៧. ព្រាហ្មណសំយុត្តំ
១. អរហន្តវគ្គោ
១. ធនញ្ជានីសុត្តំ
១៨៧. ឯវំ
‘‘នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស;
នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស;
នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្សា’’តិ។
ឯវំ វុត្តេ, ភារទ្វាជគោត្តោ ព្រាហ្មណោ ធនញ្ជានិំ ព្រាហ្មណិំ ឯតទវោច – ‘‘ឯវមេវំ បនាយំ វសលី យស្មិំ វា តស្មិំ វា តស្ស មុណ្ឌកស្ស សមណស្ស វណ្ណំ ភាសតិ។ ឥទានិ ត្យាហំ, វសលិ, តស្ស សត្ថុនោ វាទំ អារោបេស្សាមី’’តិ។ ‘‘ន ខ្វាហំ តំ, ព្រាហ្មណ, បស្សាមិ សទេវកេ លោកេ សមារកេ សព្រហ្មកេ សស្សមណព្រាហ្មណិយា បជាយ សទេវមនុស្សាយ, យោ តស្ស ភគវតោ វាទំ អារោបេយ្យ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស។ អបិ ច ត្វំ, ព្រាហ្មណ, គច្ឆ, គន្ត្វា វិជានិស្សសី’’តិ
អថ
‘‘កិំសុ
កិស្សស្សុ ឯកធម្មស្ស, វធំ រោចេសិ គោតមា’’តិ។
‘‘កោធំ
កោធស្ស វិសមូលស្ស, មធុរគ្គស្ស ព្រាហ្មណ;
វធំ អរិយា បសំសន្តិ, តញ្ហិ ឆេត្វា ន សោចតី’’តិ។
ឯវំ វុត្តេ, ភារទ្វាជគោត្តោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម, អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម! សេយ្យថាបិ, ភោ គោតម, និក្កុជ្ជិតំ វា ឧក្កុជ្ជេយ្យ, បដិច្ឆន្នំ វា វិវរេយ្យ, មូឡ្ហស្ស វា មគ្គំ អាចិក្ខេយ្យ, អន្ធការេ វា តេលបជ្ជោតំ ធារេយ្យ – ចក្ខុមន្តោ រូបានិ ទក្ខន្តីតិ; ឯវមេវំ ភោតា គោតមេន អនេកបរិយាយេន ធម្មោ បកាសិតោ។ ឯសាហំ, ភន្តេ, ភគវន្តំ គោតមំ សរណំ គច្ឆាមិ ធម្មញ្ច ភិក្ខុសង្ឃញ្ច។ លភេយ្យាហំ ភោតោ គោតមស្ស សន្តិកេ បព្ពជ្ជំ, លភេយ្យំ ឧបសម្បទ’’ន្តិ។
អលត្ថ ខោ ភារទ្វាជគោត្តោ ព្រាហ្មណោ ភគវតោ សន្តិកេ បព្ពជ្ជំ, អលត្ថ ឧបសម្បទំ។ អចិរូបសម្បន្នោ ខោ បនាយស្មា ភារទ្វាជោ ឯកោ វូបកដ្ឋោ អប្បមត្តោ
២. អក្កោសសុត្តំ
១៨៨. ឯកំ សមយំ ភគវា រាជគហេ វិហរតិ វេឡុវនេ កលន្ទកនិវាបេ។ អស្សោសិ ខោ អក្កោសកភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ – ‘‘ភារទ្វាជគោត្តោ កិរ ព្រាហ្មណោ សមណស្ស គោតមស្ស សន្តិកេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិតោ’’តិ កុបិតោ អនត្តមនោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា
ឯវំ
‘‘យោ ខោ, ព្រាហ្មណ, អក្កោសន្តំ បច្ចក្កោសតិ, រោសេន្តំ បដិរោសេតិ, ភណ្ឌន្តំ បដិភណ្ឌតិ, អយំ វុច្ចតិ, ព្រាហ្មណ, សម្ភុញ្ជតិ វីតិហរតីតិ។ តេ មយំ តយា នេវ សម្ភុញ្ជាម ន វីតិហរាម។ តវេវេតំ, ព្រាហ្មណ, ហោតិ; តវេវេតំ, ព្រាហ្មណ, ហោតី’’តិ។ ‘‘ភវន្តំ ខោ គោតមំ សរាជិកា បរិសា ឯវំ ជានាតិ – ‘អរហំ សមណោ គោតមោ’តិ។ អថ ច បន ភវំ គោតមោ កុជ្ឈតី’’តិ។
‘‘អក្កោធស្ស កុតោ កោធោ, ទន្តស្ស សមជីវិនោ;
សម្មទញ្ញា វិមុត្តស្ស, ឧបសន្តស្ស តាទិនោ។
‘‘តស្សេវ តេន បាបិយោ, យោ កុទ្ធំ បដិកុជ្ឈតិ;
កុទ្ធំ អប្បដិកុជ្ឈន្តោ, សង្គាមំ ជេតិ ទុជ្ជយំ។
‘‘ឧភិន្នមត្ថំ ចរតិ, អត្តនោ ច បរស្ស ច;
បរំ សង្កុបិតំ ញត្វា, យោ សតោ ឧបសម្មតិ។
