៤. សមាសកប្ប
សត្តមកណ្ឌ
៣១៦, ៣៣១. នាមានំ សមាសោ យុត្តត្ថោ។
តេសំ នាមានំ បយុជ្ជមានបទត្ថានំ យោ យុត្តត្ថោ, សោ សមាសសញ្ញោ ហោតិ។
កថិនទុស្សំ, អាគន្តុកភត្តំ, ជីវិតិន្ទ្រិយំ, សមណព្រាហ្មណា, សារិបុត្តមោគ្គល្លានា, ព្រាហ្មណ គហបតិកា។
នាមានមិតិ កិមត្ថំ? ទេវទត្តោ បចតិ, យញ្ញទត្តោ បចតិ។
យុត្តត្ថោតិ កិមត្ថំ? ភតោ រញ្ញោ បុត្តោ ទេវទត្តស្ស។
សមាសឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ក្វចិ សមាសន្តគតានមការន្តោ។
៣១៧, ៣៣២. តេសំ វិភត្តិយោ លោបា ច។
តេសំ យុត្តត្ថានំ សមាសានំ វិភត្តិយោ លោបា ច ហោន្តិ។
កថិនទុស្សំ
តេសំគហណេន សមាសតទ្ធិតាខ្យាតកិតកានំ វិភត្តិបច្ចយបទក្ខរាគមា ច លោបា ហោន្តិ។ វាសិដ្ឋោ, វេនតេយ្យោ។
ចគ្គហណ មវធារណត្ថំ, បភង្ករោ, អមតទ្ទទោ, មេធង្ករោ, ទីបង្ករោ។
៣១៨, ៣៣៣. បកតិ ចស្ស សរន្តស្ស។
លុត្តាសុ វិភត្តីសុ អស្ស សរន្តស្ស លិង្គស្ស បកតិរូបានិ ហោន្តិ។
ចក្ខុសោតំ, មុខនាសិកំ, រាជបុត្តោ, រាជបុរិសោ។
៣១៩, ៣៣០. ឧបសគ្គនិបាតបុព្ពកោ អព្យយីភាវោ។
ឧបសគ្គនិបាតបុព្ពកោ សមាសោ អព្យយីភាវសញ្ញោ ហោតិ។
នគរស្ស
អព្យយីភាវមិច្ចនេន ក្វត្ថោ? អំវិភត្តីន មការន្តា អព្យយីភាវា។
៣២០, ៣៣៥. សោ នបុំសកលិង្គោ។
សោ អព្យយីភាវសមាសោ នបុំសកលិង្គោវ ទដ្ឋព្ពោ។
កុមារីសុ អធិកិច្ច បវត្តតិ កថា ឥតិ អធិកុមារិ, វធុយា សមីបេ បវត្តតិ កថា ឥតិ ឧបវធុ, គង្គាយ សមីបេ បវត្តតិ កថា ឥតិ ឧបគង្គំ, មណិកាយ សមីបេ បវត្តតិ កថា ឥតិ ឧបមណិកំ។
៣២១, ៣៤៩. ទិគុស្សេកត្តំ។
ទិគុស្ស សមាសស្ស ឯកត្តំ ហោតិ, នបុំសកលិង្គត្តញ្ច។
តយោ
៣២២, ៣៥៩. តថា ទ្វន្ទេ បាណិ តូរិយ យោគ្គសេនង្គខុទ្ទជន្តុក វិវិធវិរុទ្ធ វិសភាគត្ថាទីនញ្ច។
តថា ទ្វន្ទេ សមាសេ បាណិ តូរិយ យោគ្គ សេនង្គខុទ្ទជន្តុក វិវិធវិរុទ្ធ វិសភាគត្ថឥច្ចេវមាទីនំ ឯកត្តំ ហោតិ, នបុំសកលិង្គត្តញ្ច។
តំ យថា? ចក្ខុ ច សោតញ្ច ចក្ខុសោតំ, មុខញ្ច នាសិកា ច មុខនាសិកំ, ឆវិ ច មំសញ្ច លោហិតញ្ច ឆវិមំសលោហិតំ។ ឯវំ បាណ្យង្គត្ថេ។
សង្ខោ ច បណវោ ច សង្ខបណវំ, គីតញ្ច វាទិតញ្ច គីតវាទិតំ, ទទ្ទរិ ច ឌិណ្ឌិមោ ច ទទ្ទរិឌិណ្ឌិមំ។ ឯវំ តូរិយង្គត្ថេ។
ផាលោ ច បាចនញ្ច ផាលបាចនំ, យុគញ្ច នង្គលញ្ច យុគនង្គលំ។ ឯវំ យោគ្គង្គត្ថេ។
