២. នាមកណ្ឌ
បុល្លិង្គ
៤៧. ‘‘ជិនវចនយុត្តំ
លិង្គញ្ច និបច្ចតេ។
ធាតុប្បច្ចយវិភត្តិវជ្ជិតមត្ថយុត្តំ សទ្ទរូបំ លិង្គំ នាម, ជិនវចនយោគ្គំ លិង្គំ ឥធ ឋបីយតិ និប្ផាទីយតិ ច។
៤៨. ពុទ្ធឥតិ
តតោ ច វិភត្តិយោ។
តស្មា លិង្គា បរា វិភត្តិយោ ហោន្តិ។ ចការេន តាសំ ឯកវចនាទិបឋមាទិសញ្ញា ច។
‘‘សិ យោ អំ យោ នា ហិ ស នំ ស្មា ហិ ស នំ ស្មិំ សូ’’ តិ វិភត្តិយោ។ សិ យោ ឥតិ បឋមា, អំ យោ ឥតិ ទុតិយា, នា ហិ ឥតិ តតិយា, ស នំ ឥតិ ចតុត្ថី, ស្មា ហិ ឥតិ បញ្ចមី, ស នំ ឥតិ ឆដ្ឋី, ស្មិំ សុ ឥតិ សត្តមី។
លិង្គត្ថេ បឋមា។
យោ លិង្គត្ថោ នាម, តស្សាភិធានមត្តេ បឋមាវិភត្តិ ហោតិ។ តស្សាបនិយមេ ឯកម្ហិ វត្តព្ពេ ឯកវចនំ សិ, វុច្ចតេ នេនេតិវចនំ, ឯកស្សត្ថស្ស វចនំ ឯកវចនំ។ ឯវំ ពហុវចនំ។
អតោត្វេវ។
សោ។
អការន្តា
សរលោបោ មាទេសប្បច្ចយាទិម្ហិ សរលោបេ តុ បកតិ។
អំអាទីសុ បរេសុ សរស្ស លោបោ ហោតិ, តស្មិំ កតេ តុ ក្វចាទិនា អសវណ្ណេ បត្តេ បកតិ ហោតិ។
នយេ
ពហុម្ហិ វត្តព្ពេ ពហុវចនំ យោ។
អតោ វាត្វេវ។
សព្ពយោនីនមាឯ។
អការន្តា បរេសំ បឋមទុតិយាយោនីនំ យថាសង្ខ្យំ អាឯ វា ហោន្តិ។ ពុទ្ធា។
វាតិ កិំ។ អគ្គយោ។
៤៩. លិង្គត្ថេ
អាលបនេ ច។
អភិមុខីករណមាលបនំ, តទធិកេ លិង្គត្ថេ បឋមា ហោតិ។
‘‘អាលបនេ សិ គសញ្ញោ’’តិ សិស្ស គសញ្ញា។ គេឥត្វេវ។
អការា បិតាទ្យន្តានមា។
គេ បរេ អការោ បិតុសត្ថុអត្តរាជាទីនមន្តោ ច អាត្តំ យាតិ។
‘‘អាការោ វា’’តិ គេ បរេ អាការស្ស រស្សោ វា។
សេសតោ លោបំ គសីបិ។
សោ សិំ ស្យា ច សខាតោ គស្សេវាត្យាទិនិទ្ទិដ្ឋេហញ្ញេ អវណ្ណិវណ្ណុវណ្ណោការន្តា សេសា, តេហិ បរេ គសី លុប្យន្តេ។ ហេ - ពុទ្ធ, ពុទ្ធា។ យោ - ពុទ្ធា។
៥០. កម្មត្ថេ ទុតិយា។
យំ
៥១. តតិយាត្វេវ។
កត្តរិ ច។
យោ ករោតិ, ស កត្តា នាម។ តត្ថ តតិយា ហោតិ។ នា។
អតោ នេន។
អការា បរោ នា ឯនំ យាតិ។ ពុទ្ធេន។
ហិ។
សុហិស្វការោ ឯ។
សុហិសុ
ស្មាហិស្មិន្នំ ម្ហាភិម្ហិ វា។
សព្ពសទ្ទេហិ បរេសំ ស្មាហិស្មិន្នំ យថាសង្ខ្យំ ម្ហាភិម្ហិឥច្ចេតេ វា ហោន្តិ។ ពុទ្ធេភិ, ពុទ្ធេហិ។
៥២. ករណេ តតិយា។
យេន
៥៣. សម្បទានេ ចតុត្ថី។
យស្ស ទាតុកាមោ រោចតេ, ធារយតេ វា, តំ សម្បទានំ នាម។ តត្ថ ចតុត្ថី ហោតិ។ ស។
អតោ វាត្វេវ។
អាយ ចតុត្ថេកវចនស្ស តុ។
អការា បរស្ស ចតុត្ថេកវចនស្ស អាយោ វា ហោតិ។ ពុទ្ធាយ។
‘‘សាគមោ
ទីឃន្ត្វេវ។
សុនំហិសុ ច។
សុនំហិសុ បរេសុ សរាទីនំ ទីឃោ ហោតិ។ ចសទ្ទេន ក្វចិ ន។ ពុទ្ធានំ។
៥៤. អបាទានេ បញ្ចមី។
យស្មាទបេតិ, ភយមាទត្តេ វា, តទបាទានំ នាម, តត្ថ បញ្ចមី ហោតិ។ ស្មា។
អតោ អាឯត្វេវ។
៥៥. ស្មាស្មិន្នំ វា។
អការា បរេសំ ស្មាស្មិន្នំ អាឯ វា ហោន្តិ។ ពុទ្ធា, ពុទ្ធម្ហា, ពុទ្ធស្មា។ ពុទ្ធេភិ, ពុទ្ធេហិ។
៥៦. សាមិស្មិំ ឆដ្ឋី។
យស្ស
៥៧. ឱកាសេ សត្តមី។
យោធារោ, តមោកាសំ នាម។ តត្ថ សត្តមី ហោតិ។ ស្មិំ-ពុទ្ធេ, ពុទ្ធម្ហិ, ពុទ្ធស្មិំ។ សុ-ពុទ្ធេសុ។
៥៨.