‘‘ឧភិន្នំ តិកិច្ឆន្តានំ, អត្តនោ ច បរស្ស ច;
ជនា មញ្ញន្តិ ពាលោតិ, យេ ធម្មស្ស អកោវិទា’’តិ។
ឯវំ
អលត្ថ ខោ អក្កោសកភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ ភគវតោ សន្តិកេ បព្ពជ្ជំ, អលត្ថ ឧបសម្បទំ។ អចិរូបសម្បន្នោ ខោ បនាយស្មា អក្កោសកភារទ្វាជោ ឯកោ វូបកដ្ឋោ អប្បមត្តោ អាតាបី បហិតត្តោ វិហរន្តោ
៣. អសុរិន្ទកសុត្តំ
១៨៩. ឯកំ សមយំ ភគវា រាជគហេ វិហរតិ វេឡុវនេ កលន្ទកនិវាបេ។ អស្សោសិ ខោ អសុរិន្ទកភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ – ‘‘ភារទ្វាជគោត្តោ ព្រាហ្មណោ កិរ សមណស្ស គោតមស្ស សន្តិកេ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិតោ’’តិ កុបិតោ អនត្តមនោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អសព្ភាហិ ផរុសាហិ វាចាហិ អក្កោសតិ បរិភាសតិ។ ឯវំ វុត្តេ, ភគវា តុណ្ហី អហោសិ។ អថ ខោ អសុរិន្ទកភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘ជិតោសិ, សមណ, ជិតោសិ, សមណា’’តិ។
‘‘ជយំ
ជយញ្ចេវស្ស តំ ហោតិ, យា តិតិក្ខា វិជានតោ។
‘‘តស្សេវ តេន បាបិយោ, យោ កុទ្ធំ បដិកុជ្ឈតិ;
កុទ្ធំ អប្បដិកុជ្ឈន្តោ, សង្គាមំ ជេតិ ទុជ្ជយំ។
‘‘ឧភិន្នមត្ថំ ចរតិ, អត្តនោ ច បរស្ស ច;
បរំ សង្កុបិតំ ញត្វា, យោ សតោ ឧបសម្មតិ។
‘‘ឧភិន្នំ
ជនា មញ្ញន្តិ ពាលោតិ, យេ ធម្មស្ស អកោវិទា’’តិ។
ឯវំ
៤. ពិលង្គិកសុត្តំ
១៩០. ឯកំ
‘‘យោ អប្បទុដ្ឋស្ស នរស្ស ទុស្សតិ,
សុទ្ធស្ស បោសស្ស អនង្គណស្ស;
តមេវ ពាលំ បច្ចេតិ បាបំ,
សុខុមោ រជោ បដិវាតំវ ខិត្តោ’’តិ។
ឯវំ វុត្តេ, វិលង្គិកភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម…បេ.… អព្ភញ្ញាសិ។ អញ្ញតរោ ច បនាយស្មា ភារទ្វាជោ អរហតំ អហោសី’’តិ។
៥. អហិំសកសុត្តំ
១៩១. សាវត្ថិនិទានំ។ អថ ខោ អហិំសកភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតា សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ
‘‘យថា
យោ ច កាយេន វាចាយ, មនសា ច ន ហិំសតិ;
ស វេ អហិំសកោ ហោតិ, យោ បរំ ន វិហិំសតី’’តិ។
ឯវំ វុត្តេ, អហិំសកភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម…បេ.… អព្ភញ្ញាសិ។ អញ្ញតរោ ច បនាយស្មា អហិំសកភារទ្វាជោ អរហតំ អហោសី’’តិ។
៦. ជដាសុត្តំ
១៩២. សាវត្ថិនិទានំ
‘‘អន្តោជដា ពហិជដា, ជដាយ ជដិតា បជា;
តំ តំ គោតម បុច្ឆាមិ, កោ ឥមំ វិជដយេ ជដ’’ន្តិ។
‘‘សីលេ បតិដ្ឋាយ នរោ សបញ្ញោ, ចិត្តំ បញ្ញញ្ច ភាវយំ;
អាតាបី និបកោ ភិក្ខុ, សោ ឥមំ វិជដយេ ជដំ។
‘‘យេសំ រាគោ ច ទោសោ ច, អវិជ្ជា ច វិរាជិតា;
ខីណាសវា អរហន្តោ, តេសំ វិជដិតា ជដា។
‘‘យត្ថ នាមញ្ច រូបញ្ច, អសេសំ ឧបរុជ្ឈតិ;
បដិឃំ រូបសញ្ញា ច, ឯត្ថេសា ឆិជ្ជតេ ជដា’’តិ។
ឯវំ
៧. សុទ្ធិកសុត្តំ
១៩៣. សាវត្ថិនិទានំ
‘‘ន ព្រាហ្មណោ
វិជ្ជាចរណសម្បន្នោ, សោ សុជ្ឈតិ ន អញ្ញា ឥតរា បជា’’តិ។
‘‘ពហុម្បិ បលបំ ជប្បំ, ន ជច្ចា ហោតិ ព្រាហ្មណោ;
អន្តោកសម្ពុ សង្កិលិដ្ឋោ, កុហនំ ឧបនិស្សិតោ។
‘‘ខត្តិយោ
អារទ្ធវីរិយោ បហិតត្តោ, និច្ចំ ទឡ្ហបរក្កមោ;
