ਅਧਿਕਰਣਭੇਦਂ
ਉਕ੍ਕੋਟਨਭੇਦਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ
੩੪੦. ਅਧਿਕਰਣਭੇਦੇ ਇਮੇ ਦਸ ਉਕ੍ਕੋਟਾਤਿ ਅਧਿਕਰਣਾਨਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਅਧਿਕਰਣਉਕ੍ਕੋਟੇਨ ਸਮਥਾਨਂ ਉਕ੍ਕੋਟਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘વਿવਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਸਮਥੇ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ વਿવਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਨ੍ਤੋ ਦ੍વੇ ਸਮਥੇ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਨਯਞ੍ਚ ਯੇਭੁਯ੍ਯਸਿਕਞ੍ਚ ਇਮੇ ਦ੍વੇ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤਿ, ਪਟਿਸੇਧੇਤਿ; ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਨੁવਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਨਯਂ, ਸਤਿવਿਨਯਂ, ਅਮੂਲ਼੍ਹવਿਨਯਂ, ਤਸ੍ਸਪਾਪਿਯਸਿਕਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮਥੇ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤਿ। ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਨ੍ਤੋ ਤਯੋਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਨਯਂ, ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਕਰਣਂ, ਤਿਣવਤ੍ਥਾਰਕਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਤਯੋ ਸਮਥੇ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤਿ। ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਨ੍ਤੋ ਏਕਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਨਯਂ ਇਮਂ ਏਕਂ ਸਮਥਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤਿ।
੩੪੧. ਕਤਿ ਉਕ੍ਕੋਟਾਤਿਆਦਿਪੁਚ੍ਛਾਨਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਪਨ ਦ੍વਾਦਸਸੁ ਉਕ੍ਕੋਟੇਸੁ ਅਕਤਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਤਾવ ਤਯੋ ਉਕ੍ਕੋਟਾ વਿਸੇਸਤੋ ਦੁਤਿਯੇ ਅਨੁવਾਦਾਧਿਕਰਣੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਅਨਿਹਤਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਤਯੋ ਪਠਮੇ વਿવਾਦਾਧਿਕਰਣੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਅવਿਨਿਚ੍ਛਿਤਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਤਯੋ ਤਤਿਯੇ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਅવੂਪਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਤਯੋ ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ; ਅਪਿਚ ਦ੍વਾਦਸਾਪਿ ਚ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕਰਣੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿਯੇવ।
ਤਤ੍ਥਜਾਤਕਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤੀਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ વਿਹਾਰੇ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋ, ਚੀવਰਂ ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਅਧਿਕਰਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਚ ਨਂ વਿਹਾਰੇ ਆવਾਸਿਕਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਲਂ ਆવੁਸੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍વਾ ਪਾਲ਼ਿਮੁਤ੍ਤਕવਿਨਿਚ੍ਛਯੇਨੇવ
ਤਤ੍ਥਜਾਤਕਂ વੂਪਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਚੇ ਪਨ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਨੇવਾਸਿਕਾ વੂਪਸਮੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਅਥਞ੍ਞੋ વਿਨਯਧਰੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਿਂ ਆવੁਸੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ
ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇਤਿ ਤੇ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ ‘‘ਨ ਮਯਂ ਏਤਸ੍ਸ વਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਤਿਟ੍ਠਾਮ, ਨਾਯਂ વਿਨਯੇ ਕੁਸਲੋ, ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ
ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ વੂਪਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨ ਹੇવ ਖੋ ਪਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ વਾ ਸਭਾਗਭਿਕ੍ਖੁਨਿਜ੍ਝਾਪਨੇਨ વਾ વੂਪਸਨ੍ਤਂ ਹੋਤਿ; ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਟਿਪਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਏਕੋ વਿਨਯਧਰੋ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਆવੁਸੋ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ ਗਾਮਂ, ਇਮਿਨਾ ਨਾਮ ਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਲਂ, ਆવੁਸੋ, ਕਿਂ ਤਤ੍ਥ ਗਤੇਨਾ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥੇવ ਧਮ੍ਮੇਨ વਿਨਯੇਨ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ વੂਪਸਮੇਤਿ, ਇਦਂ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ વੂਪਸਨ੍ਤਂ ਨਾਮ। ਏਤਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇવ।