អសិ ច ចម្មញ្ច អសិចម្មំ, ធនុ ច កលាបោ ច ធនុកលាបំ, ហត្ថី ច អស្សោ ច ហត្ថិអស្សំ, រថោ ច បត្តិកោ ច រថបត្តិកំ។ ឯវំ សេនង្គត្ថេ។
ឌំសា ខុទ្ទជន្តុកត្ថេ។
អហិ ច នកុលោ ច អហិនកុលំ, ពិឡារោ ច មូសិកោ ច ពិឡារមូសិកំ, កាកោ ច ឧលូកោ ច កាកោលូកំ។ ឯវំ វិវិធវិរុទ្ធត្ថេ។
សីលញ្ច បញ្ញាណញ្ច សីលបញ្ញាណំ, សមថោ ច វិបស្សនា ច សមថវិបស្សនំ, វិជ្ជា ច ចរណញ្ច វិជ្ជាចរណំ។ ឯវំ វិសភាគត្ថេ។
អាទិគ្គហណំ កិមត្ថំ? ទាសី ច ទាសោ ច ទាសិទាសំ, ឥត្ថី ច បុមា ច ឥត្ថិបុមំ, បត្តោ ច ចីវរញ្ច បត្តចីវរំ, ឆត្តញ្ច ឧបាហនា ច ឆត្តុបាហនំ, តិកញ្ច ចតុក្កញ្ច តិកចតុក្កំ, វេនោ ច រថការោ ច វេនរថការំ, សាកុណិកោ ច មាគវិកោ ច សវកុណិកមាគវិកំ, ទីឃោ ច មជ្ឈិមោ ច ទីឃមជ្ឈិមំ ឥច្ចេវមាទិ។
៣២៣, ៣៦០. វិភាសា រុក្ខ តិណ បសុខ ន ធញ្ញ ជនបទាទីនញ្ច។
រុក្ខតិណ បសុ ធន ធញ្ញ ជនបទឥច្ចេវមាទីនំ វិភាសា ឯកត្តំ ហោតិ, នបុំសកលិង្គត្តញ្ច ទ្វន្ទេ សមាសេ។ អស្សត្ថោ
អាទិគ្គហណំ កិមត្ថំ? សាវជ្ជញ្ច អនវជ្ជញ្ច សាវជ្ជានវជ្ជំ, សាវជ្ជា នវជ្ជា វា។ ហីនញ្ច បណីតញ្ច ហីនបណីតំ។ ហីនបណីតា វា។ កណ្ហោ ច សុក្កោ ច កណ្ហសុក្កំ, កណ្ហសុក្កា វា។
៣២៤, ៣៣៩. ទ្វិបទេ តុល្យាធិករណេ កម្មធារយោ។
ទ្វេ បទានិ តុល្យាធិករណានិ យទា សមស្យន្តេ, តទា សោ សមាសោ កម្មធារយសញ្ញោ ហោតិ។
មហន្តោ
កម្មធារយឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? កម្មធារយសញ្ញេ ច។
៣២៥, ៣៤៨. សង្ខ្យាបុព្ពោ ទិគុ។
សង្ខ្យាបុព្ពោ កម្មធារយសមាសោ ទិគុសញ្ញោ ហោតិ។
តីណិ មលានិ តិមលំ, តីណិ ផលានិ តិផលំ, តយោ លោកា តិលោកំ, តយោ ទណ្ឌា តិទណ្ឌំ, ចតស្សោ ទិសា ចតុទ្ទិសំ, បញ្ច ឥន្ទ្រិយានិ បញ្ចិន្ទ្រិយំ, សត្ត គោទាវរិយោ សត្តគោទាវរំ។
ទិគុឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ទិគុស្សេ កត្តំ។
៣២៦, ៣៤១. ឧភេ តប្បុរិសា។
ឧភេ ទិគុកម្មធារយសមាសា តប្បុរិសសញ្ញា ហោន្តិ។
ន ព្រាហ្មណោ អព្រាហ្មណោ, ន វសលោ អវសលោ, ន ភិក្ខុ អភិក្ខុ, ន បញ្ចវស្សំ អបញ្ចវស្សំ, ន
តប្បុរិសឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? អត្តំ នស្ស តប្បុរិសេ។
៣២៧, ៣៥១. អមាទយោ បរបទេភិ។
