॥ ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ॥
ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੇ
ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ
੧. ਮਹਾવਗ੍ਗੋ
ਮਾਤਿਕਾ
੧. ਸੋਤਾવਧਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
੨. ਸੁਤ੍વਾਨ ਸਂવਰੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸੀਲਮਯੇ ਞਾਣਂ।
੩. ਸਂવਰਿਤ੍વਾ ਸਮਾਦਹਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾਮਯੇ ਞਾਣਂ।
੪. ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ।
੫. ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਮਸਨੇ ਞਾਣਂ।
੬. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਞਾਣਂ।
੭. ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਪਸ੍ਸਨੇ ਞਾਣਂ।
੮. ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ।
੯. ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ।
੧੦. ਬਹਿਦ੍ਧਾ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣਂ।
੧੧. ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ।
੧੨. ਪਯੋਗਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਪਞ੍ਞਾ ਫਲੇ ਞਾਣਂ ।
੧੩. ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਛਿਨ੍ਨਮਨੁਪਸ੍ਸਨੇ (ਸ੍ਯਾ॰), ਛਿਨ੍ਨવਟ੍ਟਮਨੁਪਸ੍ਸਨੇ (ਸੀ॰ ਅਟ੍ਠ॰) ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਂ।
੧੪. ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੇ ਸਮੁਪਾਗਤੇ (ਸ੍ਯਾ॰) ਧਮ੍ਮੇ ਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣੇ ਞਾਣਂ।
੧੫. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ વਤ੍ਥੁਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ।
੧੬. ਬਹਿਦ੍ਧਾવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਗੋਚਰਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ।
੧੭. ਚਰਿਯਾવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਰਿਯਾਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ।
੧੮. ਚਤੁਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਭੂਮਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ।
੧੯. ਨવਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ।
੨੦. ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਞ੍ਞਾ ਞਾਤਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ।
੨੧. ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਞ੍ਞਾ ਤੀਰਣਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ।
੨੨. ਪਹਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ।
੨੩. ਭਾવਨਾਪਞ੍ਞਾ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ।
੨੪. ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਞ੍ਞਾ ਫਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇ ਫੁਸਨਟ੍ਠੇ (ਕ॰) ਞਾਣਂ।
੨੫. ਅਤ੍ਥਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ।
੨੬. ਧਮ੍ਮਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ।
੨੭. ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ।
੨੮. ਪਟਿਭਾਨਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਣਨਾਨਤ੍ਤੇ (ਸ੍ਯਾ॰) ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ।
੨੯. વਿਹਾਰਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਹਾਰਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ।
੩੦. ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ।
੩੧. વਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ।
੩੨. ਅવਿਕ੍ਖੇਪਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਆਸવਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਨਨ੍ਤਰਿਕਸਮਾਧਿਮ੍ਹਿ ਞਾਣਂ।
੩੩. ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਸਨ੍ਤੋ ਚ વਿਹਾਰਾਧਿਗਮੋ ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਅਰਣવਿਹਾਰੇ ਞਾਣਂ।
੩੪. ਦ੍વੀਹਿ ਬਲੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਤਯੋ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾਹਿ ਨવਹਿ ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾਹਿ વਸਿਭਾવਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਂ।
੩੫. ਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਪਰਿਯਾਦਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਞਾਣਂ।
੩੬. ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇ ਨਿਰੋਧੇ ਚ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮਸੀਸਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ।
੩੭. ਪੁਥੁਨਾਨਤ੍ਤਤੇਜਪਰਿਯਾਦਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਲ੍ਲੇਖਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ।
੩੮. ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ।
੩੯. ਨਾਨਾਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਨਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨੇ ਞਾਣਂ।
੪੦. ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕਸਙ੍ਗਹਤਾਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਪਟਿવੇਧੇ ਪਞ੍ਞਾ ਦਸ੍ਸਨવਿਸੁਦ੍ਧਿਞਾਣਂ।
੪੧. વਿਦਿਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਖਨ੍ਤਿਞਾਣਂ।
੪੨. ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਯੋਗਾਹਣੇ ਪਰਿਯੋਗਾਹਨੇ (ਸ੍ਯਾ॰) ਞਾਣਂ।
੪੩. ਸਮੋਦਹਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਦੇਸવਿਹਾਰੇ ਞਾਣਂ।
੪੪. ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ।
੪੫. ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ।
੪੬. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ।
੪੭. ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ।
੪੮. વੋਸਗ੍ਗੇ વੋਸ੍ਸਗ੍ਗੇ (ਬਹੂਸੁ) ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ।
੪੯. ਤਥਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ।
੫੦. ਕਾਯਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਏਕવવਤ੍ਥਾਨਤਾ ਸੁਖਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਲਹੁਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਇਦ੍ਧਿવਿਧੇ ਞਾਣਂ।
੫੧. વਿਤਕ੍ਕવਿਪ੍ਫਾਰવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਯੋਗਾਹਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸੋਤਧਾਤੁવਿਸੁਦ੍ਧਿਞਾਣਂ।
੫੨. ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ વਿਪ੍ਫਾਰਤ੍ਤਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਸਾਦવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤવਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਪਰਿਯੋਗਾਹਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਂ।
੫੩. ਪਚ੍ਚਯਪ੍ਪવਤ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਕਮ੍ਮવਿਪ੍ਫਾਰવਸੇਨ ਪਰਿਯੋਗਾਹਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਂ।
੫੪. ਓਭਾਸવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਂ।
੫੫. ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ વਸੀਭਾવਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਆਸવਾਨਂ ਖਯੇ ਞਾਣਂ।
੫੬. ਪਰਿਞ੍ਞਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ।
੫੭. ਪਹਾਨਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ।
੫੮. ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੋਧੇ ਞਾਣਂ।
੫੯. ਭਾવਨਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ।
੬੦. ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ।
੬੧. ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ।
੬੨. ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਞਾਣਂ।
੬੩. ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਞਾਣਂ।
੬੪. ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ।
੬੫. ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ।
੬੬. ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ।
੬੭. ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ।
੬੮. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ।
੬੯. ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਾਨੁਸਯੇ ਞਾਣਂ।
੭੦. ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰੇ ਞਾਣਂ।
੭੧. ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਂ।
੭੨. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ।
੭੩. ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ ।
ਇਮਾਨਿ ਤੇਸਤ੍ਤਤਿ ਞਾਣਾਨਿ। ਇਮੇਸਂ ਤੇਸਤ੍ਤਤਿਯਾ ਞਾਣਾਨਂ ਸਤ੍ਤਸਟ੍ਠਿ ਞਾਣਾਨਿ ਸਾવਕਸਾਧਾਰਣਾਨਿ; ਛ ਞਾਣਾਨਿ ਅਸਾਧਾਰਣਾਨਿ ਸਾવਕੇਹਿ।
ਮਾਤਿਕਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
੧. ਞਾਣਕਥਾ
੧. ਸੁਤਮਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧. ਕਥਂ ਸੋਤਾવਧਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ?
‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹਾਨਭਾਗਿਯਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਠਿਤਿਭਾਗਿਯਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਸੇਸਭਾਗਿਯਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅਰਿਯਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
੨. ਕਥਂ ‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ?
ਏਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ – ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾ। ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਦ੍વੇ ਧਾਤੁਯੋ। ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਤਿਸ੍ਸੋ ਧਾਤੁਯੋ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ। ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਪਞ੍ਚ વਿਮੁਤ੍ਤਾਯਤਨਾਨਿ। ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਛ ਅਨੁਤ੍ਤਰਿਯਾਨਿ। ਸਤ੍ਤ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਸਤ੍ਤ ਨਿਦ੍ਦਸવਤ੍ਥੂਨਿ। ਅਟ੍ਠ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਅਟ੍ਠ ਅਭਿਭਾਯਤਨਾਨਿ। ਨવ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਨવ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬવਿਹਾਰਾ। ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਦਸ ਨਿਜ੍ਜਰવਤ੍ਥੂਨਿ।
੩. ‘‘ਸਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਕਿਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ? ਚਕ੍ਖੁ ਚਕ੍ਖੁਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰), ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਰੂਪਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਯਮ੍ਪਿਦਂ ਯਮਿਦਂ (ਕ॰) ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੪.੫੨ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬੋ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਸੋਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸਦ੍ਦਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ…ਪੇ॰… ਘਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਗਨ੍ਧਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ… ਜਿવ੍ਹਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਰਸਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ… ਕਾਯੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ… ਮਨੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਯਮ੍ਪਿਦਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।’’
ਰੂਪਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; વੇਦਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸਞ੍ਞਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਚਕ੍ਖੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸੋਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਘਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਜਿવ੍ਹਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਕਾਯੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਮਨੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। ਰੂਪਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸਦ੍ਦਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਗਨ੍ਧਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਰਸਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ; ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ; ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸਦ੍ਦਸਞ੍ਞਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਗਨ੍ਧਸਞ੍ਞਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ; ਰਸਸਞ੍ਞਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਸਞ੍ਞਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਧਮ੍ਮਸਞ੍ਞਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਰੂਪਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸਦ੍ਦਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਗਨ੍ਧਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਰਸਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਧਮ੍ਮਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਗਨ੍ਧਤਣ੍ਹਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਰਸਤਣ੍ਹਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਤਣ੍ਹਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਰੂਪવਿਤਕ੍ਕੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਦ੍ਦવਿਤਕ੍ਕੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਗਨ੍ਧવਿਤਕ੍ਕੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰਸવਿਤਕ੍ਕੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬવਿਤਕ੍ਕੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਧਮ੍ਮવਿਤਕ੍ਕੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। ਰੂਪવਿਚਾਰੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਦ੍ਦવਿਚਾਰੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ; ਗਨ੍ਧવਿਚਾਰੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰਸવਿਚਾਰੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬવਿਚਾਰੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਧਮ੍ਮવਿਚਾਰੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
੪. ਪਥવੀਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਆਪੋਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; વਾਯੋਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਆਕਾਸਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; વਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ।
ਪਥવੀਕਸਿਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਆਪੋਕਸਿਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਤੇਜੋਕਸਿਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; વਾਯੋਕਸਿਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਨੀਲਕਸਿਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਪੀਤਕਸਿਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਲੋਹਿਤਕਸਿਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਓਦਾਤਕਸਿਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਆਕਾਸਕਸਿਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; વਿਞ੍ਞਾਣਕਸਿਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਕੇਸਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਲੋਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਨਖਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਦਨ੍ਤਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਤਚੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਮਂਸਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਨ੍ਹਾਰੂ ਨਹਾਰੂ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਟ੍ਠੀ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਅਟ੍ਠਿਮਞ੍ਜਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰); વਕ੍ਕਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਹਦਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਯਕਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਕਿਲੋਮਕਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਪਿਹਕਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਪਪ੍ਫਾਸਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਅਨ੍ਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਅਨ੍ਤਗੁਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਉਦਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਕਰੀਸਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਪਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸੇਮ੍ਹਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਪੁਬ੍ਬੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਲੋਹਿਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸੇਦੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਮੇਦੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਸ੍ਸੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; વਸਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਖੇਲ਼ੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਿਙ੍ਘਾਣਿਕਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਲਸਿਕਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਮੁਤ੍ਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਮਤ੍ਥਲੁਙ੍ਗਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਰੂਪਾਯਤਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਸੋਤਾਯਤਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ । ਘਾਨਾਯਤਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਗਨ੍ਧਾਯਤਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਰਸਾਯਤਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਕਾਯਾਯਤਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਮਨਾਯਤਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਚਕ੍ਖੁਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਰੂਪਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਸੋਤਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸਦ੍ਦਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਘਾਨਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਗਨ੍ਧਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਜਿવ੍ਹਾਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ; ਰਸਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਕਾਯਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਮਨੋਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ।
ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਘਾਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਜਿવ੍ਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਪੁਰਿਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਅਞ੍ਞਾਤਾવਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
੫. ਕਾਮਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਰੂਪਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਰੂਪਧਾਤੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਕਾਮਭવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਭવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ; ਅਰੂਪਭવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। ਸਞ੍ਞਾਭવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਸਞ੍ਞਾਭવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਭવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। ਏਕવੋਕਾਰਭવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਤੁવੋਕਾਰਭવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰਭવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
੬. ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ (ਸ੍ਯਾ॰) ਏવਮੀਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਮੇਤ੍ਤਾਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਕਰੁਣਾਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਮੁਦਿਤਾਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਉਪੇਕ੍ਖਾਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ।
ਅવਿਜ੍ਜਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਨਾਮਰੂਪਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਫਸ੍ਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੇਦਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਤਣ੍ਹਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਉਪਾਦਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਭવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
੭. ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਰੂਪਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਰੂਪਸਮੁਦਯੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। વੇਦਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਚਕ੍ਖੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਜਰਾਮਰਣਸਮੁਦਯੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ।
ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਪਹਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਭਾવਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। ਰੂਪਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਪਹਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਭਾવਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ… વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਪਹਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਭਾવਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਪਹਾਨਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਭਾવਨਾਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। ਰੂਪਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਪਹਾਨਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਭਾવਨਾਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ… વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਪਹਾਨਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਭਾવਨਾਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
੮. ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਛਨ੍ਦਰਾਗਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਰੂਪਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਰੂਪਸਮੁਦਯੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਸ੍ਸ ਛਨ੍ਦਰਾਗਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। વੇਦਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ… ਚਕ੍ਖੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਜਰਾਮਰਣਸਮੁਦਯੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਛਨ੍ਦਰਾਗਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ; ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਰੂਪਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਰੂਪਸਮੁਦਯੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਰੂਪਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। વੇਦਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ… ਚਕ੍ਖੁ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਜਰਾਮਰਣਸਮੁਦਯੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
੯. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਰੂਪੇ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਰੂਪੇ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਰੂਪੇ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਰੂਪੇ વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਰੂਪੇ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਰੂਪੇ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ… વਿਞ੍ਞਾਣੇ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਜਰਾਮਰਣੇ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਜਰਾਮਰਣੇ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਜਰਾਮਰਣੇ વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ; ਜਰਾਮਰਣੇ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਜਰਾਮਰਣੇ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ।
੧੦. ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪવਤ੍ਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਆਯੂਹਨਾ ਆਯੁਹਨਾ (ਸ੍ਯਾ॰) ਏવਮੁਪਰਿਪਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਗਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਜਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਜਰਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਬ੍ਯਾਧਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ , ਮਰਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸੋਕੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਰਿਦੇવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਉਪਾਯਾਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਅਨਾਯੂਹਨਾ ਅਨਾਯੁਹਨਾ (ਸ੍ਯਾ॰) ਏવਮੁਪਰਿਪਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਗਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਨੁਪਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਜਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਜਰਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਬ੍ਯਾਧਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਮਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਅਸੋਕੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਪਰਿਦੇવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪવਤ੍ਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਆਯੂਹਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਨਾਯੂਹਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਗਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਗਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਨੁਪਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ । ਜਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਜਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਜਰਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਜਰਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਬ੍ਯਾਧਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਬ੍ਯਾਧਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। ਮਰਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਅਮਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਸੋਕੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਸੋਕੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। ਪਰਿਦੇવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਪਰਿਦੇવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। ਉਪਾਯਾਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਆਯੂਹਨਾ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਗਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਰਾ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਬ੍ਯਾਧਿ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਮਰਣਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਸੋਕੋ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਰਿਦੇવੋ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਾਯਾਸੋ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨਾਯੂਹਨਾ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਗਤਿ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨੁਪਪਤ੍ਤਿ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਜਾਤਿ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਜਰਾ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਬ੍ਯਾਧਿ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਮਤਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਸੋਕੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਪਰਿਦੇવੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਆਯੂਹਨਾ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨਾਯੂਹਨਾ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਗਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਗਤਿ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨੁਪਪਤ੍ਤਿ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਜਾਤਿ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਰਾ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਜਰਾ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਬ੍ਯਾਧਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਬ੍ਯਾਧਿ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਮਰਣਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਮਤਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਸੋਕੋ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਸੋਕੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਰਿਦੇવੋ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਪਰਿਦੇવੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਾਯਾਸੋ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਆਯੂਹਨਾ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਗਤਿ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਾਤਿ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਰਾ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਬ੍ਯਾਧਿ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਮਰਣਂ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਸੋਕੋ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਰਿਦੇવੋ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਾਯਾਸੋ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨਾਯੂਹਨਾ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਗਤਿ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨੁਪਪਤ੍ਤਿ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਜਾਤਿ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ । ਅਜਰਾ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਬ੍ਯਾਧਿ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਮਤਂ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਸੋਕੋ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਪਰਿਦੇવੋ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਭਯਂ, ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਭਯਂ, ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਭਯਂ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਆਯੂਹਨਾ ਭਯਂ, ਅਨਾਯੂਹਨਾ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਭਯਂ, ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਗਤਿ ਭਯਂ, ਅਗਤਿ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਭਯਂ, ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਭਯਂ, ਅਨੁਪਪਤ੍ਤਿ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਾਤਿ ਭਯਂ, ਅਜਾਤਿ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਰਾ ਭਯਂ, ਅਜਰਾ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਬ੍ਯਾਧਿ ਭਯਂ, ਅਬ੍ਯਾਧਿ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਮਰਣਂ ਭਯਂ, ਅਮਤਂ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਸੋਕੋ ਭਯਂ, ਅਸੋਕੋ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਰਿਦੇવੋ ਭਯਂ, ਅਪਰਿਦੇવੋ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਾਯਾਸੋ ਭਯਂ, ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਖੇਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ । ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਆਯੂਹਨਾ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਗਤਿ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਾਤਿ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਰਾ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਬ੍ਯਾਧਿ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਮਰਣਂ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਸੋਕੋ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਰਿਦੇવੋ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਾਯਾਸੋ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨਾਯੂਹਨਾ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਗਤਿ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨੁਪਪਤ੍ਤਿ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਜਾਤਿ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਜਰਾ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਬ੍ਯਾਧਿ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਮਤਂ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਸੋਕੋ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਪਰਿਦੇવੋ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਆਯੂਹਨਾ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਨਾਯੂਹਨਾ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ । ਗਤਿ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਗਤਿ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਨੁਪਪਤ੍ਤਿ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਾਤਿ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਜਾਤਿ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਰਾ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਜਰਾ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਬ੍ਯਾਧਿ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਬ੍ਯਾਧਿ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਮਰਣਂ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਮਤਂ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਸੋਕੋ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਸੋਕੋ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਰਿਦੇવੋ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਪਰਿਦੇવੋ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਾਯਾਸੋ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਆਯੂਹਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਗਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਾਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਰਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਬ੍ਯਾਧਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਮਰਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਸੋਕੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਰਿਦੇવੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਾਯਾਸੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨਾਯੂਹਨਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਗਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨੁਪਪਤ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਜਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਜਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਬ੍ਯਾਧਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ । ਅਸੋਕੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਪਰਿਦੇવੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਆਯੂਹਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਨਾਯੂਹਨਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਗਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਗਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਨੁਪਪਤ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਾਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਜਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਜਰਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਜਰਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਬ੍ਯਾਧਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਬ੍ਯਾਧਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਮਰਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਸੋਕੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਸੋਕੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਪਰਿਦੇવੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਪਰਿਦੇવੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਾਯਾਸੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਪਠਮਭਾਣવਾਰੋ।
੧੧. ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਰਿવਾਰਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਰਿਪੂਰਟ੍ਠੋ ਪਰਿਪੂਰਣਟ੍ਠੋ (ਕ॰), ਪਰਿਪੂਰਿਟ੍ਠੋ (ਸੀ॰ ਅਟ੍ਠ॰) ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਗ੍ਗਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ; ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅવਿਸਾਰਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਨਾવਿਲਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਨਿਞ੍ਜਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਠਿਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਆਰਮ੍ਮਣਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਗੋਚਰਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਹਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વਿવਟ੍ਟਨਟ੍ਠੋ ਨਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੋ (ਕ॰) ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਨ੍ਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਣੀਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વਿਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਨਾਸવਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਤਰਣਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸੁਞ੍ਞਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਰਸਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ; ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਯੁਗਨਦ੍ਧਟ੍ਠੋ ਯੁਗਨਨ੍ਧਨਟ੍ਠੋ (ਕ॰) ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਹੇਤੁਟ੍ਠੋ ਹੇਤਟ੍ਠੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
੧੨. ਸਮਥਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਯੁਗਨਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਸਮਾਦਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਗੋਚਰਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਲੀਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਉਦ੍ਧਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਉਭੋવਿਸੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વਿਸੇਸਾਧਿਗਮਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ।
ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
ਸਦ੍ਧਾਬਲਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਰਿਯਬਲਸ੍ਸ ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਤਿਬਲਸ੍ਸ ਪਮਾਦੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮਾਧਿਬਲਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਞ੍ਞਾਬਲਸ੍ਸ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪવਿਚਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਫਰਣਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਸਮਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾਯ ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવਸ੍ਸ વੋਦਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ; ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਯਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
੧੩. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਬਲਾਨਂ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਹੇਤੁਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਂ ਪਦਹਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਨਂ ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਤਥਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਯੋਗਾਨਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ (ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ) ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਫਲਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
વਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વਿਚਾਰਸ੍ਸ ਉਪવਿਚਾਰਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪੀਤਿਯਾ ਫਰਣਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸੁਖਸ੍ਸ ਅਭਿਸਨ੍ਦਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। ਆવਜ੍ਜਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વਿਜਾਨਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਞ੍ਜਾਨਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕੋਦਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ । ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਞਾਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤੀਰਣਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਹਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਭਾવਨਾਯ ਏਕਰਸਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਫਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਖਨ੍ਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਧਾਤੂਨਂ ਧਾਤੁਟ੍ਠੋ ਧਾਤਟ੍ਠੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਆਯਤਨਾਨਂ ਆਯਤਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਙ੍ਖਤਾਨਂ ਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
੧੪. ਚਿਤ੍ਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਰਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿવਟ੍ਟਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹੇਤੁਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਤ੍ਥੁਟ੍ਠੋ વਤ੍ਥਟ੍ਠੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭੂਮਟ੍ਠੋ ਭੁਮ੍ਮਟ੍ਠੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਸੀ॰ ਅਟ੍ਠ॰) (ਏਕਤ੍ਤੇ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ) (ਕ॰) ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗੋਚਰਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਰਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
੧੫. ਏਕਤ੍ਤੇ ਆવਜ੍ਜਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ વਿਜਾਨਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਸਞ੍ਜਾਨਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਏਕਦਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਪਸੀਦਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ વਿਮੁਚ੍ਚਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ‘‘ਏਤਂ ਸਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਯਾਨੀਕਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ વਤ੍ਥੁਕਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਅਨੁਟ੍ਠਿਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਪਰਿਚਿਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਪਰਿવਾਰਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਪਰਿਪੂਰਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਆਸੇવਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਭਾવਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਸੁਸਮੁਗ੍ਗਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਬੁਜ੍ਝਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਅਨੁਬੁਜ੍ਝਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਬੋਧਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਅਨੁਬੋਧਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਪਟਿਬੋਧਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਸਮ੍ਬੋਧਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਅਨੁਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਪਟਿਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਜੋਤਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਉਜ੍ਜੋਤਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਅਨੁਜੋਤਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਪਟਿਜੋਤਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਏਕਤ੍ਤੇ ਸਞ੍ਜੋਤਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
੧੬. ਪਤਾਪਨਟ੍ਠੋ ਪਕਾਸਨਟ੍ਠੋ (ਕ॰) ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વਿਰੋਚਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਨ੍ਤਾਪਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਮਲਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વਿਮਲਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਨਿਮ੍ਮਲਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વਿવੇਕਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વਿવੇਕਚਰਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વਿਰਾਗਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વਿਰਾਗਚਰਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਨਿਰੋਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਨਿਰੋਧਚਰਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੋਸਗ੍ਗਟ੍ਠੋ વੋਸ੍ਸਗ੍ਗਟ੍ਠੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੋਸਗ੍ਗਚਰਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વਿਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વਿਮੁਤ੍ਤਿਚਰਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
ਛਨ੍ਦਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਮੂਲਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਾਦਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਧਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
વੀਰਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਮੂਲਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਪਾਦਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਪਧਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
ਚਿਤ੍ਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੂਲਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਧਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
વੀਮਂਸਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਮਂਸਾਯ ਮੂਲਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਮਂਸਾਯ ਪਾਦਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਮਂਸਾਯ ਪਧਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਮਂਸਾਯ ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਮਂਸਾਯ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਮਂਸਾਯ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਮਂਸਾਯ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਮਂਸਾਯ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੀਮਂਸਾਯ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
੧੭. ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। ਸਮੁਦਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਆਯੂਹਨਟ੍ਠੋ ਆਯੁਹਨਟ੍ਠੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞੋਗਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਪਲਿਬੋਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਨਿਰੋਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ; ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ વਿવੇਕਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਅਮਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ। ਮਗ੍ਗਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਹੇਤੁਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
ਤਥਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਚ੍ਚਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਭਿਜਾਨਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਰਿਜਾਨਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਧਮ੍ਮਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਧਾਤੁਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਞਾਤਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਫਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
੧੮. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਪਾਮੁਜ੍ਜਂ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ।
ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; વਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਆਦੀਨવਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; વਿવਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ।
੧੯. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ; ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ।
ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਬਲਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਪਮਾਦੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਬਲਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਬਲਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪવਿਚਯਟ੍ਠੇਨ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਫਰਣਟ੍ਠੇਨ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ; ਉਪਸਮਟ੍ਠੇਨ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਟ੍ਠੇਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੋਦਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ।
ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਬਲਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਹੇਤੁਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਪਦਹਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਤਥਟ੍ਠੇਨ ਸਚ੍ਚਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਥੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਯੁਗਨਦ੍ਧਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੇਨ વਿਜ੍ਜਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ; ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੇਨ વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਟ੍ਠੇਨ ਖਯੇ ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
੨੦. ਛਨ੍ਦੋ ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਫਸ੍ਸੋ ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; વੇਦਨਾ ਸਮੋਸਰਣਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਸਮਾਧਿ ਪਮੁਖਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਸਤਿ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਪਞ੍ਞਾ ਤਤੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਸਾਰਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।
ਯੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਞਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ।
ਦੁਤਿਯਭਾਣવਾਰੋ।
੨੧. ਕਥਂ ‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ?
ਏਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ – ਫਸ੍ਸੋ ਸਾਸવੋ ਉਪਾਦਾਨਿਯੋ। ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ। ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਤਿਸ੍ਸੋ વੇਦਨਾ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਹਾਰਾ। ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ। ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ। ਸਤ੍ਤ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਸਤ੍ਤ વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯੋ। ਅਟ੍ਠ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਅਟ੍ਠ ਲੋਕਧਮ੍ਮਾ। ਨવ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਨવ ਸਤ੍ਤਾવਾਸਾ। ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ – ਦਸਾਯਤਨਾਨਿ।
‘‘ਸਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਕਿਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ? ਚਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਰੂਪਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਯਮ੍ਪਿਦਂ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ, ਤਮ੍ਪਿ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਸੋਤਂ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਸਦ੍ਦਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ…ਪੇ॰… ਘਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਗਨ੍ਧਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ… ਜਿવ੍ਹਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ; ਰਸਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ… ਕਾਯੋ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ…ਪੇ॰… ਮਨੋ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ; ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ; ਯਮ੍ਪਿਦਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ, ਤਮ੍ਪਿ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ।’’ ਰੂਪਂ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ…ਪੇ॰… વੇਦਨਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ… ਸਞ੍ਞਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ… ਚਕ੍ਖੁ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ… ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ। ਯੇਸਂ ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੀਰਿਤਾ ਚ।
੨੨. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਞਾਣਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ।
ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ…ਪੇ॰… ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ।
ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। વਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ વਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ । ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ।
ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮવਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਆਦੀਨવਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਦੀਨવਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। વਿવਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿવਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ।
ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਤੀਰਿਤੋ ਚ।
ਯੇਸਂ ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੀਰਿਤਾ ਚ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ।
੨੩. ਕਥਂ ‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ?
ਏਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਹਾਤਬ੍ਬੋ – ਅਸ੍ਮਿਮਾਨੋ। ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ – ਅવਿਜ੍ਜਾ ਚ ਭવਤਣ੍ਹਾ ਚ। ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ – ਤਿਸ੍ਸੋ ਤਣ੍ਹਾ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਓਘਾ। ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ – ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣਾਨਿ। ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ – ਛ ਤਣ੍ਹਾਕਾਯਾ। ਸਤ੍ਤ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ – ਸਤ੍ਤਾਨੁਸਯਾ। ਅਟ੍ਠ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ – ਅਟ੍ਠ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਾ। ਨવ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ – ਨવ ਤਣ੍ਹਾਮੂਲਕਾ। ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ – ਦਸ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਾ।
੨੪. ਦ੍વੇ ਪਹਾਨਾਨਿ – ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਂ। ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਞ੍ਚ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਖਯਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਭਾવਯਤੋ; ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਞ੍ਚ ਫਲਕ੍ਖਣੇ। ਤੀਣਿ ਪਹਾਨਾਨਿ – ਕਾਮਾਨਮੇਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਦਿਦਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ; ਰੂਪਾਨਮੇਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਦਿਦਂ ਆਰੁਪ੍ਪਂ; ਯਂ ਖੋ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭੂਤਂ ਸਙ੍ਖਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਨਿਰੋਧੋ ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਕਾਮਾ ਪਹੀਨਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਚ। ਆਰੁਪ੍ਪਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਰੂਪਾ ਪਹੀਨਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਚ। ਨਿਰੋਧਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਹੀਨਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਚ। ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਹਾਨਾਨਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਪਜਹਤਿ; ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ ਪਹਾਨਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਪਜਹਤਿ; ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਪਜਹਤਿ; ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ ਭਾવਨਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਪਜਹਤਿ। ਪਞ੍ਚ ਪਹਾਨਾਨਿ – વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਨਿਸ੍ਸਰਣਪ੍ਪਹਾਨਂ। વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਞ੍ਚ ਨੀવਰਣਾਨਂ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਭਾવਯਤੋ; ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਂ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾવਯਤੋ; ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਞ੍ਚ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਖਯਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਭਾવਯਤੋ; ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਞ੍ਚ ਫਲਕ੍ਖਣੇ; ਨਿਸ੍ਸਰਣਪ੍ਪਹਾਨਞ੍ਚ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ।
‘‘ਸਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ। ਕਿਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਬ੍ਬਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ? ਚਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ; ਰੂਪਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ; ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ; ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਪਹਾਤਬ੍ਬੋ; ਯਮ੍ਪਿਦਂ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ, ਤਮ੍ਪਿ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ। ਸੋਤਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ; ਸਦ੍ਦਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ॰… ਘਾਨਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ; ਗਨ੍ਧਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ… ਜਿવ੍ਹਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ; ਰਸਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ… ਕਾਯੋ ਪਹਾਤਬ੍ਬੋ; ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ… ਮਨੋ ਪਹਾਤਬ੍ਬੋ; ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ;… ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਪਹਾਤਬ੍ਬੋ; ਯਮ੍ਪਿਦਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ, ਤਮ੍ਪਿ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ।’’ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਜਹਤਿ, વੇਦਨਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਜਹਤਿ, ਸਞ੍ਞਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਜਹਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਜਹਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਜਹਤਿ। ਚਕ੍ਖੁਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ…ਪੇ॰… ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਟ੍ਠੇਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਜਹਤਿ। ਯੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂ ਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ।
ਤਤਿਯਭਾਣવਾਰੋ।
੨੫. ਕਥਂ ‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ?
ਏਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਭਾવੇਤਬ੍ਬੋ – ਕਾਯਗਤਾਸਤਿ ਸਾਤਸਹਗਤਾ। ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ – ਸਮਥੋ ਚ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚ। ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ – ਤਯੋ ਸਮਾਧੀ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ। ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ – ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੋ ਸਮਾਧਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀ (ਸ੍ਯਾ॰)। ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ – ਛ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿ। ਸਤ੍ਤ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ – ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ। ਅਟ੍ਠ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ – ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ। ਨવ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ – ਨવ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਪਧਾਨਿਯਙ੍ਗਾਨਿ। ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ – ਦਸ ਕਸਿਣਾਯਤਨਾਨਿ।
੨੬. ਦ੍વੇ ਭਾવਨਾ – ਲੋਕਿਯਾ ਚ ਭਾવਨਾ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਚ ਭਾવਨਾ। ਤਿਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ – ਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾવਨਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾવਨਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾવਨਾ। ਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾવਨਾ ਅਤ੍ਥਿ ਹੀਨਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਮਜ੍ਝਿਮਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਣੀਤਾ। ਅਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾવਨਾ ਅਤ੍ਥਿ ਹੀਨਾ , ਅਤ੍ਥਿ ਮਜ੍ਝਿਮਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਣੀਤਾ। ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾવਨਾ ਪਣੀਤਾ।
੨੭. ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ – ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਭਾવੇਤਿ, ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ ਪਹਾਨਪ੍ਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਭਾવੇਤਿ, ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਭਾવੇਤਿ, ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ ਭਾવਨਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਭਾવੇਤਿ। ਇਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ।
ਅਪਰਾਪਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ – ਏਸਨਾਭਾવਨਾ, ਪਟਿਲਾਭਾਭਾવਨਾ, ਏਕਰਸਾਭਾવਨਾ, ਆਸੇવਨਾਭਾવਨਾ। ਕਤਮਾ ਏਸਨਾਭਾવਨਾ? ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮਾਧਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਅਯਂ ਏਸਨਾਭਾવਨਾ। ਕਤਮਾ ਪਟਿਲਾਭਾਭਾવਨਾ? ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮਾਧਿਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਅਯਂ ਪਟਿਲਾਭਾਭਾવਨਾ। ਕਤਮਾ ਏਕਰਸਾਭਾવਨਾ? ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવਯਤੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ । ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવਯਤੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ।
ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਦ੍ਧਾਬਲਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਬਲਾਨਿ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਬਲਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਬਲਂ ਭਾવਯਤੋ વੀਰਿਯਬਲਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਬਲਾਨਿ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਬਲਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਪਮਾਦੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਬਲਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਤਿਬਲਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਬਲਾਨਿ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਬਲਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਬਲਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਮਾਧਿਬਲਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਬਲਾਨਿ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਬਲਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਭਾવਯਤੋ ਪਞ੍ਞਾਬਲਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਬਲਾਨਿ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਬਲਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ।
ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ વਸੇਨ ਛ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਪવਿਚਯਟ੍ਠੇਨ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾવਯਤੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ વਸੇਨ ਛ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾવਯਤੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ વਸੇਨ ਛ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਫਰਣਟ੍ਠੇਨ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾવਯਤੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ વਸੇਨ ਛ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਉਪਸਮਟ੍ਠੇਨ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾવਯਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ વਸੇਨ ਛ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ વਸੇਨ ਛ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਟ੍ਠੇਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾવਯਤੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ વਸੇਨ ਛ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ।
ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વਸੇਨ ਸਤ੍ਤ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਤ੍ਤ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾਯ વਸੇਨ ਸਤ੍ਤ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਤ੍ਤ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। વੋਦਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਤ੍ਤ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ । ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਤ੍ਤ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਯਾ વਸੇਨ ਸਤ੍ਤ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਤ੍ਤ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਅਯਂ ਏਕਰਸਾਭਾવਨਾ।
ਕਤਮਾ ਆਸੇવਨਾਭਾવਨਾ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਆਸੇવਤਿ, ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸਮਯਮ੍ਪਿ ਮਜ੍ਝਨ੍ਤਿਕਸਮਯਮ੍ਪਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਆਸੇવਤਿ, ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਮ੍ਪਿ ਆਸੇવਤਿ, ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਆਸੇવਤਿ, ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਆਸੇવਤਿ, ਪੁਰਿਮੇਪਿ ਯਾਮੇ ਆਸੇવਤਿ, ਮਜ੍ਝਿਮੇਪਿ ਯਾਮੇ ਆਸੇવਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਪਿ ਯਾਮੇ ਆਸੇવਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਆਸੇવਤਿ, ਦਿવਾਪਿ ਆਸੇવਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਾਪਿ ਰਤ੍ਤਿਦਿવਾਪਿ (ਕ॰) ਆਸੇવਤਿ, ਕਾਲ਼ੇਪਿ ਆਸੇવਤਿ, ਜੁਣ੍ਹੇਪਿ ਆਸੇવਤਿ, વਸ੍ਸੇਪਿ ਆਸੇવਤਿ, ਹੇਮਨ੍ਤੇਪਿ ਆਸੇવਤਿ, ਗਿਮ੍ਹੇਪਿ ਆਸੇવਤਿ, ਪੁਰਿਮੇਪਿ વਯੋਖਨ੍ਧੇ ਆਸੇવਤਿ, ਮਜ੍ਝਿਮੇਪਿ વਯੋਖਨ੍ਧੇ ਆਸੇવਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਪਿ વਯੋਖਨ੍ਧੇ ਆਸੇવਤਿ – ਅਯਂ ਆਸੇવਨਾਭਾવਨਾ। ਇਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ।
੨੮. ਅਪਰਾਪਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਤਦੁਪਗવੀਰਿਯવਾਹਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਕਥਂ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਜਹਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਥੀਨਮਿਦ੍ਧਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਸੀ॰ ਅਟ੍ਠ॰) ਪਜਹਤੋ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਜਹਤੋ ਅવਿਕ੍ਖੇਪવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਪਜਹਤੋ ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਅવਿਜ੍ਜਂ ਪਜਹਤੋ ਞਾਣવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ । ਅਰਤਿਂ ਪਜਹਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਨੀવਰਣੇ ਪਜਹਤੋ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰੇ ਪਜਹਤੋ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਪੀਤਿਂ ਪਜਹਤੋ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇ ਪਜਹਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ।
ਰੂਪਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਂ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤੋ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ । ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤੋ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤੋ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ।
ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤੋ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤੋ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤੋ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਨਨ੍ਦਿਂ ਪਜਹਤੋ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਰਾਗਂ ਪਜਹਤੋ વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਤੋ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ । ਆਦਾਨਂ ਪਜਹਤੋ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਘਨਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤੋ ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਆਯੂਹਨਂ ਪਜਹਤੋ વਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਧੁવਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤੋ વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਜਹਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਪਣਿਧਿਂ ਪਜਹਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਅਭਿਨਿવੇਸਂ ਪਜਹਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਸਾਰਾਦਾਨਾਭਿਨਿવੇਸਂ ਪਜਹਤੋ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮવਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਸਮ੍ਮੋਹਾਭਿਨਿવੇਸਂ ਪਜਹਤੋ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਆਲਯਾਭਿਨਿવੇਸਂ ਪਜਹਤੋ ਆਦੀਨવਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਂ ਪਜਹਤੋ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਸਞ੍ਞੋਗਾਭਿਨਿવੇਸਂ ਪਜਹਤੋ વਿવਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ।
ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠੇ ਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਤੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਓਲ਼ਾਰਿਕੇ ਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਤੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਅਨੁਸਹਗਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਤੋ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਏવਂ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ।
ਕਥਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਜਹਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ – ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਏવਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ।
ਕਥਂ ਤਦੁਪਗવੀਰਿਯવਾਹਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਸੇਨ વੀਰਿਯਂ વਾਹੇਤੀਤਿ – ਤਦੁਪਗવੀਰਿਯવਾਹਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਜਹਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦવਸੇਨ વੀਰਿਯਂ વਾਹੇਤੀਤਿ – ਤਦੁਪਗવੀਰਿਯવਾਹਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗવਸੇਨ વੀਰਿਯਂ વਾਹੇਤੀਤਿ – ਤਦੁਪਗવੀਰਿਯવਾਹਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਏવਂ ਤਦੁਪਗવੀਰਿਯવਾਹਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ।
ਕਥਂ ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਆਸੇવਤੀਤਿ – ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਆਸੇવਤੀਤਿ – ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਆਸੇવਤੀਤਿ – ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਏવਂ ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ।
ਇਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਭਾવੇਤਿ, વੇਦਨਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਭਾવੇਤਿ, ਸਞ੍ਞਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਭਾવੇਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਭਾવੇਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਭਾવੇਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ…ਪੇ॰… ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਟ੍ਠੇਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਭਾવੇਤਿ। ਯੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ।
ਚਤੁਤ੍ਥਭਾਣવਾਰੋ।
੨੯. ਕਥਂ ‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ?
ਏਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬੋ – ਅਕੁਪ੍ਪਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ। ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ – વਿਜ੍ਜਾ ਚ વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਚ। ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਜ੍ਜਾ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ। ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਾ। ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ। ਸਤ੍ਤ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਸਤ੍ਤ ਖੀਣਾਸવਬਲਾਨਿ। ਅਟ੍ਠ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਅਟ੍ਠ વਿਮੋਕ੍ਖਾ। ਨવ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਨવ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਨਿਰੋਧਾ। ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਦਸ ਅਸੇਕ੍ਖਾ ਧਮ੍ਮਾ।
‘‘ਸਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਕਿਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ? ਚਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ; ਰੂਪਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ; ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ; ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬੋ ; ਯਮ੍ਪਿਦਂ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ, ਤਮ੍ਪਿ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਸੋਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ; ਸਦ੍ਦਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ॰… ਘਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ; ਗਨ੍ਧਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ… ਜਿવ੍ਹਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ; ਰਸਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ… ਕਾਯੋ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬੋ; ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ… ਮਨੋ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬੋ; ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ; ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ; ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬੋ ; ਯਮ੍ਪਿਦਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਂ વਾ ਦੁਕ੍ਖਂ વਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ વਾ, ਤਮ੍ਪਿ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ’’। ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, વੇਦਨਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ। ਚਕ੍ਖੁਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ…ਪੇ॰… ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਟ੍ਠੇਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ। ਯੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਫਸ੍ਸਿਤਾ ਫੁਸਿਤਾ (ਸ੍ਯਾ॰) ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ।
੩੦. ਕਥਂ ‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹਾਨਭਾਗਿਯਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਠਿਤਿਭਾਗਿਯਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਸੇਸਭਾਗਿਯਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ?
ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਲਾਭਿਂ ਕਾਮਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ – ਹਾਨਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਤਦਨੁਧਮ੍ਮਤਾ ਸਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ – ਠਿਤਿਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਅવਿਤਕ੍ਕਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ – વਿਸੇਸਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ વਿਰਾਗੂਪਸਂਹਿਤਾ – ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ।
ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਲਾਭਿਂ વਿਤਕ੍ਕਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ – ਹਾਨਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਤਦਨੁਧਮ੍ਮਤਾ ਸਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ – ਠਿਤਿਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਉਪੇਕ੍ਖਾਸੁਖਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ – વਿਸੇਸਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ વਿਰਾਗੂਪਸਂਹਿਤਾ – ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ।
ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਲਾਭਿਂ ਪੀਤਿਸੁਖਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ – ਹਾਨਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਤਦਨੁਧਮ੍ਮਤਾ ਸਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ – ਠਿਤਿਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ – વਿਸੇਸਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ વਿਰਾਗੂਪਸਂਹਿਤਾ – ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ।
ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਲਾਭਿਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ – ਹਾਨਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਤਦਨੁਧਮ੍ਮਤਾ ਸਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ – ਠਿਤਿਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ – વਿਸੇਸਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ વਿਰਾਗੂਪਸਂਹਿਤਾ – ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ।
ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸ੍ਸ ਲਾਭਿਂ ਰੂਪਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ – ਹਾਨਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਤਦਨੁਧਮ੍ਮਤਾ ਸਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ – ਠਿਤਿਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ – વਿਸੇਸਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ વਿਰਾਗੂਪਸਂਹਿਤਾ – ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ।
વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸ੍ਸ ਲਾਭਿਂ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ – ਹਾਨਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਤਦਨੁਧਮ੍ਮਤਾ ਸਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ – ਠਿਤਿਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ – વਿਸੇਸਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ વਿਰਾਗੂਪਸਂਹਿਤਾ – ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ।
ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸ੍ਸ ਲਾਭਿਂ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ – ਹਾਨਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਤਦਨੁਧਮ੍ਮਤਾ ਸਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ – ਠਿਤਿਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ – વਿਸੇਸਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ વਿਰਾਗੂਪਸਂਹਿਤਾ – ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹਾਨਭਾਗਿਯਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਠਿਤਿਭਾਗਿਯਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਸੇਸਭਾਗਿਯਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਾਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ’’।
੩੧. ਕਥਂ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ? ‘‘ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਖਯਟ੍ਠੇਨ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਭਯਟ੍ਠੇਨ, ਅਨਤ੍ਤਾ ਅਸਾਰਕਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ। ‘‘વੇਦਨਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਚਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਖਯਟ੍ਠੇਨ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਭਯਟ੍ਠੇਨ, ਅਨਤ੍ਤਾ ਅਸਾਰਕਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
੩੨. ਕਥਂ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ?
੩੩. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ? ਜਾਤਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਜਰਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਮਰਣਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਅਪ੍ਪਿਯੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗੋ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਪਿਯੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੋਗੋ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਯਮ੍ਪਿਚ੍ਛਂ ਨ ਲਭਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ; ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾਪਿ (ਕ॰) ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤੇ ਸਚ੍ਚવਿਭਙ੍ਗੇ ਚ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ ਦੁਕ੍ਖਾ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਜਾਤਿ? ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਮ੍ਹਿ ਤਮ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯੇ ਜਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਿ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾવੋ ਆਯਤਨਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਜਾਤਿ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਜਰਾ ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਮ੍ਹਿ ਤਮ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯੇ ਜਰਾ ਜੀਰਣਤਾ ਖਣ੍ਡਿਚ੍ਚਂ ਪਾਲਿਚ੍ਚਂ વਲਿਤ੍ਤਚਤਾ ਆਯੁਨੋ ਸਂਹਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਰਿਪਾਕੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਜਰਾ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਮਰਣਂ? ਯਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਮ੍ਹਾ ਤਮ੍ਹਾ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯਾ ਚੁਤਿ ਚવਨਤਾ ਭੇਦੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਂ ਮਚ੍ਚੁ ਮਰਣਂ ਕਾਲਕਿਰਿਯਾ ਕਾਲਂਕਿਰਿਯਾ (ਕ॰) ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਭੇਦੋ ਕਲ਼ੇવਰਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸੁਪਚ੍ਛੇਦੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮਰਣਂ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸੋਕੋ? ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨੇਨ ਯੋ ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨੇਨ (ਸ੍ਯਾ॰) ਪਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚવਿਭਙ੍ਗੇ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਭੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਰੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸੀਲਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਬ੍ਯਸਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸੋਕੋ ਸੋਚਨਾ ਸੋਚਿਤਤ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤੋਸੋਕੋ ਅਨ੍ਤੋਪਰਿਸੋਕੋ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿਜ੍ਝਾਯਨਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਸੋਕਸਲ੍ਲਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸੋਕੋ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਪਰਿਦੇવੋ? ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਭੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਰੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸੀਲਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਬ੍ਯਸਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਦੇવੋ ਪਰਿਦੇવੋ ਆਦੇવਨਾ, ਪਰਿਦੇવਨਾ ਆਦੇવਿਤਤ੍ਤਂ ਪਰਿਦੇવਿਤਤ੍ਤਂ વਾਚਾ ਪਲਾਪੋ વਿਪ੍ਪਲਾਪੋ ਲਾਲਪ੍ਪੋ ਲਾਲਪ੍ਪਨਾ ਲਾਲਪ੍ਪਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਰਿਦੇવੋ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ? ਯਂ ਕਾਯਿਕਂ ਅਸਾਤਂ ਕਾਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਸਾਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ વੇਦਯਿਤਂ, ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਸਾਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਅਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਸਾਤਂ વੇਦਯਿਤਂ, ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਅਸਾਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾ વੇਦਨਾ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਉਪਾਯਾਸੋ? ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਭੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਰੋਗਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸੀਲਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨੇਨ વਾ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਬ੍ਯਸਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਯਾਸੋ ਉਪਾਯਾਸੋ ਆਯਾਸਨਾ ਉਪਾਯਾਸਨਾ ਆਯਾਸਿਤਤ੍ਤਂ ਉਪਾਯਾਸਿਤਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਉਪਾਯਾਸੋ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਪ੍ਪਿਯੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗੋ ਦੁਕ੍ਖੋ? ਇਧ ਯਸ੍ਸ ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਾ ਅਕਨ੍ਤਾ ਅਮਨਾਪਾ ਰੂਪਾ ਸਦ੍ਦਾ ਗਨ੍ਧਾ ਰਸਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਯੇ વਾ ਪਨਸ੍ਸ ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਨਤ੍ਥਕਾਮਾ ਅਹਿਤਕਾਮਾ ਅਫਾਸੁਕਾਮਾ ਅਯੋਗਕ੍ਖੇਮਕਾਮਾ, ਯਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਙ੍ਗਤਿ ਸਮਾਗਮੋ ਸਮੋਧਾਨਂ ਮਿਸ੍ਸੀਭਾવੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਪ੍ਪਿਯੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗੋ ਦੁਕ੍ਖੋ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਪਿਯੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੋਗੋ ਦੁਕ੍ਖੋ? ਇਧ ਯਸ੍ਸ ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਰੂਪਾ ਸਦ੍ਦਾ ਗਨ੍ਧਾ ਰਸਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਯੇ વਾ ਪਨਸ੍ਸ ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਕਾਮਾ ਹਿਤਕਾਮਾ ਫਾਸੁਕਾਮਾ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਕਾਮਾ ਮਾਤਾ વਾ ਪਿਤਾ વਾ ਭਾਤਾ વਾ ਭਗਿਨੀ વਾ ਮਿਤ੍ਤਾ વਾ ਅਮਚ੍ਚਾ વਾ ਞਾਤੀ વਾ ਸਾਲੋਹਿਤਾ વਾ, ਯਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਸਙ੍ਗਤਿ ਅਸਮਾਗਮੋ ਅਸਮੋਧਾਨਂ ਅਮਿਸ੍ਸੀਭਾવੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਿਯੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੋਗੋ ਦੁਕ੍ਖੋ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਯਮ੍ਪਿਚ੍ਛਂ ਨ ਲਭਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ? ਜਾਤਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਏવਂ ਇਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ‘‘ਅਹੋ વਤ ਮਯਂ ਨ ਜਾਤਿਧਮ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਾਮ, ਨ ਚ વਤ ਨੋ ਜਾਤਿ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ। ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਇਚ੍ਛਾਯ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ – ਇਦਮ੍ਪਿ ਯਮ੍ਪਿਚ੍ਛਂ ਨ ਲਭਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਜਰਾਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਬ੍ਯਾਧਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ… ਮਰਣਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ… ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਏવਂ ਇਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ‘‘ਅਹੋ વਤ ਮਯਂ ਨ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਧਮ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਾਮ, ਨ ਚ વਤ ਨੋ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਇਚ੍ਛਾਯ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ – ਇਦਮ੍ਪਿ ਯਮ੍ਪਿਚ੍ਛਂ ਨ ਲਭਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਦੁਕ੍ਖਾ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ ਸੇਯ੍ਯਥੀਦਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਸੀ॰ ਅਟ੍ਠ॰) – ਰੂਪੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਰੂਪੂਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਏવਮੁਪਰਿਪਿ, વੇਦਨੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ – ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਦੁਕ੍ਖਾ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ।
੩੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ? ਯਾਯਂ ਤਣ੍ਹਾ ਪੋਨੋਭવਿਕਾ ਪੋਨੋਬ੍ਭવਿਕਾ (ਸ੍ਯਾ॰) ਨਨ੍ਦਿਰਾਗਸਹਗਤਾ ਤਤ੍ਰਤਤ੍ਰਾਭਿਨਨ੍ਦਿਨੀ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਭવਤਣ੍ਹਾ વਿਭવਤਣ੍ਹਾ , ਸਾ ਖੋ ਪਨੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਕਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਤ੍ਥ ਨਿવਿਸਮਾਨਾ ਨਿવਿਸਤਿ? ਯਂ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ, ਏਤ੍ਥੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਨਿવਿਸਮਾਨਾ ਨਿવਿਸਤਿ। ਕਿਞ੍ਚ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ? ਚਕ੍ਖੁ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ, ਏਤ੍ਥੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਨਿવਿਸਮਾਨਾ ਨਿવਿਸਤਿ। ਸੋਤਂ ਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਘਾਨਂ ਲੋਕੇ… ਜਿવ੍ਹਾ ਲੋਕੇ… ਕਾਯੋ ਲੋਕੇ… ਮਨੋ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ, ਏਤ੍ਥੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਨਿવਿਸਮਾਨਾ ਨਿવਿਸਤਿ। ਰੂਪਾ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ, ਏਤ੍ਥੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਨਿવਿਸਮਾਨਾ ਨਿવਿਸਤਿ। ਸਦ੍ਦਾ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾ ਲੋਕੇ… ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਲੋਕੇ… ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਲੋਕੇ… ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ ਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ ਲੋਕੇ… ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ ਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਸਞ੍ਞਾ ਲੋਕੇ… ਰੂਪਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਲੋਕੇ… ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ ਲੋਕੇ… ਰੂਪવਿਤਕ੍ਕੋ ਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮવਿਤਕ੍ਕੋ ਲੋਕੇ… ਰੂਪવਿਚਾਰੋ ਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮવਿਚਾਰੋ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ, ਏਤ੍ਥੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਨਿવਿਸਮਾਨਾ ਨਿવਿਸਤਿ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ।
੩੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ? ਯੋ ਤਸ੍ਸਾਯੇવ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਸੇਸવਿਰਾਗਨਿਰੋਧੋ ਚਾਗੋ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਮੁਤ੍ਤਿ ਅਨਾਲਯੋ, ਸਾ ਖੋ ਪਨੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਕਤ੍ਥ ਪਹੀਯਮਾਨਾ ਪਹੀਯਤਿ, ਕਤ੍ਥ ਨਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ? ਯਂ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ, ਏਤ੍ਥੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਯਮਾਨਾ ਪਹੀਯਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਨਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ। ਕਿਞ੍ਚ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ? ਚਕ੍ਖੁਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ, ਏਤ੍ਥੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਯਮਾਨਾ ਪਹੀਯਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਨਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮવਿਚਾਰੋ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ, ਏਤ੍ਥੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਯਮਾਨਾ ਪਹੀਯਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਨਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ।
੩੬. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ? ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ? ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਞਾਣਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ? ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਅવਿਹਿਂਸਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ? ਮੁਸਾવਾਦਾ વੇਰਮਣੀ વੇਰਮਣਿ (ਕ॰), ਪਿਸੁਣਾਯ વਾਚਾਯ વੇਰਮਣੀ, ਫਰੁਸਾਯ વਾਚਾਯ વੇਰਮਣੀ, ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪਾ વੇਰਮਣੀ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ? ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ વੇਰਮਣੀ, ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ વੇਰਮਣੀ, ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ વੇਰਮਣੀ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ? ਇਧ ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀવਂ ਪਹਾਯ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੇਨ ਜੀવਿਕਂ ਜੀવਿਤਂ (ਕ॰) ਕਪ੍ਪੇਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ॰… ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ …ਪੇ॰… ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ વੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ વਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ। વੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ વਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ વਿવਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸવਿਤਕ੍ਕਂ ਸવਿਚਾਰਂ વਿવੇਕਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ વੂਪਸਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾવਂ ਅવਿਤਕ੍ਕਂ ਅવਿਚਾਰਂ ਸਮਾਧਿਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਪੀਤਿਯਾ ਚ વਿਰਾਗਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਚ વਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਚ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸੁਖਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ, ਯਂ ਤਂ ਅਰਿਯਾ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ – ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖવਿਹਾਰੀ’’ਤਿ ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇવ ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਸੋਤਾવਧਾਨਂ, ਤਂਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ। ਏવਂ ਸੋਤਾવਧਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣਂ।
ਸੁਤਮਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਠਮੋ।
੨. ਸੀਲਮਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੩੭. ਕਥਂ ਸੁਤ੍વਾਨ ਸਂવਰੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸੀਲਮਯੇ ਞਾਣਂ? ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ – ਪਰਿਯਨ੍ਤਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ, ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ, ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ, ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਨ੍ਤਿ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ? ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ – ਇਦਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ। ਕਤਮਂ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ? ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ – ਇਦਂ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ। ਕਤਮਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ? ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕਾਨਂ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇ ਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸੇਕ੍ਖਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਸੇਖਪਰਿਯਨ੍ਤੇ (ਕ॰) ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀਨਂ ਕਾਯੇ ਚ ਜੀવਿਤੇ ਚ ਅਨਪੇਕ੍ਖਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਜੀવਿਤਾਨਂ – ਇਦਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ। ਕਤਮਂ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ? ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਸੇਕ੍ਖਾਨਂ – ਇਦਂ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ। ਕਤਮਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ? ਤਥਾਗਤਸਾવਕਾਨਂ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ – ਇਦਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ।
੩੮. ਅਤ੍ਥਿ ਸੀਲਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੀਲਂ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਸੀਲਂ ਲਾਭਪਰਿਯਨ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੀਲਂ ਯਸਪਰਿਯਨ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੀਲਂ ਞਾਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੀਲਂ ਅਙ੍ਗਪਰਿਯਨ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੀਲਂ ਜੀવਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਂ।
ਕਤਮਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਲਾਭਪਰਿਯਨ੍ਤਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਲਾਭਹੇਤੁ ਲਾਭਪਚ੍ਚਯਾ ਲਾਭਕਾਰਣਾ ਯਥਾਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਯਥਾਸਮਾਦਿਣ੍ਣਂ (ਕ॰) ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਤਿ – ਇਦਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਲਾਭਪਰਿਯਨ੍ਤਂ। ਕਤਮਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਯਸਪਰਿਯਨ੍ਤਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯਸਹੇਤੁ ਯਸਪਚ੍ਚਯਾ ਯਸਕਾਰਣਾ ਯਥਾਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਤਿ – ਇਦਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਯਸਪਰਿਯਨ੍ਤਂ। ਕਤਮਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਞਾਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਞਾਤਿਹੇਤੁ ਞਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਞਾਤਿਕਾਰਣਾ ਯਥਾਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਤਿ – ਇਦਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਞਾਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ। ਕਤਮਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਅਙ੍ਗਪਰਿਯਨ੍ਤਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਙ੍ਗਹੇਤੁ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਯਾ ਅਙ੍ਗਕਾਰਣਾ ਯਥਾਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਤਿ – ਇਦਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਅਙ੍ਗਪਰਿਯਨ੍ਤਂ। ਕਤਮਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਜੀવਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਜੀવਿਤਹੇਤੁ ਜੀવਿਤਪਚ੍ਚਯਾ ਜੀવਿਤਕਾਰਣਾ ਯਥਾਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਤਿ – ਇਦਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਜੀવਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਂ। ਏવਰੂਪਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ ਖਣ੍ਡਾਨਿ ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ਸਬਲਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਸਾਨਿ ਨ ਭੁਜਿਸ੍ਸਾਨਿ ਨ વਿਞ੍ਞੁਪ੍ਪਸਤ੍ਥਾਨਿ ਨ વਿਞ੍ਞੂਪਸਤ੍ਥਾਨਿ (ਕ॰) ਪਰਾਮਟ੍ਠਾਨਿ ਅਸਮਾਧਿਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾਨਿ ਨ ਸਮਾਧਿਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾਨਿ (ਕ॰) ਨ ਅવਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰવਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਨ ਪਾਮੋਜ੍ਜવਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਨ ਪੀਤਿવਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਨ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿવਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਨ ਸੁਖવਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਨ ਸਮਾਧਿવਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਨ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨવਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਨ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਨ વਿਰਾਗਾਯ ਨ ਨਿਰੋਧਾਯ ਨ ਉਪਸਮਾਯ ਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਨ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਇਦਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ।
ਕਤਮਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਂ? ਅਤ੍ਥਿ ਸੀਲਂ ਨ ਲਾਭਪਰਿਯਨ੍ਤਂ , ਅਤ੍ਥਿ ਸੀਲਂ ਨ ਯਸਪਰਿਯਨ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੀਲਂ ਨ ਞਾਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੀਲਂ ਨ ਅਙ੍ਗਪਰਿਯਨ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੀਲਂ ਨ ਜੀવਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਂ।
ਕਤਮਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਨ ਲਾਭਪਰਿਯਨ੍ਤਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਲਾਭਹੇਤੁ ਲਾਭਪਚ੍ਚਯਾ ਲਾਭਕਾਰਣਾ ਯਥਾਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਕਿਂ ਸੋ વੀਤਿਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ! ਇਦਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਨ ਲਾਭਪਰਿਯਨ੍ਤਂ। ਕਤਮਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਨ ਯਸਪਰਿਯਨ੍ਤਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਯਸਹੇਤੁ ਯਸਪਚ੍ਚਯਾ ਯਸਕਾਰਣਾ ਯਥਾਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ , ਕਿਂ ਸੋ વੀਤਿਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ! ਇਦਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਨ ਯਸਪਰਿਯਨ੍ਤਂ। ਕਤਮਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਨ ਞਾਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਞਾਤਿਹੇਤੁ ਞਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਞਾਤਿਕਾਰਣਾ ਯਥਾਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਕਿਂ ਸੋ વੀਤਿਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ! ਇਦਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਨ ਞਾਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ। ਕਤਮਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਨ ਅਙ੍ਗਪਰਿਯਨ੍ਤਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਙ੍ਗਹੇਤੁ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਯਾ ਅਙ੍ਗਕਾਰਣਾ ਯਥਾਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਕਿਂ ਸੋ વੀਤਿਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ! ਇਦਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਨ ਅਙ੍ਗਪਰਿਯਨ੍ਤਂ। ਕਤਮਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਨ ਜੀવਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਜੀવਿਤਹੇਤੁ ਜੀવਿਤਪਚ੍ਚਯਾ ਜੀવਿਤਕਾਰਣਾ ਯਥਾਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਕਿਂ ਸੋ વੀਤਿਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ! ਇਦਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਨ ਜੀવਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਂ। ਏવਰੂਪਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ ਅਖਣ੍ਡਾਨਿ ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ਅਸਬਲਾਨਿ ਅਕਮ੍ਮਾਸਾਨਿ ਭੁਜਿਸ੍ਸਾਨਿ વਿਞ੍ਞੁਪ੍ਪਸਤ੍ਥਾਨਿ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਾਨਿ ਸਮਾਧਿਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾਨਿ ਅવਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰવਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜવਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਪੀਤਿવਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿવਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਸੁਖવਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਸਮਾਧਿવਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨવਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਇਦਂ ਤਂ ਸੀਲਂ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਂ।
੩੯. ਕਿਂ ਸੀਲਂ? ਕਤਿ ਸੀਲਾਨਿ? ਕਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਸੀਲਂ? ਕਤਿ ਧਮ੍ਮਸਮੋਧਾਨਂ ਸੀਲਂ?
