៨. អដ្ឋមវគ្គោ
(៧៣) ១. ឆគតិកថា
៥០៣. ឆ គតិយោតិ? អាមន្តា។ ននុ បញ្ច គតិយោ វុត្តា ភគវតា – និរយោ, តិរច្ឆានយោនិ, បេត្តិវិសយោ, មនុស្សា, ទេវាតិ ម. និ. ១.១៥៣? អាមន្តា។ ហញ្ចិ បញ្ច គតិយោ វុត្តា ភគវតា – និរយោ, តិរច្ឆានយោនិ, បេត្តិវិសយោ, មនុស្សា, ទេវា; នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘ឆ គតិយោ’’តិ។
ឆ គតិយោតិ? អាមន្តា។ ននុ កាលកញ្ចិកា កាលកញ្ជិកា (សី. ស្យា. កំ.), កាឡកញ្ជកា (បី.) សុរា បេតានំ សមានវណ្ណា សមានភោគា សមានាហារា សមានាយុកា បេតេហិ សហ អាវាហវិវាហំ គច្ឆន្តីតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ កាលកញ្ចិកា អសុរា បេតានំ សមានវណ្ណា សមានភោគា សមានាហារា សមានាយុកា បេតេហិ សហ អាវាហវិវាហំ គច្ឆន្តិ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘ឆ គតិយោ’’តិ។
ឆ គតិយោតិ? អាមន្តា។ ននុ វេបចិត្តិបរិសា ទេវានំ សមានវណ្ណា សមានភោគា សមានាហារា សមានាយុកា ទេវេហិ សហ អាវាហវិវាហំ គច្ឆន្តីតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ វេបចិត្តិបរិសា ទេវានំ សមានវណ្ណា សមានភោគា សមានាហារា សមានាយុកា ទេវេហិ សហ អាវាហវិវាហំ គច្ឆន្តិ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘ឆ គតិយោ’’តិ។
ឆ គតិយោតិ? អាមន្តា។ ននុ វេបចិត្តិបរិសា បុព្ពទេវាតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ វេបចិត្តិបរិសា បុព្ពទេវា, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘ឆ គតិយោ’’តិ។
៥០៤. ន វត្តព្ពំ – ‘‘ឆ គតិយោ’’តិ? អាមន្តា។ ននុ អត្ថិ អសុរកាយោតិ, អាមន្តា។ ហញ្ចិ អត្ថិ អសុរកាយោ, តេន វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘ឆ គតិយោ’’តិ។
ឆគតិកថា និដ្ឋិតា។
៨. អដ្ឋមវគ្គោ
(៧៤) ២. អន្តរាភវកថា
៥០៥. អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ កាមភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ រូបភវោតិ ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ អរូបភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ កាមភវស្ស ច រូបភវស្ស ច អន្តរេ អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ រូបភវស្ស ច អរូបភវស្ស ច អន្តរេ អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កាមភវស្ស ច រូបភវស្ស ច អន្តរេ នត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ កាមភវស្ស ច រូបភវស្ស ច អន្តរេ នត្ថិ អន្តរាភវោ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘អត្ថិ អន្តរាភវោ’’តិ។ រូបភវស្ស ច អរូបភវស្ស ច អន្តរេ នត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា ។ ហញ្ចិ រូបភវស្ស ច អរូបភវស្ស ច អន្តរេ នត្ថិ អន្តរាភវោ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘អត្ថិ អន្តរាភវោ’’តិ។
៥០៦. អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ បញ្ចមី សា យោនិ, ឆដ្ឋមី សា គតិ, អដ្ឋមី សា វិញ្ញាណដ្ឋិតិ, ទសមោ សោ សត្តាវាសោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ អន្តរាភវោ ភវោ គតិ សត្តាវាសោ សំសារោ យោនិ វិញ្ញាណដ្ឋិតិ អត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ អន្តរាភវូបគំ កម្មន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ អន្តរាភវូបគា សត្តាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អន្តរាភវេ សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អន្តរាភវេ អត្ថិ រូបំ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អន្តរាភវោ បញ្ចវោការភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥០៧. អត្ថិ កាមភវោ, កាមភវោ ភវោ គតិ សត្តាវាសោ សំសារោ យោនិ វិញ្ញាណដ្ឋិតិ អត្តភាវបដិលាភោតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ អន្តរាភវោ, អន្តរាភវោ ភវោ គតិ សត្តាវាសោ សំសារោ យោនិ វិញ្ញាណដ្ឋិតិ អត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ កាមភវូបគំ កម្មន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ អន្តរាភវូបគំ កម្មន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ កាមភវូបគា សត្តាតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ អន្តរាភវូបគា សត្តាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កាមភវេ សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? អាមន្តា។ អន្តរាភវេ សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កាមភវេ អត្ថិ រូបំ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? អាមន្តា។ អន្តរាភវេ អត្ថិ រូបំ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កាមភវោ បញ្ចវោការភវោតិ? អាមន្តា។ អន្តរាភវោ បញ្ចវោការភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អត្ថិ រូបភវោ, រូបភវោ ភវោ គតិ សត្តាវាសោ សំសារោ យោនិ វិញ្ញាណដ្ឋិតិ អត្តភាវបដិលាភោតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ អន្តរាភវោ, អន្តរាភវោ ភវោ គតិ សត្តាវាសោ សំសារោ យោនិ វិញ្ញាណដ្ឋិតិ អត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ រូបភវូបគំ កម្មន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ អន្តរាភវូបគំ កម្មន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ រូបភវូបគា សត្តាតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ អន្តរាភវូបគា សត្តាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… រូបភវេ សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? អាមន្តា។ អន្តរាភវេ សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… រូបភវេ អត្ថិ រូបំ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? អាមន្តា។ អន្តរាភវេ អត្ថិ រូបំ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… រូបភវោ បញ្ចវោការភវោតិ? អាមន្តា។ អន្តរាភវោ បញ្ចវោការភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អត្ថិ អរូបភវោ, អរូបភវោ ភវោ គតិ សត្តាវាសោ សំសារោ យោនិ វិញ្ញាណដ្ឋិតិ អត្តភាវបដិលាភោតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ អន្តរាភវោ, អន្តរាភវោ ភវោ គតិ សត្តាវាសោ សំសារោ យោនិ វិញ្ញាណដ្ឋិតិ អត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ អរូបភវូបគំ កម្មន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ អន្តរាភវូបគំ កម្មន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ អរូបភវូបគា សត្តាតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ អន្តរាភវូបគា សត្តាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អរូបភវេ សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? អាមន្តា។ អន្តរាភវេ សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អរូបភវេ អត្ថិ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? អាមន្តា។ អន្តរាភវេ អត្ថិ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អរូបភវោ ចតុវោការភវោតិ? អាមន្តា។ អន្តរាភវោ ចតុវោការភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥០៨. អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ សព្ពេសញ្ញេវ សត្តានំ អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ …បេ.… សព្ពេសញ្ញេវ សត្តានំ នត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ សព្ពេសញ្ញេវ សត្តានំ នត្ថិ អន្តរាភវោ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘អត្ថិ អន្តរាភវោ’’តិ។
អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ អានន្តរិយស្ស បុគ្គលស្ស អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អានន្តរិយស្ស បុគ្គលស្ស នត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អានន្តរិយស្ស បុគ្គលស្ស នត្ថិ អន្តរាភវោ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘អត្ថិ អន្តរាភវោ’’តិ។
ន អានន្តរិយស្ស បុគ្គលស្ស អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ អានន្តរិយស្ស បុគ្គលស្ស អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អានន្តរិយស្ស បុគ្គលស្ស នត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ ន អានន្តរិយស្ស បុគ្គលស្ស នត្ថិ អន្តរាភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… និរយូបគស្ស បុគ្គលស្ស…បេ.… អសញ្ញសត្តូបគស្ស បុគ្គលស្ស …បេ.… អរូបូបគស្ស បុគ្គលស្ស អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អរូបូបគស្ស បុគ្គលស្ស នត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អរូបូបគស្ស បុគ្គលស្ស នត្ថិ អន្តរាភវោ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘អត្ថិ អន្តរាភវោ’’តិ។
ន អរូបូបគស្ស បុគ្គលស្ស អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ អរូបូបគស្ស បុគ្គលស្ស អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អរូបូបគស្ស បុគ្គលស្ស នត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ ន អរូបូបគស្ស បុគ្គលស្ស នត្ថិ អន្តរាភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥០៩. ន វត្តព្ពំ អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ ននុ អន្តរាបរិនិព្ពាយី បុគ្គលោ អត្ថីតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អន្តរាបរិនិព្ពាយី បុគ្គលោ អត្ថិ, តេន វត រេ នោ ច វត រេ (សី. ក.), នោ វត រេ (ស្យា.) វត្តព្ពេ – ‘‘អត្ថិ អន្តរាភវោ’’តិ។
អន្តរាបរិនិព្ពាយី បុគ្គលោ អត្ថីតិ កត្វា អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ ឧបហច្ចបរិនិព្ពាយី បុគ្គលោ អត្ថីតិ កត្វា អត្ថិ ឧបហច្ចភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អន្តរាបរិនិព្ពាយី បុគ្គលោ អត្ថីតិ កត្វា អត្ថិ អន្តរាភវោតិ? អាមន្តា។ អសង្ខារបរិនិព្ពាយី បុគ្គលោ…បេ.… សសង្ខារបរិនិព្ពាយី បុគ្គលោ អត្ថីតិ កត្វា អត្ថិ សសង្ខារភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អន្តរាភវកថា និដ្ឋិតា។
៨. អដ្ឋមវគ្គោ
(៧៥) ៣. កាមគុណកថា
៥១០. បញ្ចេវ កាមគុណា កាមធាតូតិ? អាមន្តា។ ននុ អត្ថិ តប្បដិសញ្ញុត្តោ ឆន្ទោតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អត្ថិ តប្បដិសញ្ញុត្តោ ឆន្ទោ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘បញ្ចេវ កាមគុណា កាមធាតូ’’តិ។ ននុ អត្ថិ តប្បដិសញ្ញុត្តោ រាគោ តប្បដិសញ្ញុត្តោ ឆន្ទោ តប្បដិសញ្ញុត្តោ ឆន្ទរាគោ តប្បដិសញ្ញុត្តោ សង្កប្បោ តប្បដិសញ្ញុត្តោ រាគោ តប្បដិសញ្ញុត្តោ សង្កប្បរាគោ តប្បដិសញ្ញុត្តា បីតិ តប្បដិសញ្ញុត្តំ សោមនស្សំ តប្បដិសញ្ញុត្តំ បីតិសោមនស្សន្តិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អត្ថិ តប្បដិសញ្ញុត្តំ បីតិសោមនស្សំ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘បញ្ចេវ កាមគុណា កាមធាតូ’’តិ។
បញ្ចេវ កាមគុណា កាមធាតូតិ? អាមន្តា។ មនុស្សានំ ចក្ខុ ន កាមធាតូតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… មនុស្សានំ សោតំ…បេ.… មនុស្សានំ ឃានំ…បេ.… មនុស្សានំ ជិវ្ហា…បេ.… មនុស្សានំ កាយោ…បេ.… មនុស្សានំ មនោ ន កាមធាតូតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
មនុស្សានំ មនោ ន កាមធាតូតិ? អាមន្តា។ ននុ វុត្តំ ភគវតា –
‘‘បញ្ច កាមគុណា លោកេ, មនោច្ឆដ្ឋា បវេទិតា;
ឯត្ថ ឆន្ទំ វិរាជេត្វា, ឯវំ ទុក្ខា បមុច្ចតី’’តិ សុ. និ. ១៧៣; សំ. និ. ១.៣០។
អត្ថេវ សុត្តន្តោតិ? អាមន្តា។ តេន ហិ ន វត្តព្ពំ – ‘‘មនុស្សានំ មនោ ន កាមធាតូ’’តិ។
៥១១. បញ្ចេវ កាមគុណា កាមធាតូតិ? អាមន្តា។ កាមគុណា ភវោ គតិ សត្តាវាសោ សំសារោ យោនិ វិញ្ញាណដ្ឋិតិ អត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ កាមគុណូបគំ កម្មន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ កាមគុណូបគា សត្តាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កាមគុណេ សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កាមគុណេ អត្ថិ រូបំ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កាមគុណា បញ្ចវោការភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កាមគុណេ សម្មាសម្ពុទ្ធា ឧប្បជ្ជន្តិ, បច្ចេកសម្ពុទ្ធា ឧប្បជ្ជន្តិ, សាវកយុគំ ឧប្បជ្ជតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កាមធាតុ ភវោ គតិ សត្តាវាសោ សំសារោ យោនិ វិញ្ញាណដ្ឋិតិ អត្តភាវបដិលាភោតិ? អាមន្តា។ កាមគុណា ភវោ គតិ សត្តាវាសោ សំសារោ យោនិ វិញ្ញាណដ្ឋិតិ អត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ កាមធាតូបគំ កម្មន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ កាមគុណូបគំ កម្មន្តិ ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ កាមធាតូបគា សត្តាតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ កាមគុណូបគា សត្តាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កាមធាតុយា សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? អាមន្តា។ កាមគុណេ សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ …បេ.… កាមធាតុយា អត្ថិ រូបំ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? អាមន្តា។ កាមគុណេ អត្ថិ រូបំ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កាមធាតុ បញ្ចវោការភវោតិ? អាមន្តា។ កាមគុណា បញ្ចវោការភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កាមធាតុយា សម្មាសម្ពុទ្ធា ឧប្បជ្ជន្តិ, បច្ចេកសពុទ្ធា ឧប្បជ្ជន្តិ, សាវកយុគំ ឧប្បជ្ជតីតិ? អាមន្តា។ កាមគុណេ សម្មាសម្ពុទ្ធា ឧប្បជ្ជន្តិ, បច្ចេកសម្ពុទ្ធា ឧប្បជ្ជន្តិ, សាវកយុគំ ឧប្បជ្ជតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥១២. ន វត្តព្ពំ – ‘‘បញ្ចេវ កាមគុណា កាមធាតូ’’តិ? អាមន្តា។ ននុ វុត្តំ ភគវតា – ‘‘បញ្ចិមេ, ភិក្ខវេ, កាមគុណា! កតមេ បញ្ច? ចក្ខុវិញ្ញេយ្យា រូបា ឥដ្ឋា កន្តា មនាបា បិយរូបា កាមូបសំហិតា រជនីយា, សោតវិញ្ញេយ្យា សទ្ទា…បេ.… ឃានវិញ្ញេយ្យា គន្ធា…បេ.… ជិវ្ហាវិញ្ញេយ្យា រសា…បេ.… កាយវិញ្ញេយ្យា ផោដ្ឋព្ពា ឥដ្ឋា កន្តា មនាបា បិយរូបា កាមូបសំហិតា រជនីយា – ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ច កាមគុណា’’តិ។ អត្ថេវ សុត្តន្តោតិ? អាមន្តា។ តេន ហិ បញ្ចេវ កាមគុណា កាមធាតូតិ។