បប្បោតិ បរមំ សុទ្ធិំ, ឯវំ ជានាហិ ព្រាហ្មណា’’តិ។
ឯវំ វុត្តេ, សុទ្ធិកភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម…បេ.… អញ្ញតរោ ច បនាយស្មា ភារទ្វាជោ អរហតំ អហោសី’’តិ។
៨. អគ្គិកសុត្តំ
១៩៤. ឯកំ
អថ ខោ ភគវា បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ រាជគហំ បិណ្ឌាយ បាវិសិ។ រាជគហេ សបទានំ បិណ្ឌាយ ចរមានោ យេន អគ្គិកភារទ្វាជស្ស ព្រាហ្មណស្ស និវេសនំ តេនុបសង្កមិ
‘‘តីហិ វិជ្ជាហិ សម្បន្នោ, ជាតិមា សុតវា ពហូ;
វិជ្ជាចរណសម្បន្នោ, សោមំ ភុញ្ជេយ្យ បាយស’’ន្តិ។
‘‘ពហុម្បិ បលបំ ជប្បំ, ន ជច្ចា ហោតិ ព្រាហ្មណោ;
អន្តោកសម្ពុ សំកិលិដ្ឋោ, កុហនាបរិវារិតោ។
‘‘បុព្ពេនិវាសំ
អថោ ជាតិក្ខយំ បត្តោ, អភិញ្ញាវោសិតោ មុនិ។
‘‘ឯតាហិ តីហិ វិជ្ជាហិ, តេវិជ្ជោ ហោតិ ព្រាហ្មណោ;
វិជ្ជាចរណសម្បន្នោ, សោមំ ភុញ្ជេយ្យ បាយស’’ន្តិ។
‘‘ភុញ្ជតុ ភវំ គោតមោ។ ព្រាហ្មណោ ភវ’’ន្តិ។
‘‘គាថាភិគីតំ
សម្បស្សតំ ព្រាហ្មណ នេស ធម្មោ;
គាថាភិគីតំ បនុទន្តិ ពុទ្ធា,
ធម្មេ សតិ ព្រាហ្មណ វុត្តិរេសា។
‘‘អញ្ញេន ច កេវលិនំ មហេសិំ,
ខីណាសវំ កុក្កុច្ចវូបសន្តំ;
អន្នេន បានេន ឧបដ្ឋហស្សុ,
ខេត្តញ្ហិ តំ បុញ្ញបេក្ខស្ស ហោតី’’តិ។
ឯវំ
៩. សុន្ទរិកសុត្តំ
១៩៥. ឯកំ សមយំ ភគវា កោសលេសុ វិហរតិ សុន្ទរិកាយ នទិយា តីរេ។ តេន ខោ បន សមយេន សុន្ទរិកភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ សុន្ទរិកាយ នទិយា តីរេ អគ្គិំ ជុហតិ, អគ្គិហុត្តំ បរិចរតិ។ អថ ខោ សុន្ទរិកភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ អគ្គិំ ជុហិត្វា អគ្គិហុត្តំ បរិចរិត្វា ឧដ្ឋាយាសនា សមន្តា ចតុទ្ទិសា អនុវិលោកេសិ – ‘‘កោ នុ ខោ ឥមំ ហព្យសេសំ ភុញ្ជេយ្យា’’តិ? អទ្ទសា ខោ សុន្ទរិកភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ អញ្ញតរស្មិំ រុក្ខមូលេ សសីសំ បារុតំ និសិន្នំ។ ទិស្វាន វាមេន ហត្ថេន
អថ ខោ សុន្ទរិកភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘កិំជច្ចោ ភវ’ន្តិ?
‘‘មា
កដ្ឋា ហវេ ជាយតិ ជាតវេទោ;
នីចាកុលីនោបិ មុនិ ធិតិមា,
អាជានីយោ ហោតិ ហិរីនិសេធោ។
‘‘សច្ចេន ទន្តោ ទមសា ឧបេតោ,
វេទន្តគូ វុសិតព្រហ្មចរិយោ;
យញ្ញោបនីតោ
កាលេន សោ ជុហតិ ទក្ខិណេយ្យេ’’តិ។
‘‘អទ្ធា សុយិដ្ឋំ សុហុតំ មម យិទំ,
យំ តាទិសំ វេទគុមទ្ទសាមិ;
តុម្ហាទិសានញ្ហិ
អញ្ញោ ជនោ ភុញ្ជតិ ហព្យសេស’’ន្តិ។
‘‘ភុញ្ជតុ ភវំ គោតមោ។ ព្រាហ្មណោ ភវ’’ន្តិ។
‘‘គាថាភិគីតំ មេ អភោជនេយ្យំ,
សម្បស្សតំ ព្រាហ្មណ នេស ធម្មោ;
គាថាភិគីតំ បនុទន្តិ ពុទ្ធា,
ធម្មេ សតិ ព្រាហ្មណ វុត្តិរេសា។
‘‘អញ្ញេន ច កេវលិនំ មហេសិំ,
ខីណាសវំ កុក្កុច្ចវូបសន្តំ;
អន្នេន បានេន ឧបដ្ឋហស្សុ,
ខេត្តញ្ហិ តំ បុញ្ញបេក្ខស្ស ហោតី’’តិ។
‘‘អថ កស្ស ចាហំ, ភោ គោតម, ឥមំ ហព្យសេសំ ទម្មី’’តិ? ‘‘ន ខ្វាហំ, ព្រាហ្មណ, បស្សាមិ សទេវកេ លោកេ សមារកេ សព្រហ្មកេ សស្សមណព្រាហ្មណិយា បជាយ សទេវមនុស្សាយ យស្សេសោ ហព្យសេសោ ភុត្តោ សម្មា បរិណាមំ គច្ឆេយ្យ
