ਮਹਾਸਙ੍ਗਾਮੋ
੧. વੋਹਰਨ੍ਤੇਨ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਦਿ
੩੬੮. ਸਙ੍ਗਾਮਾવਚਰੇ
੩੬੯. વਤ੍ਥੁ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਪਾਰਾਜਿਕਾਨਂ
੩੭੦. વਿਪਤ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸੀਲવਿਪਤ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ, ਆਚਾਰવਿਪਤ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ, ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ, ਆਜੀવવਿਪਤ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ।
੩੭੧. ਆਪਤ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ, ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਾਪਤ੍ਤਿ
੩੭੨. ਨਿਦਾਨਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਪਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਨਿਦਾਨਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਤੇવੀਸਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਨਂ ਨਿਦਾਨਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਦ੍વੇਅਨਿਯਤਾਨਂ ਨਿਦਾਨਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਦ੍વੇਚਤ੍ਤਾਰੀਸਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਨਂ ਨਿਦਾਨਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਟ੍ਠਾਸੀਤਿਸਤਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨਂ ਨਿਦਾਨਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਦ੍વਾਦਸਪਾਟਿਦੇਸਨੀਯਾਨਂ ਨਿਦਾਨਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਨਿਦਾਨਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਾਨਂ ਨਿਦਾਨਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ।
੩੭੩. ਆਕਾਰੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਙ੍ਘੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਗਣੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਚੋਦਕੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਚੁਦਿਤਕੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ ਸਙ੍ਘੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਪਟਿਬਲੋ ਨੁ ਖੋ ਅਯਂ ਸਙ੍ਘੋ ਇਮਂ ਅਧਿਕਰਣਂ વੂਪਸਮੇਤੁਂ ਧਮ੍ਮੇਨ વਿਨਯੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਨ ਉਦਾਹੁ ਨੋਤਿ, ਏવਂ ਸਙ੍ਘੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ। ਗਣੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਪਟਿਬਲੋ ਨੁ ਖੋ ਅਯਂ ਗਣੋ ਇਮਂ ਅਧਿਕਰਣਂ વੂਪਸਮੇਤੁਂ ਧਮ੍ਮੇਨ વਿਨਯੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਨ ਉਦਾਹੁ ਨੋਤਿ, ਏવਂ ਗਣੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਪਟਿਬਲੋ ਨੁ ਖੋ ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਇਮਂ ਅਧਿਕਰਣਂ વੂਪਸਮੇਤੁਂ ਧਮ੍ਮੇਨ વਿਨਯੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਨ ਉਦਾਹੁ ਨੋਤਿ, ਏવਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ। ਚੋਦਕੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਕਚ੍ਚਿ ਨੁ ਖੋ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਪਰਂ ਚੋਦੇਤਿ ਉਦਾਹੁ ਨੋਤਿ, ਏવਂ ਚੋਦਕੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ। ਚੁਦਿਤਕੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਕਚ੍ਚਿ ਨੁ ਖੋ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ਦ੍વੀਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਸਚ੍ਚੇ ਚ ਅਕੁਪ੍ਪੇ ਚ ਉਦਾਹੁ ਨੋਤਿ, ਏવਂ ਚੁਦਿਤਕੋ ਆਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ।
੩੭੪. ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕਚ੍ਚਿ ਨੁ ਖੋ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ વਤ੍ਥੁਤੋ વਾ વਤ੍ਥੁਂ ਸਙ੍ਕਮਤਿ, વਿਪਤ੍ਤਿਤੋ વਾ વਿਪਤ੍ਤਿਂ ਸਙ੍ਕਮਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਤੋ વਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਸਙ੍ਕਮਤਿ, ਅવਜਾਨਿਤ੍વਾ વਾ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਪਟਿਜਾਨਿਤ੍વਾ વਾ ਅવਜਾਨਾਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਨ વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਪਟਿਚਰਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਨੋਤਿ, ਏવਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ।
੩੭੫. ਕਤਾਕਤਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ। ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦ੍વਯਂਦ੍વਯਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ। ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖੇਨ ਪਰਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ વਣ੍ਣਾવਣ੍ਣੋ