ਕਿਂ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਚੇਤਨਾ ਸੀਲਂ, ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੀਲਂ, ਸਂવਰੋ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਸੀਲਂ। ਕਤਿ ਸੀਲਾਨੀਤਿ ਤੀਣਿ ਸੀਲਾਨਿ – ਕੁਸਲਸੀਲਂ, ਅਕੁਸਲਸੀਲਂ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਸੀਲਂ।ਕਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕੁਸਲਸੀਲਂ , ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਕੁਸਲਸੀਲਂ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਸੀਲਂ। ਕਤਿ ਧਮ੍ਮਸਮੋਧਾਨਂ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਸਂવਰਸਮੋਧਾਨਂ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਸਮੋਧਾਨਂ ਸੀਲਂ, ਤਥਾਭਾવੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਸਮੋਧਾਨਂ ਸੀਲਂ।
੪੦. ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ। ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ। ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ। ਮੁਸਾવਾਦਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ। ਪਿਸੁਣਂ વਾਚਂ ਪਿਸੁਣਾવਾਚਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੯ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ। ਫਰੁਸਂ વਾਚਂ ਫਰੁਸવਾਚਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ। ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ । ਅਭਿਜ੍ਝਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ।
੪੧. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ… ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇਨ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ… ਞਾਣੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਂ… ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਅਰਤਿਂ…।
ਪਠਮੇਨ ਝਾਨੇਨ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇਨ (ਸ੍ਯਾ॰) ਏવਮੀਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੀવਰਣੇ…ਪੇ॰… ਦੁਤਿਯੇਨ ਝਾਨੇਨ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰੇ… ਤਤਿਯੇਨ ਝਾਨੇਨ ਪੀਤਿਂ… ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਝਾਨੇਨ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ… ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਂ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ… વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ… ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ।
ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ…ਪੇ॰… ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ… ਅਨਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ… ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਨ੍ਦਿਂ… વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਰਾਗਂ… ਨਿਰੋਧਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮੁਦਯਂ… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਦਾਨਂ… ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਘਨਸਞ੍ਞਂ… વਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਯੂਹਨਂ.. વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਧੁવਸਞ੍ਞਂ… ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ…. ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਣਿਧਿਂ… ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਭਿਨਿવੇਸਂ… ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮવਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਾਰਾਦਾਨਾਭਿਨਿવੇਸਂ… ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਮ੍ਮੋਹਾਭਿਨਿવੇਸਂ… ਆਦੀਨવਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਲਯਾਭਿਨਿવੇਸਂ… ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਂ… વਿવਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਞ੍ਞੋਗਾਭਿਨਿવੇਸਂ…।
ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠੇ ਕਿਲੇਸੇ…ਪੇ॰… ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕੇ ਕਿਲੇਸੇ… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਣੁਸਹਗਤੇ ਕਿਲੇਸੇ… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ।
ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ – ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਸੀਲਂ, વੇਰਮਣੀ ਸੀਲਂ, ਚੇਤਨਾ ਸੀਲਂ, ਸਂવਰੋ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਸੀਲਂ। ਏવਰੂਪਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅવਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਪਾਮੋਜ੍ਜਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਪੀਤਿਯਾ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਆਸੇવਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਅਲਙ੍ਕਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਪਰਿવਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ।
ਏવਰੂਪਾਨਂ ਸੀਲਾਨਂ ਸਂવਰਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਅਧਿਸੀਲਂ, ਸਂવਰਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਸਂવਰਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਦਸ੍ਸਨਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਸਂવਰਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ । ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ।
ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਯੋ ਆવਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, વੀਰਿਯਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਹਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਅਭਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਭਾવੇਤਬ੍ਬਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ।
ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ – ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਸ੍ਸ… ਮੁਸਾવਾਦਸ੍ਸ… ਪਿਸੁਣਾਯ વਾਚਾਯ… ਫਰੁਸਾਯ વਾਚਾਯ… ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪਸ੍ਸ… ਅਭਿਜ੍ਝਾਯ… ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ… ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ… ਭਾવੇਤਬ੍ਬਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ।
ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ… ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ… ਅવਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ… … ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇਨ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ… ਞਾਣੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ… ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਅਰਤਿਯਾ… ਭਾવੇਤਬ੍ਬਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ।
ਪਠਮੇਨ ਝਾਨੇਨ ਨੀવਰਣਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦੁਤਿਯੇਨ ਝਾਨੇਨ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ… ਤਤਿਯੇਨ ਝਾਨੇਨ ਪੀਤਿਯਾ… ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਝਾਨੇਨ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਨਂ… ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਯ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ… વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ… ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ… ਭਾવੇਤਬ੍ਬਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ।
ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਯ…ਪੇ॰… ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੁਖਸਞ੍ਞਾਯ… ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ… ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਨ੍ਦਿਯਾ… વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਰਾਗਸ੍ਸ… ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਦਾਨਸ੍ਸ… ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਘਨਸਞ੍ਞਾਯ… વਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਯੂਹਨਸ੍ਸ… વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਧੁવਸਞ੍ਞਾਯ… ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ… ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਣਿਧਿਯਾ… ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਭਿਨਿવੇਸਸ੍ਸ… ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮવਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਾਰਾਗਾਭਿਨਿવੇਸਸ੍ਸ… ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਮ੍ਮੋਹਾਭਿਨਿવੇਸਸ੍ਸ… ਆਦੀਨવਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਲਯਾਭਿਨਿવੇਸਸ੍ਸ… ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ… વਿવਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਞ੍ਞੋਗਾਭਿਨਿવੇਸਸ੍ਸ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ।
ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ…ਪੇ॰… ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨੁਸਹਗਤਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਸੀਲਂ, વੇਰਮਣੀ ਸੀਲਂ, ਚੇਤਨਾ ਸੀਲਂ, ਸਂવਰੋ ਸੀਲਂ, ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਸੀਲਂ। ਏવਰੂਪਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅવਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਪਾਮੋਜ੍ਜਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਪੀਤਿਯਾ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਆਸੇવਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਅਲਙ੍ਕਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਪਰਿવਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ।
੪੨. ਏવਰੂਪਾਨਂ ਸੀਲਾਨਂ ਸਂવਰਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਅਧਿਸੀਲਂ। ਸਂવਰਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ। ਸਂવਰਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਦਸ੍ਸਨਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਸਂવਰਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ। ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਯੋ ਆવਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, વੀਰਿਯਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਹਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਅਭਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਭਾવੇਤਬ੍ਬਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸੁਤ੍વਾਨ ਸਂવਰੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸੀਲਮਯੇ ਞਾਣਂ’’।
ਸੀਲਮਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦੁਤਿਯੋ।
੩. ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾਮਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੪੩. ਕਥਂ ਸਂવਰਿਤ੍વਾ ਸਮਾਦਹਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾਮਯੇ ਞਾਣਂ? ਏਕੋ ਸਮਾਧਿ – ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ। ਦ੍વੇ ਸਮਾਧੀ – ਲੋਕਿਯੋ ਸਮਾਧਿ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ ਸਮਾਧਿ। ਤਯੋ ਸਮਾਧੀ – ਸવਿਤਕ੍ਕਸવਿਚਾਰੋ ਸਮਾਧਿ, ਅવਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਮਤ੍ਤੋ ਸਮਾਧਿ, ਅવਿਤਕ੍ਕਅવਿਚਾਰੋ ਸਮਾਧਿ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮਾਧੀ – ਹਾਨਭਾਗਿਯੋ ਸਮਾਧਿ, ਠਿਤਿਭਾਗਿਯੋ ਸਮਾਧਿ, વਿਸੇਸਭਾਗਿਯੋ ਸਮਾਧਿ, ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯੋ ਸਮਾਧਿ। ਪਞ੍ਚ ਸਮਾਧੀ – ਪੀਤਿਫਰਣਤਾ, ਸੁਖਫਰਣਤਾ, ਚੇਤੋਫਰਣਤਾ, ਆਲੋਕਫਰਣਤਾ, ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂ (ਕ॰)।
ਛ ਸਮਾਧੀ – ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ, ਸਙ੍ਘਾਨੁਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ, ਸੀਲਾਨੁਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ, ਚਾਗਾਨੁਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ, ਦੇવਤਾਨੁਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ। ਸਤ੍ਤ ਸਮਾਧੀ – ਸਮਾਧਿਕੁਸਲਤਾ, ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਕੁਸਲਤਾ, ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਠਿਤਿਕੁਸਲਤਾ, ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ વੁਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲਤਾ , ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਕਲ੍ਲਤਾਕੁਸਲਤਾ ਕਲ੍ਲਿਤਕੁਸਲਤਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰), ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਗੋਚਰਕੁਸਲਤਾ, ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰਕੁਸਲਤਾ। ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਧੀ – ਪਥવੀਕਸਿਣવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ, ਆਪੋਕਸਿਣવਸੇਨ…ਪੇ॰… ਤੇਜੋਕਸਿਣવਸੇਨ… વਾਯੋਕਸਿਣવਸੇਨ… ਨੀਲਕਸਿਣવਸੇਨ… ਪੀਤਕਸਿਣવਸੇਨ… ਲੋਹਿਤਕਸਿਣવਸੇਨ… ਓਦਾਤਕਸਿਣવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ। ਨવ ਸਮਾਧੀ – ਰੂਪਾવਚਰੋ ਸਮਾਧਿ ਅਤ੍ਥਿ ਹੀਨੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਮਜ੍ਝੋਮੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਣੀਤੋ; ਅਰੂਪਾવਚਰੋ ਸਮਾਧਿ ਅਤ੍ਥਿ ਹੀਨੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਮਜ੍ਝੋਮੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਣੀਤੋ; ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਸਮਾਧਿ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ ਸਮਾਧਿ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ ਸਮਾਧਿ। ਦਸ ਸਮਾਧੀ – ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ, વਿਨੀਲਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ…ਪੇ॰… વਿਪੁਬ੍ਬਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… વਿਚ੍ਛਿਦ੍ਦਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… વਿਕ੍ਖਾਯਿਤਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… વਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… ਹਤવਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… ਲੋਹਿਤਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… ਪੁਲ਼વਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪੁਲ਼ੁવਕ ਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ (ਕ॰) … ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ। ਇਮੇ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸ ਸਮਾਧਿ।
੪੪. ਅਪਿ ਚ, ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਟ੍ਠਾ – ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿ, ਪਰਿવਾਰਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿ, ਪਰਿਪੂਰਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿ, ਏਕਗ੍ਗਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿ, ਅવਿਸਾਰਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿ, ਅਨਾવਿਲਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿ, ਅਨਿਞ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿ, વਿਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿ, ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਧਿ, ਸਮਂ ਏਸਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿ, વਿਸਮਂ ਨੇਸਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿ, ਸਮਂ ਏਸਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਧਿ, વਿਸਮਂ ਨੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਧਿ, ਸਮਂ ਆਦਿਯਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿ, વਿਸਮਂ ਨਾਦਿਯਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿ, ਸਮਂ ਆਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਮਾਧਿ, વਿਸਮਂ ਅਨਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਮਾਧਿ, ਸਮਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿ, વਿਸਮਂ ਨਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿ, ਸਮਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਮਾਧਿ, વਿਸਮਂ ਨਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਮਾਧਿ, ਸਮਂ ਝਾਯਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿ, વਿਸਮਂ ਝਾਪੇਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿ, ਸਮਂ ਝਾਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਧਿ, વਿਸਮਂ ਝਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਧਿ, ਸਮੋ ਚ ਹਿਤੋ ਚ ਸੁਖੋ ਚਾਤਿ ਸਮਾਧਿ। ਇਮੇ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਟ੍ਠਾ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਂવਰਿਤ੍વਾ ਸਮਾਦਹਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾਮਯੇ ਞਾਣਂ’’।
ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾਮਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਤਤਿਯੋ।
੪. ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੪੫. ਕਥਂ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ? ਅવਿਜ੍ਜਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪવਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਨਿਮਿਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਆਯੂਹਨਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਸਞ੍ਞੋਗਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪਲਿਬੋਧਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਸਮੁਦਯਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਹੇਤੁਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਿਤਿ ਚ। ਇਮੇਹਿ ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ। ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ… ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪવਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਨਿਮਿਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਆਯੂਹਨਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਸਞ੍ਞੋਗਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪਲਿਬੋਧਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਸਮੁਦਯਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਹੇਤੁਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਿਤਿ ਚ। ਇਮੇਹਿ ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ।
ਸਙ੍ਖਾਰਾ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਸ… ਨਾਮਰੂਪਂ ਸਲ਼ਾਯਤਨਸ੍ਸ… ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ… ਫਸ੍ਸੋ વੇਦਨਾਯ… વੇਦਨਾ ਤਣ੍ਹਾਯ… ਤਣ੍ਹਾ ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ… ਉਪਾਦਾਨਂ ਭવਸ੍ਸ… ਭવੋ ਜਾਤਿਯਾ… ਜਾਤਿ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪવਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਨਿਮਿਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਆਯੂਹਨਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਸਞ੍ਞੋਗਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪਲਿਬੋਧਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਸਮੁਦਯਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਹੇਤੁਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਿਤਿ ਚ। ਇਮੇਹਿ ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਜਰਾਮਰਣਂ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ। ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ… ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਜਾਤਿ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪવਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਨਿਮਿਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਆਯੂਹਨਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਸਞ੍ਞੋਗਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪਲਿਬੋਧਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਸਮੁਦਯਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਹੇਤੁਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਿਤਿ ਚ। ਇਮੇਹਿ ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਜਰਾਮਰਣਂ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ।
੪੬. ਅવਿਜ੍ਜਾ ਹੇਤੁ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ। ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ… ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਹੇਤੁ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ।
ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਹੇਤੁ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਹੇਤੁ, ਨਾਮਰੂਪਂ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ… ਨਾਮਰੂਪਂ ਹੇਤੁ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ… ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਹੇਤੁ, ਫਸ੍ਸੋ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ… ਫਸ੍ਸੋ ਹੇਤੁ, વੇਦਨਾ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ… વੇਦਨਾ ਹੇਤੁ, ਤਣ੍ਹਾ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ… ਤਣ੍ਹਾ ਹੇਤੁ, ਉਪਾਦਾਨਂ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ… ਉਪਾਦਾਨਂ ਹੇਤੁ, ਭવੋ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ… ਭવੋ ਹੇਤੁ, ਜਾਤਿ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ… ਜਾਤਿ ਹੇਤੁ, ਜਰਾਮਰਣਂ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ। ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ… ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਜਾਤਿ ਹੇਤੁ, ਜਰਾਮਰਣਂ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ।
ਅવਿਜ੍ਜਾ ਪਟਿਚ੍ਚਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ। ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ… ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਪਟਿਚ੍ਚਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ।
ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਟਿਚ੍ਚਾ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚਾ, ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ… ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਟਿਚ੍ਚਾ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ… ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚਾ, ਫਸ੍ਸੋ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ… ਫਸ੍ਸੋ ਪਟਿਚ੍ਚਾ, વੇਦਨਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ… વੇਦਨਾ ਪਟਿਚ੍ਚਾ, ਤਣ੍ਹਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ… ਤਣ੍ਹਾ ਪਟਿਚ੍ਚਾ, ਉਪਾਦਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ… ਉਪਾਦਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚਾ, ਭવੋ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ… ਭવੋ ਪਟਿਚ੍ਚਾ, ਜਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ… ਜਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚਾ, ਜਰਾਮਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ। ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ… ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਜਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚਾ, ਜਰਾਮਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ।
ਅવਿਜ੍ਜਾ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ । ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ… ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ।
ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਚ੍ਚਯਾ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ… ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ… ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਫਸ੍ਸੋ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ… ਫਸ੍ਸੋ ਪਚ੍ਚਯੋ, વੇਦਨਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ… વੇਦਨਾ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਤਣ੍ਹਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ… ਤਣ੍ਹਾ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਉਪਾਦਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ… ਉਪਾਦਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਭવੋ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ… ਭવੋ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਜਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ… ਜਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਜਰਾਮਰਣਂ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ। ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ… ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਜਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਜਰਾਮਰਣਂ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ।
੪੭. ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਭવਸ੍ਮਿਂ ਮੋਹੋ ਅવਿਜ੍ਜਾ, ਆਯੂਹਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾ, ਉਪਗਮਨਂ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਚੇਤਨਾ ਭવੋ। ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਭવਸ੍ਮਿਂ ਇਧ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਾ। ਇਧ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਪਸਾਦੋ ਆਯਤਨਂ, ਫੁਟ੍ਠੋ ਫਸ੍ਸੋ, વੇਦਯਿਤਂ વੇਦਨਾ। ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਇਧੁਪਪਤ੍ਤਿਭવਸ੍ਮਿਂ ਪੁਰੇਕਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾ। ਇਧ ਪਰਿਪਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਆਯਤਨਾਨਂ ਮੋਹੋ ਅવਿਜ੍ਜਾ, ਆਯੂਹਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਉਪਗਮਨਂ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਚੇਤਨਾ ਭવੋ। ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਇਧ ਕਮ੍ਮਭવਸ੍ਮਿਂ ਆਯਤਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਾ। ਆਯਤਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਪਸਾਦੋ ਆਯਤਨਂ, ਫੁਟ੍ਠੋ ਫਸ੍ਸੋ, વੇਦਯਿਤਂ વੇਦਨਾ। ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਆਯਤਿਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭવਸ੍ਮਿਂ ਇਧ ਕਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾ। ਇਤਿਮੇ ਚਤੁਸਙ੍ਖੇਪੇ ਤਯੋ ਅਦ੍ਧੇ ਤਿਸਨ੍ਧਿਂ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਾਤਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ’’।
ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ।
੫. ਸਮ੍ਮਸਨਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੪੮. ਕਥਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਮਸਨੇ ਞਾਣਂ?
ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਰੂਪਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ વਾ ਸੁਖੁਮਂ વਾ ਹੀਨਂ વਾ ਪਣੀਤਂ વਾ ਯਂ ਦੂਰੇ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਾ, ਸਬ੍ਬਂ ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ ਏਕਂ ਸਮ੍ਮਸਨਂ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ ਏਕਂ ਸਮ੍ਮਸਨਂ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ ਏਕਂ ਸਮ੍ਮਸਨਂ।
ਯਾ ਕਾਚਿ વੇਦਨਾ…ਪੇ॰… ਯਾ ਕਾਚਿ ਸਞ੍ਞਾ… ਯੇ ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ વਾ ਸੁਖੁਮਂ વਾ ਹੀਨਂ વਾ ਪਣੀਤਂ વਾ ਯਂ ਦੂਰੇ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਾ, ਸਬ੍ਬਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ ਏਕਂ ਸਮ੍ਮਸਨਂ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ ਏਕਂ ਸਮ੍ਮਸਨਂ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ ਏਕਂ ਸਮ੍ਮਸਨਂ।
ਚਕ੍ਖੁਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ ਏਕਂ ਸਮ੍ਮਸਨਂ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ ਏਕਂ ਸਮ੍ਮਸਨਂ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ ਏਕਂ ਸਮ੍ਮਸਨਂ।
ਰੂਪਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਖਯਟ੍ਠੇਨ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਭਯਟ੍ਠੇਨ ਅਨਤ੍ਤਾ ਅਸਾਰਕਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਮਸਨੇ ਞਾਣਂ। વੇਦਨਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰਾ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਚਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਖਯਟ੍ਠੇਨ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਭਯਟ੍ਠੇਨ, ਅਨਤ੍ਤਾ ਅਸਾਰਕਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਮਸਨੇ ਞਾਣਂ।
ਰੂਪਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਸਙ੍ਖਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਖਯਧਮ੍ਮਂ વਯਧਮ੍ਮਂ વਿਰਾਗਧਮ੍ਮਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਮਸਨੇ ਞਾਣਂ। વੇਦਨਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਚਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਸਙ੍ਖਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਖਯਧਮ੍ਮਂ વਯਧਮ੍ਮਂ વਿਰਾਗਧਮ੍ਮਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਮਸਨੇ ਞਾਣਂ।
ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ, ਅਸਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਨਤ੍ਥਿ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਮਸਨੇ ਞਾਣਂ। ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ… ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ, ਅਸਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਨਤ੍ਥਿ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਮਸਨੇ ਞਾਣਂ। ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਅਸਤਿ…ਪੇ॰… ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਅਸਤਿ…ਪੇ॰… ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਅਸਤਿ…ਪੇ॰… વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਅਸਤਿ…ਪੇ॰… ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, ਅਸਤਿ…ਪੇ॰… ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਅਸਤਿ…ਪੇ॰… ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਅਸਤਿ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਅਸਤਿ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਅਸਤਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਸਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਨਤ੍ਥਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਮਸਨੇ ਞਾਣਂ। ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ… ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਸਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਨਤ੍ਥਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਮਸਨੇ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਮਸਨੇ ਞਾਣਂ’’।
ਸਮ੍ਮਸਨਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਞ੍ਚਮੋ।
੬. ਉਦਯਬ੍ਬਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੪੯. ਕਥਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਞਾਣਂ? ਜਾਤਂ ਰੂਪਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਉਦਯੋ, વਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਂ વਯੋ, ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। ਜਾਤਾ વੇਦਨਾ…ਪੇ॰… ਜਾਤਾ ਸਞ੍ਞਾ… ਜਾਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਜਾਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਜਾਤਂ ਚਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਜਾਤੋ ਭવੋ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਉਦਯੋ, વਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਂ વਯੋ, ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ।
੫੦. ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ? ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ; ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਾਸ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ।
ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ? વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ? ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਦਸ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ। વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ… ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਦਸ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ।
ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ? ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ ਰੂਪਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦਯਾ ਰੂਪਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਕਮ੍ਮਸਮੁਦਯਾ ਰੂਪਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਆਹਾਰਸਮੁਦਯਾ ਰੂਪਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ।
વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ? ਅવਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਆਹਾਰਨਿਰੋਧਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ । વਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਦਸ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ।
વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ? ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ વੇਦਨਾਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦਯਾ વੇਦਨਾਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਕਮ੍ਮਸਮੁਦਯਾ વੇਦਨਾਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਾ વੇਦਨਾਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ।
વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ? ਅવਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। વਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਦਸ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ।
ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ? ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮੁਦਯੋਤਿਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਕਮ੍ਮਸਮੁਦਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਨਾਮਰੂਪਸਮੁਦਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ।
વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ? ਅવਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। વਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ। વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਦਸ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ।
ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਸ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਞਾਣਂ’’। ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾ (ਸ੍ਯਾ॰) ਆਹਾਰਸਮੁਦਯੋ । વੇਦਨਾ, ਸਞ੍ਞਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ – ਤਯੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਸੇਸਾ (ਸ੍ਯਾ॰) ਖਨ੍ਧਾ ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਾ। વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਨਾਮਰੂਪਸਮੁਦਯੋ।
ਉਦਯਬ੍ਬਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਛਟ੍ਠੋ।
੭. ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੫੧. ਕਥਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਪਸ੍ਸਨੇ ਞਾਣਂ? ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ। ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਙ੍ਗਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ, ਕਥਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਸੁਖਤੋ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਅਤ੍ਤਤੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਨੋ ਨਨ੍ਦਤਿ, વਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਰਜ੍ਜਤਿ। ਨਿਰੋਧੇਤਿ, ਨੋ ਸਮੁਦੇਤਿ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਆਦਿਯਤਿ।
੫੨. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਿਂ ਪਜਹਤਿ। વਿਰਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ। ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਤਿ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਦਾਨਂ ਪਜਹਤਿ।
વੇਦਨਾਰਮ੍ਮਣਤਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਰਮ੍ਮਣਤਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਤਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਾਰਮ੍ਮਣਤਾ… ਚਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ। ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਙ੍ਗਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ, ਕਥਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਸੁਖਤੋ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਅਤ੍ਤਤੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਨੋ ਨਨ੍ਦਤਿ। વਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਰਜ੍ਜਤਿ। ਨਿਰੋਧੇਤਿ, ਨੋ ਸਮੁਦੇਤਿ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਆਦਿਯਤਿ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਿਂ ਪਜਹਤਿ। વਿਰਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ। ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਤਿ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਦਾਨਂ ਪਜਹਤਿ।
વਤ੍ਥੁਸਙ੍ਕਮਨਾ ਚੇવ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ વਿવਟ੍ਟਨਾ।
ਆવਜ੍ਜਨਾ ਬਲਞ੍ਚੇવ, ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾ॥
ਆਰਮ੍ਮਣਅਨ੍વਯੇਨ , ਉਭੋ ਏਕવવਤ੍ਥਨਾ ਏਕવવਤ੍ਥਾਨਾ (ਕ॰)।
ਨਿਰੋਧੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ, વਯਲਕ੍ਖਣવਿਪਸ੍ਸਨਾ॥
ਆਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ, ਭਙ੍ਗਞ੍ਚ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾ॥
ਕੁਸਲੋ ਤੀਸੁ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸੁ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਚ ਚਤੂਸੁ ਚ (ਸ੍ਯਾ॰) વਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ।
ਤਯੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲਤਾ, ਨਾਨਾਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ॥
ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਪਸ੍ਸਨੇ ਞਾਣਂ’’।
ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸਤ੍ਤਮੋ।
੮. ਆਦੀਨવਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੫੩. ਕਥਂ ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ? ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਭਯਨ੍ਤਿ – ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਭਯਨ੍ਤਿ – ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਭਯਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਆਯੂਹਨਾ ਭਯਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਭਯਨ੍ਤਿ… ਗਤਿ ਭਯਨ੍ਤਿ… ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਭਯਨ੍ਤਿ… ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਭਯਨ੍ਤਿ… ਜਾਤਿ ਭਯਨ੍ਤਿ… ਜਰਾ ਭਯਨ੍ਤਿ… ਬ੍ਯਾਧਿ ਭਯਨ੍ਤਿ … ਮਰਣਂ ਭਯਨ੍ਤਿ… ਸੋਕੋ ਭਯਨ੍ਤਿ… ਪਰਿਦੇવੋ ਭਯਨ੍ਤਿ… ਉਪਾਯਾਸੋ ਭਯਨ੍ਤਿ – ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ।
ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਖੇਮਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ। ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਖੇਮਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਖੇਮਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਭਯਂ, ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਖੇਮਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਭਯਂ, ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਖੇਮਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਉਪਾਯਾਸੋ ਭਯਂ, ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਖੇਮਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ – ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ – ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਉਪਾਯਾਸੋ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ – ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ।
ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ। ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਉਪਾਯਾਸੋ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ – ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ – ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਉਪਾਯਾਸੋ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ – ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ।
ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ। ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਉਪਾਯਾਸੋ ਸਾਮਿਸਂ, ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ – ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ – ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਉਪਾਯਾਸੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ – ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ।
ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ। ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਉਪਾਯਾਸੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਞਾਣਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦਞ੍ਚ ਪવਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ।
ਆਯੂਹਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ, ਞਾਣਂ ਆਦੀਨવੇ ਇਦਂ॥
ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਂ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਚ।
ਅਨਾਯੂਹਨਂ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ, ਞਾਣਂ ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ ਇਦਂ॥
ਇਦਂ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ, ਪਞ੍ਚਠਾਨੇਸੁ ਜਾਯਤਿ।
ਪਞ੍ਚਠਾਨੇ ਸਨ੍ਤਿਪਦੇ, ਦਸ ਞਾਣੇ ਪਜਾਨਾਤਿ।
ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਞਾਣਾਨਂ ਕੁਸਲਤਾ, ਨਾਨਾਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ॥
ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ’’।
ਆਦੀਨવਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਅਟ੍ਠਮੋ।
੯. ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੫੪. ਕਥਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ (ਕ॰) ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ? ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਉਪ੍ਪਾਦਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ… (ਸ੍ਯਾ॰) ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ, ਪવਤ੍ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ…ਪੇ॰… ਆਯੂਹਨਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ… ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ… ਗਤਿਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ… ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ… ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ… ਜਾਤਿਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ… ਜਰਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ… ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ… ਮਰਣਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ… ਸੋਕਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ… ਪਰਿਦੇવਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ…ਪੇ॰… ਉਪਾਯਾਸਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ – ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ – ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਉਪਾਯਾਸੋ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ – ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਭਯਨ੍ਤਿ – ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਭਯਨ੍ਤਿ – ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਉਪਾਯਾਸੋ ਭਯਨ੍ਤਿ – ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ – ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ – ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਉਪਾਯਾਸੋ ਸਾਮਿਸਨ੍ਤਿ – ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ – ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। ਪવਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ – ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਉਪਾਯਾਸੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ – ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ।
ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਤੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤੀਤਿ – ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ। ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਯਾ ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਉਭੋਪੇਤੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਤੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤੀਤਿ – ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ। ਪવਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ…ਪੇ॰… ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਆਯੂਹਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਗਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਜਾਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਜਰਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਬ੍ਯਾਧਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਮਰਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਸੋਕੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਪਰਿਦੇવੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ…ਪੇ॰… ਉਪਾਯਾਸੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਤੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤੀਤਿ – ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ। ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਯਾ ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਉਭੋਪੇਤੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਤੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤੀਤਿ – ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ।
੫੫. ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ? ਅਟ੍ਠਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ। ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ? ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ? વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ? ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਦ੍વੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ। ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ। વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ।
ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਕਤਮੇਹਿ ਦ੍વੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ? ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ વਾ વਿਪਸ੍ਸਤਿ વਾ। ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਇਮੇਹਿ ਦ੍વੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ। ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਕਤਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ? ਸੇਕ੍ਖੋ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ વਾ વਿਪਸ੍ਸਤਿ વਾ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ વਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ। ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ। વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਕਤਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ? વੀਤਰਾਗੋ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ વਿਪਸ੍ਸਤਿ વਾ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ વਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਦਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਸੁਞ੍ਞਤવਿਹਾਰੇਨ વਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਹਾਰੇਨ વਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਹਾਰੇਨ વਾ વਿਹਰਤਿ। વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ।
੫੬. ਕਥਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਏਕਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਪਟਿવੇਧਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਆਯਤਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ। ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਿਪਟਿવੇਧਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਆਯਤਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਏਕਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਟ੍ਠੇਨ।
ਕਥਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਏਕਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖਤੋਪਿ ਅਨਤ੍ਤਤੋਪਿ વਿਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਕ੍ਖੋਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖਤੋਪਿ ਅਨਤ੍ਤਤੋਪਿ વਿਪਸ੍ਸਤਿ। વੀਤਰਾਗੋਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖਤੋਪਿ ਅਨਤ੍ਤਤੋਪਿ વਿਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਏਕਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ।
ਕਥਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਕੁਸਲਾ ਹੋਤਿ। ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਕੁਸਲਾ ਹੋਤਿ। વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਟ੍ਠੇਨ।
ਕਥਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਕਿਞ੍ਚਿਕਾਲੇ ਸੁવਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਕਿਞ੍ਚਿਕਾਲੇ ਨ ਸੁવਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਕਿਞ੍ਚਿਕਾਲੇ ਸੁવਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਕਿਞ੍ਚਿਕਾਲੇ ਨ ਸੁવਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ। વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਸੁવਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ વਿਦਿਤਟ੍ਠੇਨ ਚ ਅવਿਦਿਤਟ੍ਠੇਨ ਚ।
ਕਥਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ ਅਤਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વਿਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਕ੍ਖੋਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ ਅਤਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વਿਪਸ੍ਸਤਿ। વੀਤਰਾਗੋ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ ਤਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વਿਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਤਿਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਚ ਅਤਿਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਚ।
ਕਥਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਿਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਕ੍ਖੋ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਰਿਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਿਪਸ੍ਸਤਿ। વੀਤਰਾਗੋ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯ વਿਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਚ।
ਕਥਂ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਸੇਕ੍ਖੋ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ વਾ વਿਪਸ੍ਸਤਿ વਾ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ વਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ। વੀਤਰਾਗੋ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਂ વਿਪਸ੍ਸਤਿ વਾ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ વਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਦਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਸੁਞ੍ਞਤવਿਹਾਰੇਨ વਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਹਾਰੇਨ વਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਹਾਰੇਨ વਾ વਿਹਰਤਿ। ਏવਂ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ વਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ।
੫੭. ਕਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਸਮਥવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ? ਕਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ? ਅਟ੍ਠ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਸਮਥવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਦਸ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ।
ਕਤਮਾ ਅਟ੍ਠ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਸਮਥવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ? ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਨੀવਰਣੇ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰੇ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਪੀਤਿਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ । ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਰੂਪਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਂ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। ਇਮਾ ਅਟ੍ਠ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਸਮਥવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ।
ਕਤਮਾ ਦਸ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਯੂਹਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਜਾਤਿਂ ਜਰਂ ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਮਰਣਂ ਸੋਕਂ ਪਰਿਦੇવਂ ਉਪਾਯਾਸਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਯੂਹਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ…ਪੇ॰… ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ…ਪੇ॰… ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ…ਪੇ॰… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ…ਪੇ॰… ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ …ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਯੂਹਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਜਾਤਿਂ ਜਰਂ ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਮਰਣਂ ਸੋਕਂ ਪਰਿਦੇવਂ ਉਪਾਯਾਸਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ…ਪੇ॰… ਸੁਞ੍ਞਤવਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ…ਪੇ॰… ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਯੂਹਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ…ਪੇ॰… ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ। ਇਮਾ ਦਸ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ।
੫੮. ਕਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਕੁਸਲਾ, ਕਤਿ ਅਕੁਸਲਾ, ਕਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਪਨ੍ਨਰਸ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਕੁਸਲਾ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ। ਨਤ੍ਥਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਅਕੁਸਲਾ।
ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਅਟ੍ਠ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗੋਚਰਾ।
ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਦ੍વੇ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਯੋ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਗੋਚਰਾ।
ਤਯੋ ਚ વੀਤਰਾਗਸ੍ਸ, ਯੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿવਟ੍ਟਤਿ॥
ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾ, ਦਸ ਞਾਣਸ੍ਸ ਗੋਚਰਾ।
ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ, ਤਿਣ੍ਣਂ વਿਮੋਕ੍ਖਾਨ ਪਚ੍ਚਯਾ॥
ਇਮੇ ਅਟ੍ਠਾਰਸਾਕਾਰਾ, ਪਞ੍ਞਾ ਯਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਿਤਾ।
ਕੁਸਲੋ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ, ਨਾਨਾਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ॥
ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਞਾਣਂ’’।
ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨવਮੋ।
੧੦. ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੫੯. ਕਥਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣਂ? ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਪવਤ੍ਤਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਆਯੂਹਨਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਗਤਿਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਜਾਤਿਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਜਰਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਮਰਣਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਸੋਕਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਪਰਿਦੇવਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਉਪਾਯਾਸਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ…ਪੇ॰… ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ।
ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਿਤ੍વਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਪવਤ੍ਤਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਿਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਿਤ੍વਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ …ਪੇ॰… ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ।
ਉਪ੍ਪਾਦਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਪવਤ੍ਤਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਆਯੂਹਨਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਗਤਿਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਜਾਤਿਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਜਰਾਯ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਬ੍ਯਾਧਿਮ੍ਹਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਮਰਣਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਸੋਕਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਪਰਿਦੇવਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਉਪਾਯਾਸਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਾ વੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ…ਪੇ॰… ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ।
ਉਪ੍ਪਾਦਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ વੁਟ੍ਠਿਤ੍વਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਪવਤ੍ਤਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਆਯੂਹਨਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਨਾਯੂਹਨਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਗਤਿਯਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਗਤਿਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਨੁਪਪਤ੍ਤਿਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਜਾਤਿਯਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਜਾਤਿਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਜਰਾਯ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਜਰਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਬ੍ਯਾਧਿਮ੍ਹਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਬ੍ਯਾਧਿਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਮਰਣਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਮਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਸੋਕਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਸੋਕਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਪਰਿਦੇવਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਪਰਿਦੇવਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਉਪਾਯਾਸਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਨੁਪਾਯਾਸਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ।
ਉਪ੍ਪਾਦਾ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਪવਤ੍ਤਾ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ…ਪੇ॰… ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਾ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ…ਪੇ॰… ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ।
ਉਪ੍ਪਾਦਾ વਿવਟ੍ਟਿਤ੍વਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਪવਤ੍ਤਾ વਿવਟ੍ਟਿਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ…ਪੇ॰… ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਾ વਿવਟ੍ਟਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ।
੬੦. ਕਤਿ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮਥવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ? ਕਤਿ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ? ਅਟ੍ਠ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮਥવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਦਸ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ।
ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮਥવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ? ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਨੀવਰਣੇ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰੇ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਪੀਤਿਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਰੂਪਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਂ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ । ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਇਮੇ ਅਟ੍ਠ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮਥવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ।
ਕਤਮੇ ਦਸ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਯੂਹਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਜਾਤਿਂ ਜਰਂ ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਮਰਣਂ ਸੋਕਂ ਪਰਿਦੇવਂ ਉਪਾਯਾਸਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਯੂਹਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ…ਪੇ॰… ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ… ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਯੂਹਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਜਾਤਿਂ ਜਰਂ ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਮਰਣਂ ਸੋਕਂ ਪਰਿਦੇવਂ ਉਪਾਯਾਸਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ… ਸੁਞ੍ਞਤવਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ… ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਪવਤ੍ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਯੂਹਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ – ਗੋਤ੍ਰਭੁ। ਇਮੇ ਦਸ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ।
ਕਤਿ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ, ਕਤਿ ਅਕੁਸਲਾ, ਕਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਪਨ੍ਨਰਸ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ, ਤਯੋ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ। ਨਤ੍ਥਿ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ ਅਕੁਸਲਾਤਿ।
ਸਾਮਿਸਞ੍ਚ ਨਿਰਾਮਿਸਂ, ਪਣਿਹਿਤਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਂ।
ਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਞ੍ਚ વਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਂ, વੁਟ੍ਠਿਤਞ੍ਚ ਅવੁਟ੍ਠਿਤਂ॥
ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾ, ਦਸ ਞਾਣਸ੍ਸ ਗੋਚਰਾ।
ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ, ਤਿਣ੍ਣਂ વਿਮੋਕ੍ਖਾਨ ਪਚ੍ਚਯਾ॥
ਇਮੇ ਅਟ੍ਠਾਰਸਾਕਾਰਾ, ਪਞ੍ਞਾ ਯਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਿਤਾ।
ਕੁਸਲੋ વਿવਟ੍ਟੇ વੁਟ੍ਠਾਨੇ, ਨਾਨਾਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ॥
ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਬਹਿਦ੍ਧਾ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣਂ’’।
ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਸਮੋ।
੧੧. ਮਗ੍ਗਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੬੧. ਕਥਂ ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ’’। ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ’’।
ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ ਮਿਚ੍ਛਾવਾਚਾਯ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ’’।
ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ’’।
વੋਦਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀવਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ’’।
ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ ਮਿਚ੍ਛਾવਾਯਾਮਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ’’।
ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ’’।
ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿਤੋ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ’’।
ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ …ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਾ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ’’।
ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਅਨੁਸਹਗਤਾ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਅਨੁਸਹਗਤਾ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਾ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ’’।
ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਰੂਪਰਾਗਾ ਅਰੂਪਰਾਗਾ ਮਾਨਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਮਾਨਾਨੁਸਯਾ ਭવਰਾਗਾਨੁਸਯਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ’’।
੬੨.
