កច្ចាយន
។ នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស។
និរុត្តិ និករា’បារ-បារវារ’ន្តគំ មុនិំ,
វន្ទិត្វា ធាតុមញ្ជូសំ-ព្រូមិ បាវចនញ្ជសំ។
សោគតាគម មា’គម្ម-តំ តំវ្យាករណានិ ច,
បាឋេ ចា’បឋិតាបេ’ត្ថ ធាត្វត្ថា ច បវុច្ចរេ។
ឆន្ទ’ហានិត្ថមោ’ការំ-ធាត្វន្តានំ
១.
ភូ សត្តាយំ បច បាកេ គមុសប្ប គតិម្ហិ (ច);
សិលោក (ធាតុ) សង្ឃាតេ សកិ សង្កាយ (វត្តតេ;)។
២.
(អថោ) កុក-វកា’ទានេ កេ សទ្ទេ អកិ លក្ខណេ;
កុ សទ្ទេ កុច្ឆិតេ ដង្ក ធារណេ មកិ មណ្ឌនេ។
៣.
វកិ កោដិល្លយាត្រាសុ សក្ក-ដីកទ្វយំ គតេ;
កកិ លោលត្តនេ យាតេ តកី (ឥធ) គតាទិសុ។
៤.
៥. [អ] និក្ខ ចុម្ពនេ’(បិ) សិក្ខ វិជ្ជុ’បាទុ’ បាសានម្ហិ រក្ខ គុត្តិវារណេ (បិ) ឧញ្ឆនេ (សិយា’បិ) ភិក្ខ យាវលទ្ធ្យ’លទ្ធិសូ (បិ) វក្ខ រោសសំហតេសុ មោក្ខ មុត្តិយំ ចជេ (បិ) ចិក្ខ វាចពោធនេសុ។
[ព]
៦.
អគ្គោ (តុ) គតិកោដិល្លេ លគ សង្គេ មគេ’សនេ;
អគី ឥគី រិគី លិគី វគី គត្យ’ត្ថធាតវោ។
៧.
សិលាឃ កត្ថនេ ជគ្ឃ ហសនេ អគ្ឃ អគ្ឃនេ;
សិឃី អាឃាយនេ (ហោតិ) លឃិ សោសគតីសុ (ច;)។
៨.
វច ព្យត្តវចេ យាច យាចនេ រុច ទិត្តិយំ;
សុច សោកេ កុច សទ្ទេ (អថោ) វិច វិវេចនេ។
៩.
អញ្ច បូជាគតេ វញ្ច គមនេ កិញ្ចា’វមទ្ទនេ;
លុញ្ចា’បនយនេ នច្ច នច្ចនេ មច រោចនេ។
១០.
អច្ចា’ច្ចនេ ចុ វចនេ សចោ (តុ) សមវាយនេ;
បច យាតេ កចិ-វច្ច ទិត្តិយំ មចិ ធារណេ។
១១.
បុច្ឆ សម្បុច្ឆនេ មុច្ឆ មោហស្មិំ លញ្ឆ លក្ខណេ;
អញ្ឆា’យាមេ (ភវេ) បុញ្ឆ បុញ្ឆនេ ឧញ្ឆ ឧញ្ឆនេ។
១២.
តច្ឆោ តនុកិរយេ បិញ្ឆ បិញ្ឆនេ រាជ ទិត្តិយំ;
វជា’ជគមនេ រញ្ជ រាគេ ភញ្ជា’វមទ្ទនេ។
១៣.
អញ្ជុ ព្យត្តិគតីកន្តិ មក្ខណេស្វេ’ជ កម្បនេ;
ភជ សំសេវនេ សញ្ជ សង្គេ (តុ) ឥញ្ជ កម្បនេ។
១៤.
យជ ទេវច្ចនេ ទានសង្គតីករណេសុ (ច);
តិជក្ខមនិសានេសុ ទានេ(’បិ) ចជ ហានិយំ។
១៥.
សជា’លិង្គន វិស្សជ្ជ និម្មាណេ មុជ្ជ មុជ្ជនេ;
មជ្ជ សំសុទ្ធិយំ លជ្ជ លជ្ជនេ តជ្ជ តជ្ជនេ។
១៦.
