១៤. វិបាកបច្ចយោ
ឆត្តិំសវិធា វិបាកភូតា សហជាតចិត្តចេតសិកា ធម្មា វិបាក បច្ចយោ។ តេយេវ អញ្ញមញ្ញញ្ច បដិសន្ធិក្ខណេ កម្មជរូបានិ ច បវត្តិក្ខណេ វិបាក ចិត្តជាតានិ ចិត្តជរូបានិ ច វិបាកបច្ចយុប្បន្នា។
កេនដ្ឋេន វិបាកោតិ។ វិបច្ចនដ្ឋេន វិបាកោ។ វិបច្ចនំ នាម មុទុតរុណភាវំ អតិក្កម្ម វិបក្កភាវំ អាបជ្ជនំ។ កស្ស បន ធម្មស្ស មុទុតរុណភាវោ, កស្ស វិបក្កភាវោតិ។ នានាក្ខណិកកម្មបច្ចយ សង្ខាតស្ស អតីតកម្មស្ស មុទុតរុណភាវោ, តស្សេវ កម្មស្ស វិបក្កភាវោ។
តត្ថ ឯកស្ស កម្មស្ស ចតស្សោ អវត្ថាយោ ហោន្តិ ចេតនា វត្ថា កម្មាវត្ថា និមិត្តាវត្ថា វិបាកាវត្ថាតិ។
តត្ថ តាយ ចេតនាយ និរុទ្ធាយបិ តស្សា កិរិយា វិសេសោ ន និរុជ្ឈតិ, តំ ចិត្តសន្តានំ អនុគច្ឆតិយេវ។ អយំ កម្មាវត្ថា នាម។
និមិត្តាវត្ថាតិ តំ កម្មំ យទា វិបច្ចិតុំ ឱកាសំ លភតិ, តទា មរណាសន្នកាលេ តស្ស បុគ្គលស្ស តមេវ កម្មំ វា បច្ចុបដ្ឋាតិ, សោ បុគ្គលោ តទា ទានំ ទេន្តោ វិយ សីលំ រក្ខន្តោ វិយ បាណឃាតំ វា ករោន្តោ វិយ ហោតិ។ កម្មនិមិត្តំ វា បច្ចុបដ្ឋាតិ, ទាន វត្ថុអាទិកំ វា សត្ថាទិកំ វា អញ្ញំ វាបិ បុព្ពេ តស្ស កម្មស្ស ឧបករណភូតំ អារម្មណំ តទា តស្ស បុគ្គលស្ស ហត្ថគតំ វិយ ហោតិ។ គតិនិមិត្តំ វា បច្ចុបដ្ឋាតិ, ទិព្ពវិមានាទិកំ វា និរយគ្គិជាលាទិកំ វា ឧប្បជ្ជមានភវេ ឧបលភិតព្ពំ វា អនុភវិតព្ពំ វា អារម្មណំ តទា ទិស្សមានំ ហោតិ។ អយំ និមិត្តា វត្ថា នាម។
វិបាកាវត្ថាតិ សចេ សោ បុគ្គលោ តថា បច្ចុបដ្ឋិតំ តំ កម្មំ វា កម្មនិមិត្តំ វា គតិនិមិត្តំ វា ឯកំ អារម្មណំ អមុញ្ចមានោ មរតិ, តទា តំ កម្មំ តស្មិំភវេ វិបច្ចតិ, តំ កម្មំ តស្មិំភវេ ឯកោ អត្តភាវោ ហុត្វា បាតុភវតិ
តត្ថ យថា អម្ពប្ផលានិ នាម យទា វិបក្កភាវំ អាបជ្ជន្តិ, តទា សព្ពសោ សិនិទ្ធរូបានិ ហោន្តិ។ ឯវមេវំ វិបាកធម្មា នាម និរុស្សាហា និព្យាបារា ហុត្វា សព្ពសោ សន្តរូបា ហោន្តិ។ តេសំ សន្តរូបត្តាយេវ ភវង្គចិត្តានំ អារម្មណំ អវិភូតំ ហោតិ, ភវង្គតោ វុដ្ឋានកាលេ តំ អារម្មណំ ន ជានាតិ។ តថាហិ រត្តិយំ និទ្ទាយន្តស្ស បុរិមភវេ មរណាសន្នកាលេ យថាគហិតំ កម្មាទិកំ អារម្មណំ អារព្ភ ភវង្គសោតំ បវត្តមានំបិ តស្ស ភវង្គសោតស្ស តំ អារម្មណំ អារព្ភ ឥទំ នាម មេ បុរិមភវេ អារម្មណំ ទិដ្ឋន្តិ កស្សចិ ជាននវីថិចិត្តស្ស ឧប្បត្តិយា បច្ចយោ ន ហោតិ។ សោ បុគ្គលោ និទ្ទាយនកាលេបិ ឧដ្ឋានកាលេបិ បុរិមភវសិទ្ធំ តំ និមិត្តំ ន ជានាតិ។ ឯវំ និរុស្សាហនិព្យាបារសន្តរូប ភាវេន ឧបការកតា វិបាកបច្ចយតា នាមាតិ។ វិបាក បច្ចយទីបនា និដ្ឋិតា។