॥ ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ॥
ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੇ
ਪੇਟਕੋਪਦੇਸਪਾਲ਼ਿ
੧. ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਪ੍ਪਕਾਸਨਪਠਮਭੂਮਿ
ਨਮੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਰਮਤ੍ਥਦਸ੍ਸੀਨਂ
ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ।
੧. ਦੁવੇ
੨. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ?
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਨਾਮ ਯੋ ਯਥਾਦੇਸਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਨਭਿਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ।
ਤਂਆਕਾਰੋ ਯੋਨਿਸੋ ਦ੍વਾਰੋ વਿਧਿ ਉਪਾਯੋ। ਯਥਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸੁਕ੍ਖੇ ਕਟ੍ਠੇ વਿਗਤਸ੍ਨੇਹੇ ਸੁਕ੍ਖਾਯ ਉਤ੍ਤਰਾਰਣਿਯਾ ਥਲੇ ਅਭਿਮਨ੍ਥਮਾਨਂ ਭਬ੍ਬੋ ਜੋਤਿਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ
ਯਥਾ
੩. ਤਤ੍ਥ ਪਰਤੋ ਘੋਸਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚਾਨੁਸਨ੍ਧਿਸ੍ਸ ਦੇਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਅવਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤਿ। ਨ ਚ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ વਿਜ੍ਜਤਿ। ਪਰਤੋ ਘੋਸਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚਾਨੁਸਨ੍ਧਿਸ੍ਸ ਦੇਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ વਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ। ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਚ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਠਾਨਮੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ। ਏਸ ਹੇਤੁ ਏਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਏਸੋ ਉਪਾਯੋ ਸਾવਕਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ। ਸੋਯਂ ਨ ਚ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥવਿਜਾਨਨਾਯ ਸਹ ਯੁਤ੍ਤੋ ਨਾਪਿ ਘੋਸਾਨੁਯੋਗੇਨ ਪਰਤੋ ਘੋਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਅવਿਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਂ ਅਲਮਰਿਯਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਤੁਕਾਮੇਨ ਸੁਤਮਯੇਨ ਅਤ੍ਥਾ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਾ। ਤਤ੍ਥ
ਤਤ੍ਥਾਯਂ
ਸੋਲ਼ਸਹਾਰਾ ਨੇਤ੍ਤੀ, ਪਞ੍ਚਨਯਾ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਰਿਯੇਟ੍ਠਿ।
ਅਟ੍ਠਾਰਸਮੂਲਪਦਾ, ਕਚ੍ਚਾਯਨਗੋਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ॥
੪. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਸੋਲ਼ਸਹਾਰਾ?
ਦੇਸਨਾ વਿਚਯੋ ਯੁਤ੍ਤਿ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਚਤੁਬ੍ਯੂਹੋ ਆવਟ੍ਟੋ વਿਭਤ੍ਤਿ ਪਰਿવਤ੍ਤਨੋ વੇવਚਨੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਓਤਰਣੋ ਸੋਧਨੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਸਮਾਰੋਪਨੋ – ਇਮੇ ਸੋਲ਼ਸ ਹਾਰਾ।
ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਦਾਨਗਾਥਾ
ਦੇਸਨਾ
ਚਤੁਬ੍ਯੂਹੋ ਚ ਆવਟ੍ਟੋ, વਿਭਤ੍ਤਿ ਪਰਿવਤ੍ਤਨੋ॥
વੇવਚਨੋ ਚ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਓਤਰਣੋ ਚ ਸੋਧਨੋ।
ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ, ਸਮਾਰੋਪਨੋ ਸੋਲ਼ਸੋ –
੫. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ ਨਯਾ?
ਨਨ੍ਦਿਯਾવਟ੍ਟੋ ਤਿਪੁਕ੍ਖਲੋ ਸੀਹવਿਕ੍ਕੀਲ਼ਿਤੋ ਦਿਸਾਲੋਚਨੋ ਅਙ੍ਕੁਸੋਤਿ।
ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਦਾਨਗਾਥਾ
ਪਠਮੋ ਨਨ੍ਦਿਯਾવਟ੍ਟੋ, ਦੁਤਿਯੋ ਚ ਤਿਪੁਕ੍ਖਲੋ।
ਸੀਹવਿਕ੍ਕੀਲ਼ਿਤੋ ਨਾਮ, ਤਤਿਯੋ ਹੋਤਿ ਸੋ ਨਯੋ॥
ਦਿਸਾਲੋਚਨਮਾਹਂਸੁ, ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਨਯਲਞ੍ਜਕੋ।
ਪਞ੍ਚਮੋ ਅਙ੍ਕੁਸੋ ਨਾਮ
੬. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਮੂਲਪਦਾਨਿ?
ਅવਿਜ੍ਜਾ
ਕਤਮਾਨਿ ਨવ ਪਦਾਨਿ ਅਕੁਸਲਾਨਿ ਯਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਂ ਅਕੁਸਲਂ ਸਮੋਸਰਤਿ?
ਅવਿਜ੍ਜਾ ਯਾવ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ, ਇਮਾਨਿ ਨવ ਪਦਾਨਿ ਅਕੁਸਲਾਨਿ, ਯਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਂ ਅਕੁਸਲਂ ਸਮੋਸਰਤਿ।
ਕਤਮਾਨਿ ਨવ ਪਦਾਨਿ ਕੁਸਲਾਨਿ ਯਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਂ ਕੁਸਲਂ ਸਮੋਸਰਤਿ?
ਸਮਥੋ ਯਾવ ਅਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ, ਇਮਾਨਿ ਨવ ਪਦਾਨਿ ਕੁਸਲਾਨਿ ਯਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਂ ਕੁਸਲਂ ਸਮੋਸਰਤਿ। ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਮੂਲਪਦਾਨਿ।
ਤਤ੍ਥ ਇਮਾ ਉਦ੍ਦਾਨਗਾਥਾ
ਤਣ੍ਹਾ
ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ વਿਪਲ੍ਲਾਸਾ, ਕਿਲੇਸਭੂਮਿ ਨવ ਪਦਾਨਿ॥
ਯੇ ਚ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਸਮਥੋ, વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਕੁਸਲਮੂਲਂ।
ਏਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਕੁਸਲਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭੂਮਿ ਨવਪਦਾਨਿ॥
ਸਬ੍ਬਂ ਕੁਸਲਂ ਨવਹਿ ਪਦੇਹਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨવਹਿ ਚੇવ ਅਕੁਸਲਂ।
ਏਕਕੇ ਨવ ਮੂਲਪਦਾਨਿ, ਉਭਯਤੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਮੂਲਪਦਾਨਿ॥
ਇਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਨ੍ਨਂ ਮੂਲਪਦਾਨਂ ਯਾਨਿ ਨવ ਪਦਾਨਿ ਅਕੁਸਲਾਨਿ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ; ਯਾਨਿ ਨવ ਪਦਾਨਿ ਕੁਸਲਾਨਿ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ। ਇਤਿ ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਂ ਫਲਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਨਿਰੋਧਂ ਫਲਂ। ਇਮਾਨਿ
੭. ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਪਰਿਮਾਣਾਨਿ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ ਆਕਾਰਾਨਿ
ਯੋ ਹਿ ਕੋਚਿ ਸਮਣੋ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ વਾ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ ‘‘ਅਹਂ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਂ વਾਚਾવਤ੍ਥੁਕਮੇવਸ੍ਸ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਚ ਨ ਸਮ੍ਪਾਯਿਸ੍ਸਤਿ। ਏવਂ ਸਚ੍ਚਾਨਿ। ਯਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਭਗવਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਯਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਗવਤਾ ਭਾਸਿਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗੇਯ੍ਯਂ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ ਗਾਥਾ ਉਦਾਨਂ ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਂ ਜਾਤਕਂ ਅਬ੍ਭੁਤਧਮ੍ਮਂ વੇਦਲ੍ਲਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪવਤ੍ਤਿਤਂ। ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ? ਜਾਤਿ ਜਰਾ ਬ੍ਯਾਧਿ ਮਰਣਂ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਦੁਕ੍ਖਾ। ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਲਕ੍ਖਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਪਾਤੁਭਾવਲਕ੍ਖਣਾ
੮. ਤਤ੍ਥਿਮਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ।
‘‘ਯਮੇਕਰਤ੍ਤਿਂ
ਅਬ੍ਭੁਟ੍ਠਿਤੋવ ਸੋ ਯਾਤਿ, ਸ ਗਚ੍ਛਂ ਨ ਨਿવਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ॥
ਅਟ੍ਠਿਮਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਦਾਨੁਪਪਤ੍ਤਿਯੋ ਏਕੁਤ੍ਤਰਿਕੇ ਸੁਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ ਜਾਤਿ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਜਰਾ?