ਤਤ੍ਥ ਗਤਨ੍ਤਿ ਸਚੇ ਪਨ ‘‘ਅਲਂ, ਆવੁਸੋ, ਕਿਂ ਤਤ੍ਥ ਗਤੇਨਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਮਾਨਾਪਿ ‘‘ਮਯਂ ਤਤ੍ਥੇવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਪਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ વਿਨਯਧਰਸ੍ਸ વਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯੇવ, ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਭਾਗਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ। ਸਭਾਗਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਲਂ, ਆવੁਸੋ, ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ ਨਾਮ ਗਰੁਕ’’ਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥੇવ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍વਾ વਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍વਾ ਸਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਇਦਮ੍ਪਿ વੂਪਸਨ੍ਤਮੇવ ਹੋਤਿ। ਏવਂ વੂਪਸਨ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਗਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤਿ ਯੋ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇવ।
ਤਤ੍ਥ ਗਤਂ વੂਪਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨ ਹੇવ ਖੋ ਪਨ ਸਭਾਗਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ વੂਪਸਨ੍ਤਂ ਹੋਤਿ; ਅਪਿਚ ਖੋ ਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍વਾ ਆਰੋਚਿਤਂ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ વਿਨਯਧਰਾ વੂਪਸਮੇਨ੍ਤਿ, ਇਦਂ ਤਤ੍ਥ ਗਤਂ વੂਪਸਨ੍ਤਂ ਨਾਮ। ਏਤਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇવ।
ਸਤਿવਿਨਯਨ੍ਤਿ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸਤਿવਿਨਯਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤਿ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇવ। ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੇ ਅਮੂਲ਼੍ਹવਿਨਯੇ ਪਾਪੁਸ੍ਸਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਾਯ ਤਸ੍ਸਪਾਪਿਯਸਿਕਾਯਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
ਤਿਣવਤ੍ਥਾਰਕਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤੀਤਿ ਸਙ੍ਘੇਨ ਤਿਣવਤ੍ਥਾਰਕਸਮਥੇਨ વੂਪਸਮਿਤੇ ਅਧਿਕਰਣੇ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਦੇਸਿਯਮਾਨਾ વੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿવੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ, ਏਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ਨ ਖਮਤੀ’’ਤਿ ਏવਂ વਦਨ੍ਤੋਪਿ ਤਿਣવਤ੍ਥਾਰਕਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤਿ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇવ।
ਛਨ੍ਦਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਧਿਕਰਣਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤੀਤਿ વਿਨਯਧਰੋ ਹੁਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਦੀਨਂ
ਤਦਹੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਏਕੋ ਸਾਮਣੇਰੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ, ਸੋ વਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਪਰਾਜਯਂ ਪਤ੍વਾ ਮਙ੍ਕੁਭੂਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਤਿ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਮਙ੍ਕੁਭੂਤਾਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਤੇ ਏવਂ વਦੇਤਿ ‘‘ਹੋਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਥ, ਅਹਂ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ વੂਪਸਮੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ
ਕਾਰਕੋਤਿ ਏਕਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਧਿਕਰਣਂ વਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍વਾ ਪਰਿવੇਣਗਤਂ ਪਰਾਜਿਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ વਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਿਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਏવਂ વਿਨਿਚ੍ਛਿਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ, ਨਨੁ ਏવਂ વਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਪਠਮਂਯੇવ ਏવਂ ਨ વਦਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਤਂ ਛਨ੍ਦਦਾਯਕੋਤਿ ਏਕੋ ਅਧਿਕਰਣવਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍વਾ ਸਭਾਗੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਰਾਜਯਂ ਪਤ੍વਾ ਆਗਤੇ ਮਙ੍ਕੁਭੂਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਸ੍વੇ ਦਾਨਿ ਅਹਂ વਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍વਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਸੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਹਿਯ੍ਯੋ ਅਧਿਕਰਣਂ ਦੁਬ੍ਬਿਨਿਚ੍ਛਿਤਂ, ਤਮਹਂ ਅਜ੍ਜ વਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਹਿਯ੍ਯੋ ਪਨ ਤ੍વਂ ਕਤ੍ਥ ਗਤੋ’’ਤਿ। ‘‘ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ। ਸੋ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਇਦਂ ਆવੁਸੋ ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਾਨਂ ਭਗવਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ‘ਛਨ੍ਦਦਾਯਕੋ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤਿ, ਉਕ੍ਕੋਟਨਕਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’ਨ੍ਤਿ, ਗਚ੍ਛ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਸੇਹੀ’’ਤਿ।
