៩. ឥទ្ធិបាទវិភង្គោ
១. សុត្តន្តភាជនីយំ
៤៣១. ចត្តារោ
១. ឆន្ទិទ្ធិបាទោ
៤៣២. កថញ្ច ភិក្ខុ ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ? ឆន្ទំ ចេ ភិក្ខុ អធិបតិំ ករិត្វា លភតិ សមាធិំ, លភតិ ចិត្តស្សេកគ្គតំ
៤៣៣. តត្ថ
តត្ថ
តត្ថ កតមោ បធានសង្ខារោ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ និក្កមោ បរក្កមោ ឧយ្យាមោ វាយាមោ ឧស្សាហោ ឧស្សោឡ្ហី ថាមោ ឋិតិ អសិថិលបរក្កមតា អនិក្ខិត្តឆន្ទតា អនិក្ខិត្តធុរតា ធុរសម្បគ្គាហោ
៤៣៤. ឥទ្ធីតិ។ យា តេសំ ធម្មានំ ឥទ្ធិ សមិទ្ធិ ឥជ្ឈនា សមិជ្ឈនា លាភោ បដិលាភោ បត្តិ សម្បត្តិ ផុសនា សច្ឆិកិរិយា ឧបសម្បទា។
‘‘ឥទ្ធិបាទោ’’តិ។ តថាភូតស្ស វេទនាក្ខន្ធោ, សញ្ញាក្ខន្ធោ, សង្ខារក្ខន្ធោ, វិញ្ញាណក្ខន្ធោ។
‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
២. វីរិយិទ្ធិបាទោ
៤៣៥. កថញ្ច ភិក្ខុ វីរិយសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ? វីរិយំ ចេ ភិក្ខុ អធិបតិំ ករិត្វា លភតិ សមាធិំ លភតិ ចិត្តស្សេកគ្គតំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វីរិយសមាធិ’’។ សោ អនុប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ អនុប្បាទាយ ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ, ឧប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ
៤៣៦. តត្ថ កតមំ វីរិយំ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វីរិយំ’’។
តត្ថ
តត្ថ
៤៣៧. ឥទ្ធីតិ។ យា តេសំ ធម្មានំ ឥទ្ធិ សមិទ្ធិ ឥជ្ឈនា សមិជ្ឈនា លាភោ បដិលាភោ បត្តិ សម្បត្តិ ផុសនា សច្ឆិកិរិយា ឧបសម្បទា។
ឥទ្ធិបាទោតិ។ តថាភូតស្ស វេទនាក្ខន្ធោ…បេ.… វិញ្ញាណក្ខន្ធោ។
ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតីតិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
៣. ចិត្តិទ្ធិបាទោ
៤៣៨. កថញ្ច
៤៣៩. តត្ថ កតមំ ចិត្តំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ចិត្តំ’’។
តត្ថ កតមោ សមាធិ? យា ចិត្តស្ស ឋិតិ សណ្ឋិតិ…បេ.… សម្មាសមាធិ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សមាធិ’’។
តត្ថ កតមោ បធានសង្ខារោ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បធានសង្ខារោ’’។ ឥតិ ឥមិនា ច ចិត្តេន, ឥមិនា ច សមាធិនា, ឥមិនា ច បធានសង្ខារេន
៤៤០. ឥទ្ធីតិ
ឥទ្ធិបាទោតិ។ តថាភូតស្ស វេទនាក្ខន្ធោ…បេ.… វិញ្ញាណក្ខន្ធោ។
ឥទ្ធិបាទំ
៤. វីមំសិទ្ធិបាទោ
៤៤១. កថញ្ច ភិក្ខុ វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ? វីមំសំ ចេ ភិក្ខុ អធិបតិំ ករិត្វា លភតិ សមាធិំ លភតិ ចិត្តស្សេកគ្គតំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វីមំសាសមាធិ’’។ សោ អនុប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ អនុប្បាទាយ ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ, ឧប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ បហានាយ…បេ.… អនុប្បន្នានំ កុសលានំ ធម្មានំ ឧប្បាទាយ…បេ.… ឧប្បន្នានំ កុសលានំ ធម្មានំ ឋិតិយា អសម្មោសាយ ភិយ្យោភាវាយ វេបុល្លាយ ភាវនាយ បារិបូរិយា ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ។ ឥមេ វុច្ចន្តិ ‘‘បធានសង្ខារា’’។ ឥតិ អយញ្ច វីមំសាសមាធិ, ឥមេ ច បធានសង្ខារា; តទេកជ្ឈំ អភិសញ្ញូហិត្វា អភិសង្ខិបិត្វា វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារោត្វេវ សង្ខ្យំ គច្ឆតិ។