អថ ខោ សុន្ទរិកភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ តំ ហព្យសេសំ អប្បាណកេ ឧទកេ ឱបិលាបេសិ។ អថ ខោ សោ ហព្យសេសោ ឧទកេ បក្ខិត្តោ ចិច្ចិដាយតិ
អថ ខោ សុន្ទរិកភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ សំវិគ្គោ លោមហដ្ឋជាតោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ ឯកមន្តំ ឋិតំ ខោ សុន្ទរិកភារទ្វាជំ ព្រាហ្មណំ ភគវា គាថាហិ អជ្ឈភាសិ –
‘‘មា ព្រាហ្មណ ទារុ សមាទហានោ,
សុទ្ធិំ អមញ្ញិ ពហិទ្ធា ហិ ឯតំ;
ន ហិ តេន សុទ្ធិំ កុសលា វទន្តិ,
យោ ពាហិរេន បរិសុទ្ធិមិច្ឆេ។
‘‘ហិត្វា អហំ ព្រាហ្មណ ទារុទាហំ
អជ្ឈត្តមេវុជ្ជលយាមិ
និច្ចគ្គិនី និច្ចសមាហិតត្តោ,
អរហំ អហំ ព្រហ្មចរិយំ ចរាមិ។
‘‘មានោ ហិ តេ ព្រាហ្មណ ខារិភារោ,
កោធោ ធុមោ ភស្មនិ មោសវជ្ជំ;
ជិវ្ហា សុជា ហទយំ ជោតិឋានំ,
អត្តា សុទន្តោ បុរិសស្ស ជោតិ។
‘‘ធម្មោ
អនាវិលោ សព្ភិ សតំ បសត្ថោ;
យត្ថ ហវេ វេទគុនោ សិនាតា,
អនល្លគត្តាវ
‘‘សច្ចំ ធម្មោ សំយមោ ព្រហ្មចរិយំ,
មជ្ឈេ សិតា ព្រាហ្មណ ព្រហ្មបត្តិ;
ស
តមហំ នរំ ធម្មសារីតិ ព្រូមី’’តិ។
ឯវំ
១០. ពហុធីតរសុត្តំ
១៩៦. ឯកំ សមយំ ភគវា កោសលេសុ វិហរតិ អញ្ញតរស្មិំ វនសណ្ឌេ។ តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរស្ស ភារទ្វាជគោត្តស្ស ព្រាហ្មណស្ស ចតុទ្ទស ពលីពទ្ទា នដ្ឋា ហោន្តិ។ អថ ខោ ភារទ្វាជគោត្តោ ព្រាហ្មណោ តេ ពលីពទ្ទេ គវេសន្តោ យេន សោ វនសណ្ឌោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា អទ្ទស ភគវន្តំ តស្មិំ វនសណ្ឌេ និសិន្នំ បល្លង្កំ អាភុជិត្វា ឧជុំ កាយំ បណិធាយ បរិមុខំ សតិំ ឧបដ្ឋបេត្វា។ ទិស្វាន យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតោ សន្តិកេ ឥមា គាថាយោ អភាសិ –
‘‘ន
អជ្ជសដ្ឋិំ ន ទិស្សន្តិ, តេនាយំ សមណោ សុខី។
‘‘ន ហិ នូនិមស្ស សមណស្ស, តិលាខេត្តស្មិ បាបកា;
ឯកបណ្ណា ទុបណ្ណា
‘‘ន ហិ នូនិមស្ស សមណស្ស, តុច្ឆកោដ្ឋស្មិ មូសិកា;
ឧស្សោឡ្ហិកាយ នច្ចន្តិ, តេនាយំ សមណោ សុខី។
‘‘ន ហិ នូនិមស្ស សមណស្ស, សន្ថារោ សត្តមាសិកោ;
ឧប្បាដកេហិ សញ្ឆន្នោ, តេនាយំ សមណោ សុខី។
‘‘ន
ឯកបុត្តា ទុបុត្តា
‘‘ន ហិ នូនិមស្ស សមណស្ស, បិង្គលា តិលកាហតា;
សោត្តំ បាទេន ពោធេតិ, តេនាយំ សមណោ សុខី។
‘‘ន ហិ នូនិមស្ស សមណស្ស, បច្ចូសម្ហិ ឥណាយិកា;
ទេថ ទេថាតិ ចោទេន្តិ, តេនាយំ សមណោ សុខី’’តិ។
‘‘ន
អជ្ជសដ្ឋិំ ន ទិស្សន្តិ, តេនាហំ ព្រាហ្មណា សុខី។
‘‘ន
ឯកបណ្ណា ទុបណ្ណា ច, តេនាហំ ព្រាហ្មណា សុខី។
‘‘ន ហិ មយ្ហំ ព្រាហ្មណ, តុច្ឆកោដ្ឋស្មិ មូសិកា;
ឧស្សោឡ្ហិកាយ នច្ចន្តិ, តេនាហំ ព្រាហ្មណា សុខី។
‘‘ន
ឧប្បាដកេហិ សញ្ឆន្នោ, តេនាហំ ព្រាហ្មណា សុខី។
‘‘ន ហិ មយ្ហំ ព្រាហ្មណ, វិធវា សត្ត ធីតរោ;
ឯកបុត្តា ទុបុត្តា ច, តេនាហំ ព្រាហ្មណា សុខី។
‘‘ន ហិ មយ្ហំ ព្រាហ្មណ, បិង្គលា តិលកាហតា;
សោត្តំ បាទេន ពោធេតិ, តេនាហំ ព្រាហ្មណា សុខី។
‘‘ន
ទេថ ទេថាតិ ចោទេន្តិ, តេនាហំ ព្រាហ្មណា សុខី’’តិ។