តា អមាទយោ នាមេហិ បរបទេភិ យទា សមស្យន្តេ, តទា សោ សមាសោ តប្បុរិសសញ្ញោ ហោតិ។
ភូមិំ គតោ ភូមិគតោ, សព្ពរត្តិំ សោភណោ សព្ពរត្តិសោភណោ។ អបាយំ គតោ អបាយគតោ, ឥស្សរេន កតំ ឥស្សរកតំ, សល្លេន វិទ្ធោ សល្លវិទ្ធោ, កថិនស្ស ទុស្សំ កថិនទុស្សំ, អាគន្តុកស្ស ភត្តំ អាគន្តុកភត្តំ, មេថុនា អបេតោ មេថុនាបេតោ, ចោរា ភយំ ចោរភយំ, រញ្ញោ បុត្តោ រាជបុត្តោ, ធញ្ញានំ រាសិ ធញ្ញរាសិ, រូបេ សញ្ញា រូបសញ្ញា, សំសារេ ទុក្ខំ សំសារទុក្ខំ។
៣២៨, ៣៥២. អញ្ញបទត្ថេសុ ពហុព្ពីហិ។
អញ្ញេសំ បទានំ អត្ថេសុ ទ្វេ នាមានិ ពហូនិ នាមានិ យទា សមស្យន្តេ, តទា សោ សមាសោ ពហុព្ពីហិ សញ្ញោ ហោតិ។
អាគតា
និគ្រោធស្ស បរិមណ្ឌលោ និគ្រោធបរិមណ្ឌលោ, និគ្រោធបរិមណ្ឌលោ ឥវ បរិមណ្ឌលោ យោ រាជកុមារោ សោយំ និគ្រោធបរិមណ្ឌលោ។ អថ វា និគ្រោធបរិមណ្ឌលោ ឥវ បរិមណ្ឌលោ យស្ស រាជកុមារស្ស សោយំ និគ្រោធបរិមណ្ឌលោ, រាជកុមារោ។
ចក្ខុនោ ភូតោ ចក្ខុភូតោ, ចក្ខុភូតោ ឥវ ភូតោ យោ ភគវា សោយំ ចក្ខុភូតោ, ភគវា។
សុវណ្ណស្ស វណ្ណោ សុវណ្ណវណ្ណោ, សុវណ្ណវណ្ណោ វិយ វណ្ណោ យស្ស ភគវតោ សោយំ សុវណ្ណវណ្ណោ, ភគវា។
ព្រហ្មុនោ សរោ ព្រហ្មស្សរោ, ព្រហ្មស្សរោ វិយ សរោ យស្ស ភគវតោ សោយំ ព្រហ្មស្សរោ, ភគវា។
សយំ បតិត បណ្ណ បុប្ផផលវាយុតោយាហារាតិ បណ្ណញ្ច បុប្ផញ្ច ផលញ្ច បណ្ណបុប្ផផលានិ, សយមេវ បតិតានិ សយំបតិតានិ, សយំបតិតានិ ច តានិ បណ្ណបុប្ផផលានិ ចេតិ សយំបតិតបណ្ណបុប្ផផលានិ វាយុ ច តោយញ្ច វាយុតោយានិ, សយំបតិតបណ្ណបុប្ផផលានិ ច វាយុតោយានិ ច សយំបតិតបណ្ណបុប្ផផលវាយុតោយានិ។ សយំបតិតបណ្ណបុប្ផផលវាយុតោយានិ អាហារា យេសំ តេ សយំបតិតបណ្ណបុប្ផផលវាយុតោយាហារា, ឥសយោ។ យមេត្ថ វត្តព្ពំ, តំ ហេដ្ឋា វុត្តមេវ។ អយំ បន ទ្វន្ទកម្មធារយគព្ភោ តុល្យាធិករណបហុព្ពីហិ។
អថ វា – សយំបតិតបណ្ណបុប្ផផលវាយុតោយេហិ អាហារា យេសំ តេ សយំបតិតបណ្ណបុប្ផផលវាយុតោយាហារា។ អយំ បន ភិន្នាធិករណពហុព្ពីហិ។
នានា ទុមបតិត បុប្ផវាសិត សានូតិ នានាបការា ទុមា នានាទុមា, នានាទុមេហិ បតិតានិ នានាទុមបតិ តានិ, នានាទុមបតិតានិ ច តានិ បុប្ផានិ ចេតិ នានាទុមបតិតបុប្ផានិ, នានាទុមបតិតបុប្ផេហិ វាសិតា នានាទុមបតិតបុប្ផវាសិតា, នានាទុមបតិតបុប្ផវាសិតា សានូ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ នានាទុមបតិតបុប្ផវាសិតសានុ, បព្ពតរាជា។ អយំ បន កម្មធារយតប្បុរិសគព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ។