៤៤២. តត្ថ កតមា វីមំសា? យា បញ្ញា បជាននា…បេ.… អមោហោ ធម្មវិចយោ សម្មាទិដ្ឋិ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘វីមំសា’’។
តត្ថ កតមោ សមាធិ? យា ចិត្តស្ស ឋិតិ សណ្ឋិតិ…បេ.… សម្មាសមាធិ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សមាធិ’’។
តត្ថ កតមោ បធានសង្ខារោ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ
៤៤៣. ឥទ្ធីតិ។ យា តេសំ ធម្មានំ ឥទ្ធិ សមិទ្ធិ ឥជ្ឈនា សមិជ្ឈនា លាភោ បដិលាភោ បត្តិ សម្បត្តិ ផុសនា សច្ឆិកិរិយា ឧបសម្បទា។
ឥទ្ធិបាទោតិ
ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតីតិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
សុត្តន្តភាជនីយំ។
២. អភិធម្មភាជនីយំ
៤៤៤. ចត្តារោ ឥទ្ធិបាទា – ឥធ ភិក្ខុ ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ, វីរិយសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ, ចិត្តសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ, វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។
១. ឆន្ទិទ្ធិបាទោ
៤៤៥. កថញ្ច ភិក្ខុ ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, តស្មិំ សមយេ ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ
៤៤៦. តត្ថ កតមោ ឆន្ទោ? យោ ឆន្ទោ ឆន្ទិកតា កត្តុកម្យតា កុសលោ ធម្មច្ឆន្ទោ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘ឆន្ទោ’’។
តត្ថ កតមោ សមាធិ? យា ចិត្តស្ស ឋិតិ សណ្ឋិតិ…បេ.… សម្មាសមាធិ សមាធិសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សមាធិ’’។
តត្ថ
៤៤៧. ឥទ្ធីតិ
ឥទ្ធិបាទោតិ
ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតីតិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
២. វីរិយិទ្ធិបាទោ
៤៤៨. កថញ្ច ភិក្ខុ វីរិយសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, តស្មិំ សមយេ វីរិយសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ
៤៤៩. តត្ថ កតមំ វីរិយំ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ វីរិយសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘វីរិយំ’’។
តត្ថ កតមោ សមាធិ? យា ចិត្តស្ស ឋិតិ សណ្ឋិតិ…បេ.… សម្មាសមាធិ សមាធិសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សមាធិ’’។
តត្ថ កតមោ បធានសង្ខារោ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ វីរិយសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បធានសង្ខារោ’’។ ឥតិ ឥមិនា ច វីរិយេន
៤៥០. ឥទ្ធីតិ។ យា តេសំ ធម្មានំ ឥទ្ធិ សមិទ្ធិ ឥជ្ឈនា សមិជ្ឈនា លាភោ បដិលាភោ បត្តិ សម្បត្តិ ផុសនា សច្ឆិកិរិយា ឧបសម្បទា។
ឥទ្ធិបាទោតិ។ តថាភូតស ផស្សោ…បេ.… បគ្គាហោ អវិក្ខេបោ។
ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតីតិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
៣. ចិត្តិទ្ធិបាទោ
៤៥១. កថញ្ច
៤៥២. តត្ថ កតមំ ចិត្តំ? យំ ចិត្តំ មនោ មានសំ…បេ.… តជ្ជាមនោវិញ្ញាណធាតុ – ឥទំ វុច្ចតិ ‘‘ចិត្តំ’’។
តត្ថ កតមោ សមាធិ? យា ចិត្តស្ស ឋិតិ សណ្ឋិតិ…បេ.… សម្មាសមាធិ សមាធិសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘សមាធិ’’។
តត្ថ កតមោ បធានសង្ខារោ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ វីរិយសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បធានសង្ខារោ’’។ ឥតិ ឥមិនា ច ចិត្តេន