ਅਜਾਤਂ ਝਾਪੇਤਿ ਜਾਤੇਨ, ਝਾਨਂ ਤੇਨ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ।
ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੇ ਕੁਸਲਤਾ, ਨਾਨਾਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਨ ਕਮ੍ਪਤਿ॥
ਸਮਾਦਹਿਤ੍વਾ ਯਥਾ ਚੇ વਿਪਸ੍ਸਤਿ, વਿਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਤਥਾ ਚੇ ਸਮਾਦਹੇ।
વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚ ਸਮਥੋ ਤਦਾ ਅਹੁ, ਸਮਾਨਭਾਗਾ ਯੁਗਨਦ੍ਧਾ વਤ੍ਤਰੇ॥
ਦੁਕ੍ਖਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਸੁਖੋ, ਨਿਰੋਧੋ ਇਤਿ ਦਸ੍ਸਨਂ ਨਿਰੋਧੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)।
ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਿਤਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਫਸ੍ਸੇਤਿ ਅਮਤਂ ਪਦਂ॥
વਿਮੋਕ੍ਖਚਰਿਯਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਕੋવਿਦੋ।
ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਞਾਣਾਨਂ ਕੁਸਲਤਾ, ਨਾਨਾਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ॥
ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ’’।
ਮਗ੍ਗਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕਾਦਸਮੋ।
੧੨. ਫਲਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੬੩. ਕਥਂ ਪਯੋਗਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਞ੍ਞਾ ਫਲੇ ਞਾਣਂ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤਂਪਯੋਗਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਫਲਂ।
ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤਂਪਯੋਗਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਫਲਂ।
ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ ਮਿਚ੍ਛਾવਾਚਾਯ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤਂਪਯੋਗਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ। ਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਫਲਂ।
ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤਂਪਯੋਗਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ। ਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਫਲਂ।
વੋਦਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀવਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤਂਪਯੋਗਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ। ਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਫਲਂ।
ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ ਮਿਚ੍ਛਾવਾਯਾਮਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤਂਪਯੋਗਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ। ਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਫਲਂ।
ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤਂਪਯੋਗਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ। ਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਫਲਂ।
ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿਤੋ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤਂਪਯੋਗਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ। ਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਫਲਂ।
ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਾ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ , ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤਂਪਯੋਗਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ। ਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਫਲਂ।
ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਅਨੁਸਹਗਤਾ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਅਨੁਸਹਗਤਾ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਾ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤਂਪਯੋਗਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ। ਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਫਲਂ।
ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਰੂਪਰਾਗਾ ਅਰੂਪਰਾਗਾ ਮਾਨਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਮਾਨਾਨੁਸਯਾ ਭવਰਾਗਾਨੁਸਯਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤਂਪਯੋਗਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ। ਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਫਲਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਯੋਗਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਞ੍ਞਾ ਫਲੇ ਞਾਣਂ’’।
ਫਲਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦ੍વਾਦਸਮੋ।
੧੩. વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੬੪. ਕਥਂ ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਂ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਂ। ਤਂવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਂ’’।
ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ, ਪਟਿਘਾਨੁਸਯੋ – ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਂ। ਤਂવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਂ’’।
ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨੁਸਹਗਤਂ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਅਨੁਸਹਗਤੋ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ, ਪਟਿਘਾਨੁਸਯੋ – ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਂ। ਤਂવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਂ’’।
ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਰੂਪਰਾਗੋ, ਅਰੂਪਰਾਗੋ, ਮਾਨੋ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾ, ਮਾਨਾਨੁਸਯੋ, ਭવਰਾਗਾਨੁਸਯੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋ – ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਂ। ਤਂવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਂ’’। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਂ’’।
વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਤੇਰਸਮੋ।
੧੪. ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੬੫. ਕਥਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣੇ ਞਾਣਂ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। વੋਦਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ।
ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਪવਿਚਯਟ੍ਠੇਨ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਫਰਣਟ੍ਠੇਨ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਉਪਸਮਟ੍ਠੇਨ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਟ੍ਠੇਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ।
ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਬਲਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। ਪਮਾਦੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਬਲਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਬਲਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ।
ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ।
ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਬਲਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਹੇਤੁਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਪਦਹਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਤਥਟ੍ਠੇਨ ਸਚ੍ਚਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਥੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਯੁਗਨਦ੍ਧਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। વਿਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੇਨ વਿਜ੍ਜਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੇਨ વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਟ੍ਠੇਨ ਖਯੇ ਞਾਣਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ।
ਛਨ੍ਦੋ ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਫਸ੍ਸੋ ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। વੇਦਨਾ ਸਮੋਸਰਣਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਸਮਾਧਿ ਪਮੁਖਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਸਤਿ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਪਞ੍ਞਾ ਤਦੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ । વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਸਾਰਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤਿ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ।
ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ…ਪੇ॰… ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। ਛਨ੍ਦੋ ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਫਸ੍ਸੋ ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। વੇਦਨਾ ਸਮੋਸਰਣਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਸਮਾਧਿ ਪਮੁਖਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ। ਸਤਿ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਪਞ੍ਞਾ ਤਦੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਸਾਰਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤਿ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ।
ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ…ਪੇ॰… ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਕ੍ਖਣੇ…ਪੇ॰… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ…ਪੇ॰… ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਕ੍ਖਣੇ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ…ਪੇ॰… ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਟ੍ਠੇਨ ਖਯੇ ਞਾਣਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। ਛਨ੍ਦੋ ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ…ਪੇ॰… ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤਿ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ।
ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ …ਪੇ॰… ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਂ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। ਛਨ੍ਦੋ ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੋ …ਪੇ॰… ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਟ੍ਠੇਨ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਂ। વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤਿ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਤਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣੇ ਞਾਣਂ’’।
ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚੁਦ੍ਦਸਮੋ।
੧੫. વਤ੍ਥੁਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੬੬. ਕਥਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ વਤ੍ਥੁਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ? ਕਥਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਚਕ੍ਖੁਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਸੋਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਘਾਨਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਜਿવ੍ਹਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਕਾਯਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਮਨਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
ਕਥਂ ਚਕ੍ਖੁਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਚਕ੍ਖੁ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਨ੍ਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਚਕ੍ਖੁ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਭੂਤਨ੍ਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਚਕ੍ਖੁ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭੂਤਨ੍ਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਚਕ੍ਖੁ ਆਹਾਰਸਮ੍ਭੂਤਨ੍ਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਚਕ੍ਖੁ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਚਕ੍ਖੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਚਕ੍ਖੁ ਸਮੁਦਾਗਤਨ੍ਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਚਕ੍ਖੁ ਅਹੁਤ੍વਾ ਸਮ੍ਭੂਤਂ, ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਚਕ੍ਖੁਂ ਅਨ੍ਤવਨ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਚਕ੍ਖੁ ਅਦ੍ਧੁવਂ ਅਸਸ੍ਸਤਂ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਚਕ੍ਖੁ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਸਙ੍ਖਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਖਯਧਮ੍ਮਂ વਯਧਮ੍ਮਂ વਿਰਾਗਧਮ੍ਮਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ । ਚਕ੍ਖੁਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ; ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਸੁਖਤੋ; ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਅਤ੍ਤਤੋ; ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਨੋ ਨਨ੍ਦਤਿ; વਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਰਜ੍ਜਤਿ; ਨਿਰੋਧੇਤਿ, ਨੋ ਸਮੁਦੇਤਿ; ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਆਦਿਯਤਿ। ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਿਂ ਪਜਹਤਿ, વਿਰਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਤਿ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਦਾਨਂ ਪਜਹਤਿ। ਏવਂ ਚਕ੍ਖੁਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
ਕਥਂ ਸੋਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਸੋਤਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਨ੍ਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸੋਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਕਥਂ ਘਾਨਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਘਾਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਨ੍ਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਘਾਨਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਕਥਂ ਜਿવ੍ਹਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਜਿવ੍ਹਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਜਿવ੍ਹਾ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਜਿવ੍ਹਾ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਜਿવ੍ਹਾ ਆਹਾਰਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਜਿવ੍ਹਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਜਿવ੍ਹਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ ਜਿવ੍ਹਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਜਿવ੍ਹਾ ਅਹੁਤ੍વਾ ਸਮ੍ਭੂਤਾ, ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਜਿવ੍ਹਂ ਅਨ੍ਤવਨ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਜਿવ੍ਹਾ ਅਦ੍ਧੁવਾ ਅਸਸ੍ਸਤਾ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਜਿવ੍ਹਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਖਯਧਮ੍ਮਾ વਯਧਮ੍ਮਾ વਿਰਾਗਧਮ੍ਮਾ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਜਿવ੍ਹਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ…ਪੇ॰… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਆਦਿਯਤਿ। ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ…ਪੇ॰… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਦਾਨਂ ਪਜਹਤਿ। ਏવਂ ਜਿવ੍ਹਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
ਕਥਂ ਕਾਯਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਕਾਯੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਕਾਯੋ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਭੂਤੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਕਾਯੋ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭੂਤੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਕਾਯੋ ਆਹਾਰਸਮ੍ਭੂਤੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਕਾਯੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਕਾਯੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਕਾਯੋ ਸਮੁਦਾਗਤੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਕਾਯੋ ਅਹੁਤ੍વਾ ਸਮ੍ਭੂਤੋ, ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਕਾਯਂ ਅਨ੍ਤવਨ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਕਾਯੋ ਅਦ੍ਧੁવੋ ਅਸਸ੍ਸਤੋ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਕਾਯੋ ਅਨਿਚ੍ਚੋ ਸਙ੍ਖਤੋ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਖਯਧਮ੍ਮੋ વਯਧਮ੍ਮੋ વਿਰਾਗਧਮ੍ਮੋ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਕਾਯਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ; ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਸੁਖਤੋ…ਪੇ॰… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਆਦਿਯਤਿ। ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ…ਪੇ॰… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਦਾਨਂ ਪਜਹਤਿ। ਏવਂ ਕਾਯਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
ਕਥਂ ਮਨਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਮਨੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਮਨੋ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਭੂਤੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਮਨੋ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭੂਤੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਮਨੋ ਆਹਾਰਸਮ੍ਭੂਤੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਮਨੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ , ਮਨੋ ਸਮੁਦਾਗਤੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਮਨੋ ਅਹੁਤ੍વਾ ਸਮ੍ਭੂਤੋ, ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਮਨਂ ਅਨ੍ਤવਨ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਮਨੋ ਅਦ੍ਧੁવੋ ਅਸਸ੍ਸਤੋ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਮਨੋ ਅਨਿਚ੍ਚੋ ਸਙ੍ਖਤੋ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਖਯਧਮ੍ਮੋ વਯਧਮ੍ਮੋ વਿਰਾਗਧਮ੍ਮੋ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮੋਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਮਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ; ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਸੁਖਤੋ; ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਅਤ੍ਤਤੋ; ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਨੋ ਨਨ੍ਦਤਿ; વਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਰਜ੍ਜਤਿ; ਨਿਰੋਧੇਤਿ, ਨੋ ਸਮੁਦੇਤਿ; ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਆਦਿਯਤਿ। ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਿਂ ਪਜਹਤਿ, વਿਰਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਤਿ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਦਾਨਂ ਪਜਹਤਿ। ਏવਂ ਮਨਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਏવਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ વਤ੍ਥੁਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ’’।
વਤ੍ਥੁਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਨ੍ਨਰਸਮੋ।
੧੬. ਗੋਚਰਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੬੭. ਕਥਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਗੋਚਰਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ? ਕਥਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਧਮ੍ਮੇ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਰੂਪੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਸਦ੍ਦੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਗਨ੍ਧੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰਸੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ ।
ਕਥਂ ਰੂਪੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਰੂਪਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ ਰੂਪਾ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰੂਪਾ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰੂਪਾ ਆਹਾਰਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰੂਪਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰੂਪਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰੂਪਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਰੂਪਾ ਅਹੁਤ੍વਾ ਸਮ੍ਭੂਤਾ, ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਰੂਪੇ ਅਨ੍ਤવਨ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰੂਪਾ ਅਦ੍ਧੁવਾ ਅਸਸ੍ਸਤਾ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ । ਰੂਪਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਖਯਧਮ੍ਮਾ વਯਧਮ੍ਮਾ વਿਰਾਗਧਮ੍ਮਾ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ; ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਸੁਖਤੋ; ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਅਤ੍ਤਤੋ; ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਨੋ ਨਨ੍ਦਤਿ ; વਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਰਜ੍ਜਤਿ; ਨਿਰੋਧੇਤਿ, ਨੋ ਸਮੁਦੇਤਿ; ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਆਦਿਯਤਿ। ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਿਂ ਪਜਹਤਿ, વਿਰਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਤਿ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਦਾਨਂ ਪਜਹਤਿ। ਏવਂ ਰੂਪੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
ਕਥਂ ਸਦ੍ਦੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਸਦ੍ਦਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ…ਪੇ॰… ਸਦ੍ਦਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਸਦ੍ਦਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਸਦ੍ਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਸਦ੍ਦਾ ਅਹੁਤ੍વਾ ਸਮ੍ਭੂਤਾ, ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਸਦ੍ਦੇ ਅਨ੍ਤવਨ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਸਦ੍ਦਾ ਅਦ੍ਧੁવਾ ਅਸਸ੍ਸਤਾ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਸਦ੍ਦਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਖਯਧਮ੍ਮਾ વਯਧਮ੍ਮਾ વਿਰਾਗਧਮ੍ਮਾ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਸਦ੍ਦੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸਦ੍ਦੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
ਕਥਂ ਗਨ੍ਧੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਗਨ੍ਧਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਗਨ੍ਧਾ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਗਨ੍ਧੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਕਥਂ ਰਸੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਰਸਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰਸਾ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਰਸੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਕਥਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਆਹਾਰਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
ਕਥਂ ਧਮ੍ਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਧਮ੍ਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਾ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਾ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਾ ਆਹਾਰਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਧਮ੍ਮਾ ਅਹੁਤ੍વਾ ਸਮ੍ਭੂਤਾ , ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਧਮ੍ਮੇ ਅਨ੍ਤવਨ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਦ੍ਧੁવਾ ਅਸਸ੍ਸਤਾ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਖਯਧਮ੍ਮਾ વਯਧਮ੍ਮਾ વਿਰਾਗਧਮ੍ਮਾ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਧਮ੍ਮੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ; ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਸੁਖਤੋ; ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਅਤ੍ਤਤੋ; ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਨੋ ਨਨ੍ਦਤਿ; વਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਰਜ੍ਜਤਿ; ਨਿਰੋਧੇਤਿ, ਨੋ ਸਮੁਦੇਤਿ; ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਆਦਿਯਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਿਂ ਪਜਹਤਿ, વਿਰਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਤਿ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਦਾਨਂ ਪਜਹਤਿ। ਏવਂ ਧਮ੍ਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਗੋਚਰਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ’’।
ਗੋਚਰਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸੋਲ਼ਸਮੋ।
੧੭. ਚਰਿਯਾਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੬੮. ਕਥਂ ਚਰਿਯਾવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਰਿਯਾਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ? ਚਰਿਯਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਚਰਿਯਾਯੋ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਞਾਣਚਰਿਯਾ।
ਕਤਮਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ? ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਰੂਪੇਸੁ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਰੂਪੇਸੁ, ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਾ વਿਪਾਕਮਨੋਧਾਤੁ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨવਿਪਾਕਮਨੋਧਾਤੁ (ਸ੍ਯਾ॰) વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਰੂਪੇਸੁ, ਅਭਿਨਿਰੋਪਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਰੂਪੇਸੁ। ਸવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਸਦ੍ਦੇਸੁ, ਸવਨਤ੍ਥੋ ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਸਦ੍ਦੇਸੁ, ਸੁਤਤ੍ਤਾ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਾ વਿਪਾਕਮਨੋਧਾਤੁ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਸਦ੍ਦੇਸੁ, ਅਭਿਨਿਰੋਪਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਸਦ੍ਦੇਸੁ। ਘਾਯਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਗਨ੍ਧੇਸੁ, ਘਾਯਨਟ੍ਠੋ ਘਾਯਨਤ੍ਥੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਗਨ੍ਧੇਸੁ, ਘਾਯਿਤਤ੍ਤਾ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਾ વਿਪਾਕਮਨੋਧਾਤੁ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਗਨ੍ਧੇਸੁ, ਅਭਿਨਿਰੋਪਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਗਨ੍ਧੇਸੁ। ਸਾਯਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਰਸੇਸੁ, ਸਾਯਨਟ੍ਠੋ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਰਸੇਸੁ, ਸਾਯਿਤਤ੍ਤਾ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਾ વਿਪਾਕਮਨੋਧਾਤੁ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਰਸੇਸੁ, ਅਭਿਨਿਰੋਪਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਰਸੇਸੁ। ਫੁਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇਸੁ, ਫੁਸਨਟ੍ਠੋ ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇਸੁ, ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਾ વਿਪਾਕਮਨੋਧਾਤੁ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇਸੁ, ਅਭਿਨਿਰੋਪਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇਸੁ। વਿਜਾਨਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, વਿਜਾਨਨਟ੍ਠੋ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, વਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਾ વਿਪਾਕਮਨੋਧਾਤੁ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਅਭਿਨਿਰੋਪਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ।
੬੯. વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ? ਨੀਰਾਗਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਨਿਦ੍ਦੋਸਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਨਿਮ੍ਮੋਹਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਨਿਮ੍ਮਾਨਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਿ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਨਿਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਨਿਬ੍ਬਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਨਾਨੁਸਯਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਰਾਗવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਦੋਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਮੋਹવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਮਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਨੁਸਯવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਕੁਸਲੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸਾવਜ੍ਜੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਨવਜ੍ਜੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਕਣ੍ਹੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸੁਕ੍ਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸੁਖੁਦ੍ਰਯੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਦੁਕ੍ਖੁਦ੍ਰਯੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸੁਖવਿਪਾਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। વਿਞ੍ਞਾਤੇ ਚਰਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਏવਰੂਪਾ ਚਰਿਯਾ ਹੋਤੀਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਪਕਤਿਪਰਿਸੁਦ੍ਧਮਿਦਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਟ੍ਠੇਨਾਤਿ – વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ।
ਕਤਮਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ? ਮਨਾਪਿਯੇਸੁ ਰੂਪੇਸੁ ਰਾਗਸ੍ਸ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਰਾਗਸ੍ਸ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਮਨਾਪਿਯੇਸੁ ਰੂਪੇਸੁ ਦੋਸਸ੍ਸ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਦੋਸਸ੍ਸ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਤਦੁਭਯੇਨ ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਨਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਮੋਹਸ੍ਸ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਮੋਹਸ੍ਸ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। વਿਨਿਬਨ੍ਧਸ੍ਸ ਮਾਨਸ੍ਸ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਮਾਨਸ੍ਸ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਪਰਾਮਟ੍ਠਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। વਿਕ੍ਖੇਪਗਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਨਿਟ੍ਠਙ੍ਗਤਾਯ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਥਾਮਗਤਸ੍ਸ ਅਨੁਸਯਸ੍ਸ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ ; ਅਨੁਸਯਸ੍ਸ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ।
ਮਨਾਪਿਯੇਸੁ ਸਦ੍ਦੇਸੁ…ਪੇ॰… ਮਨਾਪਿਯੇਸੁ ਗਨ੍ਧੇਸੁ…ਪੇ॰… ਮਨਾਪਿਯੇਸੁ ਰਸੇਸੁ…ਪੇ॰… ਮਨਾਪਿਯੇਸੁ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇਸੁ…ਪੇ॰… ਮਨਾਪਿਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਰਾਗਸ੍ਸ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਰਾਗਸ੍ਸ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਮਨਾਪਿਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦੋਸਸ੍ਸ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਦੋਸਸ੍ਸ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਤਦੁਭਯੇਨ ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਨਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਮੋਹਸ੍ਸ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਮੋਹਸ੍ਸ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। વਿਨਿਬਨ੍ਧਸ੍ਸ ਮਾਨਸ੍ਸ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਮਾਨਸ੍ਸ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਪਰਾਮਟ੍ਠਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। વਿਕ੍ਖੇਪਗਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਅਨਿਟ੍ਠਙ੍ਗਤਾਯ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਥਾਮਗਤਸ੍ਸ ਅਨੁਸਯਸ੍ਸ ਜવਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਅਨੁਸਯਸ੍ਸ ਜવਨਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ।
੭੦. ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ? ਸਰਾਗਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸਦੋਸਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸਮੋਹਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸਮਾਨਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸਦਿਟ੍ਠਿ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸવਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸਾਨੁਸਯਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ । ਰਾਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਦੋਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਮੋਹਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਮਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ । ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਨੁਸਯਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਕੁਸਲੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸਾવਜ੍ਜੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਨવਜ੍ਜੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ । ਕਣ੍ਹੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸੁਕ੍ਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸੁਖੁਦ੍ਰਯੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਦੁਕ੍ਖੁਦ੍ਰਯੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸੁਖવਿਪਾਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਞ੍ਞਾਤੇ ਚਰਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਏવਰੂਪਾ ਚਰਿਯਾ ਹੋਤੀਤਿ – ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ।
੭੧. ਕਤਮਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾ? ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ…ਪੇ॰… વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ… ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ… ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ… વਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ… વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ… ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ… ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ… ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ… ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ… ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ… ਆਦੀਨવਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ… ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ; ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾ। વਿવਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾ।
ਞਾਣਚਰਿਯਾਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਚਰਿਯਾ? ਨੀਰਾਗਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਨਿਦ੍ਦੋਸਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਞਾਣਚਰਿਯਾ…ਪੇ॰… ਨਾਨੁਸਯਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਰਾਗવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਦੋਸવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਮੋਹવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਮਾਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ… ਉਦ੍ਧਚ੍ਚવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ… વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ… ਅਨੁਸਯવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ… ਕੁਸਲੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ… ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ… ਸਾવਜ੍ਜੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ… ਅਨવਜ੍ਜੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ… ਕਣ੍ਹੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ… ਸੁਕ੍ਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ… ਸੁਖੁਦ੍ਰਯੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ… ਦੁਕ੍ਖੁਦ੍ਰਯੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ… ਸੁਖવਿਪਾਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਰਤੀਤਿ – ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਞਾਤੇ ਚਰਤੀਤਿ – ਞਾਣਚਰਿਯਾ । ਞਾਣਸ੍ਸ ਏવਰੂਪਾ ਚਰਿਯਾ ਹੋਤੀਤਿ – ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਯਂ ਞਾਣਚਰਿਯਾ। ਅਞ੍ਞਾ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਅਞ੍ਞਾ ਅਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਅਞ੍ਞਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਚਰਿਯਾવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਰਿਯਾਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ’’।
ਚਰਿਯਾਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸਤ੍ਤਰਸਮੋ।
੧੮. ਭੂਮਿਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੭੨. ਕਥਂ ਚਤੁਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਭੂਮਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ? ਚਤਸ੍ਸੋ ਭੂਮਿਯੋ – ਕਾਮਾવਚਰਾ ਭੂਮਿ, ਰੂਪਾવਚਰਾ ਭੂਮਿ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ ਭੂਮਿ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਭੂਮਿ। ਕਤਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਾ ਭੂਮਿ? ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਅવੀਚਿਨਿਰਯਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਉਪਰਿਤੋ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤવਸવਤ੍ਤੀ ਦੇવੇ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤવਸવਤ੍ਤਿਦੇવੇ (ਕ॰) ਅਨ੍ਤੋਕਰਿਤ੍વਾ ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਤ੍ਥਾવਚਰਾ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਾ ਰੂਪਂ વੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ – ਅਯਂ ਕਾਮਾવਚਰਾ ਭੂਮਿ।
ਕਤਮਾ ਰੂਪਾવਚਰਾ ਭੂਮਿ? ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਉਪਰਿਤੋ ਅਕਨਿਟ੍ਠੇ ਦੇવੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਿਤ੍વਾ ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਤ੍ਥਾવਚਰਾ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਾ ਉਪਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਿਸ੍ਸ વਾ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ – ਅਯਂ ਰੂਪਾવਚਰਾ ਭੂਮਿ।
ਕਤਮਾ ਅਰੂਪਾવਚਰਾ ਭੂਮਿ? ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨੂਪਗੇ ਦੇવੇ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਉਪਰਿਤੋ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨੂਪਗੇ ਦੇવੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਿਤ੍વਾ ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਤ੍ਥਾવਚਰਾ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਾ ਉਪਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਿਸ੍ਸ વਾ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ – ਅਯਂ ਅਰੂਪਾવਚਰਾ ਭੂਮਿ।
ਕਤਮਾ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਭੂਮਿ? ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਮਗ੍ਗਾ ਚ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਚ ਧਾਤੁ – ਅਯਂ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਭੂਮਿ। ਇਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭੂਮਿਯੋ।
ਅਪਰਾਪਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭੂਮਿਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨਿ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯੋ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਪਦਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰਿਯવਂਸਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਙ੍ਗਹવਤ੍ਥੂਨਿ , ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚਕ੍ਕਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਧਮ੍ਮਪਦਾਨਿ – ਇਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭੂਮਿਯੋ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਚਤੁਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਭੂਮਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ’’।
ਭੂਮਿਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸਮੋ।
੧੯. ਧਮ੍ਮਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੭੩. ਕਥਂ ਨવਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ? ਕਥਂ ਧਮ੍ਮੇ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਕਾਮਾવਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਰੂਪਾવਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਅਰੂਪਾવਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
ਕਥਂ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਦਸ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਦਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇ ਅਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰੂਪਞ੍ਚ વਿਪਾਕਞ੍ਚ ਕਿਰਿਯਞ੍ਚ ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ – ਏવਂ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
ਕਥਂ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਇਧਟ੍ਠਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨਿ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਤਤ੍ਰੂਪਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ – ਏવਂ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
ਕਥਂ ਅਰੂਪਾવਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਇਧਟ੍ਠਸ੍ਸ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਰੂਪਾવਚਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਤਤ੍ਰੂਪਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਰੂਪਾવਚਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ – ਏવਂ ਅਰੂਪਾવਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
ਕਥਂ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ – ਏવਂ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕੁਸਲਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਏવਂ ਧਮ੍ਮੇ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
ਨવ ਪਾਮੋਜ੍ਜਮੂਲਕਾ ਧਮ੍ਮਾ। ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ, ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ, ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਂ વੇਦੇਤਿ, ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ। ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਂ ਪਸ੍ਸਂ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਂ વਿਰਜ੍ਜਤਿ, વਿਰਾਗਾ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ…ਪੇ॰… વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ।
ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ…ਪੇ॰… ਰੂਪਂ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ…ਪੇ॰… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਚਕ੍ਖੁਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ, ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ, ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਂ વੇਦੇਤਿ, ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ। ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਂ ਪਸ੍ਸਂ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਂ વਿਰਜ੍ਜਤਿ, વਿਰਾਗਾ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਇਮੇ ਨવ ਪਾਮੋਜ੍ਜਮੂਲਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ।
੭੪. ਨવ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਮੂਲਕਾ ਧਮ੍ਮਾ। ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ, ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ, ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਂ વੇਦੇਤਿ, ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ। ਸਮਾਹਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ, ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ, ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਂ વੇਦੇਤਿ, ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ। ਸਮਾਹਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ…ਪੇ॰…।
ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ…ਪੇ॰… ਰੂਪਂ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ…ਪੇ॰… ਰੂਪਂ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ…ਪੇ॰… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਚਕ੍ਖੁਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ, ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ, ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਂ વੇਦੇਤਿ, ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ। ਸਮਾਹਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਇਮੇ ਨવ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਮੂਲਕਾ ਧਮ੍ਮਾ।
ਨવ ਨਾਨਤ੍ਤਾ – ਧਾਤੁਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਫਸ੍ਸਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਫਸ੍ਸਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વੇਦਨਾਨਾਨਤ੍ਤਂ, વੇਦਨਾਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਞ੍ਞਾਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਸਞ੍ਞਾਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਛਨ੍ਦਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਛਨ੍ਦਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਪਰਿਲ਼ਾਹਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਪਰਿਲ਼ਾਹਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਪਰਿਯੇਸਨਾਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਪਰਿਯੇਸਨਾਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਲਾਭਨਾਨਤ੍ਤਂ – ਇਮੇ ਨવ ਨਾਨਤ੍ਤਾ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਨવਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ’’।
ਧਮ੍ਮਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕੂਨવੀਸਤਿਮੋ।
੨੦-੨੪. ਞਾਣਪਞ੍ਚਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੭੫. ਕਥਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਞ੍ਞਾ ਞਾਤਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ, ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਞ੍ਞਾ ਤੀਰਣਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ, ਪਹਾਨੇਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ, ਭਾવਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ, ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਞ੍ਞਾ ਫਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ? ਯੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਞਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਯੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਤੀਰਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਯੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਯੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਯੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਫਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਾ ਞਾਤਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ, ਪਰਿਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਾ ਤੀਰਣਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ, ਪਹਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ, ਭਾવਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ, ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਫੁਸਨਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ’’।
ਞਾਣਪਞ੍ਚਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚਤੁવੀਸਤਿਮੋ।
੨੫-੨੮. ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੭੬. ਕਥਂ ਅਤ੍ਥਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਧਮ੍ਮਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਪਟਿਭਾਨਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮੋ। ਅਞ੍ਞੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮੋ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਧਮ੍ਮਾ ਞਾਤਾ, ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਧਮ੍ਮਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਞ੍ਞੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਅਤ੍ਥਾ ਞਾਤਾ, ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਅਤ੍ਥਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨਿਰੁਤ੍ਤਾਭਿਲਾਪਾ, ਪਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥੇ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨਿਰੁਤ੍ਤਾਭਿਲਾਪਾ। ਅਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ, ਅਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮਾ ਨਾਨਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ ਞਾਤਾ, ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮਾ ਨਾਨਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਪਞ੍ਚਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਪਞ੍ਚਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਦਸਸੁ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ ਞਾਣਾਨਿ। ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ ਞਾਣਾਨਿ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਞਾਣਾ ਞਾਤਾ, ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਞਾਣਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਟਿਭਾਨਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
੭੭. ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ ਧਮ੍ਮੋ, વੀਰਿਯਬਲਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਤਿਬਲਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਮਾਧਿਬਲਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਧਮ੍ਮੋ। ਅਞ੍ਞੋ ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ વੀਰਿਯਬਲਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਤਿਬਲਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਮਾਧਿਬਲਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਧਮ੍ਮੋ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਧਮ੍ਮਾ ਞਾਤਾ, ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਧਮ੍ਮਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ। ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਮਾਦੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ। ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਞ੍ਞੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਪਮਾਦੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਅਤ੍ਥਾ ਞਾਤਾ, ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਅਤ੍ਥਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਤ੍ਥਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨਿਰੁਤ੍ਤਾਭਿਲਾਪਾ, ਪਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥੇ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨਿਰੁਤ੍ਤਾਭਿਲਾਪਾ। ਅਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ, ਅਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮਾ ਨਾਨਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ ਞਾਤਾ, ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮਾ ਨਾਨਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਞ੍ਚ (?) ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਞ੍ਚ (?) ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਦਸਸੁ ਦਸ (?) ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ ਞਾਣਾਨਿ। ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ ਞਾਣਾਨਿ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਞਾਣਾ ਞਾਤਾ, ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਞਾਣਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਟਿਭਾਨਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮੋ, વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਅਞ੍ਞੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਧਮ੍ਮਾ ਞਾਤਾ, ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਧਮ੍ਮਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਪવਿਚਯਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਫਰਣਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਉਪਸਮਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਞ੍ਞੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਪવਿਚਯਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਫਰਣਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਉਪਸਮਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਅਤ੍ਥਾ ਞਾਤਾ, ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਅਤ੍ਥਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਤ੍ਥਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਸਤ੍ਤ ਧਮ੍ਮੇ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨਿਰੁਤ੍ਤਾਭਿਲਾਪਾ, ਸਤ੍ਤ ਅਤ੍ਥੇ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨਿਰੁਤ੍ਤਾਭਿਲਾਪਾ। ਅਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ, ਅਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮਾ ਨਾਨਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ ਞਾਤਾ, ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮਾ ਨਾਨਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਸਤ੍ਤਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਸਤ੍ਤਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਚੁਦ੍ਦਸਸੁ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ ਞਾਣਾਨਿ। ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ ਞਾਣਾਨਿ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਞਾਣਾ ਞਾਤਾ, ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਞਾਣਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਟਿਭਾਨਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਧਮ੍ਮੋ। ਅਞ੍ਞੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਧਮ੍ਮੋ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਧਮ੍ਮਾ ਞਾਤਾ, ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਧਮ੍ਮਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, વੋਦਾਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ વੋਦਾਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਅਤ੍ਥਾ ਞਾਤਾ ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਅਤ੍ਥਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਤ੍ਥਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਅਟ੍ਠ ਧਮ੍ਮੇ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨਿਰੁਤ੍ਤਾਭਿਲਾਪਾ, ਅਟ੍ਠ ਅਤ੍ਥੇ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨਿਰੁਤ੍ਤਾਭਿਲਾਪਾ। ਅਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ, ਅਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮਾ ਨਾਨਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ ਞਾਤਾ , ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮਾ ਨਾਨਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਅਟ੍ਠਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਅਟ੍ਠਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ ਸੋਲ਼ਸਸੁ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ ਞਾਣਾਨਿ। ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ ਞਾਣਾਨਿ। ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਞਾਣਾ ਞਾਤਾ, ਤੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਞਾਣਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਟਿਭਾਨਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਤ੍ਥਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ। ਧਮ੍ਮਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ। ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ। ਪਟਿਭਾਨਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਅਟ੍ਠવੀਸਤਿਮੋ।
੨੯-੩੧. ਞਾਣਤ੍ਤਯਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੭੮. ਕਥਂ વਿਹਾਰਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਹਾਰਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ, વਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ? ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਹਾਰੋ। ਪਣਿਧਿਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਹਾਰੋ। ਅਭਿਨਿવੇਸਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਹਾਰੋ।
ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਪਣਿਧਿਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ।
ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਪਣਿਧਿਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤવਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿ।
੭੯. ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਹਾਰੋ। ਰੂਪਪਣਿਧਿਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਹਾਰੋ। ਰੂਪਾਭਿਨਿવੇਸਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਹਾਰੋ।
ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ । ਰੂਪਪਣਿਧਿਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਰੂਪਾਭਿਨਿવੇਸਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ।
ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਰੂਪਪਣਿਧਿਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਰੂਪਾਭਿਨਿવੇਸਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤવਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿ।
વੇਦਨਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂ …ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂ… ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਂ… વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਮਿਤ੍ਤਂ… ਚਕ੍ਖੁਨਿਮਿਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਹਾਰੋ। ਜਰਾਮਰਣਪਣਿਧਿਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਹਾਰੋ। ਜਰਾਮਰਣਾਭਿਨਿવੇਸਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਹਾਰੋ।
ਜਰਾਮਰਣਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਜਰਾਮਰਣਪਣਿਧਿਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਜਰਾਮਰਣਾਭਿਨਿવੇਸਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ।
ਜਰਾਮਰਣਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਜਰਾਮਰਣਪਣਿਧਿਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਜਰਾਮਰਣਾਭਿਨਿવੇਸਂ ਭਯਤੋ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ વਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪવਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਆવਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤવਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਅਞ੍ਞੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਹਾਰੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਹਾਰੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਹਾਰੋ। ਅਞ੍ਞਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਸਮਾਪਤ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਸਮਾਪਤ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਾ ਸੁਞ੍ਞਤਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾ વਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾ વਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਾ ਸੁਞ੍ਞਤਾ વਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘વਿਹਾਰਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਹਾਰਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ, વਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ’’।
ਞਾਣਤ੍ਤਯਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕਤਿਂਸਤਿਮੋ।
੩੨. ਆਨਨ੍ਤਰਿਕਸਮਾਧਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੮੦. ਕਥਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਆਸવਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਨਨ੍ਤਰਿਕਸਮਾਧਿਮ੍ਹਿ ਞਾਣਂ? ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ। ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ વਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਞਾਣਂ। ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਇਤਿ ਪਠਮਂ ਸਮਥੋ, ਪਚ੍ਛਾ ਞਾਣਂ। ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਆਸવਾਨਂ ਖਯੋ ਹੋਤਿ । ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅવਿਕ੍ਖੇਪਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਆਸવਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਨਨ੍ਤਰਿਕਸਮਾਧਿਮ੍ਹਿ ਞਾਣਂ’’।
ਆਸવਾਤਿ ਕਤਮੇ ਤੇ ਆਸવਾ? ਕਾਮਾਸવੋ, ਭવਾਸવੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ। ਕਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨવਸੇਸੋ ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਕਾਮਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਕਾਮਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨવਸੇਸੋ ਕਾਮਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨવਸੇਸੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਨવਸੇਸੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ।
ਅਬ੍ਯਾਪਾਦવਸੇਨ …ਪੇ॰… ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… ਅવਿਕ੍ਖੇਪવਸੇਨ… ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨવਸੇਨ… ਞਾਣવਸੇਨ… ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ… ਪਠਮਜ੍ਝਾਨવਸੇਨ… ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨવਸੇਨ… ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨવਸੇਨ… ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨવਸੇਨ… ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ… વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ… ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ… ਪਥવੀਕਸਿਣવਸੇਨ… ਆਪੋਕਸਿਣવਸੇਨ … ਤੇਜੋਕਸਿਣવਸੇਨ… વਾਯੋਕਸਿਣવਸੇਨ… ਨੀਲਕਸਿਣવਸੇਨ… ਪੀਤਕਸਿਣવਸੇਨ… ਲੋਹਿਤਕਸਿਣવਸੇਨ… ਓਦਾਤਕਸਿਣવਸੇਨ… ਆਕਾਸਕਸਿਣવਸੇਨ… વਿਞ੍ਞਾਣਕਸਿਣવਸੇਨ… ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ… ਧਮ੍ਮਾਨੁਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ… ਸਙ੍ਘਾਨੁਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ… ਸੀਲਾਨੁਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ… ਚਾਗਾਨੁਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ… ਦੇવਤਾਨੁਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ… ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ… ਮਰਣਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ… ਕਾਯਗਤਾਸਤਿવਸੇਨ… ਉਪਸਮਾਨੁਸ੍ਸਤਿવਸੇਨ… ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… વਿਨੀਲਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… વਿਪੁਬ੍ਬਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… વਿਚ੍ਛਿਦ੍ਦਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… વਿਕ੍ਖਾਯਿਤਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… વਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… ਹਤવਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ … ਲੋਹਿਤਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… ਪੁਲ਼વਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ… ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ।
੮੧. ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ…ਪੇ॰… ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਰਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਪੀਤਿਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਪੀਤਿਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਸੁਖਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਸੁਖਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਸਮਾਦਹਂ ਚਿਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ … વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ… ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ। ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ વਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਞਾਣਂ, ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਇਤਿ ਪਠਮਂ ਸਮਥੋ, ਪਚ੍ਛਾ ਞਾਣਂ। ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਆਸવਾਨਂ ਖਯੋ ਹੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅવਿਕ੍ਖੇਪਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਆਸવਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਨਨ੍ਤਰਿਕਸਮਾਧਿਮ੍ਹਿ ਞਾਣਂ’’।
ਆਸવਾਤਿ ਕਤਮੇ ਤੇ ਆਸવਾ? ਕਾਮਾਸવੋ, ਭવਾਸવੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ। ਕਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨવਸੇਸੋ ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਕਾਮਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਕਾਮਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨવਸੇਸੋ ਕਾਮਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨવਸੇਸੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਨવਸੇਸੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ , ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅવਿਕ੍ਖੇਪਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਆਸવਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇ ਪਞ੍ਞਾ ਆਨਨ੍ਤਰਿਕਸਮਾਧਿਮ੍ਹਿ ਞਾਣਂ’’।
ਆਨਨ੍ਤਰਿਕਸਮਾਧਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਤਿਮੋ।
੩੩. ਅਰਣવਿਹਾਰਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੮੨. ਕਥਂ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਸਨ੍ਤੋ ਚ વਿਹਾਰਾਧਿਗਮੋ ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਅਰਣવਿਹਾਰੇ ਞਾਣਂ? ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਰੂਪੇ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਰੂਪੇ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ; વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ… વਿਞ੍ਞਾਣੇ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਜਰਾਮਰਣੇ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ।
ਸਨ੍ਤੋ ਚ વਿਹਾਰਾਧਿਗਮੋਤਿ ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਹਾਰੋ ਸਨ੍ਤੋ વਿਹਾਰਾਧਿਗਮੋ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਹਾਰੋ ਸਨ੍ਤੋ વਿਹਾਰਾਧਿਗਮੋ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਹਾਰੋ ਸਨ੍ਤੋ વਿਹਾਰਾਧਿਗਮੋ।
ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਤਿ ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ।
ਅਰਣવਿਹਾਰੋਤਿ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਅਰਣવਿਹਾਰੋ। ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਅਰਣવਿਹਾਰੋ। ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਅਰਣવਿਹਾਰੋ। ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਅਰਣવਿਹਾਰੋ। ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਰਣવਿਹਾਰੋ…ਪੇ॰… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਰਣવਿਹਾਰੋ।
ਅਰਣવਿਹਾਰੋਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਅਰਣવਿਹਾਰੋ? ਪਠਮੇਨ ਝਾਨੇਨ ਨੀવਰਣੇ ਹਰਤੀਤਿ – ਅਰਣવਿਹਾਰੋ। ਦੁਤਿਯੇਨ ਝਾਨੇਨ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰੇ ਹਰਤੀਤਿ – ਅਰਣવਿਹਾਰੋ। ਤਤਿਯੇਨ ਝਾਨੇਨ ਪੀਤਿਂ ਹਰਤੀਤਿ – ਅਰਣવਿਹਾਰੋ। ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਝਾਨੇਨ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇ ਹਰਤੀਤਿ – ਅਰਣવਿਹਾਰੋ। ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਂ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਹਰਤੀਤਿ – ਅਰਣવਿਹਾਰੋ। વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਹਰਤੀਤਿ – ਅਰਣવਿਹਾਰੋ। ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਹਰਤੀਤਿ – ਅਰਣવਿਹਾਰੋ। ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਹਰਤੀਤਿ – ਅਰਣવਿਹਾਰੋ। ਅਯਂ ਅਰਣવਿਹਾਰੋ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਸਨ੍ਤੋ ਚ વਿਹਾਰਾਧਿਗਮੋ ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਅਰਣવਿਹਾਰੇ ਞਾਣਂ’’।
ਅਰਣવਿਹਾਰਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸਤਿਮੋ।
੩੪. ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੮੩. ਕਥਂ ਦ੍વੀਹਿ ਬਲੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਤਯੋ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾਹਿ ਨવਹਿ ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾਹਿ વਸਿਭਾવਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਂ?
ਦ੍વੀਹਿ ਬਲੇਹੀਤਿ ਦ੍વੇ ਬਲਾਨਿ – ਸਮਥਬਲਂ, વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। ਕਤਮਂ ਸਮਥਬਲਂ? ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਥਬਲਂ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਥਬਲਂ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਥਬਲਂ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਥਬਲਂ…ਪੇ॰… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਥਬਲਂ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਥਬਲਂ।
ਸਮਥਬਲਨ੍ਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮਥਬਲਂ? ਪਠਮੇਨ ਝਾਨੇਨ ਨੀવਰਣੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – ਸਮਥਬਲਂ। ਦੁਤਿਯੇਨ ਝਾਨੇਨ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – ਸਮਥਬਲਂ। ਤਤਿਯੇਨ ਝਾਨੇਨ ਪੀਤਿਯਾ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – ਸਮਥਬਲਂ। ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਝਾਨੇਨ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – ਸਮਥਬਲਂ। ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਯ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – ਸਮਥਬਲਂ। વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – ਸਮਥਬਲਂ। ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – ਸਮਥਬਲਂ। ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – ਸਮਥਬਲਂ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਕਿਲੇਸੇ ਚ ਖਨ੍ਧੇ ਚ ਨ ਕਮ੍ਪਤਿ ਨ ਚਲਤਿ ਨ વੇਧਤੀਤਿ – ਸਮਥਬਲਂ। ਇਦਂ ਸਮਥਬਲਂ।
ਕਤਮਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ? ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ । ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ …ਪੇ॰… ਰੂਪੇ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ… વਿਞ੍ਞਾਣੇ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ।
વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਨ੍ਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ? ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਯ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੁਖਸਞ੍ਞਾਯ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਨ੍ਦਿਯਾ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਰਾਗੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮੁਦਯੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਦਾਨੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ – વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਚ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਸਹਗਤਕਿਲੇਸੇ ਚ ਖਨ੍ਧੇ ਚ ਨ ਕਮ੍ਪਤਿ ਨ ਚਲਤਿ ਨ વੇਧਤੀਤਿ – વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ। ਇਦਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ।
ਤਯੋ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਕਤਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ? ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾ વਚੀਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸਞ੍ਞਾવੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਾ ਚ વੇਦਨਾ ਚ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਇਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ।
੮੪. ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾਹੀਤਿ ਕਤਮਾਹਿ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾਹਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, વਿવਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾ – ਇਮਾਹਿ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾਹਿ।
੮੫. ਨવਹਿ ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾਹੀਤਿ ਕਤਮਾਹਿ ਨવਹਿ ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾਹਿ? ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾ, ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾ, ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾ, ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾ, ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ… ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾ। ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਿਤਕ੍ਕੋ ਚ વਿਚਾਰੋ ਚ ਪੀਤਿ ਚ ਸੁਖਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਚ…ਪੇ॰… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਿਤਕ੍ਕੋ ਚ વਿਚਾਰੋ ਚ ਪੀਤਿ ਚ ਸੁਖਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਚ – ਇਮਾਹਿ ਨવਹਿ ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾਹਿ।
વਸੀਤਿ ਪਞ੍ਚ વਸਿਯੋ। ਆવਜ੍ਜਨવਸੀ, ਸਮਾਪਜ੍ਜਨવਸੀ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਸੀ , વੁਟ੍ਠਾਨવਸੀ, ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾવਸੀ। ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਕਂ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਯਾવਤਿਚ੍ਛਕਂ ਆવਜ੍ਜਤਿ; ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਦਨ੍ਧਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਆવਜ੍ਜਨવਸੀ। ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਕਂ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਯਾવਤਿਚ੍ਛਕਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ; ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਾਯ ਦਨ੍ਧਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਸਮਾਪਜ੍ਜਨવਸੀ। ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਕਂ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਯਾવਤਿਚ੍ਛਕਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ ; ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਦਨ੍ਧਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਸੀ। ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਕਂ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਯਾવਤਿਚ੍ਛਕਂ વੁਟ੍ਠਾਤਿ; વੁਟ੍ਠਾਨੇ ਦਨ੍ਧਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – વੁਟ੍ਠਾਨવਸੀ। ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਕਂ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਯਾવਤਿਚ੍ਛਕਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤਿ; ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾਯ ਦਨ੍ਧਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾવਸੀ।
ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ…ਪੇ॰… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਕਂ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਯਾવਤਿਚ੍ਛਕਂ ਆવਜ੍ਜਤਿ; ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਦਨ੍ਧਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਆવਜ੍ਜਨવਸੀ। ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਕਂ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਯਾવਤਿਚ੍ਛਕਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ… વੁਟ੍ਠਾਤਿ… ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤਿ; ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾਯ ਦਨ੍ਧਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾવਸੀ। ਇਮਾ ਪਞ੍ਚ વਸਿਯੋ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦ੍વੀਹਿ ਬਲੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਤਯੋ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾਹਿ ਨવਹਿ ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾਹਿ વਸੀਭਾવਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਂ’’।
ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚਤੁਤ੍ਤਿਂਸਤਿਮੋ।
੩੫. ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੮੬. ਕਥਂ ਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਪਰਿਯਾਦਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਞਾਣਂ? ਇਧ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ, ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ, ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇਨ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ…ਪੇ॰… ਞਾਣੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ… ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਅਰਤਿਯਾ … ਪਠਮੇਨ ਝਾਨੇਨ ਨੀવਰਣਾਨਂ ਪવਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪવਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ।
ਅਥ વਾ ਪਨ ਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਇਦਞ੍ਚੇવ ਚਕ੍ਖੁਪવਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ, ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਚਕ੍ਖੁਪવਤ੍ਤਂ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਇਦਞ੍ਚੇવ ਸੋਤਪવਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਘਾਨਪવਤ੍ਤਂ… ਜਿવ੍ਹਾਪવਤ੍ਤਂ… ਕਾਯਪવਤ੍ਤਂ… ਮਨੋਪવਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ, ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਮਨੋਪવਤ੍ਤਂ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਇਦਂ ਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਪਰਿਯਾਦਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਪਰਿਯਾਦਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਞਾਣਂ’’।
ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸਤਿਮੋ।
੩੬. ਸਮਸੀਸਟ੍ਠਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੮੭. ਕਥਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇ ਨਿਰੋਧੇ ਚ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮਸੀਸਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ? ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ – ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ, ਦ੍વਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ , ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਕਾਮਾવਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਧਮ੍ਮਾ। ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ। ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇਨ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ। ਞਾਣੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਂ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ। ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਅਰਤਿਂ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ। ਪਠਮੇਨ ਝਾਨੇਨ ਨੀવਰਣੇ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ।
ਨਿਰੋਧੇਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਨਿਰੋਧੇਤਿ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਨਿਰੋਧੇਤਿ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਨਿਰੋਧੇਤਿ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਨਿਰੋਧੇਤਿ। ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇਨ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਨਿਰੋਧੇਤਿ। ਞਾਣੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਂ ਨਿਰੋਧੇਤਿ। ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਅਰਤਿਂ ਨਿਰੋਧੇਤਿ। ਪਠਮੇਨ ਝਾਨੇਨ ਨੀવਰਣੇ ਨਿਰੋਧੇਤਿ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਨਿਰੋਧੇਤਿ।
ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਤਾਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ। ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ। ਞਾਣਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ। ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਰਤਿ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ। ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਨੀવਰਣਾ ਨ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾ ਨ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ।
ਸਮਨ੍ਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਸਮਂ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਸਮਂ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਸਮਂ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਂ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਂ ਸਮਂ। ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਞਾਣਂ ਸਮਂ। ਅਰਤਿਯਾ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਸਮਂ। ਨੀવਰਣਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਸਮਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਸਮਂ।
ਸੀਸਨ੍ਤਿ ਤੇਰਸ ਸੀਸਾਨਿ – ਪਲਿਬੋਧਸੀਸਞ੍ਚ ਤਣ੍ਹਾ, વਿਨਿਬਨ੍ਧਨਸੀਸਞ੍ਚ ਮਾਨੋ, ਪਰਾਮਾਸਸੀਸਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ, વਿਕ੍ਖੇਪਸੀਸਞ੍ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ, ਸਂਕਿਲੇਸਸੀਸਞ੍ਚ ਅવਿਜ੍ਜਾ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਸੀਸਞ੍ਚ ਸਦ੍ਧਾ, ਪਗ੍ਗਹਸੀਸਞ੍ਚ વੀਰਿਯਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਸੀਸਞ੍ਚ ਸਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਸੀਸਞ੍ਚ ਸਮਾਧਿ, ਦਸ੍ਸਨਸੀਸਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾ, ਪવਤ੍ਤਸੀਸਞ੍ਚ ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਗੋਚਰਸੀਸਞ੍ਚ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਸੀਸਞ੍ਚ ਨਿਰੋਧੋ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇ ਨਿਰੋਧੇ ਚ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮਸੀਸਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ’’।
ਸਮਸੀਸਟ੍ਠਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਛਤ੍ਤਿਂਸਤਿਮੋ।
੩੭. ਸਲ੍ਲੇਖਟ੍ਠਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੮੮. ਕਥਂ ਪੁਥੁਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਤੇਜਪਰਿਯਾਦਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਲ੍ਲੇਖਟ੍ਠੇ ਪੁਥੁਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਤੇਜਪਰਿਯਾਦਾਨੇ (ਕ॰) ਞਾਣਂ? ਪੁਥੂਤਿ – ਰਾਗੋ ਪੁਥੁ, ਦੋਸੋ ਪੁਥੁ, ਮੋਹੋ ਪੁਥੁ, ਕੋਧੋ…ਪੇ॰… ਉਪਨਾਹੋ… ਮਕ੍ਖੋ… ਪਲ਼ਾਸੋ… ਇਸ੍ਸਾ… ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ… ਮਾਯਾ… ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ… ਥਮ੍ਭੋ… ਸਾਰਮ੍ਭੋ… ਮਾਨੋ… ਅਤਿਮਾਨੋ… ਮਦੋ… ਪਮਾਦੋ… ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸਾ… ਸਬ੍ਬੇ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾ… ਸਬ੍ਬੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਸਬ੍ਬੇ ਭવਗਾਮਿਕਮ੍ਮਾ।
ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਏਕਤ੍ਤਂ। ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਏਕਤ੍ਤਂ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਏਕਤ੍ਤਂ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਏਕਤ੍ਤਂ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਂ ਏਕਤ੍ਤਂ। ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਞਾਣਂ ਏਕਤ੍ਤਂ। ਅਰਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਏਕਤ੍ਤਂ। ਨੀવਰਣਾ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਏਕਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸਾ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਏਕਤ੍ਤਂ।
ਤੇਜੋਤਿ ਪਞ੍ਚ ਤੇਜਾ – ਚਰਣਤੇਜੋ, ਗੁਣਤੇਜੋ, ਪਞ੍ਞਾਤੇਜੋ, ਪੁਞ੍ਞਤੇਜੋ, ਧਮ੍ਮਤੇਜੋ। ਚਰਣਤੇਜੇਨ ਤੇਜਿਤਤ੍ਤਾ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਤੇਜਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ। ਗੁਣਤੇਜੇਨ ਤੇਜਿਤਤ੍ਤਾ ਅਗੁਣਤੇਜਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ। ਪਞ੍ਞਾਤੇਜੇਨ ਤੇਜਿਤਤ੍ਤਾ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਤੇਜਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ। ਪੁਞ੍ਞਤੇਜੇਨ ਤੇਜਿਤਤ੍ਤਾ ਅਪੁਞ੍ਞਤੇਜਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ। ਧਮ੍ਮਤੇਜੇਨ ਤੇਜਿਤਤ੍ਤਾ ਅਧਮ੍ਮਤੇਜਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ।
ਸਲ੍ਲੇਖੋਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਅਸਲ੍ਲੇਖੋ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਸਲ੍ਲੇਖੋ । ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਅਸਲ੍ਲੇਖੋ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਸਲ੍ਲੇਖੋ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਅਸਲ੍ਲੇਖੋ, ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਸਲ੍ਲੇਖੋ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅਸਲ੍ਲੇਖੋ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਲ੍ਲੇਖੋ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਅਸਲ੍ਲੇਖੋ, ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਂ ਸਲ੍ਲੇਖੋ। ਅવਿਜ੍ਜਾ ਅਸਲ੍ਲੇਖੋ, ਞਾਣਂ ਸਲ੍ਲੇਖੋ। ਅਰਤਿ ਅਸਲ੍ਲੇਖੋ, ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਸਲ੍ਲੇਖੋ। ਨੀવਰਣਾ ਅਸਲ੍ਲੇਖੋ, ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਸਲ੍ਲੇਖੋ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾ ਅਸਲ੍ਲੇਖੋ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਸਲ੍ਲੇਖੋ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪੁਥੁਨਾਨਤ੍ਤਤੇਜਪਰਿਯਾਦਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਲ੍ਲੇਖਟ੍ਠੇ ਞਾਣਂ’’।
ਸਲ੍ਲੇਖਟ੍ਠਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਤਿਮੋ।
੩੮. વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੮੯. ਕਥਂ ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ? ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ। ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ। ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ। ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ વੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ।
ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ। ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ। ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ। ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸ੍ਸ ਠਿਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ વੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰…।
ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ। ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ। ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਠਿਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ વੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਸਲ੍ਲੀਨਤ੍ਤਪਹਿਤਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇ ਞਾਣਂ’’।
વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਅਟ੍ਠਤਿਂਸਤਿਮੋ।
੩੯. ਅਤ੍ਥਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੯੦. ਕਥਂ ਨਾਨਾਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਨਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨੇ ਞਾਣਂ? ਨਾਨਾਧਮ੍ਮਾਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ, ਦ੍વਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ, ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਕਾਮਾવਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਰੂਪਾવਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਰੂਪਾવਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਧਮ੍ਮਾ।
ਪਕਾਸਨਤਾਤਿ ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਰੂਪਂ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਰੂਪਂ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਪਕਾਸੇਤਿ। વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਚਕ੍ਖੁਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਜਰਾਮਰਣਂ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਪਕਾਸੇਤਿ।
ਅਤ੍ਥਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨੇਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤਿ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅવਿਜ੍ਜਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਞਾਣਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਰਤਿਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਨੀવਰਣੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਪਠਮਝਾਨਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤਿ …ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਨਾਨਾਧਮ੍ਮਪਕਾਸਨਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨੇ ਞਾਣਂ’’।
ਅਤ੍ਥਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨવਤਿਂਸਤਿਮੋ।
੪੦. ਦਸ੍ਸਨવਿਸੁਦ੍ਧਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੯੧. ਕਥਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕਸਙ੍ਗਹਤਾਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਪਟਿવੇਧੇ ਪਞ੍ਞਾ ਦਸ੍ਸਨવਿਸੁਦ੍ਧਿਞਾਣਂ? ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ…ਪੇ॰… ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਧਮ੍ਮਾ।
ਏਕਸਙ੍ਗਹਤਾਤਿ ਦ੍વਾਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਸਙ੍ਗਹਿਤਾ। ਤਥਟ੍ਠੇਨ, ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ, ਸਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨ, ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੇਨ, ਅਭਿਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ, ਪਰਿਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ, ਧਮ੍ਮਟ੍ਠੇਨ, ਧਾਤੁਟ੍ਠੇਨ, ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ, ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੇਨ, ਫੁਸਨਟ੍ਠੇਨ, ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੇਨ – ਇਮੇਹਿ ਦ੍વਾਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਸਙ੍ਗਹਿਤਾ।
ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਏਕਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਏਕਤ੍ਤਂ।
ਪਟਿવੇਧੇਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ ਪਹਾਨਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ ਭਾવਨਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ।