ពុទ្ធោ ពុទ្ធ សុខំ ទទាតិ សរតោ ពុទ្ធំ តតោ ទុក្ករំ,
កិំ ពុទ្ធេន មហិទ្ធយោបិ មុនយោ ពុទ្ធេន ជាតាសុខី;
ពុទ្ធស្សេវ មនំ ទទេ បទមហំ ពុទ្ធា លភេយ្យាច្ចុតំ,
ពុទ្ធស្សិទ្ធិ ន កិំ ករេ ភវភវេ ភត្ត្យត្ថុ ពុទ្ធេ មម។
៥៩. ឥតោ
៦០. អត្ត, សិ។
ព្រហ្មត្តសខរាជាទិតោ ត្វេវ។
ស្យា ច។
ព្រហ្មាទិតោ សិស្ស អា ហោតិ។ អត្តា។
‘‘យោនមានោ’’តិ ព្រហ្មាទិតោ យោនំ អានោត្តំ។ អត្តានោ។
៦១. ហេ - អត្ត, អត្តា។ យោ, អត្តានោ។
៦២. ‘‘ព្រហ្មត្តសខរាជាទិតោ
៦៣. អត្តេន, អត្តនា។ បក្ខេ-ជិនវចនានុរោធេន ឯនាភាវោ។
‘‘អត្តាន្តោ
៦៤. ‘‘សស្ស នោ’’តិ នោការោ។ អត្តនោ។ អត្តានំ។
៦៥. អម្ហតុម្ហន្តុ រាជព្រហ្មត្តសខ សត្ថុបិតាទីហិ ស្មា នាវ។
អម្ហាទិតោ ស្មា នា ឥវ ហោតិ។ អត្តនា។
៦៦. ‘‘តតោ ស្មិន្នី’’តិ ស្មិនោ និ។ អត្តនិ។ ‘‘អនត្ត’’ន្តិ ភាវនិទ្ទេសេន សុម្ហិ ច អនោ។ អត្តនេសុ។
៦៧. រាជា
សវិភត្តិស្ស រាជស្សេត្វេវ។
នាម្ហិ រញ្ញា វា។
នាម្ហិ សវិភត្តិស្ស រាជសទ្ទស្ស រញ្ញា វា ហោតិ។ រញ្ញា, រាជេន។
រាជស្ស រាជុ សុនំហិសុ ច។
សុនំ ហិសុ បរេសុ រាជស្ស រាជុ ហោតិ, ចការេន ក្វចិ ន។
‘‘សុនំហិសុ
៦៨. សវិភត្តិស្សេត្យធិការោ។
‘‘រាជស្ស រញ្ញោ រាជិនោ សេ’’តិ សេ រញ្ញោ រាជិនោ ហោន្តិ។ រញ្ញោ, រាជិនោ។
‘‘រញ្ញំ នម្ហិ វា’’តិ នម្ហិ រញ្ញំ វា។ រញ្ញំ, រាជូនំ, រាជានំ។
៦៩. ស្មាស្សនាតុល្យត្តា-នាម្ហិ
៧០. ‘‘ស្មិម្ហិ រញ្ញេ រាជិនី’’តិ ស្មិម្ហិ រញ្ញេ រាជិនិ ហោន្តិ។ រញ្ញេ, រាជិនិ។ រាជូសុ, រាជេសុ។
៧១. គុណវន្តុ, សិ។
សវិភត្តិស្ស ន្តុស្សេត្វេវ។
‘‘អា សិម្ហី’’តិ សិម្ហិ សវិភត្តិស្ស ន្តុស្ស អា។ គុណវា។
យោម្ហិ បឋមេត្វេវ។
ន្តុស្ស ន្តោ។
បឋមេ យោម្ហិ សវិភត្តិស្ស ន្តុស្ស ន្តោការោ ហោតិ។ គុណវន្តោ។
សុនំហិសុ អត្តំត្វេវ។
ន្តុស្សន្តោ យោសុ ច។
សុនំហិសុ, យោសុ, ចការេន អញ្ញេសុបិ បរេសុ ន្តុស្សន្តោ អត្តំ យាតិ។ គុណវន្តា។
៧២. សវិភត្តិស្សេត្យធិការោ
អវណ្ណោ ច គេ។
គេ បរេ សវិភត្តិស្ស ន្តុស្ស អំអអា ហោន្តិ។ ហេគុណវំ,គុណវ, គុណវា។ យោ - គុណវន្តោ, គុណវន្តា។
៧៣. អត្តំ – គុណវន្តំ។ គុណវន្តេ។
៧៤. ‘‘តោតិតា
៧៥. គុណវតោ, គុណវន្តស្ស។
‘‘នម្ហិ តំ វា’’តិ នម្ហិ ន្តុស្ស តំ វា។ គុណវតំ, គុណវន្តានំ។ ស្មា នាវ។
៧៦. គុណវតិ, គុណវន្តេ, គុណវន្តម្ហិ, គុណវន្តស្មិំ, គុណវន្តេសុ។
៧៧. គច្ឆន្ត, សិ។
‘‘សិម្ហិ គច្ឆន្តាទីនំ ន្តសទ្ទោ អ’’ន្តិ ន្តសទ្ទស្ស អំវា, សិលោបោ។ គច្ឆំ, សិស្ស ឱ – គច្ឆន្តោ។
គច្ឆន្តាទីនំ ន្តសទ្ទោត្វេវ។
សេសេសុន្តុវ។
វុត្តំ ហិត្វា សេសេសុ គច្ឆន្តាទីនំ ន្តសទ្ទោ ន្តុ ឥវ ទដ្ឋព្ពោ។ គច្ឆន្តោ, គច្ឆន្តាឥច្ចាទិ។
សេសំ គុណវន្តុសមំ។
៧៨. គច្ឆន្តាទយោ
៧៩. អគ្គិ, សិលោបោ។
‘‘ឥវណ្ណុវណ្ណា ឈលា’’តិ ឥវណ្ណុវណ្ណានំ យថាសង្ខ្យំ ឈលសញ្ញា។
ឈលតោ វាត្វេវ។
ឃបតោ ច យោនំ លោបោ។
ឃបឈលតោ យោនំ លោបោ វា ហោតិ។
យោសុ កតនិការលោបេសុ ទីឃំ។
កតោ និការោ លោបោ ច យេសំ តេសុ យោសុ សរានំ ទីឃោ ហោតិ។ អគ្គី។ បក្ខេ-អត្តន្ត្វេវ។
