਞ੍ਞਪੇਤਾ ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਤਾ ਪੇਕ੍ਖਤਾ ਪਸਾਦੇਤਾਤਿ, ਏવਂ ਭਗવਾ ਸਤ੍ਥવਾਹੋ। ਅਥ વਾ, ਭਗવਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ
ਕਙ੍ਖੀਨਂ ਪਟਿਜਾਨਤਨ੍ਤਿ ਸਕਙ੍ਖਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਲ੍ਲੇਖਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਿਲ੍ਲੇਖਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਿਦ੍વੇਲ਼ਹਕਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸવਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਰਾਗਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ વੀਤਰਾਗਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਦੋਸਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ વੀਤਦੋਸਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਮੋਹਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ વੀਤਮੋਹਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਕਿਲੇਸਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ – ਕਙ੍ਖੀਨਂ ਪਟਿਜਾਨਤਂ। ਤੇਨਾਹ ਥੇਰੋ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ –
‘‘ਅਧਿਦੇવੇ
ਪਞ੍ਹਾਨਨ੍ਤਕਰੋ ਸਤ੍ਥਾ, ਕਙ੍ਖੀਨਂ ਪਟਿਜਾਨਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
੧੨੦.
ਅਸਂਹੀਰਂ ਅਸਂਕੁਪ੍ਪਂ, ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚਿ।
ਅਦ੍ਧਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ ਮੇਤ੍ਥ ਕਙ੍ਖਾ, ਏવਂ ਮਂ ਧਾਰੇਹਿ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ॥
ਅਸਂਹੀਰਂ ਅਸਂਕੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਅਸਂਹੀਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਯੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ વਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਅਸਂਹੀਰਨ੍ਤਿ ਰਾਗੇਨ ਦੋਸੇਨ ਮੋਹੇਨ ਕੋਧੇਨ ਉਪਨਾਹੇਨ ਮਕ੍ਖੇਨ ਪਲ਼ਾਸੇਨ ਇਸ੍ਸਾਯ ਮਚ੍ਛਰਿਯੇਨ ਮਾਯਾਯ ਸਾਠੇਯ੍ਯੇਨ ਥਮ੍ਭੇਨ ਸਾਰਮ੍ਭੇਨ ਮਾਨੇਨ ਅਤਿਮਾਨੇਨ ਮਦੇਨ ਪਮਾਦੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਬ੍ਬਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬਪਰਿਲ਼ਾਹੇਹਿ ਸਬ੍ਬਾਸવੇਹਿ ਸਬ੍ਬਦਰਥੇਹਿ ਸਬ੍ਬਸਨ੍ਤਾਪੇਹਿ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਅਸਂਹਾਰਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਧੁવਂ ਸਸ੍ਸਤਂ ਅવਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ – ਅਸਂਹੀਰਂ।
ਅਸਂਕੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਅਸਂਕੁਪ੍ਪਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਯੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ…ਪੇ॰… ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ
ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚੀਤਿ। ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ। ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾਤਿ ਉਪਮਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਪਨਿਧਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਦਿਸਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਟਿਭਾਗੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਨ ਸਤਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤਿ। ਕ੍વਚੀਤਿ
ਅਦ੍ਧਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ ਮੇਤ੍ਥ ਕਙ੍ਖਾਤਿ। ਅਦ੍ਧਾਤਿ ਏਕਂਸવਚਨਂ ਨਿਸ੍ਸਂਸਯવਚਨਂ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖવਚਨਂ ਅਦ੍વੇਜ੍ਝવਚਨਂ ਅਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕવਚਨਂ ਨਿਯੋਗવਚਨਂ ਅਪਣ੍ਣਕવਚਨਂ ਅવਿਰਦ੍ਧવਚਨਂ ਅવਤ੍ਥਾਪਨવਚਨਮੇਤਂ – ਅਦ੍ਧਾਤਿ। ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਅਧਿਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਫਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ – ਅਦ੍ਧਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਨ ਮੇਤ੍ਥ ਕਙ੍ਖਾਤਿ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਕਙ੍ਖਾ ਨਤ੍ਥਿ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਂਸਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਨ ਸਤਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਪਹੀਨੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ વੂਪਸਨ੍ਤੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢੋਤਿ – ਅਦ੍ਧਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ ਮੇਤ੍ਥ ਕਙ੍ਖਾ।
ਏવਂ ਮਂ ਧਾਰੇਹਿ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਮਂ ਧਾਰੇਹੀਤਿ ਏવਂ ਮਂ ਉਪਲਕ੍ਖੇਹਿ। ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਏવਂ ਮਂ ਧਾਰੇਹਿ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤੇਨਾਹ ਥੇਰੋ ਪਿਙ੍ਗਿਯੋ –
‘‘ਅਸਂਹੀਰਂ ਅਸਂਕੁਪ੍ਪਂ, ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਮਾ ਕ੍વਚਿ।
ਅਦ੍ਧਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ ਮੇਤ੍ਥ ਕਙ੍ਖਾ, ਏવਂ ਮਂ ਧਾਰੇਹਿ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਪਾਰਾਯਨਾਨੁਗੀਤਿਗਾਥਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸਮੋ।
ਪਾਰਾਯਨવਗ੍ਗੋ ਸਮਤ੍ਤੋ।