អថ
ព្យាលម្ពម្ពុធរពិន្ទុចុម្ពិតកូដោតិ អម្ពុំ ធារេតីតិ អម្ពុធរោ, កោ សោ? បជ្ជុន្នោ។ វិវិធា អាលម្ពោ ព្យាលម្ពោ, ព្យាលម្ពោ ច សោ អម្ពុធរោ ចាតិ ព្យាលម្ពម្ពុធរោ, ព្យាលម្ពម្ពុធរស្ស ពិន្ទូ ព្យាលម្ពម្ពុធរពិន្ទូ, ព្យាលម្ពម្ពុធរពិន្ទូហិ ចុម្ពិតោ ព្យាលម្ពម្ពុធរពិន្ទុចុម្ពិតោ, ព្យាលម្ពម្ពុរេពិន្ទុចុម្ពិតោ កូដោ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ ព្យាលម្ពម្ពុធរពិន្ទុចុម្ពិតកូដោ។ អយំ បន កម្មធារយតប្បុរិសគព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ។
អថ វា – ចុម្ពិតោ កូដោ ចុម្ពិតកូដោ, សាបេក្ខត្តេ សតិបិ គមកត្តា សមាសោ។ ព្យាលម្ពម្ពុធរពិន្ទូហិ ចុម្ពិតកូដោ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ ព្យាលម្ពម្ពុធរពិន្ទុចុម្ពិតកូដោ។ អយំ បន ភិន្នាធិករណពហុព្ពីហិ។
អមិត ពល បរក្កមជុតីតិ ន មិតា អមិតា, ពលញ្ច បរក្កមោ ច ជុតិ ច ពលបរក្កមជុតិយោ, អមិតា ពលបរក្កមជុតិយោ យស្ស សោយំ អមិតពលបរក្កមជុតិ, អយំ បន កម្មធារយទ្វន្ទគព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ។
បីណោរក្ខំស ពាហូតិ ឧរោ ច អក្ខញ្ច អំសោ ច ពាហុ ច ឧរក្ខំសពាហវោ, បីណា ឧរក្ខំសពាហវោ យស្ស ភគវតោ សោយំ បីណោរក្ខំសពាហុ។ អយំ បន ទ្វន្ទវព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ។
បីណ គណ្ឌ វទន ថនូរុជឃនាតិ គណ្ឌោ ច វទនញ្ច ថនោ ច ឩរុ ច ជឃនញ្ច គណ្ឌវទនថនូរុជឃនា, បីណា គណ្ឌវទនថនូរុជឃនា យស្សា សាយំ បីណគណ្ឌវទនថនូរុជឃនា។ អយម្បិ ទ្វន្ទគព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ។
វវរ សុរាសុរ គរុឌ មនុជ ភុជគ គន្ធព្ព មកុដ កូដ ចុម្ពិត សេលសង្ឃដ្ដិត ចរណោតិ សុរា ច អសុរា ច គរុឌា ច មនុជា ច ភុជគា ច គន្ធព្ពា ច សុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពា, បវរា ច តេ សុរាសុរគរុឌមនុជភុជគ គន្ធព្ពា ចេតិ បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពា, បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពានំ មកុដានិ បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដានិ, បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដានំ កូដានិ បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដានិ, បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដេសុ ចុម្ពិតា បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតា, បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតា ច តេ សេលា ចាតិ បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតសេលា, បវរសុរាសុរ គរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតសេលេហិ សង្ឃដ្ដិតា បវរសុរាសុរ គរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតសេលសង្ឃដ្ដិតា, បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតសេលសង្ឃដ្ដិតា ចរណា យស្ស តថាគតស្ស សោយំ
អថ វា–សង្ឃដ្ដិតា ចរណា សង្ឃដ្ដិតចរណា, សាបេក្ខត្តេ សតិបិ គមកត្តា សមាសោ។ បវរសុរាសុរ គរុឌមនុជភុជគ គន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតសេលេហិ សង្ឃដ្ដិតចរណា យស្ស តថាគតស្ស សោយំ បវរសុរាសុរគរុឌ មនុជភុជគ គន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតសេលសង្ឃដ្ដិត ចរណោ។ អយំ បន ភិន្នាធិករណពហុព្ពីហិ។
ចតុទ្ទិសោតិ ចតស្សោ ទិសា យស្ស សោយំ ចតុទ្ទិសោ, ភគវា។
បញ្ចចក្ខូតិ បញ្ច ចក្ខូនិ យស្ស តថាគតស្ស សោយំ បញ្ចចក្ខុ, តថាគតោ។
ទសពលោតិ ទស ពលានិ យស្ស សោយំ ទសពលោ, ភគវា។
អនន្តញាណោតិ នស្ស អន្តោ អនន្តំ, អនន្តំ ញាណំ យស្ស តថាគតស្ស សោយំ អនន្តញាណោ, តថាគតោ។
អមិត ឃន សរីរោតិ ន មិតំ អមិតំ, ឃនំ ឯវ សរីរំ ឃនសរីរំ, អមិតំ ឃនសរីរំ យស្ស តថាគតស្ស សោយំ អមិតឃនសរីរោ, តថាគតោ។
អមិត ពល បរក្កម បត្តោតិ ន មិតា អមិតា, ពលញ្ច បរក្កមោ ច ពលបរក្កមា, អមិតា ឯវ ពលបរក្កមា អមិតពលបរក្កមា