੩੭੬. ਕਮ੍ਮਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸੋਲ਼ਸਕਮ੍ਮਾਨਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਨਿ – ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਾਨਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਾਨਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਾਨਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਾਨਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਨਿ।
੩੭੭. ਅਧਿਕਰਣਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਧਿਕਰਣਾਨਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਨਿ – વਿવਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਨੁવਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ।
੩੭੮. ਸਮਥੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਤ੍ਤ ਸਮਥਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ – ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਨਯੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਸਤਿવਿਨਯੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਮੂਲ਼੍ਹવਿਨਯੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਕਰਣਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਯੇਭੁਯ੍ਯਸਿਕਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਸਪਾਪਿਯਸਿਕਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਿਣવਤ੍ਥਾਰਕੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ।
੨. ਅਗਤਿਅਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ
੩੭੯. ਨ ਛਨ੍ਦਾਗਤਿ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਛਨ੍ਦਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਕਥਂ ਛਨ੍ਦਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ – ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ વਾ ਆਚਰਿਯੋ વਾ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੋ વਾ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ વਾ ਸਮਾਨੁਪਜ੍ਝਾਯਕੋ વਾ ਸਮਾਨਾਚਰਿਯਕੋ વਾ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠੋ વਾ ਸਮ੍ਭਤ੍ਤੋ વਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੋ વਾ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਸਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਤਸ੍ਸਾਨੁਰਕ੍ਖਾਯ ਅਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਅવਿਨਯਂ વਿਨਯੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, વਿਨਯਂ ਅવਿਨਯੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਅਭਾਸਿਤਂ ਅਲਪਿਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਾਸਿਤਂ ਲਪਿਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨਾਤਿ
੩੮੦. ਨ ਦੋਸਾਗਤਿ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਦੋਸਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਕਥਂ ਦੋਸਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਅਚਰੀਤਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਤੀਤਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ
੩੮੧. ਨ ਮੋਹਾਗਤਿ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਮੋਹਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਕਥਂ ਮੋਹਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਰਤ੍ਤੋ ਰਾਗવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਦੁਟ੍ਠੋ ਦੋਸવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਮੋਹવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਰਾਮਟ੍ਠੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਸਂਮੂਲ਼੍ਹੋ ਮੋਹਾਭਿਭੂਤੋ ਅਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮੋਤਿ
੩੮੨. ਨ ਭਯਾਗਤਿ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਕਥਂ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ – ‘‘ਅਯਂ વਿਸਮਨਿਸ੍ਸਿਤੋ વਾ ਗਹਨਨਿਸ੍ਸਿਤੋ વਾ ਬਲવਨਿਸ੍ਸਿਤੋ વਾ ਕਕ੍ਖਲ਼ੋ ਫਰੁਸੋ ਜੀવਿਤਨ੍ਤਰਾਯਂ વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਰਾਯਂ વਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਯਾ ਭੀਤੋ ਅਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿ
ਛਨ੍ਦਾ ਦੋਸਾ ਭਯਾ ਮੋਹਾ, ਯੋ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤਿવਤ੍ਤਤਿ।
ਨਿਹੀਯਤਿ ਤਸ੍ਸ ਯਸੋ, ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖੇવ ਚਨ੍ਦਿਮਾਤਿ॥