អជ្ជ-សជ្ជា’ជ្ជនេ សជ្ជ និម្មាណេ គជ្ជ សទ្ទនេ;
គុជ-កុជ ទ្វយំ សទ្ទេ អខ្យត្តេ ខជ្ជ ភក្ខណេ។
១៧.
ភជ្ជ បាកេ វិជិ ភយចលនេ វីជ វីជនេ;
ខជី គមនវេកល្លេ ជី ជយេ ជុ ជវេ (សិយា;)។
១៨.
ឈេ ចិន្តាយុជ្ឈ ឧស្សគ្គេ គមនេ អដ-បដ ទ្វយំ;
នដ នច្ចេ រដ បរិភាសនេ វដ វេឋនេ។
១៩.
វដ្ដ អាវត្តនេ វណ្ដ វណ្ដត្ថេ កដ មទ្ទនេ;
ផុដោ វិសរណាទីសុ កដ សំវរណេ គតេ។
២០.
ឃុដ ឃោសេ បតិឃាតេ វិដ’ក្កោសេ (ច) បេសនេ;
ភដ ភត្យំ កុដ-កោដ្ដច្ឆេទនេ លុដ លោដនេ។
២១.
ជដ-ឈដ-បិដ សង្ឃាតេ ចិដុ’ត្តាសេ ឃដី’ហនេ;
ឃដិ សង្ឃដ្ដនេ តដ្ដ ច្ឆេទនេ មុដ មទ្ទនេ។
២២.
បឋ ព្យត្តវចេ ហេឋ ពាធាយំ វេឋ វេឋនេ;
សុឋី-កុឋី ទ្វយំ សោសេ បីឋ ហិំសនធារណេ។
២៣.
កឋ សោសនបាកេសុ វឋ ថុលត្តនេ (ភវេ);
កឋិ សោសេ រុឋ-លុឋោ’បឃាតេ សឋ កេតវេ។
២៤.
(សិយា ហឋ ពលក្ការេ កឌិភេទេ កឌិច្ឆិទេ;
មណ្ឌ វិភូសនេ ចណ្ឌ ចណ្ឌិក្កេ ភឌិ ភង្ឌនេ។
២៥.
បឌិ ឧប្បណ្ឌនេ លិង្គវេកល្លេ មុឌិ ខណ្ឌនេ,
គឌិ វត្តេ’កទេសម្ហិ គឌិ សន្និវយេ(’បិច;);
២៦.
រឌិ-ឯរឌិ ហិំសាយំ បិឌិ សង្ឃាតអាទិសុ,
កុឌិ ទាហេ បឌិ គតេ ហិឌិ អាហិណ្ឌនេ (សិយា;);
២៧.
ករណ្ឌ ភាជន’ត្ថម្ហិ (អថោ) លឌិ ជិគុច្ឆនេ,
(វត្តតេ) មេឌិកោដិល្លេ សឌិ គុម្ពត្ថមីរណេ;
២៨.
(អថោ’បិ) អឌិ អណ្ឌត្ថេ (ទិស្សតេ) តុឌិ តោឌនេ,
វឌ្ឍ សំវឌ្ឍនេ កឌ្ឍ កឌ្ឍណេ ភណ ភាសនេ;
២៩.
សោណ វណ្ណេ គុណ’ភ្យាសេ ឥណ-ផេណ ទ្វយំ គតេ,
បណ វោហារថោមេសុ (វត្តតេ) កណ មិលនេ;
៣០.
អណ-រណ-កណ-មុណ-ក្វណ-កុណ សទ្ទេ,
យត បតិយតនេ ជុត ទិត្តិម្ហិ;
អត-បត គមនេ ចិត សញ្ញាណេ,
កិត វាសា’ទោ វតុ វត្តុម្ហិ។
៣១.
(ភវេ) កត្ថ សិលាឃាយំ មថ-មត្ថ វិលោឡនេ,
នាថ យាចនសន្តាប ឥស្សេរា’សិំសនេសុ (ច;)
៣២.
បុថ (ចេ) បុថុ វិត្ថារេ ព្យថ ភីតិចលេសុ (ច),
គោត្ថុ វំសេ បថ-បន្ថ គតេ នន្ទ សមិទ្ធិយំ;
៣៣.