យោ ស្វកតរស្សោ ឈោ។
យោសុ អកតរស្សោ ឈោ អត្តំ យាតិ។ អគ្គយោ។ តថាលបនេ។
៨០. អំ មោ និគ្គហីតំ ឈលបេហិ។
ឈលបតោ អំ មោ ច ពិន្ទុំ យន្តិ។ អគ្គិំ។ អគ្គី, អគ្គយោ។
៨១. អគ្គិនា។ ទីឃេ-អគ្គីភិ, អគ្គីហិ។
៨២. ‘‘ឈលតោ សស្ស នោ វា’’តិ សស្ស នោត្តំ វា។ អគ្គិនោ, អគ្គិស្ស។ អគ្គីនំ។
៨៣. ‘‘ឈលតោ ចេ’’តិ ស្មាស្ស នា។ អគ្គិនា។
៨៤. អគ្គិម្ហិ, អគ្គិស្មិំ។ អគ្គីសុ។
៨៥. អាទិ អគ្គីវ។ ស្មិំនោ បន ‘‘អាទិតោ ឱ ចេ’’តិ អំ, ឱ ច វា។ អាទិ, អាទោ, អាទិម្ហិ, អាទិស្មិំ។ អាទីសុ។
៨៦. ទណ្ឌី
‘‘អឃោ រស្ស’’មាទិនា រស្សេ សម្បត្តេ ‘‘ន សិស្មិមនបុំសកានី’’តិ សិម្ហិ អនបុំសកានំ ន រស្សោ។ សិលោបោ, ទណ្ឌី, យោលោបេ – ទណ្ឌី។ បក្ខេ –
អឃោ រស្សមេកវចនយោស្វបិ ច។
ឯកវចនយោសុ ឈលបា រស្សំ យន្តិ។
ឈតោ កតរស្សាត្វេវ។
យោនំ នោ។
កតស្សា ឈតោ យោនំ នោត្តំ ហោតិ។ ទណ្ឌិនោ។
៨៧. ‘‘ឈលបា រស្ស’’ន្តិ គេ បរេ ឈលបានំ រស្សោ។ ហេទណ្ឌិ។ ទណ្ឌី, ទណ្ឌិនោ។
៨៨. វា
‘‘នំ ឈតោ កតរស្សា’’តិ អំឥច្ចស្ស នំ វា។ ទណ្ឌិនំ, ទណ្ឌិំ។ ទណ្ឌី, ទណ្ឌិនោ។
៨៩. ទណ្ឌិនា។ ទណ្ឌីភិ, ទណ្ឌីហិ។
៩០. ទណ្ឌិនោ, ទណ្ឌិស្ស។ ទណ្ឌីនំ។
៩១. ឈតោ កតរស្សាត្វេវ។
‘‘ស្មិន្នី’’តិ ស្មិនោ និ។ ទណ្ឌិនិ។ ទណ្ឌីសុ។
៩២. ភិក្ខុ, សិលោបោ។
វា យោនំត្វេវ។
‘‘លតោ វោ ការោ ចេ’’តិ លតោ យោនំ វោត្តំ វា។
អត្តំ អកតរស្សោត្វេវ។
វេវោសុ លោ ច។
វេវោសុ អកតរស្សោ លោ អត្តំ យាតិ។ ភិក្ខវោ, បក្ខេ – យោលោប ទីឃា។ ភិក្ខូ។
៩៣. ហេ-ភិក្ខុ។
‘‘អកតរស្សា លតោ យ្វាលបនស្ស វេវោ’’តិ អាលបនេ យោស្ស វេវោការា, អត្តំ។ ភិក្ខវេ, ភិក្ខវោ, ភិក្ខូ។
៩៤. ភិក្ខុំ។ ភិក្ខវោ, ភិក្ខូ។ សេសំ អគ្គីវ។
៩៥. ឯវំ ជន្តុ។ ជន្តូ, ជន្តវោ។
‘‘លតោ
៩៦. សត្ថុ, សិ។
‘‘សត្ថុបិតាទីនមា សិស្មិំ សិលោបោ ចេ’’តិ សត្ថាទ្យន្តស្ស អា, សិលោបោ ច។ សត្ថា។
សត្ថុបិតាទីនន្ត្យធិការោ។
អញ្ញេស្វារត្តំ។
សិតោញ្ញេសុ សត្ថាទ្យន្តស្ស អារោ ហោតិ។
តតោ យោនមោ តុ។
តតោ អារតោ យោនំ ឱ ហោតិ។ សត្ថារោ។
៩៧. ហេ-សត្ថ, សត្ថា។ សត្ថារោ។
៩៨. សត្ថារំ។ សត្ថារេ, សត្ថារោ។
៩៩. ‘‘នា អា’’តិ អារតោ នាស្ស អា។ សត្ថារា។ សត្ថារេភិ, សត្ថារេហិ។
១០០. ឧ សស្មិំ សលោបោ ច។
សេ
‘‘វា នម្ហី’’តិ នម្ហិ អារោ វា។ សត្ថារានំ។
‘‘សត្ថុនាត្តញ្ចេ’’តិ នម្ហិ សត្ថាទ្យន្តស្ស អត្តំ វា។ ទីឃេសត្ថានំ។
១០១. ‘‘តតោ ស្មិមី’’តិ អារតោ ស្មិនោ ឥ។ ‘‘អារោ រស្សមីការេ’’តិ ឥម្ហិ អារស្ស រស្សោ។ សត្ថរិ។ សត្ថារេសុ។ ឯវំ នត្តាទិ។
១០២. បិតា
នម្ហិ – បិតូនន្តិបិ ហោតិ។ ឯវំ ភាតុប្បភុតយោ។
១០៣. អភិភូ។ រស្សេ-អភិភុវោ។ យោលោបេអភិភូ។ សេសំ ភិក្ខូវ, រស្សោវ វិសេសោ។
១០៤. ឯវំ
១០៥. គោ។
គាវឥត្វេវ។
‘‘យោសុ ចេ’’តិ គោសទ្ទោការស្ស អាវោ, ‘‘តតោ យោនមោ តុ’’តីហ តុសទ្ទេន យោនំ ឱ។ គាវោ។ តថាលបនេ។
១០៦. អវម្ហិ ច។
អម្ហិ បរេ គោសទ្ទោការស្ស អាវអវា ហោន្តិ, ចសទ្ទេន ហិនំវជ្ជិតេសុ សេសេសុបិ។
១០៧. ‘‘អាវស្សុ វា’’តិ អម្ហិ អាវន្តស្ស ឧត្តំ វា, គាហ្វំ, គាវំ, គវំ។ យោ-គាវោ។ គាវេន, គវេន។ គោភិ, គោហិ។