ឯវំ វុត្តេ, ភារទ្វាជគោត្តោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម, អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម! សេយ្យថាបិ, ភោ គោតម, និក្កុជ្ជិតំ វា ឧក្កុជ្ជេយ្យ, បដិច្ឆន្នំ វា វិវរេយ្យ, មូឡ្ហស្ស វា មគ្គំ អាចិក្ខេយ្យ, អន្ធការេ វា តេលបជ្ជោតំ ធារេយ្យ – ចក្ខុមន្តោ រូបានិ ទក្ខន្តីតិ; ឯវមេវ ភោតា គោតមេន អនេកបរិយាយេន ធម្មោ បកាសិតោ។ ឯសាហំ ភវន្តំ គោតមំ សរណំ គច្ឆាមិ ធម្មញ្ច ភិក្ខុសង្ឃញ្ច។ លភេយ្យាហំ ភោតោ គោតមស្ស សន្តិកេ បព្ពជ្ជំ, លភេយ្យំ ឧបសម្បទ’’ន្តិ។
អលត្ថ ខោ ភារទ្វាជគោត្តោ ព្រាហ្មណោ ភគវតោ សន្តិកេ បព្ពជ្ជំ, អលត្ថ ឧបសម្បទំ។ អចិរូបសម្បន្នោ បនាយស្មា ភារទ្វាជោ ឯកោ វូបកដ្ឋោ អប្បមត្តោ អាតាបី បហិតត្តោ វិហរន្តោ នចិរស្សេវ – យស្សត្ថាយ កុលបុត្តា សម្មទេវ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជន្តិ, តទនុត្តរំ – ព្រហ្មចរិយបរិយោសានំ
អរហន្តវគ្គោ បឋមោ។
តស្សុទ្ទានំ –
ធនញ្ជានី ច អក្កោសំ, អសុរិន្ទំ ពិលង្គិកំ;
អហិំសកំ ជដា ចេវ, សុទ្ធិកញ្ចេវ អគ្គិកា;
សុន្ទរិកំ ពហុធីតរេន ច តេ ទសាតិ។
២. ឧបាសកវគ្គោ
១. កសិភារទ្វាជសុត្តំ
១៩៧. ឯវំ
តេន ខោ បន សមយេន កសិភារទ្វាជស្ស ព្រាហ្មណស្ស បរិវេសនា វត្តតិ។ អថ ខោ ភគវា យេន បរិវេសនា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ អទ្ទសា ខោ កសិភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ បិណ្ឌាយ ឋិតំ។ ទិស្វា ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អហំ ខោ, សមណ, កសាមិ ច វបាមិ ច, កសិត្វា ច វបិត្វា ច ភុញ្ជាមិ។ ត្វម្បិ, សមណ, កសស្សុ ច វបស្សុ ច, កសិត្វា ច វបិត្វា ច ភុញ្ជស្សូ’’តិ។ ‘‘អហម្បិ ខោ, ព្រាហ្មណ, កសាមិ ច វបាមិ ច, កសិត្វា ច វបិត្វា ច ភុញ្ជាមី’’តិ។ ន ខោ មយំ បស្សាម ភោតោ គោតមស្ស យុគំ វា នង្គលំ វា ផាលំ វា បាចនំ វា ពលីពទ្ទេ វា, អថ ច បន
‘‘កស្សកោ បដិជានាសិ, ន ច បស្សាមិ តេ កសិំ;
កស្សកោ បុច្ឆិតោ ព្រូហិ, កថំ ជានេមុ តំ កសិ’’ន្តិ។
‘‘សទ្ធា ពីជំ តបោ វុដ្ឋិ, បញ្ញា មេ យុគនង្គលំ;
ហិរី ឦសា មនោ យោត្តំ, សតិ មេ ផាលបាចនំ។
‘‘កាយគុត្តោ
សច្ចំ ករោមិ និទ្ទានំ, សោរច្ចំ មេ បមោចនំ។
‘‘វីរិយំ
គច្ឆតិ អនិវត្តន្តំ, យត្ថ គន្ត្វា ន សោចតិ។
‘‘ឯវមេសា កសី កដ្ឋា, សា ហោតិ អមតប្ផលា;
ឯតំ កសិំ កសិត្វាន, សព្ពទុក្ខា បមុច្ចតី’’តិ។
‘‘ភុញ្ជតុ ភវំ គោតមោ។ កស្សកោ ភវំ។ យញ្ហិ ភវំ គោតមោ អមតប្ផលម្បិ កសិំ កសតី’’តិ
‘‘គាថាភិគីតំ មេ អភោជនេយ្យំ,
សម្បស្សតំ ព្រាហ្មណ នេស ធម្មោ;
គាថាភិគីតំ បនុទន្តិ ពុទ្ធា,
ធម្មេ សតិ ព្រាហ្មណ វុត្តិរេសា។
‘‘អញ្ញេន
ខីណាសវំ កុក្កុច្ចវូបសន្តំ;
អន្នេន បានេន ឧបដ្ឋហស្សុ,
ខេត្តញ្ហិ តំ បុញ្ញបេក្ខស្ស ហោតី’’តិ។
ឯវំ វុត្តេ, កសិភារទ្វាជោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម…បេ.… អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។
២. ឧទយសុត្តំ
១៩៨. សាវត្ថិនិទានំ។ អថ ខោ ភគវា បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ យេន