កាមគុណកថា និដ្ឋិតា។
៨. អដ្ឋមវគ្គោ
(៧៦) ៤. កាមកថា
៥១៣. បញ្ចេវាយតនា កាមាតិ? អាមន្តា។ ននុ អត្ថិ តប្បដិសំយុត្តោ ឆន្ទោតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អត្ថិ តប្បដិសំយុត្តោ ឆន្ទោ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘បញ្ចេវាយតនា កាមា’’តិ។ ននុ អត្ថិ តប្បដិសំយុត្តោ រាគោ តប្បដិសំយុត្តោ ឆន្ទោ តប្បដិសំយុត្តោ ឆន្ទរាគោ តប្បដិសំយុត្តោ សង្កប្បោ តប្បដិសំយុត្តោ រាគោ តប្បដិសំយុត្តោ សង្កប្បរាគោ តប្បដិសំយុត្តា បីតិ តប្បដិសំយុត្តំ សោមនស្សំ តប្បដិសំយុត្តំ បីតិសោមនស្សន្តិ? អាមន្តា ។ ហញ្ចិ អត្ថិ តប្បដិសំយុត្តំ បីតិសោមនស្សំ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘បញ្ចេវាយតនា កាមា’’តិ។
៥១៤. ន វត្តព្ពំ – ‘‘បញ្ចេវាយតនា កាមា’’តិ? អាមន្តា។ ននុ វុត្តំ ភគវតា – ‘‘បញ្ចិមេ, ភិក្ខវេ, កាមគុណា! កតមេ បញ្ច? ចក្ខុវិញ្ញេយ្យា រូបា…បេ.… កាយវិញ្ញេយ្យា ផោដ្ឋព្ពា ឥដ្ឋា កន្តា មនាបា បិយរូបា កាមូបសំហិតា រជនីយា – ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ច កាមគុណា’’តិ។ អត្ថេវ សុត្តន្តោតិ? អាមន្តា។ តេន ហិ បញ្ចេវាយតនា កាមាតិ។
បញ្ចេវាយតនា កាមាតិ? អាមន្តា។ ននុ វុត្តំ ភគវតា – ‘‘បញ្ចិមេ, ភិក្ខវេ, កាមគុណា! កតមេ បញ្ច? ចក្ខុវិញ្ញេយ្យា រូបា…បេ.… កាយវិញ្ញេយ្យា ផោដ្ឋព្ពា ឥដ្ឋា កន្តា មនាបា បិយរូបា កាមូបសំហិតា រជនីយា – ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ច កាមគុណា ។ អបិ ច, ភិក្ខវេ, នេតេ កាមា កាមគុណា នាមេតេ អរិយស្ស វិនយេ វុច្ច’’ន្តិ –
‘‘សង្កប្បរាគោ បុរិសស្ស កាមោ,
ន តេ កាមា យានិ ចិត្រានិ លោកេ;
សង្កប្បរាគោ បុរិសស្ស កាមោ,
តិដ្ឋន្តិ ចិត្រានិ តថេវ លោកេ;
អថេត្ថ ធីរា វិនយន្តិ ឆន្ទ’’ន្តិ អ. និ. ៦.៦៣ និព្ពេធិកសុត្តេ។
អត្ថេវ សុត្តន្តោតិ? អាមន្តា។ តេន ហិ ន វត្តព្ពំ – ‘‘បញ្ចេវាយតនា កាមា’’តិ។
កាមកថា និដ្ឋិតា។
៨. អដ្ឋមវគ្គោ
(៧៧) ៥. រូបធាតុកថា
៥១៥. រូបិនោ ធម្មា រូបធាតូតិ? អាមន្តា។ រូបំ ភវោ គតិ សត្តាវាសោ សំសារោ យោនិ វិញ្ញាណដ្ឋិតិ អត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ រូបូបគំ កម្មន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ រូបូបគា សត្តាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… រូបេ សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… រូបេ អត្ថិ រូបំ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… រូបំ បញ្ចវោការភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
រូបធាតុ ភវោ គតិ…បេ.… អត្តភាវបដិលាភោតិ? អាមន្តា។ រូបំ ភវោ គតិ…បេ.… អត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ រូបធាតូបគំ កម្មន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ រូបូបគំ កម្មន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ រូបធាតូបគា សត្តាតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ រូបូបគា សត្តាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
រូបធាតុយា សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? អាមន្តា។ រូបេ សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… រូបធាតុយា អត្ថិ រូបំ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? អាមន្តា។ រូបេ អត្ថិ រូបំ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… រូបធាតុ បញ្ចវោការភវោតិ? អាមន្តា។ រូបំ បញ្ចវោការភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥១៦. រូបិនោ ធម្មា រូបធាតុ, កាមធាតុយា អត្ថិ រូបន្តិ? អាមន្តា។ សាវ កាមធាតុ, សា រូបធាតូតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… សាវ កាមធាតុ, សា រូបធាតូតិ? អាមន្តា។ កាមភវេន សមន្នាគតោ បុគ្គលោ ទ្វីហិ ភវេហិ សមន្នាគតោ ហោតិ – កាមភវេន ច រូបភវេន ចាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ។
រូបធាតុកថា និដ្ឋិតា។
៨. អដ្ឋមវគ្គោ
(៧៨) ៦. អរូបធាតុកថា
៥១៧. អរូបិនោ ធម្មា អរូបធាតូតិ? អាមន្តា។ វេទនា ភវោ គតិ សត្តាវាសោ សំសារោ យោនិ វិញ្ញាណដ្ឋិតិ អត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ វេទនូបគំ កម្មន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ វេទនូបគា សត្តាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… វេទនាយ សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… វេទនាយ អត្ថិ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… វេទនា ចតុវោការភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អរូបធាតុ ភវោ គតិ…បេ.… អត្តភាវបដិលាភោតិ? អាមន្តា។ វេទនា ភវោ គតិ…បេ.… អត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ អរូបធាតូបគំ កម្មន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ វេទនូបគំ កម្មន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ អរូបធាតូបគា សត្តាតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ វេទនូបគា សត្តាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អរូបធាតុយា សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? អាមន្តា។ វេទនាយ សត្តា ជាយន្តិ ជីយន្តិ មីយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អរូបធាតុយា អត្ថិ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? អាមន្តា។ វេទនាយ អត្ថិ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អរូបធាតុ ចតុវោការភវោតិ? អាមន្តា។ វេទនា ចតុវោការភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥១៨. អរូបិនោ ធម្មា អរូបធាតុ, កាមធាតុយា អត្ថិ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? អាមន្តា។ សាវ កាមធាតុ, សា អរូបធាតូតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… សាវ កាមធាតុ, សា អរូបធាតូតិ? អាមន្តា។ កាមភវេន សមន្នាគតោ បុគ្គលោ ទ្វីហិ ភវេហិ សមន្នាគតោ ហោតិ – កាមភវេន ច អរូបភវេន ចាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
រូបិនោ ធម្មា រូបធាតុ, អរូបិនោ ធម្មា អរូបធាតុ, កាមធាតុយា អត្ថិ រូបំ វេទនា សញ្ញា សង្ខារា វិញ្ញាណន្តិ? អាមន្តា ។ សាវ កាមធាតុ, សា រូបធាតុ, សា អរូបធាតូតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… សាវ កាមធាតុ, សា រូបធាតុ, សា អរូបធាតូតិ? អាមន្តា។ កាមភវេន សមន្នាគតោ បុគ្គលោ តីហិ ភវេហិ សមន្នាគតោ ហោតិ – កាមភវេន ច រូបភវេន ច អរូបភវេន ចាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អរូបធាតុកថា និដ្ឋិតា។
៨. អដ្ឋមវគ្គោ
(៧៩) ៧. រូបធាតុយាអាយតនកថា