១០៨. ‘‘គាវ សេ’’តិ សេ ឱស្ស អាវោ។ គាវស្ស, គវស្ស។ ‘‘តតោ ន’’មាទោ ចការេន នំឥច្ចស្ស អំ, ឱស្ស អវោ ច។ គវំ។
១០៩. ‘‘សុហិនាសុ
១១០. គាវេ, គវេ, គាវម្ហិ, គវម្ហិ, គាវស្មិំ, គវស្មិំ។ គាវេសុ, គវេសុ, គោសុ។
បុល្លិង្គា។
ឥត្ថិលិង្គ
១១១. កញ្ញា
‘‘អា ឃោ’’តិ ឥត្ថិយំ អាការស្ស ឃសញ្ញា។ យោ លោបេ – កញ្ញា។ បក្ខេ – កញ្ញាយោ។
១១២. ‘‘ឃតេ ចេ’’តិ គស្ស ឯ។ ហេ-កញ្ញេ។ កញ្ញា, កញ្ញាយោ។
១១៣. កញ្ញំ។ កញ្ញា, កញ្ញាយោ។
១១៤. អាយ ឯកវចនស្សេត្វេវ។
‘‘ឃតោ នាទីន’’ន្តិ នាទេកវចនានមាយោ។ កញ្ញាយ។ កញ្ញាភិ, កញ្ញាហិ។
១១៥. កញ្ញាយ។ កញ្ញានំ។
១១៦. ឃបតោ ស្មិំ យំ វា។
ឃបេហិ ស្មិនោ យំ វា ហោតិ។ កញ្ញាយំ, កញ្ញាយ។ កញ្ញាសុ។
១១៧. រត្តិ
‘‘តេ ឥត្ថិខ្យា បោ’’តិ ឥត្ថិយមិវណ្ណុវណ្ណានំ បសញ្ញា។ យោលោបទីឃា។ រត្តី។ បក្ខេ – រត្តិយោ។ តថាលបនេ។
១១៨. រត្តិំ, រត្តី។ រត្តិយោ។
១១៩. ឯកវចនស្ស នាទីនន្ត្វេវ។
‘‘បតោ យា’’តិ នាទេកវចនានំ យា។ រត្តិយា។ រត្តីភិ, រត្តីហិ។
១២០. រត្តិយា។ រត្តីនំ។
១២១. រត្តិយំ, រត្តិយា។ រត្តីសុ។
១២២. នទី
១២៣. យាគុ រត្តីវ។
១២៤. មាតុ, ធីតុ, ទុហិត្វាទយោ បិតេវ។
១២៥. ជម្ពូ នទីវ។
កញ្ញឥតិ ឋិតេ –
ឥត្ថិយមតោ អាបច្ចយោ។
ឥត្ថិយំ វត្តមានា អការន្តតោ អាបច្ចយោ ហោតិ។ សរលោបបកល្យាទិ។ កញ្ញា។
‘‘ធាតុប្បច្ចយវិភត្តិ វជ្ជិតមត្ថវំ លិង្គ’’ន្តិ វចនតោ បច្ចយន្តស្សាលិង្គត្តា តទ្ធិតាទិសុត្តេ ចការេន នាមមិវ កតេ – ស្យាទិ។ ឯវំ ឦឥនីសុ។
ឯវំ អជា, ឯឡកា, កោកិលា, អស្សា, មូសិកា, ពលាកា, មន្ទា, ជរាឥច្ចាទិ។
១២៦. ឥត្ថិយន្ត្យធិការោ។
នទាទិតោ វា ឦ។
ឥត្ថិយំ
‘‘មាតុលាទីនមានត្តមីការេ’’តិ
អនទាទិតោ វា ឦ។ សខី, ហត្ថី។
ភវតោ ភោតោ។
ឦម្ហិ ភវន្តស្ស ភោតោ ហោតិ។ ភោតី។
១២៧. ‘‘ណ
១២៨. ‘‘ន្តុស្ស តមីការេ’’តិ ន្តុស្ស តោ វា។ គុណវតី, គុណវន្តី។ ធិតិមតី, ធិតិមន្តី។
ន្តស្ស ន្តុព្យបទេសោ។ មហតី, មហន្តី។
១២៩. បតិភិក្ខុរាជីការន្តេហិ ឥនី។
បត្យាទីហិ
‘‘បតិស្សិនីម្ហី’’តិ បត្យន្តស្ស អត្តេ សរលោបាទោ តុការេន លោបាភាវោ។ ‘‘វា បរោ អសរូបា’’តិ ឥលោបោ, ទីឃោ ច។ គហបតានី, ភិក្ខុនី, រាជិនី, មេធាវិនី, តបស្សិនី, ធម្មចារិណី, ភយទស្សាវិនី, ភុត្តាវិនីត្យាទិ។
ឥត្ថិលិង្គា។
នបុំសកលិង្គ
១៣០. ចិត្ត
នបុំសកេហិ អតោ និច្ចន្តេវ។
សិំ។
អការន្តេតិ នបុំសកេហិ សិស្ស និចំ អំ ហោតិ។ ចិត្តំ។
យោនំ និ នបុំសកេហិត្វេវ។
អតោ និច្ចំ។
អការន្តេហិ ន បុំសកេហិ យោនំ និច្ចំ និ ហោតិ, និស្ស អា។ ចិត្តា។ បក្ខេ – យោស្វាទិនា ទីឃេ – ចិត្តានិ។
១៣១. គលោបេ – ហេ – ចិត្ត។ ចិត្តា, ចិត្តានិ។
១៣២. ចិត្តំ
១៣៣. មន, សិ, មនំ។
នា វាត្វេវ។
១៣៤. មនោគណាទិតោ ស្មិន្នានមិអា។
មនាទិតោ ស្មិន្នានំ ឥអា វា ហោន្តិ។
ស សរេ វាគមោ។
វិភត្យាទេសេ សរេ បរេ មនាទិតោ សាគមោ វា ហោតិ។ មនសា។
១៣៥. សស្ស ចោ
មនាទិតោ សស្ស ឱ ហោតិ, ចសទ្ទេន ស្មាស្ស អា ច។ មនសោ, មនសា។
១៣៦. មនសិ
១៣៧.