មត្ត ភមរ គណ ចុម្ពិត វិកសិតបុប្ផវល្លិនាគរុក្ខោ បសោភិត កន្ទរោតិ មត្តា ឯវ ភមរា មត្តភមរា, មត្តភមរានំ គណា មត្តភមរគណា, មត្តភមរគណេហិ ចុម្ពិតានិ មត្តភមរណចុម្ពិតានិ, វិកសិតានិ ឯវ បុប្ផានិ វិកសិតបុប្ផានិ, មត្តភមរគណចុម្ពិតានិ វិកសិតបុប្ផានិ យេសំ តេហិ មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផា, វល្លិ ច នាគរុក្ខោ ច មល្លិនាគរុក្ខា, មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផា ច តេ វល្លិនាគរុក្ខា ចេតិ មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផវល្លិនាគរុក្ខា, មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផវល្លិនាគរុក្ខេហិ ឧបសោភិតានិ មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផវល្លិនាគរុក្ខោ បសោភិតានិ, មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផវល្លិនាគរុក្ខោ បសោភិតានិ កន្ទរានិ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផ វល្លិនាគរុក្ខោ បសោ ភិតកន្ទរោ, បព្ពតរាជា។ អយំ បន ទ្វន្ទកម្មធារយតប្បុរិសគព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ។
អថ វា–ឧបសោភិតានិ កន្ទរានិ ឧបសោភិតកន្ទរានិ, សាបេក្ខត្តេ សតិបិ គមកត្តា សមាសោ។ មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផវល្លិនាគរុក្ខេហិ ឧបសោភិតកន្ទរានិ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផវល្លិនាគរុក្ខោ បសោភិតកន្ទរោ, បព្ពតរាជា។ អយំ បន ភិន្នាធិករណពហុព្ពីហិ។
នានា រុក្ខ តិណ បតិត បុប្ផោបសោភិត កន្ទរោតិ រុក្ខោ ច តិណញ្ច រុក្ខតិណានិ, នានា បការានិ ឯវ រុក្ខតិណានិ នានារុក្ខតិណានិ, នានារុក្ខតិណេហិ បតិតានិ នានារុក្ខតិណបតិតានិ, នានារុក្ខតិណបតិតានិ ច តានិ បុប្ផានិ ចេតិ នានារុក្ខតិណបតិតបុប្ផានិ, នានារុក្ខតិណបតិតបុប្ផេហិ ឧបសោភិតានិ នានារុក្ខតិណបតិត បុប្ផោបសោភិតានិ, នានារុក្ខតិណបតិតបុប្ផោបសោភិតានិ កន្ទរានិ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ នានារុក្ខតិណបតិតបុប្ផោបសោភិតកន្ទរោ, បព្ពតរាជា។ អយំ បន ទ្វន្ទកម្មធារយតប្បុរិសគព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ។
អថ វា–ឧបសោភិតានិ ឯវ កន្ទរានិ ឧបសោភិតកន្ទរានិ, (សាបេក្ខត្តេ សតិបិ គមកត្តា សមាសោ។) នានារុក្ខតិណបតិតបុប្ផេហិ ឧបសោភិតកន្ទរានិ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ នានារុក្ខតិណបតិតបុប្ផោបសោភិតកន្ទរោ, បព្ពតរាជា។ អយំ បន ភិន្នាធិករណពហុព្ពីហិ។