៥១៩. អត្ថិ សឡាយតនិកោ អត្តភាវោ រូបធាតុយាតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ ឃានាយតនន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ គន្ធាយតនន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ ជិវ្ហាយតនន្តិ? អាមន្តា ។ អត្ថិ តត្ថ រសាយតនន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ កាយាយតនន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ ផោដ្ឋព្ពាយតនន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
នត្ថិ តត្ថ គន្ធាយតនន្តិ? អាមន្តា។ នត្ថិ តត្ថ ឃានាយតនន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… នត្ថិ តត្ថ រសាយតនន្តិ? អាមន្តា។ នត្ថិ តត្ថ ជិវ្ហាយតនន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… នត្ថិ តត្ថ ផោដ្ឋព្ពាយតនន្តិ? អាមន្តា ។ នត្ថិ តត្ថ កាយាយតនន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥២០. អត្ថិ តត្ថ ចក្ខាយតនំ, អត្ថិ រូបាយតនន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ ឃានាយតនំ, អត្ថិ គន្ធាយតនន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ ចក្ខាយតនំ, អត្ថិ រូបាយតនន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ ជិវ្ហាយតនំ, អត្ថិ រសាយតនំ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ កាយាយតនំ, អត្ថិ ផោដ្ឋព្ពាយតនន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ សោតាយតនំ, អត្ថិ សទ្ទាយតនំ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ មនាយតនំ, អត្ថិ ធម្មាយតនន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ ឃានាយតនំ, អត្ថិ គន្ធាយតនន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ មនាយតនំ, អត្ថិ ធម្មាយតនន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ ជិវ្ហាយតនំ, អត្ថិ រសាយតនន្តិ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ កាយាយតនំ, អត្ថិ ផោដ្ឋព្ពាយតនន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អត្ថិ តត្ថ ឃានាយតនំ, នត្ថិ គន្ធាយតនន្តិ? អាមន្តា ។ អត្ថិ តត្ថ ចក្ខាយតនំ, នត្ថិ រូបាយតនន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ ឃានាយតនំ, នត្ថិ គន្ធាយតនន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ សោតាយតនំ, នត្ថិ សទ្ទាយតនំ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ មនាយតនំ, នត្ថិ ធម្មាយតនន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ ជិវ្ហាយតនំ, នត្ថិ រសាយតនំ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ កាយាយតនំ, នត្ថិ ផោដ្ឋព្ពាយតនន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ ចក្ខាយតនំ, នត្ថិ រូបាយតនន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ កាយាយតនំ, នត្ថិ ផោដ្ឋព្ពាយតនន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ សោតាយតនំ, នត្ថិ សទ្ទាយតនំ …បេ.… អត្ថិ តត្ថ មនាយតនំ, នត្ថិ ធម្មាយតនន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥២១. អត្ថិ តត្ថ ចក្ខាយតនំ អត្ថិ រូបាយតនំ, តេន ចក្ខុនា តំ រូបំ បស្សតីតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ ឃានាយតនំ អត្ថិ គន្ធាយតនំ, តេន ឃានេន តំ គន្ធំ ឃាយតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ ចក្ខាយតនំ អត្ថិ រូបាយតនំ, តេន ចក្ខុនា តំ រូបំ បស្សតីតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ ជិវ្ហាយតនំ អត្ថិ រសាយតនំ, តាយ ជិវ្ហាយ តំ រសំ សាយតិ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ កាយាយតនំ អត្ថិ ផោដ្ឋព្ពាយតនំ, តេន កាយេន តំ ផោដ្ឋព្ពំ ផុសតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អត្ថិ តត្ថ សោតាយតនំ អត្ថិ សទ្ទាយតនំ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ មនាយតនំ អត្ថិ ធម្មាយតនំ, តេន មនេន តំ ធម្មំ វិជានាតីតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ ឃានាយតនំ អត្ថិ គន្ធាយតនំ, តេន ឃានេន តំ គន្ធំ ឃាយតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ មនាយតនំ អត្ថិ ធម្មាយតនំ, តេន មនេន តំ ធម្មំ វិជានាតីតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ ជិវ្ហាយតនំ អត្ថិ រសាយតនំ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ កាយាយតនំ អត្ថិ ផោដ្ឋព្ពាយតនំ, តេន កាយេន តំ ផោដ្ឋព្ពំ ផុសតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អត្ថិ តត្ថ ឃានាយតនំ អត្ថិ គន្ធាយតនំ, ន ច តេន ឃានេន តំ គន្ធំ ឃាយតីតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ ចក្ខាយតនំ អត្ថិ រូបាយតនំ, ន ច តេន ចក្ខុនា តំ រូបំ បស្សតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ ឃានាយតនំ អត្ថិ គន្ធាយតនំ, ន ច តេន ឃានេន តំ គន្ធំ ឃាយតីតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ សោតាយតនំ អត្ថិ សទ្ទាយតនំ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ មនាយតនំ អត្ថិ ធម្មាយតនំ, ន ច តេន មនេន តំ ធម្មំ វិជានាតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អត្ថិ តត្ថ ជិវ្ហាយតនំ អត្ថិ រសាយតនំ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ កាយាយតនំ អត្ថិ ផោដ្ឋព្ពាយតនំ, ន ច តេន កាយេន តំ ផោដ្ឋព្ពំ ផុសតីតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ សោតាយតនំ អត្ថិ សទ្ទាយតនំ…បេ.… អត្ថិ តត្ថ មនាយតនំ អត្ថិ ធម្មាយតនំ, ន ច តេន មនេន តំ ធម្មំ វិជានាតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥២២. អត្ថិ តត្ថ ឃានាយតនំ អត្ថិ គន្ធាយតនំ, តេន ឃានេន តំ គន្ធំ ឃាយតីតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ មូលគន្ធោ សារគន្ធោ តចគន្ធោ បត្តគន្ធោ បុប្ផគន្ធោ ផលគន្ធោ អាមគន្ធោ វិស្សគន្ធោ សុគន្ធោ ទុគ្គន្ធោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អត្ថិ តត្ថ ជិវ្ហាយតនំ អត្ថិ រសាយតនំ, តាយ ជិវ្ហាយ តំ រសំ សាយតីតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ មូលរសោ ខន្ធរសោ តចរសោ បត្តរសោ បុប្ផរសោ ផលរសោ អម្ពិលំ មធុរំ តិត្តកំ កដុកំ លោណិយំ ខារិយំ លម្ពិលំ កសាវោ សាទុ អសាទូតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អត្ថិ តត្ថ កាយាយតនំ អត្ថិ ផោដ្ឋព្ពាយតនំ, តេន កាយេន តំ ផោដ្ឋព្ពំ ផុសតីតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ តត្ថ កក្ខឡំ មុទុកំ សណ្ហំ ផរុសំ សុខសម្ផស្សំ ទុក្ខសម្ផស្សំ គរុកំ លហុកន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥២៣. ន វត្តព្ពំ – ‘‘សឡាយតនិកោ អត្តភាវោ រូបធាតុយា’’តិ? អាមន្តា។ ននុ អត្ថិ តត្ថ ឃាននិមិត្តំ ជិវ្ហានិមិត្តំ កាយនិមិត្តន្តិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អត្ថិ តត្ថ ឃាននិមិត្តំ ជិវ្ហានិមិត្តំ កាយនិមិត្តំ, តេន វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘សឡាយតនិកោ អត្តភាវោ រូបធាតុយា’’តិ។
រូបធាតុយា អាយតនកថា និដ្ឋិតា។
៨. អដ្ឋមវគ្គោ
(៨០) ៨. អរូបេ រូបកថា