មនំ សិរំ ឧរំ តេជំ, រជំ ឱជំ វយំ បយំ;
យសំ តបំ វចំ ចេតំ, ឯវមាទិ មនោគណោ។
១៣៨. គុណវន្តុ
‘‘អំ នបុំសកេ’’តិ សិម្ហិ សវិភត្តិស្ស ន្តុស្ស អំ។ គុណវំ។ ន្តុស្ស ត្តេ – គុណវន្តានិ។
១៣៩. យោតោញ្ញំ បុមេវ។ ឯវំ គច្ឆំ។
១៤០. អដ្ឋិ។
វាត្វេវ។
‘‘យោនន្និ នបុំសកេហី’’តិ យោនំ និ វា។ អដ្ដីនិ។ ឈត្តា យោលោបេ – អដ្ឋី។ តថាលបនេ។
១៤១. អដ្ឋិំ, អដ្ឋីនិ, អដ្ឋី។ សេសំ អគ្គីវ។
១៤២. ទណ្ឌី, សិ។
អឃត្តា រស្សោ, ទណ្ឌិ។ យោតោញ្ញំ បុមេវ។
១៤៣. អាយុ អដ្ឋីវ។
នបុំសកលិង្គា។
បុមិត្ថិលិង្គ
១៤៤. បុមិត្ថិលិង្គា
យថា – ឃដោ, ឦបច្ចយេ-ឃដី។ ឯសោ យដ្ឋិ, ឯសា យដ្ឋិច្ចាទិ។
ទ្វិបទជាតិវាចិនោ យថា – ខត្តិយោ។ អាបច្ចយេ- ខត្តិយា, សមណោ, ឦម្ហិ-សមណីឥច្ចាទិ។
ចតុប្បទជាតិវាចិនោ យថា – គជោ, អា-គជា, ព្យគ្ឃោ, ឦម្ហិ - ព្យគ្ឃីឥច្ចាទិ។
បុមនបុំសកលិង្គ
១៤៥. បុមនបុំសកលិង្គា
ឥត្ថិនបុំសកលិង្គ
១៤៦. ឥត្ថិនបុំសកលិង្គា – នគរ, អច្ចិប្បមុខា។
សព្ពលិង្គ
១៤៧. សព្ពលិង្គា
នាមីកតា យថា – ទេវទត្តោ, អា – ទេវទត្តា ទេវទត្តមិច្ចាទិ។
សព្ពនាម
១៤៨. សព្ព
សព្ពោ ពុទ្ធោវ។ អយំ វិសេសោ។
យោត្វេវ។
សព្ពនាមការតេ បឋមោ។
សព្ពាទីនមការតោ
‘‘តយោ នេវ ច សព្ពនាមេហី’’តិ និសេធា សស្មាស្មិន្នំ អាយ អា ឯ ន ហោន្តិ។ សព្ពស្ស។
សព្ពតោ នំ សំសានំ។
សព្ពាទិតោ នំឥច្ចស្ស សំសានំ ហោន្តិ។
អការោ ឯឥត្វេវ។
សព្ពនាមានំ នម្ហិ ច។
នម្ហិ សព្ពាទីនមការស្ស ឯ ហោតិ។ សព្ពេសំ, សព្ពេសានំ។
១៤៩. ឥត្ថិយំ
ឃបតោ ស្មិំសានំ សំសា។
ឃបសញ្ញាតោ សព្ពាទិតោ ស្មិំសានំ សំសា វា ហោន្តិ។
‘‘សំសាស្វេកវចនេសុ ចេ’’តិ សាគមោ។
ឃោ រស្សំ។
ឯកវចនសំសាសុ ឃោ រស្សំ យាតិ។ សព្ពស្សា, សព្ពាយ។ សព្ពាសំ, សព្ពាសានំ។ សព្ពស្សំ, សព្ពាយំ។ សព្ពាសុ។
នេតាហិ ស្មិមាយយា។
ឃបញ្ញាហិ សព្ពាទីហិ ស្មិនោ អាយ យា ន ហោន្តិ។
១៥០. នបុំសកេ
សព្ពាទយោ នបុំសកេ តតិយាទីសុ សកសកបុមសមា។ ឯវំ យ - សទ្ទន្តា។
១៥១. បុព្ពបរាបរេហិ តុ ស្មិនោ ‘‘យទនុបបន្នា និបាតនា សិជ្ឈន្តី’’តិ អនិត្ថិយំ ឯ វា។ បុព្ពេ, បុព្ពស្មិំឥច្ចាទិ។
ឯកសទ្ទោ សង្ខ្យាតុល្យញ្ញាសហាយត្ថោ។ យទា សង្ខ្យត្ថោ, តទេកវចនោ, អញ្ញត្ថ សព្ពវចនោ ច។
យាទីនមាលបនំ នត្ថិ។
១៥២. ត, សិ។
សិម្ហិ សំ អនបុំសកស្សេត្វេវ។
ឯតតេសំ តោ។
សិម្ហិ អនបុំសកានំ ឯតតឥច្ចេតេសំ តការស្ស ស ហោតិ។ សោ។
តស្ស វា នត្តំ សព្ពត្ថ។
តិលិង្គេសុ
១៥៣. ឥត្ថិយំ – សា, នា, នាយោ, តា, តាយោឥច្ចាទិ។
វាត្វេវ។
តតោ សស្ស ស្សាយ។
តាឯតាឥមាហិ សស្ស ស្សាយោ វា ហោតិ។
សំសាស្វេកវចនេសុ ឥឥត្វេវ។
តស្សា វា។
ឯកវចនសំសាសុ តាសទ្ទស្ស អា ឥត្តំ វា យាតិ។ តិស្សាយ, តិស្សា, តស្សា, តាយ។ តាសំ, តាសានំ។ តិស្សំ, តស្សំ, តាយំ។ តាសុ។
១៥៤. នបុំសកេ
១៥៥. ឯសោ។ សេសំ សព្ពសមំ។
១៥៦. ឥត្ថិយំ – ឯសា។
សំសាស្វេកវចនេស្វេត្វេវ។
ឯតិមាសមិ។