នានា មុសល ផាល បព្ពត តរុ កលិង្គរ សរ ធនុគទាសិ តោមរហត្ថាតិ មុសលោ ច ផាលោ ច បព្ពតោ ច តរុ ច កលិង្គរោ ច សរោ ច ធនុ ច គទា ចអសិ ច តោមរោ, ច មុសលផាលបព្ពតតរុកលិង្គរសរធនុគទាសិតោមរា, នានា បការា ឯវ មុសលផាលបព្ពតតរុកលិង្គរសរធនុគទាសិតោមរា នានាមុសលផាលបព្ពតតរុកលិង្គរសរធនុគទាសិតោមរា, នានាមុសលផាលបព្ពតតរុកលិង្គរសរធនុគទាសិតោមរា ហត្ថេសុ
ពហុព្ពីហិ ឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ពហុព្ពីហិម្ហិ ច។
៣២៩, ៣៥៧. នាមានំ សមុច្ចយោ ទ្វន្ទោ។
នាមានំ ឯកវិភត្តិកានំ យោ សមុច្ចយោ, សោ ទ្វន្ទសញ្ញោ ហោតិ។
ចន្ទិមា ច សូរិយោ ច ចន្ទិមសូរិយា, សមណោ ច ព្រាហ្មណោ ច សមណព្រាហ្មណា, សារិបុត្តោ ច មោគ្គល្លានោ ច សារិបុត្តមោគ្គល្លានា, ព្រាហ្មណោ ច គហបតិកោ ច ព្រាហ្មណគហបតិកា, យមោ ច វរុណោ ច យមវរុណា, កុវេរោ ច វាសវោ ច កុវេរវាសវា។
ទ្វន្ទឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ទ្វន្ទដ្ឋា វា។
៣៣០, ៣៤០. មហតំ មហា តុល្យាធិករណេ បទេ។
តេសំ មហន្តសទ្ទានំ មហាអាទេសោ ហោតិ តុល្យាធិករណេ បទេ។
មហន្តោ
ពហុវចនគ្គហណេន ក្វចិ មហន្ត សទ្ទស្ស មហាទេសោ ហោតិ។ មហន្តញ្ច តំ ផលញ្ចាតិ មហប្ផលំ, មហព្ពលំ, ឯវំ មហទ្ធនំ, មហព្ភយំ។
៣៣១, ៣៥៣. ឥត្ថិយំ ភាសិតបុមិត្ថី បុមាវ ចេ។
ឥត្ថិយំ តុល្យាធិករណេ បទេ ចេ ភាសិតបុមិត្ថី បុមាវ ទដ្ឋព្ពា។
ទីឃា ជង្ឃា យស្ស សោយំ ទីឃជង្ឃោ, កល្យាណភរិយោ, បហូតបញ្ញោ។
ភាសិតបុបេតិ
៣៣២, ៣៤៣. កម្មធារយសញ្ញេ ច។
កម្មធារយសញ្ញេ ច សមាសេ ឥត្ថិយំ តុល្យាធិករណេ បទេ បុព្ពេ ភាសិតបុមិត្ថី ចេ, បុមាវ ទដ្ឋព្ពា។ ព្រាហ្មណទារិកា, ខត្តិយកញ្ញា, ខត្តិយកុមារិកា។
ភាសិតបុមេតិ កិមត្ថំ? ខត្តិយពន្ធុទារិកា, ព្រាហ្មណពន្ធុទារិកា។
៣៣៣, ៣៤៤. អត្តំ នស្ស តប្បុរិសេ។
នស្ស បទស្ស តប្បុរិសេ ឧត្តរបទេ អត្តំ ហោតិ។
នព្រាហ្មណោ អព្រាហ្មណោ, អវសលោ, អភិក្ខុ, អបញ្ចវស្សំ, អបញ្ចគវំ។
៣៣៤, ៣៤៥. សរេ អន។
នស្ស បទស្ស តប្បុរិសេ អន អាទេសោ ហោតិ សរេ បរេ។
ន អស្សោ អនស្សោ, អនិស្សរោ, អនរិយោ។
៣៣៥, ៣៤៦. កទ កុស្ស។
កុឥច្ចេតស្ស កទ ហោតិ សរេ បរេ។
កុច្ឆិតំ អន្នំ កទន្នំ, កុច្ឆិតំ អសនំ កទស្សនំ។