៥២៤. អត្ថិ រូបំ អរូបេសូតិ? អាមន្តា។ រូបភវោ រូបគតិ រូបសត្តាវាសោ រូបសំសារោ រូបយោនិ រូបត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… ននុ អរូបភវោ អរូបគតិ អរូបសត្តាវាសោ អរូបសំសារោ អរូបយោនិ អរូបត្តភាវបដិលាភោតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អរូបភវោ…បេ.… អរូបត្តភាវបដិលាភោ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘អត្ថិ រូបំ អរូបេសូ’’តិ។
អត្ថិ រូបំ អរូបេសូតិ? អាមន្តា។ បញ្ចវោការភវោ គតិ សត្តាវាសោ សំសារោ យោនិ វិញ្ញាណដ្ឋិតិ អត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… ននុ ចតុវោការភវោ…បេ.… អត្តភាវបដិលាភោតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ ចតុវោការភវោ គតិ…បេ.… អត្តភាវបដិលាភោ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘អត្ថិ រូបំ អរូបេសូ’’តិ។
៥២៥. អត្ថិ រូបំ រូបធាតុយា, សោ ច រូបភវោ រូបគតិ រូបសត្តាវាសោ រូបសំសារោ រូបយោនិ រូបត្តភាវបដិលាភោតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ រូបំ អរូបេសុ, សោ ច រូបភវោ រូបគតិ…បេ.… រូបត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ រូបំ រូបធាតុយា, សោ ច បញ្ចវោការភវោ គតិ…បេ.… អត្តភាវបដិលាភោតិ? អាមន្តា ។ អត្ថិ រូបំ អរូបេសុ, សោ ច បញ្ចវោការភវោ គតិ…បេ.… អត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។ អត្ថិ រូបំ អរូបេសុ, សោ ច អរូបភវោ អរូបគតិ អរូបសត្តាវាសោ អរូបសំសារោ អរូបយោនិ អរូបត្តភាវបដិលាភោតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ រូបំ រូបធាតុយា អរូបធាតុយា (សព្ពត្ថ), សោ ច អរូបភវោ អរូបគតិ…បេ.… អរូបត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ រូបំ អរូបេសុ, សោ ច ចតុវោការភវោ គតិ…បេ.… អត្តភាវបដិលាភោតិ? អាមន្តា។ អត្ថិ រូបំ រូបធាតុយា អរូបធាតុយា (សព្ពត្ថ), សោ ច ចតុវោការភវោ គតិ…បេ.… អត្តភាវបដិលាភោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥២៦. អត្ថិ រូបំ អរូបេសូតិ? អាមន្តា។ ននុ រូបានំ និស្សរណំ អរូបំ ឥតិវុ. ៧២; អ. និ. ៥.២០០; ទី. និ. ៣.៣២១ វុត្តំ ភគវតាតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ រូបានំ និស្សរណំ អរូបំ ឥតិវុ. ៧២; អ. និ. ៥.២០០; ទី. និ. ៣.៣២១ វុត្តំ ភគវតា, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘អត្ថិ រូបំ អរូបេសូ’’តិ។
រូបានំ និស្សរណំ អរូបំ វុត្តំ ភគវតា, អត្ថិ រូបំ អរូបេសូតិ? អាមន្តា ។ កាមានំ និស្សរណំ នេក្ខម្មំ វុត្តំ ភគវតា, អត្ថិ នេក្ខម្មេសុ កាមា, អត្ថិ អនាសវេសុ អាសវា, អត្ថិ អបរិយាបន្នេសុ បរិយាបន្នាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អរូបេ រូបកថា និដ្ឋិតា។
៨. អដ្ឋមវគ្គោ
(៨១) ៩. រូបំ កម្មន្តិកថា
៥២៧. កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ កុសលន្តិ? អាមន្តា។ សារម្មណំ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា អាភោគោ សមន្នាហារោ មនសិការោ ចេតនា បត្ថនា បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… ននុ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា អាភោគោ សមន្នាហារោ មនសិការោ ចេតនា បត្ថនា បណិធីតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ កុសល’’ន្តិ។
កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតោ ផស្សោ កុសលោ សារម្មណោ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ កុសលំ សារម្មណំ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតា វេទនា…បេ.… សញ្ញា… ចេតនា… សទ្ធា… វីរិយំ… សតិ… សមាធិ…បេ.… បញ្ញា កុសលា សារម្មណា, អត្ថិ តាយ អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ កុសលំ សារម្មណំ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ កុសលំ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតោ ផស្សោ កុសលោ អនារម្មណោ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ កុសលំ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតា វេទនា…បេ.… សញ្ញា… ចេតនា… សទ្ធា… វីរិយំ… សតិ… សមាធិ…បេ.… បញ្ញា កុសលា អនារម្មណា, នត្ថិ តាយ អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥២៨. កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ កុសលន្តិ? អាមន្តា។ យំ កិញ្ចិ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបំ សព្ពំ តំ កុសលន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ កុសលន្តិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ កុសលន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ កុសលន្តិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ…បេ.… បថវីធាតុ … អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ កុសលាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ អព្យាកតន្តិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ…បេ.… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ … តេជោធាតុ …បេ.… វាយោធាតុ អព្យាកតាតិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥២៩. កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ កុសលន្តិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ អនារម្មណំ កុសលន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ កុសលន្តិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ…បេ.… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ អនារម្មណា កុសលាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ អនារម្មណំ អព្យាកតន្តិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ … រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ…បេ.… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ អនារម្មណា អព្យាកតាតិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥៣០. កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ ផស្សវិប្បយុត្តំ កុសលន្តិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ ផស្សវិប្បយុត្តំ កុសលន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ ផស្សវិប្បយុត្តំ កុសលន្តិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ…បេ.… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ ផស្សវិប្បយុត្តា កុសលាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អព្យាកតន្តិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ…បេ.… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ ផស្សវិប្បយុត្តា អព្យាកតាតិ ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥៣១. កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ ផស្សវិប្បយុត្តំ កុសលន្តិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ អនារម្មណំ ផស្សវិប្បយុត្តំ កុសលន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ ផស្សវិប្បយុត្តំ កុសលន្តិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ…បេ.… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ អនារម្មណា ផស្សវិប្បយុត្តា កុសលាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ អនារម្មណំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អព្យាកតន្តិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ…បេ.… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ អនារម្មណា ផស្សវិប្បយុត្តា អព្យាកតាតិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥៣២. កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ កុសលន្តិ? អាមន្តា។ សារម្មណំ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… ននុ អនារម្មណំ , នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធិ; នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ កុសល’’ន្តិ។
កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតោ ផស្សោ កុសលោ សារម្មណោ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ កុសលំ សារម្មណំ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតា វេទនា…បេ.… សញ្ញា… ចេតនា… សទ្ធា… វីរិយំ… សតិ… សមាធិ…បេ.… បញ្ញា កុសលា សារម្មណា, អត្ថិ តាយ អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ កុសលំ សារម្មណំ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ កុសលំ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតោ ផស្សោ កុសលោ អនារម្មណោ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ កុសលំ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតា វេទនា…បេ.… សញ្ញា… ចេតនា… សទ្ធា… វីរិយំ… សតិ… សមាធិ…បេ.… បញ្ញា កុសលា អនារម្មណា, នត្ថិ តាយ អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ កុសលន្តិ? អាមន្តា។ យំ កិញ្ចិ កុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបំ សព្ពំ តំ កុសលន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… យថា កាយកម្មំ តថា វចីកម្មន្តិ។
៥៣៣. អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អកុសលន្តិ? អាមន្តា ។ សារម្មណំ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា អាភោគោ សមន្នាហារោ មនសិការោ ចេតនា បត្ថនា បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… ននុ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា អាភោគោ សមន្នាហារោ មនសិការោ ចេតនា បត្ថនា បណិធីតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា អាភោគោ សមន្នាហារោ មនសិការោ ចេតនា បត្ថនា បណិធិ; នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អកុសល’’ន្តិ។
អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតោ ផស្សោ អកុសលោ សារម្មណោ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អកុសលំ សារម្មណំ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតា វេទនា…បេ.… សញ្ញា… ចេតនា… រាគោ… ទោសោ… មោហោ… មានោ… ទិដ្ឋិ… វិចិកិច្ឆា… ថិនំ… ឧទ្ធច្ចំ… អហិរិកំ…បេ.… អនោត្តប្បំ អកុសលំ សារម្មណំ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អកុសលំ សារម្មណំ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អកុសលំ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតោ ផស្សោ អកុសលោ អនារម្មណោ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អកុសលំ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតា វេទនា…បេ.… សញ្ញា… ចេតនា… រាគោ… ទោសោ… មោហោ… មានោ… ទិដ្ឋិ… វិចិកិច្ឆា… ថិនំ… ឧទ្ធច្ចំ… អហិរិកំ…បេ.… អនោត្តប្បំ អកុសលំ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ កាយកម្មំ រូបំ អកុសលន្តិ? អាមន្តា ។ យំ កិញ្ចិ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបំ សព្ពំ តំ អកុសលន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥៣៤. អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អកុសលន្តិ? អាមន្តា។ សារម្មណំ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… ននុ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធិ; នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អកុសល’’ន្តិ។
អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតោ ផស្សោ អកុសលោ សារម្មណោ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អកុសលំ សារម្មណំ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតា វេទនា…បេ.… សញ្ញា … ចេតនា… រាគោ… ទោសោ… មោហោ… មានោ… ទិដ្ឋិ… វិចិកិច្ឆា… ថិនំ… ឧទ្ធច្ចំ… អហិរិកំ…បេ.… អនោត្តប្បំ អកុសលំ សារម្មណំ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អកុសលំ សារម្មណំ, អត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អកុសលំ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតោ ផស្សោ អកុសលោ អនារម្មណោ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អកុសលំ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតា វេទនា…បេ.… សញ្ញា… ចេតនា… រាគោ… ទោសោ… មោហោ… មានោ… ទិដ្ឋិ… វិចិកិច្ឆា… ថិនំ… ឧទ្ធច្ចំ… អហិរិកំ…បេ.… អនោត្តប្បំ អកុសលំ អនារម្មណំ, នត្ថិ តស្ស អាវដ្ដនា…បេ.… បណិធីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អកុសលន្តិ? អាមន្តា។ យំ កិញ្ចិ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបំ សព្ពំ តំ អកុសលន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥៣៥. អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អកុសលន្តិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ អកុសលន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អកុសលន្តិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ…បេ.… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ អសុចិ អស្សុ លោហិតំ សេទោ អកុសលោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ អព្យាកតន្តិ? អាមន្តា ។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អព្យាកតន្តិ ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ…បេ.… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ អសុចិ អស្សុ លោហិតំ សេទោ អព្យាកតោតិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥៣៦. អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ អកុសលន្តិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ អនារម្មណំ អកុសលន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ អកុសលន្តិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ…បេ.… រសាយតនំ…បេ.… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ អសុចិ អស្សុ លោហិតំ សេទោ អនារម្មណោ អកុសលោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ អនារម្មណំ អព្យាកតន្តិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ…បេ.… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ អសុចិ អស្សុ លោហិតំ សេទោ អនារម្មណោ អព្យាកតោតិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥៣៧. អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អកុសលន្តិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អកុសលន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អកុសលន្តិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ អសុចិ អស្សុ លោហិតំ សេទោ ផស្សវិប្បយុត្តោ អកុសលោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អព្យាកតន្តិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ អសុចិ អស្សុ លោហិតំ សេទោ អនារម្មណោ ផស្សវិប្បយុត្តោ អព្យាកតោតិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អកុសលន្តិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ អនារម្មណំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អកុសលន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អកុសលន្តិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ អសុចិ អស្សុ លោហិតំ សេទោ អនារម្មណោ ផស្សវិប្បយុត្តោ អកុសលោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ រូបាយតនំ អនារម្មណំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អព្យាកតន្តិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ សទ្ទាយតនំ…បេ.… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ… ផោដ្ឋព្ពាយតនំ… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ អសុចិ អស្សុ លោហិតំ សេទោ អនារម្មណោ ផស្សវិប្បយុត្តោ អព្យាកតោតិ? អាមន្តា។ អកុសលេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ វចីកម្មំ រូបំ អនារម្មណំ ផស្សវិប្បយុត្តំ អព្យាកតន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥៣៨. ន វត្តព្ពំ – ‘‘រូបំ កុសលម្បិ អកុសលម្បី’’តិ? អាមន្តា។ ននុ កាយកម្មំ វចីកម្មំ កុសលម្បិ អកុសលម្បីតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ កាយកម្មំ វចីកម្មំ កុសលម្បិ អកុសលម្បិ, តេន វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘រូបំ កុសលម្បិ អកុសលម្បី’’តិ។
រូបំ កុសលម្បិ អកុសលម្បីតិ? អាមន្តា។ ចក្ខាយតនំ កុសលម្បិ អកុសលម្បីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… រូបំ កុសលម្បិ អកុសលម្បីតិ? អាមន្តា។ សោតាយតនំ…បេ.… ឃានាយតនំ… ជិវ្ហាយតនំ… កាយាយតនំ… រូបាយតនំ… សទ្ទាយតនំ… គន្ធាយតនំ… រសាយតនំ … ផោដ្ឋព្ពាយតនំ… បថវីធាតុ… អាបោធាតុ… តេជោធាតុ…បេ.… វាយោធាតុ អសុចិ អស្សុ លោហិតំ សេទោ កុសលោបិ អកុសលោបីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កាយោ រូបំ, កាយកម្មំ រូបន្តិ? អាមន្តា។ មនោ រូបំ, មនោកម្មំ រូបន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ …បេ.… មនោ អរូបំ, មនោកម្មំ អរូបន្តិ? អាមន្តា។ កាយោ អរូបំ, កាយកម្មំ អរូបន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កាយោ រូបន្តិ, កាយកម្មំ រូបន្តិ? អាមន្តា។ ចក្ខាយតនំ រូបន្តិ, ចក្ខុវិញ្ញាណំ រូបន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កាយោ រូបន្តិ, កាយកម្មំ រូបន្តិ? អាមន្តា។ សោតាយតនំ រូបន្តិ, សោតវិញ្ញាណំ រូបន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កាយោ រូបន្តិ, កាយកម្មំ រូបន្តិ? អាមន្តា។ ឃានាយតនំ រូបន្តិ, ឃានវិញ្ញាណំ រូបន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កាយោ រូបន្តិ, កាយកម្មំ រូបន្តិ? អាមន្តា។ ជិវ្ហាយតនំ រូបន្តិ, ជិវ្ហាវិញ្ញាណំ រូបន្តិ ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កាយោ រូបន្តិ, កាយកម្មំ រូបន្តិ? អាមន្តា។ កាយាយតនំ រូបន្តិ, កាយវិញ្ញាណំ រូបន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥៣៩. រូបំ កម្មន្តិ? អាមន្តា។ ននុ វុត្តំ ភគវតា – ‘‘ចេតនាហំ, ភិក្ខវេ, កម្មំ វទាមិ; ចេតយិត្វា កម្មំ ករោតិ កាយេន វាចាយ មនសា’’តិ អ. និ. ៦.៦៣ និព្ពេធិកសុត្តេ! អត្ថេវ សុត្តន្តោតិ? អាមន្តា។ តេន ហិ ន វត្តព្ពំ – ‘‘រូបំ កម្ម’’ន្តិ។
រូបំ កម្មន្តិ? អាមន្តា។ ននុ វុត្តំ ភគវតា – ‘‘កាយេ វា, អានន្ទ ហានន្ទ (សំ. និ. ២.២៥), សតិ កាយសញ្ចេតនាហេតុ ឧប្បជ្ជតិ អជ្ឈត្តំ សុខទុក្ខំ; វាចាយ វា, អានន្ទ ហានន្ទ (សំ. និ. ២.២៥), សតិ វចីសញ្ចេតនាហេតុ ឧប្បជ្ជតិ អជ្ឈត្តំ សុខទុក្ខំ; មនេ វា, អានន្ទ ហានន្ទ (សំ. និ. ២.២៥), សតិ មនោសញ្ចេតនាហេតុ ឧប្បជ្ជតិ អជ្ឈត្តំ សុខទុក្ខ’’ន្តិ សំ. និ. ២.២៥; អ. និ. ៤.១៧១! អត្ថេវ សុត្តន្តោតិ? អាមន្តា។ តេន ហិ ន វត្តព្ពំ – ‘‘រូបំ កម្ម’’ន្តិ។
រូបំ កម្មន្តិ? អាមន្តា។ ននុ វុត្តំ ភគវតា – ‘‘តិវិធា, ភិក្ខវេ, កាយសញ្ចេតនា អកុសលំ កាយកម្មំ ទុក្ខុទ្រយំ ទុក្ខវិបាកំ; ចតុព្ពិធា, ភិក្ខវេ, វចីសញ្ចេតនា អកុសលំ វចីកម្មំ ទុក្ខុទ្រយំ ទុក្ខវិបាកំ; តិវិធា, ភិក្ខវេ, មនោសញ្ចេតនា អកុសលំ មនោកម្មំ ទុក្ខុទ្រយំ ទុក្ខវិបាកំ; តិវិធា, ភិក្ខវេ, កាយសញ្ចេតនា កុសលំ កាយកម្មំ សុខុទ្រយំ សុខវិបាកំ; ចតុព្ពិធា, ភិក្ខវេ, វចីសញ្ចេតនា កុសលំ វចីកម្មំ សុខុទ្រយំ សុខវិបាកំ; តិវិធា , ភិក្ខវេ, មនោសញ្ចេតនា កុសលំ មនោកម្មំ សុខុទ្រយំ សុខវិបាក’’ន្តិ អ. និ. ១០.២១៧ ថោកំ បន វិសទិសំ! អត្ថេវ សុត្តន្តោតិ? អាមន្តា។ តេន ហិ ន វត្តព្ពំ – ‘‘រូបំ កម្ម’’ន្តិ។
រូបំ កម្មន្តិ? អាមន្តា។ ននុ វុត្តំ ភគវតា – ‘‘សចាយំ, អានន្ទ, សមិទ្ធិ មោឃបុរិសោ បាដលិបុត្តស្ស បោតលិបុត្តស្ស (ម. និ. ៣.៣០០) បរិព្ពាជកស្ស ឯវំ បុដ្ឋោ ឯវំ ព្យាករេយ្យ – ‘សញ្ចេតនិយំ , អាវុសោ បាដលិបុត្ត, កម្មំ កត្វា កាយេន វាចាយ មនសា សុខវេទនិយំ សុខំ សោ វេទយតិ; សញ្ចេតនិយំ, អាវុសោ បាដលិបុត្ត, កម្មំ កត្វា កាយេន វាចាយ មនសា ទុក្ខវេទនិយំ ទុក្ខំ សោ វេទយតិ; សញ្ចេតនិយំ, អាវុសោ បាដលិបុត្ត, កម្មំ កត្វា កាយេន វាចាយ មនសា អទុក្ខមសុខវេទនិយំ អទុក្ខមសុខំ សោ វេទយតី’តិ, ឯវំ ព្យាករមានោ ខោ, អានន្ទ, សមិទ្ធិ មោឃបុរិសោ បាដលិបុត្តស្ស បរិព្ពាជកស្ស សម្មា ព្យាករមានោ ព្យាករេយ្យា’’តិ ម. និ. ៣.៣០០! អត្ថេវ សុត្តន្តោតិ? អាមន្តា។ តេន ហិ ន វត្តព្ពំ – ‘‘រូបំ កម្ម’’ន្តិ។
រូបំ កម្មន្តិកថា និដ្ឋិតា។
៨. អដ្ឋមវគ្គោ
(៨២) ១០. ជីវិតិន្ទ្រិយកថា
៥៤០. នត្ថិ រូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? អាមន្តា។ នត្ថិ រូបីនំ ធម្មានំ អាយុ ឋិតិ យបនា យាបនា ឥរិយនា វត្តនា បាលនាតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ រូបីនំ ធម្មានំ អាយុ ឋិតិ យបនា យាបនា ឥរិយនា វត្តនា បាលនាតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អត្ថិ រូបីនំ ធម្មានំ អាយុ ឋិតិ យបនា យាបនា ឥរិយនា វត្តនា បាលនា, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘នត្ថិ រូបជីវិតិន្ទ្រិយ’’ន្តិ។