੩. ਅਗਤਿਅਗਮਨਂ
੩੮੩. ਕਥਂ ਨ ਛਨ੍ਦਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਅਧਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਛਨ੍ਦਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ
੩੮੪. ਕਥਂ ਨ ਦੋਸਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਅਧਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ
੩੮੫. ਕਥਂ ਨ ਮੋਹਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਅਧਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਮੋਹਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਮੋਹਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ…ਪੇ॰… ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਮੋਹਾਗਤਿਂ
੩੮੬. ਕਥਂ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਅਧਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅવਿਨਯਂ ਅવਿਨਯੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, વਿਨਯਂ વਿਨਯੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਭਾਸਿਤਂ ਅਲਪਿਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਾਸਿਤਂ ਅਲਪਿਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨਾਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਭਾਸਿਤਂ ਲਪਿਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਾਸਿਤਂ ਲਪਿਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨਾਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਨਾਚਿਣ੍ਣਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਨਾਚਿਣ੍ਣਂ ਤਥਾਗਤੇਨਾਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਆਚਿਣ੍ਣਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਆਚਿਣ੍ਣਂ ਤਥਾਗਤੇਨਾਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨਾਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨਾਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਲਹੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਲਹੁਕਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਗਰੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਗਰੁਕਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਾવਸੇਸਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਸਾવਸੇਸਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਨવਸੇਸਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨવਸੇਸਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਅਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਏવਂ ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ।
ਛਨ੍ਦਾ
ਆਪੂਰਤਿ ਤਸ੍ਸ ਯਸੋ, ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇવ ਚਨ੍ਦਿਮਾਤਿ॥
੪. ਸਞ੍ਞਾਪਨੀਯਾਦਿ
੩੮੭. ਕਥਂ ਸਞ੍ਞਾਪਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤਿ? ਅਧਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਸਞ੍ਞਾਪਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ
੩੮੮. ਕਥਂ ਨਿਜ੍ਝਾਪਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਤਿ? ਅਧਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨਿਜ੍ਝਾਪਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨਿਜ੍ਝਾਪਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਤਿ…ਪੇ॰… ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨਿਜ੍ਝਾਪਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਤਿ, ਅਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਅਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਨਿਜ੍ਝਾਪਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਤਿ। ਏવਂ ਨਿਜ੍ਝਾਪਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਤਿ।
੩੮੯. ਕਥਂ ਪੇਕ੍ਖਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਪੇਕ੍ਖਤਿ? ਅਧਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਪੇਕ੍ਖਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਪੇਕ੍ਖਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਪੇਕ੍ਖਤਿ…ਪੇ॰… ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਪੇਕ੍ਖਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਅਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਅਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਪੇਕ੍ਖਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਪੇਕ੍ਖਤਿ। ਏવਂ ਪੇਕ੍ਖਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਪੇਕ੍ਖਤਿ।