‘‘បុនប្បុនញ្ចេវ
បុនប្បុនំ ខេត្តំ កសន្តិ កស្សកា, បុនប្បុនំ ធញ្ញមុបេតិ រដ្ឋំ។
‘‘បុនប្បុនំ យាចកា យាចយន្តិ, បុនប្បុនំ ទានបតី ទទន្តិ;
បុនប្បុនំ ទានបតី ទទិត្វា, បុនប្បុនំ សគ្គមុបេន្តិ ឋានំ។
‘‘បុនប្បុនំ ខីរនិកា ទុហន្តិ, បុនប្បុនំ វច្ឆោ ឧបេតិ មាតរំ;
បុនប្បុនំ កិលមតិ ផន្ទតិ ច, បុនប្បុនំ គព្ភមុបេតិ មន្ទោ។
‘‘បុនប្បុនំ ជាយតិ មីយតិ ច, បុនប្បុនំ សិវថិកំ
មគ្គញ្ច លទ្ធា អបុនព្ភវាយ, ន បុនប្បុនំ ជាយតិ ភូរិបញ្ញោ’’តិ
ឯវំ វុត្តេ, ឧទយោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម…បេ.… ឧបាសកំ មំ ភវំ គោតមោ ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។
៣. ទេវហិតសុត្តំ
១៩៩. សាវត្ថិនិទានំ
‘‘តុណ្ហីភូតោ
កិំ បត្ថយានោ កិំ ឯសំ, កិំ នុ យាចិតុមាគតោ’’តិ។
‘‘អរហំ សុគតោ លោកេ, វាតេហាពាធិកោ មុនិ;
សចេ ឧណ្ហោទកំ អត្ថិ, មុនិនោ ទេហិ ព្រាហ្មណ។
‘‘បូជិតោ បូជនេយ្យានំ, សក្ករេយ្យាន សក្កតោ;
អបចិតោ អបចេយ្យានំ
អថ ខោ ទេវហិតោ ព្រាហ្មណោ ឧណ្ហោទកស្ស កាជំ បុរិសេន គាហាបេត្វា ផាណិតស្ស ច បុដំ អាយស្មតោ ឧបវាណស្ស បាទាសិ។ អថ ខោ អាយស្មា ឧបវាណោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ
អថ ខោ ទេវហិតោ ព្រាហ្មណោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតា សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ ទេវហិតោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ គាថាយ អជ្ឈភាសិ –
‘‘កត្ថ ទជ្ជា ទេយ្យធម្មំ, កត្ថ ទិន្នំ មហប្ផលំ;
កថញ្ហិ យជមានស្ស, កថំ ឥជ្ឈតិ ទក្ខិណា’’តិ។
‘‘បុព្ពេនិវាសំ យោ វេទី, សគ្គាបាយញ្ច បស្សតិ;
អថោ ជាតិក្ខយំ បត្តោ, អភិញ្ញាវោសិតោ មុនិ។
‘‘ឯត្ថ
ឯវញ្ហិ យជមានស្ស, ឯវំ ឥជ្ឈតិ ទក្ខិណា’’តិ។
ឯវំ វុត្តេ, ទេវហិតោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ ភោ គោតម…បេ.… ឧបាសកំ មំ ភវំ គោតមោ ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។
៤. មហាសាលសុត្តំ
២០០. សាវត្ថិនិទានំ
‘‘យេហិ ជាតេហិ នន្ទិស្សំ, យេសញ្ច ភវមិច្ឆិសំ;
តេ មំ ទារេហិ សំបុច្ឆ, សាវ វារេន្តិ សូករំ។
‘‘អសន្តា កិរ មំ ជម្មា, តាត តាតាតិ ភាសរេ;
រក្ខសា បុត្តរូបេន, តេ ជហន្តិ វយោគតំ។
‘‘អស្សោវ ជិណ្ណោ និព្ភោគោ, ខាទនា អបនីយតិ;
ពាលកានំ បិតា ថេរោ, បរាគារេសុ ភិក្ខតិ។
‘‘ទណ្ឌោវ កិរ មេ សេយ្យោ, យញ្ចេ បុត្តា អនស្សវា;
ចណ្ឌម្បិ គោណំ វារេតិ, អថោ ចណ្ឌម្បិ កុក្កុរំ។
‘‘អន្ធការេ
ទណ្ឌស្ស អានុភាវេន, ខលិត្វា បតិតិដ្ឋតី’’តិ។
អថ ខោ សោ ព្រាហ្មណមហាសាលោ ភគវតោ សន្តិកេ ឥមា គាថាយោ បរិយាបុណិត្វា សភាយំ មហាជនកាយេ សន្និបតិតេ បុត្តេសុ ច សន្និសិន្នេសុ អភាសិ –
‘‘យេហិ ជាតេហិ នន្ទិស្សំ, យេសញ្ច ភវមិច្ឆិសំ;
តេ
‘‘អសន្តា កិរ មំ ជម្មា, តាត តាតាតិ ភាសរេ;
រក្ខសា បុត្តរូបេន, តេ ជហន្តិ វយោគតំ។
‘‘អស្សោវ
ពាលកានំ បិតា ថេរោ, បរាគារេសុ ភិក្ខតិ។
‘‘ទណ្ឌោវ កិរ មេ សេយ្យោ, យញ្ចេ បុត្តា អនស្សវា;
ចណ្ឌម្បិ គោណំ វារេតិ, អថោ ចណ្ឌម្បិ កុក្កុរំ។
‘‘អន្ធការេ បុរេ ហោតិ, គម្ភីរេ គាធមេធតិ;
ទណ្ឌស្ស អានុភាវេន, ខលិត្វា បតិតិដ្ឋតី’’តិ។
អថ
៥. មានត្ថទ្ធសុត្តំ
២០១. សាវត្ថិនិទានំ
‘‘ន មានំ ព្រាហ្មណ សាធុ, អត្ថិកស្សីធ ព្រាហ្មណ;
យេន អត្ថេន អាគច្ឆិ, តមេវមនុព្រូហយេ’’តិ។
អថ ខោ មានត្ថទ្ធោ ព្រាហ្មណោ – ‘‘ចិត្តំ មេ សមណោ គោតមោ ជានាតី’’តិ តត្ថេវ ភគវតោ បាទេសុ សិរសា និបតិត្វា ភគវតោ បាទានិ
‘‘កេសុ ន មានំ កយិរាថ, កេសុ ចស្ស សគារវោ;
ក្យស្ស អបចិតា អស្សុ, ក្យស្សុ សាធុ សុបូជិតា’’តិ។
‘‘មាតរិ បិតរិ ចាបិ, អថោ ជេដ្ឋម្ហិ ភាតរិ;
អាចរិយេ ចតុត្ថម្ហិ,
តេសុ ន មានំ កយិរាថ;
តេសុ អស្ស សគារវោ,
ត្យស្ស អបចិតា អស្សុ;
ត្យស្សុ សាធុ សុបូជិតា។
‘‘អរហន្តេ សីតីភូតេ, កតកិច្ចេ អនាសវេ;
និហច្ច មានំ អថទ្ធោ, តេ នមស្សេ អនុត្តរេ’’តិ។
ឯវំ
៦. បច្ចនីកសុត្តំ
២០២. សាវត្ថិនិទានំ
‘‘ន
ឧបក្កិលិដ្ឋចិត្តេន, សារម្ភពហុលេន ច។
‘‘យោ ច វិនេយ្យ សារម្ភំ, អប្បសាទញ្ច ចេតសោ;
អាឃាតំ បដិនិស្សជ្ជ, ស វេ
ឯវំ វុត្តេ, បច្ចនីកសាតោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម, អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម…បេ.… ឧបាសកំ មំ ភវំ គោតមោ ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។
៧. នវកម្មិកសុត្តំ
២០៣. ឯកំ សមយំ ភគវា កោសលេសុ វិហរតិ អញ្ញតរស្មិំ វនសណ្ឌេ
‘‘កេ នុ កម្មន្តា ករីយន្តិ, ភិក្ខុ សាលវនេ តវ;
យទេកកោ អរញ្ញស្មិំ, រតិំ វិន្ទតិ គោតមោ’’តិ។
‘‘ន មេ វនស្មិំ ករណីយមត្ថិ,
ឧច្ឆិន្នមូលំ មេ វនំ វិសូកំ;
ស្វាហំ វនេ និព្ពនថោ វិសល្លោ,
ឯកោ រមេ អរតិំ វិប្បហាយា’’តិ។
ឯវំ
៨. កដ្ឋហារសុត្តំ
២០៤. ឯកំ សមយំ ភគវា កោសលេសុ វិហរតិ អញ្ញតរស្មិំ វនសណ្ឌេ។ តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរស្ស ភារទ្វាជគោត្តស្ស ព្រាហ្មណស្ស
‘‘គម្ភីររូបេ ពហុភេរវេ វនេ,
សុញ្ញំ អរញ្ញំ វិជនំ វិគាហិយ;
អនិញ្ជមានេន
សុចារុរូបំ វត ភិក្ខុ ឈាយសិ។
‘‘ន
ឯកោ អរញ្ញេ វនវស្សិតោ មុនិ;
អច្ឆេររូបំ បដិភាតិ មំ ឥទំ,
យទេកកោ បីតិមនោ វនេ វសេ។
‘‘មញ្ញាមហំ
អាកង្ខមានោ តិទិវំ អនុត្តរំ;
កស្មា
តបោ ឥធ កុព្ពសិ ព្រហ្មបត្តិយា’’តិ។
‘‘យា កាចិ កង្ខា អភិនន្ទនា វា,
អនេកធាតូសុ បុថូ សទាសិតា;
អញ្ញាណមូលប្បភវា បជប្បិតា,
សព្ពា មយា ព្យន្តិកតា សមូលិកា។
‘‘ស្វាហំ អកង្ខោ អសិតោ អនូបយោ,
សព្ពេសុ ធម្មេសុ វិសុទ្ធទស្សនោ;
បប្បុយ្យ សម្ពោធិមនុត្តរំ សិវំ,
ឈាយាមហំ ព្រហ្ម រហោ វិសារទោ’’តិ។
ឯវំ វុត្តេ, ភារទ្វាជគោត្តោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម…បេ.… អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។
៩. មាតុបោសកសុត្តំ
២០៥. សាវត្ថិនិទានំ។ អថ ខោ មាតុបោសកោ ព្រាហ្មណោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតា សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ មាតុបោសកោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អហញ្ហិ, ភោ
‘‘យោ