អត្ថិ អរូបីនំ ធម្មានំ អាយុ ឋិតិ យបនា យាបនា ឥរិយនា វត្តនា បាលនា, អត្ថិ អរូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? អាមន្តា។ អត្ថិ រូបីនំ ធម្មានំ អាយុ ឋិតិ យបនា យាបនា ឥរិយនា វត្តនា បាលនា, អត្ថិ រូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អត្ថិ រូបីនំ ធម្មានំ អាយុ ឋិតិ យបនា យាបនា ឥរិយនា វត្តនា បាលនា, នត្ថិ រូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? អាមន្តា ។ អត្ថិ អរូបីនំ ធម្មានំ អាយុ ឋិតិ យបនា យាបនា ឥរិយនា វត្តនា បាលនា, នត្ថិ អរូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អរូបីនំ ធម្មានំ អាយុ អរូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? អាមន្តា។ រូបីនំ ធម្មានំ អាយុ រូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… រូបីនំ ធម្មានំ អាយុ ន វត្តព្ពំ – ‘‘រូបជីវិតិន្ទ្រិយ’’ន្តិ? អាមន្តា។ អរូបីនំ ធម្មានំ អាយុ ន វត្តព្ពំ – ‘‘អរូបជីវិតិន្ទ្រិយ’’ន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥៤១. រូបីនំ ធម្មានំ អាយុ អរូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? អាមន្តា។ អរូបីនំ ធម្មានំ អាយុ រូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អរូបីនំ ធម្មានំ អាយុ ន វត្តព្ពំ – ‘‘រូបជីវិតិន្ទ្រិយ’’ន្តិ? អាមន្តា។ រូបីនំ ធម្មានំ អាយុ ន វត្តព្ពំ – ‘‘អរូបជីវិតិន្ទ្រិយ’’ន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
រូបីនញ្ច អរូបីនញ្ច ធម្មានំ អាយុ អរូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? អាមន្តា។ រូបីនញ្ច អរូបីនញ្ច ធម្មានំ អាយុ រូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
រូបីនញ្ច អរូបីនញ្ច ធម្មានំ អាយុ ន វត្តព្ពំ – ‘‘រូបជីវិតិន្ទ្រិយ’’ន្តិ? អាមន្តា។ រូបីនញ្ច អរូបីនញ្ច ធម្មានំ អាយុ ន វត្តព្ពំ – ‘‘អរូបជីវិតិន្ទ្រិយ’’ន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… នត្ថិ រូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? អាមន្តា។ និរោធំ សមាបន្នស្ស នត្ថិ ជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥៤២. និរោធំ សមាបន្នស្ស អត្ថិ ជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ និរោធំ សមាបន្នស្ស អត្ថិ ជីវិតិន្ទ្រិយំ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘នត្ថិ រូបជីវិតិន្ទ្រិយ’’ន្តិ។
និរោធំ សមាបន្នស្ស អត្ថិ ជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? អាមន្តា។ កតមក្ខន្ធបរិយាបន្នន្តិ? សង្ខារក្ខន្ធបរិយាបន្នន្តិ។ និរោធំ សមាបន្នស្ស អត្ថិ សង្ខារក្ខន្ធោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
និរោធំ សមាបន្នស្ស អត្ថិ សង្ខារក្ខន្ធោតិ? អាមន្តា។ និរោធំ សមាបន្នស្ស អត្ថិ វេទនាក្ខន្ធោ…បេ.… សញ្ញាក្ខន្ធោ…បេ.… វិញ្ញាណក្ខន្ធោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
និរោធំ សមាបន្នស្ស អត្ថិ វេទនាក្ខន្ធោ…បេ.… សញ្ញាក្ខន្ធោ…បេ.… វិញ្ញាណក្ខន្ធោតិ? អាមន្តា។ ន និរោធំ សមាបន្នោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥៤៣. នត្ថិ រូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? អាមន្តា។ អសញ្ញសត្តានំ នត្ថិ ជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អសញ្ញសត្តានំ អត្ថិ ជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អសញ្ញសត្តានំ អត្ថិ ជីវិតិន្ទ្រិយំ, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘នត្ថិ រូបជីវិតិន្ទ្រិយ’’ន្តិ។ អសញ្ញសត្តានំ អត្ថិ ជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ? អាមន្តា។ កតមក្ខន្ធបរិយាបន្នន្តិ? សង្ខារក្ខន្ធបរិយាបន្នន្តិ។ អសញ្ញសត្តានំ អត្ថិ សង្ខារក្ខន្ធោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អសញ្ញសត្តានំ អត្ថិ សង្ខារក្ខន្ធោតិ? អាមន្តា។ អសញ្ញសត្តានំ អត្ថិ វេទនាក្ខន្ធោ…បេ.… សញ្ញាក្ខន្ធោ…បេ.… វិញ្ញាណក្ខន្ធោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
អសញ្ញសត្តានំ អត្ថិ វេទនាក្ខន្ធោ…បេ.… សញ្ញាក្ខន្ធោ…បេ.… វិញ្ញាណក្ខន្ធោតិ? អាមន្តា។ បញ្ចវោការភវោតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥៤៤. ឧបបត្តេសិយេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ ជីវិតិន្ទ្រិយំ ឧបបត្តេសិយេ ចិត្តេ ភិជ្ជមានេ ឯកទេសំ ភិជ្ជតីតិ? អាមន្តា។ ឧបបត្តេសិយេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតោ ផស្សោ ឧបបត្តេសិយេ ចិត្តេ ភិជ្ជមានេ ឯកទេសោ ភិជ្ជតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
ឧបបត្តេសិយេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតោ ផស្សោ ឧបបត្តេសិយេ ចិត្តេ ភិជ្ជមានេ អនវសេសោ ភិជ្ជតីតិ? អាមន្តា។ ឧបបត្តេសិយេន ចិត្តេន សមុដ្ឋិតំ ជីវិតិន្ទ្រិយំ ឧបបត្តេសិយេ ចិត្តេ ភិជ្ជមានេ អនវសេសំ ភិជ្ជតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
៥៤៥. ទ្វេ ជីវិតិន្ទ្រិយានីតិ? អាមន្តា។ ទ្វីហិ ជីវិតេហិ ជីវតិ, ទ្វីហិ មរណេហិ មីយតីតិ? អាមន្តា ន ហេវំ វត្តព្ពេ (ស្យា. កំ. បី.)។
ជីវិតិន្ទ្រិយកថា និដ្ឋិតា។
៨. អដ្ឋមវគ្គោ
(៨៣) ១១. កម្មហេតុកថា
៥៤៦. កម្មហេតុ អរហា អរហត្តា បរិហាយតីតិ? អាមន្តា។ កម្មហេតុ សោតាបន្នោ សោតាបត្តិផលា បរិហាយតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… កម្មហេតុ អរហា អរហត្តា បរិហាយតីតិ? អាមន្តា។ កម្មហេតុ សកទាគាមី…បេ.… អនាគាមី អនាគាមិផលា បរិហាយតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កម្មហេតុ សោតាបន្នោ សោតាបត្តិផលា ន បរិហាយតីតិ? អាមន្តា។ កម្មហេតុ អរហា អរហត្តា ន បរិហាយតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ …បេ.… កម្មហេតុ សកទាគាមី…បេ.… អនាគាមី អនាគាមិផលា ន បរិហាយតីតិ? អាមន្តា។ កម្មហេតុ អរហា អរហត្តា ន បរិហាយតីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កម្មហេតុ អរហា អរហត្តា បរិហាយតីតិ? អាមន្តា។ បាណាតិបាតកម្មស្ស ហេតូតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.… អទិន្នាទានកម្មស្ស ហេតុ…បេ.… កាមេសុមិច្ឆាចារកម្មស្ស ហេតុ… មុសាវាទកម្មស្ស ហេតុ… បិសុណវាចាកម្មស្ស ហេតុ… ផរុសវាចាកម្មស្ស ហេតុ… សម្ផប្បលាបកម្មស្ស ហេតុ… មាតុឃាតកម្មស្ស មាតុឃាតកកម្មស្ស (ស្យា.), មាតុឃាតិកម្មស្ស (ក.) តថា បិតុឃាតអរហន្តឃាតកម្មស្សាតិបទេសុ ហេតុ… បិតុឃាតកម្មស្ស ហេតុ… អរហន្តឃាតកម្មស្ស ហេតុ… រុហិរុប្បាទកម្មស្ស ហេតុ…បេ.… សង្ឃភេទកម្មស្ស ហេតូតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កតមស្ស កម្មស្ស ហេតូតិ? ហន្ទ ហិ អរហន្តានំ អព្ភាចិក្ខតីតិ។ អរហន្តានំ អព្ភាចិក្ខនកម្មស្ស ហេតុ អរហា អរហត្តា បរិហាយតីតិ? អាមន្តា។ យេ កេចិ អរហន្តានំ អព្ភាចិក្ខន្តិ, សព្ពេ តេ អរហត្តំ សច្ឆិករោន្តីតិ? ន ហេវំ វត្តព្ពេ…បេ.…។
កម្មហេតុកថា និដ្ឋិតា។
អដ្ឋមវគ្គោ។
តស្សុទ្ទានំ –
ឆ គតិយោ, អន្តរាភវោ, បញ្ចេវ កាមគុណា កាមធាតុ, បញ្ចេវ អាយតនា កាមា, រូបិនោ ធម្មា រូបធាតុ, អរូបិនោ ធម្មា អរូបធាតុ, សឡាយតនិកោ អត្តភាវោ រូបធាតុយា, អត្ថិ រូបំ អរូបេសុ, រូបំ កម្មំ, រូបំ ជីវិតំ, កម្មហេតុកា បរិហាយតីតិ។