ਅਧਿਕਰਣਨਿਦਾਨਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ
੩੪੨. વਿવਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਕਿਂਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਿਂ ਨਿਦਾਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਂਨਿਦਾਨਂ। ਕੋ ਸਮੁਦਯੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਂਸਮੁਦਯਂ। ਕਾ ਜਾਤਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਂਜਾਤਿਕਂ। ਕੋ ਪਭવੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਂਪਭવਂ। ਕੋ ਸਮ੍ਭਾਰੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਂਸਮ੍ਭਾਰਂ। ਕਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ। ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਕਾਰਣવੇવਚਨਾਨਿਯੇવ।
વਿવਾਦਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਭੇਦਕਰવਤ੍ਥੁਸਙ੍ਖਾਤੋ વਿવਾਦੋ ਨਿਦਾਨਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ વਿવਾਦਨਿਦਾਨਂ। વਿવਾਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕવਿવਾਦવਸੇਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਨੁવਾਦੋ ਨਿਦਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨੁવਾਦਨਿਦਾਨਂ ਆਪਤ੍ਤਿਨਿਦਾਨਂ। ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏવਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਆਪਤ੍ਤਿવਸੇਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਿਚ੍ਚਯਂ ਨਿਦਾਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਚ੍ਚਯਨਿਦਾਨਂ; ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਂ ਕਾਰਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁવਤ੍ਤਿਕਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਯਾવਤਤਿਯਂ ਸਮਨੁਭਾਸਨਾਦੀਨਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਕਿਚ੍ਚਾਨਂ વਸੇਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਯਂ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਧਿਕਰਣਾਨਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਪਕ੍ਖੇ ਏਕਪਦਯੋਜਨਾ। ਏਤੇਨਾਨੁਸਾਰੇਨ ਸਬ੍ਬਪਦਾਨਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ।
ਦੁਤਿਯਪੁਚ੍ਛਾਯ ਹੇਤੁਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਨવਨ੍ਨਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂਨਂ વਸੇਨ ਹੇਤੁਨਿਦਾਨਾਦਿਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਤਤਿਯਪੁਚ੍ਛਾਯ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮਤ੍ਤਂ ਨਾਨਂ। ਹੇਤੁਯੇવ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ વੁਤ੍ਤੋ।
੩੪੩. ਮੂਲਪੁਚ੍ਛਾਯ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਦ੍વਾਦਸ ਮੂਲਾਨੀਤਿ ਕੋਧਉਪਨਾਹਯੁਗਲ਼ਕਾਦੀਨਿ ਛ વਿવਾਦਾਮੂਲਾਨਿ, ਲੋਭਦੋਸਮੋਹਾ ਤਯੋ, ਅਲੋਭਾਦੋਸਾਮੋਹਾ ਤਯੋਤਿ ਇਮਾਨਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਪ੍ਪવਤ੍ਤਾਨਿ ਦ੍વਾਦਸ ਮੂਲਾਨਿ। ਚੁਦ੍ਦਸ ਮੂਲਾਨੀਤਿ ਤਾਨੇવ ਦ੍વਾਦਸ ਛ ਮੂਲਾਨੀਤਿ ਕਾਯਾਦੀਨਿ ਛ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ।
ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਪੁਚ੍ਛਾਯ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਭੇਦਕਰવਤ੍ਥੂਨਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਤਞ੍ਹਿ ਏਤੇਸੁ ਅਟ੍ਠਾਰਸਸੁ ਭੇਦਕਰવਤ੍ਥੂਸੁ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਏਤੇਹਿ વਾ ਕਾਰਣਭੂਤੇਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਤੇਨਸ੍ਸੇਤਾਨਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ।
੩੪੪. વਿવਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿਆਦਿਭੇਦੇ ਏਕੇਨ ਅਧਿਕਰਣੇਨ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇਨਾਤਿ ਇਦਂ ਯੇਨ ਅਧਿਕਰਣੇਨ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨੇਤਾਨਿ ਏਕਂਸਤੋ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇਨੇવ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ। ਨ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ।
ਨ ਕਤਮੇਨ ਸਮਥੇਨਾਤਿ ਸਾવਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿ વਿਯ ਨ ਸਮ੍ਮਤਿ। ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਸਾ ਦੇਸੇਤੁਂ, ਨ ਤਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੁਂ।
