១០. ឥន្ទ្រិយយមកំ
ឥទានិ
បវត្តិវារវណ្ណនា
១-៨៦. អត្ថវិនិច្ឆយេ បនេត្ថ ឥទំ នយមុខំ – សចក្ខុកានំ ន ឥត្ថីនន្តិ ព្រហ្មបារិសជ្ជាទីនញ្ចេវ រូបីនំ បុរិសនបុំសកានញ្ច វសេន វុត្តំ។ តេសញ្ហិ ឥត្ថិន្ទ្រិយំ នុប្បជ្ជតិ។ សចក្ខុកានំ ន បុរិសានន្តិ រូបីព្រហ្មានញ្ចេវ ឥត្ថិនបុំសកានញ្ច វសេន វុត្តំ។ តេសញ្ហិ បុរិសិន្ទ្រិយំ នុប្បជ្ជតិ។ អចក្ខុកានំ ឧបបជ្ជន្តានំ តេសំ ជីវិតិន្ទ្រិយំ ឧប្បជ្ជតីតិ ឯកវោការចតុវោការកាមធាតុសត្តេ សន្ធាយ វុត្តំ។ សចក្ខុកានំ វិនា សោមនស្សេនាតិ ឧបេក្ខាសហគតានំ សចក្ខុកានំ វិនា ឧបេក្ខាយាតិ សោមនស្សសហគតបដិសន្ធិកានំ វសេន វុត្តំ។ ឧបេក្ខាយ អចក្ខុកានន្តិ អហេតុកបដិសន្ធិវសេន វុត្តំ។ អហេតុកានន្តិ អហេតុកបដិសន្ធិចិត្តេន សទ្ធិំ សទ្ធិន្ទ្រិយាទីនំ អភាវតោ វុត្តំ។ តត្ថ ហិ ឯកន្តេនេវ សទ្ធាសតិបញ្ញាយោ នត្ថិ។ សមាធិវីរិយានិ បន ឥន្ទ្រិយប្បត្តានិ ន ហោន្តិ។ សហេតុកានំ អចក្ខុកានន្តិ គព្ភសេយ្យកវសេន ចេវ អរូបីវសេន ច វុត្តំ។ អញ្ញោ ហិ សហេតុកោ អចក្ខុកោ នាម នត្ថិ។ សចក្ខុកានំ អហេតុកានន្តិ អបាយេ ឱបបាតិកវសេន វុត្តំ។ សចក្ខុកានំ ញាណវិប្បយុត្តានន្តិ កាមធាតុយំ ទុហេតុកបដិសន្ធិកានំ វសេន វុត្តំ។ សចក្ខុកានំ ញាណសម្បយុត្តានន្តិ រូបីព្រហ្មានោ ចេវ កាមាវចរទេវមនុស្សេ ច សន្ធាយ វុត្តំ។ ញាណសម្បយុត្តានំ អចក្ខុកានន្តិ អរូបិនោ ច តិហេតុកគព្ភសេយ្យកេ ច សន្ធាយ វុត្តំ។
១៩០. ជីវិតិន្ទ្រិយមូលកេ វិនា សោមនស្សេន ឧបបជ្ជន្តានន្តិ ទ្វេបិ ជីវិតិន្ទ្រិយានិ សន្ធាយ វុត្តំ។ បវត្តេ សោមនស្សវិប្បយុត្តចិត្តស្ស ឧប្បាទក្ខណេតិ អរូបជីវិតិន្ទ្រិយំ សន្ធាយ វុត្តំ។ ឥមិនា នយេន សព្ពត្ថាបិ បដិសន្ធិបវត្តិវសេន ជីវិតិន្ទ្រិយយោជនា វេទិតព្ពា។ សោមនស្សិន្ទ្រិយាទិមូលកេសុបិ បដិសន្ធិបវត្តិវសេនេវត្ថោ គហេតព្ពោ។ បដិលោមនយេ បន និរោធវារេ ច ឯតេសញ្ចេវ អញ្ញេសញ្ច ធម្មានំ យថាលាភវសេន ចុតិបដិសន្ធិបវត្តេសុ តីសុបិ អនុប្បាទនិរោធា វេទិតព្ពា។
២៨១. អនាគតវារេ ឯតេនេវ ភាវេនាតិ ឯតេន បុរិសភាវេនេវ, អន្តរា ឥត្ថិភាវំ អនាបជ្ជិត្វា បុរិសបដិសន្ធិគ្គហណេនេវាតិ អត្ថោ។ កតិចិ ភវេ ទស្សេត្វា បរិនិព្ពាយិស្សន្តីតិ កតិចិ បដិសន្ធិយោ គហេត្វា ឥត្ថិភាវំ អប្បត្វាវ បរិនិព្ពាយិស្សន្តីតិ អត្ថោ។ ទុតិយបុច្ឆាយបិ ឯសេវ នយោ។
៣៦១. បច្ចុប្បន្នេន អតីតវារេ សុទ្ធាវាសានំ ឧបបត្តិចិត្តស្ស ភង្គក្ខណេ មនិន្ទ្រិយញ្ច នុប្បជ្ជិត្ថាតិ ចិត្តយមកេ វិយ ឧប្បាទក្ខណាតិក្កមវសេន អត្ថំ អគ្គហេត្វា តស្មិំ ភវេ អនុប្បន្នបុព្ពវសេន គហេតព្ពោតិ។ ឥមិនា នយមុខេន សព្ពស្មិម្បិ បវត្តិវារេ អត្ថវិនិច្ឆយោ វេទិតព្ពោ។
បវត្តិវារវណ្ណនា។
បរិញ្ញាវារវណ្ណនា
៤៣៥-៤៨២. បរិញ្ញាវារេ ទ្វេ បុគ្គលាតិ សកទាគាមិមគ្គសមង្គី ច, អរហត្តមគ្គសមង្គី ច។ តេសុ ឯកោ សមុច្ឆិន្ទិតុំ អសមត្ថត្តា ទោមនស្សិន្ទ្រិយំ ន បជហតិ នាម។ ឯកោ បហីនទោសត្តា ចក្ខុន្ទ្រិយំ ន បរិជានាតីតិ អនុប្បាទំ អាបាទេតុំ
បរិញ្ញាវារវណ្ណនា។
ឥន្ទ្រិយយមកវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
និគមនកថា
ឯត្តាវតា
យស្សោវាទេ ឋត្វា, និដ្ឋិតកិច្ចស្ស កិច្ចសម្បន្នោ;
យុវតិជនោបិ អតីតោ, សុវិហិតនិយមោ យមស្សាណំ។
ទេវបរិសាយ មជ្ឈេ, ទេវបុរេ សព្ពទេវទេវេន;
យមកំ នាម បកាសិតំ, យមាមលលោមេន យំ តេន។
បាឡិវវត្ថានវិធិំ, បុច្ឆាវិស្សជ្ជនេ ច អត្ថនយំ;
ទស្សេតុំ អារទ្ធា, យមកអដ្ឋកថា មយា តស្ស។
សា
អយមជ្ជ បញ្ចមត្តេហិ, តន្តិយា ភាណវារេហិ។
និដ្ឋំ បត្តា ឯវំ, និដ្ឋានំ បាបុណន្តុ សព្ពេបិ;
ហិតសុខនិព្ពត្តិករា, មនោរថា សព្ពសត្តានន្តិ។
យមកប្បករណ-អដ្ឋកថា និដ្ឋិតា។
។ នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស។
អភិធម្មបិដកេ