੩੯੦. ਕਥਂ ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਪਸਾਦੇਤਿ? ਅਧਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਪਸਾਦੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਪਸਾਦੇਤਿ…ਪੇ॰… ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਠਾਨੇ ਪਸਾਦੇਤਿ, ਅਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ
੫. ਪਰਪਕ੍ਖਾਦਿਅવਜਾਨਨਂ
੩੯੧. ਕਥਂ ਲਦ੍ਧਪਕ੍ਖੋਮ੍ਹੀਤਿ ਪਰਪਕ੍ਖਂ ਅવਜਾਨਾਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਲਦ੍ਧਪਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ ਲਦ੍ਧਪਰਿવਾਰੋ
੩੯੨. ਕਥਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋਮ੍ਹੀਤਿ ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਂ ਅવਜਾਨਾਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਹੋਤਿ ਸੁਤਧਰੋ ਸੁਤਸਨ੍ਨਿਚਯੋ। ‘‘ਅਯਂ ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤੋ ਅਪ੍ਪਾਗਮੋ
੩੯੩. ਕਥਂ ਥੇਰਤਰੋਮ੍ਹੀਤਿ ਨવਕਤਰਂ ਅવਜਾਨਾਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਥੇਰੋ ਹੋਤਿ ਰਤ੍ਤਞ੍ਞੂ ਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਅਯਂ ਨવਕੋ ਅਪ੍ਪਞ੍ਞਾਤੋ ਅਪ੍ਪਕਤਞ੍ਞੂ ਇਮਸ੍ਸ વਚਨਂ ਅਕਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅવਜਾਨਨ੍ਤੋ ਅਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ
੩੯੪. ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਨ ਬ੍ਯਾਹਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਨੋਤਿਣ੍ਣਂ ਭਾਰਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਤੋ વਿਨਯਤੋ ਨ ਪਰਿਹਾਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯਂਅਤ੍ਥਾਯ ਸਙ੍ਘੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੋ ਹੋਤਿ ਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਤੋ વਿਨਯਤੋ ਨ ਪਰਿਹਾਪੇਤਬ੍ਬਂ।
੩੯੫. ਯੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਭੂਤੇਨ વਤ੍ਥੁਨਾ। ਯੇਨ વਿਨਯੇਨਾਤਿ ਚੋਦੇਤ੍વਾ ਸਾਰੇਤ੍વਾ। ਯੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਨਾਤਿ ਞਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਸਮ੍ਪਦਾਯ, ਯੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਯੇਨ વਿਨਯੇਨ ਯੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਨ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ વੂਪਸਮ੍ਮਤਿ, ਤਥਾ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ વੂਪਸਮੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ।
੬. ਅਨੁવਿਜ੍ਜਕਸ੍ਸ ਅਨੁਯੋਗਂ
੩੯੬. ਅਨੁવਿਜ੍ਜਕੇਨ ਚੋਦਕੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ – ‘‘ਯਂ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਆવੁਸੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪવਾਰਣਂ ਠਪੇਸਿ, ਕਿਮ੍ਹਿ ਨਂ ਠਪੇਸਿ, ਸੀਲવਿਪਤ੍ਤਿਯਾ વਾ ਠਪੇਸਿ, ਆਚਾਰવਿਪਤ੍ਤਿਯਾ વਾ ਠਪੇਸਿ, ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿਯਾ વਾ ਠਪੇਸੀ’’ਤਿ? ਸੋ ਚੇ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਸੀਲવਿਪਤ੍ਤਿਯਾ વਾ ਠਪੇਮਿ
੩੯੭.
ਦਿਟ੍ਠਂ ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਸਮੇਤਿ, ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦਤੇ ਦਿਟ੍ਠਂ।
ਦਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਅਸੁਦ੍ਧਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤੋ।
ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ, ਕਾਤਬ੍ਬਾ ਤੇਨ ਪવਾਰਣਾ॥
ਸੁਤਂ ਸੁਤੇਨ ਸਮੇਤਿ, ਸੁਤੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦਤੇ ਸੁਤਂ।
ਸੁਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਅਸੁਦ੍ਧਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤੋ।
ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ, ਕਾਤਬ੍ਬਾ ਤੇਨ ਪવਾਰਣਾ॥
ਮੁਤਂ ਮੁਤੇਨ ਸਮੇਤਿ, ਮੁਤੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦਤੇ ਮੁਤਂ।
ਮੁਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਅਸੁਦ੍ਧਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤੋ।
ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ, ਕਾਤਬ੍ਬਾ ਤੇਨ ਪવਾਰਣਾਤਿ॥
੭. ਪੁਚ੍ਛਾવਿਭਾਗੋ
੩੯੮. ਕਿਂ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਕਤਮਾ ਪੁਚ੍ਛਾ? ਕਿਨ੍ਤਿ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਕਤਮਾ ਪੁਚ੍ਛਾ? ਕਦਾ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਕਤਮਾ ਪੁਚ੍ਛਾ? ਕਤ੍ਥ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਕਤਮਾ ਪੁਚ੍ਛਾ?