ਦਸ੍ਸਨવਿਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ; ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਂ વਿਸੁਦ੍ਧਂ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ; ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਂ વਿਸੁਦ੍ਧਂ। ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ; ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਂ વਿਸੁਦ੍ਧਂ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ; ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਂ વਿਸੁਦ੍ਧਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕਸਙ੍ਗਹਤਾਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਪਟਿવੇਧੇ ਪਞ੍ਞਾ ਦਸ੍ਸਨવਿਸੁਦ੍ਧਿਞਾਣਂ’’।
ਦਸ੍ਸਨવਿਸੁਦ੍ਧਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮੋ।
੪੧. ਖਨ੍ਤਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੯੨. ਕਥਂ વਿਦਿਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਖਨ੍ਤਿਞਾਣਂ? ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વਿਦਿਤਂ , ਰੂਪਂ ਦੁਕ੍ਖਤੋ વਿਦਿਤਂ, ਰੂਪਂ ਅਨਤ੍ਤਤੋ વਿਦਿਤਂ। ਯਂ ਯਂ વਿਦਿਤਂ ਤਂ ਤਂ ਖਮਤੀਤਿ – વਿਦਿਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਖਨ੍ਤਿਞਾਣਂ। વੇਦਨਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਚਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વਿਦਿਤਂ, ਜਰਾਮਰਣਂ ਦੁਕ੍ਖਤੋ વਿਦਿਤਂ, ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਤ੍ਤਤੋ વਿਦਿਤਂ। ਯਂ ਯਂ વਿਦਿਤਂ ਤਂ ਤਂ ਖਮਤੀਤਿ – વਿਦਿਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਖਨ੍ਤਿਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘વਿਦਿਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਖਨ੍ਤਿਞਾਣਂ’’।
ਖਨ੍ਤਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮੋ।
੪੨. ਪਰਿਯੋਗਾਹਣਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੯੩. ਕਥਂ ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਯੋਗਾਹਣੇ ਞਾਣਂ? ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਫੁਸਤਿ, ਰੂਪਂ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਫੁਸਤਿ, ਰੂਪਂ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਫੁਸਤਿ। ਯਂ ਯਂ ਫੁਸਤਿ ਤਂ ਤਂ ਪਰਿਯੋਗਾਹਤੀਤਿ – ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਯੋਗਾਹਣੇ ਞਾਣਂ। વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਚਕ੍ਖੁਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਫੁਸਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਫੁਸਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਫੁਸਤਿ। ਯਂ ਯਂ ਫੁਸਤਿ ਤਂ ਤਂ ਪਰਿਯੋਗਾਹਤੀਤਿ – ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਯੋਗਾਹਣੇ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਯੋਗਾਹਣੇ ਞਾਣਂ’’।
ਪਰਿਯੋਗਾਹਣਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦ੍વੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮੋ।
੪੩. ਪਦੇਸવਿਹਾਰਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੯੪. ਕਥਂ ਸਮੋਦਹਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਦੇਸવਿਹਾਰੇ ਞਾਣਂ? ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿવੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ। ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿવੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ। ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪવੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ। ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪવੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ…ਪੇ॰… ਮਿਚ੍ਛਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ, ਮਿਚ੍ਛਾવਿਮੁਤ੍ਤਿવੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ। ਸਮ੍ਮਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ, ਸਮ੍ਮਾવਿਮੁਤ੍ਤਿવੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ। ਛਨ੍ਦਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ, ਛਨ੍ਦવੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ। વਿਤਕ੍ਕਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ, વਿਤਕ੍ਕવੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ। ਸਞ੍ਞਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ, ਸਞ੍ਞਾવੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ।
ਛਨ੍ਦੋ ਚ ਅવੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, વਿਤਕ੍ਕੋ ਚ ਅવੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਾ ਚ ਅવੂਪਸਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ। ਛਨ੍ਦੋ ਚ વੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, વਿਤਕ੍ਕੋ ਚ ਅવੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਾ ਚ ਅવੂਪਸਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ। ਛਨ੍ਦੋ ਚ વੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, વਿਤਕ੍ਕੋ ਚ વੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਾ ਚ ਅવੂਪਸਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ। ਛਨ੍ਦੋ ਚ વੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, વਿਤਕ੍ਕੋ ਚ વੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਾ ਚ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ। ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥਿ ਆਸવਂ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਠਾਨੇ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વੇਦਯਿਤਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮੋਦਹਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਦੇਸવਿਹਾਰੇ ਞਾਣਂ’’।
ਪਦੇਸવਿਹਾਰਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਤੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮੋ।
੪੪-੪੯. ਛવਿવਟ੍ਟਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੯੫. ਕਥਂ ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ? ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਞਾਣਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਪਾਮੋਜ੍ਜਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਅਰਤਿਯਾ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਨੀવਰਣੇਹਿ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਞ੍ਞਾਯ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ । ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਧਿਪਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ’’।
੯੬. ਕਥਂ ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਏਕਤ੍ਤਂ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਕਤ੍ਤਂ ਚੇਤਯਤੋ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਏਕਤ੍ਤਂ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਕਤ੍ਤਂ ਚੇਤਯਤੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਏਕਤ੍ਤਂ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞੇਕਤ੍ਤਂ ਚੇਤਯਤੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਏਕਤ੍ਤਂ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਕਤ੍ਤਂ ਚੇਤਯਤੋ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ’’।
੯੭. ਕਥਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ – ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ’’।
੯੮. ਕਥਂ ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ? ‘‘ਚਕ੍ਖੁ ਸੁਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤੇਨ વਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਨ વਾ ਨਿਚ੍ਚੇਨ વਾ ਧੁવੇਨ વਾ ਸਸ੍ਸਤੇਨ વਾ ਅવਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੇਨ વਾ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਤੋ ਪਜਾਨਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਪਸ੍ਸਤੋ ਚਕ੍ਖਾਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਕਾਮਾਭਿਨਿવੇਸਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਾ ਞਾਣਂ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ‘‘ਸੋਤਂ ਸੁਞ੍ਞਂ…ਪੇ॰… ਘਾਨਂ ਸੁਞ੍ਞਂ… ਜਿવ੍ਹਾ ਸੁਞ੍ਞਾ… ਕਾਯੋ ਸੁਞ੍ਞੋ… ਮਨੋ ਸੁਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਤੇਨ વਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਨ વਾ ਨਿਚ੍ਚੇਨ વਾ ਧੁવੇਨ વਾ ਸਸ੍ਸਤੇਨ વਾ ਅવਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੇਨ વਾ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਤੋ ਪਸ੍ਸਤੋ ਮਨਾਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਞਾਣਂ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸੁਞ੍ਞਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ’’।
੯੯. ਕਥਂ વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ? ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ વੋਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ વੋਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ વੋਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ । ਅવਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ વੋਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇਨ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ વੋਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ વੋਸਜ੍ਜਤੀਤਿ – વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘વੋਸਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ’’।
੧੦੦. ਕਥਂ ਤਥਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ? ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠਂ ਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠਂ ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠਂ વਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠਂ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਤਥਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਆਯੂਹਨਟ੍ਠਂ ਨਿਦਾਨਟ੍ਠਂ ਸਞ੍ਞੋਗਟ੍ਠਂ ਪਲਿਬੋਧਟ੍ਠਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਤਥਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਟ੍ਠਂ વਿવੇਕਟ੍ਠਂ ਅਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠਂ ਅਮਤਟ੍ਠਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਤਥਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ। ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠਂ ਹੇਤੁਟ੍ਠਂ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਤਥਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ।
ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ, ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ, ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ, ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ, વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ , ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੋ। ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ। ਚੇਤਯਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ। વਿਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ। ਞਾਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ। વੋਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ। ਤਥਟ੍ਠੇ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੋ।
ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ , ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਤਥਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੇ ਞਾਣਂ’’।
ਛવਿવਟ੍ਟਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨવਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮੋ।
੫੦. ਇਦ੍ਧਿવਿਧਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੦੧. ਕਥਂ ਕਾਯਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਏਕવવਤ੍ਥਾਨਤਾ ਸੁਖਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਲਹੁਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਇਦ੍ਧਿવਿਧੇ ਞਾਣਂ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਂ ਭਾવੇਤਿ, વੀਰਿਯਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਂ ਭਾવੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਂ ਭਾવੇਤਿ, વੀਮਂਸਾਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਂ ਭਾવੇਤਿ। ਸੋ ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭਾવੇਤਿ ਪਰਿਦਮੇਤਿ, ਮੁਦੁਂ ਕਰੋਤਿ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ। ਸੋ ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭਾવੇਤ੍વਾ ਪਰਿਦਮੇਤ੍વਾ ਮੁਦੁਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ ਕਾਯਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਸਮੋਦਹਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਯੇ ਸਮੋਦਹਤਿ, ਕਾਯવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਣਾਮੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤવਸੇਨ ਕਾਯਂ ਪਰਿਣਾਮੇਤਿ, ਕਾਯવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਚਿਤ੍ਤવਸੇਨ ਕਾਯਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ; ਕਾਯવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਣਾਮੇਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤવਸੇਨ ਕਾਯਂ ਪਰਿਣਾਮੇਤ੍વਾ ਕਾਯવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤવਸੇਨ ਕਾਯਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਸੁਖਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਲਹੁਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਕਾਯੇ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਤਥਾਭਾવਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇਨ ਇਦ੍ਧਿવਿਧਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਇਦ੍ਧਿવਿਧਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਤਿ।
੧੦੨. ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍વਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਤਿ, ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍વਾ ਏਕੋ ਹੋਤਿ; ਆવਿਭਾવਂ ਤਿਰੋਭਾવਂ; ਤਿਰੋਕੁਟ੍ਟਂ ਤਿਰੋਕੁਡ੍ਡਂ (ਸ੍ਯਾ॰) ਤਿਰੋਪਾਕਾਰਂ ਤਿਰੋਪਬ੍ਬਤਂ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਆਕਾਸੇ; ਪਥવਿਯਾਪਿ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਿਮੁਜ੍ਜਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਉਦਕੇ; ਉਦਕੇਪਿ ਅਭਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪਥવਿਯਂ ; ਆਕਾਸੇਪਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਕਮਤਿ ਚਙ੍ਕਮਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰) ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੩੮ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪਕ੍ਖੀ ਸਕੁਣੋ ਇਮੇਪਿ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇ ਏવਂਮਹਿਦ੍ਧਿਕੇ ਏવਂਮਹਾਨੁਭਾવੇ ਪਾਣਿਨਾ ਪਰਾਮਸਤਿ ਪਰਿਮਸਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰) ਪਰਿਮਜ੍ਜਤਿ; ਯਾવ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾਪਿ ਕਾਯੇਨ વਸਂ વਤ੍ਤੇਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਕਾਯਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਏਕવવਤ੍ਥਾਨਤਾ ਸੁਖਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਲਹੁਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਇਦ੍ਧਿવਿਧੇ ਞਾਣਂ’’।
ਇਦ੍ਧਿવਿਧਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਞ੍ਞਾਸਮੋ।
੫੧. ਸੋਤਧਾਤੁવਿਸੁਦ੍ਧਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੦੩. ਕਥਂ વਿਤਕ੍ਕવਿਪ੍ਫਾਰવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਯੋਗਾਹਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸੋਤਧਾਤੁવਿਸੁਦ੍ਧਿਞਾਣਂ ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿ…ਪੇ॰… વੀਰਿਯਸਮਾਧਿ… ਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਿ… વੀਮਂਸਾਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਂ ਭਾવੇਤਿ। ਸੋ ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭਾવੇਤਿ ਪਰਿਦਮੇਤਿ, ਮੁਦੁਂ ਕਰੋਤਿ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ। ਸੋ ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭਾવੇਤ੍વਾ ਪਰਿਦਮੇਤ੍વਾ, ਮੁਦੁਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ ਦੂਰੇਪਿ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਸਨ੍ਤਿਕੇਪਿ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਸੁਖੁਮਾਨਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਸਣ੍ਹਸਣ੍ਹਾਨਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਯਪਿ ਦਿਸਾਯ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਯਪਿ ਦਿਸਾਯ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਾਯਪਿ ਦਿਸਾਯ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣਾਯਪਿ ਦਿਸਾਯ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਯਪਿ ਅਨੁਦਿਸਾਯ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਯਪਿ ਅਨੁਦਿਸਾਯ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਾਯਪਿ ਅਨੁਦਿਸਾਯ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣਾਯਪਿ ਅਨੁਦਿਸਾਯ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਾਯਪਿ ਦਿਸਾਯ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਉਪਰਿਮਾਯਪਿ ਦਿਸਾਯ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ। ਸੋ ਤਥਾਭਾવਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇਨ ਸੋਤਧਾਤੁવਿਸੁਦ੍ਧਿਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ વਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਿਕਾਯ ਉਭੋ ਸਦ੍ਦੇ ਸੁਣਾਤਿ – ਦਿਬ੍ਬੇ ਚ ਮਾਨੁਸੇ ਚ ਯੇ ਦੂਰੇ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਚ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘વਿਤਕ੍ਕવਿਪ੍ਫਾਰવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਯੋਗਾਹਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸੋਤਧਾਤੁવਿਸੁਦ੍ਧਿਞਾਣਂ’’।
ਸੋਤਧਾਤੁવਿਸੁਦ੍ਧਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕਪਞ੍ਞਾਸਮੋ।
੫੨. ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੦੪. ਕਥਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ વਿਪ੍ਫਾਰਤ੍ਤਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਸਾਦવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤવਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾਪਰਿਯੋਗਾਹਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਂ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਂ ਭਾવੇਤਿ, વੀਰਿਯਸਮਾਧਿ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਿ…ਪੇ॰… વੀਮਂਸਾਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਂ ਭਾવੇਤਿ। ਸੋ ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭਾવੇਤਿ ਪਰਿਦਮੇਤਿ, ਮੁਦੁਂ ਕਰੋਤਿ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ। ਸੋ ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭਾવੇਤ੍વਾ ਪਰਿਦਮੇਤ੍વਾ, ਮੁਦੁਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ ਏવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਇਦਂ ਰੂਪਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ, ਇਦਂ ਰੂਪਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ, ਇਦਂ ਰੂਪਂ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ । ਸੋ ਤਥਾਭਾવਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇਨ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਪਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ – ਸਰਾਗਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਰਾਗਂ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, વੀਤਰਾਗਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ‘‘વੀਤਰਾਗਂ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸਦੋਸਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… વੀਤਦੋਸਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਸਮੋਹਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ… વੀਤਮੋਹਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਸਂਖਿਤ੍ਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ… વਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਮਹਗ੍ਗਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਅਮਹਗ੍ਗਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਸਉਤ੍ਤਰਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਸਮਾਹਿਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਅਸਮਾਹਿਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ… વਿਮੁਤ੍ਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਅવਿਮੁਤ੍ਤਂ વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ‘‘ਅવਿਮੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ વਿਪ੍ਫਾਰਤ੍ਤਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਸਾਦવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤવਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾਪਰਿਯੋਗਾਹਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਂ’’।
ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦ੍વੇਪਞ੍ਞਾਸਮੋ।
੫੩. ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੦੫. ਕਥਂ ਪਚ੍ਚਯਪવਤ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਕਮ੍ਮવਿਪ੍ਫਾਰવਸੇਨ ਪਰਿਯੋਗਾਹਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਂ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿ…ਪੇ॰… ਮੁਦੁਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ ਏવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਇਦਂ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਾ ਇਦਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਦਿਦਂ – ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ; ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ’’।
ਸੋ ਤਥਾਭਾવਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇਨ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਏਕਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਂ ਦ੍વੇਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਪਞ੍ਚਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਦਸਪਿ ਜਾਤਿਯੋ વੀਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਤਿਂਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ, ਜਾਤਿਸਤਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ, ਅਨੇਕੇਪਿ ਸਂવਟ੍ਟਕਪ੍ਪੇ ਅਨੇਕੇਪਿ વਿવਟ੍ਟਕਪ੍ਪੇ ਅਨੇਕੇਪਿ ਸਂવਟ੍ਟવਿવਟ੍ਟਕਪ੍ਪੇ – ‘‘ਅਮੁਤ੍ਰਾਸਿਂ ਏવਂਨਾਮੋ ਏવਂਗੋਤ੍ਤੋ ਏવਂવਣ੍ਣੋ ਏવਮਾਹਾਰੋ ਏવਂਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਏવਮਾਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਅਮੁਤ੍ਰ ਉਦਪਾਦਿਂ; ਤਤ੍ਰਾਪਾਸਿਂ ਏવਂਨਾਮੋ ਏવਂਗੋਤ੍ਤੋ ਏવਂવਣ੍ਣੋ ਏવਮਾਹਾਰੋ ਏવਂਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਏવਮ ਆਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ। ਇਤਿ ਸਾਕਾਰਂ ਸਉਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਚ੍ਚਯਪવਤ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਕਮ੍ਮવਿਪ੍ਫਾਰવਸੇਨ ਪਰਿਯੋਗਾਹਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਂ’’।
ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਤੇਪਞ੍ਞਾਸਮੋ।
੫੪. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੦੬. ਕਥਂ ਓਭਾਸવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਂ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਂ ਭਾવੇਤਿ, વੀਰਿਯਸਮਾਧਿ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਿ…ਪੇ॰… વੀਮਂਸਾਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਂ ਭਾવੇਤਿ। ਸੋ ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭਾવੇਤਿ ਪਰਿਦਮੇਤਿ, ਮੁਦੁਂ ਕਰੋਤਿ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ। ਸੋ ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭਾવੇਤ੍વਾ ਪਰਿਦਮੇਤ੍વਾ, ਮੁਦੁਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਦਿવਾਸਞ੍ਞਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ – ‘‘ਯਥਾ ਦਿવਾ ਤਥਾ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਯਥਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਥਾ ਦਿવਾ’’। ਇਤਿ વਿવਟੇਨ ਚੇਤਸਾ ਅਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧੇਨ ਸਪ੍ਪਭਾਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾવੇਤਿ। ਸੋ ਤਥਾਭਾવਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚੁਤੂਪਪਾਤਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤਿ। ਸੋ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ, ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚવਮਾਨੇ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਹੀਨੇ ਪਣੀਤੇ ਸੁવਣ੍ਣੇ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੇ ਸੁਗਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤੇ ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਇਮੇ વਤ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਅਰਿਯਾਨਂ ਉਪવਾਦਕਾ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਾ; ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਨ੍ਨਾ। ਇਮੇ વਾ ਪਨ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, વਚੀਸੁਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਮਨੋਸੁਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਨੁਪવਾਦਕਾ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਾ; ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ। ਇਤਿ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚવਮਾਨੇ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਹੀਨੇ ਪਣੀਤੇ ਸੁવਣ੍ਣੇ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੇ, ਸੁਗਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤੇ ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਓਭਾਸવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਂ’’।
ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸਮੋ।
੫੫. ਆਸવਕ੍ਖਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੦੭. ਕਥਂ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ વਸਿਭਾવਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਆਸવਾਨਂ ਖਯੇ ਞਾਣਂ? ਕਤਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ? ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਤਾવਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ।
ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਕਤਿ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਕਤਿ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਞ੍ਞਾਤਾવਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਕਤਿ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਕਂ ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ – ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ। ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਛ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ – ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ , ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ , ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ, ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ। ਅਞ੍ਞਾਤਾવਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਕਂ ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ – ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ।
ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਗ੍ਗਹਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਜਾਨਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਸਨ੍ਦਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪવਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਠਪੇਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਰੂਪਂ ਸਬ੍ਬੇવ ਕੁਸਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਅਨਾਸવਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਅਪਚਯਗਾਮਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਹਜਾਤਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਂਸਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇવ ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਰਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਿવਾਰਾ ਚ।
ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਕ੍ਖਣੇ ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਗ੍ਗਹਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਜਾਨਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਸਨ੍ਦਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪવਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਕ੍ਖਣੇ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇવ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਰੂਪਂ ਸਬ੍ਬੇવ ਅਨਾਸવਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਕ੍ਖਣੇ ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਹਜਾਤਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਂਸਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇવ ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਰਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਿવਾਰਾ ਚ।
ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ …ਪੇ॰… ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਕ੍ਖਣੇ…ਪੇ॰… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ…ਪੇ॰… ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਕ੍ਖਣੇ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪવਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਠਪੇਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਰੂਪਂ ਸਬ੍ਬੇવ ਕੁਸਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਅਨਾਸવਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਅਪਚਯਗਾਮਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਹਜਾਤਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਂਸਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇવ ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਰਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਿવਾਰਾ ਚ।
ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਕ੍ਖਣੇ ਅਞ੍ਞਾਤਾવਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਗ੍ਗਹਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਜਾਨਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਸਨ੍ਦਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪવਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ। ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਕ੍ਖਣੇ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇવ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਰੂਪਂ ਸਬ੍ਬੇવ ਅਨਾਸવਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਕ੍ਖਣੇ ਅਞ੍ਞਾਤਾવਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਹਜਾਤਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਂਸਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇવ ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਰਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਿવਾਰਾ ਚ। ਇਤਿ ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਟ੍ਠਕਾਨਿ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਆਸવਾਤਿ ਕਤਮੇ ਤੇ ਆਸવਾ? ਕਾਮਾਸવੋ, ਭવਾਸવੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ। ਕਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨવਸੇਸੋ ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਕਾਮਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਕਾਮਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨવਸੇਸੋ ਕਾਮਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨવਸੇਸੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਨવਸੇਸੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ વਸਿਭਾવਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਆਸવਾਨਂ ਖਯੇ ਞਾਣਂ’’।
ਆਸવਕ੍ਖਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸਮੋ।
੫੬-੬੩. ਸਚ੍ਚਞਾਣਚਤੁਕ੍ਕਦ੍વਯਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੦੮. ਕਥਂ ਪਰਿਞ੍ਞਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ, ਪਹਾਨਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ, ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੋਧੇ ਞਾਣਂ, ਭਾવਨਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ? ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੋ ਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠੋ વਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਟ੍ਠੋ; ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਆਯੂਹਨਟ੍ਠੋ ਨਿਦਾਨਟ੍ਠੋ ਸਞ੍ਞੋਗਟ੍ਠੋ ਪਲਿਬੋਧਟ੍ਠੋ ਪਹਾਨਟ੍ਠੋ; ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਟ੍ਠੋ વਿવੇਕਟ੍ਠੋ ਅਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਅਮਤਟ੍ਠੋ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੋ; ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋ ਹੇਤੁਟ੍ਠੋ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੋ ਭਾવਨਟ੍ਠੋ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਰਿਞ੍ਞਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ, ਪਹਾਨਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ, ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੋਧੇ ਞਾਣਂ, ਭਾવਨਟ੍ਠੇ ਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ’’।
੧੦੯. ਕਥਂ ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਞਾਣਂ? ਮਗ੍ਗਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਞਾਣਂ ਦੁਕ੍ਖੇ ਪੇਤਂ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਪੇਤਂ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਪੇਤਂ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਪੇਤਂ ਞਾਣਂ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ? ਦੁਕ੍ਖਂ ਆਰਬ੍ਭ ਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ વਿਚਯੋ ਪવਿਚਯੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਾ ਉਪਲਕ੍ਖਣਾ ਪਚ੍ਚੁਪਲਕ੍ਖਣਾ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚਂ ਕੋਸਲ੍ਲਂ ਨੇਪੁਞ੍ਞਂ વੇਭਬ੍ਯਾ ਚਿਨ੍ਤਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਾ ਭੂਰਿ ਮੇਧਾ ਪਰਿਣਾਯਿਕਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਪਤੋਦੋ ਪਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਪਞ੍ਞਾਸਤ੍ਥਂ ਪਞ੍ਞਾਪਾਸਾਦੋ ਪਞ੍ਞਾਆਲੋਕੋ ਪਞ੍ਞਾਓਭਾਸੋ ਪਞ੍ਞਾਪਜ੍ਜੋਤੋ ਪਞ੍ਞਾਰਤਨਂ ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ। ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਂ ਆਰਬ੍ਭ…ਪੇ॰… ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ ਆਰਬ੍ਭ…ਪੇ॰… ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਆਰਬ੍ਭ ਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ॰… ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ , ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਞਾਣਂ’’।
ਸਚ੍ਚਞਾਣਚਤੁਕ੍ਕਦ੍વਯਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਤੇਸਟ੍ਠਿਮੋ।
੬੪-੬੭. ਸੁਦ੍ਧਿਕਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੧੦. ਕਥਂ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ? ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ ਞਾਣਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਪਟਿਭਾਨੇਸੁ ਞਾਣਂ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ। ਅਤ੍ਥਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਧਮ੍ਮਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਪਟਿਭਾਨਨਾਨਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਅਤ੍ਥવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਪਟਿਭਾਨવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ।
ਅਤ੍ਥਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਧਮ੍ਮਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਪਟਿਭਾਨਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ। ਅਤ੍ਥੂਪਲਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਧਮ੍ਮੂਪਲਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤੂਪਲਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਪਟਿਭਾਨੂਪਲਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ।
ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਭੇਦੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭੇਦੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਪਟਿਭਾਨਪ੍ਪਭੇਦੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ। ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਭਾવਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਭਾવਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭਾવਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਪਟਿਭਾਨਪ੍ਪਭਾવਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ।
ਅਤ੍ਥਜੋਤਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਧਮ੍ਮਜੋਤਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਜੋਤਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਪਟਿਭਾਨਜੋਤਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ। ਅਤ੍ਥવਿਰੋਚਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਧਮ੍ਮવਿਰੋਚਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿવਿਰੋਚਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਪਟਿਭਾਨવਿਰੋਚਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ। ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਾਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਪਟਿਭਾਨਪ੍ਪਕਾਸਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ, ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ’’।
ਸੁਦ੍ਧਿਕਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸਤ੍ਤਸਟ੍ਠਿਮੋ।
੬੮. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੧੧. ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤ ਞਾਣਂ? ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੇ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੇ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸ੍વਾਕਾਰੇ ਦ੍વਾਕਾਰੇ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੋ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੋ।
ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੇ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੇਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ। ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਕੁਸੀਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ। ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ। ਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਅਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ। ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ।
ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ। ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਕੁਸੀਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ। ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ। ਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਅਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ। ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ।
ਸ੍વਾਕਾਰੇ ਦ੍વਾਕਾਰੇਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸ੍વਾਕਾਰੋ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦ੍વਾਕਾਰੋ। ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸ੍વਾਕਾਰੋ, ਕੁਸੀਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦ੍વਾਕਾਰੋ। ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸ੍વਾਕਾਰੋ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦ੍વਾਕਾਰੋ। ਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸ੍વਾਕਾਰੋ, ਅਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦ੍વਾਕਾਰੋ। ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸ੍વਾਕਾਰੋ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦ੍વਾਕਾਰੋ।
ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ। ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ, ਕੁਸੀਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ। ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ। ਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ , ਅਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ। ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ।
ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੋ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੋਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ। ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ, ਕੁਸੀਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ। ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ। ਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ, ਅਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ। ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ।
੧੧੨. ਲੋਕੋਤਿ – ਖਨ੍ਧਲੋਕੋ, ਧਾਤੁਲੋਕੋ, ਆਯਤਨਲੋਕੋ, વਿਪਤ੍ਤਿਭવਲੋਕੋ , વਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਲੋਕੋ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭવਲੋਕੋ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਲੋਕੋ।
ਏਕੋ ਲੋਕੋ – ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾ। ਦ੍વੇ ਲੋਕਾ – ਨਾਮਞ੍ਚ, ਰੂਪਞ੍ਚ। ਤਯੋ ਲੋਕਾ – ਤਿਸ੍ਸੋ વੇਦਨਾ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਲੋਕਾ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਹਾਰਾ। ਪਞ੍ਚ ਲੋਕਾ – ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ। ਛ ਲੋਕਾ – ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ। ਸਤ੍ਤ ਲੋਕਾ – ਸਤ੍ਤ વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯੋ । ਅਟ੍ਠ ਲੋਕਾ – ਅਟ੍ਠ ਲੋਕਧਮ੍ਮਾ। ਨવ ਲੋਕਾ – ਨવ ਸਤ੍ਤਾવਾਸਾ। ਦਸ ਲੋਕਾ – ਦਸਾਯਤਨਾਨਿ। ਦ੍વਾਦਸਲੋਕਾ – ਦ੍વਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ। ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਲੋਕਾ – ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ।
વਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸਾ વਜ੍ਜਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾ વਜ੍ਜਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ વਜ੍ਜਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਭવਗਾਮਿਕਮ੍ਮਾ વਜ੍ਜਾ। ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਲੋਕੇ ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ વਜ੍ਜੇ ਤਿਬ੍ਬਾ ਭਯਸਞ੍ਞਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਸਿਕੇ વਧਕੇ। ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਾਤਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ – ਇਦਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ।
ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਮੋ।
੬੯. ਆਸਯਾਨੁਸਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੧੩. ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਾਨੁਸਯੇ ਞਾਣਂ? ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਨੁਸਯਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਚਰਿਤਂ ਜਾਨਾਤਿ , ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਭਬ੍ਬਾਭਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਕਤਮੋ ਕਤਮੋ ਚ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯੋ? ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ વਾ, ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ વਾ, ‘‘ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ વਾ, ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ વਾ। ਇਤਿ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ વਾ ਸਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ વਾ।
ਏਤੇ વਾ ਪਨ ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਪਗਮ੍ਮ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਨੁਲੋਮਿਕਾ ਖਨ੍ਤਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ, ਯਥਾਭੂਤਂ વਾ ਞਾਣਂ। ਕਾਮਂ ਸੇવਨ੍ਤਞ੍ਞੇવ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਾਮਗਰੁਕੋ ਕਾਮਾਸਯੋ ਕਾਮਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਕਾਮਂ ਸੇવਨ੍ਤਞ੍ਞੇવ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਗਰੁਕੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਸਯੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਸੇવਨ੍ਤਞ੍ਞੇવ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ (ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਗਰੁਕੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਸਯੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਸੇવਨ੍ਤਞ੍ਞੇવ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਾਮਗਰੁਕੋ ਕਾਮਾਸਯੋ ਕਾਮਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਸੇવਨ੍ਤਞ੍ਞੇવ ਜਾਨਾਤਿ) ( ) ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਪਾਠਾ ਨਤ੍ਥਿ ਸ੍ਯਾਮਪੋਤ੍ਥਕੇ, ਏવਮੁਪਰਿਪਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਗਰੁਕੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਾਸਯੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਸੇવਨ੍ਤਞ੍ਞੇવ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ (ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਗਰੁਕੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਾਸਯੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਸੇવਨ੍ਤਞ੍ਞੇવ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਗਰੁਕੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਾਸਯੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਸੇવਨ੍ਤਞ੍ਞੇવ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਗਰੁਕੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਾਸਯੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਸੇવਨ੍ਤਞ੍ਞੇવ ਜਾਨਾਤਿ) – ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਗਰੁਕੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਸਯੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਸੇવਨ੍ਤਞ੍ਞੇવ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਗਰੁਕੋ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਸਯੋ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਂ ਸੇવਨ੍ਤਞ੍ਞੇવ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ (ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਗਰੁਕੋ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਸਯੋ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਂ ਸੇવਨ੍ਤਞ੍ਞੇવ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਗਰੁਕੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਸਯੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ।) ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯੋ।
੧੧੪. ਕਤਮੋ ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਸਯੋ? ਸਤ੍ਤਾਨੁਸਯਾ – ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ, ਪਟਿਘਾਨੁਸਯੋ, ਮਾਨਾਨੁਸਯੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯੋ, ਭવਰਾਗਾਨੁਸਯੋ , ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋ। ਯਂ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ, ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ ਅਨੁਸੇਤਿ। ਯਂ ਲੋਕੇ ਅਪ੍ਪਿਯਰੂਪਂ ਅਸਾਤਰੂਪਂ , ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯੋ ਅਨੁਸੇਤਿ। ਇਤਿ ਇਮੇਸੁ ਦ੍વੀਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪਤਿਤਾ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਮਾਨੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਚ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਸਯੋ।
ਕਤਮਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਰਿਤਂ? ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਪਰਿਤ੍ਤਭੂਮਕੋ વਾ ਮਹਾਭੂਮਕੋ વਾ। ਇਦਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਰਿਤਂ।
੧੧੫. ਕਤਮਾ ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿ? ਸਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ, ਸਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ। ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੇ ਸਤ੍ਤੇ ਸੇવਨ੍ਤਿ ਭਜਨ੍ਤਿ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਿ। ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੇ ਸਤ੍ਤੇ ਸੇવਨ੍ਤਿ ਭਜਨ੍ਤਿ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਿ। ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੇ ਸਤ੍ਤੇ ਸੇવਿਂਸੁ ਭਜਿਂਸੁ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਂਸੁ; ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੇ ਸਤ੍ਤੇ ਸੇવਿਂਸੁ ਭਜਿਂਸੁ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਂਸੁ। ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੇ ਸਤ੍ਤੇ ਸੇવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ; ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੇ ਸਤ੍ਤੇ ਸੇવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿ।
ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਅਭਬ੍ਬਾ? ਯੇ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਾવਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਕਿਲੇਸਾવਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, વਿਪਾਕਾવਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ , ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਚ੍ਛਨ੍ਦਿਕਾ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾ, ਅਭਬ੍ਬਾ ਨਿਯਾਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਂ – ਇਮੇ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਅਭਬ੍ਬਾ।
ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਭਬ੍ਬਾ? ਯੇ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਨ ਕਮ੍ਮਾવਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਨ ਕਿਲੇਸਾવਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਨ વਿਪਾਕਾવਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਸਦ੍ਧਾ ਛਨ੍ਦਿਕਾ ਪਞ੍ਞવਨ੍ਤੋ, ਭਬ੍ਬਾ ਨਿਯਾਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਂ – ਇਮੇ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਭਬ੍ਬਾ। ਇਦਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਾਨੁਸਯੇ ਞਾਣਂ।
ਆਸਯਾਨੁਸਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨવਸਟ੍ਠਿਮੋ।
੭੦. ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੧੬. ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰੇ ਞਾਣਂ? ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰਂ ਕਰੋਤਿ ਅਸਾਧਾਰਣਂ ਸਾવਕੇਹਿ। ਉਪਰਿਮਕਾਯਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਉਪਰਿਮਕਾਯਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਕਾਯਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਕਾਯਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; ਪਚ੍ਛਿਮਕਾਯਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਕਾਯਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; ਦਕ੍ਖਿਣਅਕ੍ਖਿਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, વਾਮਅਕ੍ਖਿਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; વਾਮਅਕ੍ਖਿਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣਅਕ੍ਖਿਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; ਦਕ੍ਖਿਣਕਣ੍ਣਸੋਤਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, વਾਮਕਣ੍ਣਸੋਤਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; વਾਮਕਣ੍ਣਸੋਤਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣਕਣ੍ਣਸੋਤਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; ਦਕ੍ਖਿਣਨਾਸਿਕਾਸੋਤਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, વਾਮਨਾਸਿਕਾਸੋਤਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; વਾਮਨਾਸਿਕਾਸੋਤਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣਨਾਸਿਕਾਸੋਤਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; ਦਕ੍ਖਿਣਅਂਸਕੂਟਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, વਾਮਅਂਸਕੂਟਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; વਾਮਅਂਸਕੂਟਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣਅਂਸਕੂਟਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, વਾਮਹਤ੍ਥਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; વਾਮਹਤ੍ਥਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, વਾਮਪਸ੍ਸਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; વਾਮਪਸ੍ਸਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; ਦਕ੍ਖਿਣਪਾਦਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ , વਾਮਪਾਦਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; વਾਮਪਾਦਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣਪਾਦਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; ਅਙ੍ਗੁਲਙ੍ਗੁਲੇਹਿ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਅਙ੍ਗੁਲਨ੍ਤਰਿਕਾਹਿ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; ਅਙ੍ਗੁਲਨ੍ਤਰਿਕਾਹਿ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਅਙ੍ਗੁਲਙ੍ਗੁਲੇਹਿ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; ਏਕੇਕਲੋਮਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਏਕੇਕਲੋਮਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ; ਲੋਮਕੂਪਤੋ ਲੋਮਕੂਪਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਲੋਮਕੂਪਤੋ ਲੋਮਕੂਪਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ।
ਛਨ੍ਨਂ વਣ੍ਣਾਨਂ – ਨੀਲਾਨਂ, ਪੀਤਕਾਨਂ, ਲੋਹਿਤਕਾਨਂ, ਓਦਾਤਾਨਂ, ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਾਨਂ ਮਞ੍ਜੇਟ੍ਠਾਨਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰), ਪਭਸ੍ਸਰਾਨਂ ਭਗવਾ ਚਙ੍ਕਮਤਿ, ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ વਾ ਨਿਸੀਦਤਿ વਾ ਸੇਯ੍ਯਂ વਾ ਕਪ੍ਪੇਤਿ। ਭਗવਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਚਙ੍ਕਮਤਿ વਾ ਨਿਸੀਦਤਿ વਾ ਸੇਯ੍ਯਂ વਾ ਕਪ੍ਪੇਤਿ। ਭਗવਾ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਚਙ੍ਕਮਤਿ વਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ વਾ ਸੇਯ੍ਯਂ વਾ ਕਪ੍ਪੇਤਿ। ਭਗવਾ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਚਙ੍ਕਮਤਿ વਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ વਾ ਨਿਸੀਦਤਿ વਾ। ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਚਙ੍ਕਮਤਿ, ਭਗવਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ વਾ ਨਿਸੀਦਤਿ વਾ ਸੇਯ੍ਯਂ વਾ ਕਪ੍ਪੇਤਿ। ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਭਗવਾ ਚਙ੍ਕਮਤਿ વਾ ਨਿਸੀਦਤਿ વਾ ਸੇਯ੍ਯਂ વਾ ਕਪ੍ਪੇਤਿ। ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਭਗવਾ ਚਙ੍ਕਮਤਿ વਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ વਾ ਸੇਯ੍ਯਂ વਾ ਕਪ੍ਪੇਤਿ। ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਭਗવਾ ਚਙ੍ਕਮਤਿ વਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ વਾ ਨਿਸੀਦਤਿ વਾ। ਇਦਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰੇ ਞਾਣਂ।
ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸਤ੍ਤਤਿਮੋ।
੭੧. ਮਹਾਕਰੁਣਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੧੭. ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਂ? ਬਹੁਕੇਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ। ਆਦਿਤ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ। ਉਯ੍ਯੁਤ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ। ਪਯਾਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ। ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ। ਉਪਨੀਯਤਿ ਲੋਕੋ ਅਦ੍ਧੁવੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ। ਅਤਾਣੋ ਅਤ੍ਤਾਣੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਲੋਕੋ ਅਨਭਿਸ੍ਸਰੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ। ਅਸ੍ਸਕੋ ਲੋਕੋ , ਸਬ੍ਬਂ ਪਹਾਯ ਗਮਨੀਯਨ੍ਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ। ਊਨੋ ਲੋਕੋ ਅਤੀਤੋ ਤਣ੍ਹਾਦਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ। ਅਤਾਯਨੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਅਲੇਣੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ …ਪੇ॰… ਅਸਰਣੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਅਸਰਣੀਭੂਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰…।
ਉਦ੍ਧਤੋ ਲੋਕੋ ਅવੂਪਸਨ੍ਤੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਸਸਲ੍ਲੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ, વਿਦ੍ਧੋ ਪੁਥੁਸਲ੍ਲੇਹਿ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਸਲ੍ਲਾਨਂ ਉਦ੍ਧਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਨ੍ਧਕਾਰਾવਰਣੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ ਅਣ੍ਡਭੂਤੋ ਕਿਲੇਸਪਞ੍ਜਰਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਆਲੋਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਗਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ ਅਣ੍ਡਭੂਤੋ ਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧੋ ਤਨ੍ਤਾਕੁਲਕਜਾਤੋ ਤਨ੍ਤਾਕੁਲਜਾਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਕੁਲਾਗਣ੍ਡਿਕਜਾਤੋ ਗੁਲ਼ਾਗੁਣ੍ਠਿਕਜਾਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰), ਗੁਲਾਗੁਣ੍ਡਿਕਜਾਤੋ (ਕ॰ ਸੀ॰ ਅਟ੍ਠ॰) ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੨.੯੫ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ ਮੁਞ੍ਜਪਬ੍ਬਜਭੂਤੋ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਸਂਸਾਰਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਤੀਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾવਿਸਦੋਸਸਂਲਿਤ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ ਕਿਲੇਸਕਲਲੀਭੂਤੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਜਟਾਜਟਿਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਜਟਂ વਿਜਟੇਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰…।
ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਘਾਟਪਟਿਮੁਕ੍ਕੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਤਣ੍ਹਾਜਾਲੇਨ ਓਤ੍ਥਟੋ ਓਤ੍ਥਤੋ (ਕ॰) ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਤਣ੍ਹਾਸੋਤੇਨ વੁਯ੍ਹਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਤਣ੍ਹਾਸਞ੍ਞੋਜਨੇਨ ਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਤਣ੍ਹਾਨੁਸਯੇਨ ਅਨੁਸਟੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਤਣ੍ਹਾਸਨ੍ਤਾਪੇਨ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਤਣ੍ਹਾਪਰਿਲ਼ਾਹੇਨ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰…।
ਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਘਾਟਪਟਿਮੁਕ੍ਕੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਿਜਾਲੇਨ ਓਤ੍ਥਟੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਿਸੋਤੇਨ વੁਯ੍ਹਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਿਸਞ੍ਞੋਜਨੇਨ ਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੇਨ ਅਨੁਸਟੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਤਾਪੇਨ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਲ਼ਾਹੇਨ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰…।
ਜਾਤਿਯਾ ਅਨੁਗਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਯ ਅਨੁਸਟੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ …ਪੇ॰… ਮਰਣੇਨ ਅਬ੍ਭਾਹਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦੁਕ੍ਖੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰…।
ਤਣ੍ਹਾਯ ਉਡ੍ਡਿਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਮਚ੍ਚੁਪਾਸੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਮਹਾਬਨ੍ਧਨਬਨ੍ਧੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ – ਰਾਗਬਨ੍ਧਨੇਨ ਦੋਸਬਨ੍ਧਨੇਨ ਮੋਹਬਨ੍ਧਨੇਨ ਮਾਨਬਨ੍ਧਨੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਬਨ੍ਧਨੇਨ ਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨੇਨ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਬਨ੍ਧਨੇਨ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਬਨ੍ਧਨਂ ਮੋਚੇਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਮਹਾਸਮ੍ਬਾਧਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਓਕਾਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ… ਮਹਾਪਲਿਬੋਧੇਨ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਪਲਿਬੋਧਂ ਛੇਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਮਹਾਪਪਾਤੇ ਪਤਿਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਪਪਾਤਾ ਉਦ੍ਧਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਮਹਾਕਨ੍ਤਾਰਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਤਾਰੇਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਮਹਾਸਂਸਾਰਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਸਂਸਾਰਾ ਮੋਚੇਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਮਹਾવਿਦੁਗ੍ਗੇ ਸਮ੍ਪਰਿવਤ੍ਤਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ વਿਦੁਗ੍ਗਾ ਉਦ੍ਧਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਮਹਾਪਲਿਪੇ ਮਹਾਪਲ੍ਲੇਪੇ (ਸ੍ਯਾ॰) ਪਲਿਪਨ੍ਨੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਪਲਿਪਾ ਉਦ੍ਧਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰…।
ਅਬ੍ਭਾਹਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਆਦਿਤ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ – ਰਾਗਗ੍ਗਿਨਾ ਦੋਸਗ੍ਗਿਨਾ ਮੋਹਗ੍ਗਿਨਾ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਮਰਣੇਨ ਸੋਕੇਹਿ ਪਰਿਦੇવੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਾਯਾਸੇਹਿ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਉਨ੍ਨੀਤਕੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ ਹਞ੍ਞਤਿ ਨਿਚ੍ਚਮਤਾਣੋ ਪਤ੍ਤਦਣ੍ਡੋ ਤਕ੍ਕਰੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… વਜ੍ਜਬਨ੍ਧਨਬਦ੍ਧੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ ਆਘਾਤਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਬਨ੍ਧਨਂ ਮੋਚੇਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਅਨਾਥੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ ਪਰਮਕਾਰੁਞ੍ਞਪ੍ਪਤ੍ਤੋ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਤਾਯੇਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦੁਕ੍ਖਾਭਿਤੁਨ੍ਨੋ ਦੁਕ੍ਖਾਭਿਤੁਣ੍ਣੋ (ਕ॰) ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ ਚਿਰਰਤ੍ਤਂ ਪੀਲ਼ਿਤੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਗਧਿਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ ਨਿਚ੍ਚਂ ਪਿਪਾਸਿਤੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰…।
ਅਨ੍ਧੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ ਅਚਕ੍ਖੁਕੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਹਤਨੇਤ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ ਅਪਰਿਣਾਯਕੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… વਿਪਥਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ વਿਪਥਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ ਅਞ੍ਜਸਾਪਰਦ੍ਧੋ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਅਰਿਯਪਥਂ ਆਨੇਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਮਹੋਘਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ; ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਓਘਾ ਉਦ੍ਧਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰…।
੧੧੮. ਦ੍વੀਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਤੀਹਿ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਹਿ વਿਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਚਤੂਹਿ ਯੋਗੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ ਚਤੁਯੋਗਯੋਜਿਤੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਚਤੂਹਿ ਗਨ੍ਥੇਹਿ ਗਣ੍ਠੇਹਿ (ਸ੍ਯਾ॰) ਗਨ੍ਥਿਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਚਤੂਹਿ ਉਪਾਦਾਨੇਹਿ ਉਪਾਦਿਯਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਪਞ੍ਚਗਤਿਸਮਾਰੁਲ਼੍ਹੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਰਜ੍ਜਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਪਞ੍ਚਹਿ ਨੀવਰਣੇਹਿ ਓਤ੍ਥਟੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਛਹਿ વਿવਾਦਮੂਲੇਹਿ વਿવਦਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਛਹਿ ਤਣ੍ਹਾਕਾਯੇਹਿ ਰਜ੍ਜਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਛਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ …ਪੇ॰… ਸਤ੍ਤਹਿ ਅਨੁਸਯੇਹਿ ਅਨੁਸਟੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਤਹਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨੇਹਿ ਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਤਹਿ ਮਾਨੇਹਿ ਉਨ੍ਨਤੋ ਉਣ੍ਣਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਅਟ੍ਠਹਿ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਰਿવਤ੍ਤਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਅਟ੍ਠਹਿ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤੇਹਿ ਨਿਯ੍ਯਾਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਅਟ੍ਠਹਿ ਪੁਰਿਸਦੋਸੇਹਿ ਦੁਸ੍ਸਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਨવਹਿ ਆਘਾਤવਤ੍ਥੂਹਿ ਆਘਾਤਿਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ …ਪੇ॰… ਨવવਿਧਮਾਨੇਹਿ ਉਨ੍ਨਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਨવਹਿ ਤਣ੍ਹਾਮੂਲਕੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਰਜ੍ਜਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦਸਹਿ ਕਿਲੇਸવਤ੍ਥੂਹਿ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦਸਹਿ ਆਘਾਤવਤ੍ਥੂਹਿ ਆਘਾਤਿਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦਸਹਿ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦਸਹਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨੇਹਿ ਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦਸਹਿ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤੇਹਿ ਨਿਯ੍ਯਾਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦਸવਤ੍ਥੁਕਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਦਸવਤ੍ਥੁਕਾਯ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਅਟ੍ਠਸਤਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚਸਤੇਹਿ ਪਪਞ੍ਚਿਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ। ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ।
ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਤਿਣ੍ਣੋ, ਲੋਕੋ ਚ ਅਤਿਣ੍ਣੋ ਅਹਂ ਚਮ੍ਹਿ ਮੁਤ੍ਤੋ, ਲੋਕੋ ਚ ਅਮੁਤ੍ਤੋ; ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਦਨ੍ਤੋ, ਲੋਕੋ ਚ ਅਦਨ੍ਤੋ; ਅਹਂ ਚਮ੍ਹਿ ਸਨ੍ਤੋ, ਲੋਕੋ ਚ ਅਸਨ੍ਤੋ; ਅਹਂ ਚਮ੍ਹਿ ਅਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਲੋਕੋ ਚ ਅਨਸ੍ਸਤ੍ਥੋ; ਅਹਂ ਚਮ੍ਹਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਲੋਕੋ ਚ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ; ਪਹੋਮਿ ਖ੍વਾਹਂ ਤਿਣ੍ਣੋ ਤਾਰੇਤੁਂ, ਮੁਤ੍ਤੋ ਮੋਚੇਤੁਂ, ਦਨ੍ਤੋ ਦਮੇਤੁਂ, ਸਨ੍ਤੋ ਸਮੇਤੁਂ, ਅਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਅਸ੍ਸਾਸੇਤੁਂ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਪਰੇ ਚ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁਨ੍ਤਿ – ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ। ਇਦਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਂ।
ਮਹਾਕਰੁਣਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕਸਤ੍ਤਤਿਮੋ।
੭੨-੭੩. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੧੯. ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ? ਸਬ੍ਬਂ ਸਙ੍ਖਤਮਸਙ੍ਖਤਂ ਅਨવਸੇਸਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ ਅਨਾવਰਣਂ ਞਾਣਂ (ਸ੍ਯਾ॰) ਏવਮੁਪਰਿਪਿ।
੧੨੦. ਅਤੀਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ। ਅਨਾਗਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ। ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ।
ਚਕ੍ਖੁ ਚੇવ ਰੂਪਾ ਚ, ਏવਂ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ। ਸੋਤਞ੍ਚੇવ ਸਦ੍ਦਾ ਚ…ਪੇ॰… ਘਾਨਞ੍ਚੇવ ਗਨ੍ਧਾ ਚ… ਜਿવ੍ਹਾ ਚੇવ ਰਸਾ ਚ… ਕਾਯੋ ਚੇવ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਚ… ਮਨੋ ਚੇવ ਧਮ੍ਮਾ ਚ, ਏવਂ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ।
ਯਾવਤਾ ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠਂ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠਂ ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ। ਯਾવਤਾ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠਂ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠਂ ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ। ਯਾવਤਾ વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਸਞ੍ਞਾਯ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ …ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠਂ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠਂ ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ।
ਯਾવਤਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਟ੍ਠਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ। ਯਾવਤਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਟ੍ਠਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਪਹਾਨਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ (ਸ੍ਯਾ॰) ਪਹਾਨਟ੍ਠਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਭਾવਨਾਯ ਭਾવਨਟ੍ਠਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ।
ਯਾવਤਾ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਖਨ੍ਧਟ੍ਠਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ। ਯਾવਤਾ ਧਾਤੂਨਂ ਧਾਤੁਟ੍ਠਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਆਯਤਨਾਨਂ ਆਯਤਨਟ੍ਠਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਸਙ੍ਖਤਾਨਂ ਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਅਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ।
ਯਾવਤਾ ਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬੇ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ। ਯਾવਤਾ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤੇ ਧਮ੍ਮੇ… ਯਾવਤਾ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇ… ਯਾવਤਾ ਰੂਪਾવਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇ… ਯਾવਤਾ ਅਰੂਪਾવਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇ… ਯਾવਤਾ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬੇ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ।
ਯਾવਤਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ। ਯਾવਤਾ ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਟ੍ਠਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਟ੍ਠਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ।
ਯਾવਤਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਟ੍ਠਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ। ਯਾવਤਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਟ੍ਠਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਟ੍ਠਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਟ੍ਠਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ।
ਯਾવਤਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ। ਯਾવਤਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਾਨੁਸਯੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ।
ਯਾવਤਾ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਮਾਰਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਸ੍ਸ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਂ ਅਨੁવਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ।
੧੨੧.
ਨ ਤਸ੍ਸ ਅਦ੍ਦਿਟ੍ਠਮਿਧਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਅਥੋ ਅવਿਞ੍ਞਾਤਮਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ।
ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਿ ਯਦਤ੍ਥਿ ਨੇਯ੍ਯਂ, ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਮਹਾਨਿ॰ ੧੫੬; ਚੂਲ਼ਨਿ॰ ਮੋਘਰਾਜਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੮੫॥
ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ? ਚੁਦ੍ਦਸ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਾਨਿ। ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਾਨੁਸਯੇ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰੇ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ – ਇਮਾਨਿ ਚੁਦ੍ਦਸ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਾਨਿ। ਇਮੇਸਂ ਚੁਦ੍ਦਸਨ੍ਨਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਾਨਂ ਅਟ੍ਠ ਞਾਣਾਨਿ ਸਾવਕਸਾਧਾਰਣਾਨਿ; ਛ ਞਾਣਾਨਿ ਅਸਾਧਾਰਣਾਨਿ ਸਾવਕੇਹਿ।
ਯਾવਤਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੋ, ਸਬ੍ਬੋ ਞਾਤੋ; ਅਞ੍ਞਾਤੋ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ। ਯਾવਤਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੋ, ਸਬ੍ਬੋ ਞਾਤੋ, ਸਬ੍ਬੋ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਸਬ੍ਬੋ વਿਦਿਤੋ, ਸਬ੍ਬੋ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ, ਸਬ੍ਬੋ ਫਸ੍ਸਿਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯ; ਅਫਸ੍ਸਿਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ। ਯਾવਤਾ ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਟ੍ਠੋ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਟ੍ਠੋ… ਯਾવਤਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠੋ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਟ੍ਠੋ… ਯਾવਤਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਟ੍ਠੋ… ਯਾવਤਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਟ੍ਠੋ… ਯਾવਤਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਟ੍ਠੋ, ਸਬ੍ਬੋ ਞਾਤੋ, ਸਬ੍ਬੋ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਸਬ੍ਬੋ વਿਦਿਤੋ , ਸਬ੍ਬੋ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ, ਸਬ੍ਬੋ ਫਸ੍ਸਿਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯ; ਅਫਸ੍ਸਿਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਟ੍ਠੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ।
ਯਾવਤਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਾਨੁਸਯੇ ਞਾਣਂ… ਯਾવਤਾ ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰੇ ਞਾਣਂ… ਯਾવਤਾ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਂ; ਸਬ੍ਬ ਞਾਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਸਬ੍ਬਂ વਿਦਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਫਸ੍ਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ; ਅਫਸ੍ਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ।
ਯਾવਤਾ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਮਾਰਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਸ੍ਸ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਂ ਅਨੁવਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾ, ਸਬ੍ਬਂ ਞਾਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਸਬ੍ਬਂ વਿਦਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਫਸ੍ਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ; ਅਫਸ੍ਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ।
ਨ ਤਸ੍ਸ ਅਦ੍ਦਿਟ੍ਠਮਿਧਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਅਥੋ ਅવਿਞ੍ਞਾਤਮਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ।
ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਿ ਯਦਤ੍ਥਿ ਨੇਯ੍ਯਂ, ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ॥
ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਤੇਸਤ੍ਤਤਿਮੋ।
ਞਾਣਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
੨. ਦਿਟ੍ਠਿਕਥਾ
੧੨੨. ਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿવੇਸਾ, ਕਤਮੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋਤਿ?
[੧] ਕਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। [੨] ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਅਟ੍ਠ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿ। [੩] ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ। [੪] ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਸੋਲ਼ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। [੫] ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿવੇਸਾਤਿ ਤੀਣਿ ਸਤਂ ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿવੇਸਾ। [੬] ਕਤਮੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋ ।
੧੨੩. ਕਥਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ? ਕਤਿ ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰) ਰੂਪਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। વੇਦਨਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਏਤਂ ਮਮ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਚਕ੍ਖੁਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਸੋਤਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਘਾਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਜਿવ੍ਹਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਕਾਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਮਨਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਰੂਪੇ ਰੂਪਂ (ਸ੍ਯਾ॰) ਤਥਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਏਕવਚਨੇਨ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਸਦ੍ਦੇ ਏਤਂ ਮਮ… ਗਨ੍ਧੇ ਏਤਂ ਮਮ… ਰਸੇ ਏਤਂ ਮਮ… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ ਏਤਂ ਮਮ… ਧਮ੍ਮੇ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ… ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ… ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ… ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ… ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ।
ਰੂਪਸਞ੍ਞਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਸਦ੍ਦਸਞ੍ਞਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਗਨ੍ਧਸਞ੍ਞਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਰਸਸਞ੍ਞਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਸਞ੍ਞਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਧਮ੍ਮਸਞ੍ਞਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਰੂਪਸਞ੍ਚੇਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਸਦ੍ਦਸਞ੍ਚੇਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਗਨ੍ਧਸਞ੍ਚੇਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਰਸਸਞ੍ਚੇਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਸਞ੍ਚੇਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਧਮ੍ਮਸਞ੍ਚੇਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਰੂਪਤਣ੍ਹਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਗਨ੍ਧਤਣ੍ਹਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਰਸਤਣ੍ਹਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਤਣ੍ਹਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਰੂਪવਿਤਕ੍ਕਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਸਦ੍ਦવਿਤਕ੍ਕਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਗਨ੍ਧવਿਤਕ੍ਕਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਰਸવਿਤਕ੍ਕਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬવਿਤਕ੍ਕਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਧਮ੍ਮવਿਤਕ੍ਕਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਰੂਪવਿਚਾਰਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਸਦ੍ਦવਿਚਾਰਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਗਨ੍ਧવਿਚਾਰਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਰਸવਿਚਾਰਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬવਿਚਾਰਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਧਮ੍ਮવਿਚਾਰਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ।
ਪਥવੀਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਆਪੋਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਤੇਜੋਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… વਾਯੋਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਆਕਾਸਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… વਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਪਥવੀਕਸਿਣਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਆਪੋਕਸਿਣਂ… ਤੇਜੋਕਸਿਣਂ… વਾਯੋਕਸਿਣਂ … ਨੀਲਕਸਿਣਂ… ਪੀਤਕਸਿਣਂ… ਲੋਹਿਤਕਸਿਣਂ… ਓਦਾਤਕਸਿਣਂ… ਆਕਾਸਕਸਿਣਂ… વਿਞ੍ਞਾਣਕਸਿਣਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ।
ਕੇਸਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਲੋਮਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਨਖਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਦਨ੍ਤਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਤਚਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਮਂਸਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਨ੍ਹਾਰੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਅਟ੍ਠਿਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਂ ਏਤਂ ਮਮ… વਕ੍ਕਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਹਦਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਯਕਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਕਿਲੋਮਕਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਪਿਹਕਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਪਪ੍ਫਾਸਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਅਨ੍ਤਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਅਨ੍ਤਗੁਣਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਉਦਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਕਰੀਸਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਪਿਤ੍ਤਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸੇਮ੍ਹਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਪੁਬ੍ਬਂ ਏਤਂ ਮਮ … ਲੋਹਿਤਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸੇਦਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਮੇਦਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਅਸ੍ਸੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… વਸਂ ਏਤਂ ਮਮ … ਖੇਲ਼ਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸਿਙ੍ਘਾਣਿਕਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਲਸਿਕਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਮੁਤ੍ਤਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਮਤ੍ਥਲੁਙ੍ਗਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ।
ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਰੂਪਾਯਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸੋਤਾਯਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਘਾਨਾਯਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਗਨ੍ਧਾਯਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਜਿવ੍ਹਾਯਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਰਸਾਯਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਕਾਯਾਯਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਮਨਾਯਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ।
ਚਕ੍ਖੁਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਰੂਪਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸੋਤਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸਦ੍ਦਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਘਾਨਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਗਨ੍ਧਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਜਿવ੍ਹਾਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਰਸਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਕਾਯਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਮਨੋਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ।
ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਘਾਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਜਿવ੍ਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਪੁਰਿਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ।
ਕਾਮਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਰੂਪਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਅਰੂਪਧਾਤੁਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਕਾਮਭવਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਰੂਪਭવਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਅਰੂਪਭવਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸਞ੍ਞਾਭવਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਅਸਞ੍ਞਾਭવਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਭવਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਏਕવੋਕਾਰਭવਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਚਤੁવੋਕਾਰਭવਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰਭવਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਮੇਤ੍ਤਂ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਕਰੁਣਂ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਮੁਦਿਤਂ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਉਪੇਕ੍ਖਂ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਏਤਂ ਮਮ… વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ।
ਅવਿਜ੍ਜਂ ਏਤਂ ਮਮ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਏਤਂ ਮਮ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਨਾਮਰੂਪਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਫਸ੍ਸਂ ਏਤਂ ਮਮ… વੇਦਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਤਣ੍ਹਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਉਪਾਦਾਨਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਭવਂ ਏਤਂ ਮਮ … ਜਾਤਿਂ ਏਤਂ ਮਮ… ਜਰਾਮਰਣਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਏવਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ।
੧੨੪. ਕਤਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿ? ਖਨ੍ਧਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਫਸ੍ਸੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਸਞ੍ਞਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ, વਿਤਕ੍ਕੋਪਿ વਿਤਕ੍ਕਾਪਿ (ਸ੍ਯਾ॰) ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਪਰਤੋਘੋਸੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ।
ਖਨ੍ਧਾ ਹੇਤੁ ਖਨ੍ਧਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ – ਏવਂ ਖਨ੍ਧਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ। ਅવਿਜ੍ਜਾ ਹੇਤੁ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ – ਏવਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ। ਫਸ੍ਸੋ ਹੇਤੁ ਫਸ੍ਸੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ – ਏવਂ ਫਸ੍ਸੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ। ਸਞ੍ਞਾ ਹੇਤੁ ਸਞ੍ਞਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ – ਏવਂ ਸਞ੍ਞਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ। વਿਤਕ੍ਕੋ ਹੇਤੁ વਿਤਕ੍ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ, ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ – ਏવਂ વਿਤਕ੍ਕੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ। ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਹੇਤੁ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ – ਏવਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ। ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੋ ਹੇਤੁ ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ, ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ – ਏવਂ ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ। ਪਰਤੋਘੋਸੋ ਹੇਤੁ ਪਰਤੋਘੋਸੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ – ਏવਂ ਪਰਤੋਘੋਸੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ। ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿ।
੧੨੫. ਕਤਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ? ਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰਂ, ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਂ, ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਲ੍ਲਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਬਾਧੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਲਿਬੋਧੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਬਨ੍ਧਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਪਾਤੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਤਾਪੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਲ਼ਾਹੋ , ਦਿਟ੍ਠਿਗਨ੍ਥੋ, ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿવੇਸੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੋ – ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ।
੧੨੬. ਕਤਮਾ ਸੋਲ਼ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ? ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਕ੍ਕਾਯવਤ੍ਥੁਕਾ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਕ੍ਕਾਯવਤ੍ਥੁਕਾ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਹਨ੍ਤਿ ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਮਮਨ੍ਤਿ ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਤ੍ਤવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਭવਦਿਟ੍ਠਿ, વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿ – ਇਮਾ ਸੋਲ਼ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
੧੨੭. ਕਤਮੇ ਤੀਣਿ ਸਤਂ ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿવੇਸਾ? ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਸਕ੍ਕਾਯવਤ੍ਥੁਕਾਯ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਸਕ੍ਕਾਯવਤ੍ਥੁਕਾਯ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਅਹਨ੍ਤਿ ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਮਮਨ੍ਤਿ ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਅਤ੍ਤવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ?
ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਸਕ੍ਕਾਯવਤ੍ਥੁਕਾਯ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਨ੍ਨਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਸਕ੍ਕਾਯવਤ੍ਥੁਕਾਯ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ । ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਅਹਨ੍ਤਿ ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਮਮਨ੍ਤਿ ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਅਤ੍ਤવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਟ੍ਠਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਕੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਏਕੂਨવੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਨ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਕੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
੧. ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੨੮. ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਯਂ ਰੂਪਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਅਯਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ ਅਸ੍ਸਾਦੋ, ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਅਸ੍ਸਾਦੋ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਦੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ।
ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਨ੍ਨੋ। ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਸੇવਿਤਬ੍ਬੋ ਨ ਭਜਿਤਬ੍ਬੋ ਨ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤਬ੍ਬੋ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ। ਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਰਾਗੋ ਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯੋ ਰਾਗੋ (ਸ੍ਯਾ॰), ਸੋ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ ਰਾਗੋ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਰਾਗੋ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯੋ ਚ ਰਾਗੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗੋ। ਤਾਯ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਤੇਨ ਚ ਰਾਗੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗਰਤ੍ਤੋ। ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗਰਤ੍ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਦਿਨ੍ਨਂ ਦਾਨਂ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਨ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ।
ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦ੍વੇવ ਗਤਿਯੋ – ਨਿਰਯੋ વਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿ વਾ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਯਞ੍ਚੇવ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਯਞ੍ਚ વਚੀਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਯਞ੍ਚ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਯਾ ਚ ਚੇਤਨਾ ਯਾ ਚ ਪਤ੍ਥਨਾ ਯੋ ਚ ਪਣਿਧਿ ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਟ੍ਠਾਯ ਅਕਨ੍ਤਾਯ ਅਮਨਾਪਾਯ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਿਮ੍ਬਬੀਜਂ વਾ ਕੋਸਾਤਕੀਬੀਜਂ વਾ ਤਿਤ੍ਤਕਾਲਾਬੁਬੀਜਂ વਾ ਅਲ੍ਲਾਯ ਪਥવਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਯਂ ਚੇવ ਪਥવਿਰਸਂ ਉਪਾਦਿਯਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਆਪੋਰਸਂ ਉਪਾਦਿਯਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾਯ ਕਟੁਕਤ੍ਤਾਯ ਅਸਾਤਤ੍ਤਾਯ ਅਸਾਰਤਾਯ (ਸ੍ਯਾ॰) ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਬੀਜਂ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਂ। ਏવਮੇવਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਯਞ੍ਚੇવ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਯਞ੍ਚ વਚੀਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਯਞ੍ਚ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਯਾ ਚ ਚੇਤਨਾ ਯਾ ਚ ਪਤ੍ਥਨਾ ਯੋ ਚ ਪਣਿਧਿ ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਟ੍ਠਾਯ ਅਕਨ੍ਤਾਯ ਅਮਨਾਪਾਯ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ।
ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰਂ, ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਂ, ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਲ੍ਲਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਬਾਧੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਲਿਬੋਧੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਬਨ੍ਧਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਪਾਤੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਤਾਪੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਲ਼ਾਹੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਨ੍ਥੋ, ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿવੇਸੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੋ – ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞੋਗੋ।
੧੨੯. ਅਤ੍ਥਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਚੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਚ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਕਤਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਚੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਚ? ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ – ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਚੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਚ। ਕਤਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ? ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਮਾਨਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਭવਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਇਸ੍ਸਾਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਮਚ੍ਛਰਿਯਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਅਨੁਨਯਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਞ੍ਞੋਜਨਂ – ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
ਯਂ વੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ…ਪੇ॰… ਯਂ ਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਚ੍ਚ…ਪੇ॰… ਯਂ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ (ਕ॰) ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੩.੨੮ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ ਪਟਿਚ੍ਚ…ਪੇ॰… ਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਚਕ੍ਖੁਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਸੋਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਘਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਜਿવ੍ਹਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਕਾਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਮਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਰੂਪੇ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਸਦ੍ਦੇ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਗਨ੍ਧੇ ਪਟਿਚ੍ਚ … ਯਂ ਰਸੇ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ … ਯਂ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਅਯਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾਯ વੇਦਨਾਯ ਅਸ੍ਸਾਦੋਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ ਅਸ੍ਸਾਦੋ, ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਅਸ੍ਸਾਦੋ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਦੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ।
ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਨ੍ਨੋ। ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਸੇવਿਤਬ੍ਬੋ ਨ ਭਜਿਤਬ੍ਬੋ ਨ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤਬ੍ਬੋ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ। ਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਰਾਗੋ, ਸੋ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ ਰਾਗੋ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਰਾਗੋ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯੋ ਚ ਰਾਗੋ, ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗੋ। ਤਾਯ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਤੇਨ ਚ ਰਾਗੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗਰਤ੍ਤੋ। ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗਰਤ੍ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਦਿਨ੍ਨਂ ਦਾਨਂ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਨ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ।
ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦ੍વੇવ ਗਤਿਯੋ – ਨਿਰਯੋ વਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿ વਾ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਯਞ੍ਚੇવ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਯਞ੍ਚ વਚੀਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਯਞ੍ਚ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਯਾ ਚ ਚੇਤਨਾ ਯਾ ਚ ਪਤ੍ਥਨਾ ਯੋ ਚ ਪਣਿਧਿ ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਟ੍ਠਾਯ ਅਕਨ੍ਤਾਯ ਅਮਨਾਪਾਯ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਿਮ੍ਬਬੀਜਂ વਾ ਕੋਸਾਤਕੀਬੀਜਂ વਾ ਤਿਤ੍ਤਕਾਲਾਬੁਬੀਜਂ વਾ ਅਲ੍ਲਾਯ ਪਥવਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਯਞ੍ਚੇવ ਪਥવਿਰਸਂ ਉਪਾਦਿਯਤਿ ਯਞ੍ਚ ਆਪੋਰਸਂ ਉਪਾਦਿਯਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾਯ ਕਟੁਕਤ੍ਤਾਯ ਅਸਾਤਤ੍ਤਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਬੀਜਂ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਂ। ਏવਮੇવਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਯਞ੍ਚੇવ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਯਞ੍ਚ વਚੀਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਯਞ੍ਚ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਯਾ ਚ ਚੇਤਨਾ ਯਾ ਚ ਪਤ੍ਥਨਾ ਯੋ ਚ ਪਣਿਧਿ ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਟ੍ਠਾਯ ਅਕਨ੍ਤਾਯ ਅਮਨਾਪਾਯ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ।
ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿવੇਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੋ – ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞੋਗੋ।
ਅਤ੍ਥਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਚੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਚ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਕਤਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਚੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਚ? ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ – ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਚੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਚ। ਕਤਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ? ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਮਾਨਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਭવਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਇਸ੍ਸਾਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਮਚ੍ਛਰਿਯਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਅਨੁਨਯਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਞ੍ਞੋਜਨਂ – ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਠਮੋ।
੨. ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੩੦. ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ ਰੂਪવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ ਰੂਪਂ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ; વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰੇ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ।
੧੩੧. ਕਥਂ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ – ‘‘ਯਂ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ, ਸੋ ਅਹਂ; ਯੋ ਅਹਂ, ਤਂ ਪਥવੀਕਸਿਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਥવੀਕਸਿਣਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪਸ੍ਸ ਝਾਯਤੋ ‘‘ਯਾ ਅਚ੍ਚਿ ਸੋ વਣ੍ਣੋ, ਯੋ વਣ੍ਣੋ ਸਾ ਅਚ੍ਚੀ’’ਤਿ – ਅਚ੍ਚਿਞ੍ਚ વਣ੍ਣਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ – ‘‘ਯਂ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ, ਸੋ ਅਹਂ; ਯੋ ਅਹਂ , ਤਂ ਪਥવੀਕਸਿਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਥવੀਕਸਿਣਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ਰੂਪવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦ੍વੇવ ਗਤਿਯੋ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਆਪੋਕਸਿਣਂ… ਤੇਜੋਕਸਿਣਂ… વਾਯੋਕਸਿਣਂ… ਨੀਲਕਸਿਣਂ… ਪੀਤਕਸਿਣਂ… ਲੋਹਿਤਕਸਿਣਂ… ਓਦਾਤਕਸਿਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ – ‘‘ਯਂ ਓਦਾਤਕਸਿਣਂ, ਸੋ ਅਹਂ; ਯੋ ਅਹਂ, ਤਂ ਓਦਾਤਕਸਿਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਓਦਾਤਕਸਿਣਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪਸ੍ਸ ਝਾਯਤੋ ‘‘ਯਾ ਅਚ੍ਚਿ, ਸੋ વਣ੍ਣੋ; ਯੋ વਣ੍ਣੋ, ਸਾ ਅਚ੍ਚੀ’’ਤਿ – ਅਚ੍ਚਿਞ੍ਚ વਣ੍ਣਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ…ਪੇ॰… ਓਦਾਤਕਸਿਣਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ਰੂਪવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ ਰੂਪવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਿਨਾ ਰੂਪੇਨ ਰੂਪવਾ’’ਤਿ। ਰੂਪવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਰੁਕ੍ਖੋ ਛਾਯਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਅਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਅਯਂ ਛਾਯਾ। ਅਞ੍ਞੋ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਅਞ੍ਞਾ ਛਾਯਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ ਇਮਾਯ ਛਾਯਾਯ ਛਾਯਾવਾ’’ਤਿ। ਛਾਯਾવਨ੍ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਿਨਾ ਰੂਪੇਨ ਰੂਪવਾ’’ਤਿ। ਰੂਪવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਦੁਤਿਯਾ ਰੂਪવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਰੂਪવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਰੂਪਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਿ ਇਦਂ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਤਨਿ ਰੂਪਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪੁਪ੍ਫਂ ਗਨ੍ਧਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਇਦਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਅਯਂ ਗਨ੍ਧੋ; ਅਞ੍ਞਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਅਞ੍ਞੋ ਗਨ੍ਧੋ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਗਨ੍ਧੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪੁਪ੍ਫੇ’’ਤਿ। ਪੁਪ੍ਫਸ੍ਮਿਂ ਗਨ੍ਧਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ । ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਿ ਇਦਂ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਤਨਿ ਰੂਪਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਤਤਿਯਾ ਰੂਪવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਰੂਪਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪੇ’’ਤਿ। ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਣਿ ਕਰਣ੍ਡਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਅਯਂ ਮਣਿ, ਅਯਂ ਕਰਣ੍ਡਕੋ। ਅਞ੍ਞੋ ਮਣਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਕਰਣ੍ਡਕੋ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਮਣਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਰਣ੍ਡਕੇ’’ਤਿ। ਕਰਣ੍ਡਕਸ੍ਮਿਂ ਮਣਿਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ । ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪੇ’’ਤਿ। ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥਾ ਰੂਪવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
੧੩੨. ਕਥਂ વੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਯਾ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ ਸੋ ਅਹਂ, ਯੋ ਅਹਂ ਸਾ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ’’ਤਿ – ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪਸ੍ਸ ਝਾਯਤੋ ‘‘ਯਾ ਅਚ੍ਚਿ ਸੋ વਣ੍ਣੋ, ਯੋ વਣ੍ਣੋ ਸਾ ਅਚ੍ਚੀ’’ਤਿ – ਅਚ੍ਚਿਞ੍ਚ વਣ੍ਣਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਯਾ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ ਸੋ ਅਹਂ, ਯੋ ਅਹਂ ਸਾ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ’’ਤਿ – ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ વੇਦਨਾવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ વੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ વੇਦਨਾવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਞ੍ਞਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਾਯ વੇਦਨਾਯ વੇਦਨਾવਾ’’ਤਿ। વੇਦਨਾવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਰੁਕ੍ਖੋ ਛਾਯਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਅਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਅਯਂ ਛਾਯਾ। ਅਞ੍ਞੋ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਅਞ੍ਞਾ ਛਾਯਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ ਇਮਾਯ ਛਾਯਾਯ ਛਾਯਾવਾ’’ਤਿ। ਛਾਯਾવਨ੍ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਞ੍ਞਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਾਯ વੇਦਨਾਯ વੇਦਨਾવਾ’’ਤਿ। વੇਦਨਾવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਦੁਤਿਯਾ વੇਦਨਾવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ વੇਦਨਾવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ ਅਤ੍ਤਨਿ વੇਦਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਞ੍ਞਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਯਂ વੇਦਨਾ’’ਤਿ। ਅਤ੍ਤਨਿ વੇਦਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪੁਪ੍ਫਂ ਗਨ੍ਧਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਇਦਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਅਯਂ ਗਨ੍ਧੋ; ਅਞ੍ਞਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਅਞ੍ਞੋ ਗਨ੍ਧੋ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਗਨ੍ਧੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪੁਪ੍ਫੇ’’ਤਿ। ਪੁਪ੍ਫਸ੍ਮਿਂ ਗਨ੍ਧਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਞ੍ਞਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਯਂ વੇਦਨਾ’’ਤਿ। ਅਤ੍ਤਨਿ વੇਦਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ । ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਤਤਿਯਾ વੇਦਨਾવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਅਤ੍ਤਨਿ વੇਦਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ વੇਦਨਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਞ੍ਞਂ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਾਯ વੇਦਨਾਯਾ’’ਤਿ। વੇਦਨਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਣਿ ਕਰਣ੍ਡਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਅਯਂ ਮਣਿ, ਅਯਂ ਕਰਣ੍ਡਕੋ। ਅਞ੍ਞੋ ਮਣਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਕਰਣ੍ਡਕੋ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਮਣਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਰਣ੍ਡਕੇ’’ਤਿ। ਕਰਣ੍ਡਕਸ੍ਮਿਂ ਮਣਿਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਾਯ વੇਦਨਾਯਾ’’ਤਿ। વੇਦਨਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥਾ વੇਦਨਾવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ વੇਦਨਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
੧੩੩. ਕਥਂ ਸਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਞ੍ਞਂ…ਪੇ॰… ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਞ੍ਞਂ… ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਞ੍ਞਂ… ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਞ੍ਞਂ… ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਞ੍ਞਂ… ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਯਾ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸੋ ਅਹਂ, ਯੋ ਅਹਂ ਸਾ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ। ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪਸ੍ਸ ਝਾਯਤੋ ‘‘ਯਾ ਅਚ੍ਚਿ ਸੋ વਣ੍ਣੋ, ਯੋ વਣ੍ਣੋ ਸਾ ਅਚ੍ਚੀ’’ਤਿ – ਅਚ੍ਚਿਞ੍ਚ વਣ੍ਣਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ – ‘‘ਯਾ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸੋ ਅਹਂ, ਯੋ ਅਹਂ ਸਾ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ। ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ਸਞ੍ਞਾવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਸਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ ਸਞ੍ਞਾવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਙ੍ਖਾਰੇ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਞ੍ਞਾવਾ’’ਤਿ। ਸਞ੍ਞਾવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਰੁਕ੍ਖੋ ਛਾਯਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਅਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਅਯਂ ਛਾਯਾ। ਅਞ੍ਞੋ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਅਞ੍ਞਾ ਛਾਯਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ ਇਮਾਯ ਛਾਯਾਯ ਛਾਯਾવਾ’’ਤਿ। ਛਾਯਾવਨ੍ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਞ੍ਞਾવਾ’’ਤਿ। ਸਞ੍ਞਾવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਦੁਤਿਯਾ ਸਞ੍ਞਾવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਸਞ੍ਞਾવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਞ੍ਞਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਙ੍ਖਾਰੇ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਯਂ ਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ। ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਞ੍ਞਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪੁਪ੍ਫਂ ਗਨ੍ਧਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਇਦਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਅਯਂ ਗਨ੍ਧੋ। ਅਞ੍ਞਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਅਞ੍ਞੋ ਗਨ੍ਧੋ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਗਨ੍ਧੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪੁਪ੍ਫੇ’’ਤਿ। ਪੁਪ੍ਫਸ੍ਮਿਂ ਗਨ੍ਧਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਯਂ ਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ। ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਞ੍ਞਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਤਤਿਯਾ ਸਞ੍ਞਾવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਞ੍ਞਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਙ੍ਖਾਰੇ …ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿ। ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਣਿ ਕਰਣ੍ਡਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਅਯਂ ਮਣਿ, ਅਯਂ ਕਰਣ੍ਡਕੋ। ਅਞ੍ਞੋ ਮਣਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਕਰਣ੍ਡਕੋ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਮਣਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਰਣ੍ਡਕੇ’’ਤਿ। ਕਰਣ੍ਡਕਸ੍ਮਿਂ ਮਣਿਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿ। ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥਾ ਸਞ੍ਞਾવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
੧੩੪. ਕਥਂ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਚੇਤਨਂ ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਚੇਤਨਂ ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਚੇਤਨਂ ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਚੇਤਨਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਚੇਤਨਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਚੇਤਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਯਾ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਚੇਤਨਾ, ਸੋ ਅਹਂ; ਯੋ ਅਹਂ ਸਾ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਚੇਤਨਾ’’ਤਿ – ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਚੇਤਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪਸ੍ਸ ਝਾਯਤੋ ‘‘ਯਾ ਅਚ੍ਚਿ ਸੋ વਣ੍ਣੋ, ਯੋ વਣ੍ਣੋ ਸਾ ਅਚ੍ਚੀ’’ਤਿ – ਅਚ੍ਚਿਞ੍ਚ વਣ੍ਣਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਚੇਤਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਯਾ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਚੇਤਨਾ ਸੋ ਅਹਂ, ਯੋ ਅਹਂ ਸਾ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਚੇਤਨਾ’’ਤਿ – ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਚੇਤਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ਸਙ੍ਖਾਰવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ ਸਙ੍ਖਾਰવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰવਾ’’ਤਿ। ਸਙ੍ਖਾਰવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਰੁਕ੍ਖੋ ਛਾਯਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਅਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਅਯਂ ਛਾਯਾ। ਅਞ੍ਞੋ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਅਞ੍ਞਾ ਛਾਯਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ ਇਮਾਯ ਛਾਯਾਯ ਛਾਯਾવਾ’’ਤਿ। ਛਾਯਾવਨ੍ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ। ਇਮੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰવਾ’’ਤਿ। ਸਙ੍ਖਾਰવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਦੁਤਿਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਸਙ੍ਖਾਰવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਿ ਇਮੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ। ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪੁਪ੍ਫਂ ਗਨ੍ਧਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਇਦਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਅਯਂ ਗਨ੍ਧੋ; ਅਞ੍ਞਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਅਞ੍ਞੋ ਗਨ੍ਧੋ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਗਨ੍ਧੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪੁਪ੍ਫੇ’’ਤਿ। ਪੁਪ੍ਫਸ੍ਮਿਂ ਗਨ੍ਧਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਿ ਇਮੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ। ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਤਤਿਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮੇਸੁ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੂ’’ਤਿ। ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਣਿ ਕਰਣ੍ਡਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਅਯਂ ਮਣਿ, ਅਯਂ ਕਰਣ੍ਡਕੋ। ਅਞ੍ਞੋ ਮਣਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਕਰਣ੍ਡਕੋ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਮਣਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਰਣ੍ਡਕੇ’’ਤਿ। ਕਰਣ੍ਡਕਸ੍ਮਿਂ ਮਣਿਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮੇਸੁ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੂ’’ਤਿ। ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥਾ ਸਙ੍ਖਾਰવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
੧੩੫. ਕਥਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਯਂ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਸੋ ਅਹਂ; ਯੋ ਅਹਂ, ਤਂ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ – ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪਸ੍ਸ ਝਾਯਤੋ ‘‘ਯਾ ਅਚ੍ਚਿ ਸੋ વਣ੍ਣੋ, ਯੋ વਣ੍ਣੋ ਸਾ ਅਚ੍ਚੀ’’ਤਿ – ਅਚ੍ਚਿਞ੍ਚ વਣ੍ਣਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ । ‘‘ਯਂ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਸੋ ਅਹਂ; ਯੋ ਅਹਂ ਤਂ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ – ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ વਿਞ੍ਞਾਣવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ વਿਞ੍ਞਾਣવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਿਨਾ વਿਞ੍ਞਾਣੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣવਾ’’ਤਿ। વਿਞ੍ਞਾਣવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਰੁਕ੍ਖੋ ਛਾਯਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਅਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਅਯਂ ਛਾਯਾ। ਅਞ੍ਞੋ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਅਞ੍ਞਾ ਛਾਯਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ ਇਮਾਯ ਛਾਯਾਯ ਛਾਯਾવਾ’’ਤਿ। ਛਾਯਾવਨ੍ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਿਨਾ વਿਞ੍ਞਾਣੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣવਾ’’ਤਿ। વਿਞ੍ਞਾਣવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਦੁਤਿਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ વਿਞ੍ਞਾਣવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ ਅਤ੍ਤਨਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ । ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਿ ਇਦਂ વਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਤਨਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪੁਪ੍ਫਂ ਗਨ੍ਧਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਇਦਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਅਯਂ ਗਨ੍ਧੋ; ਅਞ੍ਞਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਅਞ੍ਞੋ ਗਨ੍ਧੋ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਗਨ੍ਧੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪੁਪ੍ਫੇ’’ਤਿ। ਪੁਪ੍ਫਸ੍ਮਿਂ ਗਨ੍ਧਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਿ ਇਦਂ વਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਤਨਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਤਤਿਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਅਤ੍ਤਨਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਿਞ੍ਞਾਣੇ’’ਤਿ। વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਣਿ ਕਰਣ੍ਡਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਅਯਂ ਮਣਿ, ਅਯਂ ਕਰਣ੍ਡਕੋ। ਅਞ੍ਞੋ ਮਣਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਕਰਣ੍ਡਕੋ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਮਣਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਰਣ੍ਡਕੇ’’ਤਿ। ਕਰਣ੍ਡਕਸ੍ਮਿਂ ਮਣਿਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਰੂਪਂ… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਿਞ੍ਞਾਣੇ’’ਤਿ। વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥਾ વਿਞ੍ਞਾਣવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦੁਤਿਯੋ।
੩. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੩੬. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ – વਤ੍ਥੁ વਤ੍ਥੁਂ (ਸ੍ਯਾ॰) ਏવਮੁਪਰਿਪਿ। ਏવਂવਾਦੋ ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ਮਿਚ੍ਛਾવਤ੍ਥੁਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਯਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ – વਤ੍ਥੁ…ਪੇ॰… ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਹੁਤ’’ਨ੍ਤਿ – વਤ੍ਥੁ… ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ’’ਤਿ – વਤ੍ਥੁ… ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਅਯਂ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – વਤ੍ਥੁ… ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – વਤ੍ਥੁ… ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਮਾਤਾ’’ਤਿ – વਤ੍ਥੁ… ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਪਿਤਾ’’ਤਿ – વਤ੍ਥੁ… ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ’’ਤਿ – વਤ੍ਥੁ… ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਲੋਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤਾ ਸਮਗ੍ਗਤਾ (ਕ॰) ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਯੇ ਇਮਞ੍ਚ ਲੋਕਂ, ਪਰਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਪવੇਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ – વਤ੍ਥੁ। ਏવਂવਾਦੋ ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਦਸਮਾ ਮਿਚ੍ਛਾવਤ੍ਥੁਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦ੍વੇવ ਗਤਿਯੋ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਤਤਿਯੋ।
੪. ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੩੭. ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ ਰੂਪવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ ਰੂਪਂ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ। વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ।
ਕਥਂ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ…ਪੇ॰… ਓਦਾਤਕਸਿਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਯਂ ਓਦਾਤਕਸਿਣਂ, ਸੋ ਅਹਂ; ਯੋ ਅਹਂ, ਤਂ ਓਦਾਤਕਸਿਣ’’ਨ੍ਤਿ – ਓਦਾਤਕਸਿਣਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ । ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪਸ੍ਸ ਝਾਯਤੋ…ਪੇ॰… ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਓਦਾਤਕਸਿਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਪਠਮਾ ਰੂਪવਤ੍ਥੁਕਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ। ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ।
੫. ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੩੮. ਸਕ੍ਕਾਯવਤ੍ਥੁਕਾਯ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਨ੍ਨਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਰੂਪવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ ਰੂਪਂ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ। વੇਦਨਾવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ… ਸਙ੍ਖਾਰવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ… વਿਞ੍ਞਾਣવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ।
ਕਥਂ ਰੂਪવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਿਨਾ ਰੂਪੇਨ ਰੂਪવਾ’’ਤਿ। ਰੂਪવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਰੁਕ੍ਖੋ ਛਾਯਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਅਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਅਯਂ ਛਾਯਾ; ਅਞ੍ਞੋ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਅਞ੍ਞਾ ਛਾਯਾ। ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ ਇਮਾਯ ਛਾਯਾਯ ਛਾਯਾવਾ’’ਤਿ। ਛਾਯਾવਨ੍ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਪਠਮਾ ਸਕ੍ਕਾਯવਤ੍ਥੁਕਾ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ। ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਰੂਪવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਸਕ੍ਕਾਯવਤ੍ਥੁਕਾਯ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਨ੍ਨਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਞ੍ਚਮੋ।
੬. ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੩੯. ਸਕ੍ਕਾਯવਤ੍ਥੁਕਾਯ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, વੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਸਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਕਥਂ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ…ਪੇ॰… ਓਦਾਤਕਸਿਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਯਂ ਓਦਾਤਕਸਿਣਂ, ਸੋ ਅਹਂ ; ਯੋ ਅਹਂ, ਤਂ ਓਦਾਤਕਸਿਣ’’ਨ੍ਤਿ – ਓਦਾਤਕਸਿਣਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪਸ੍ਸ ਝਾਯਤੋ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਪਠਮਾ ਸਕ੍ਕਾਯવਤ੍ਥੁਕਾ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ। ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਸਕ੍ਕਾਯવਤ੍ਥੁਕਾਯ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਛਟ੍ਠੋ।
੭. ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੪੦. ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ‘‘ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ… ‘‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ… ‘‘ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ… ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ… ‘‘ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ… ‘‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ… ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ?
‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
[ਕ] ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਸਸ੍ਸਤਂ ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ …ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
વੇਦਨਾ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਸਸ੍ਸਤਾ ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਸਸ੍ਸਤਾ ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਸਸ੍ਸਤਾ ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਸਸ੍ਸਤਞ੍ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਮੀ ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
[ਖ] ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਅਸਸ੍ਸਤਞ੍ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
વੇਦਨਾ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਅਸਸ੍ਸਤਾ ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਅਸਸ੍ਸਤਾ ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਅਸਸ੍ਸਤਾ ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਲੋਕੋ ਚੇવ ਅਸਸ੍ਸਤਞ੍ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ । ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
[ਗ] ‘‘ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਓਕਾਸਂ ਨੀਲਕਤੋ ਫਰਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਨ੍ਤવਾ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਪਰਿવਟੁਮੋ’’ਤਿ। ਅਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ। ਯਂ ਫਰਤਿ, ਤਂ વਤ੍ਥੁ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚ। ਯੇਨ ਫਰਤਿ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਓਕਾਸਂ ਪੀਤਕਤੋ ਫਰਤਿ… ਲੋਹਿਤਕਤੋ ਫਰਤਿ… ਓਦਾਤਕਤੋ ਫਰਤਿ… ਓਭਾਸਕਤੋ ਫਰਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਨ੍ਤવਾ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਪਰਿવਟੁਮੋ’’ਤਿ। ਅਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ। ਯਂ ਫਰਤਿ ਤਂ વਤ੍ਥੁ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚ। ਯੇਨ ਫਰਤਿ ਸੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
[ਘ] ‘‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વਿਪੁਲਂ ਓਕਾਸਂ ਨੀਲਕਤੋ ਫਰਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਅਨਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ। ਯਂ ਫਰਤਿ ਤਂ વਤ੍ਥੁ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚ; ਯੇਨ ਫਰਤਿ ਸੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ વਿਪੁਲਂ ਓਕਾਸਂ ਪੀਤਕਤੋ ਫਰਤਿ… ਲੋਹਿਤਕਤੋ ਫਰਤਿ… ਓਦਾਤਕਤੋ ਫਰਤਿ… ਓਭਾਸਕਤੋ ਫਰਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਅਨਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ। ਯਂ ਫਰਤਿ ਤਂ વਤ੍ਥੁ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚ; ਯੇਨ ਫਰਤਿ ਸੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
[ਙ] ‘‘ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਜੀવਞ੍ਚੇવ ਸਰੀਰਞ੍ਚ; ਯਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰਂ, ਯਂ ਸਰੀਰਂ ਤਂ ਜੀવਨ੍ਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
વੇਦਨਾ ਜੀવਾ ਚੇવ ਸਰੀਰਂ ਚ… ਸਞ੍ਞਾ ਜੀવਾ ਚੇવ ਸਰੀਰਂ ਚ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਜੀવਾ ਚੇવ ਸਰੀਰਂ ਚ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਜੀવਞ੍ਚੇવ ਸਰੀਰਞ੍ਚ; ਯਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰਂ, ਯਂ ਸਰੀਰਂ ਤਂ ਜੀવਨ੍ਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
[ਚ] ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਸਰੀਰਂ, ਨ ਜੀવਂ; ਜੀવਂ ਨ ਸਰੀਰਂ। ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
વੇਦਨਾ ਸਰੀਰਂ, ਨ ਜੀવਂ… ਸਞ੍ਞਾ ਸਰੀਰਂ, ਨ ਜੀવਂ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਸਰੀਰਂ, ਨ ਜੀવਂ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਰੀਰਂ, ਨ ਜੀવਂ; ਜੀવਂ ਨ ਸਰੀਰਂ। ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
[ਛ] ‘‘ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਹੋਤਿਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿਪੀਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
વੇਦਨਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਹੋਤਿਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿਪੀਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
[ਜ] ‘‘ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋਪਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ વਿਨਸ੍ਸਤਿ; ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
વੇਦਨਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋਪਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ વਿਨਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
[ਝ] ‘‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤੀਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
વੇਦਨਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤੀਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
[ਞ] ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
વੇਦਨਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਇਧੇવ ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ। ਤਥਾਗਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਮੀ ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ। ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸਤ੍ਤਮੋ।
੮. ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੪੧. ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਸ੍ਸਤવਾਦਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਿਕਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਮਰਾવਿਕ੍ਖੇਪਿਕਾ, ਦ੍વੇ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਿਕਾ – ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਅਟ੍ਠਮੋ।
੯. ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੪੨. ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਸੋਲ਼ਸ ਸਞ੍ਞੀવਾਦਾ, ਅਟ੍ਠ ਅਸਞ੍ਞੀવਾਦਾ, ਅਟ੍ਠ ਨੇવਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀવਾਦਾ , ਸਤ੍ਤ ਉਚ੍ਛੇਦવਾਦਾ, ਪਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨવਾਦਾ – ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨવਮੋ।
੧੦-੧੨. ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਾਦਿਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੪੩. ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿવੇਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੋ – ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
੧੪੪. ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ – ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਚਕ੍ਖੁ ਅਹਨ੍ਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ। ਅਹਨ੍ਤਿ – ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ – ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
ਸੋਤਂ ਅਹਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਘਾਨਂ ਅਹਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਜਿવ੍ਹਾ ਅਹਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਕਾਯੋ ਅਹਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਮਨੋ ਅਹਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਰੂਪਾ ਅਹਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾ ਅਹਨ੍ਤਿ… ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਹਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਹਨ੍ਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ। ਅਹਨ੍ਤਿ – ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਮੀ ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ – ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ – ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
੧੪੫. ‘‘ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ – ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਚਕ੍ਖੁ ਮਮਨ੍ਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ। ਮਮਨ੍ਤਿ – ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ‘‘ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ – ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
ਸੋਤਂ ਮਮਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਘਾਨਂ ਮਮਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਜਿવ੍ਹਾ ਮਮਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਕਾਯੋ ਮਮਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਮਨੋ ਮਮਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਰੂਪਾ ਮਮਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਾ ਮਮਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਮਮਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਮਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ। ਮਮਨ੍ਤਿ ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਮੀ ‘‘ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ – ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ‘‘ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ – ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਾਦਿਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦ੍વਾਦਸਮੋ।
੧੩. ਅਤ੍ਤવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੪੬. ਅਤ੍ਤવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ ਰੂਪવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ ਰੂਪਂ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰… વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ॰…।
ਕਥਂ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਥવੀਕਸਿਣਂ…ਪੇ॰… ਓਦਾਤਕਸਿਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ‘‘ਯਂ ਓਦਾਤਕਸਿਣਂ, ਸੋ ਅਹਂ; ਯੋ ਅਹਂ, ਤਂ ਓਦਾਤਕਸਿਣ’’ਨ੍ਤਿ – ਓਦਾਤਕਸਿਣਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪਸ੍ਸ ਝਾਯਤੋ ‘‘ਯਾ ਅਚ੍ਚਿ, ਸੋ વਣ੍ਣੋ; ਯੋ વਣ੍ਣੋ, ਸਾ ਅਚ੍ਚੀ’’ਤਿ – ਅਚ੍ਚਿਞ੍ਚ વਣ੍ਣਞ੍ਚ ਅਦ੍વਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਓਦਾਤਕਸਿਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਪਠਮਾ ਰੂਪવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤ੍ਤવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏવਂ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਤવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
ਅਤ੍ਤવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਤੇਰਸਮੋ।
੧੪. ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੪੭. ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ, ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… ਸਸ੍ਸਤੋ ਚ ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਚ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ…ਪੇ॰… ਨੇવ ਸਸ੍ਸਤੋ ਨਾਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ… ਅਨ੍ਤવਾ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ… ਅਨਨ੍ਤવਾ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ… ਅਨ੍ਤવਾ ਚ ਅਨਨ੍ਤવਾ ਚ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ… ਨੇવ ਅਨ੍ਤવਾ ਨ ਅਨਨ੍ਤવਾ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ વਤ੍ਥੁ, વਤ੍ਥੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁ – ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਮੀ ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ …ਪੇ॰… ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚੁਦ੍ਦਸਮੋ।
੧੫-੧੬. ਭવ-વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੪੮. ਓਲੀਯਨਾਭਿਨਿવੇਸੋ ਭવਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਤਿਧਾવਨਾਭਿਨਿવੇਸੋ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਕਤਿ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਕਤਿ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ? ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਕਤਿ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਕਤਿ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ…ਪੇ॰… ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਟ੍ਠਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਕਤਿ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਕਤਿ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ?
ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਿਯਾ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਸਿਯਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਨ੍ਨਰਸ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਪਞ੍ਚ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਨ੍ਨਰਸ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਪਞ੍ਚ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਸਕ੍ਕਾਯવਤ੍ਥੁਕਾਯ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਨ੍ਨਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਸਕ੍ਕਾਯવਤ੍ਥੁਕਾਯ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ । ‘‘ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਿਯਾ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਸਿਯਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ‘‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਿਯਾ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਸਿਯਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ‘‘ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ‘‘ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ‘‘ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ‘‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਿਯਾ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਸਿਯਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ‘‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ – ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਿਯਾ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਸਿਯਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਿਯਾ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਸਿਯਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਿਯਾ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਸਿਯਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਿਯਾ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਸਿਯਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਅਹਨ੍ਤਿ – ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਮਮਨ੍ਤਿ – ਮਾਨવਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਅਤ੍ਤવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਪਨ੍ਨਰਸ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਪਞ੍ਚ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਲੋਕવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਟ੍ਠਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਸਿਯਾ ਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਸਿਯਾ વਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਸਬ੍ਬਾવ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਅਤ੍ਤવਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
ਭવਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਂ વਿਭવਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਂ, ਏਤਂ ਦ੍વਯਂ ਤਕ੍ਕਿਕਾ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਸੇ।
ਤੇਸਂ ਨਿਰੋਧਮ੍ਹਿ ਨ ਹਤ੍ਥਿ ਞਾਣਂ, ਯਤ੍ਥਾਯਂ ਲੋਕੋ વਿਪਰੀਤਸਞ੍ਞੀਤਿ॥
੧੪੯. ‘‘ਦ੍વੀਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾ ਓਲੀਯਨ੍ਤਿ ਓਲਿਯਨ੍ਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਇਤਿવੁ॰ ੪੯ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ ਏਕੇ, ਅਤਿਧਾવਨ੍ਤਿ ਏਕੇ; ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਚ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਓਲੀਯਨ੍ਤਿ ਏਕੇ? ਭવਾਰਾਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭવਰਤਾ ਭવਸਮ੍ਮੁਦਿਤਾ। ਤੇਸਂ ਭવਨਿਰੋਧਾਯ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਨ ਪਸੀਦਤਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਨਾਧਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਓਲੀਯਨ੍ਤਿ ਏਕੇ।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਤਿਧਾવਨ੍ਤਿ ਏਕੇ? ਭવੇਨੇવ ਖੋ ਪਨੇਕੇ ਅਟ੍ਟੀਯਮਾਨਾ ਅਟ੍ਟਿਯਮਾਨਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਇਤਿવੁ॰ ੪੯ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ ਹਰਾਯਮਾਨਾ ਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨਾ વਿਭવਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਯਤੋ ਕਿਰ, ਭੋ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ વਿਨਸ੍ਸਤਿ ਨ ਹੋਤਿ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਏਤਂ ਸਨ੍ਤਂ ਏਤਂ ਪਣੀਤਂ ਏਤਂ ਯਾਥਾવਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਤਿਧਾવਨ੍ਤਿ ਏਕੇ।
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਚ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਭੂਤਂ ਭੂਤਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਭੂਤਂ ਭੂਤਤੋ ਦਿਸ੍વਾ ਭੂਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਚ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ।
‘‘ਯੋ ਅਯਂ ਗਾਥਾ ਇਤਿવੁ॰ ੪੯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਭੂਤਂ ਭੂਤਤੋ ਦਿਸ੍વਾ, ਭੂਤਸ੍ਸ ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਂ।
ਯਥਾਭੂਤੇਧਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਭવਤਣ੍ਹਾ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ॥
‘‘ਸ વੇ ਭੂਤਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ, વੀਤਤਣ੍ਹੋ ਭવਾਭવੇ।
ਭੂਤਸ੍ਸ વਿਭવਾ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਨਾਗਚ੍ਛਤਿ ਪੁਨਬ੍ਭવ’’ਨ੍ਤਿ॥
੧੫੦. ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ વਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠੀ, ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠੀ। ਕਤਮੇ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ વਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠੀ? ਤਿਤ੍ਥਿਯੋ ਚ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾવਕੋ ਚ, ਯੋ ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ – ਇਮੇ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ વਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠੀ।
ਕਤਮੇ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠੀ? ਤਥਾਗਤੋ ਚ, ਤਥਾਗਤਸਾવਕੋ ਚ, ਯੋ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ – ਇਮੇ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠੀ।
‘‘ਕੋਧਨੋ ਉਪਨਾਹੀ ਚ, ਪਾਪਮਕ੍ਖੀ ਚ ਯੋ ਨਰੋ।
વਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿ ਮਾਯਾવੀ, ਤਂ ਜਞ੍ਞਾ વਸਲੋ ਇਤਿ’’ ਇਮੇ (ਸ੍ਯਾ॰) ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੧੧੬ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ॥
ਅਕ੍ਕੋਧਨੋ ਅਨੁਪਨਾਹੀ, વਿਸੁਦ੍ਧੋ ਅਮਕ੍ਖੀ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਾ ਸੁਦ੍ਧਤਂ ਗਤੋ।
ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿ ਮੇਧਾવੀ, ਤਂ ਜਞ੍ਞਾ ਅਰਿਯੋ ਇਤੀਤਿ॥
ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿਯੋ? ਏਤਂ ਮਮਾਤਿ – વਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿ। ਏਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ – વਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿ। ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – વਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿ। ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿਯੋ? ਨੇਤਂ ਮਮਾਤਿ – ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿ। ਨੇਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ – ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿ। ਨ ਮੇਸੋ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿ। ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
ਏਤਂ ਮਮਾਤਿ – ਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਕਤਮਨ੍ਤਾਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ? ਏਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ – ਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਕਤਮਨ੍ਤਾਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ? ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – ਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਕਤਮਨ੍ਤਾਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ?
ਏਤਂ ਮਮਾਤਿ – ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ – ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਰੀਸਂ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ – વੀਸਤਿવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ। વੀਸਤਿવਤ੍ਥੁਕਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ। ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮੁਖਾਨਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮੁਖੇਨ (ਸ੍ਯਾ॰) ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ। ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤਾਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
੧੫੧. ‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਿ ਨਿਟ੍ਠਂ ਗਤਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ ਨਿਟ੍ਠਾ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ વਿਹਾਯ ਨਿਟ੍ਠਾ। ਕਤਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ ਨਿਟ੍ਠਾ? ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮਸ੍ਸ, ਕੋਲਂਕੋਲਸ੍ਸ, ਏਕਬੀਜਿਸ੍ਸ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ, ਯੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਅਰਹਾ – ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ ਨਿਟ੍ਠਾ।
‘‘ਕਤਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ વਿਹਾਯ ਨਿਟ੍ਠਾ? ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸ, ਉਪਹਚ੍ਚਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸ, ਅਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸ, ਸਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸ, ਉਦ੍ਧਂਸੋਤਸ੍ਸ, ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮਿਨੋ – ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ વਿਹਾਯ ਨਿਟ੍ਠਾ।
‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਿ ਨਿਟ੍ਠਂ ਗਤਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ ਨਿਟ੍ਠਾ, ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ વਿਹਾਯ ਨਿਟ੍ਠਾ।
‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਿ ਅવੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ। ਤੇਸਂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ ਨਿਟ੍ਠਾ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ વਿਹਾਯ ਨਿਟ੍ਠਾ। ਕਤਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ ਨਿਟ੍ਠਾ? ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮਸ੍ਸ , ਕੋਲਂਕੋਲਸ੍ਸ, ਏਕਬੀਜਿਸ੍ਸ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ, ਯੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਅਰਹਾ – ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ ਨਿਟ੍ਠਾ।
‘‘ਕਤਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ વਿਹਾਯ ਨਿਟ੍ਠਾ? ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸ, ਉਪਹਚ੍ਚਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸ, ਅਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸ, ਸਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸ, ਉਦ੍ਧਂਸੋਤਸ੍ਸ, ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮਿਨੋ – ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ વਿਹਾਯ ਨਿਟ੍ਠਾ।
‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਯਿ ਅવੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ। ਤੇਸਂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ ਨਿਟ੍ਠਾ। ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਧ વਿਹਾਯ ਨਿਟ੍ਠਾਤਿ’’।
ਭવવਿਭવਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸੋਲ਼ਸਮੋ।
ਦਿਟ੍ਠਿਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
੩. ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਕਥਾ
੧. ਗਣਨવਾਰ
੧੫੨. ਸੋਲ਼ਸવਤ੍ਥੁਕਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਂ ਆਨਾਪਾਨਸਤਿਸਮਾਧਿਂ (ਸੀ॰ ਅਟ੍ਠ॰) ਭਾવਯਤੋ ਸਮਾਧਿਕਾਨਿ ਦ੍વੇ ਞਾਣਸਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ – ਅਟ੍ਠ ਪਰਿਪਨ੍ਥੇ ਪਰਿਬਨ੍ਧੇ (ਕ॰) ਞਾਣਾਨਿ, ਅਟ੍ਠ ਚ ਉਪਕਾਰੇ ਞਾਣਾਨਿ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਞਾਣਾਨਿ, ਤੇਰਸ વੋਦਾਨੇ ਞਾਣਾਨਿ, ਬਾਤ੍ਤਿਂਸ ਸਤੋਕਾਰਿਸ੍ਸ ਸਤੋਕਾਰੀਸੁ (ਸ੍ਯਾ॰) ਞਾਣਾਨਿ, ਚਤੁવੀਸਤਿ ਸਮਾਧਿવਸੇਨ ਞਾਣਾਨਿ, ਦ੍વੇਸਤ੍ਤਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਞਾਣਾਨਿ, ਅਟ੍ਠ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਾਨਿ, ਅਟ੍ਠ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮਞਾਣਾਨਿ, ਅਟ੍ਠ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞਾਣਾਨਿ, ਏਕવੀਸਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇ ਞਾਣਾਨਿ।
ਕਤਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਪਰਿਪਨ੍ਥੇ ਞਾਣਾਨਿ, ਅਟ੍ਠ ਚ ਉਪਕਾਰੇ ਞਾਣਾਨਿ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਂ। ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਂ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ, ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਂ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਂ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ, ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਂ। ਅવਿਜ੍ਜਾ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ, ਞਾਣਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਂ। ਅਰਤਿ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ, ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਂ। ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥਾ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਾ। ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਪਰਿਪਨ੍ਥੇ ਞਾਣਾਨਿ, ਅਟ੍ਠ ਚ ਉਪਕਾਰੇ ਞਾਣਾਨਿ।
ਗਣਨવਾਰੋ ਪਠਮੋ।
੨. ਸੋਲ਼ਸਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੫੩. ਇਮੇਹਿ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਦੁਚਿਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮੁਦੁਚਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਤ੍ਤੇ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨੀવਰਣੇਹਿ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ। ਕਤਮੇ ਤੇ ਏਕਤ੍ਤਾ? ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਏਕਤ੍ਤਂ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਏਕਤ੍ਤਂ, ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਏਕਤ੍ਤਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਏਕਤ੍ਤਂ, ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਂ ਏਕਤ੍ਤਂ, ਞਾਣਂ ਏਕਤ੍ਤਂ, ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਏਕਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਤ੍ਤਾ।
ਨੀવਰਣਾਤਿ, ਕਤਮੇ ਤੇ ਨੀવਰਣਾ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨੀવਰਣਂ, ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਨੀવਰਣਂ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਨੀવਰਣਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਨੀવਰਣਂ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਨੀવਰਣਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨੀવਰਣਂ, ਅਰਤਿ ਨੀવਰਣਂ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨੀવਰਣਾ।
ਨੀવਰਣਾਤਿ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਨੀવਰਣਾ? ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਟ੍ਠੇਨ ਨੀવਰਣਾ। ਕਤਮੇ ਤੇ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾ? ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ। ਤੇਨ ਚ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਅਰਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ। ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਂ। ਤੇਨ ਚ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੇਨ ਨਿવੁਤਤ੍ਤਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਂ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ। ਤੇਨ ਚ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਅਰਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ। ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਂ। ਤੇਨ ਚ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਨਿવੁਤਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਂ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ। ਤਾਯ ਚ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਅਰਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ । ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਂ। ਤੇਨ ਚ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧੇਨ ਨਿવੁਤਤ੍ਤਾ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਂ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ। ਤੇਨ ਚ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਅਰਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਂ । ਤੇਨ ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਨਿવੁਤਤ੍ਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਂ। ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ। ਤੇਨ ਚ ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇਨ ਅਰਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਂ। ਤਾਯ ਚ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਨਿવੁਤਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ – વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਂ। ਞਾਣਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ। ਤੇਨ ਚ ਞਾਣੇਨ ਅਰਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ। ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਂ। ਤਾਯ ਚ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿવੁਤਤ੍ਤਾ ਞਾਣਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਂ। ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ। ਤੇਨ ਚ ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਅਰਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ। ਅਰਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਂ। ਤਾਯ ਚ ਅਰਤਿਯਾ ਨਿવੁਤਤ੍ਤਾ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਅਰਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਂ। ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ। ਤੇਹਿ ਚ ਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਰਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ। ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਾ। ਤੇਹਿ ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਨਿવੁਤਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾવਰਣਾ। ਇਮੇਹਿ ਚ ਪਨ ਨੀવਰਣੇਹਿ વਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਲ਼ਸવਤ੍ਥੁਕਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਂ ਭਾવਯਤੋ ਖਣਿਕਸਮੋਧਾਨਾ।
ਸੋਲ਼ਸਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦੁਤਿਯੋ।
੩. ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
ਪਠਮਚ੍ਛਕ੍ਕਂ
੧੫੪. ਇਮੇਹਿ ਚ ਪਨ ਨੀવਰਣੇਹਿ વਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਲ਼ਸવਤ੍ਥੁਕਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਂ ਭਾવਯਤੋ ਖਣਿਕਸਮੋਧਾਨਾ ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ? ਅਸ੍ਸਾਸਾਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਸਤਿਯਾ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવਿਕ੍ਖੇਪਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਪਸ੍ਸਾਸਾਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਸਤਿਯਾ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾવਿਕ੍ਖੇਪਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਅਸ੍ਸਾਸਪਟਿਕਙ੍ਖਨਾ ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਚਰਿਯਾ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਪਸ੍ਸਾਸਪਟਿਕਙ੍ਖਨਾ ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਚਰਿਯਾ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਅਸ੍ਸਾਸੇਨਾਭਿਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਾਸਪਟਿਲਾਭੇ ਮੁਚ੍ਛਨਾ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਪਸ੍ਸਾਸੇਨਾਭਿਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸਪਟਿਲਾਭੇ ਮੁਚ੍ਛਨਾ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ।
ਅਨੁਗਚ੍ਛਨਾ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਂ, ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਅਨੁਗਚ੍ਛਨਾ।
ਸਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવਿਕ੍ਖੇਪਾ, ਕਙ੍ਖਨਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾવਿਕ੍ਖੇਪਪਤ੍ਥਨਾ વਿਕ੍ਖੇਪਪਨ੍ਥਨਾ (ਸ੍ਯਾ॰)॥
ਅਸ੍ਸਾਸੇਨਾਭਿਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਪਸ੍ਸਾਸਪਟਿਲਾਭੇ ਮੁਚ੍ਛਨਾ।
ਪਸ੍ਸਾਸੇਨਾਭਿਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਅਸ੍ਸਾਸਪਟਿਲਾਭੇ ਮੁਚ੍ਛਨਾ॥
ਛ ਏਤੇ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ, ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਸ੍ਸ।
ਯੇਹਿ વਿਕ੍ਖਿਪ੍ਪਮਾਨਸ੍ਸ વਿਕਮ੍ਪਮਾਨਸ੍ਸ (ਸ੍ਯਾ॰), ਨੋ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ।
વਿਮੋਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਾ, ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ॥
ਦੁਤਿਯਚ੍ਛਕ੍ਕਂ
੧੫੫. ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆવਜ੍ਜਤੋ ਅਸ੍ਸਾਸੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਤਿ – ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਆવਜ੍ਜਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਤਿ – ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆવਜ੍ਜਤੋ ਪਸ੍ਸਾਸੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਤਿ – ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਆવਜ੍ਜਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਤਿ – ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਆવਜ੍ਜਤੋ ਪਸ੍ਸਾਸੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਤਿ – ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਆવਜ੍ਜਤੋ ਅਸ੍ਸਾਸੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਤਿ – ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ।
ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆવਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ, ਅਸ੍ਸਾਸੇ વਿਕ੍ਖਿਪਤੇ ਮਨੋ।
ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਆવਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ, ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਤਿ॥
ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆવਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ, ਪਸ੍ਸਾਸੇ વਿਕ੍ਖਿਪਤੇ ਮਨੋ।
ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਆવਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ, ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਤਿ॥
ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਆવਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ, ਪਸ੍ਸਾਸੇ વਿਕ੍ਖਿਪਤੇ ਮਨੋ।
ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਆવਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ, ਅਸ੍ਸਾਸੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਤਿ॥
ਛ ਏਤੇ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ, ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਸ੍ਸ।
ਯੇਹਿ વਿਕ੍ਖਿਪ੍ਪਮਾਨਸ੍ਸ, ਨੋ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ।
વਿਮੋਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਾ, ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ॥
ਤਤਿਯਚ੍ਛਕ੍ਕਂ
੧੫੬. ਅਤੀਤਾਨੁਧਾવਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕ੍ਖੇਪਾਨੁਪਤਿਤਂ – ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਅਨਾਗਤਪਟਿਕਙ੍ਖਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਿਤਂ – ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਲੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੋਸਜ੍ਜਾਨੁਪਤਿਤਂ – ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਅਤਿਪਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਨੁਪਤਿਤਂ – ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਅਭਿਨਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਾਗਾਨੁਪਤਿਤਂ – ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਅਪਨਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਾਨੁਪਤਿਤਂ – ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ।
ਅਤੀਤਾਨੁਧਾવਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਨਾਗਤਪਟਿਕਙ੍ਖਨਂ ਲੀਨਂ।
ਅਤਿਪਗ੍ਗਹਿਤਂ ਅਭਿਨਤਂ, ਅਪਨਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਸਮਾਧਿਯਤਿ॥
ਛ ਏਤੇ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ, ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਸ੍ਸ।
ਯੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ॥
੧੫੭. ਅਸ੍ਸਾਸਾਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਸਤਿਯਾ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਿਕ੍ਖੇਪਗਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਪਸ੍ਸਾਸਾਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਸਤਿਯਾ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾવਿਕ੍ਖੇਪਗਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਅਸ੍ਸਾਸਪਟਿਕਙ੍ਖਨਾਯ ਨਿਕਨ੍ਤਿਯਾ ਤਣ੍ਹਾਚਰਿਯਾਯ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਪਸ੍ਸਾਸਪਟਿਕਙ੍ਖਨਾਯ ਨਿਕਨ੍ਤਿਯਾ ਤਣ੍ਹਾਚਰਿਯਾਯ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਅਸ੍ਸਾਸੇਨਾਭਿਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਾਸਪਟਿਲਾਭੇ ਮੁਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਪਸ੍ਸਾਸੇਨਾਭਿਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸਪਟਿਲਾਭੇ ਮੁਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆવਜ੍ਜਤੋ ਅਸ੍ਸਾਸੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਿਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਆવਜ੍ਜਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਿਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆવਜ੍ਜਤੋ ਪਸ੍ਸਾਸੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਿਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਆવਜ੍ਜਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਿਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਆવਜ੍ਜਤੋ ਪਸ੍ਸਾਸੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਿਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਆવਜ੍ਜਤੋ ਅਸ੍ਸਾਸੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਿਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਅਤੀਤਾਨੁਧਾવਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ વਿਕ੍ਖੇਪਾਨੁਪਤਿਤੇਨ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਅਨਾਗਤਪਟਿਕਙ੍ਖਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ વਿਕਮ੍ਪਿਤੇਨ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਲੀਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕੋਸਜ੍ਜਾਨੁਪਤਿਤੇਨ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਅਤਿਪਗ੍ਗਹਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਨੁਪਤਿਤੇਨ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਅਭਿਨਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਰਾਗਾਨੁਪਤਿਤੇਨ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ। ਅਪਨਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਾਨੁਪਤਿਤੇਨ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਚ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚ।
ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿ ਯਸ੍ਸ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਅਭਾવਿਤਾ।
ਕਾਯੋਪਿ ਇਞ੍ਜਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਇਞ੍ਜਿਤਂ।
ਕਾਯੋਪਿ ਫਨ੍ਦਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਫਨ੍ਦਿਤਂ॥
ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿ ਯਸ੍ਸ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਸੁਭਾવਿਤਾ।
ਕਾਯੋਪਿ ਅਨਿਞ੍ਜਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਅਨਿਞ੍ਜਿਤਂ।
ਕਾਯੋਪਿ ਅਫਨ੍ਦਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਅਫਨ੍ਦਿਤਨ੍ਤਿ॥
ਇਮੇਹਿ ਚ ਪਨ ਨੀવਰਣੇਹਿ વਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਲ਼ਸવਤ੍ਥੁਕਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਂ ਭਾવਯਤੋ ਖਣਿਕਸਮੋਧਾਨਾ ਇਮੇ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ।
ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਤਤਿਯੋ।
੪. વੋਦਾਨਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੫੮. ਕਤਮਾਨਿ ਤੇਰਸ વੋਦਾਨੇ ਞਾਣਾਨਿ? ਅਤੀਤਾਨੁਧਾવਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕ੍ਖੇਪਾਨੁਪਤਿਤਂ; ਤਂ વਿવਜ੍ਜਯਿਤ੍વਾ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮਾਦਹਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਅਨਾਗਤਪਟਿਕਙ੍ਖਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕਮ੍ਪਿਤਂ ; ਤਂ વਿવਜ੍ਜਯਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਅਧਿਮੋਚੇਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਲੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੋਸਜ੍ਜਾਨੁਪਤਿਤਂ; ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਪਜਹਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਅਤਿਪਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਨੁਪਤਿਤਂ; ਤਂ વਿਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਜਹਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਅਭਿਨਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਾਗਾਨੁਪਤਿਤਂ; ਤਂ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਅਪਨਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਾਨੁਪਤਿਤਂ; ਤਂ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਜਹਤਿ – ਏવਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਛਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੋਦਾਤਂ ਏਕਤ੍ਤਗਤਂ ਹੋਤਿ।
ਕਤਮੇ ਤੇ ਏਕਤ੍ਤਾ? ਦਾਨવੋਸਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਨੇਕਤ੍ਤਂ, ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇਕਤ੍ਤਂ, વਯਲਕ੍ਖਣੁਪਟ੍ਠਾਨੇਕਤ੍ਤਂ, ਨਿਰੋਧੁਪਟ੍ਠਾਨੇਕਤ੍ਤਂ। ਦਾਨવੋਸਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਨੇਕਤ੍ਤਂ ਚਾਗਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇਕਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾਨਂ, વਯਲਕ੍ਖਣੁਪਟ੍ਠਾਨੇਕਤ੍ਤਞ੍ਚ વਿਪਸ੍ਸਕਾਨਂ, ਨਿਰੋਧੁਪਟ੍ਠਾਨੇਕਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ – ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਏਕਤ੍ਤਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਦਾવਿਸੁਦ੍ਧਿਪਕ੍ਖਨ੍ਦਞ੍ਚੇવ ਹੋਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਿਤਞ੍ਚ, ਞਾਣੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਹਂਸਿਤਂ।
ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਕੋ ਆਦਿ, ਕਿਂ ਮਜ੍ਝੇ, ਕਿਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ? ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਦਾવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਆਦਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਮਜ੍ਝੇ, ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ। ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਦਾવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਆਦਿ। ਆਦਿਸ੍ਸ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ? ਆਦਿਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ। ਯੋ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ, વਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ। ਯਞ੍ਚ ਪਰਿਪਨ੍ਥਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਞ੍ਚ વਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ। ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਦਾવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਆਦਿ। ਆਦਿਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਞ੍ਚੇવ ਹੋਤਿ ਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ’’।
ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਮਜ੍ਝੇ। ਮਜ੍ਝਸ੍ਸ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ? ਮਜ੍ਝਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ। વਿਸੁਦ੍ਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਸਮਥਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ। ਯਞ੍ਚ વਿਸੁਦ੍ਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਸਮਥਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ – ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਮਜ੍ਝੇ। ਮਜ੍ਝਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਞ੍ਚੇવ ਹੋਤਿ ਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ’’।
ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ। ਪਰਿਯੋਸਾਨਸ੍ਸ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ? ਪਰਿਯੋਸਾਨਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ। ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ, ਤਦੁਪਗવੀਰਿਯવਾਹਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ, ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ। ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ। ਪਰਿਯੋਸਾਨਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਞ੍ਚੇવ ਹੋਤਿ ਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ’’। ਏવਂ ਤਿવਤ੍ਤਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿવਿਧਕਲ੍ਯਾਣਕਂ ਦਸਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ વਿਤਕ੍ਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇવ ਹੋਤਿ વਿਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪੀਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸੁਖਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ વੀਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ।
ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਕੋ ਆਦਿ, ਕਿਂ ਮਜ੍ਝੇ, ਕਿਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ? ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਦਾવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਆਦਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਮਜ੍ਝੇ, ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਿવਤ੍ਤਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿવਿਧਕਲ੍ਯਾਣਕਂ ਦਸਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪੀਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇવ ਹੋਤਿ ਸੁਖਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ વੀਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ।
ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਕੋ ਆਦਿ, ਕਿਂ ਮਜ੍ਝੇ, ਕਿਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਿવਤ੍ਤਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿવਿਧਕਲ੍ਯਾਣਕਂ ਦਸਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੁਖਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇવ ਹੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ વੀਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ।
ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਕੋ ਆਦਿ, ਕਿਂ ਮਜ੍ਝੇ, ਕਿਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਿવਤ੍ਤਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿવਿਧਕਲ੍ਯਾਣਕਂ ਦਸਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇવ ਹੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ વੀਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ।
ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ… ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕੋ ਆਦਿ, ਕਿਂ ਮਜ੍ਝੇ, ਕਿਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਿવਤ੍ਤਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿવਿਧਕਲ੍ਯਾਣਕਂ ਦਸਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇવ ਹੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚ…ਪੇ॰… ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ।
ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕੋ ਆਦਿ, ਕਿਂ ਮਜ੍ਝੇ, ਕਿਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਿવਤ੍ਤਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿવਿਧਕਲ੍ਯਾਣਕਂ ਦਸਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ વਿਤਕ੍ਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇવ ਹੋਤਿ વਿਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪੀਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸੁਖਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ વੀਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ। ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ… ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ… વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ… ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ… ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ… વਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ… વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ… ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ… ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ… ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ… ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮવਿਪਸ੍ਸਨਾਯ… ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨਾਯ… ਆਦੀਨવਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ… ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ… વਿવਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ… ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ।
ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਕੋ ਆਦਿ, ਕਿਂ ਮਜ੍ਝੇ, ਕਿਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ? ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਟਿਪਦਾવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਆਦਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਮਜ੍ਝੇ, ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਟਿਪਦਾવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਆਦਿ। ਆਦਿਸ੍ਸ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ? ਆਦਿਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ। ਯੋ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ, વਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ । ਯਞ੍ਚ ਪਰਿਪਨ੍ਥਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਞ੍ਚ વਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ – ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਟਿਪਦਾવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਆਦਿ। ਆਦਿਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ’’।
ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਮਜ੍ਝੇ। ਮਜ੍ਝਸ੍ਸ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ? ਮਜ੍ਝਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ। વਿਸੁਦ੍ਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਸਮਥਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ। ਯਞ੍ਚ વਿਸੁਦ੍ਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਸਮਥਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ’’।
ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ। ਪਰਿਯੋਸਾਨਸ੍ਸ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ? ਪਰਿਯੋਸਾਨਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ। ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ, ਤਦੁਪਗવੀਰਿਯવਾਹਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ, ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ। ਪਰਿਯੋਸਾਨਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣੋ ਚੇવ ਹੋਤਿ ਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ’’। ਏવਂ ਤਿવਤ੍ਤਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿવਿਧਕਲ੍ਯਾਣਕਂ ਦਸਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ વਿਤਕ੍ਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇવ ਹੋਤਿ વਿਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪੀਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸੁਖਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ વੀਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ।
੧੫੯.
ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ, ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਮੇਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ।
ਅਜਾਨਤੋ ਚ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮੇ, ਭਾવਨਾ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤਿ॥
ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ, ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਮੇਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ।
ਜਾਨਤੋ ਚ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮੇ, ਭਾવਨਾ ਉਪਲਬ੍ਭਤੀਤਿ॥
ਕਥਂ ਇਮੇ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਚਿਮੇ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਅવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਧਾਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਯੋਗਞ੍ਚ ਸਾਧੇਤਿ, વਿਸੇਸਮਧਿਗਚ੍ਛਤਿ? ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਰੁਕ੍ਖੋ ਸਮੇ ਭੂਮਿਭਾਗੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ। ਤਮੇਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਕਕਚੇਨ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ। ਰੁਕ੍ਖੇ ਫੁਟ੍ਠਕਕਚਦਨ੍ਤਾਨਂ વਸੇਨ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ; ਨ ਆਗਤੇ વਾ ਗਤੇ વਾ ਕਕਚਦਨ੍ਤੇ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ। ਨ ਆਗਤਾ વਾ ਗਤਾ વਾ ਕਕਚਦਨ੍ਤਾ ਅવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ , ਪਧਾਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਯੋਗਞ੍ਚ ਸਾਧੇਤਿ। ਯਥਾ ਰੁਕ੍ਖੋ ਸਮੇ ਭੂਮਿਭਾਗੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ। ਏવਂ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ। ਯਥਾ ਕਕਚਦਨ੍ਤਾ, ਏવਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ। ਯਥਾ ਰੁਕ੍ਖੇ ਫੁਟ੍ਠਕਕਚਦਨ੍ਤਾਨਂ વਸੇਨ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਆਗਤੇ વਾ ਗਤੇ વਾ ਕਕਚਦਨ੍ਤੇ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਆਗਤਾ વਾ ਗਤਾ વਾ ਕਕਚਦਨ੍ਤਾ ਅવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਧਾਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਯੋਗਞ੍ਚ ਸਾਧੇਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਸਿਕਗ੍ਗੇ વਾ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤੇ વਾ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਆਗਤੇ વਾ ਗਤੇ વਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਆਗਤਾ વਾ ਗਤਾ વਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਅવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਧਾਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਯੋਗਞ੍ਚ ਸਾਧੇਤਿ। વਿਸੇਸਮਧਿਗਚ੍ਛਤਿ ਪਧਾਨਞ੍ਚ।
ਕਤਮਂ ਪਧਾਨਂ? ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯਸ੍ਸ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ ਹੋਤਿ – ਇਦਂ ਪਧਾਨਂ। ਕਤਮੋ ਪਯੋਗੋ? ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, વਿਤਕ੍ਕਾ વੂਪਸਮਨ੍ਤਿ – ਅਯਂ ਪਯੋਗੋ। ਕਤਮੋ વਿਸੇਸੋ? ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਸਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸਯਾ ਬ੍ਯਾਸਨ੍ਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰)। ਅਯਂ વਿਸੇਸੋ। ਏવਂ ਇਮੇ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ , ਨ ਚਿਮੇ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਅવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਧਾਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਯੋਗਞ੍ਚ ਸਾਧੇਤਿ, વਿਸੇਸਮਧਿਗਚ੍ਛਤਿ।
੧੬੦.
ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿ ਯਸ੍ਸ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਸੁਭਾવਿਤਾ।
ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਂ ਪਰਿਚਿਤਾ, ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਾ।
ਸੋ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਪਭਾਸੇਤਿ, ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤੋવ ਚਨ੍ਦਿਮਾਤਿ॥
ਆਨਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸੋ, ਨੋ ਪਸ੍ਸਾਸੋ। ਅਪਾਨਨ੍ਤਿ ਅਪਾਨਨ੍ਤਿ (ਕ॰) ਪਸ੍ਸਾਸੋ, ਨੋ ਅਸ੍ਸਾਸੋ। ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ, ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ।
ਯੋ ਅਸ੍ਸਸਤਿ ਤਸ੍ਸੁਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਯੋ ਪਸ੍ਸਸਤਿ ਤਸ੍ਸੁਪਟ੍ਠਾਤਿ। ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ, ਪਰਿવਾਰਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ, ਪਰਿਪੂਰਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ । ਸੁਭਾવਿਤਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਤਦੁਪਗવੀਰਿਯવਾਹਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਤਸ੍ਸਿਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਭਾવਨਟ੍ਠਾ ਯਾਨੀਕਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨੁਟ੍ਠਿਤਾ ਪਰਿਚਿਤਾ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ।
ਯਾਨੀਕਤਾਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ વਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤੋ વੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੋ । ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆવਜ੍ਜਨਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਆવਜ੍ਜਨਪਟਿਬਨ੍ਧਾ (ਕ॰) ਏવਮੀਦਿਸੇਸੁ ਪਦੇਸੁ ਹੋਨ੍ਤਿ ਆਕਙ੍ਖਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਮਨਸਿਕਾਰਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਪਟਿਬਦ੍ਧਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਯਾਨੀਕਤਾ’’ਤਿ। વਤ੍ਥੁਕਤਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਯਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸ੍વਾਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਸੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਯਸ੍ਮਿਂ ਯਸ੍ਮਿਂ વਾ ਪਨ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਸੂਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸੁਪਟ੍ਠਿਤਾ (ਕ॰) ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸ੍વਾਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘વਤ੍ਥੁਕਤਾ’’ਤਿ। ਅਨੁਟ੍ਠਿਤਾਤਿ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਯੇਨ ਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਸਤਿ ਅਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਤਿ। ਯੇਨ ਯੇਨ વਾ ਪਨ ਸਤਿ ਅਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਤਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਨੁਟ੍ਠਿਤਾ’’ਤਿ। ਪਰਿਚਿਤਾਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਚਿਤਾ, ਪਰਿવਾਰਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਚਿਤਾ, ਪਰਿਪੂਰਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਚਿਤਾ। ਸਤਿਯਾ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਜਿਨਾਤਿ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਰਿਚਿਤਾ’’ਤਿ। ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ, ਤਦੁਪਗવੀਰਿਯવਾਹਨਟ੍ਠੇਨ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ, ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਕਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸੁਸਮੂਹਤਤ੍ਤਾ ਸੁਸਮੁਹਤਤ੍ਤਾ (ਕ॰) ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ।
੧੬੧. ਸੁਸਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਿ ਸਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਸਮਂ। ਕਤਮਂ ਸਮਂ? ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾ ਅਨવਜ੍ਜਾ ਕੁਸਲਾ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾ – ਇਦਂ ਸਮਂ। ਕਤਮਂ ਸੁਸਮਂ? ਯਂ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ – ਇਦਂ ਸੁਸਮਂ। ਇਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਸਮਂ ਇਦਞ੍ਚ ਸੁਸਮਂ ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਂ વਿਦਿਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਫਸ੍ਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ। ਆਰਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ વੀਰਿਯਂ ਅਸਲ੍ਲੀਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਅਸਮ੍ਮੂਲ਼ਾ ਅਪਮੁਟ੍ਠਾ (ਸ੍ਯਾ॰), ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਕਾਯੋ ਅਸਾਰਦ੍ਧੋ, ਸਮਾਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਂ ਪਰਿਚਿਤਾਤਿ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਪੁਰਿਮਾ ਪੁਰਿਮਾ ਪਰਿਚਿਤਾ, ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਅਨੁਪਰਿਚਿਤਾ। ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਪੁਰਿਮਾ ਪੁਰਿਮਾ ਪਰਿਚਿਤਾ, ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਅਨੁਪਰਿਚਿਤਾ। ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਪੁਰਿਮਾ ਪੁਰਿਮਾ ਪਰਿਚਿਤਾ , ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਅਨੁਪਰਿਚਿਤਾ। ਰਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਪੁਰਿਮਾ ਪੁਰਿਮਾ ਪਰਿਚਿਤਾ, ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਅਨੁਪਰਿਚਿਤਾ…ਪੇ॰… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਪੁਰਿਮਾ ਪੁਰਿਮਾ ਪਰਿਚਿਤਾ, ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਅਨੁਪਰਿਚਿਤਾ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਪੁਰਿਮਾ ਪੁਰਿਮਾ ਪਰਿਚਿਤਾ, ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਅਨੁਪਰਿਚਿਤਾ। ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸੋਲ਼ਸવਤ੍ਥੁਕਾ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਯੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਰਿਚਿਤਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਰਿਚਿਤਾ ਚ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਪਰਿਚਿਤਾ’’ਤਿ।
ਯਥਾਤਿ ਦਸ ਯਥਤ੍ਥਾ – ਅਤ੍ਤਦਮਥਤ੍ਥੋ ਯਥਤ੍ਥੋ, ਅਤ੍ਤਸਮਥਤ੍ਥੋ ਯਥਤ੍ਥੋ, ਅਤ੍ਤਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪਨਤ੍ਥੋ ਯਥਤ੍ਥੋ, ਅਭਿਞ੍ਞਤ੍ਥੋ ਯਥਤ੍ਥੋ, ਪਰਿਞ੍ਞਤ੍ਥੋ ਯਥਤ੍ਥੋ, ਪਹਾਨਤ੍ਥੋ ਯਥਤ੍ਥੋ, ਭਾવਨਤ੍ਥੋ ਯਥਤ੍ਥੋ, ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਤ੍ਥੋ ਯਥਤ੍ਥੋ, ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਤ੍ਥੋ ਯਥਤ੍ਥੋ, ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕਤ੍ਥੋ ਯਥਤ੍ਥੋ।
ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਭਗવਾ ਸਯਮ੍ਭੂ ਅਨਾਚਰਿਯਕੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਾਮਂ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਬਲੇਸੁ ਚ વਸੀਭਾવਂ।
੧੬੨. ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ? ਬੁਜ੍ਝਿਤਾ ਸਚ੍ਚਾਨੀਤਿ – ਬੁਦ੍ਧੋ। ਬੋਧੇਤਾ ਪਜਾਯਾਤਿ – ਬੁਦ੍ਧੋ। ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧੋ। ਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸਾવਿਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧੋ। ਅਨਞ੍ਞਨੇਯ੍ਯਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧੋ। વਿਸવਿਤਾਯ વਿਕਤਿਤਾਯ (ਸ੍ਯਾ॰) ਬੁਦ੍ਧੋ। ਖੀਣਾਸવਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ। ਨਿਰੁਪਲੇਪਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸਙ੍ਖਾਤੇਨ (ਸ੍ਯਾ॰) ਬੁਦ੍ਧੋ। ਏਕਨ੍ਤવੀਤਰਾਗੋਤਿ – ਬੁਦ੍ਧੋ। ਏਕਨ੍ਤવੀਤਦੋਸੋਤਿ – ਬੁਦ੍ਧੋ। ਏਕਨ੍ਤવੀਤਮੋਹੋਤਿ – ਬੁਦ੍ਧੋ। ਏਕਨ੍ਤਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋਤਿ – ਬੁਦ੍ਧੋ। ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗਂ ਗਤੋਤਿ – ਬੁਦ੍ਧੋ। ਏਕੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ – ਬੁਦ੍ਧੋ। ਅਬੁਦ੍ਧਿવਿਹਤਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧਿਪਟਿਲਾਭਾ – ਬੁਦ੍ਧੋ। ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਨੇਤਂ ਨਾਮਂ ਮਾਤਰਾ ਕਤਂ, ਨ ਪਿਤਰਾ ਕਤਂ, ਨ ਭਾਤਰਾ ਕਤਂ, ਨ ਭਗਿਨਿਯਾ ਕਤਂ, ਨ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚੇਹਿ ਕਤਂ, ਨ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੇਹਿ ਕਤਂ, ਨ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਕਤਂ, ਨ ਦੇવਤਾਹਿ ਕਤਂ। વਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿਕਮੇਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਬੋਧਿਯਾ ਮੂਲੇ ਸਹ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਯਦਿਦਂ – ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ। ਦੇਸਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਤਦਮਥਤ੍ਥੋ ਯਥਤ੍ਥੋ ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤੋ, ਅਤ੍ਤਸਮਥਤ੍ਥੋ ਯਥਤ੍ਥੋ ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤੋ, ਅਤ੍ਤਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪਨਤ੍ਥੋ ਯਥਤ੍ਥੋ ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤੋ…ਪੇ॰… ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕਤ੍ਥੋ ਯਥਤ੍ਥੋ ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤੋ।
ਸੋਤਿ ਗਹਟ੍ਠੋ વਾ ਹੋਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ વਾ। ਲੋਕੋਤਿ। ਖਨ੍ਧਲੋਕੋ ਧਾਤੁਲੋਕੋ ਆਯਤਨਲੋਕੋ વਿਪਤ੍ਤਿਭવਲੋਕੋ વਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਲੋਕੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭવਲੋਕੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਲੋਕੋ। ਏਕੋ ਲੋਕੋ – ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾ…ਪੇ॰… ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਲੋਕਾ – ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ। ਪਭਾਸੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਦਮਥਤ੍ਥਂ ਯਥਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ । ਸੋ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਓਭਾਸੇਤਿ ਭਾਸੇਤਿ ਪਭਾਸੇਤਿ। ਅਤ੍ਤਸਮਥਤ੍ਥਂ ਯਥਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਓਭਾਸੇਤਿ ਭਾਸੇਤਿ ਪਭਾਸੇਤਿ। ਅਤ੍ਤਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪਨਤ੍ਥਂ ਯਥਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਓਭਾਸੇਤਿ ਭਾਸੇਤਿ ਪਭਾਸੇਤਿ…ਪੇ॰… ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕਤ੍ਥਂ ਯਥਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਓਭਾਸੇਤਿ ਭਾਸੇਤਿ ਪਭਾਸੇਤਿ।
ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤੋવ ਚਨ੍ਦਿਮਾਤਿ ਯਥਾ ਅਬ੍ਭਾ, ਏવਂ ਕਿਲੇਸਾ। ਯਥਾ ਚਨ੍ਦੋ, ਏવਂ ਅਰਿਯਞਾਣਂ। ਯਥਾ ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ, ਏવਂ ਭਿਕ੍ਖੁ। ਯਥਾ ਚਨ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤੋ ਮਹਿਕਾ ਮੁਤ੍ਤੋ ਧੂਮਰਜਾ ਮੁਤ੍ਤੋ ਰਾਹੁਗਹਣਾ ਰਾਹੁਪਾਣਾ (ਸ੍ਯਾ॰) વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ ਭਾਸਤੇ ਚ ਤਪਤੇ ਚ વਿਰੋਚਤੇ વਿਰੋਚਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰) ਚ, ਏવਮੇવਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ ਭਾਸਤੇ ਚ ਤਪਤੇ ਚ વਿਰੋਚਤੇ ਚ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤੋવ ਚਨ੍ਦਿਮਾਤਿ। ਇਮਾਨਿ ਤੇਰਸ વੋਦਾਨੇ ਞਾਣਾਨਿ।
વੋਦਾਨਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ।
ਭਾਣવਾਰੋ।
੫. ਸਤੋਕਾਰਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੬੩. ਕਤਮਾਨਿ ਬਾਤ੍ਤਿਂਸ ਸਤੋਕਾਰਿਸ੍ਸ ਞਾਣਾਨਿ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋ વਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋ વਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋ વਾ ਨਿਸੀਦਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍વਾ ਉਜੁਂ ਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯ ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ। ਸੋ ਸਤੋવ ਅਸ੍ਸਸਤਿ ਸਤੋ ਪਸ੍ਸਸਤਿ। ਦੀਘਂ વਾ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਦੀਘਂ વਾ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਰਸ੍ਸਂ વਾ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਰਸ੍ਸਂ વਾ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਰਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ‘‘ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ‘‘ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ‘‘ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ‘‘ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਪੀਤਿਪਟਿਸਂવੇਦੀ…ਪੇ॰… ਸੁਖਪਟਿਸਂવੇਦੀ… ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਸਂવੇਦੀ … ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਂ… ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਸਂવੇਦੀ… ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਸਮਾਦਹਂ ਚਿਤ੍ਤਂ… વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ… વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ… ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ… ‘‘ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ‘‘ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ।
੧੬੪. ਇਧਾਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਖਨ੍ਤਿਯਾ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਰੁਚਿਯਾ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਆਦਾਯੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਿਨਯੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਾવਚਨੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਇਧਾ’’ਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕੋ વਾ ਹੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੇਕ੍ਖੋ વਾ ਅਰਹਾ વਾ ਅਕੁਪ੍ਪਧਮ੍ਮੋ। ਅਰਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਬਹਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਾ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਰਞ੍ਞਂ। ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਮਞ੍ਚੋ વਾ ਪੀਠਂ વਾ ਭਿਸਿ વਾ ਤਟ੍ਟਿਕਾ વਾ ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡੋ વਾ ਤਿਣਸਨ੍ਥਰੋ ਤਿਣਸਣ੍ਠਰੋ (ਸ੍ਯਾ॰) વਾ ਪਣ੍ਣਸਨ੍ਥਰੋ વਾ ਪਲਾਲਸਨ੍ਥਰੋ ਪਲਾਸਸਣ੍ਠਰੋ (ਸ੍ਯਾ॰) વਾ, ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਙ੍ਕਮਤਿ વਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ વਾ ਨਿਸੀਦਤਿ વਾ ਸੇਯ੍ਯਂ વਾ ਕਪ੍ਪੇਤਿ। ਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਕੇਨਚਿ ਅਨਾਕਿਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ ਗਹਟ੍ਠੇਹਿ વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਹਿ વਾ। ਅਗਾਰਨ੍ਤਿ ਆਗਾਰਨ੍ਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰) વਿਹਾਰੋ ਅਡ੍ਢਯੋਗੋ ਪਾਸਾਦੋ ਹਮ੍ਮਿਯਂ ਗੁਹਾ। ਨਿਸੀਦਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍વਾਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍વਾ । ਉਜੁਂ ਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯਾਤਿ ਉਜੁਕੋ ਹੋਤਿ ਕਾਯੋ ਠਿਤੋ ਪਨਿਧਿਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਸੁਪਣਿਹਿਤੋ। ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾਤਿ। ਪਰੀਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ। ਮੁਖਨ੍ਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋ। ਸਤੀਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ’’ਤਿ।
੧੬੫. ਸਤੋવ ਅਸ੍ਸਸਤਿ, ਸਤੋ ਪਸ੍ਸਸਤੀਤਿ ਬਾਤ੍ਤਿਂਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਸਤੋ ਕਾਰੀ ਹੋਤਿ। ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਤੋ ਕਾਰੀ ਹੋਤਿ। ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਤੋ ਕਾਰੀ ਹੋਤਿ। ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਤੋ ਕਾਰੀ ਹੋਤਿ। ਰਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਤੋ ਕਾਰੀ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਤੋ ਕਾਰੀ ਹੋਤਿ।
ਪਠਮਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੬੬. ਕਥਂ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤਿ, ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਪਸ੍ਸਸਤਿ, ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਂ ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤਿਪਿ ਪਸ੍ਸਸਤਿਪਿ। ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਂ ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤੋਪਿ ਪਸ੍ਸਸਤੋਪਿ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤਿ, ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਪਸ੍ਸਸਤਿ, ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਂ ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤਿਪਿ ਪਸ੍ਸਸਤਿਪਿ। ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਂ ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤੋਪਿ ਪਸ੍ਸਸਤੋਪਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤਿ, ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਪਸ੍ਸਸਤਿ, ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਂ ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤਿਪਿ ਪਸ੍ਸਸਤਿਪਿ। ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਂ ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤੋਪਿ ਪਸ੍ਸਸਤੋਪਿ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿવਤ੍ਤਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਸਣ੍ਠਾਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਕਾਯੋ। ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ। ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। ਕਾਯੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ; ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤਂ ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
੧੬੭. ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤਂ ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਸੁਖਤੋ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਅਤ੍ਤਤੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਨੋ ਨਨ੍ਦਤਿ। વਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਰਜ੍ਜਤਿ। ਨਿਰੋਧੇਤਿ, ਨੋ ਸਮੁਦੇਤਿ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਆਦਿਯਤਿ। ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਿਂ ਪਜਹਤਿ। વਿਰਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ। ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਤਿ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਦਾਨਂ ਪਜਹਤਿ। ਏવਂ ਤਂ ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ।
ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਤਦੁਪਗવੀਰਿਯવਾਹਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ વਿਦਿਤਾ વੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। વਿਦਿਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। વਿਦਿਤਾ વਿਤਕ੍ਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ।
ਕਥਂ વਿਦਿਤਾ વੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ? ਕਥਂ વੇਦਨਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ? ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ વੇਦਨਾਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ વੇਦਨਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦਯਾ વੇਦਨਾਸਮੁਦਯੋਤਿ… ਕਮ੍ਮਸਮੁਦਯਾ વੇਦਨਾਸਮੁਦਯੋਤਿ… ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਾ વੇਦਨਾਸਮੁਦਯੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ વੇਦਨਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਤੋਪਿ વੇਦਨਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ વੇਦਨਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ।
ਕਥਂ વੇਦਨਾਯ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਖਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਏવਂ વੇਦਨਾਯ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ।
ਕਥਂ વੇਦਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ? ਅવਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ વੇਦਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋਤਿ …ਪੇ॰… ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋਤਿ…ਪੇ॰… ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ વੇਦਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। વਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਤੋਪਿ વੇਦਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ વੇਦਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ વਿਦਿਤਾ વੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ।
ਕਥਂ વਿਦਿਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ? ਕਥਂ ਸਞ੍ਞਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ? ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ ਸਞ੍ਞਾਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ ਸਞ੍ਞਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦਯਾ ਸਞ੍ਞਾਸਮੁਦਯੋਤਿ…ਪੇ॰… ਕਮ੍ਮਸਮੁਦਯਾ ਸਞ੍ਞਾਸਮੁਦਯੋਤਿ…ਪੇ॰… ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਾ ਸਞ੍ਞਾਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ ਸਞ੍ਞਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਤੋਪਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸਞ੍ਞਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ।
ਕਥਂ ਸਞ੍ਞਾਯ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਖਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸਞ੍ਞਾਯ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ।
ਕਥਂ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ? ਅવਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧੋਤਿ…ਪੇ॰… ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਾ ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧੋਤਿ…ਪੇ॰… ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। વਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਤੋਪਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ વਿਦਿਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ।
ਕਥਂ વਿਦਿਤਾ વਿਤਕ੍ਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ? ਕਥਂ વਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ? ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ વਿਤਕ੍ਕਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ વਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦਯਾ વਿਤਕ੍ਕਸਮੁਦਯੋਤਿ…ਪੇ॰… ਕਮ੍ਮਸਮੁਦਯਾ વਿਤਕ੍ਕਸਮੁਦਯੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਸਮੁਦਯਾ વਿਤਕ੍ਕਸਮੁਦਯੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ વਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਤੋਪਿ વਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ વਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ।
ਕਥਂ વਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਖਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਏવਂ વਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ વਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ।
ਕਥਂ વਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ? ਅવਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ વਿਤਕ੍ਕਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ વਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ વਿਤਕ੍ਕਨਿਰੋਧੋਤਿ…ਪੇ॰… ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਾ વਿਤਕ੍ਕਨਿਰੋਧੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਾ વਿਤਕ੍ਕਨਿਰੋਧੋਤਿ – ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ વਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। વਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਤੋਪਿ વਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ વਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ વਿਦਿਤਾ વਿਤਕ੍ਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ।
੧੬੮. ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ…ਪੇ॰… ਮਗ੍ਗਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਧਮ੍ਮੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ।
ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀਤਿ ਕਥਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ? ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਇਮਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀ’’ਤਿ।
ਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਯਂ ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਗੋਚਰਂ। ਯਂ ਤਸ੍ਸ ਗੋਚਰਂ, ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ। ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ। ਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ।
ਸਮਨ੍ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮਂ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਂ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮਂ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਦਾਨਂ ਸਮਂ। ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਅਨવਜ੍ਜਟ੍ਠੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਟ੍ਠੋ વੋਦਾਨਟ੍ਠੋ ਪਰਮਟ੍ਠੋ। ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਦਾਨਟ੍ਠਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
ਬਲਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀਤਿ ਕਥਂ ਬਲਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ? ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਬਲਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਪਮਾਦੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਬਲਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਬਲਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ , ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਇਮਾਨਿ ਬਲਾਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ । ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ਬਲਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀਤਿ। ਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀਤਿ ਕਥਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ? ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਪવਿਚਯਟ੍ਠੇਨ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਫਰਣਟ੍ਠੇਨ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਉਪਸਮਟ੍ਠੇਨ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਟ੍ਠੇਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਇਮੇ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀ’’ਤਿ। ਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
ਮਗ੍ਗਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀਤਿ ਕਥਂ ਮਗ੍ਗਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ? ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, વੋਦਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਇਮਂ ਮਗ੍ਗਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਮਗ੍ਗਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀ’’ਤਿ। ਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
ਧਮ੍ਮੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀਤਿ ਕਥਂ ਧਮ੍ਮੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ? ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਬਲਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਹੇਤੁਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਪਦਹਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ ਤਥਟ੍ਠੇਨ ਸਚ੍ਚਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਥਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਯੁਗਨਦ੍ਧਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤવਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, વਿਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ વਿਮੋਕ੍ਖਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ , ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੇਨ વਿਜ੍ਜਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੇਨ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਟ੍ਠੇਨ ਖਯੇ ਞਾਣਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ , ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਛਨ੍ਦਂ ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਫਸ੍ਸਂ ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, વੇਦਨਂ ਸਮੋਸਰਣਟ੍ਠੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਸਮਾਧਿਂ ਪਮੁਖਟ੍ਠੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਸਤਿਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਪਞ੍ਞਂ ਤਤੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਸਾਰਟ੍ਠੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਧਮ੍ਮੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀ’’ਤਿ।
ਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਯਂ ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਗੋਚਰਂ। ਯਂ ਤਸ੍ਸ ਗੋਚਰਂ, ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ। ਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾ। ਸਮਨ੍ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮਂ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਂ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮਂ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਦਾਨਂ ਸਮਂ। ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਅਨવਜ੍ਜਟ੍ਠੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਟ੍ਠੋ વੋਦਾਨਟ੍ਠੋ ਪਰਮਟ੍ਠੋ। ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਦਾਨਟ੍ਠਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
੧੬੯. ਕਥਂ ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਰਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਰਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ? ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਇਤ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤਿ, ਰਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਇਤ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਪਸ੍ਸਸਤਿ, ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਂ ਇਤ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤਿਪਿ ਪਸ੍ਸਸਤਿਪਿ। ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਂ ਇਤ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤੋਪਿ ਪਸ੍ਸਸਤੋਪਿ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਇਤ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤਿ। ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਰਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਇਤ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਪਸ੍ਸਸਤਿ। ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਂ ਇਤ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤਿਪਿ ਪਸ੍ਸਸਤਿਪਿ। ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਂ ਇਤ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤੋਪਿ ਪਸ੍ਸਸਤੋਪਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਇਤ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤਿ, ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਰਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਇਤ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਪਸ੍ਸਸਤਿ, ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਂ ਇਤ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤਿਪਿ ਪਸ੍ਸਸਤਿਪਿ। ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਂ ਇਤ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਸਤੋਪਿ ਪਸ੍ਸਸਤੋਪਿ ਰਸ੍ਸਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿવਤ੍ਤਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਸਣ੍ਠਾਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਰਸ੍ਸਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਕਾਯੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। ਕਾਯੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ; ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤਂ ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤਂ ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਂ ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ વਿਦਿਤਾ વੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
੧੭੦. ਕਥਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਕਾਯੋਤਿ ਦ੍વੇ ਕਾਯਾ – ਨਾਮਕਾਯੋ ਚ ਰੂਪਕਾਯੋ ਚ। ਕਤਮੋ ਨਾਮਕਾਯੋ? વੇਦਨਾ, ਸਞ੍ਞਾ, ਚੇਤਨਾ, ਫਸ੍ਸੋ, ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਨਾਮਞ੍ਚ ਨਾਮਕਾਯੋ ਚ, ਯੇ ਚ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ – ਅਯਂ ਨਾਮਕਾਯੋ। ਕਤਮੋ ਰੂਪਕਾਯੋ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ, ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਰੂਪਂ, ਅਸ੍ਸਾਸੋ ਚ ਪਸ੍ਸਾਸੋ ਚ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਾ, ਯੇ ਚ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾ – ਅਯਂ ਰੂਪਕਾਯੋ।
ਕਥਂ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਰਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਆવਜ੍ਜਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਜਾਨਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਸ੍ਸਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વੀਰਿਯਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪਯਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਹਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਜਾਨਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਅਭਿਜਾਨਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਜਾਨਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਪਜਹਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਭਾવੇਤਬ੍ਬਂ ਭਾવਯਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੋ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਕਾਯੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। ਕਾਯੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ। ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤਂ ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤਂ ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਂ ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ।
ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ (ਸ੍ਯਾ॰) ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤવਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੁਦ੍ਧਿ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਸਂવਰਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ। ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਯੋ ਆવਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, વੀਰਿਯਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਹਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਅਭਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਭਾવੇਤਬ੍ਬਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ।
ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ વਿਦਿਤਾ વੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
੧੭੧. ਕਥਂ ‘‘ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਕਤਮੋ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਾ ਕਾਯਿਕਾ। ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਤੇ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ વੂਪਸਮੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸਾ ਕਾਯਿਕਾ। ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਤੇ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ વੂਪਸਮੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸਾ ਰਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਾਸਾ। ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਾ ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਾਸਾ ਕਾਯਿਕਾ। ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਤੇ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ વੂਪਸਮੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ।
ਯਥਾਰੂਪੇਹਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਆਨਮਨਾ વਿਨਮਨਾ ਸਨ੍ਨਮਨਾ ਪਣਮਨਾ ਇਞ੍ਜਨਾ ਫਨ੍ਦਨਾ ਚਲਨਾ ਪਕਮ੍ਪਨਾ – ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਯਥਾਰੂਪੇਹਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਨ ਆਨਮਨਾ ਨ વਿਨਮਨਾ ਨ ਸਨ੍ਨਮਨਾ ਨ ਪਣਮਨਾ ਅਨਿਞ੍ਜਨਾ ਅਫਨ੍ਦਨਾ ਅਚਲਨਾ ਅਕਮ੍ਪਨਾ ਸਨ੍ਤਂ ਸੁਖੁਮਂ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ।
ਇਤਿ ਕਿਰ ‘‘ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ વਾਤੂਪਲਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਪਭਾવਨਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਞ੍ਚ ਪਭਾવਨਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਯਾ ਚ ਪਭਾવਨਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਚ ਪਭਾવਨਾ ਨ ਹੋਤਿ; ਨ ਚ ਨਂ ਤਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿਪਿ વੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿਪਿ।
ਇਤਿ ਕਿਰ ‘‘ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ વਾਤੂਪਲਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਪਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ, ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਞ੍ਚ ਪਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ, ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਯਾ ਚ ਪਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ। ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਚ ਪਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ; ਤਞ੍ਚ ਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿਪਿ વੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿਪਿ। ਯਥਾ ਕਥਂ વਿਯ? ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਕਂਸੇ ਆਕੋਟਿਤੇ ਪਠਮਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ ਸਦ੍ਦਾ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਨਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਮਨਸਿਕਤਤ੍ਤਾ ਸੂਪਧਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇਪਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕੇ ਸਦ੍ਦੇ, ਅਥ ਪਚ੍ਛਾ ਸੁਖੁਮਕਾ ਸਦ੍ਦਾ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਸੁਖੁਮਕਾਨਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਮਨਸਿਕਤਤ੍ਤਾ ਸੂਪਧਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇਪਿ ਸੁਖੁਮਕੇ ਸਦ੍ਦੇ, ਅਥ ਪਚ੍ਛਾ ਸੁਖੁਮਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪવਤ੍ਤਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਪਠਮਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ; ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਮਨਸਿਕਤਤ੍ਤਾ ਸੂਪਧਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇਪਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ, ਅਥ ਪਚ੍ਛਾ ਸੁਖੁਮਕਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਸੁਖੁਮਕਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਮਨਸਿਕਤਤ੍ਤਾ ਸੂਪਧਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇਪਿ ਸੁਖੁਮਕੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ, ਅਥ ਪਚ੍ਛਾ ਸੁਖੁਮਕਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ।
ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ વਾਤੂਪਲਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਪਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ, ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਞ੍ਚ ਪਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ, ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਯਾ ਚ ਪਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ, ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਚ ਪਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ; ਤਞ੍ਚ ਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿਪਿ વੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿਪਿ। ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਕਾਯੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। ਕਾਯੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ; ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤਂ ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤਂ ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਂ ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ, ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤવਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੁਦ੍ਧਿ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਸਂવਰਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਯਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ। ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਯੋ ਆવਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ વਿਦਿਤਾ વੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
ਅਟ੍ਠ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਾਨਿ, ਅਟ੍ਠ ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯੋ , ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕવਤ੍ਥੂਨਿ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ।
ਭਾਣવਾਰੋ।
ਦੁਤਿਯਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੭੨. ਕਥਂ ‘‘ਪੀਤਿਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਪੀਤਿਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਕਤਮਾ ਪੀਤਿ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਪੀਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ। ਯਾ ਪੀਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਆਮੋਦਨਾ ਪਮੋਦਨਾ ਹਾਸੋ ਪਹਾਸੋ વਿਤ੍ਤਿ ਓਦਗ੍ਯਂ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾ। ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਪੀਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ…ਪੇ॰… ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ, ਰਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ, ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ, ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ, ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ, ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਪੀਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ। ਯਾ ਪੀਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਆਮੋਦਨਾ ਪਮੋਦਨਾ ਹਾਸੋ ਪਹਾਸੋ વਿਤ੍ਤਿ ਓਦਗ੍ਯਂ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਅਯਂ ਪੀਤਿ।
ਕਥਂ ਸਾ ਪੀਤਿ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਾ ਪੀਤਿ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਾ ਪੀਤਿ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਰਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ…ਪੇ॰… ਰਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਾ ਪੀਤਿ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਆવਜ੍ਜਤੋ ਸਾ ਪੀਤਿ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਜਾਨਤੋ…ਪੇ॰… ਪਸ੍ਸਤੋ… ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋ… ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਤੋ… ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਤੋ… વੀਰਿਯਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਤੋ… ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪਯਤੋ… ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਹਤੋ… ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਜਾਨਤੋ… ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਅਭਿਜਾਨਤੋ… ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਜਾਨਤੋ… ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਪਜਹਤੋ… ਭਾવੇਤਬ੍ਬਂ ਭਾવਯਤੋ… ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੋ ਸਾ ਪੀਤਿ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸਾ ਪੀਤਿ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ।
ਪੀਤਿਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ વੇਦਨਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। વੇਦਨਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ; ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤਂ વੇਦਨਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘વੇਦਨਾਸੁ વੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤਂ વੇਦਨਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਂ વੇਦਨਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਪੀਤਿਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਪੀਤਿਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ…ਪੇ॰… ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
੧੭੩. ਕਥਂ ‘‘ਸੁਖਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਸੁਖਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਦ੍વੇ ਸੁਖਾਨਿ – ਕਾਯਿਕਞ੍ਚ ਸੁਖਂ, ਚੇਤਸਿਕਞ੍ਚ ਸੁਖਂ। ਕਤਮਂ ਕਾਯਿਕਂ ਸੁਖਂ? ਯਂ ਕਾਯਿਕਂ ਸਾਤਂ ਕਾਯਿਕਂ ਸੁਖਂ, ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ, ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਇਦਂ ਕਾਯਿਕਂ ਸੁਖਂ। ਕਤਮਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ, ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ વੇਦਯਿਤਂ, ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਾਤਾ ਸੁਖਾ વੇਦਨਾ – ਇਦਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ।
ਕਥਂ ਤੇ ਸੁਖਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤੇ ਸੁਖਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤੇ ਸੁਖਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੋ ਤੇ ਸੁਖਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਤੇ ਸੁਖਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸੁਖਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ વੇਦਨਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। વੇਦਨਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ; ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤਂ વੇਦਨਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘વੇਦਨਾਸੁ વੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤਂ વੇਦਨਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਂ વੇਦਨਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਸੁਖਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਸੁਖਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ…ਪੇ॰… ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
੧੭੪. ਕਥਂ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਕਤਮੋ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਸਞ੍ਞਾ ਚ વੇਦਨਾ ਚ ਚੇਤਸਿਕਾ – ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਸਞ੍ਞਾ ਚ વੇਦਨਾ ਚ ਚੇਤਸਿਕਾ – ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ…ਪੇ॰… ਸੁਖਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਸੁਖਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਸਞ੍ਞਾ ਚ વੇਦਨਾ ਚ ਚੇਤਸਿਕਾ – ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ – ਅਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋ।
ਕਥਂ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੋ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਟਿવਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ વੇਦਨਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ વੇਦਨਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ; ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇ ਞਾਣੇਨ ਤਂ વੇਦਨਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘વੇਦਨਾਸੁ વੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤਂ વੇਦਨਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਂ વੇਦਨਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ…ਪੇ॰… ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
੧੭੫. ਕਥਂ ‘‘ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਕਤਮੋ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਸਞ੍ਞਾ ਚ વੇਦਨਾ ਚ ਚੇਤਸਿਕਾ – ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ વੂਪਸਮੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਸਞ੍ਞਾ ਚ વੇਦਨਾ ਚ ਚੇਤਸਿਕਾ – ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ વੂਪਸਮੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਸਞ੍ਞਾ ਚ વੇਦਨਾ ਚ ਚੇਤਸਿਕਾ – ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ વੂਪਸਮੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ વੇਦਨਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। વੇਦਨਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ; ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤਂ વੇਦਨਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘વੇਦਨਾਸੁ વੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤਂ વੇਦਨਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਂ વੇਦਨਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ…ਪੇ॰… ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
ਅਟ੍ਠ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕવਤ੍ਥੂਨਿ વੇਦਨਾਸੁ વੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ।
ਤਤਿਯਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੭੬. ਕਥਂ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਕਤਮਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ। ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ। ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ …ਪੇ॰… ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ। ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਮਨੋ ਮਾਨਯਤਨਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਜ੍ਜਾ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ ਚਿਤ੍ਤਂ।
ਕਥਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿવਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿવਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿવਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੋ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿવਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿવਿਦਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ; ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ…ਪੇ॰… ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
੧੭੭. ਕਥਂ ‘‘ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ‘‘ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਕਤਮੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦੋ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦੋ। ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਮੋਦਨਾ ਪਮੋਦਨਾ ਹਾਸੋ ਪਹਾਸੋ વਿਤ੍ਤਿ ਓਦਗ੍ਯਂ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾ। ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦੋ। ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਮੋਦਨਾ ਪਮੋਦਨਾ ਹਾਸੋ ਪਹਾਸੋ વਿਤ੍ਤਿ ਓਦਗ੍ਯਂ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ… ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦੋ। ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਮੋਦਨਾ ਪਮੋਦਨਾ ਹਾਸੋ ਪਹਾਸੋ વਿਤ੍ਤਿ ਓਦਗ੍ਯਂ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ – ਅਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦੋ। ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ; ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ…ਪੇ॰… ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
੧੭੮. ਕਥਂ ‘‘ਸਮਾਦਹਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਸਮਾਦਹਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਕਤਮੋ ਸਮਾਧਿ ਕਤਮਞ੍ਚ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦਿਯਂ (ਸ੍ਯਾ॰)? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ, ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਠਿਤਿ ਸਣ੍ਠਿਤਿ ਅવਟ੍ਠਿਤਿ ਅਧਿਟ੍ਟਿਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅવਿਸਾਹਾਰੋ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅવਿਸਾਹਟਮਾਨਸਤਾ ਅવਿਸਾਹਤਮਾਨਸਤਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਸਮਥੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਬਲਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ। ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ…ਪੇ॰… ਸਮਾਦਹਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ…ਪੇ॰… ਸਮਾਦਹਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ। ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਠਿਤਿ ਸਣ੍ਠਿਤਿ ਅવਟ੍ਠਿਤਿ ਅવਿਸਾਹਾਰੋ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅવਿਸਾਹਟਮਾਨਸਤਾ ਸਮਥੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਬਲਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ – ਅਯਂ ਸਮਾਧਿ। ਸਮਾਦਹਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ; ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਸਮਾਦਹਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਸਮਾਦਹਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ…ਪੇ॰… ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
੧੭੯. ਕਥਂ ‘‘વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ‘‘ਰਾਗਤੋ વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਰਾਗਤੋ વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ‘‘ਦੋਸਤੋ વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਦੋਸਤੋ વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ‘‘ਮੋਹਤੋ વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ…ਪੇ॰… ਮਾਨਤੋ વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ… વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਥਿਨਤੋ વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਤੋ વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ… ਅਹਿਰਿਕਤੋ વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ… ‘‘ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਤੋ વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਤੋ વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ…ਪੇ॰…।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ…ਪੇ॰… વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ …ਪੇ॰… ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
ਅਟ੍ਠ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕવਤ੍ਥੂਨਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ।
ਚਤੁਤ੍ਥਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੮੦. ਕਥਂ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ? ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ। ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾ? ਉਪ੍ਪਾਦવਯਟ੍ਠੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾ। ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ? ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, વਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਸ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ।
‘‘ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ‘‘વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ… વਿਞ੍ਞਾਣੇ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ; ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ…ਪੇ॰… ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
ਕਥਂ ‘‘વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਰੂਪੇ ਆਦੀਨવਂ ਦਿਸ੍વਾ ਰੂਪવਿਰਾਗੇ ਛਨ੍ਦਜਾਤੋ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸ੍વਾਧਿਟ੍ਠਿਤਂ। ‘‘ਰੂਪੇ વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਰੂਪੇ વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ… વਿਞ੍ਞਾਣੇ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਆਦੀਨવਂ ਦਿਸ੍વਾ ਜਰਾਮਰਣવਿਰਾਗੇ ਛਨ੍ਦਜਾਤੋ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸ੍વਾਧਿਟ੍ਠਿਤਂ। ‘‘ਜਰਾਮਰਣੇ વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਜਰਾਮਰਣੇ વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ; ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ…ਪੇ॰… વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ…ਪੇ॰… ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
ਕਥਂ ‘‘ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਰੂਪੇ ਆਦੀਨવਂ ਦਿਸ੍વਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੇ ਛਨ੍ਦਜਾਤੋ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸ੍વਾਧਿਟ੍ਠਿਤਂ। ‘‘ਰੂਪੇ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਰੂਪੇ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ… વਿਞ੍ਞਾਣੇ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਆਦੀਨવਂ ਦਿਸ੍વਾ ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧੇ ਛਨ੍ਦਜਾਤੋ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸ੍વਾਧਿਟ੍ਠਿਤਂ। ‘‘ਜਰਾਮਰਣੇ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਜਰਾਮਰਣੇ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ।
੧੮੧. ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ? ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ? ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ। ਅਟ੍ਠਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ।
ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, વਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ – ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ।
ਕਤਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ? ਨਿਦਾਨਨਿਰੋਧੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਸਮੁਦਯਨਿਰੋਧੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਜਾਤਿਨਿਰੋਧੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਪਭવਨਿਰੋਧੇਨ ਆਹਾਰਨਿਰੋਧੇਨ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਹੇਤੁਨਿਰੋਧੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਞਾਣੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਨਿਰੋਧੁਪਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ – ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਆਦੀਨવਂ ਦਿਸ੍વਾ – ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧੇ ਛਨ੍ਦਜਾਤੋ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸ੍વਾਧਿਟ੍ਠਿਤਂ। ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ।
ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ વਿਞ੍ਞਾਣੇ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ… ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਨਾਮਰੂਪੇ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਨਾਮਰੂਪਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ… ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਲ਼ਾਯਤਨੇ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ… ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਫਸ੍ਸੇ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਫਸ੍ਸੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ… ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ વੇਦਨਾਯ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ વੇਦਨਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ… ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਣ੍ਹਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ… ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਉਪਾਦਾਨੇ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਉਪਾਦਾਨਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ… ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਭવੇ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਭવੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ… ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਾਤਿਯਾ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਾਤਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ… ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਰਾਮਰਣੇ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਰਾਮਰਣਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ? ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਰਾਮਰਣੇ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਅਟ੍ਠਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਰਾਮਰਣਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ।
ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਰਾਮਰਣੇ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨ ਜਰਾਮਰਣੇ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ…ਪੇ॰… ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠੇਨ…ਪੇ॰… વਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠੇਨ ਜਰਾਮਰਣੇ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ – ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਰਾਮਰਣੇ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ।
ਕਤਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਰਾਮਰਣਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ? ਨਿਦਾਨਨਿਰੋਧੇਨ ਜਰਾਮਰਣਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਸਮੁਦਯਨਿਰੋਧੇਨ…ਪੇ॰… ਜਾਤਿਨਿਰੋਧੇਨ…ਪੇ॰… ਪਭવਨਿਰੋਧੇਨ ਭવਨਿਰੋਧੇਨ (ਸ੍ਯਾ॰) … ਹੇਤੁਨਿਰੋਧੇਨ… ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧੇਨ… ਞਾਣੁਪ੍ਪਾਦੇਨ…ਪੇ॰… ਨਿਰੋਧੁਪਟ੍ਠਾਨੇਨ ਜਰਾਮਰਣਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ – ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਰਾਮਰਣਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਰਾਮਰਣੇ ਆਦੀਨવਂ ਦਿਸ੍વਾ ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧੇ ਛਨ੍ਦਜਾਤੋ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸ੍વਾਧਿਟ੍ਠਿਤਂ। ‘‘ਜਰਾਮਰਣੇ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਜਰਾਮਰਣੇ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ; ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ…ਪੇ॰… ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ…ਪੇ॰… ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
੧੮੨. ਕਥਂ ‘‘ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਤਿ ਦ੍વੇ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾ – ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਚ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਚ। ਰੂਪਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤੀਤਿ – ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ। ਰੂਪਨਿਰੋਧੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ। ‘‘ਰੂਪੇ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਰੂਪੇ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਚਕ੍ਖੁਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤੀਤਿ – ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ। ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ। ‘‘ਜਰਾਮਰਣੇ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਜਰਾਮਰਣੇ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਂ। ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ; ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇવ ਸਤਿ ਚ। ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ…ਪੇ॰… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਆਦਿਯਤਿ। ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ…ਪੇ॰… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਦਾਨਂ ਪਜਹਤਿ। ਏવਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਭਾવਨਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾવਨਾ। ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ…ਪੇ॰… ਆਸੇવਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤવਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੁਦ੍ਧਿ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਸਂવਰਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ – ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਯੋ ਆવਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ।
ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ વਿਦਿਤਾ વੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ …ਪੇ॰… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ ਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ; ਬਲਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ… ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ… ਮਗ੍ਗਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ… ਧਮ੍ਮੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ ਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ।
ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀਤਿ ਕਥਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ? ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ…ਪੇ॰… ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ।
ਅਟ੍ਠ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨੇ ਞਾਣਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕવਤ੍ਥੂਨਿ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ। ਇਮਾਨਿ ਬਾਤ੍ਤਿਂਸ ਸਤੋਕਾਰਿਸ੍ਸ ਞਾਣਾਨਿ।
ਸਤੋਕਾਰਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਞ੍ਚਮੋ।
੬. ਞਾਣਰਾਸਿਛਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੮੩. ਕਤਮਾਨਿ ਚਤੁવੀਸਤਿ ਸਮਾਧਿવਸੇਨ ਞਾਣਾਨਿ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ, ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ…ਪੇ॰… વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ, વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਾਸવਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮਾਧਿ। ਇਮਾਨਿ ਚਤੁવੀਸਤਿ ਸਮਾਧਿવਸੇਨ ਞਾਣਾਨਿ।
ਕਤਮਾਨਿ ਦ੍વੇਸਤ੍ਤਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਞਾਣਾਨਿ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਦੀਘਂ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾ…ਪੇ॰… વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਂ, વਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾ। ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇਸਤ੍ਤਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਞਾਣਾਨਿ।
ਕਤਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਾਨਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਂ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਂ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਂ। ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਾਨਿ।
ਕਤਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮੇ ਞਾਣਾਨਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮੇ ਞਾਣਂ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮੇ ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮੇ ਞਾਣਂ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮੇ ਞਾਣਂ – ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮੇ ਞਾਣਾਨਿ।
ਕਤਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞਾਣਾਨਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞਾਣਂ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞਾਣਂ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞਾਣਂ – ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞਾਣਾਨਿ।
ਕਤਮਾਨਿ ਏਕવੀਸਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇ ਞਾਣਾਨਿ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇ ਞਾਣਂ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇ ਞਾਣਂ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯਸ੍ਸ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇ ਞਾਣਂ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ, ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਸ੍ਸ, ਓਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਸ੍ਸ, ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇ ਞਾਣਂ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨੁਸਹਗਤਸ੍ਸ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਸ੍ਸ, ਅਨੁਸਹਗਤਸ੍ਸ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਸ੍ਸ, ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇ ਞਾਣਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ, ਰੂਪਰਾਗਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਅਰੂਪਰਾਗਸ੍ਸ, ਮਾਨਸ੍ਸ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ, ਅવਿਜ੍ਜਾਯ, ਮਾਨਾਨੁਸਯਸ੍ਸ, ਭવਰਾਗਾਨੁਸਯਸ੍ਸ, ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇ ਞਾਣਂ। ਇਮਾਨਿ ਏਕવੀਸਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇ ਞਾਣਾਨਿ। ਸੋਲ਼ਸવਤ੍ਥੁਕਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਂ ਭਾવਯਤੋ ਸਮਧਿਕਾਨਿ ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਞਾਣਸਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ।
ਞਾਣਰਾਸਿਛਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਛਟ੍ਠੋ।
ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਕਥਾ ਆਨਾਪਾਨਕਥਾ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
੪. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕਥਾ
੧. ਪਠਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੮੪. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖવੋ’’ਤਿ। ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ‘‘ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ (ਕ॰) ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ। ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ’’ ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੫.੪੭੧।
੧੮੫. ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ વਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ? ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਨ੍ਨਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ વਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ। ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿવਜ੍ਜਯਤੋ, ਸਦ੍ਧੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇવਤੋ ਭਜਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ, ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋ – ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ। ਕੁਸੀਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿવਜ੍ਜਯਤੋ, ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇવਤੋ ਭਜਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ, ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋ – ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ। ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿવਜ੍ਜਯਤੋ, ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤੀ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇવਤੋ ਭਜਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋ – ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ। ਅਸਮਾਹਿਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿવਜ੍ਜਯਤੋ, ਸਮਾਹਿਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇવਤੋ ਭਜਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ, ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋ – ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ। ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿવਜ੍ਜਯਤੋ, ਪਞ੍ਞવਨ੍ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇવਤੋ ਭਜਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ, ਗਮ੍ਭੀਰਞਾਣਚਰਿਯਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋ – ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ। ਇਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿવਜ੍ਜਯਤੋ , ਪਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇવਤੋ ਭਜਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ, ਪਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋ – ਇਮੇਹਿ ਪਨ੍ਨਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ વਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ।
ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਯਨ੍ਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ? ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਯਨ੍ਤਿ, ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ। ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਪਜਹਤਿ; ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવੇਤਿ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਪਜਹਤਿ; ਪਮਾਦਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવੇਤਿ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਪਮਾਦਂ ਪਜਹਤਿ; ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવੇਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਜਹਤਿ; ਅવਿਜ੍ਜਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવੇਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਅવਿਜ੍ਜਂ ਪਜਹਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਯਨ੍ਤਿ, ਇਮੇਹਿ ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ।
ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ? ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ। ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવਿਤਂ ਹੋਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਂ; ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਪਹੀਨਂ ਹੋਤਿ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਂ। ਕੋਸਜ੍ਜਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવਿਤਂ ਹੋਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਂ; વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਪਹੀਨਂ ਹੋਤਿ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਂ। ਪਮਾਦਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવਿਤਂ ਹੋਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਂ; ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਪਮਾਦੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨੋ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવਿਤਂ ਹੋਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਂ; ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਹੀਨਂ ਹੋਤਿ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਂ। ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾવਿਤਂ ਹੋਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਂ; ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਤਿ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਾ। ਇਮੇਹਿ ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ।
੧੮੬. ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਯਨ੍ਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ ਚ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ? ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਯਨ੍ਤਿ ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ ਚ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਯਨ੍ਤਿ; ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ ਚ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਯਨ੍ਤਿ; ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ ਚ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ। ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਯਨ੍ਤਿ; ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ ਚ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਯਨ੍ਤਿ; ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ ਚ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ। ਇਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਮਗ੍ਗવਿਸੁਦ੍ਧਿਯੋ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਫਲવਿਸੁਦ੍ਧਿਯੋ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦવਿਸੁਦ੍ਧਿਯੋ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿવਿਸੁਦ੍ਧਿਯੋ। ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਯਨ੍ਤਿ; ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ ਚ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ।
ਕਤਿਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾવਨਾ; ਕਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਭਾવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ? ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾવਨਾ; ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਭਾવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ। ਕਤਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾવਨਾ? ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸੇਕ੍ਖਾਨਂ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕਸ੍ਸ ਚ – ਇਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾવਨਾ। ਕਤਮੇ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਭਾવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ? ਸવਨੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਾવਕੋ ਖੀਣਾਸવੋ ਭਾવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਸਯਂ ਭੂਤਟ੍ਠੇਨ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਾવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਾવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ – ਇਮੇ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਭਾવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ। ਇਤਿ ਇਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾવਨਾ; ਇਮੇ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਭਾવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ।
ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਠਮੋ।
੨. ਦੁਤਿਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੮੭. ਸਾવਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ। ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ। ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ , ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨવਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਨ ਮੇ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਸਮਣੇਸੁ ਚੇવ (ਕ॰) ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੫.੪੭੬ વਾ ਸਮਣਸਮ੍ਮਤਾ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਮ੍ਮਤਾ; ਨ ਚ ਪਨੇਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੫.੪੭੬ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਂ વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਂ વਾ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਨ੍ਤਿ। ਯੇ ਚ ਖੋ ਕੇਚਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਖੋ (ਸ੍ਯਾ॰), ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਖੋ (ਕ॰) ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੫.੪੭੬ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ ਭਿਕ੍ਖવੇ ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨવਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਖੋ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਸਮਣੇਸੁ વਾ ਸਮਣਸਮ੍ਮਤਾ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਮ੍ਮਤਾ; ਤੇ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ।
੧੮੮. ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ; ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਾਨਾਤਿ? ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ; ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਂ ਪਜਾਨਾਤਿ? ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦਂ ਪਜਾਨਾਤਿ? ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ; ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਦੀਨવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ? ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਹੋਤਿ; ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਪਜਾਨਾਤਿ?
ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ; ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ; ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ; ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ; ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਦੀਨવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਅਸੀਤਿਸਤਂ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਸੀਤਿਸਤਾਕਾਰੇਹਿ (ਸ੍ਯਾ॰) ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਹੋਤਿ; ਅਸੀਤਿਸਤਂ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਪਜਾਨਾਤਿ।
ਕਤਮੇਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ; ਕਤਮੇਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਾਨਾਤਿ? ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਸਮੁਦਯੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ; ਪਗ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਸਮੁਦਯੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਗ੍ਗਹવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਗ੍ਗਹવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ; ਉਪਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਸਮੁਦਯੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ; ਅવਿਕ੍ਖੇਪਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਸਮੁਦਯੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ; ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਸਮੁਦਯੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ। ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਸਮੁਦਯੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਗ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਸਮੁਦਯੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਸਮੁਦਯੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਸਮੁਦਯੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਸਮੁਦਯੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ। ਅਧਿਮੋਕ੍ਖવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਗ੍ਗਹવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ। ਅਧਿਮੋਕ੍ਖવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਗ੍ਗਹવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ। ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ , ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ।
ਇਮੇਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ, ਇਮੇਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਾਨਾਤਿ।
ਕਤਮੇਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ; ਕਤਮੇਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਂ ਪਜਾਨਾਤਿ? ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਏਕਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ (ਸ੍ਯਾ॰) ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ; ਪਗ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਪਗ੍ਗਹવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਪਗ੍ਗਹવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ; ਉਪਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ; ਅવਿਕ੍ਖੇਪਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ; ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ।
ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਪਗ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ। ਅਧਿਮੋਕ੍ਖવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਪਗ੍ਗਹવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ। ਅਧਿਮੋਕ੍ਖવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਪਗ੍ਗਹવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ। ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ।
ਇਮੇਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ; ਇਮੇਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਂ ਪਜਾਨਾਤਿ।
ਕ. ਅਸ੍ਸਾਦਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੮੯. ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ; ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦਂ ਪਜਾਨਾਤਿ? ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਸ੍ਸ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਚਰਿਯਾਯ વੇਸਾਰਜ੍ਜਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਸਨ੍ਤੋ ਚ વਿਹਾਰਾਧਿਗਮੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਅਯਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ।
ਕੋਸਜ੍ਜਸ੍ਸ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਕੋਸਜ੍ਜਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਪਗ੍ਗਹਚਰਿਯਾਯ વੇਸਾਰਜ੍ਜਂ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਸਨ੍ਤੋ ਚ વਿਹਾਰਾਧਿਗਮੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਯਂ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਅਯਂ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ।
ਪਮਾਦਸ੍ਸ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਪਮਾਦਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਚਰਿਯਾਯ વੇਸਾਰਜ੍ਜਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਸਨ੍ਤੋ ਚ વਿਹਾਰਾਧਿਗਮੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਅਯਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ।
ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਚਰਿਯਾਯ વੇਸਾਰਜ੍ਜਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਸਨ੍ਤੋ ਚ વਿਹਾਰਾਧਿਗਮੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਅਯਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ।
ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਜ੍ਜਾਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਦਸ੍ਸਨਚਰਿਯਾਯ વੇਸਾਰਜ੍ਜਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ , ਸਨ੍ਤੋ ਚ વਿਹਾਰਾਧਿਗਮੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਅਯਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ।
ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਹੋਤਿ; ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦਂ ਪਜਾਨਾਤਿ।
ਖ. ਆਦੀਨવਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੯੦. ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ; ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਦੀਨવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ? ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ।
ਕੋਸਜ੍ਜਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਕੋਸਜ੍ਜਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ।
ਪਮਾਦਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਪਮਾਦਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ।
ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ…ਪੇ॰… ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ।
ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਜ੍ਜਾਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ।
ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਦੀਨવੋ ਹੋਤਿ; ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਦੀਨવਂ ਪਜਾਨਾਤਿ।
ਗ. ਨਿਸ੍ਸਰਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੯੧. ਕਤਮੇਹਿ ਅਸੀਤਿਸਤਂ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਹੋਤਿ; ਕਤਮੇਹਿ ਅਸੀਤਿਸਤਂ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਪਜਾਨਾਤਿ? ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਪਣੀਤਤਰਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾ ਪੁਰਿਮਤਰਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ; ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਕੋਸਜ੍ਜਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਕੋਸਜ੍ਜਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਪਣੀਤਤਰવੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾ ਪੁਰਿਮਤਰવੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ; ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਮਾਦਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਪਮਾਦਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ , ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਪਣੀਤਤਰਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾ ਪੁਰਿਮਤਰਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ; ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਪਣੀਤਤਰਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾ ਪੁਰਿਮਤਰਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ; ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਅવਿਜ੍ਜਾਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਪਣੀਤਤਰਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾ ਪੁਰਿਮਤਰਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤਿ।
੧੯੨. ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪਞ੍ਚਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਠਮੇ ਝਾਨੇ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦੁਤਿਯੇ ਝਾਨੇ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਤਿਯੇ ਝਾਨੇ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਝਾਨੇ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ , ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ વਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮવਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮવਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਆਦੀਨવਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਦੀਨવਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ વਿવਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। વਿવਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਚਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਞਾਣੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਾਮੋਜ੍ਜੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਰਤਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ।
੧੯੩. ਪਠਮੇ ਝਾਨੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨੀવਰਣੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦੁਤਿਯੇ ਝਾਨੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਤਿਯੇ ਝਾਨੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪੀਤਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਝਾਨੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਯ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਯ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸੁਖਸਞ੍ਞਾਯ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਨ੍ਦਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਰਾਗਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੁਦਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਆਦਾਨਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਘਨਸਞ੍ਞਾਯ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ , વਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਆਯੂਹਨਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਧੁવਸਞ੍ਞਾਯ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਣਿਧਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮવਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਾਰਾਦਾਨਾਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮ੍ਮੋਹਾਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਦੀਨવਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਆਲਯਾਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿવਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਗਾਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਨੁਸਹਗਤੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਞ੍ਞੇવ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਚ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ।
ਇਮੇਹਿ ਅਸੀਤਿਸਤਂ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਹੋਤਿ; ਇਮੇਹਿ ਅਸੀਤਿਸਤਂ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਪਜਾਨਾਤਿ।
ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦੁਤਿਯੋ।
ਪਠਮਭਾਣવਾਰੋ।
੩. ਤਤਿਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੯੪. ਸਾવਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੫.੪੭੮-੪੭੯ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ। ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ। ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਕਤ੍ਥ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ? ਚਤੂਸੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇਸੁ – ਏਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕਤ੍ਥ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ? ਚਤੂਸੁ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਸੁ – ਏਤ੍ਥ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕਤ੍ਥ ਚ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ? ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ – ਏਤ੍ਥ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕਤ੍ਥ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ? ਚਤੂਸੁ ਝਾਨੇਸੁ – ਏਤ੍ਥ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕਤ੍ਥ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ? ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ – ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ’’।
ਚਤੂਸੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇਸੁ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਚਤੂਸੁ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਸੁ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਚਤੂਸੁ ਝਾਨੇਸੁ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ?
ਚਤੂਸੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇਸੁ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ। ਚਤੂਸੁ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਸੁ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ। ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ। ਚਤੂਸੁ ਝਾਨੇਸੁ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ। ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ।
ਕ. ਪਭੇਦਗਣਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੯੫. ਚਤੂਸੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇਸੁ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਸਂਸੇવੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ , ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ; ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸવਨੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇ… ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇ… ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਚਤੂਸੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇਸੁ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਇਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ।
ਚਤੂਸੁ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਸੁ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ ਪਗ੍ਗਹਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ…ਪੇ॰… ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ…ਪੇ॰… ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ વੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ ਪਗ੍ਗਹਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਚਤੂਸੁ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਸੁ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਇਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ।
ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। વੇਦਨਾਸੁ વੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਇਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ।
ਚਤੂਸੁ ਝਾਨੇਸੁ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਪਠਮੇ ਝਾਨੇ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਦੁਤਿਯੇ ਝਾਨੇ…ਪੇ॰… ਤਤਿਯੇ ਝਾਨੇ… ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਝਾਨੇ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਚਤੂਸੁ ਝਾਨੇਸੁ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਇਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ।
ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇ…ਪੇ॰… ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇ… ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਇਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ।
ਖ. ਚਰਿਯવਾਰੋ
੧੯੬. ਚਤੂਸੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇਸੁ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ?
ਚਤੂਸੁ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਸੁ…ਪੇ॰… ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ… ਚਤੂਸੁ ਝਾਨੇਸੁ… ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ? ਚਤੂਸੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇਸੁ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਚਤੂਸੁ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਸੁ…ਪੇ॰… ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ… ਚਤੂਸੁ ਝਾਨੇਸੁ… ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ।
ਚਤੂਸੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇਸੁ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ? ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਸਂਸੇવੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸવਨੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇ…ਪੇ॰… ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇ… ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਚਤੂਸੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇਸੁ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਇਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ।
ਚਤੂਸੁ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਸੁ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ? ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ ਪਗ੍ਗਹਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ…ਪੇ॰… ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ…ਪੇ॰… ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ વੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ ਪਗ੍ਗਹਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ…ਪੇ॰… ਚਤੂਸੁ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਸੁ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਇਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ।
ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ? ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। વੇਦਨਾਸੁ વੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ…ਪੇ॰… ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਇਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ।
ਚਤੂਸੁ ਝਾਨੇਸੁ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ? ਪਠਮੇ ਝਾਨੇ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਦੁਤਿਯੇ ਝਾਨੇ…ਪੇ॰… ਤਤਿਯੇ ਝਾਨੇ…ਪੇ॰… ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਝਾਨੇ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ…ਪੇ॰… ਚਤੂਸੁ ਝਾਨੇਸੁ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਇਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ।
ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਤਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ? ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇ…ਪੇ॰… ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇ… ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਇਮੇਹਿ વੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਚਰਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ।
ਗ. ਚਾਰવਿਹਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੯੭. ਚਾਰੋ ਚ વਿਹਾਰੋ ਚ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਪਟਿવਿਦ੍ਧੋ, ਯਥਾਚਰਨ੍ਤਂ ਯਥਾવਿਹਰਨ੍ਤਂ વਿਞ੍ਞੂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਗਮ੍ਭੀਰੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਓਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯੁਂ – ‘‘ਅਦ੍ਧਾ, ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ਪਤ੍ਤੋ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ વਾ’’।
ਚਰਿਯਾਤਿ ਅਟ੍ਠ ਚਰਿਯਾਯੋ – ਇਰਿਯਾਪਥਚਰਿਯਾ, ਆਯਤਨਚਰਿਯਾ, ਸਤਿਚਰਿਯਾ, ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾ, ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਮਗ੍ਗਚਰਿਯਾ, ਪਤ੍ਤਿਚਰਿਯਾ, ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਾਤਿ। ਇਰਿਯਾਪਥਚਰਿਯਾਤਿ ਚਤੂਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ। ਆਯਤਨਚਰਿਯਾਤਿ ਛਸੁ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰੇਸੁ ਆਯਤਨੇਸੁ। ਸਤਿਚਰਿਯਾਤਿ ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ। ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾਤਿ ਚਤੂਸੁ ਝਾਨੇਸੁ। ਞਾਣਚਰਿਯਾਤਿ ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ। ਮਗ੍ਗਚਰਿਯਾਤਿ ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਸੁ। ਪਤ੍ਤਿਚਰਿਯਾਤਿ ਚਤੂਸੁ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲੇਸੁ। ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਾਤਿ ਤਥਾਗਤੇਸੁ ਅਰਹਨ੍ਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਸੁ, ਪਦੇਸੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇਸੁ, ਪਦੇਸੇ ਸਾવਕੇਸੁ। ਇਰਿਯਾਪਥਚਰਿਯਾ ਚ ਪਣਿਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ, ਆਯਤਨਚਰਿਯਾ ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍વਾਰਾਨਂ, ਸਤਿਚਰਿਯਾ ਚ ਅਪ੍ਪਮਾਦવਿਹਾਰੀਨਂ, ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾ ਚ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਞਾਣਚਰਿਯਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ, ਮਗ੍ਗਚਰਿਯਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ, ਪਤ੍ਤਿਚਰਿਯਾ ਚ ਅਧਿਗਤਫਲਾਨਂ, ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਾ ਚ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ, ਪਦੇਸੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ, ਪਦੇਸੇ ਸਾવਕਾਨਂ। ਇਮਾ ਅਟ੍ਠ ਚਰਿਯਾਯੋ।
ਅਪਰਾਪਿ ਅਟ੍ਠ ਚਰਿਯਾਯੋ। ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਾਯ ਚਰਤਿ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ વੀਰਿਯੇਨ ਚਰਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਸਤਿਯਾ ਚਰਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਮਾਧਿਨਾ ਚਰਤਿ, ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਚਰਤਿ, વਿਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾਯ ਚਰਤਿ, ਏવਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਆਯਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਆਯਤਨਚਰਿਯਾਯ ਚਰਤਿ, ਏવਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ વਿਸੇਸਮਧਿਗਚ੍ਛਤੀਤਿ વਿਸੇਸਚਰਿਯਾਯ ਚਰਤਿ – ਇਮਾ ਅਟ੍ਠ ਚਰਿਯਾਯੋ।
ਅਪਰਾਪਿ ਅਟ੍ਠ ਚਰਿਯਾਯੋ। ਦਸ੍ਸਨਚਰਿਯਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਚਰਿਯਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ, ਪਰਿਗ੍ਗਹਚਰਿਯਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾਯ, ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਚਰਿਯਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ, વੋਦਾਨਚਰਿਯਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવਸ੍ਸ, ਪਗ੍ਗਹਚਰਿਯਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮਸ੍ਸ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਚਰਿਯਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਯਾ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਚਰਿਯਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਸ੍ਸ – ਇਮਾ ਅਟ੍ਠ ਚਰਿਯਾਯੋ।
વਿਹਾਰੋਤਿ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਾਯ વਿਹਰਤਿ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ વੀਰਿਯੇਨ વਿਹਰਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਸਤਿਯਾ વਿਹਰਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਮਾਧਿਨਾ વਿਹਰਤਿ, ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯ વਿਹਰਤਿ।
ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
ਪਟਿવਿਦ੍ਧੋਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਪਟਿવਿਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ਪਟਿવਿਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ ਪਟਿવਿਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੋ ਪਟਿવਿਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਪਟਿવਿਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ। ਯਥਾਚਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਸਦ੍ਧਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ, ਏવਂ વੀਰਿਯੇਨ ਚਰਨ੍ਤਂ, ਏવਂ ਸਤਿਯਾ ਚਰਨ੍ਤਂ, ਏવਂ ਸਮਾਧਿਨਾ ਚਰਨ੍ਤਂ, ਏવਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ। ਯਥਾવਿਹਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਸਦ੍ਧਾਯ વਿਹਰਨ੍ਤਂ, ਏવਂ વੀਰਿਯੇਨ વਿਹਰਨ੍ਤਂ, ਏવਂ ਸਤਿਯਾ વਿਹਰਨ੍ਤਂ, ਏવਂ ਸਮਾਧਿਨਾ વਿਹਰਨ੍ਤਂ, ਏવਂ ਪਞ੍ਞਾਯ વਿਹਰਨ੍ਤਂ। વਿਞ੍ਞੂਤਿ વਿਞ੍ਞੂ વਿਭਾવੀ ਮੇਧਾવੀ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਤਿ ਏਕਕਮ੍ਮਂ ਏਕੁਦ੍ਦੇਸੋ ਸਮਸਿਕ੍ਖਤਾ। ਗਮ੍ਭੀਰੇਸੁ ਠਾਨੇਸੂਤਿ ਗਮ੍ਭੀਰਾਨਿ ਠਾਨਾਨਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਝਾਨਾ ਚ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਚ ਸਮਾਧੀ ਚ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚ ਮਗ੍ਗਾ ਚ ਫਲਾਨਿ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਚ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਚ। ਓਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਹੇਯ੍ਯੁਂ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯੁਂ। ਅਦ੍ਧਾਤਿ ਏਕਂਸવਚਨਮੇਤਂ ਨਿਸ੍ਸਂਸਯવਚਨਮੇਤਂ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖવਚਨਮੇਤਂ ਅਦ੍વੇਜ੍ਝવਚਨਮੇਤਂ ਅਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕવਚਨਮੇਤਂ ਨਿਯੋਗવਚਨਮੇਤਂ ਅਪਣ੍ਣਕવਚਨਮੇਤਂ ਅવਤ੍ਥਾਪਨવਚਨਮੇਤਂ – ਅਦ੍ਧਾਤਿ। ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਮੇਤਂ ਗਰੁવਚਨਮੇਤਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ – ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ। ਪਤ੍ਤੋ વਾਤਿ ਅਧਿਗਤੋ વਾ। ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ વਾਤਿ ਅਧਿਗਮਿਸ੍ਸਤਿ વਾ।
ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਤਤਿਯੋ।
੪. ਚਤੁਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੯੮. ਪੁਰਿਮਨਿਦਾਨਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਨਿਦਾਨਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)। ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ। ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ। ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਛਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤੇਨਟ੍ਠੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ – ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਆਦਿવਿਸੋਧਨਟ੍ਠੇਨ ਅਧਿਮਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ, ਪਰਿਯਾਦਾਨਟ੍ਠੇਨ, ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕਟ੍ਠੇਨ’’।
ਕ. ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੧੯੯. ਕਥਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਪਜਹਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਪਜਹਤੋ ਪਗ੍ਗਹਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਪਮਾਦਂ ਪਜਹਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਜਹਤੋ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਅવਿਜ੍ਜਂ ਪਜਹਤੋ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਸੇਨ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਸੇਨ ਪਗ੍ਗਹਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਸੇਨ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮવਸੇਨ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਜਹਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦવਸੇਨ…ਪੇ॰… ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਜਹਤੋ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾવਸੇਨ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਏવਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ।
ਖ. ਆਦਿવਿਸੋਧਨਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੨੦੦. ਕਥਂ ਆਦਿવਿਸੋਧਨਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਏવਮੀਦਿਸੇਸੁ ਪਦੇਸੁਪਿ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ – ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦਿવਿਸੋਧਨਾ। ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਕੋਸਜ੍ਜਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ – વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦਿવਿਸੋਧਨਾ। ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਮਾਦਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ – ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦਿવਿਸੋਧਨਾ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ – ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦਿવਿਸੋਧਨਾ। ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ – ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦਿવਿਸੋਧਨਾ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ – ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਦਿવਿਸੋਧਨਾ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ – ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਦਿવਿਸੋਧਨਾ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ – ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਦਿવਿਸੋਧਨਾ। ਏવਂ ਆਦਿવਿਸੋਧਨਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ।
ਗ. ਅਧਿਮਤ੍ਤਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੨੦੧. ਕਥਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਭਾવਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ । ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ ਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਪੀਤਿવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪੀਤਿવਸੇਨ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿવਸੇਨ ਸੁਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਸੁਖવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸੁਖવਸੇਨ ਓਭਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਓਭਾਸવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਓਭਾਸવਸੇਨ ਸਂવੇਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਸਂવੇਗવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਂવੇਜੇਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਹਤਿ – ਸਮਾਧਿવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਤਥਾ ਸਮਾਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਾਧੁਕਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ – ਪਗ੍ਗਹવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਤਥਾਪਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਾਧੁਕਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ – ਉਪੇਕ੍ਖਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਉਪੇਕ੍ਖਾવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ – વਿਮੋਕ੍ਖવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। વਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਪਣੀਤਤਰੇ વਿવਟ੍ਟਨ੍ਤਿ – વਿવਟ੍ਟਨਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। વਿવਟ੍ਟਿਤਤ੍ਤਾ ਤਤੋ વੋਸਜ੍ਜਤਿ વੋਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) – વੋਸਗ੍ਗવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। વੋਸਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ – ਨਿਰੋਧવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਨਿਰੋਧવਸੇਨ ਦ੍વੇ વੋਸਗ੍ਗਾ – ਪਰਿਚ੍ਚਾਗવੋਸਗ੍ਗੋ ਚ, ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨવੋਸਗ੍ਗੋ ਚ। ਕਿਲੇਸੇ ਚ ਖਨ੍ਧੇ ਚ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤੀਤਿ – ਪਰਿਚ੍ਚਾਗવੋਸਗ੍ਗੋ। ਨਿਰੋਧਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨવੋਸਗ੍ਗੋ। ਨਿਰੋਧવਸੇਨ ਇਮੇ ਦ੍વੇ વੋਸਗ੍ਗਾ।
ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਅਨੁਸਹਗਤਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਭਾવਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਕੋਸਜ੍ਜਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਕੋਸਜ੍ਜਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਭਾવਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਪਮਾਦਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਪਮਾਦਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਭਾવਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਭਾવਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਅવਿਜ੍ਜਾਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਅਨੁਸਹਗਤਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ… ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ ਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਪੀਤਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾ વਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪੀਤਿવਸੇਨ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿવਸੇਨ ਸੁਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਸੁਖવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸੁਖવਸੇਨ ਓਭਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਓਭਾਸવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਓਭਾਸવਸੇਨ ਸਂવੇਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਸਂવੇਗવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਂવੇਜੇਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਹਤਿ – ਸਮਾਧਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਤਥਾਸਮਾਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਾਧੁਕਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ – ਪਗ੍ਗਹવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਤਥਾਪਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਾਧੁਕਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ – ਉਪੇਕ੍ਖਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਉਪੇਕ੍ਖਾવਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ – વਿਮੋਕ੍ਖવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। વਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਭਾવਨਾવਸੇਨ ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾવਸੇਨ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬੋ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਪਣੀਤਤਰੇ વਿવਟ੍ਟਨ੍ਤਿ – વਿવਟ੍ਟਨਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। વਿવਟ੍ਟਿਤਤ੍ਤਾ ਤਤੋ વੋਸਜ੍ਜਤਿ – વੋਸਗ੍ਗવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। વੋਸਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ – ਨਿਰੋਧવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਨਿਰੋਧવਸੇਨ ਦ੍વੇ વੋਸਗ੍ਗਾ – ਪਰਿਚ੍ਚਾਗવੋਸਗ੍ਗੋ ਚ, ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨવੋਸਗ੍ਗੋ ਚ। ਕਿਲੇਸੇ ਚ ਖਨ੍ਧੇ ਚ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤੀਤਿ – ਪਰਿਚ੍ਚਾਗવੋਸਗ੍ਗੋ। ਨਿਰੋਧਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ – ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨવੋਸਗ੍ਗੋ। ਨਿਰੋਧવਸੇਨ ਇਮੇ ਦ੍વੇ વੋਸਗ੍ਗਾ। ਏવਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ।
ਦੁਤਿਯਭਾਣવਾਰੋ।
ਘ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੨੦੨. ਕਥਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਭਾવਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ। ਛਨ੍ਦવਸੇਨ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ – ਪਾਮੋਜ੍ਜવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ।
ਙ. ਪਰਿਯਾਦਾਨਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
ਕਥਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ , ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਪਰਿਲ਼ਾਹਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ। ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ, ਕੋਸਜ੍ਜਪਰਿਲ਼ਾਹਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ। ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਮਾਦਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ, ਪਮਾਦਪਰਿਲ਼ਾਹਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਰਿਲ਼ਾਹਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ। ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅવਿਜ੍ਜਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ, ਅવਿਜ੍ਜਾਪਰਿਲ਼ਾਹਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨ੍ਤਿ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨ੍ਤਿ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨ੍ਤਿ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ।
ਚ. ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੨੦੩. ਕਥਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ? ਸਦ੍ਧੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। વੀਰਿਯવਾ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਗ੍ਗਹੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, વੀਰਿਯવਤੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਗ੍ਗਹੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਸਤਿਮਾ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਸਤਿਮਤੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਸਮਾਹਿਤੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਸਮਾਹਿਤਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਪਞ੍ਞવਾ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਪਞ੍ਞવਤੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਯੋਗਾવਚਰੋ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਯੋਗਾવਚਰਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ। ਯੋਗਾવਚਰੋ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਯੋਗਾવਚਰਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ। ਯੋਗਾવਚਰੋ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਯੋਗਾવਚਰਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ। ਯੋਗਾવਚਰੋ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ , ਯੋਗਾવਚਰਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅવਿਕ੍ਖੇਪੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਯੋਗਾવਚਰੋ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਯੋਗਾવਚਰਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ।
ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ।
੫. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੋਧਾਨਂ
੨੦੪. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ? ਸੇਕ੍ਖੋ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ? વੀਤਰਾਗੋ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ? ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ। ਸੇਕ੍ਖੋ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ। વੀਤਰਾਗੋ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ।
ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਕਤਮੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਾਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ? ਆવਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਪਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਓਭਾਸੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਹਂਸਨੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ – ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਇਮੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ।
ਸੇਕ੍ਖੋ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਕਤਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ? ਆવਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਪਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਓਭਾਸੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਹਂਸਨੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਏਕਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ – ਸੇਕ੍ਖੋ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ।
વੀਤਰਾਗੋ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਕਤਮੇਹਿ ਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ? ਆવਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਏਕਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਞਾਣੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, વਿਮੁਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ – વੀਤਰਾਗੋ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਇਮੇਹਿ ਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ।
੨੦੫. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ? ਸੇਕ੍ਖੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ , ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ? વੀਤਰਾਗੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ?
ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਨવਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਨવਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ। ਸੇਕ੍ਖੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ। વੀਤਰਾਗੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਦ੍વਾਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਦ੍વਾਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ।
ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਕਤਮੇਹਿ ਨવਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਮੇਹਿ ਨવਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਸੁਖਤੋ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਤਤੋ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ। ਖਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਘਨਤੋ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ। વਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਆਯੂਹਨਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ। વਿਪਰਿਣਾਮੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਧੁવਤੋ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਪਣਿਧਿਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਪਣਿਧਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਹੋਤਿ। ਸੁਞ੍ਞਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਅਭਿਨਿવੇਸਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ – ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਇਮੇਹਿ ਨવਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਇਮੇਹਿ ਨવਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ।
੨੦੬. ਸੇਕ੍ਖੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਕਤਮੇਹਿ ਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਮੇਹਿ ਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸੁਞ੍ਞਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਅਭਿਨਿવੇਸਾਨੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ। ਞਾਣੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਅਞਾਣਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ – ਸੇਕ੍ਖੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਇਮੇਹਿ ਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਇਮੇਹਿ ਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ।
વੀਤਰਾਗੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਕਤਮੇਹਿ ਦ੍વਾਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਕਤਮੇਹਿ ਦ੍વਾਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਞਾਣੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਅਞਾਣਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ। વਿਸਞ੍ਞੋਗੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞੋਗਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ। ਨਿਰੋਧੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ – વੀਤਰਾਗੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਇਮੇਹਿ ਦ੍વਾਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਇਮੇਹਿ ਦ੍વਾਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ।
ਆવਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀਤਿ ਕਥਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ? ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਪਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਓਭਾਸੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਸਮ੍ਪਹਂਸਨੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਉਪੇਕ੍ਖੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ , ਏਕਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਞਾਣੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, વਿਮੁਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਸੁਖਤੋ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਅਤ੍ਤਤੋ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਖਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਘਨਤੋ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, વਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਆਯੂਹਨਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, વਿਪਰਿਣਾਮੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਧੁવਤੋ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਪਣਿਧਿਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਸੁਞ੍ਞਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਅਭਿਨਿવੇਸਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਞਾਣੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਅਞਾਣਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, વਿਸਞ੍ਞੋਗੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਸਞ੍ਞੋਗਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ , ਨਿਰੋਧੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲવਸੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤਿ, ਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ।
੨੦੭. ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ વਸੀਭਾવਤਾਪਞ੍ਞਾ ਆਸવਾਨਂ ਖਯੇ ਞਾਣਂ। ਕਤਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ? ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਾਤਾવਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ।
ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਕਤਿ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਕਤਿ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਅਞ੍ਞਾਤਾવਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਕਤਿ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਕਂ ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ – ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ। ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਛ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ – ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ, ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ। ਅਞ੍ਞਾਤਾવਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਕਂ ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ – ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ।
ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਗ੍ਗਹਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਜਾਨਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਭਿਸਨ੍ਦਨਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪવਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਰੂਪਂ, ਸਬ੍ਬੇવ ਕੁਸਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਅਨਾਸવਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਅਪਚਯਗਾਮਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਹਜਾਤਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਂਸਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇવ ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਰਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਿવਾਰਾ ਚ।
ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਕ੍ਖਣੇ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਕ੍ਖਣੇ ਅਞ੍ਞਾਤਾવਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪવਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਪਰਿવਾਰਂ ਹੋਤਿ। ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਕ੍ਖਣੇ ਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇવ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਰੂਪਂ ਸਬ੍ਬੇવ ਅਨਾਸવਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇવ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਕ੍ਖਣੇ ਅਞ੍ਞਾਤਾવਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਹਜਾਤਪਰਿવਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ । ਤੇવ ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਰਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਿવਾਰਾ ਚ। ਇਤਿ ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਅਟ੍ਠਕਾਨਿ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਆਸવਾਤਿ ਕਤਮੇ ਤੇ ਆਸવਾ? ਕਾਮਾਸવੋ, ਭવਾਸવੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ। ਕਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ ਖਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ (ਕ॰)? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨવਸੇਸੋ ਦਿਟ੍ਠਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਕਾਮਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਕਾਮਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨવਸੇਸੋ ਕਾਮਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨવਸੇਸੋ ਭવਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ, ਅਨવਸੇਸੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੋ ਖੀਯਤਿ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਆਸવਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ।
੨੦੮.
ਨ ਤਸ੍ਸ ਅਦ੍ਦਿਟ੍ਠਮਿਧਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਅਥੋ ਅવਿਞ੍ਞਾਤਮਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ।
ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਿ ਯਦਤ੍ਥਿ ਨੇਯ੍ਯਂ, ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ॥
ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ? ਚੁਦ੍ਦਸ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਾਨਿ – ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਅਨਾવਰਣਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ। ਇਮਾਨਿ ਚੁਦ੍ਦਸ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਾਨਿ। ਇਮੇਸਂ ਚੁਦ੍ਦਸਨ੍ਨਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਾਨਂ ਅਟ੍ਠ ਞਾਣਾਨਿ ਸਾવਕਸਾਧਾਰਣਾਨਿ, ਛ ਞਾਣਾਨਿ ਅਸਾਧਾਰਣਾਨਿ ਸਾવਕੇਹਿ।
ਯਾવਤਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਞਾਤੋ, ਅਞ੍ਞਾਤੋ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ। ਯਂ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ ਤਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਯਾવਤਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਦਿਟ੍ਠੋ વਿਦਿਤੋ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ ਫਸ੍ਸਿਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯ; ਅਫਸ੍ਸਿਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ। ਯਂ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ ਤਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਯਾવਤਾ ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਟ੍ਠੋ…ਪੇ॰… ਯਾવਤਾ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਟ੍ਠੋ… ਯਾવਤਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠੋ… ਯਾવਤਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਟ੍ਠੋ… ਯਾવਤਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਟ੍ਠੋ… ਯਾવਤਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਟ੍ਠੋ… ਯਾવਤਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਟ੍ਠੋ… ਯਾવਤਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ… ਯਾવਤਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਾਨੁਸਯੇ ਞਾਣਂ… ਯਾવਤਾ ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰੇ ਞਾਣਂ… ਯਾવਤਾ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਂ… ਯਾવਤਾ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਮਾਰਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਸ੍ਸ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਂ ਅਨੁવਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾ, ਤਂ ਞਾਤਂ ਦਿਟ੍ਠਂ વਿਦਿਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਫਸ੍ਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ। ਅਫਸ੍ਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਨਤ੍ਥੀਤਿ – ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ। ਯਂ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ ਤਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ।
ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਹਤਿ। ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਹਤਿ। ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਸਮਾਦਹਤਿ, ਸਮਾਦਹਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਹਤਿ। ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਹਤਿ। ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਮਾਦਹਤਿ, ਸਮਾਦਹਨ੍ਤੋ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਹਤਿ, ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਸਮਾਦਹਤਿ, ਸਮਾਦਹਨ੍ਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਹਤਿ, ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਸਮਾਦਹਨ੍ਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਮਾਦਹਤਿ। ਸਮਾਦਹਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਹਤਿ, ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਸਮਾਦਹਤਿ। ਸਮਾਦਹਨ੍ਤੋ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਮਾਦਹਤਿ। ਸਮਾਦਹਨ੍ਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਸਮਾਦਹਤਿ। ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਹਤਿ, ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਮਾਦਹਤਿ, ਸਮਾਦਹਨ੍ਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ।
ਸਦ੍ਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਪਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਦਹਿਤਂ। ਸਦ੍ਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਦਹਿਤਂ। ਸਦ੍ਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਦਹਿਤਂ, ਸਮਾਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਦਹਿਤਂ। ਸਦ੍ਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਜਾਨਿਤਂ, ਪਜਾਨਿਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਦਹਿਤਂ। ਪਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਂ , ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਪਗ੍ਗਹਿਤਂ। ਪਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਦਹਿਤਂ, ਸਮਾਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਗ੍ਗਹਿਤਂ। ਪਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਜਾਨਿਤਂ ਪਜਾਨਿਤਤ੍ਤਾ ਪਗ੍ਗਹਿਤਂ। ਪਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਦਹਿਤਂ, ਸਦ੍ਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਗ੍ਗਹਿਤਂ। ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਦਹਿਤਂ, ਸਮਾਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਂ। ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਪਜਾਨਿਤਂ, ਪਜਾਨਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਂ। ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਦਹਿਤਂ, ਸਦ੍ਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਂ। ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਪਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਪਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਂ। ਸਮਾਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਜਾਨਿਤਂ, ਪਜਾਨਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਦਹਿਤਂ। ਸਮਾਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਦਹਿਤਂ, ਸਦ੍ਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਦਹਿਤਂ। ਸਮਾਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਪਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਦਹਿਤਂ। ਸਮਾਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਦਹਿਤਂ। ਪਜਾਨਿਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਦਹਿਤਂ, ਸਦ੍ਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਜਾਨਿਤਂ। ਪਜਾਨਿਤਤ੍ਤਾ ਪਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਪਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਜਾਨਿਤਂ। ਪਜਾਨਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਪਜਾਨਿਤਂ। ਪਜਾਨਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਦਹਿਤਂ, ਸਮਾਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਜਾਨਿਤਂ।
ਯਂ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁ ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਯਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁ, ਯੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਤਥਾਗਤੋ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੇ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੇ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸ੍વਾਕਾਰੇ ਦ੍વਾਕਾਰੇ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੋ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੇ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰), ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੋ।
ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੇ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੇਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ। ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਕੁਸੀਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ। ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ। ਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਅਸਮਾਹਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ। ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ।
ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ…ਪੇ॰… ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ। ਸ੍વਾਕਾਰੇ ਦ੍વਾਕਾਰੇਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸ੍વਾਕਾਰੋ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦ੍વਾਕਾਰੋ…ਪੇ॰… ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸ੍વਾਕਾਰੋ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦ੍વਾਕਾਰੋ। ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ…ਪੇ॰… ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੋ।
ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੋ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੋਤਿ ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ। ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ , ਕੁਸੀਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ…ਪੇ॰… ਪਞ੍ਞવਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવੀ।
ਲੋਕੋਤਿ ਖਨ੍ਧਲੋਕੋ ਧਾਤੁਲੋਕੋ ਆਯਤਨਲੋਕੋ વਿਪਤ੍ਤਿਭવਲੋਕੋ વਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਲੋਕੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭવਲੋਕੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਲੋਕੋ।
ਏਕੋ ਲੋਕੋ – ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾ। ਦ੍વੇ ਲੋਕਾ – ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ। ਤਯੋ ਲੋਕਾ – ਤਿਸ੍ਸੋ વੇਦਨਾ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਲੋਕਾ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਹਾਰਾ। ਪਞ੍ਚ ਲੋਕਾ – ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ। ਛ ਲੋਕਾ – ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ। ਸਤ੍ਤ ਲੋਕਾ – ਸਤ੍ਤ વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯੋ। ਅਟ੍ਠ ਲੋਕਾ – ਅਟ੍ਠ ਲੋਕਧਮ੍ਮਾ। ਨવ ਲੋਕਾ – ਨવ ਸਤ੍ਤਾવਾਸਾ। ਦਸ ਲੋਕਾ – ਦਸਾਯਤਨਾਨਿ। ਦ੍વਾਦਸ ਲੋਕਾ – ਦ੍વਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ। ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਲੋਕਾ – ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ।
વਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸਾ વਜ੍ਜਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾ વਜ੍ਜਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ વਜ੍ਜਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਭવਗਾਮਿਕਮ੍ਮਾ વਜ੍ਜਾ। ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਲੋਕੇ ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ વਜ੍ਜੇ ਤਿਬ੍ਬਾ ਭਯਸਞ੍ਞਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਸਿਕੇ વਧਕੇ। ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਾਤਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤੀਤਿ।
ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੋਧਾਨੋ ਪਞ੍ਚਮੋ।
ਤਤਿਯਭਾਣવਾਰੋ।
ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
੫. વਿਮੋਕ੍ਖਕਥਾ
੧. ਉਦ੍ਦੇਸੋ
੨੦੯. ਪੁਰਿਮਨਿਦਾਨਂ । ‘‘ਤਯੋਮੇ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਮੋਕ੍ਖਾ। ਕਤਮੇ ਤਯੋ? ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ।
‘‘ਅਪਿ ਚ, ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿ વਿਮੋਕ੍ਖਾ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ; ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવੁਟ੍ਠਾਨੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਬਹਿਦ੍ਧਾવੁਟ੍ਠਾਨੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ; ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવੁਟ੍ਠਾਨਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ, ਬਹਿਦ੍ਧਾવੁਟ੍ਠਾਨਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ, ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ; ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਨੁਲੋਮਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ, ਬਹਿਦ੍ਧਾવੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਨੁਲੋਮਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ, ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਨੁਲੋਮਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ; ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવੁਟ੍ਠਾਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੀ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવੁਟ੍ਠਾਨਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੀ (ਸ੍ਯਾ॰) ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ, ਬਹਿਦ੍ਧਾવੁਟ੍ਠਾਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੀ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ, ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੀ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ; ਰੂਪੀ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਸੁਭਂ ਤੇવ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ; ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ; ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਸਞ੍ਞਾવੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ; ਸਮਯવਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਸਮਯવਿਮੋਕ੍ਖੋ; ਸਾਮਯਿਕੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਸਾਮਯਿਕੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ; ਕੁਪ੍ਪੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਕੁਪ੍ਪੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ; ਲੋਕਿਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ; ਸਾਸવੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਨਾਸવੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ; ਸਾਮਿਸੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਨਿਰਾਮਿਸੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ; ਨਿਰਾਮਿਸਾਨਿਰਾਮਿਸਤਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਪਣਿਹਿਤਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ; ਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, વਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ; ਏਕਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਨਾਨਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖੋ , ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ; ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਸੀਤੀਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ (ਸੀ॰ ਅਟ੍ਠ॰), ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ’’।
੨. ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
੨੧੦. ਕਤਮੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋ વਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋ વਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋ વਾ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘‘ਸੁਞ੍ਞਮਿਦਂ ਅਤ੍ਤੇਨ વਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਨ વਾ’’ਤਿ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਨਿવੇਸਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਯਂ ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋ વਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋ વਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋ વਾ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘‘ਸੁਞ੍ਞਮਿਦਂ ਅਤ੍ਤੇਨ વਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਨ વਾ’’ਤਿ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਯਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋ વਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋ વਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋ વਾ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘‘ਸੁਞ੍ਞਮਿਦਂ ਅਤ੍ਤੇਨ વਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਨ વਾ’’ਤਿ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਪਣਿਧਿਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਯਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવੁਟ੍ਠਾਨੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨਿ – ਅਯਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવੁਟ੍ਠਾਨੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਕਤਮੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾવੁਟ੍ਠਾਨੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ – ਅਯਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾવੁਟ੍ਠਾਨੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਕਤਮੋ ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ – ਅਯਂ ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવੁਟ੍ਠਾਨਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ? ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਨੀવਰਣੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਪੀਤਿਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਇਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવੁਟ੍ਠਾਨਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ।
ਕਤਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾવੁਟ੍ਠਾਨਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ? ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਯ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਇਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾવੁਟ੍ਠਾਨਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ।
ਕਤਮੇ ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿવਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਾ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯਾ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਾ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ । ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਅਨੁਸਹਗਤਾ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਅਨੁਸਹਗਤਾ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਾ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਰੂਪਰਾਗਾ ਅਰੂਪਰਾਗਾ ਮਾਨਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਮਾਨਾਨੁਸਯਾ ਭવਰਾਗਾਨੁਸਯਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨੁવਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਇਮੇ ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ।
੨੧੧. ਕਤਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਨੁਲੋਮਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ? ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਿਤਕ੍ਕੋ ਚ વਿਚਾਰੋ ਚ ਪੀਤਿ ਚ ਸੁਖਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਚ, ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ…ਪੇ॰… ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ…ਪੇ॰… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਿਤਕ੍ਕੋ ਚ વਿਚਾਰੋ ਚ ਪੀਤਿ ਚ ਸੁਖਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਚ – ਇਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਨੁਲੋਮਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ।
ਕਤਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾવੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਨੁਲੋਮਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ? ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਿਤਕ੍ਕੋ ਚ વਿਚਾਰੋ ਚ ਪੀਤਿ ਚ ਸੁਖਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਚ, વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ…ਪੇ॰… ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ …ਪੇ॰… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ વਿਤਕ੍ਕੋ ਚ વਿਚਾਰੋ ਚ ਪੀਤਿ ਚ ਸੁਖਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਚ – ਇਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾવੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਨੁਲੋਮਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ।
ਕਤਮੇ ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਨੁਲੋਮਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ…ਪੇ॰… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ – ਇਮੇ ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਨੁਲੋਮਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ।
ਕਤਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવੁਟ੍ਠਾਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੀ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ? ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭੋ વਾ વਿਪਾਕੋ વਾ, ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭੋ વਾ વਿਪਾਕੋ વਾ – ਇਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવੁਟ੍ਠਾਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੀ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ।
ਕਤਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾવੁਟ੍ਠਾਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੀ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ? ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਲਾਭੋ વਾ વਿਪਾਕੋ વਾ, વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ…ਪੇ॰… ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ…ਪੇ॰… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਲਾਭੋ વਾ વਿਪਾਕੋ વਾ – ਇਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾવੁਟ੍ਠਾਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੀ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ।
ਕਤਮੇ ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੀ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ , ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ – ਇਮੇ ਦੁਭਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੀ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ।
੨੧੨. ਕਥਂ ਰੂਪੀ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ – વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਨੀਲਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿਕਰੋਤਿ, ਨੀਲਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੂਪਧਾਰਿਤਂ ਉਪਧਾਰੇਤਿ, ਸ੍વਾવਤ੍ਥਿਤਂ ਅવਤ੍ਥਾਪੇਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਸੂਪਧਾਰਿਤਂ ਸੁਪਧਾਰਿਤਂ (ਕ॰) ਉਪਧਾਰੇਤ੍વਾ ਸ੍વਾવਤ੍ਥਿਤਂ ਅવਤ੍ਥਾਪੇਤ੍વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਨੀਲਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ, ਨੀਲਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੂਪਧਾਰਿਤਂ ਉਪਧਾਰੇਤਿ, ਸ੍વਾવਤ੍ਥਿਤਂ ਅવਤ੍ਥਾਪੇਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਉਪਧਾਰੇਤ੍વਾ ਸ੍વਾવਤ੍ਥਿਤਂ ਅવਤ੍ਥਾਪੇਤ੍વਾ ਆਸੇવਤਿ ਭਾવੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਉਭਯਮਿਦਂ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ, ਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ। ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਪੀਤਨਿਮਿਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਲੋਹਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਓਦਾਤਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿਕਰੋਤਿ, ਓਦਾਤਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੂਪਧਾਰਿਤਂ ਉਪਧਾਰੇਤਿ, ਸ੍વਾવਤ੍ਥਿਤਂ ਅવਤ੍ਥਾਪੇਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਸੂਪਧਾਰਿਤਂ ਉਪਧਾਰੇਤ੍વਾ ਸ੍વਾવਤ੍ਥਿਤਂ ਅવਤ੍ਥਾਪੇਤ੍વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਓਦਾਤਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ, ਓਦਾਤਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੂਪਧਾਰਿਤਂ ਉਪਧਾਰੇਤਿ, ਸ੍વਾવਤ੍ਥਿਤਂ ਅવਤ੍ਥਾਪੇਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਸੂਪਧਾਰਿਤਂ ਉਪਧਾਰੇਤ੍વਾ ਸ੍વਾવਤ੍ਥਿਤਂ ਅવਤ੍ਥਾਪੇਤ੍વਾ ਆਸੇવਤਿ ਭਾવੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਉਭਯਮਿਦਂ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ, ਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਰੂਪੀ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ – વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਥਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ – વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਨੀਲਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ ਮਨਸਿਕਰੋਤਿ, ਨੀਲਸਞ੍ਞਂ ਨ ਪਟਿਲਭਤਿ; ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਨੀਲਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ, ਨੀਲਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੂਪਧਾਰਿਤਂ ਉਪਧਾਰੇਤਿ, ਸ੍વਾવਤ੍ਥਿਤਂ ਅવਤ੍ਥਾਪੇਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਸੂਪਧਾਰਿਤਂ ਉਪਧਾਰੇਤ੍વਾ ਸ੍વਾવਤ੍ਥਿਤਂ ਅવਤ੍ਥਾਪੇਤ੍વਾ ਆਸੇવਤਿ ਭਾવੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਂ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਮਿਦ’’ਨ੍ਤਿ, ਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ। ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਪੀਤਨਿਮਿਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਲੋਹਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਂ…ਪੇ॰… ਓਦਾਤਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ ਮਨਸਿਕਰੋਤਿ, ਓਦਾਤਸਞ੍ਞਂ ਨ ਪਟਿਲਭਤਿ; ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਓਦਾਤਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ, ਓਦਾਤਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੂਪਧਾਰਿਤਂ ਉਪਧਾਰੇਤਿ, ਸ੍વਾવਤ੍ਥਿਤਂ ਅવਤ੍ਥਾਪੇਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਸੂਪਧਾਰਿਤਂ ਉਪਧਾਰੇਤ੍વਾ ਸ੍વਾવਤ੍ਥਿਤਂ ਅવਤ੍ਥਾਪੇਤ੍વਾ ਆਸੇવਤਿ ਭਾવੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਮਿਦ’’ਨ੍ਤਿ, ਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ – વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਥਂ ‘‘ਸੁਭ’’ਨ੍ਤੇવ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ – વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ। ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਝੇਨ (ਸ੍ਯਾ॰) ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ। ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਕਰੁਣਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ…ਪੇ॰… ਕਰੁਣਾਯ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ…ਪੇ॰… ਮੁਦਿਤਾਯ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਯ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ‘‘ਸੁਭਂ’’ ਤੇવ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ – વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
੨੧੩. ਕਤਮੋ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਸੋ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ ‘‘ਅਨਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੋ’’ਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ – ਅਯਂ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ‘‘ਅਨਨ੍ਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ – ਅਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਸੋ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ – ਅਯਂ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ।
ਕਤਮੋ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ – ਅਯਂ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਸਞ੍ਞਾવੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਸੋ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਸਞ੍ਞਾવੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ – ਅਯਂ ਸਞ੍ਞਾવੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਸਮਯવਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਝਾਨਾਨਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਚ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ – ਅਯਂ ਸਮਯવਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਅਸਮਯવਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ – ਅਯਂ ਅਸਮਯવਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਸਾਮਯਿਕੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਝਾਨਾਨਿ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਚ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ – ਅਯਂ ਸਾਮਯਿਕੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਅਸਾਮਯਿਕੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ – ਅਯਂ ਅਸਾਮਯਿਕੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਕੁਪ੍ਪੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਝਾਨਾਨਿ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਚ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ – ਅਯਂ ਕੁਪ੍ਪੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਅਕੁਪ੍ਪੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ – ਅਯਂ ਅਕੁਪ੍ਪੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਲੋਕਿਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਝਾਨਾਨਿ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਚ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ – ਅਯਂ ਲੋਕਿਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ – ਅਯਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਸਾਸવੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਝਾਨਾਨਿ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਚ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ – ਅਯਂ ਸਾਸવੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਅਨਾਸવੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ – ਅਯਂ ਅਨਾਸવੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਸਾਮਿਸੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਰੂਪਪ੍ਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ – ਅਯਂ ਸਾਮਿਸੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਨਿਰਾਮਿਸੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਅਰੂਪਪ੍ਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ – ਅਯਂ ਨਿਰਾਮਿਸੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਨਿਰਾਮਿਸਾ ਨਿਰਾਮਿਸਤਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ – ਅਯਂ ਨਿਰਾਮਿਸਾਨਿਰਾਮਿਸਤਰੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਝਾਨਾਨਿ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਚ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ – ਅਯਂ ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਕਤਮੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ – ਅਯਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਪਣਿਹਿਤਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭੋ વਾ વਿਪਾਕੋ વਾ …ਪੇ॰… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਲਾਭੋ વਾ વਿਪਾਕੋ વਾ – ਅਯਂ ਪਣਿਹਿਤਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਝਾਨਾਨਿ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਚ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ – ਅਯਂ ਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ વਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ – ਅਯਂ વਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਏਕਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ – ਅਯਂ ਏਕਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਨਾਨਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਝਾਨਾਨਿ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਚ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ – ਅਯਂ ਨਾਨਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖੋ।
੨੧੪. ਕਤਮੋ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ, વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ। ਕਥਞ੍ਚ ਸਿਯਾ? ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ । ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਂ ਸੁਖਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਨ੍ਦਿਯਾ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਰਾਗਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਮੁਦਯਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਆਦਾਨਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਪਣਿਧਿਯਾ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਏવਂ ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ।
ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਰੂਪੇ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਏવਂ ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ।
વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ… વਿਞ੍ਞਾਣੇ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ । ਏવਂ ਸਿਯਾ, ਏਕੋ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ – ਅਯਂ ਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ।
੨੧੫. ਕਤਮੋ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਿਯਾਤਿ । ਕਥਞ੍ਚ ਸਿਯਾ? ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਸੁਖਤੋ ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਨਨ੍ਦਿਯਾ ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ। વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਰਾਗਤੋ ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਸਮੁਦਯਤੋ ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਆਦਾਨਤੋ ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਪਣਿਧਿਯਾ ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਏવਂ ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ।
ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਰੂਪੇ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਏવਂ ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ।
વੇਦਨਾਯ …ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ… વਿਞ੍ਞਾਣੇ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਏવਂ ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ – ਅਯਂ ਞਾਣવਿਮੋਕ੍ਖੋ।
੨੧੬. ਕਤਮੋ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਿਯਾਤਿ। ਕਥਞ੍ਚ ਸਿਯਾ? ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ ਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ ਞਾਣਂ ਸੁਖਤੋ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ ਞਾਣਂ ਨਨ੍ਦਿਯਾ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ ਞਾਣਂ ਰਾਗਤੋ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ । ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ ਞਾਣਂ ਸਮੁਦਯਤੋ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ ਞਾਣਂ ਆਦਾਨਤੋ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ ਞਾਣਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ ਞਾਣਂ ਪਣਿਧਿਯਾ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ ਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਏવਂ ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ।
ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ ਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਰੂਪੇ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ ਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਏવਂ ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ।
વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ… વਿਞ੍ਞਾਣੇ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ ਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾવਂ ਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਏવਂ ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ – ਅਯਂ ਸੀਤਿਸਿਯਾવਿਮੋਕ੍ਖੋ।
੨੧੭. ਕਤਮੋ ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਝਾਯਤੀਤਿ ਜਾਯਤੀਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰) ਝਾਨਂ। ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਝਾਯਨ੍ਤੋ ਜਾਯਨ੍ਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਝਾਪੇਨ੍ਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਝਾਯਨ੍ਤੀਤਿ – ਧਮ੍ਮਾ। ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਕਿਲੇਸੇ। ਝਾਤੇ ਚ ਝਾਪੇ ਚ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਝਾਯਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਝਾਯਨ੍ਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਝਾਪੇਨ੍ਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਝਾਯਨ੍ਤੀਤਿ – ਧਮ੍ਮਾ। ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਕਿਲੇਸੇ। ਝਾਤੇ ਚ ਝਾਪੇ ਚ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਝਾਯਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋ ਝਾਯਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਂ ਝਾਯਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਞਾਣਂ ਝਾਯਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਅવਿਜ੍ਜਂ ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਝਾਯਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਅਰਤਿਂ ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਝਾਯਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਨੀવਰਣੇ ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਝਾਯਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਝਾਨਂ। ਝਾਯਨ੍ਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਝਾਪੇਨ੍ਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਝਾਯਨ੍ਤੀਤਿ – ਧਮ੍ਮਾ। ਝਾਪੇਤੀਤਿ – ਕਿਲੇਸੇ। ਝਾਤੇ ਚ ਝਾਪੇ ਚ ਜਾਨਾਤੀਤਿ – ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ – ਅਯਂ ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੋ।
੨੧੮. ਕਤਮੋ ਅਨੁਪਾਦਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਿਯਾਤਿ । ਕਥਞ੍ਚ ਸਿਯਾ? ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸੁਖਤੋ ਉਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਉਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਨ੍ਦਿਯਾ ਉਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਰਾਗਤੋ ਉਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਮੁਦਯਤੋ ਉਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਆਦਾਨਤੋ ਉਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਉਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਪਣਿਧਿਯਾ ਉਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਉਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਏવਂ ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ।
ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਰੂਪੇ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਉਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਏવਂ ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ।
વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ… વਿਞ੍ਞਾਣੇ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਉਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਏવਂ ਸਿਯਾ ਏਕੋ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਦਸ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ , ਦਸ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕੋ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ।
ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਤਿਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਤਿਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਤਿਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ…ਪੇ॰… વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ… ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ… ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ… ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ… ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਤਿਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ?
ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਤੀਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਤੀਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਚਤੂਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਚਤੂਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਤੀਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਤੀਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ।
ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਤਮੇਹਿ ਤੀਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਾ, ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨਾ – ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਇਮੇਹਿ ਤੀਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਤਮਾ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾ ਏਕੂਪਾਦਾਨਾ (ਸੀ॰ ਅਟ੍ਠ॰) ਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਾ – ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਇਦਂ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਇਮਾ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਤਮੇਹਿ ਤੀਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਾ, ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨਾ – ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਇਮੇਹਿ ਤੀਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਤਮਾ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਾ – ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਇਦਂ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਤਮਾ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਾ – વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਇਦਂ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਤਮੇਹਿ ਚਤੂਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਾ, ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਾ, ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨਾ – ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਤਮੇਹਿ ਚਤੂਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਾ, ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਾ, ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨਾ – ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਤਮੇਹਿ ਤੀਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਾ, ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨਾ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਇਮੇਹਿ ਤੀਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਤਮਾ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਾ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਇਦਂ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਤਮੇਹਿ ਤੀਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਾ, ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨਾ – ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਇਮੇਹਿ ਤੀਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ।
ਯਞ੍ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ, ਯਞ੍ਚ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ, ਯਞ੍ਚ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ, ਯਞ੍ਚ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ – ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਞਾਣਾਨਿ ਤੀਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ – ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਾ, ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨਾ। ਯਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ, ਯਂ ਚ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ, ਯਞ੍ਚ વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ, ਯਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ – ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਞਾਣਾਨਿ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ – ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਾ। ਯਞ੍ਚ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ, ਯਞ੍ਚ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ – ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਞਾਣਾਨਿ ਚਤੂਹੁਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ – ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਾ, ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਾ, ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨਾ – ਅਯਂ ਅਨੁਪਾਦਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
વਿਮੋਕ੍ਖਕਥਾਯ ਪਠਮਭਾਣવਾਰੋ।
੨੧੯. ਤੀਣਿ ਖੋ ਪਨਿਮਾਨਿ વਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਾਨਿ ਲੋਕਨਿਯ੍ਯਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਪਰਿવਟੁਮਤੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਪਰਿવਟ੍ਟੁਮਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਤਾਯ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਯ ਚ ਧਾਤੁਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਤਾਯ, ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਮਨੋਸਮੁਤ੍ਤੇਜਨਤਾਯ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਯ ਚ ਧਾਤੁਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਤਾਯ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਪਰਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਤਾਯ ਸੁਞ੍ਞਤਾਯ ਚ ਧਾਤੁਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਤਾਯ – ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ વਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਾਨਿ ਲੋਕਨਿਯ੍ਯਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਥਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਥਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਥਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਖਯਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਭਯਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਿਂ ਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਿਂ ਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਿਂ ਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ । ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ વੇਦਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲੋ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲੋ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ વੇਦਬਹੁਲੋ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ વੇਦਬਹੁਲੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਤਿ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਸ੍ਸ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਕਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਤਦਨ੍વਯਾਨਿ (ਸ੍ਯਾ॰) ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਕੋ ਭਾવੇਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਸ੍ਸ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਕਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਕੋ ਭਾવੇਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ વੇਦਬਹੁਲਸ੍ਸ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਕਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਕੋ ਭਾવੇਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ। ਭਾવਨਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਯੋ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸੋ ਭਾવੇਤਿ; ਨਤ੍ਥਿ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾવਨਾ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ। ਭਾવਨਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ , ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ , ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਯੋ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸੋ ਭਾવੇਤਿ; ਨਤ੍ਥਿ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾવਨਾ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ વੇਦਬਹੁਲਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ। ਭਾવਨਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਯੋ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸੋ ਭਾવੇਤਿ; ਨਤ੍ਥਿ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾવਨਾ।
੨੨੦. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਸ੍ਸ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ? ਭਾવਨਾਯ ਕਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਪਟਿવੇਧਕਾਲੇ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ? ਪਟਿવੇਧਾਯ ਕਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ? ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧੋ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਸ੍ਸ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ? ਭਾવਨਾਯ ਕਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ , ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਪਟਿવੇਧਕਾਲੇ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ? ਪਟਿવੇਧਾਯ ਕਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ? ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧੋ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ વੇਦਬਹੁਲਸ੍ਸ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ? ਭਾવਨਾਯ ਕਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਪਟਿવੇਧਕਾਲੇ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ? ਪਟਿવੇਧਾਯ ਕਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ? ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧੋ?
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ। ਭਾવਨਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ , ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿવੇਧਕਾਲੇ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ। ਪਟਿવੇਧਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧੋ। ਏવਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋਪਿ ਭਾવੇਤਿ, ਭਾવੇਨ੍ਤੋਪਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ। ਭਾવਨਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿવੇਧਕਾਲੇ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ। ਪਟਿવੇਧਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧੋ। ਏવਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋਪਿ ਭਾવੇਤਿ, ਭਾવੇਨ੍ਤੋਪਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ વੇਦਬਹੁਲਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ। ਭਾવਨਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿવੇਧਕਾਲੇਪਿ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ। ਪਟਿવੇਧਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧੋ। ਏવਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋਪਿ ਭਾવੇਤਿ, ਭਾવੇਨ੍ਤੋਪਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ।
੨੨੧. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਹੋਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ ਕਾਯਸਕ੍ਖਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਅਭਿ॰ ਪੁ॰ ਪ॰ ੯੫ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ?
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ ਹੋਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ।
ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ વਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ – ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ। ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋਤਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੀਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰) – ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ। ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤੋਤਿ – ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ। ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ વਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ। ਝਾਨਫਸ੍ਸਂ ਪਠਮਂ ਫੁਸਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੀਤਿ – ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ। ‘‘ਦੁਕ੍ਖਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸੁਖੋ ਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਂ વਿਦਿਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਫਸ੍ਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਾਤਿ – ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ। ਯੋ ਚਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਯੋ ਚ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਯੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਿਯਾ ਇਮੇ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਾਪਿ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਪਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਿਯਾਤਿ। ਕਥਞ੍ਚ ਸਿਯਾ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਇਮੇ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਾ।
ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ ਹੋਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ ਹੋਤਿ। ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਇਮੇ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ।
ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਇਮੇ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ।
ਯੋ ਚਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਯੋ ਚ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਯੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਏવਂ ਸਿਯਾ ਇਮੇ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਾਪਿ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਪਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ। ਯੋ ਚਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਯੋ ਚ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਯੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਿਯਾ ਇਮੇ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ…ਪੇ॰… ਅਞ੍ਞੋਯੇવ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਅਞ੍ਞੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਿਯਾਤਿ। ਕਥਞ੍ਚ ਸਿਯਾ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ ਹੋਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਯੋ ਚਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਯੋ ਚ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਯੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਏવਂ ਸਿਯਾ ਇਮੇ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਾਪਿ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਪਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ। ਅਞ੍ਞੋਯੇવ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਅਞ੍ਞੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ; ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰੀ’’। ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ। ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤਿ , ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰਿਨੋ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ; ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ’’। ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ । ਯੇਹਿ ਕੇਚਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਾ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ…ਪੇ॰… ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ… ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ… ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ; ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ’’। ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ। ਯੇਹਿ ਕੇਚਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਾ।
ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ; ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ’’। ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ , ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ। ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ।
ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ…ਪੇ॰… ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ; ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ’’। ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ। ਯੇਹਿ ਕੇਚਿ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ।
ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ; ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੀ’’। ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾવਨਾ ਹੋਤਿ। ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰਿਨੋ।
ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ; ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’। ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ। ਯੇਹਿ ਕੇਚਿ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ।
ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ…ਪੇ॰… ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ; ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’। ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾવਿਤਾਨਿ। ਯੇਹਿ ਕੇਚਿ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ।
੨੨੨. ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਭਾવਿਤਾ વਾ ਭਾવੇਨ੍ਤਿ વਾ ਭਾવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਅਧਿਗਤਾ વਾ ਅਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ વਾ ਅਧਿਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਪਤ੍ਤਾ વਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ વਾ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤਿ વਾ ਪਟਿਲਭਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਪਟਿવਿਦ੍ਧਾ વਾ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ વਾ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ વਾ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤਿ વਾ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਫਸ੍ਸਿਤਾ વਾ ਫਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ ਫਸ੍ਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, વਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ વਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ વਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, વੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤਾ વਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ।
ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਂ…ਪੇ॰… ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਂ… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ… ਧਮ੍ਮવવਤ੍ਥਾਨਂ… ਞਾਣਂ… ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ… ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ… ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ… ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ… વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ … ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ… ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ … ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… વਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… વਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮવਿਪਸ੍ਸਨਂ… ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ… ਆਦੀਨવਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… વਿવਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ… ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ… ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ…।
ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ… ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ… ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇ… ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ… ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ… ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ… ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ… ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਅਟ੍ਠ વਿਮੋਕ੍ਖੇ ਭਾવਿਤਾ વਾ ਭਾવੇਨ੍ਤਿ વਾ ਭਾવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਅਧਿਗਤਾ વਾ ਅਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ વਾ ਅਧਿਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਪਤ੍ਤਾ વਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ વਾ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤਿ વਾ ਪਟਿਲਭਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਪਟਿવਿਦ੍ਧਾ વਾ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ વਾ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ વਾ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤਿ વਾ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਫਸ੍ਸਿਤਾ વਾ ਫਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ ਫਸ੍ਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, વਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ વਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ વਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, વੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤਾ વਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ।
ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਪਤ੍ਤਾ વਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ।
ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਜ੍ਜਾ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਾ વਾ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ વਾ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ।
ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਿਕ੍ਖਿਤਾ વਾ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ વਾ ਸਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ વਾ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤਿ વਾ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਫਸ੍ਸਿਤਾ વਾ ਫਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ ਫਸ੍ਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, વਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ વਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ વਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, વੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤਾ વਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ।
ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਨ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ।
ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਹੋਤਿ? ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ? ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਹੋਤਿ। ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ, ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ ਪਹਾਨਪ੍ਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ, ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ, ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ ਭਾવਨਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਹੋਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ।
ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਹੋਤਿ? ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ ? ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਹੋਤਿ, ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ, ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ ਪਹਾਨਪ੍ਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ, ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ, ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ ਭਾવਨਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਟਿવੇਧੋ ਚ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿવੇਧੋ ਚ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ, ਪਹਾਨਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਚ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਨਂ, ਭਾવਨਾਪਟਿવੇਧੋ ਚ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ, ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿવੇਧੋ ਚ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ। ਇਮੇਹਿ ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਹੋਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ।
ਦੁਤਿਯਭਾਣવਾਰੋ।
੨੨੩. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਥਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਥਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਥਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਖਯਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਭਯਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਿਂ ਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਿਂ ਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਿਂ ਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ વੇਦਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲੋ ਕਤਮਂ વਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਟਿਲਭਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲੋ ਕਤਮਂ વਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਟਿਲਭਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ વੇਦਬਹੁਲੋ ਕਤਮਂ વਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਟਿਲਭਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ વਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਟਿਲਭਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਂ વਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਟਿਲਭਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ વੇਦਬਹੁਲੋ ਸੁਞ੍ਞਤਂ વਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਟਿਲਭਤਿ।
੨੨੪. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਸ੍ਸ ਕਤਮੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਕਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਕੋ ਭਾવੇਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਸ੍ਸ ਕਤਮੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਕਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਕੋ ਭਾવੇਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ વੇਦਬਹੁਲਸ੍ਸ ਕਤਮੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਕਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ , ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਕੋ ਭਾવੇਤਿ?
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਸ੍ਸ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ। ਭਾવਨਾਯ ਦ੍વੇ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਯੋ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸੋ ਭਾવੇਤਿ; ਨਤ੍ਥਿ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖਭਾવਨਾ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ। ਭਾવਨਾਯ ਦ੍વੇ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਯੋ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸੋ ਭਾવੇਤਿ; ਨਤ੍ਥਿ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖਭਾવਨਾ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ વੇਦਬਹੁਲਸ੍ਸ ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ। ਭਾવਨਾਯ ਦ੍વੇ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ। ਯੋ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸੋ ਭਾવੇਤਿ; ਨਤ੍ਥਿ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਿਮੋਕ੍ਖਭਾવਨਾ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਸ੍ਸ ਕਤਮੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਕਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿવੇਧਕਾਲੇ ਕਤਮੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਟਿવੇਧਾਯ ਕਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧੋ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਸ੍ਸ ਕਤਮੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਕਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿવੇਧਕਾਲੇ ਕਤਮੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਟਿવੇਧਾਯ ਕਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧੋ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ વੇਦਬਹੁਲਸ੍ਸ ਕਤਮੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਕਤਿ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿવੇਧਕਾਲੇ ਕਤਮੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਟਿવੇਧਾਯ ਕਤਿવਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ , ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧੋ?
੨੨੫. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਸ੍ਸ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਦ੍વੇ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿવੇਧਕਾਲੇਪਿ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਟਿવੇਧਾਯ ਦ੍વੇ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧੋ, ਏવਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋਪਿ ਭਾવੇਤਿ, ਭਾવੇਨ੍ਤੋਪਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਦ੍વੇ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿવੇਧਕਾਲੇਪਿ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਟਿવੇਧਾਯ ਦ੍વੇ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧੋ, ਏવਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋਪਿ ਭਾવੇਤਿ, ਭਾવੇਨ੍ਤੋਪਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ વੇਦਬਹੁਲਸ੍ਸ ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਭਾવਨਾਯ ਦ੍વੇ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿવੇਧਕਾਲੇਪਿ ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਟਿવੇਧਾਯ ਦ੍વੇ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਤਦਨ੍વਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾવਨਾ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧੋ, ਏવਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋਪਿ ਭਾવੇਤਿ, ਭਾવੇਨ੍ਤੋਪਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ।
੨੨੬. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਤਮੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ? ਕਤਮવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਤਮੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ? ਕਤਮવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ ਹੋਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਤਮੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ? ਕਤਮવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ?
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ ਹੋਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਸੁਞ੍ਞਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ।
ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ વਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ – ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ। ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋਤਿ – ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ। ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤੋਤਿ – ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ। ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ વਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ। ਝਾਨਫਸ੍ਸਂ ਪਠਮਂ ਫੁਸਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੀਤਿ – ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ। ‘‘ਦੁਕ੍ਖਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸੁਖੋ ਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ વਿਞ੍ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਂ વਿਦਿਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਫਸ੍ਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਾਤਿ – ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ…ਪੇ॰… ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਭਾવਿਤਾ વਾ ਭਾવੇਨ੍ਤਿ વਾ ਭਾવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਾ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਸੁਞ੍ਞਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ।
ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਂ… ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਂ… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ… ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਨ੍ਤਿ, ਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਮਗ੍ਗਂ ਭਾવੇਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਸੁਞ੍ਞਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ।
ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਹੋਤਿ? ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ? ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਹੋਤਿ। ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ, ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ ਪਹਾਨਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ ਭਾવਨਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਹੋਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਸੁਞ੍ਞਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ।
ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਹੋਤਿ? ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ? ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਹੋਤਿ। ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿવੇਧਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਤਿ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿવੇਧੋ ਚ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ। ਇਮੇਹਿ ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿવੇਧੋ ਹੋਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਨવਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਸੁਞ੍ਞਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ।
੨੨੭. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ? ਕਥਂ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤਿ? ਕਥਂ ਤਦਨ੍વਯੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸੁਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਕਤ੍ਥ ਕਙ੍ਖਾ ਪਹੀਯਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ? ਕਥਂ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤਿ? ਕਥਂ ਤਦਨ੍વਯੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਸੁਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਕਤ੍ਥ ਕਙ੍ਖਾ ਪਹੀਯਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ? ਕਥਂ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤਿ? ਕਥਂ ਤਦਨ੍વਯੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਸੁਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਕਤ੍ਥ ਕਙ੍ਖਾ ਪਹੀਯਤਿ?
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਂ। ਏવਂ ਤਦਨ੍વਯੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸੁਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਕਙ੍ਖਾ ਪਹੀਯਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪવਤ੍ਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਂ। ਏવਂ ਤਦਨ੍વਯੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਸੁਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਕਙ੍ਖਾ ਪਹੀਯਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪવਤ੍ਤਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਂ। ਏવਂ ਤਦਨ੍વਯੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਸੁਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਕਙ੍ਖਾ ਪਹੀਯਤਿ।
ਯਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਯਞ੍ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਂ ਯਾ ਚ ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਨਤ੍ਥਾ ਚੇવ ਨਾਨਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਚ, ਉਦਾਹੁ ਏਕਤ੍ਥਾ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨਨ੍ਤਿ? ਯਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ ਯਞ੍ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਂ ਯਾ ਚ ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਤ੍ਥਾ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨਂ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਿਂ ਭਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਿਂ ਭਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਿਂ ਭਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਭਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ । ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪવਤ੍ਤਂ ਭਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪવਤ੍ਤਞ੍ਚ ਭਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ।
ਯਾ ਚ ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਯਞ੍ਚ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ ਯਾ ਚ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਨਤ੍ਥਾ ਚੇવ ਨਾਨਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਚ, ਉਦਾਹੁ ਏਕਤ੍ਥਾ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨਨ੍ਤਿ? ਯਾ ਚ ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਯਞ੍ਚ ਆਦੀਨવੇ ਞਾਣਂ ਯਾ ਚ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਤ੍ਥਾ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨਂ।
ਯਾ ਚ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਾ ਚ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਨਤ੍ਥਾ ਚੇવ ਨਾਨਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਚ, ਉਦਾਹੁ ਏਕਤ੍ਥਾ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨਨ੍ਤਿ? ਯਾ ਚ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਾ ਚ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਤ੍ਥਾ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨਂ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਿਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਿਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਿਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪવਤ੍ਤਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪવਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ।
ਯਾ ਚ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਯਾ ਚ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਾ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਨਤ੍ਥਾ ਚੇવ ਨਾਨਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਚ, ਉਦਾਹੁ ਏਕਤ੍ਥਾ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨਨ੍ਤਿ? ਯਾ ਚ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਯਾ ਚ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਾ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਤ੍ਥਾ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨਂ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕੁਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਕਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕੁਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਕਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕੁਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਕਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪવਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਚ ਪવਤ੍ਤਾ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤੇ ਨਿਰੋਧੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਨਿਰੋਧਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ (ਸੀ॰) ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ।
ਯਾ ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾવੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਯੇ ਚ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਨਤ੍ਥਾ ਚੇવ ਨਾਨਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਚ, ਉਦਾਹੁ ਏਕਤ੍ਥਾ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨਨ੍ਤਿ? ਯਾ ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾવੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਯੇ ਚ ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਤ੍ਥਾ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨਂ।
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਤਮੇਨ વਿਮੋਕ੍ਖੇਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਤਮੇਨ વਿਮੋਕ੍ਖੇਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਤਮੇਨ વਿਮੋਕ੍ਖੇਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖੇਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਮੋਕ੍ਖੇਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤવਿਮੋਕ੍ਖੇਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਯਾ ਚ ਦੁਭਤੋવੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਯਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ , ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਨਤ੍ਥਾ ਚੇવ ਨਾਨਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਚ, ਉਦਾਹੁ ਏਕਤ੍ਥਾ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨਨ੍ਤਿ? ਯਾ ਚ ਦੁਭਤੋવੁਟ੍ਠਾਨવਿવਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਯਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਤ੍ਥਾ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨਂ।
੨੨੮. ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣੇ ਨਾਨਾਖਣੇ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰) ਹੋਨ੍ਤਿ? ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸਤ੍ਤਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਕਤਮੇਹਿ ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ, ਅਭਿਨੀਹਾਰਟ੍ਠੇਨ, ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੇਨ। ਕਥਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਕਥਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ। ਏવਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਕਥਂ ਅਭਿਨੀਹਾਰਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ। ਏવਂ ਅਭਿਨੀਹਾਰਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਕਥਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤવਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ વਸੇਨ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿ। ਏવਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਕਤਮੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ? ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠੇਨ, ਅਧਿਗਮਨਟ੍ਠੇਨ, ਪਟਿਲਾਭਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੇਨ, ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੇਨ, ਫਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ, ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੇਨ। ਕਥਂ ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਅਧਿਗਮਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿਲਾਭਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੇਨ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੇਨ ਫਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਯਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਨ ਪਣਿਦਹਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਯਤ੍ਥ ਨ ਪਣਿਦਹਤਿ, ਤੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਯੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋ, ਤੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਏવਂ ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਅਧਿਗਮਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿਲਾਭਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੇਨ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੇਨ ਫਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਯਤ੍ਥ ਨ ਪਣਿਦਹਤਿ, ਤੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਯੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋ, ਤੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਯੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਨ ਪਣਿਦਹਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਏવਂ ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਅਧਿਗਮਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿਲਾਭਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੇਨ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੇਨ ਫਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ।
ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਭਿਨਿવੇਸਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਯੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋ, ਤੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਯੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਨ ਪਣਿਦਹਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਯਤ੍ਥ ਨ ਪਣਿਦਹਤਿ, ਤੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਏવਂ ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਅਧਿਗਮਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿਲਾਭਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੇਨ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੇਨ ਫਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਯੋ વਿਮੋਕ੍ਖਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਹੋਨ੍ਤਿ।
੨੨੯. ਅਤ੍ਥਿ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਮੁਖਂ, ਅਤ੍ਥਿ વਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਂ, ਅਤ੍ਥਿ વਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਨੀਕਂ, ਅਤ੍ਥਿ વਿਮੋਕ੍ਖਾਨੁਲੋਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ, ਅਤ੍ਥਿ વਿਮੋਕ੍ਖਭਾવਨਾ, ਅਤ੍ਥਿ વਿਮੋਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ।
ਕਤਮੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਕਤਮੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਭਿਨਿવੇਸਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸੁਖਤੋ ਅਭਿਨਿવੇਸਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਅਭਿਨਿવੇਸਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਨ੍ਦਿਯਾ ਅਭਿਨਿવੇਸਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਰਾਗਤੋ ਅਭਿਨਿવੇਸਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਮੁਦਯਤੋ ਅਭਿਨਿવੇਸਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਆਦਾਨਤੋ ਅਭਿਨਿવੇਸਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਅਭਿਨਿવੇਸਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਪਣਿਧਿਯਾ ਅਭਿਨਿવੇਸਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਬ੍ਬਾਭਿਨਿવੇਸੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਭਿਨਿવੇਸਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਰੂਪੇ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਬ੍ਬਾਭਿਨਿવੇਸੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ… વਿਞ੍ਞਾਣੇ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਭਿਨਿવੇਸਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਬ੍ਬਾਭਿਨਿવੇਸੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਯਂ ਸੁਞ੍ਞਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸੁਖਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਨ੍ਦਿਯਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਰਾਗਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਮੁਦਯਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਆਦਾਨਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਪਣਿਧਿਯਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ …ਪੇ॰… ਰੂਪੇ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਰੂਪੇ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਪਣਿਧਿਯਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਰੂਪੇ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ… વਿਞ੍ਞਾਣੇ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਪਣਿਧਿਯਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਜਰਾਮਰਣੇ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਯਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਕਤਮੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ? ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸੁਖਤੋ ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਨ੍ਦਿਯਾ ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। વਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਰਾਗਤੋ ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਮੁਦਯਤੋ ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਆਦਾਨਤੋ ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਬ੍ਬਪਣਿਧੀਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਰੂਪੇ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਬ੍ਬਪਣਿਧੀਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਰੂਪੇ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। વੇਦਨਾਯ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ… વਿਞ੍ਞਾਣੇ… ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ…ਪੇ॰… ਜਰਾਮਰਣੇ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਬ੍ਬਪਣਿਧੀਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਜਰਾਮਰਣੇ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਭਿਨਿવੇਸਤੋ ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਯਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ વਿਮੋਕ੍ਖੋ। ਅਯਂ વਿਮੋਕ੍ਖੋ।
੨੩੦. ਕਤਮਂ ਮੁਖਂ? ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾ ਅਨવਜ੍ਜਾ ਕੁਸਲਾ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾਧਮ੍ਮਾ, ਇਦਂ ਮੁਖਂ।
ਕਤਮਂ વਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਂ? ਯਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਇਦਂ વਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਂ। વਿਮੋਕ੍ਖਞ੍ਚ ਮੁਖਞ੍ਚ વਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਂ, ਇਦਂ વਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਂ।
ਕਤਮਂ વਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਨੀਕਂ? ਤੀਣਿ ਅਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ વਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਨੀਕਾਨਿ, ਤੀਣਿ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਿ વਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਨੀਕਾਨਿ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ વਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਨੀਕਾ, ਇਦਂ વਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਨੀਕਂ।
ਕਤਮਂ વਿਮੋਕ੍ਖਾਨੁਲੋਮਂ? ਤੀਣਿ ਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ વਿਮੋਕ੍ਖਾਨੁਲੋਮਾਨਿ, ਤੀਣਿ ਸੁਚਰਿਤਾਨਿ વਿਮੋਕ੍ਖਾਨੁਲੋਮਾਨਿ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ વਿਮੋਕ੍ਖਾਨੁਲੋਮਾ, ਇਦਂ વਿਮੋਕ੍ਖਾਨੁਲੋਮਂ।
ਕਤਮੋ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ? ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ, ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ, ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ, ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ, વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ, ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੋ। ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ। ਚੇਤਯਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ। વਿਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ। ਞਾਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ। વੋਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ। ਤਥਟ੍ਠੇਨ વਿવਟ੍ਟਤੀਤਿ – ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੋ।
ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਤਤ੍ਥ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ, ਯਤ੍ਥ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ, ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ, ਯਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ ਤਤ੍ਥ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ, ਯਤ੍ਥ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ ਤਤ੍ਥ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ, ਯਤ੍ਥ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ। ਯਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ ਤਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੋ, ਯਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚવਿવਟ੍ਟੋ ਤਤ੍ਥ ਸਞ੍ਞਾવਿવਟ੍ਟੋ ਚੇਤੋવਿવਟ੍ਟੋ ਚਿਤ੍ਤવਿવਟ੍ਟੋ ਞਾਣવਿવਟ੍ਟੋ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ। ਅਯਂ વਿਮੋਕ੍ਖવਿવਟ੍ਟੋ।
ਕਤਮਾ વਿਮੋਕ੍ਖਭਾવਨਾ? ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਆਸੇવਨਾ ਭਾવਨਾ ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਂ, ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਆਸੇવਨਾ ਭਾવਨਾ ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਂ, ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਆਸੇવਨਾ ਭਾવਨਾ ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਆਸੇવਨਾ ਭਾવਨਾ ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਂ, ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਸੇવਨਾ ਭਾવਨਾ ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ…ਪੇ॰… ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਸੇવਨਾ ਭਾવਨਾ ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਂ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਸੇવਨਾ ਭਾવਨਾ ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਂ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਸੇવਨਾ ਭਾવਨਾ ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਂ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਸੇવਨਾ ਭਾવਨਾ ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਸੇવਨਾ ਭਾવਨਾ ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਂ, ਅਯਂ વਿਮੋਕ੍ਖਭਾવਨਾ।
ਕਤਮਾ વਿਮੋਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ? ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭੋ વਾ વਿਪਾਕੋ વਾ, ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭੋ વਾ વਿਪਾਕੋ વਾ, ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ… ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ… વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ… ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਲਾਭੋ વਾ વਿਪਾਕੋ વਾ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ, ਅਯਂ વਿਮੋਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੀਤਿ।
ਤਤਿਯਭਾਣવਾਰੋ।
વਿਮੋਕ੍ਖਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
੬. ਗਤਿਕਥਾ
੨੩੧. ਗਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਕਤਿਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ? ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਕਾਮਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਕਤਿਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ? ਰੂਪਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਕਤਿਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ? ਅਰੂਪਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਕਤਿਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ?
ਗਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ। ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਕਾਮਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ। ਰੂਪਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ। ਅਰੂਪਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ।
੨੩੨. ਗਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਕਤਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ? ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਜવਨਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਹੇਤੂ ਕੁਸਲਾ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਨਿਕਨ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਦ੍વੇ ਹੇਤੂ ਅਕੁਸਲਾ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ਅਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਹੇਤੂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਰੂਪਂ’’ ।
ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਭੂਤਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਜੀવਿਤਸਙ੍ਖਾਰਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ , વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਇਮੇ ਚੁਦ੍ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਅਰੂਪਿਨੋ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਹੇਤੂ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਨਾਮਞ੍ਚ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਇਮੇ ਚੁਦ੍ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਇਮੇ ਅਟ੍ਠવੀਸਤਿ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਗਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਇਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ।
ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਕਾਮਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਕਤਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ? ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਜવਨਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਹੇਤੂ ਕੁਸਲਾ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’। ਨਿਕਨ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਦ੍વੇ ਹੇਤੂ ਅਕੁਸਲਾ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਹੇਤੂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਰੂਪਂ’’।
ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਭੂਤਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਜੀવਿਤਸਙ੍ਖਾਰਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਇਮੇ ਚੁਦ੍ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਅਰੂਪਿਨੋ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਹੇਤੂ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਨਾਮਞ੍ਚ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਇਮੇ ਚੁਦ੍ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਇਮੇ ਅਟ੍ਠવੀਸਤਿ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਕਾਮਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਇਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ।
ਰੂਪਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਕਤਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ? ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਜવਨਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਹੇਤੂ ਕੁਸਲਾ…ਪੇ॰… ਰੂਪਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਇਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ।
ਅਰੂਪਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਕਤਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ? ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਜવਨਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਹੇਤੂ ਕੁਸਲਾ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’। ਨਿਕਨ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਦ੍વੇ ਹੇਤੂ ਅਕੁਸਲਾ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਹੇਤੂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਂ’’।
ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਅਰੂਪਿਨੋ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਹੇਤੂ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਨਾਮਞ੍ਚ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਇਮੇ ਚੁਦ੍ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਰੂਪਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਇਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ।
੨੩੩. ਗਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਕਤਿਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ? ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਕਾਮਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਕਤਿਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ?
ਗਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਛਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ। ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਕਾਮਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਛਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ ।
ਗਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਕਤਮੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ? ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਜવਨਕ੍ਖਣੇ ਦ੍વੇ ਹੇਤੂ ਕੁਸਲਾ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਨਿਕਨ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਦ੍વੇ ਹੇਤੂ ਅਕੁਸਲਾ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ਅਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਦ੍વੇ ਹੇਤੂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਰੂਪਂ’’।
ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਭੂਤਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਜੀવਿਤਸਙ੍ਖਾਰਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਇਮੇ ਚੁਦ੍ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਅਰੂਪਿਨੋ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਦ੍વੇ ਹੇਤੂ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਨਾਮਞ੍ਚ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਇਮੇ ਦ੍વਾਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ । ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਇਮੇ ਛਬ੍ਬੀਸਤਿ ਧਮ੍ਮਾ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਗਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਇਮੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ।
ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਕਾਮਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਕਤਮੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ? ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਜવਨਕ੍ਖਣੇ ਦ੍વੇ ਹੇਤੂ ਕੁਸਲਾ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ…ਪੇ॰… ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਕਾਮਾવਚਰਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਇਮੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
ਗਤਿਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
੭. ਕਮ੍ਮਕਥਾ
੨੩੪. ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਾਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ। [ਅਤੀਤਕਮ੍ਮਂ]
ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ। ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ। ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ । ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ। [ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਮ੍ਮਂ]
ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ। ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੋ। [ਅਨਾਗਤਕਮ੍ਮਂ]
੨੩੫. ਅਹੋਸਿ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਹੋਸਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਾਹੋਸਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ।
ਅਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ।
ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ।
ਅਹੋਸਿ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਹੋਸਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਾਹੋਸਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ।
ਅਤ੍ਥਿ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਤ੍ਥਿ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਤ੍ਥਿ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਤ੍ਥਿ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ।
ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ।
ਅਹੋਸਿ ਸਾવਜ੍ਜਂ ਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਅਹੋਸਿ ਅਨવਜ੍ਜਂ ਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਅਹੋਸਿ ਕਣ੍ਹਂ ਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਅਹੋਸਿ ਸੁਕ੍ਕਂ ਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਅਹੋਸਿ ਸੁਖੁਦ੍ਰਯਂ ਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਅਹੋਸਿ ਦੁਕ੍ਖੁਦ੍ਰਯਂ ਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਅਹੋਸਿ ਸੁਖવਿਪਾਕਂ ਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਅਹੋਸਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਹੋਸਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਾਹੋਸਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਹੋਸਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ।
ਅਤ੍ਥਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਤ੍ਥਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਤ੍ਥਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਅਤ੍ਥਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ।
ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ। ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋਤਿ।
ਕਮ੍ਮਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
੮. વਿਪਲ੍ਲਾਸਕਥਾ
੨੩੬. ਪੁਰਿਮਨਿਦਾਨਂ । ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ , ਭਿਕ੍ਖવੇ ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੪੯ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ, ਸਞ੍ਞਾવਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਚਿਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸਾ। ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਅਨਿਚ੍ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਚਿਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ। ਦੁਕ੍ਖੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਚਿਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ। ਅਨਤ੍ਤਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਸਞ੍ਞਾવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਚਿਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ। ਅਸੁਭੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁਭਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਚਿਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਞ੍ਞਾવਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਚਿਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸਾ।
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਸਞ੍ਞਾવਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਨਚਿਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਨਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸਾ। ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਅਨਿਚ੍ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਨਸਞ੍ਞਾવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨਚਿਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ। ਦੁਕ੍ਖੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਨਸਞ੍ਞਾવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨਚਿਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ। ਅਨਤ੍ਤਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਨਸਞ੍ਞਾવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨਚਿਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ। ਅਸੁਭੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਸੁਭਨ੍ਤਿ ਨਸਞ੍ਞਾવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨਚਿਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਨਸਞ੍ਞਾવਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਨਚਿਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਨਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸਾ’’ਤਿ।
‘‘ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਿਨੋ, ਦੁਕ੍ਖੇ ਚ ਸੁਖਸਞ੍ਞਿਨੋ।
ਅਨਤ੍ਤਨਿ ਚ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਿਨੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੪੯ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਸੁਭੇ ਸੁਭਸਞ੍ਞਿਨੋ।
ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਹਤਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ વਿਸਞ੍ਞਿਨੋ॥
‘‘ਤੇ ਯੋਗਯੁਤ੍ਤਾ ਮਾਰਸ੍ਸ, ਅਯੋਗਕ੍ਖੇਮਿਨੋ ਜਨਾ।
ਸਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਂਸਾਰਂ, ਜਾਤਿਮਰਣਗਾਮਿਨੋ॥
‘‘ਯਦਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਪਭਙ੍ਕਰਾ।
ਤੇ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਗਾਮਿਨਂ॥
‘‘ਤੇਸਂ ਸੁਤ੍વਾਨ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞਾ, ਸਚਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਲਦ੍ਧੁ ਪਚ੍ਚਲਦ੍ਧੁਂ (ਸ੍ਯਾ॰), ਪਚ੍ਚਲਦ੍ਧਾ ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੪੯ ਤੇ।
ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦਕ੍ਖੁਂ, ਦੁਕ੍ਖਮਦ੍ਦਕ੍ਖੁ ਦੁਕ੍ਖਤੋ॥
‘‘ਅਨਤ੍ਤਨਿ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ, ਅਸੁਭਂ ਅਸੁਭਤਦ੍ਦਸੁਂ।
ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮਾਦਾਨਾ, ਸਬ੍ਬਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪਚ੍ਚਗੁ’’ਨ੍ਤਿ॥
ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਹੀਨਾ, ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਤਿ। ਕੇਚਿ ਪਹੀਨਾ, ਕੇਚਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ? ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਚਿਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਪਹੀਨੋ। ਦੁਕ੍ਖੇ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਪਹੀਨੋ। ਅਨਤ੍ਤਨਿ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਸਞ੍ਞਾવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਚਿਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਪਹੀਨੋ। ਅਸੁਭੇ ਸੁਭਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਪਹੀਨੋ। ਦ੍વੀਸੁ વਤ੍ਥੂਸੁ ਛ વਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਪਹੀਨਾ । ਦ੍વੀਸੁ વਤ੍ਥੂਸੁ ਦ੍વੇ વਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਪਹੀਨਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ। ਚਤੂਸੁ વਤ੍ਥੂਸੁ ਅਟ੍ਠ વਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਪਹੀਨਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਤਿ।
વਿਪਲ੍ਲਾਸਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
੯. ਮਗ੍ਗਕਥਾ
੨੩੭. ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਹਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਪਟਿવੇਧਾਦਿવਿਸੋਧਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, વਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿવੇਧਾਯ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਪਟਿવੇਧਾਯ (ਸ੍ਯਾ॰) ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ।
ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਪਟਿવੇਧਾਦਿવਿਸੋਧਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, વਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿવੇਧਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ।
ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ ਮਿਚ੍ਛਾવਾਚਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਪਟਿવੇਧਾਦਿવਿਸੋਧਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, વਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿવੇਧਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ।
ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ ਪਟਿવੇਧਾਦਿવਿਸੋਧਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, વਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿવੇਧਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ।
વੋਦਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀવਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ…ਪੇ॰… ਪਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ ਮਿਚ੍ਛਾવਾਯਾਮਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ…ਪੇ॰… ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿਯਾ ਪਹਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਪਟਿવੇਧਾਦਿવਿਸੋਧਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, વਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿવੇਧਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ।
ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਸ੍ਸ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਸ੍ਸ ਓਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਪਟਿવੇਧਾਦਿવਿਸੋਧਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, વਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿવੇਧਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ।
ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਅਨੁਸਹਗਤਸ੍ਸ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਸ੍ਸ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਸ੍ਸ, ਅਨੁਸਹਗਤਸ੍ਸ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਪਟਿવੇਧਾਦਿવਿਸੋਧਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੋਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ , વਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿવੇਧਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ।
ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਰੂਪਰਾਗਸ੍ਸ ਅਰੂਪਰਾਗਸ੍ਸ ਮਾਨਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ, ਮਾਨਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਭવਰਾਗਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਪਟਿવੇਧਾਦਿવਿਸੋਧਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, વੋਦਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, વਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿવੇਧਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ, ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ, ਹੇਤੁ ਚ, ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚ।
ਦਸ੍ਸਨਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ , ਪਰਿਗ੍ਗਹਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ, ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ, વੋਦਾਨਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ, ਪਗ੍ਗਹਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ। ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਗ੍ਗੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਪવਿਚਯਮਗ੍ਗੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਪਗ੍ਗਹਮਗ੍ਗੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਫਰਣਮਗ੍ਗੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਉਪਸਮਮਗ੍ਗੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਗ੍ਗੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਮਗ੍ਗੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ।
ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਗ੍ਗੋ ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ, ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਗ੍ਗੋ વੀਰਿਯਬਲਂ, ਪਮਾਦੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਗ੍ਗੋ ਸਤਿਬਲਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਗ੍ਗੋ ਸਮਾਧਿਬਲਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਗ੍ਗੋ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ। ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਗ੍ਗਹਮਗ੍ਗੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਗ੍ਗੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਗ੍ਗੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦਸ੍ਸਨਮਗ੍ਗੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ।
ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਬਲਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਹੇਤੁਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਪਦਹਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਤਥਟ੍ਠੇਨ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਮਗ੍ਗੋ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਥੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਯੁਗਨਦ੍ਧਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਮਗ੍ਗੋ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਮਗ੍ਗੋ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਮਗ੍ਗੋ, ਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੇਨ વਿਜ੍ਜਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੇਨ વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗੋ, ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਟ੍ਠੇਨ ਖਯੇ ਞਾਣਂ ਮਗ੍ਗੋ, ਛਨ੍ਦੋ ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ, ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ, ਫਸ੍ਸੋ ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ, વੇਦਨਾ ਸਮੋਸਰਣਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ, ਸਮਾਧਿ ਪਮੁਖਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ, ਸਤਿ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ, ਪਞ੍ਞਾ ਤਤੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ, વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਸਾਰਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ, ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋਤਿ।
ਮਗ੍ਗਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
੧੦. ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਕਥਾ
੨੩੮. ‘‘ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਮਿਦਂ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ। ਸਤ੍ਥਾ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੋ ਤਿਧਤ੍ਤਮਣ੍ਡੋ ਤਿવਿਧੋ ਮਣ੍ਡੋ (ਬਹੂਸੁ) ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਾ। ਸਤ੍ਥਰਿ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇ ਦੇਸਨਾਮਣ੍ਡੋ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਣ੍ਡੋ’’।
ਕਤਮੋ ਦੇਸਨਾਮਣ੍ਡੋ? ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨਾ ਦੇਸਨਾ ਪਞ੍ਞਾਪਨਾ ਪਟ੍ਠਪਨਾ વਿવਰਣਾ વਿਭਜਨਾ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਮ੍ਮਂ ਉਤ੍ਤਾਨਿਕਮ੍ਮਂ (ਕ॰), ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ…ਪੇ॰… ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਂ… ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਨਂ… ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ… ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਬਲਾਨਂ… ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ… ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਨਾ ਦੇਸਨਾ ਪਞ੍ਞਾਪਨਾ ਪਟ੍ਠਪਨਾ વਿવਰਣਾ વਿਭਜਨਾ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਮ੍ਮਂ – ਅਯਂ ਦੇਸਨਾਮਣ੍ਡੋ।
ਕਤਮੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ? ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਉਪਾਸਕਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯੋ ਦੇવਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਯੇ વਾ ਪਨਞ੍ਞੇਪਿ ਕੇਚਿ વਿਞ੍ਞਾਤਾਰੋ – ਅਯਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ।
ਕਤਮੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਣ੍ਡੋ? ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ, ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ, ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ, ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ – ਅਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਣ੍ਡੋ।
੨੩੯. ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਮਣ੍ਡੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਕਸਟੋ; ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਪਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਕਸਟੋ; ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਮਾਦੋ ਕਸਟੋ; ਪਮਾਦਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਣ੍ਡੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਕਸਟੋ; ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਦਸ੍ਸਨਮਣ੍ਡੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਅવਿਜ੍ਜਂ ਕਸਟੋ; ਅવਿਜ੍ਜਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ।
ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਕਸਟੋ; ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਦ੍ਧਾਬਲਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ વੀਰਿਯਬਲਂ, ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਕਸਟੋ; ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ વੀਰਿਯਬਲਸ੍ਸ ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਪਮਾਦੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ ਸਤਿਬਲਂ, ਪਮਾਦੋ ਕਸਟੋ; ਪਮਾਦਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਤਿਬਲਸ੍ਸ ਪਮਾਦੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ ਸਮਾਧਿਬਲਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਕਸਟੋ; ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਮਾਧਿਬਲਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾ ਕਸਟੋ; ਅવਿਜ੍ਜਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਾਬਲਸ੍ਸ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ।
ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਪਮਾਦੋ ਕਸਟੋ; ਪਮਾਦਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਪવਿਚਯਮਣ੍ਡੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾ ਕਸਟੋ; ਅવਿਜ੍ਜਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪવਿਚਯਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਪਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਕਸਟੋ; ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਫਰਣਮਣ੍ਡੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਕਸਟੋ; ਪਰਿਲ਼ਾਹਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਫਰਣਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਸਮਮਣ੍ਡੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ , ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਕਸਟੋ; ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਸਮਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਣ੍ਡੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਕਸਟੋ; ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਮਣ੍ਡੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਕਸਟੋ; ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ।
ਦਸ੍ਸਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਕਸਟੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਕਸਟੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਪਰਿਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ, ਮਿਚ੍ਛਾવਾਚਾ ਕਸਟੋ; ਮਿਚ੍ਛਾવਾਚਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾਯ ਪਰਿਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਕਸਟੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। વੋਦਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀવੋ ਕਸਟੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀવਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવਸ੍ਸ વੋਦਾਨਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਪਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ, ਮਿਚ੍ਛਾવਾਯਾਮੋ ਕਸਟੋ; ਮਿਚ੍ਛਾવਾਯਾਮਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿ ਕਸਟੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਯਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿ ਕਸਟੋ; ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿਂ ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਣ੍ਡਂ ਪਿવਤੀਤਿ – ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ।
੨੪੦. ਅਤ੍ਥਿ ਮਣ੍ਡੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਪੇਯ੍ਯਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਕਸਟੋ। ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਮਣ੍ਡੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਪਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਮਾਦੋ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਣ੍ਡੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਦਸ੍ਸਨਮਣ੍ਡੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ।
ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ વੀਰਿਯਬਲਂ, ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਪਮਾਦੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ ਸਤਿਬਲਂ, ਪਮਾਦੋ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ ਸਮਾਧਿਬਲਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ।
ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਪਮਾਦੋ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਪવਿਚਯਮਣ੍ਡੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਅવਿਜ੍ਜਾ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਪਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਫਰਣਮਣ੍ਡੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਸਮਮਣ੍ਡੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਣ੍ਡੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਮਣ੍ਡੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਅਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ।
ਦਸ੍ਸਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਪਰਿਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ, ਮਿਚ੍ਛਾવਾਚਾ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। વੋਦਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀવੋ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਪਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ, ਮਿਚ੍ਛਾવਾਯਾਮੋ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿ ਕਸਟੋ; ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ – ਇਦਂ ਪੇਯ੍ਯਂ।
ਦਸ੍ਸਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ… ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ… ਪਰਿਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾ… ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ… વੋਦਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀવੋ… ਪਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ… ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਣ੍ਡੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ।
ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ… ਪવਿਚਯਮਣ੍ਡੋ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ… ਪਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ… ਫਰਣਮਣ੍ਡੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ… ਉਪਸਮਮਣ੍ਡੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਣ੍ਡੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ… ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਮਣ੍ਡੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ।
ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ… ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ વੀਰਿਯਬਲਂ… ਪਮਾਦੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ ਸਤਿਬਲਂ… ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ ਸਮਾਧਿਬਲਂ… ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਮਣ੍ਡੋ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ।
ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਮਣ੍ਡੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ… ਪਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ… ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਣ੍ਡੋ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ… ਅવਿਕ੍ਖੇਪਮਣ੍ਡੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ… ਦਸ੍ਸਨਮਣ੍ਡੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ।
ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਮਣ੍ਡੋ, ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਬਲਾ ਮਣ੍ਡੋ, ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਮਣ੍ਡੋ, ਹੇਤੁਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ ਮਣ੍ਡੋ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਮਣ੍ਡੋ, ਪਦਹਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ ਮਣ੍ਡੋ, ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਮਣ੍ਡੋ, ਤਥਟ੍ਠੇਨ ਸਚ੍ਚਾ ਮਣ੍ਡੋ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਸਮਥੋ ਮਣ੍ਡੋ, ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਮਣ੍ਡੋ, ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਮਣ੍ਡੋ, ਅਨਤਿવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਯੁਗਨਦ੍ਧਾ ਮਣ੍ਡੋ, ਸਂવਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਮਣ੍ਡੋ, ਅવਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਮਣ੍ਡੋ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਮਣ੍ਡੋ, ਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ વਿਮੋਕ੍ਖੋ ਮਣ੍ਡੋ, ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੇਨ વਿਜ੍ਜਾ ਮਣ੍ਡੋ, ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੇਨ વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਮਣ੍ਡੋ, ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਟ੍ਠੇਨ ਖਯੇ ਞਾਣਂ ਮਣ੍ਡੋ, ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਂ ਮਣ੍ਡੋ, ਛਨ੍ਦੋ ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਮਣ੍ਡੋ, ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਮਣ੍ਡੋ, ਫਸ੍ਸੋ ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਮਣ੍ਡੋ, વੇਦਨਾ ਸਮੋਸਰਣਟ੍ਠੇਨ ਮਣ੍ਡੋ, ਸਮਾਧਿ ਪਮੁਖਟ੍ਠੇਨ ਮਣ੍ਡੋ, ਸਤਿ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਮਣ੍ਡੋ, ਪਞ੍ਞਾ ਤਤੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠੇਨ ਮਣ੍ਡੋ, વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਸਾਰਟ੍ਠੇਨ ਮਣ੍ਡੋ, ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਟ੍ਠੇਨ ਮਣ੍ਡੋਤਿ।
ਚਤੁਤ੍ਥਭਾਣવਾਰੋ।
ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
ਮਹਾવਗ੍ਗੋ ਪਠਮੋ।
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
ਞਾਣਦਿਟ੍ਠੀ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਾ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਮੋਕ੍ਖਪਞ੍ਚਮਾ।
ਗਤਿਕਮ੍ਮવਿਪਲ੍ਲਾਸਾ, ਮਗ੍ਗੋ ਮਣ੍ਡੇਨ ਤੇ ਦਸਾਤਿ॥
ਏਸ ਨਿਕਾਯਧਰੇਹਿ ਠਪਿਤੋ, ਅਸਮੋ ਅਸ੍ਸਮੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਪਠਮੋ ਪવਰੋ
વਰવਗ੍ਗੋਤਿ વਰਮਗ੍ਗੋਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰)।