វន្ទា’ភិវាទថោមេសុ គទ ព្យត្តវចេ’(បិច),
(អថោ) និន្ទ គរហាយំ ខទិ បក្ខន្ទនាទិសុ;
៣៤.
ឯទី (តុ) កិញ្ចិចលេន ចទិ កន្តិហិឡាទនេ,
កិលិទី បរិទេវាទោ ឧទិស្សវកិលេទនេ;
៣៥.
ឥទី (តុ) បរមិស្សរិយេ អទិអន្ទុ (ច) ពន្ធនេ,
ភគន្ទ សេវនេ (ហោតិ) ភទ្ទ កល្យាណកម្មនិ;
៣៦.
សិទ សិង្គារបាកេសុ សទ្ទុហរិតសោសនេ,
មទិ ពល្យេ មុទ-មទា សន្តោសេ មទ្ទ មទ្ទនេ;
៣៧.
សន្ទុ បស្សវនាទីសុ កន្ទ’វ្ហានេ (ច’) រោទនេ,
វិទ លាភេ ទទ ទានេ រុទិ អស្សុវិមោចនេ;
៣៨.
សទោ វិសរណា’ទានគមនេ (ចា’)វសាទនេ,
ហិឡាទ (តុ) សុខេ សូទក្ខរណេ រទ វិលេខណេ;
៣៩.
សាទ អស្សាទនាទីសុ គទ ព្យត្តវចេ’(បិច),
នទ អព្យត្តសទ្ទេ (តុ) រទា’ទា-ខាទ-ភក្ខណេ;
៤០.
អទ្ទ យាចនយាត្រាទិស្វ (ថោ) មិទ សិនេហនេ,
(សិយា) ខុទ ជិគច្ឆាយំ ទឡិទ្ទ ទុគ្គច្ចំ (ហិ តុ;)
៤១.
ទា ទវេ ទុ គតីវុទ្ធយំ ទា ទានេ វិទ ជាននេ,
តទិ អាលសិយេ ពាធ ពាធាយំ គុធ កីឡនេ;
៤២.
(អថោ) គាធ បតិដ្ឋាយំ វុឋុ-ឯធ (ច) វុទ្ធិយំ,
ធា (ហោតិ) ធារណេ (ចេវ) ចិន្តាយំ ពុធ ពោធនេ;
៤៣.
សិធុ គតិម្ហិ យុធ សម្បហារេ វិធ វេធនេ,
រាធ ហិំសាយសំរាធេ ពធ-ពន្ធ (ច) ពន្ធនេ;
៤៤.
សិធ-សាធ (ច) សិទ្ធិម្ហិ ធេ បានេ ឥន្ធ ទិត្តិយំ,
មាន បូជាយ វន-សន សម្ភវេ អន បាណនេ;
កន ទិត្តិគតីកន្ត្យំ ខន-ខន្វ’វទារណេ។
៤៥.
គុប គោបនកេ គុប សំវរណេ តប សន្តាបេ តប ឥស្សរិយេ,
ចុប មន្ទគតេ តបុឧព្ពេគេ រប-លប វាក្យេ សប អក្កោសេ;
៤៦.
ជប-ជប្ប វចេ’ព្យត្តេ តប្ប សន្តប្បនេ (សិយា),
កបិ កិញ្ចិចលេ កប្ប សាមត្ថេ វេបុ កម្បនេ;
៤៧.
តប្ប សន្តគតេច្ឆេទេ តក្កេ ហិំសាទិសុ’(ច្ចតេ),
វប ពីជវិនិក្ខេបេ ធូប សន្តបនេ’(បិ ច);
៤៨.
ចប សាន្ត្វេ បុ បវនេ ឈប ទាហេ សុបោ សយេ,
បុប្ផ វិកសនេ (ហោតិ) រម្ព’លម្ពវសំសនេ;
៤៩.
ចុម្ព វទនសំយោគេ កម្ព សំវរណេ (មតោ),
អម្ព សទ្ទេ (ច) អស្សាទេ តាយនេ សពិ មណ្ឌនេ;
៥០.