តាយ នំ បារិចរិយាយ, មាតាបិតូសុ បណ្ឌិតា;
ឥធេវ នំ បសំសន្តិ, បេច្ច សគ្គេ បមោទតី’’តិ។
ឯវំ វុត្តេ, មាតុបោសកោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ ភោ គោតម, អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម…បេ.… ឧបាសកំ មំ ភវំ គោតមោ ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។
១០. ភិក្ខកសុត្តំ
២០៦. សាវត្ថិនិទានំ។ អថ ខោ ភិក្ខកោ ព្រាហ្មណោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតា សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ ភិក្ខកោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អហម្បិ ខោ, ភោ គោតម, ភិក្ខកោ, ភវម្បិ ភិក្ខកោ, ឥធ នោ កិំ នានាករណ’’ន្តិ?
‘‘ន តេន ភិក្ខកោ ហោតិ, យាវតា ភិក្ខតេ បរេ;
វិស្សំ ធម្មំ សមាទាយ, ភិក្ខុ ហោតិ ន តាវតា។
‘‘យោធ
សង្ខាយ លោកេ ចរតិ, ស វេ ភិក្ខូតិ វុច្ចតី’’តិ។
ឯវំ វុត្តេ, ភិក្ខកោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម, អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម…បេ.… ឧបាសកំ មំ ភវំ គោតមោ ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។
១១. សង្គារវសុត្តំ
២០៧. សាវត្ថិនិទានំ។ តេន ខោ បន សមយេន សង្គារវោ នាម ព្រាហ្មណោ សាវត្ថិយំ បដិវសតិ ឧទកសុទ្ធិកោ, ឧទកេន បរិសុទ្ធិំ បច្ចេតិ, សាយំ បាតំ ឧទកោរោហនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតិ។ អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ សាវត្ថិំ បិណ្ឌាយ
អថ ខោ ភគវា បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ យេន សង្គារវស្ស ព្រាហ្មណស្ស និវេសនំ តេនុបសង្កមិ
‘‘ធម្មោ រហទោ ព្រាហ្មណ សីលតិត្ថោ,
អនាវិលោ សព្ភិ សតំ បសត្ថោ;
យត្ថ ហវេ វេទគុនោ សិនាតា,
អនល្លគត្តាវ
ឯវំ វុត្តេ, សង្គារវោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម, អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម…បេ.… ឧបាសកំ មំ ភវំ គោតមោ ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។
១២. ខោមទុស្សសុត្តំ
២០៨. ឯវំ
‘‘នេសា សភា យត្ថ ន សន្តិ សន្តោ,
សន្តោ ន តេ យេ ន វទន្តិ ធម្មំ;
រាគញ្ច ទោសញ្ច បហាយ មោហំ,
ធម្មំ វទន្តា ច ភវន្តិ សន្តោ’’តិ។
ឯវំ វុត្តេ, ខោមទុស្សកា ព្រាហ្មណគហបតិកា ភគវន្តំ ឯតទវោចុំ – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម, អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម; សេយ្យថាបិ, ភោ គោតម, និក្កុជ្ជិតំ វា ឧក្កុជ្ជេយ្យ, បដិច្ឆន្នំ វា វិវរេយ្យ, មូឡ្ហស្ស វា មគ្គំ អាចិក្ខេយ្យ, អន្ធការេ វា តេលបជ្ជោតំ ធារេយ្យ – ចក្ខុមន្តោ រូបានិ ទក្ខន្តីតិ, ឯវមេវំ ភោតា គោតមេន អនេកបរិយាយេន
ឧបាសកវគ្គោ ទុតិយោ។
តស្សុទ្ទានំ –
កសិ ឧទយោ ទេវហិតោ, អញ្ញតរមហាសាលំ;
មានថទ្ធំ បច្ចនីកំ, នវកម្មិកកដ្ឋហារំ;
មាតុបោសកំ ភិក្ខកោ, សង្គារវោ ច ខោមទុស្សេន ទ្វាទសាតិ។
ព្រាហ្មណសំយុត្តំ សមត្តំ។