ឯកវចនសំសាសុ ឯតាឥមានមន្តស្ស ឥ ហោតិ។ ឯតិស្សាយ, ឯតិសា, ឯតាយ។ ឯតាសំ, ឯតាសានំ។ ឯតិស្សំ, ឯតស្សំ, ឯតាយំ។ ឯតាសុ។ សេសំ សព្ពាវ។
១៥៧. នបុំសកេ – ឯតំ ឥច្ចាទិ។
១៥៨. ឥម, សិ។
‘‘អនបុំសកស្សាយំ សិម្ហី’’តិ ឥមស្ស អយំ។ សិលោបោ។ អយំ, ឥមេ។ ឥមំ, ឥមេ។
‘‘អនិមិ នាម្ហិ ចេ’’តិ ឥមស្ស អនោ, ឥមិ ច។ អនេន, ឥមិនា។
‘‘សព្ពស្សិមស្សេ វា’’តិ សុនំហិសុ ឯវា។ ឯហិ, ឥមេហិ។ វា ស្មាសស្មិំសំសាស្វត្តន្ត្វេវ។
ឥមសទ្ទស្ស ច។
សស្មាស្មិំសំសាសុ
អត្តបក្ខេ – ‘‘ន តិមេហិ កតាការេហី’’តិ ស្មាស្មិន្នំ ម្ហាម្ហិ ន សិជ្ឈន្តេ។
១៥៩. ឥត្ថិយំ – អយំ។ សេសំ ឯតាវ, សំសាស្វត្តំវ វិសេសោ។
១៦០. នបុំសកេ – សវិភត្តិស្ស វាត្វេវ។
‘‘ឥមស្សិទមំសិសុ នបុំសកេ’’តិ ឥមស្ស ឥទំ វា។ ឥទំ, ឥមំ ឥមេ, ឥមានិ។ ឯវំ ទុតិយា។
១៦១. អមុ
វា អនបុំសកស្ស សិម្ហិត្វេវ។
‘‘អមុស្ស មោ សំ’’តិ មស្ស សោ វា, សិលោបោ។ អសុ។
‘‘សព្ពតោ កោ’’តិ សព្ពនាមតោ កាគមោ។ ‘‘សោ’’តិ ឱ, អមុកោ, បក្ខេ – អមុ។ អមូ, អមុយោ។
បុព្ពេវ
១៦២. ឥត្ថិយំ – អសុ។ សេសំ យាគុសមំ។ វិសេសោយំ – អមុស្សា, អមុយា។ អមូសំ, អមូសានំ។ អមុស្សំ, អមុយំ។ អមូសុ។
១៦៣. នបុំសកេ – សវិភត្តិស្ស អំសិសុ នបុំសកេត្វេវ។
‘‘អមុស្សាទុំ’’តិ អទុំ។ អទុំ។ អមូ, អមូនិ។ ឯវំ ទុតិយា។
១៦៤. ‘‘សេសេសុ ចេ’’តិ សព្ពត្ថ កិស្ស កោ។ កោ, កា, កំ ឥច្ចាទិ។ លិង្គត្តយេ សព្ពសមោ។
១៦៥. តុម្ហ
សវិភត្តិស្ស តុម្ហម្ហានន្ត្យធិការោ។
ត្វមហំ សិម្ហិ ច។
សិម្ហិ សវិភត្តីនំ តុម្ហម្ហានំ ត្វំ អហំ ហោន្តិ។ ចសទ្ទេន តុម្ហស្ស តុវំ ច។ ត្វំ, តុវំ, អហំ។ យោ – តុម្ហេ។
‘‘មយំ យោម្ហិ បឋមេ’’តិ អម្ហស្ស មយំ ហោតិ។ មយំ។
១៦៦. ‘‘តំមមម្ហី’’តិ អម្ហិ តំ មំ ហោន្តិ។
‘‘តវំ មមញ្ច នវា’’តិ អម្ហិ តវំ មមញ្ច នវា។
‘‘តុម្ហស្ស តុវំ ត្វមម្ហី’’តិ តុម្ហស្ស តុវំ, ត្វញ្ច។ តំ, តវំ, តុវំ, ត្វំ, មំ, មមំ។
អាកន្ត្វេវ។
‘‘វា យោប្បឋមោ’’តិ ទុតិយាយោស្ស អាកំ វា។ តុម្ហាកំ, តុម្ហេ។ អម្ហាកំ, អម្ហេ។
១៦៧. ‘‘នាម្ហិ តយា មយា’’តិ នាម្ហិ តយា មយា ហោន្តិ។ ‘‘តយាតយីនំ តការោ ត្វត្តំវា’’តិ តស្ស ត្វោ វា។ ត្វយា, តយា, មយា។ តុម្ហេហិ, អម្ហេហិ។
១៦៨. ‘‘តវ
‘‘តុយ្ហំ មយ្ហំ ចេ’’តិ សេ តុយ្ហំ មយ្ហញ្ច។
‘‘សស្សំ’’តិ សស្ស អំ វា។
‘‘អម្ហស្ស មមំ សវិភត្តិស្ស សេ’’តិ សេ អម្ហស្ស មមំ ច។ តវ, តុយ្ហំ, តុម្ហំ, មម, មយ្ហំ, អម្ហំ, មមំ។
‘‘តុម្ហម្ហេហិ នមាកំ’’តិ នំវចនស្ស អាកំ។ តុម្ហាកំ, អម្ហាកំ។ ស្មានាវ។
១៦៩. ‘‘តុម្ហាម្ហានំ តយិ មយី’’តិ ស្មិម្ហិ តយិ មយិ ហោន្តិ។ ត្វេ កតេ - ត្វយិ, តយិ, មយិ, តុម្ហេសុ, អម្ហេសុ។ លិង្គត្តយេ សមំ។
១៧០. នវាត្វេវ។
បទតោ ទុតិយា ចតុត្ថី ឆដ្ឋីសុ វោនោ។
អត្ថជ្ជោតកា វណ្ណា បទំ, ទុតិយា ចតុត្ថី ឆដ្ឋី ពហុវចនេសុ បរេសុ បទស្មា បរេសំ សវិភត្តីនំ តុម្ហាម្ហានំ វោនោការា នវា ហោន្តិ។