សរេតិ កិមត្ថំ? កុច្ឆិតា ទារា យេសំ (អបុញ្ញការានំ) តេ ហោន្តីតិ កុទារា, កុជនា។ ឯវំ កុបុត្តា, កុគេហា, កុវត្ថា, កុទាសា។
៣៣៦, ៣៤៧. កា’ប្បត្ថេសុ ច។
កុឥច្ចេតស្ស កា ហោតិ អប្បត្ថេសុ ច។
កាលវណំ, កាបុប្ផំ។
ពហុវចនគ្គហណំ កិមត្ថំ? កុឥច្ចេតស្ស អនប្បតត្ថេសុបិ ក្វចិ កា ហោតិ, កាបុរិសា។
៣៣៧, ៣៥០. ក្វចិ សមាសន្តគតានមការន្តោ។
សមាសន្តគតានំ នាមានមន្តោ សរោ ក្វចិ អការោ ហោតិ។
ទេវានំ រាជា ទេវរាជោ, ទេវរាជា, ទេវានំ សខា ទេវសខោ, ទេវសខា, បញ្ច អហានិ បញ្ចាហំ, សត្តាហំ, បញ្ចគវំ, ឆត្តុបាហនំ, ឧបសរទំ, វិសាលក្ខោ, វិមុខោ។
ការគ្គហណំ អាការន្ត ឥការន្តា ច ហោន្តិ, បច្ចក្ខា ធម្មា យស្ស សោយន្តិ បច្ចក្ខធម្មា, សុរភិនោ គន្ធោ សុរភិគន្ធិ, សុន្ទរោ គន្ធោ សុគន្ធិ, បូតិនោ គន្ធោ បូតិគន្ធិ, កុច្ឆិតោ គន្ធោ កុគន្ធិ, ទុដ្ឋុ គន្ធោ យស្ស សោយន្តិ ទុគន្ធិ, បូតិ ឯវ គន្ធោ បូតិគន្ធិ។
នទីអន្តា ច កត្តុអន្តា ច កបច្ចយោ ហោតិ សមាសន្តេ។
ពហូ នទិយោ យស្មិំ សោយំ ពហុនទិកោ, ជនបទោ។ ពហវោ កត្តារោ យស្ស សោយំ ពហុកត្តុកោ, បុរិសោ។
៣៣៨, ៣៥៦. នទិម្ហា ច។
នទិម្ហា ច កបច្ចយោ ហោតិ សមាសន្តេ។
ពហូ នទិយោ យស្មិំ សោយន្តិ ពហុនទិកោ។ ពហូ កន្តិយោ យស្ស សោយន្តិ ពហុកន្តិកោ។ ពហុនារិកោ។
៣៣៩, ៣៥៨. ជាយាយ តុទំ ជានិ បតិម្ហិ។
ជាយាឥច្ចេតាយ តុទំ ជានិឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ បតិម្ហិ បរេ។
តុទំបតី, ជានិបតី។
៣៤០, ៣៥៥. ធនុម្ហា ច។
ធនុម្ហា ច អាបច្ចយោ ហោតិ សមាសន្តេ។
គាណ្ឌីវោ
៣៤១, ៣៣៦. អំ វិភត្តីនមការន្តា អព្យយីភាវា។
តស្មា អការន្តា អព្យយីភាវសមាសា បរាសំ វិភត្តីនំ ក្វចិ អំ ហោតិ។
អធិចិត្តំ, យថាវុឌ្ឍំ, ឧបកុម្ភំ, យាវជីវំ, តិរោបព្ពតំ, តិរោបាការំ, តិរោកុដ្ដំ, អន្តោបាសាទំ។
ក្វចីតិ កិមត្ថំ? អធិចិត្តស្ស ភិក្ខុនោ។
៣៤២, ៣៣៧. សរោ រស្សោ នបុំសកេ។
នបុំសកេ វត្តមានស្ស អព្យយីភាវសមាសស្ស លិង្គស្ស សរោ រស្សោ ហោតិ។
កុមារីសុ អធិកិច្ច បវត្តតិ កថា ឥតិ អធិកុមារិ។ ឧបវធុ, ឧបគង្គំ, ឧបមណិកំ។
៣៤៣, ៣៣៨. អញ្ញស្មា លោបោ ច។
អញ្ញស្មា អព្យយីភាវសមាសា អនការន្តា បរាសំ វិភត្តីនំ លោបោ ច ហោតិ។
អធិត្ថិ, អធិកុមារិ, ឧបវធុ។
ឥតិ នាមកប្បេ សមាសកប្បោ សត្តមោ កណ្ឌោ។
សមាសកប្បោ និដ្ឋិតោ។