គព្ព ទប្បេ’ព្ព-សព្ពា’(បិ) គមនេ បុព្ព បូរណេ,
គុម្ព’ព្ពគុម្ពនេ ចព្ព អទនេ ឧព្ព ធារណេ;
៥១.
លភ លាភេ ជម្ភ គត្តវិនាមេ សុភ សោភនេ,
ភី ភយេ រភ រាភស្សេ (ចា)’រម្ភេ ខុភ សញ្ចលេ;
៥២.
ថម្ភ-ខម្ភ បតិពន្ធេ គព្ភ បាគព្ភិយេ វធេ,
សុម្ភ សំសុម្ភនេ សម្ភ វិស្សាសេ យភ មេថុនេ;
៥៣.
ទុភ ជីគិំសនេ ទព្ភ គន្ថនេ ឧទ្រភា’ទនេ,
កមូ (តុ) បទវិក្ខេបេ ខមូ (តុ) សហណេ (សិយា;)
៥៤.
ភមុ អនវដ្ឋានេ (ច) វមុ ឧគ្គិរណាទិសុ,
កិលមុ-ក្លមូ គេលញ្ញេ រមុ កីឡា’យ (មីរិតោ;)
៥៥.
ទមោ ទមេ នម នមេ (អថោ) សម បរិស្សមេ,
យមុ ឧបរមេ នាសេ អម យាតេ មុ ពន្ធនេ;
៥៦.
ធមោ បុមោ (ច) ធមនេ តម សង្កាវិភូសនេ,
ធុម-ថីម (ច) សង្ឃាតេ តម សាន្ត្វ’វសាទិយេ;
៥៧.
អយោ វយោ បយ-មយោ នយោ រយគតិម្ហិ (ច)
ទយ ទានគតីរក្ខា ហិំសាទិសុ យុ មិស្សនេ;
ចាយ សម្បូជនេ តាយ សន្តានេ បាយ វុទ្ធិយំ,
(អថោ) ឧសូយ ទោសា’វិករណេ សាយ សាយនេ;
៥៨.
តរ តរណស្មិំ ថរ សន្ថរណេ ភរ ភរណស្មិំ ផរ សម្ផរណេ,
សរ គតិ ចិន្តា ហិំសា សទ្ទេ ផុរ ចលនាទោ ហរ ហរណស្មិំ;
៥៩.
រិ សន្តតិស្មិំ រិ គតេ រុ សទ្ទេ ខុរច្ឆិទស្មិំ ធរ ធារណម្ហិ,
ជរ ជីរណត្ថេ មរបាណចាគេ ខរ សេកនាសេ ឃរ សេវនម្ហិ;
៦០.
គរោ និគរេណ សេកេ ទរ ឌាហេ វិទារណេ,
ចរ គតិភក្ខណេសុ វរ សំវរណាទិសុ;
៦១.
ចរច្ឆេទេ អរនាសេ គតេ (ច) បូរ បូរណេ,
កុរ ក្កោសេ នរ នយេ ជាគរ សុបិនក្ខយេ;
៦២.
បីលុ-បលូ-សល-ហុលា គត្យ’ត្ថា ចល កម្បនេ,
ខល សញ្ចលនេ ផុល្ល វិកាសេ ជល ទិត្តិយំ;
៦៣.
ផល និប្ផត្តិយំ (ហោតិ) ទល ទិត្តិវិទារណេ,
ទល ទុគ្គតិយំ នីល វណ្ណេ មីល និមីលនេ;
៦៤.
សិល សមាធិម្ហិ កីល ពន្ធេ គល-គិលា’ទនេ,
កូល អាវរណេ សូល រុជាយំ ពលបាណនេ;
៦៥.
តល-មូល បតិដ្ឋាយំ វល-វល្ល និវារណេ,
បល្ល និន្នេ (ច) គមនេ មល-មល្ល’វធារណេ;
៦៦.
(វត្តតេ) ខិល កាឋិន្នេ កលិលេ អល-កល ទ្វយំ,
វេល្ល សញ្ចលនេ កល្ល សជ្ជនេ អលិពន្ធនេ;
៦៧.
ចុល្ល ហាវកិរយេ ថូលា’កស្សនេ ចូល មទ្ទនេ,
(វត្តតេ) ខល សោចេយ្យោ បល រក្ខគតេសុ(បិ;)
៦៨.