រក្ខតុ
នវាតិ កិំ, ឯសោ អម្ហាកំ សត្ថា។
១៧១. បទតោត្យធិការោ។
‘‘តេមេកវចនេសុ ចេ’’តិ ចតុត្ថីឆដ្ឋេកវចនេសុ តេ មេ ហោន្តិ។ ទទាមិ តេ, ទទាហិ មេ, ឥទំ តេ, អយំ មេ។
‘‘នអម្ហី’’តិ
‘‘វា តតិយេ ចេ’’តិ តតិយេកវចនេ តេ មេ វា ហោន្តិ។ កតំ តេ តយា វា។ កតំ មេ មយា វា។
‘‘ពហុវចនេសុ វោនោ’’តិ តតិយាពហុវចនេសុ វោ នោ ហោន្តិ។ ពហុវចនេ បឋមេ យោម្ហិ ច។ កតំ វោ, កតំ នោ, គាមំ វោ គច្ឆេយ្យាថ, គាមំ នោ គច្ឆេយ្យាម។
សង្ខ្យា
១៧២. សង្ខ្យា វុច្ចតេ។
ឯកសទ្ទោ សព្ពនាមេសុ វុត្តោ។
១៧៣. ទ្វាទយោ
សវិភត្តិស្ស, ឥត្ថិបុមនបុំសកសង្ខ្យន្តិ ចាធិការោ។
‘‘យោសុ ទ្វិន្នំ ទ្វេ ចេ’’តិ ទ្វិស្ស ទ្វេ ហោតិ។ ទ្វេ, ទ្វេ, ទ្វីភិ, ទ្វីហិ។
នោ ច ទ្វាទិតោ នម្ហិ។
នម្ហិ ទ្វាទិតោ នការាគមោ ហោតិ។ ទ្វិន្នំ, ទ្វីសុ, លិង្គត្តយេ សមំ។
១៧៤. តិចតុន្នំ តិស្សោ ចតស្សោ តយោ ចត្តារោ តីណិ ចត្តារិ។
យោសុ ឥត្ថិបុមនបុំសកេសុ សវិភត្តីនំ តិចតុន្នំ តិស្សោ ចតស្សោ អាទយោ ហោន្តិ។ តយោ, តយោ, តីភិ, តីហិ, តិន្នំ។
‘‘ឥណ្ណមិណ្ណន្នំ តីហិ សង្ខ្យាហី’’តិ តិសទ្ទតោ នំឥច្ចស្ស ឥណ្ណំ ឥណ្ណន្នំ ច។ តិណ្ណំ, តិណ្ណន្នំ, តីសុ។
១៧៥. ឥត្ថិយំ-តិស្សោ
‘‘នោ ចា’’ទោ ចការេន នម្ហិ ស្សំអាគមោ, វគ្គន្តេតិស្សនំ, តីសុ។
១៧៦. នបុំសកេ-តីណិ, តីណិ, តីហិ។
១៧៧. ចត្តារោ។
‘‘ឱសរេ ចេ’’តីហ ចការេន យោសុ ឧស្ស ឧរោ។ ‘‘តតោ យោនមោតូ’’តីហ តុការេន យោនំ ឱ។ ចតុរោ។ ឯវំ ទុតិយា។ ចតូហិ, ចតុន្នំ, ចតូសុ។
១៧៨. ឥត្ថិយំ
១៧៩. នបុំសកេ, ចត្តារិ, ចត្តារិ។
១៨០. ‘‘បញ្ចាទីន មការោ’’តិ យោសុ សវិភត្តិស្ស បញ្ចាទ្យន្តស្ស អត្តំ។ បញ្ច, បញ្ច។
‘‘បញ្ចាទីន មត្តំ’’តិ សុនំហិសុ បញ្ចាទ្យន្តស្ស អត្តំ។ ឯទីឃានមបវាទោយំ។ បញ្ចហិ, បញ្ចន្នំ, បញ្ចសុ។ លិង្គត្តយេ សមំ។
១៨១. ឯវំ ឆ សត្ត អដ្ឋ នវ ទសាទយោ អដ្ឋារសន្តា។
១៨២. វីសត្យាទយោ
ចត្តាលីសំ បញ្ញាសំ សទ្ទេហិ បរាសំ សព្ពាសំ វិភត្តីនំ ‘‘សព្ពាសមា’’ទោតីហ អាទិសទ្ទេន លោបោ, សដ្ឋិ វីសតី វ។ ឯវំ សត្តតិ អសីតិ នវុតិ។
សតំ នបុំសកមេកវចនន្តំ។ ឯវំ សហស្សាទិ។
កោដិ វីសតីវ។
១៨៣. រាសិភេទេ
ឯសេសោ ឯតន្តិប្បសិទ្ធិ, លោកស្ស ហោតិ យត្ថត្ថេសុ។
ថីបុមនបុំសកានិត្យុច្ចន្តេ, តានិមានិ លោកេនាត្ថា។
អលិង្គ
១៨៤. អលិង្គា វុច្ចន្តេ។
ក្វចិ តោ បញ្ចម្យត្ថេ។
លិង្គតោ បញ្ចម្យត្ថេ ក្វចិ តោប្បច្ចយោ ហោតិ។
‘‘ត្វាទយោ វិភត្តិសញ្ញាយោ’’តិ តោប្បភុតិទាន្យន្តានំ វិភត្តិសញ្ញា។ តស្មា តទន្តានម្បិ វិភត្យន្តត្តា បទត្តំ សិទ្ធន្តិ ន បុន វិភត្តិ។ ចោរស្មា ចោរតោ។ ឯវំ បិតិតោ, ឯត្ថ ‘‘បិតាទីន មសិម្ហិ’’ ត្យត្រាសិម្ហិគ្គហណេន តោម្ហិ បិតាទីនំ ឧស្ស ឥ។
ឥមស្សិ ថន្ទានិហតោធេសុ ច។
ថំអាទីសុ បរេសុ ឥមស្ស ឥ ហោតិ។ ឥតោ។
‘‘សព្ពស្សេតស្សាការោ វា’’តិ តោថេស្វេតស្ស អត្តំ វា, អតោ, ឯត្តោ។ បក្ខេ- ‘‘សរលោបា’’ទិនា អការលោបោ។