ਅਚਰਿਤ੍વਾ
ਜਿਣ੍ਣਕੋਞ੍ਚਾવ ਝਾਯਨ੍ਤਿ, ਖੀਣਮਚ੍ਛੇવ ਪਲ੍ਲਲੇ॥
ਪਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਦੇવੇਸੁ – ਅਯਂ ਜਰਾ।
ਤਤ੍ਥ
ਸਾਮਂ ਤੇਨ ਕੁਤੋ ਰਾਜ, ਤੁવਮ੍ਪਿ ਜਰਾਯਨ੍ਤਿ વੇਦੇਸਿ।
ਖਤ੍ਤਿਯ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਫਲੋ, ਲੋਕੋ ਨ ਹਿ ਕਮ੍ਮਂ ਪਨਯਤਿ॥
ਤਯੋ ਗਿਲਾਨਾ – ਅਯਂ ਬ੍ਯਾਧਿ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਮਰਣਂ?
ਯਥਾਪਿ
ਖੁਦ੍ਦਕਞ੍ਚ ਮਹਨ੍ਤਞ੍ਚ, ਯਂ ਪਕ੍ਕਂ ਯਞ੍ਚ ਆਮਕਂ।
ਸਬ੍ਬਂ ਭੇਦਨਪਰਿਯਨ੍ਤਂ, ਏવਂ ਮਚ੍ਚਾਨ ਜੀવਿਤਂ॥
ਮਮਾਯਿਤੇ ਪਸ੍ਸਥ ਫਨ੍ਦਮਾਨੇ
ਏਤਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍વਾ ਅਮਮੋ ਚਰੇਯ੍ਯ, ਭવੇਸੁ ਆਸਤ੍ਤਿਮਕੁਬ੍ਬਮਾਨੋ॥
ਉਦਕਪ੍ਪਨਸੁਤ੍ਤਂ – ਇਦਂ ਮਰਣਂ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸੋਕੋ?
ਇਧ
ਸੋ ਸੋਚਤਿ ਸੋ વਿਹਞ੍ਞਤਿ, ਦਿਸ੍વਾ ਕਮ੍ਮਕਿਲਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਨੋ
ਤੀਣਿ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਿ – ਅਯਂ ਸੋਕੋ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਪਰਿਦੇવੋ?
ਕਾਮੇਸੁ
ਦੁਕ੍ਖੂਪਨੀਤਾ
ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਪਤ੍ਤਿਯੋ – ਅਯਂ ਪਰਿਦੇવੋ।
ਤਤ੍ਥ
ਸਤਂ ਆਸਿ ਅਯੋਸਙ੍ਕੂ
ਜਲਿਤਾ ਜਾਤવੇਦਾવ, ਅਚ੍ਚਿਸਙ੍ਘਸਮਾਕੁਲਾ॥
ਮਹਾ વਤ ਸੋ ਪਰਿਲ਼ਾਹੋ
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ?
ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਹਿ ਪਰੇਤੋ
ਸੁਤ੍વਾ ਪਰੇਸਂ ਨਿਗ੍ਘੋਸਂ, ਮਙ੍ਕੁ ਹੋਤਿ ਤਥਾવਿਧੋ॥
ਦ੍વੇਮੇ ਤਪਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ – ਇਦਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਉਪਾਯਾਸੋ?
ਕਮ੍ਮਾਰਾਨਂ ਯਥਾ ਉਕ੍ਕਾ, ਅਨ੍ਤੋ ਡਯ੍ਹਤਿ ਨੋ ਬਹਿ।
ਏવਂ ਡਯ੍ਹਤਿ ਮੇ ਹਦਯਂ, ਸੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਮ੍ਬੁਜਂ॥
ਤਯੋ ਅਗ੍ਗੀ – ਅਯਂ ਉਪਾਯਾਸੋ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਪ੍ਪਿਯਸਮ੍ਪਯੋਗੋ?