੩੯੯. ਕਿਂ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਪੁਚ੍ਛਾ, વਿਪਤ੍ਤਿਪੁਚ੍ਛਾ, ਆਪਤ੍ਤਿਪੁਚ੍ਛਾ, ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਪੁਚ੍ਛਾ। વਤ੍ਥੁਪੁਚ੍ਛਾਤਿ – ਅਟ੍ਠਪਾਰਾਜਿਕਾਨਂ વਤ੍ਥੁਪੁਚ੍ਛਾ, ਤੇવੀਸਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਨਂ વਤ੍ਥੁਪੁਚ੍ਛਾ, ਦ੍વੇਅਨਿਯਤਾਨਂ વਤ੍ਥੁਪੁਚ੍ਛਾ, ਦ੍વੇਚਤ੍ਤਾਰੀਸਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਨਂ વਤ੍ਥੁਪੁਚ੍ਛਾ, ਅਟ੍ਠਾਸੀਤਿਸਤਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨਂ વਤ੍ਥੁਪੁਚ੍ਛਾ, ਦ੍વਾਦਸਪਾਟਿਦੇਸਨੀਯਾਨਂ વਤ੍ਥੁਪੁਚ੍ਛਾ, ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ વਤ੍ਥੁਪੁਚ੍ਛਾ, ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਾਨਂ વਤ੍ਥੁਪੁਚ੍ਛਾ। વਿਪਤ੍ਤਿਪੁਚ੍ਛਾਤਿ – ਸੀਲવਿਪਤ੍ਤਿਪੁਚ੍ਛਾ, ਆਚਾਰવਿਪਤ੍ਤਿਪੁਚ੍ਛਾ, ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿਪੁਚ੍ਛਾ
੪੦੦. ਕਿਨ੍ਤਿ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਲਿਙ੍ਗਪੁਚ੍ਛਾ, ਇਰਿਯਾਪਥਪੁਚ੍ਛਾ, ਆਕਾਰਪੁਚ੍ਛਾ, વਿਪ੍ਪਕਾਰਪੁਚ੍ਛਾ। ਲਿਙ੍ਗਪੁਚ੍ਛਾਤਿ – ਦੀਘਂ વਾ ਰਸ੍ਸਂ વਾ ਕਣ੍ਹਂ વਾ ਓਦਾਤਂ વਾ। ਇਰਿਯਾਪਥਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ વਾ ਠਿਤਂ
੪੦੧. ਕਦਾ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਕਾਲਪੁਚ੍ਛਾ, ਸਮਯਪੁਚ੍ਛਾ, ਦਿવਸਪੁਚ੍ਛਾ, ਉਤੁਪੁਚ੍ਛਾ। ਕਾਲਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਕਾਲੇ વਾ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਕਾਲੇ વਾ ਸਾਯਨ੍ਹਕਾਲੇ વਾ। ਸਮਯਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯੇ વਾ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸਮਯੇ વਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ વਾ। ਦਿવਸਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ વਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ વਾ ਰਤ੍ਤਿਂ વਾ ਦਿવਾ વਾ ਕਾਲ਼ੇ વਾ ਜੁਣ੍ਹੇ વਾ। ਉਤੁਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਹੇਮਨ੍ਤੇ વਾ ਗਿਮ੍ਹੇ વਾ વਸ੍ਸੇ વਾ
੪੦੨. ਕਤ੍ਥ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਠਾਨਪੁਚ੍ਛਾ, ਭੂਮਿਪੁਚ੍ਛਾ, ਓਕਾਸਪੁਚ੍ਛਾ, ਪਦੇਸਪੁਚ੍ਛਾ। ਠਾਨਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਭੂਮਿਯਾ વਾ ਪਥવਿਯਾ વਾ ਧਰਣਿਯਾ વਾ ਜਗਤਿਯਾ વਾ। ਭੂਮਿਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਭੂਮਿਯਾ વਾ ਪਥવਿਯਾ વਾ ਪਬ੍ਬਤੇ વਾ ਪਾਸਾਣੇ વਾ ਪਾਸਾਦੇ વਾ। ਓਕਾਸਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮੇ વਾ ਓਕਾਸੇ ਪਚ੍ਛਿਮੇ
ਮਹਾਸਙ੍ਗਾਮੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
વਤ੍ਥੁ ਨਿਦਾਨਂ ਆਕਾਰੋ, ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਂ ਕਤਾਕਤਂ।
ਕਮ੍ਮਾਧਿਕਰਣਞ੍ਚੇવ, ਸਮਥੋ ਛਨ੍ਦਗਾਮਿ ਚ॥
ਦੋਸਾ ਮੋਹਾ ਭਯਾ ਚੇવ, ਸਞ੍ਞਾ ਨਿਜ੍ਝਾਪਨੇਨ ਚ।
ਪੇਕ੍ਖਾ ਪਸਾਦੇ ਪਕ੍ਖੋਮ੍ਹਿ, ਸੁਤਥੇਰਤਰੇਨ ਚ॥
ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਧਮ੍ਮੇਨ વਿਨਯੇਨ ਚ।
ਸਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇਨਾਪਿ, ਮਹਾਸਙ੍ਗਾਮਞਾਪਨਾਤਿ॥