‘‘ត្រតោថេសុ
‘‘ក្វចិ តោ’’តិ សុត្តទ្វិធាករណេន សត្តម្យត្ថេ ច តោ ហោតិ, អាទិស្មិំ, អាទិតោ។
១៨៥. ‘‘ត្រថ
‘‘សេសេសុ ចេ’’តិ កាទេសេ-កត្ថ។
១៨៦. ‘‘កិស្មា វោ ចេ’’តិ វប្បច្ចយោ។ ‘‘កិស្ស ក វេចេ’’តិ កោ, កការាការលោបោ។ ក្វ។
១៨៧. ‘‘ហិំ ហំ ហិញ្ចន’’ន្តិ កស្មា ហិំ អាទិបច្ចយា។ ‘‘កុ ហិំ ហំសុ ចេ’’តិ កិស្ស កុ។ ចការេន ហិញ្ចនំ ទាចនំសុ ច។ កុហិំ, កុហំ, កុហិញ្ចនំ។
១៨៨. ‘‘តម្ហា ចេ’’តិ ហិំហំ។ តហិំ, តហំ។
១៨៩. ‘‘យតោ ហិំ’’តិ ហិំ។ យហិំ។
១៩០. ‘‘ឥមស្មា
១៩១. ‘‘សព្ពតោ ធី’’តិ ធិ។ សព្ពធិ។
១៩២. កាលេត្យធិការោ។
‘‘កិំសព្ពញ្ញេកយកុហិ ទាទាចន’’ន្តិ កិំ អាទិតោ ទា, ទាចនំ ច។ កស្មិំ កាលេ កទា, កុទាចនំ។
‘‘សព្ពស្ស សោ ទាម្ហិ វា’’តិ សព្ពស្ស សោ វា។ សទា, សព្ពទា។
១៩៣. ‘‘តម្ហា ទានិ ចេ’’តិ ទានិ, ទា ច។ តទានិ, តទា។
១៩៤. យទាទិនា ឥមសទ្ទា, សមានាបរេហិ ច យថាសង្ខ្យំ ជ្ជ ជ្ជុប្បច្ចយា, ឥម, សមានានំ អ, សា ច។ អជ្ជ, សជ្ជុ, អបរជ្ជុ។
១៩៥. ‘‘ឥមស្មា
‘‘អ ធុនាម្ហិ ចេ’’តិ ឥមស្ស អ។ អធុនា, ឥទានិ។
១៩៦. លោបំ ឥត្វេវ។
សព្ពាសមាវុសោបសគ្គនិបាតាទីហិ ច។
ឯតេហិ បរា សព្ពា វិភត្តី លុប្យន្តេ។ ត្វំ អាវុសោ, តុម្ហេ អាវុសោ។
ឧបសគ្គនិបាត
១៩៧. ឧបសគ្គនិបាតា វុច្ចន្តេ។
ប
ច ន វ វា មា ហិ ធិ ចិ កុ តុ នុ ចេ រេ ហេ ស្វេ វេ វោ ខោ នោ តោ យំ នំ តំ កិំ ហន្ទ កិរ ឯវ កីវ យាវ តាវ វត វថ អថ អង្គ ឥង្ឃ តគ្ឃ អាម នាម នូន បុន បន អាហ សហ សក្កា លព្ភា ហេដ្ឋា អារា ទូរា ទិវា នវា វិនា នានា អទ្ធា មុធា មិច្ឆា បច្ឆា អាវិ សក្ខិ សច្ចិ សច្ឆិ ពហិ យទិ ឥតិ កិន្តិ អត្ថិ សោត្ថិ ខលុ ននុ កិមុ អស្សុ យគ្ឃេ សចេ ហវេ សុវេ អរេ បុរេ នមោ តិរោ អធោ អថោ អហោ រហោ ហីយោ ភីយោ អន្តោ បាតោ សុទំ កល្លំ ឯវំ ធុវំ អលំ ហលំ សយំ សាយំ សមំ សាមំ កាមំ បារំ ឱរំ ចិរំ ហុរំ អហំ សហំ ឧច្ចំ នីចំ សកិំ សទ្ធិំ, អថវា អន្តរា អារកា ពាហិរា ពហិទ្ធា យាវតា តាវតា សមន្តា សាមន្តា អាមន្តា សម្មុខា ចរហិ តរហិ សម្បតិ អាយតិ ឧបរិ យាវទេ តាវទេ តិរិយំ សនិកំ សសក្កំ ឯត្តាវតា បរម្មុខា កិត្តាវតា ឯតរហិ អញ្ញទត្ថុ សេយ្យថិទំ អប្បេវនាម ភីយោសោមត្តាយ ឥច្ចាទយោ និបាតា។
១៩៨. សទិសា
វចនេសុ ច សព្ពេសុ, តេ និបាតាតិ កិត្តិតា។
យថា
១៩៩.
ឧភយេសុ វិភត្យត្ត -
ក្រិយទេស សមយ ទិសាគុណត្ថេហិ;
សព្ពាបិ យថាយោគំ,
វិភត្តិយោញ្ញេហិ តុប្បឋមា។
តំ យថា – អធិអន្តោសទ្ទេហិ សត្តមី។ សយំសទ្ទា តតិយា, ឆដ្ឋី ច។ នមោសទ្ទា បឋមា, ទុតិយា ច។ បារំសទ្ទា សត្តមី។ ទិវាសទ្ទា បឋមា, ទុតិយា, សត្តមី ច។ ហេដ្ឋាសទ្ទា សត្តមី។ ឧច្ចំសទ្ទា សព្ពាបិ។ បសទ្ទា ច ចសទ្ទា ច បឋមា, ហេសទ្ទា អាលបនេ បឋមា។ តថាញ្ញេហិបិ។
២០០. ឧបសគ្គា
២០១. ឯកេកលិង្គំ
ចតុធេតិ នាមំ នាមំ, នមត្យត្ថន្តិ កិត្តិតំ។
នាមិកំ។