ਅਯਸਾવ
ਏવਂ ਅਤਿਧੋਨਚਾਰਿਨਂ, ਸਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਨਯਨ੍ਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ॥
ਦ੍વੇਮੇ ਤਥਾਗਤਂ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਏਕੁਤ੍ਤਰਿਕੇ ਸੁਤ੍ਤਂ ਦੁਕੇਸੁ – ਅਯਂ ਅਪ੍ਪਿਯਸਮ੍ਪਯੋਗੋ।
ਤਤ੍ਥ
ਸੁਪਿਨੇਨ ਯਥਾਪਿ ਸਙ੍ਗਤਂ, ਪਟਿਬੁਦ੍ਧੋ ਪੁਰਿਸੋ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ।
ਏવਮ੍ਪਿ ਪਿਯਾਯਿਤਂ
ਤੇ ਦੇવਾ ਚવਨਧਮ੍ਮਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤੀਹਿ વਾਚਾਹਿ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤਿ। ਅਯਂ ਪਿਯવਿਪ੍ਪਯੋਗੋ।
ਯਮ੍ਪਿਚ੍ਛਂ
ਤਸ੍ਸ ਚੇ ਕਾਮਯਾਨਸ੍ਸ
ਤੇ ਕਾਮਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਸਲ੍ਲવਿਦ੍ਧੋવ ਰੁਪ੍ਪਤਿ॥
ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਦੁਕ੍ਖਾ।
ਚਕ੍ਖੁ ਸੋਤਞ੍ਚ ਘਾਨਞ੍ਚ, ਜਿવ੍ਹਾ ਕਾਯੋ ਤਤੋ ਮਨਂ।
ਏਤੇ ਲੋਕਾਮਿਸਾ ਘੋਰਾ, ਯਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ॥
ਪਞ੍ਚਿਮੇ ਭਿਕ੍ਖવੇ ਖਨ੍ਧਾ – ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਜਰਾ ਚ ਮਰਣਞ੍ਚ?
ਅਪ੍ਪਂ વਤ ਜੀવਿਤਂ ਇਦਂ, ਓਰਂ વਸ੍ਸਸਤਾਪਿ ਮੀਯਤੇ
ਅਥ વਾਪਿ ਅਕਿਚ੍ਛਂ ਜੀવਿਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਜਰਸਾਪਿ ਮੀਯਤੇ॥
ਸਂਯੁਤ੍ਤਕੇ ਪਸੇਨਦਿਸਂਯੁਤ੍ਤਕੇ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਯ੍ਯਿਕਾ ਮੇ ਕਾਲਙ੍ਕਤਾ – ਅਯਂ ਜਰਾ ਚ ਮਰਣਞ੍ਚ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਚੁਤਿ ਚ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਚ?
‘‘ਸਬ੍ਬੇ
ਯਥਾਕਮ੍ਮਂ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਕਮ੍ਮਫਲੂਪਗਾ’’ਤਿ
ਅਯਂ ਚੁਤਿ ਚ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਚ।
ਇਮੇਹਿ ਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਏਕਸਦਿਸੇਹਿ ਚ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਨવવਿਧਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਤਂ ਅਨੁਪવਿਟ੍ਠੇਹਿ
੯. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ?
ਕਾਮੇਸੁ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਮਸਙ੍ਗਸਤ੍ਤਾ
ਨ ਹਿ ਜਾਤੁ ਸਂਯੋਜਨਸਙ੍ਗਸਤ੍ਤਾ, ਓਘਂ ਤਰੇਯ੍ਯੁਂ વਿਪੁਲਂ ਮਹਨ੍ਤਂ॥
ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸવਾ ਸੁਤ੍ਤਂ – ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ।
ਤਤ੍ਥ
ਯਮ੍ਹਿ ਨ ਮਾਯਾ વਸਤੀ ਨ ਮਾਨੋ,
ਯੋ વੀਤਲੋਭੋ ਅਮਮੋ ਨਿਰਾਸੋ,
ਪਨੁਣ੍ਣਕੋਧੋ
ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੋ ਸਮਣੋ ਸ ਭਿਕ੍ਖੁ॥
ਦ੍વੇਮਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿਯੋ, ਰਾਗવਿਰਾਗਾ ਚ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ; ਅવਿਜ੍ਜਾવਿਰਾਗਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ – ਅਯਂ ਨਿਰੋਧੋ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਮਗ੍ਗੋ?
ਏਸੇવ ਮਗ੍ਗੋ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ, ਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ વਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ।
ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਮਾਰਸ੍ਸੇਤਂ ਪਮੋਹਨਂ॥
ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ – ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੋ।
ਤਤ੍ਥ
‘‘ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ
ਤੇਸਞ੍ਚ ਯੋ ਨਿਰੋਧੋ, ਏવਂવਾਦੀ ਮਹਾਸਮਣੋ’’ਤਿ॥
ਹੇਤੁਪ੍ਪਭવਾ
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁ?
ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸ੍ਸ ਨ ਪਮਾਣਮਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਹਿ વਾ ਨਤ੍ਥਿ ਯੇਨ ਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਯ੍ਯ।
ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਨਂ ਸਮੂਹਤਤ੍ਤਾ વਿਦੂ, ਸਿਤਾ વਾਦਸਤਸ੍ਸੁ
ਸਂਯੁਤ੍ਤਕੇ ਗੋਧਿਕਸਂਯੁਤ੍ਤਂ।
ਇਮਾਨਿ
ਤੇਸਂ
ਯਮੇਕਰਤ੍ਤਿਂ ਪਠਮਂ, ਅਟ੍ਠ ਦਾਨੂਪਪਤ੍ਤਿਯੋ।
ਪਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਖੀਣਮਚ੍ਛਂવ ਪਲ੍ਲਲਂ॥
ਸਾਮਂ
ਯਥਾਪਿ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸ੍ਸ, ਯਥਾ ਨਦਿਦਕਪ੍ਪਨਂ॥
ਇਧ ਸੋਚਤਿ ਪੇਚ੍ਚ ਸੋਚਤਿ, ਤੀਣਿ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਿ ਚ।
ਕਾਮੇਸੁ ਗਿਦ੍ਧਾ ਪਸੁਤਾ, ਯਾવ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਪਤ੍ਤਿਯੋ॥
ਸਤਂ ਆਸਿ
ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਹਿ ਪਰੇਤੋ ਸੋ, ਤਤ੍ਥ ਤਪਨਿਯੇਹਿ ਚ॥
ਕਮ੍ਮਾਰਾਨਂ ਯਥਾ ਉਕ੍ਕਾ, ਤਯੋ ਅਗ੍ਗੀ ਪਕਾਸਿਤਾ।
ਅਯਤੋ ਮਲਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਅਬ੍ਭਕ੍ਖਾਨਂ ਤਥਾਗਤੇ॥
ਤਿવਿਧਂ ਦੇવਾਨੁਸਾਸਨ੍ਤਿ, ਸੁਪਿਨੇਨ ਸਙ੍ਗਮੋ ਯਥਾ।
ਤਿਸ੍ਸੋ ਚੇવ ਮਾਰਧੀਤਾ, ਸਲ੍ਲવਿਦ੍ਧੋવ ਰੁਪ੍ਪਤਿ॥
ਚਕ੍ਖੁ ਸੋਤਞ੍ਚ ਘਾਨਞ੍ਚ, ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਕਾਸਿਤਾ।
ਅਪ੍ਪਂ વਤ ਜੀવਿਤਂ ਇਦਂ, ਅਯ੍ਯਿਕਾ ਮੇ ਮਹਲ੍ਲਿਕਾ॥
ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਮਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਚੁਤਿਚਯਂ।
ਕਾਮੇਸੁ ਸਤ੍ਤਾ ਪਸੁਤਾ, ਆਸવੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਚ॥
ਯਮ੍ਹਿ ਨ ਮਾਯਾ વਸਤਿ, ਦ੍વੇਮਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਯੋ।
ਏਸੇવ ਮਗ੍ਗੋ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਚ ਸੁਦੇਸਿਤਾ॥
ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸ੍ਸ
ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁਪ੍ਪਭવਾ, ਸਂਯੋਜਨਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ॥
ਇਮਾ ਦਸ ਤੇਸਂ ਉਦ੍ਦਾਨਗਾਥਾ।
੧੦. ਤਤ੍ਥਿਮਾਨਿ
ਅવਿਜ੍ਜਾਯ
વਿવਿਚ੍ਛਾ ਪਮਾਦਾ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤਿ।
ਜਪ੍ਪਾਭਿਲੇਪਨਂ
ਤਤ੍ਥ ਯਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਚ વਿવਿਚ੍ਛਾ ਚ, ਅਯਂ ਸਮੁਦਯੋ। ਯਂ ਮਹਬ੍ਭਯਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਸਚ੍ਚਾਨਿ – ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਸਮੁਦਯੋ ਚ। ‘‘ਸਂਯੋਜਨਂ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਚ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਸਂਯੁਤ੍ਤਕੇ ਚਿਤ੍ਤਸਂਯੁਤ੍ਤਕੇਸੁ ਬ੍ਯਾਕਰਣਂ। ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਸਂਯੋਜਨਂ, ਅਯਂ ਸਮੁਦਯੋ। ਯੇ ਸਂਯੋਜਨਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਸਚ੍ਚਾਨਿ – ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਸਮੁਦਯੋ ਚ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਨਿਰੋਧੋ ਚ?
ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭવਤਣ੍ਹਸ੍ਸ, ਨੇਤ੍ਤਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸ੍ਸ
વਿਕ੍ਖੀਣੋ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ॥
ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਯੋ ਭવਤਣ੍ਹਾਯ ਉਪਚ੍ਛੇਦੋ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ। વਿਕ੍ਖੀਣੋ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭવੋਤਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ। ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਸਚ੍ਚਾਨਿ – ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਨਿਰੋਧੋ ਚ। ਦ੍વੇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਮੁਤ੍ਤਿਯੋ; ਰਾਗવਿਰਾਗਾ ਚ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਅવਿਜ੍ਜਾવਿਰਾਗਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ। ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਨਿਰੋਧੋ। ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਸਚ੍ਚਾਨਿ – ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਨਿਰੋਧੋ ਚ।
ਤਤ੍ਥ
ਕੁਮ੍ਭੂਪਮਂ
ਯੋਧੇਥ ਮਾਰਂ ਪਞ੍ਞਾવੁਧੇਨ, ਜਿਤਞ੍ਚ ਰਕ੍ਖੇ ਅਨਿવੇਸਨੋ ਸਿਯਾ॥
ਤਤ੍ਥ
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਸਮੁਦਯੋ ਚ ਨਿਰੋਧੋ ਚ?
ਯੇ
ਪਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚਪ੍ਪਭવਨ੍ਤਿ ਏਤੇ, ਪਿਯੇ ਅਸਨ੍ਤੇ ਨ ਭવਨ੍ਤਿ ਏਤੇ॥
ਯੇ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਾ, ਯਂ ਚ ਅਨੇਕਰੂਪਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਯਂ ਪੇਮਤੋ ਭવਤਿ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਯਂ ਪੇਮਂ, ਅਯਂ ਸਮੁਦਯੋ। ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਰਾਗવਿਨਯੋ ਪਿਯਸ੍ਸ ਅਕਿਰਿਯਾ, ਅਯਂ ਨਿਰੋਧੋ। ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ। ਤਿਮ੍ਬਰੁਕੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ‘‘ਸਯਂਕਤਂ ਪਰਂਕਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਯਥੇਸਾ વੀਮਂਸਾ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਯਾ
੧੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਸਮੁਦਯੋ ਚ ਮਗ੍ਗੋ ਚ?
‘‘ਯੋ ਦੁਕ੍ਖਮਦ੍ਦਕ੍ਖਿ
ਕਾਮਾ ਹਿ ਲੋਕੇ ਸਙ੍ਗਾਤਿ ਞਤ੍વਾ, ਤੇਸਂ ਸਤੀਮਾ વਿਨਯਾਯ ਸਿਕ੍ਖੇ’’ਤਿ॥
ਯੋ
ਏਕਾਦਸਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰੇਸੁ ਗੋਪਾਲਕੋਪਮਸੁਤ੍ਤਂ।
ਤਤ੍ਥ ਯਾવ ਰੂਪਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾ ਯਞ੍ਚ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਯਥਾ વਣਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ ਯਞ੍ਚ ਤਿਤ੍ਥਂ ਯਥਾ ਚ ਲਭਤਿ ਧਮ੍ਮੂਪਸਞ੍ਹਿਤਂ ਉਲ਼ਾਰਂ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਚ ਅਤ੍ਤਭਾવਤੋ
ਤਤ੍ਥ
ਸਤਿ ਕਾਯਗਤਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ, ਛਸੁ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨੇਸੁ ਸਂવੁਤੋ
ਸਤਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮਾਹਿਤੋ, ਜਞ੍ਞਾ