៤៥៣. ឥទ្ធីតិ។ យា តេសំ ធម្មានំ ឥទ្ធិ សមិទ្ធិ ឥជ្ឈនា សមិជ្ឈនា លាភោ បដិលាភោ បត្តិ សម្បត្តិ ផុសនា សច្ឆិកិរិយា ឧបសម្បទា។
ឥទ្ធិបាទោតិ។ តថាភូតស្ស ផស្សោ…បេ.… បគ្គាហោ អវិក្ខេបោ។
ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតីតិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
៤. វីមំសិទ្ធិបាទោ
៤៥៤. កថញ្ច ភិក្ខុ វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ ទុក្ខបដិបទំ ទន្ធាភិញ្ញំ, តស្មិំ សមយេ វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ
៤៥៥. តត្ថ
តត្ថ កតមោ សមាធិ? យា ចិត្តស្ស ឋិតិ សណ្ឋិតិ…បេ.… សម្មាសមាធិ សមាធិសម្ពោជ្ឈង្គោ
តត្ថ កតមោ បធានសង្ខារោ? យោ ចេតសិកោ វីរិយារម្ភោ…បេ.… សម្មាវាយាមោ វីរិយសម្ពោជ្ឈង្គោ មគ្គង្គំ មគ្គបរិយាបន្នំ – អយំ វុច្ចតិ ‘‘បធានសង្ខារោ’’។ ឥតិ ឥមាយ ច វីមំសាយ, ឥមិនា ច សមាធិនា, ឥមិនា ច បធានសង្ខារេន ឧបេតោ ហោតិ សមុបេតោ ឧបាគតោ សមុបាគតោ
៤៥៦. ឥទ្ធីតិ។ យា តេសំ ធម្មានំ ឥទ្ធិ សមិទ្ធិ ឥជ្ឈនា សមិជ្ឈនា លាភោ បដិលាភោ បត្តិ សម្បត្តិ ផុសនា សច្ឆិកិរិយា ឧបសម្បទា។
ឥទ្ធិបាទោតិ។ តថាភូតស្ស ផស្សោ…បេ.… បគ្គាហោ អវិក្ខេបោ។
ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតីតិ។ តេ ធម្មេ អាសេវតិ ភាវេតិ ពហុលីករោតិ។ តេន វុច្ចតិ ‘‘ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតី’’តិ។
៤៥៧. ចត្តារោ ឥទ្ធិបាទា – ឆន្ទិទ្ធិបាទោ, វីរិយិទ្ធិបាទោ, ចិត្តិទ្ធិបាទោ, វីមំសិទ្ធិបាទោ។
៤៥៨. តត្ថ កតមោ ឆន្ទិទ្ធិបាទោ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ
៤៥៩. តត្ថ កតមោ វីរិយិទ្ធិបាទោ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ
៤៦០. តត្ថ កតមោ ចិត្តិទ្ធិបាទោ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ
៤៦១. តត្ថ កតមោ វីមំសិទ្ធិបាទោ? ឥធ ភិក្ខុ យស្មិំ សមយេ លោកុត្តរំ ឈានំ ភាវេតិ និយ្យានិកំ អបចយគាមិំ ទិដ្ឋិគតានំ បហានាយ បឋមាយ ភូមិយា បត្តិយា វិវិច្ចេវ កាមេហិ…បេ.… បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ
អភិធម្មភាជនីយំ។
៣. បញ្ហាបុច្ឆកំ
៤៦២. ចត្តារោ ឥទ្ធិបាទា – ឥធ ភិក្ខុ ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ, វីរិយសមាធិ…បេ.… ចិត្តសមាធិ…បេ.… វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។
៤៦៣. ចតុន្នំ ឥទ្ធិបាទានំ កតិ កុសលា, កតិ អកុសលា, កតិ អព្យាកតា…បេ.… កតិ សរណា, កតិ អរណា?
១. តិកំ
៤៦៤. កុសលាយេវ។ សិយា សុខាយ វេទនាយ សម្បយុត្តា, សិយា អទុក្ខមសុខាយ វេទនាយ សម្បយុត្តា។ វិបាកធម្មធម្មា។ អនុបាទិន្នអនុបាទានិយា។ អសំកិលិដ្ឋអសំកិលេសិកា។ សិយា សវិតក្កសវិចារា, សិយា អវិតក្កវិចារមត្តា
២. ទុកំ
៤៦៥. វីមំសិទ្ធិបាទោ
នោ សំយោជនា…បេ.… នោ គន្ថា…បេ.… នោ ឱឃា…បេ.… នោ យោគា…បេ.… នោ នីវរណា…បេ.… នោ បរាមាសា…បេ.… សារម្មណា។ តយោ ឥទ្ធិបាទា នោ ចិត្តា, ចិត្តិទ្ធិបាទោ
តយោ ឥទ្ធិបាទា ពាហិរា, ចិត្តិទ្ធិបាទោ អជ្ឈត្តិកោ។ នោ ឧបាទា។ អនុបាទិន្នា។ នោ ឧបាទានា…បេ.… នោ កិលេសា…បេ.… ន ទស្សនេន បហាតព្ពា។ ន ភាវនាយ បហាតព្ពា។ ន ទស្សនេន បហាតព្ពហេតុកា។ ន ភាវនាយ បហាតព្ពហេតុកា។ សិយា សវិតក្កា, សិយា អវិតក្កា។ សិយា សវិចារា, សិយា អវិចារា
បញ្ហាបុច្ឆកំ។
ឥទ្ធិបាទវិភង្គោ និដ្ឋិតោ។