កេល-ខេល-ចេល-បេល-វេល-សញ្ចលនាទិសុ,
អវ រក្ខណេ ជីវ បាណធារណេ (តុ) ប្លវោ គតេ;
៦៩.
កណ្ឌុវនម្ហិ កណ្ឌុវោ សរណេ ឆេទនេ ទវេ,
ទវោ (តុ) ទវនេ ទេវុ ទេវនេ សេវុ សេវនេ;
៧០.
ធាវ គមនវុទ្ធិម្ហិ (បឋិតោ) ធោវុ ធោវនេ;
វេ-វី ទ្វេ តន្តុសន្តានេ វេ-វុ សំវរណេ (សិយា)
ហ្វេ អវ្ហានេ កេវ សេកេ ធុវ យាត្រា ថិរេសុ (ច;);
៧១.
អស គស អទនេ ឃស អទនស្មិំ-ឥស បរិយេសេ ឥសុឥច្ឆាយំ,
សសុ បាណនគតិហិំសា’ទ្យ’ត្ថេ-មស អាមសនេ មុស សម្មោសេ;
៧២.
កុស អក្កោសេ ទុស អប្បីតេ-តុស សន្តោសេ បុស បោសម្ហិ,
រុស អាលេបេ រុស ហិំសាយំ-មសុ មច្ឆេរេ ឧសុ ទាហេ (’បិ;)
៧៣.
ហស ហសនស្មិំ ឃុស សទ្ទស្មិំ-តស ឧព្ពេគេ ត្រស ឧព្ពេគេ,
លស កន្ត្យ’ត្ថេ រស អស្សាទេ-(បុន)ភស ភស្មិករណេ(ចា’បិ;)
៧៤.
គវេស មគ្គណេ បំស នាសនេ ទិស បេក្ខណេ,
សាសា’នុសិដ្ឋិយំ ហំស បិតិយំ បាស ពន្ធនេ;
៧៥.
សំស បសំសនេ ឥស្ស ឥស្សាយំ កស្ស កស្សនេ,
ធំស បធំសនេ សិំស ឥច្ឆាយំ ឃំស ឃំសនេ;
៧៦.
សំស-ទំសា (តុ) ឌសនេ ភាស វាចាយ ទិត្តិយំ,
(សិយា) ភុស អលង្ការេ (អថោ) អាសូ’បវេសនេ;
៧៧.
វស កន្តិនិវាសេសុ វស្សសេចនសទ្ទនេ,
កិស សាណេ កស គតេ កស ហិំសាវិលេខនេ;
៧៨.
ទិសា’តិសជ្ជនា’ទីសុ កាស ទិត្តិម្ហិ សជ្ជនេ,
(ទុវេ ធាតុ) ខស-ឈស ហិំសាយំ មិស មិលនេ;
៧៩.
សុ ហិំសាកុលសន្ធានយាត្រា’ទីសុ សុ បស្សវេ,
សុ សទ្ទេ សុ បសវនេ សិ សយេ (ច) សិ សេវនេ;
៨០.
មហ បូជាយា’រហបូជាយំ-គុហ សំវរណេ លិហ អស្សាទេ,
រហ ចាគស្មិំ មុហ មុច្ឆាយំ-មហ សត្តាយំ ពហុ សំខ្យានេ;
៨១.
សហ ខមេ ទហ ភស្មិករណេ (ច) បតិដ្ឋាយំ,
រុហ សញ្ជននេ ឩហ វិតក្កេ វហ បាបណេ;
៨២.
ទុហ’ប្បបូរណេ នាសេ ទិហោ ឧបចយេ (មតោ),
និន្ទាយំ គរហោ ឦហ ឃដ្ដនេ មិហ សេវនេ;
៨៣.
គាហ វិលោឡនេ ព្រូហ-ពហ-ព្រហ (ច) វុទ្ធិយំ,
វ្ហេ សទ្ទម្ហិ ហសនេ ហា ចាគេ លុឡ មន្ថនេ
កីឡវិហារម្ហិ លឡ វិលាសេ’(មេសវុទ្ធិកា;)