ਤਤ੍ਥ ਯਾ ਚ ਕਾਯਗਤਾ ਸਤਿ ਯਞ੍ਚ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਯਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਞ੍ਚੇਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਯਾ ਚ ਕਾਯਗਤਾ ਸਤਿ ਯੋ ਚ ਸੀਲਸਂવਰੋ ਯੋ ਚ ਸਮਾਧਿ ਯਤ੍ਥ ਯਾ ਸਤਿ, ਅਯਂ ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ। ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੋ। ਏવਂવਿਹਾਰਿਨਾ ਞਾਤਬ੍ਬਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਅਯਂ ਨਿਰੋਧੋ, ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ। ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ ਸਮਥੋ ਚ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚ। ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਹਜਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਯੋ ਚ ਸਮਥੋ
ਤਤ੍ਥ
ਆਸਾ ਚ ਪੀਹਾ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਾ ਚ, ਅਨੇਕਧਾਤੂਸੁ ਸਰਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ।
ਅਞ੍ਞਾਣਮੂਲਪ੍ਪਭવਾ ਪਜਪ੍ਪਿਤਾ, ਸਬ੍ਬਾ ਮਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤਿਕਤਾ ਸਮੂਲਿਕਾ॥
ਅਞ੍ਞਾਣਮੂਲਪ੍ਪਭવਾਤਿ ਪੁਰਿਮਕੇਹਿ ਸਮੁਦਯੋ। ਸਬ੍ਬਾ ਮਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤਿਕਤਾ ਸਮੂਲਿਕਾਤਿ ਨਿਰੋਧੋ। ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਸਚ੍ਚਾਨਿ। ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਨੁਬੋਧਾ ਅਪ੍ਪਟਿવੇਧਾ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਸੀਲਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨੋ ਪਞ੍ਞਾਯ વਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ। ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਨੁਬੋਧਾ ਅਪ੍ਪਟਿવੇਧਾ, ਅਯਂ ਸਮੁਦਯੋ। ਪਟਿવੇਧੋ ਭવਨੇਤ੍ਤਿਯਾ, ਅਯਂ ਨਿਰੋਧੋ। ਅਯਂ ਸਮੁਦਯੋ ਚ ਨਿਰੋਧੋ ਚ।
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਮੁਦਯੋ ਚ ਮਗ੍ਗੋ ਚ?
ਯਾਨਿ
ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਨਿવਾਰਣਂ।
ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧੀਯਰੇ॥
ਯਾਨਿ
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਮੁਦਯੋ ਚ ਨਿਰੋਧੋ ਚ ਮਗ੍ਗੋ ਚ?
‘‘ਨਿਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸ ਚਲਿਤਂ, ਅਨਿਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸ ਚਲਿਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਚਲਿਤੇ ਅਸਤਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਸਤਿ ਨਤਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਨਤਿਯਾ ਅਸਤਿ
ਤਤ੍ਥ
੧੨. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਨਿਰੋਧੋ ਚ ਮਗ੍ਗੋ ਚ?
ਸਯਂ
વਿਭવਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਤਾવ ਖੀਣਪੁਨਬ੍ਭવੋ ਸ ਭਿਕ੍ਖੁ॥
ਯਂ ਸਚ੍ਚੇਨ, ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੋ। ਯਂ ਖੀਣਪੁਨਬ੍ਭવੋ, ਅਯਂ ਨਿਰੋਧੋ। ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਸਚ੍ਚਾਨਿ। ਪਞ੍ਚ વਿਮੁਤ੍ਤਾਯਤਨਾਨਿ ਸਤ੍ਥਾ વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ ਅਞ੍ਞਤਰੋ વਾ વਿਞ੍ਞੂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਤਿ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਾ। ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦਿਸ੍ਸ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ, ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ, ਯਾવ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ
ਇਮਾਨਿ ਸਾਧਾਰਣਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਇਮੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣੇਹਿ ਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਯਥਾਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇਹਿ ਪਟਿવੇਧਤੋ ਚ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਚ ਓਤਾਰੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ਅਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੇਨ। ਗਾਥਾਹਿ ਗਾਥਾ ਅਨੁਮਿਨਿਤਬ੍ਬਾ, ਬ੍ਯਾਕਰਣੇਹਿ ਬ੍ਯਾਕਰਣਂ। ਇਮੇ ਚ ਸਾਧਾਰਣਾ ਦਸ ਪਰਿવਡ੍ਢਕਾ ਏਕੋ ਚ ਚਤੁਕ੍ਕੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸਾਧਾਰਣੋ। ਅਯਞ੍ਚ ਪਕਿਣ੍ਣਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ। ਏਕਂ ਪਞ੍ਚ ਛ ਚ ਸવੇਕਦੇਸੋ ਸਬ੍ਬਂ। ਇਮੇ ਦ੍વੇ ਪਰਿવਜ੍ਜਨਾ ਪੁਰਿਮਕਾ ਚ ਦਸ। ਇਮੇ ਦ੍વਾਦਸ ਪਰਿવਡ੍ਢਕਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਬ੍ਯਾਕਰਣਂ વਾ ਗਾਥਾ વਿਯ। ਇਮੇਹਿ ਦ੍વਾਦਸਹਿ ਪਰਿવਡ੍ਢਕੇਹਿ ਨ ਓਤਰਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍વਾ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਾ।
ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪੋ। ਸਬ੍ਬਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਤ੍ਤਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸਮੋਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਕਤਰੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਿ? ਅਪ੍ਪਿਯਸਮ੍ਪਯੋਗੋ ਚ ਪਿਯવਿਪ੍ਪਯੋਗੋ ਚ, ਇਮੇਹਿ ਦ੍વੀਹਿ
ਤਤ੍ਥ ਤਿવਿਧੋ ਸਮੁਦਯੋ ਅਚਤੁਤ੍ਥੋ ਅਪਞ੍ਚਮੋ। ਕਤਮੋ ਤਿવਿਧੋ? ਤਣ੍ਹਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਕਮ੍ਮਂ। ਤਤ੍ਥ ਤਣ੍ਹਾ ਚ ਭવਸਮੁਦਯੋ ਕਮ੍ਮਂ। ਤਥਾ
ਤਥਾ વਿਪਲ੍ਲਾਸਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਭવਗਨ੍ਤਬ੍ਬਾ। ਸਾ ਸਤ੍ਤવਿਧਾ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਾ। ਏਕੋ વਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਤੀਣਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸੀਯਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ વਿਪਲ੍ਲਾਸવਤ੍ਥੂਨਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਏਕੋ વਿਪਲ੍ਲਾਸੋ? ਯੋ વਿਪਰੀਤਗ੍ਗਾਹੋ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨ, ਓਤਰਣਂ ਯਥਾ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਨਿਚ੍ਚ’’ਮਿਤਿ વਿਪਰੀਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਏવਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਪਲ੍ਲਾਸਾ। ਅਯਮੇਕੋ વਿਪਲ੍ਲਾਸੀਯਤਿ ਸਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ વਿਪਲ੍ਲਾਸવਤ੍ਥੂਨਿ
ਤਤ੍ਥਿਮਾ ਉਦ੍ਦਾਨਗਾਥਾ
ਅવਿਜ੍ਜਾਯ
ਸਾ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭવਤਣ੍ਹਾ, ਦ੍વੇਮਾ ਚੇવ વਿਮੁਤ੍ਤਿਯੋ॥
ਕੁਮ੍ਭੂਪਮਂ ਕਾਯਮਿਮਂ, ਯਂ ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਤਂ ਪਜਹ
ਯੇ ਕੇਚਿ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਾ, ਤਿਮ੍ਬਰੁਕੋ ਚ ਸਯਂਕਤਂ॥
ਦੁਕ੍ਖਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਯਞ੍ਚ ਗੋਪਾਲਕੋਪਮਂ।
ਸਤਿ ਕਾਯਗਤਾ ਮਾਹੁ, ਸਮਥੋ ਚ વਿਪਸ੍ਸਨਾ॥
ਆਸਾ ਪਿਹਾ ਚ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਾ ਚ, ਚਤੁਨ੍ਨਮਨਨੁਬੋਧਨਾ।
ਯਾਨਿ
ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸ ਚਲਿਤਂ, ਅਨੁਪਟ੍ਠਿਤਕਾਯਗਤਾਸਤਿ।
ਸਯਂ ਕਤੇਨ ਸਚ੍ਚੇਨ, વਿਮੁਤ੍ਤਾਯਤਨੇਹਿ ਚ॥
ਪੇਟਕੋਪਦੇਸੇ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨੇਨ ਭਾਸਿਤੇ ਪਠਮਭੂਮਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਪ੍ਪਕਾਸਨਾ ਨਾਤਂ ਜੀવਤਾ ਭਗવਤਾ ਮਾਦਿਸੇਨ ਸਮੁਦ੍ਦਨੇਨ ਤਥਾਗਤੇਨਾਤਿ।