੩੪੮. વਿવਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਹੋਤਿ ਅਨੁવਾਦਾਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿਆਦਿ ਨਯੋ ਉਤ੍ਤਾਨੋਯੇવ।
੩੪੯. ਤਤੋ ਯਤ੍ਥ ਸਤਿવਿਨਯੋਤਿਆਦਿਕਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਨਯਂ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਛ ਯਮਕਪੁਚ੍ਛਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਤਾਸਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਨੇવ ਅਤ੍ਥੋ ਪਕਾਸਿਤੋ।
੩੫੧. ਸਂਸਟ੍ਠਾਦਿਪੁਚ੍ਛਾਨਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਸਂਸਟ੍ਠਾਤਿ ਸਤਿવਿਨਯਕਮ੍ਮવਾਚਾਕ੍ਖਣਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਦ੍વਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਮਥਾਨਂ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਨਯੋਤਿ વਾ ਸਤਿવਿਨਯੋਤਿ વਾ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਸਟ੍ਠਾ, ਨੋ વਿਸਂਸਟ੍ਠਾ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਕਦਲਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਪਤ੍ਤવਟ੍ਟੀਨਂ વਿਯ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤੇਸਂ વਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍વਾ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ
ਸਤ੍ਤਸਮਥਨਿਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ
੩੫੨. ਕਿਂਨਿਦਾਨੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਨਿਦਾਨਂ ਨਿਦਾਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਦਾਨਨਿਦਾਨੋ। ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਸਮ੍ਮੁਖਤਾ, ਧਮ੍ਮਸਮ੍ਮੁਖਤਾ, વਿਨਯਸਮ੍ਮੁਖਤਾ, ਪੁਗ੍ਗਲਸਮ੍ਮੁਖਤਾਤਿ ਇਦਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਨਯਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਂ। ਸਤਿવੇਪੁਲ੍ਲਪਤ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸવੋ ਲਦ੍ਧੁਪવਾਦੋ ਸਤਿવਿਨਯਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਂ। ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਮੂਲ਼੍ਹવਿਨਯਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਂ। ਯੋ ਚ ਦੇਸੇਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਚ ਦੇਸੇਤਿ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾવੋ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਕਰਣਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਂ। ਭਣ੍ਡਨਜਾਤਾਨਂ ਅਧਿਕਰਣਂ વੂਪਸਮੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯਸਿਕਾਯ ਨਿਦਾਨਂ। ਪਾਪੁਸ੍ਸਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਸ੍ਸਪਾਪਿਯਸਿਕਾਯ ਨਿਦਾਨਂ। ਭਣ੍ਡਨਜਾਤਾਨਂ ਬਹੁ ਅਸ੍ਸਾਮਣਕਅਜ੍ਝਾਚਾਰੋ ਤਿਣવਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਂ। ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯવਾਰਾ વੁਤ੍ਤਨਯਾ ਏવ।
੩੫੩. ਮੂਲਪੁਚ੍ਛਾਯ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਪੁਚ੍ਛਾਯ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਾਤਿ ਞਤ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਕਰਣਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਾਯੇવ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਠਪੇਤਬ੍ਬਕਾਲੇ ਠਪਨਂ। ਉਪਗਮਨਨ੍ਤਿ ਸਯਂ ਉਪਗਮਨਂ; ਅਤ੍ਤਨਾਯੇવ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਜ੍ਝੁਪਗਮਨਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝੇਸਨੁਪਗਮਨਂ; ਅਞ੍ਞਂ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਾਦਿਕਂ ‘‘ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਅਜ੍ਝੇਸਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਧਿવਾਸਨਾਤਿ ‘‘ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਮੇ ਏਤਂ, ਕਰੋਤੁ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਏવਂ ਅਧਿવਾਸਨਾ; ਛਨ੍ਦਦਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਨਾਤਿ ‘‘ਨ ਮੇਤਂ ਖਮਤਿ, ਮਾ ਏવਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਸੇਧਨਾ। ਇਤਿ ਛਨ੍ਨਂ ਛਕ੍ਕਾਨਂ વਸੇਨ ਛਤ੍ਤਿਂਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
ਸਤ੍ਤਸਮਥਨਾਨਾਤ੍ਥਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ
੩੫੪. ਨਾਨਾਤ੍ਥਪੁਚ੍ਛਾવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਅਯਂ વਿવਾਦੋ ਨੋ ਅਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਮਾਤਾਪੁਤ੍ਤਾਦੀਨਂ વਿવਾਦੋ વਿਰੁਦ੍ਧવਾਦਤ੍ਤਾ વਿવਾਦੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਸਮਥੇਹਿ ਪਨ ਅਧਿਕਰਣੀਯਤਾਯ ਅਭਾવਤੋ ਅਧਿਕਰਣਂ ਨ ਹੋਤਿ। ਅਨੁવਾਦਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવਾਤਿ।
ਅਧਿਕਰਣਭੇਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।