២. អធិករណវគ្គោ
១១. ‘‘ទ្វេមានិ , ភិក្ខវេ, ពលានិ។ កតមានិ ទ្វេ? បដិសង្ខានពលញ្ច ភាវនាពលញ្ច។ កតមញ្ច, ភិក្ខវេ, បដិសង្ខានពលំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ឯកច្ចោ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘កាយទុច្ចរិតស្ស ខោ បាបកោ វិបាកោ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច, វចីទុច្ចរិតស្ស បាបកោ វិបាកោ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច, មនោទុច្ចរិតស្ស បាបកោ វិបាកោ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ចា’តិ។ សោ ឥតិ បដិសង្ខាយ កាយទុច្ចរិតំ បហាយ កាយសុចរិតំ ភាវេតិ, វចីទុច្ចរិតំ បហាយ វចីសុចរិតំ ភាវេតិ, មនោទុច្ចរិតំ បហាយ មនោសុចរិតំ ភាវេតិ, សុទ្ធំ អត្តានំ បរិហរតិ។ ឥទំ វុច្ចតិ, ភិក្ខវេ, បដិសង្ខានពលំ។
‘‘កតមញ្ច, ភិក្ខវេ, ភាវនាពលំ។ តត្រ, ភិក្ខវេ, យមិទំ យទិទំ (សី.) ភាវនាពលំ សេខានមេតំ សេខមេតំ (សី. ស្យា. កំ.) ពលំ។ សេខញ្ហិ សោ, ភិក្ខវេ, ពលំ អាគម្ម រាគំ បជហតិ, ទោសំ បជហតិ, មោហំ បជហតិ។ រាគំ បហាយ, ទោសំ បហាយ, មោហំ បហាយ យំ អកុសលំ ន តំ ករោតិ, យំ បាបំ ន តំ សេវតិ។ ឥទំ វុច្ចតិ, ភិក្ខវេ, ភាវនាពលំ។ ឥមានិ ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ ពលានី’’តិ។
១២. ‘‘ទ្វេមានិ, ភិក្ខវេ, ពលានិ។ កតមានិ ទ្វេ? បដិសង្ខានពលញ្ច ភាវនាពលញ្ច។ កតមញ្ច, ភិក្ខវេ, បដិសង្ខានពលំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ឯកច្ចោ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘កាយទុច្ចរិតស្ស ខោ បាបកោ វិបាកោ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច, វចីទុច្ចរិតស្ស បាបកោ វិបាកោ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច, មនោទុច្ចរិតស្ស បាបកោ វិបាកោ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ចា’តិ។ សោ ឥតិ បដិសង្ខាយ កាយទុច្ចរិតំ បហាយ កាយសុចរិតំ ភាវេតិ, វចីទុច្ចរិតំ បហាយ វចីសុចរិតំ ភាវេតិ, មនោទុច្ចរិតំ បហាយ មនោសុចរិតំ ភាវេតិ, សុទ្ធំ អត្តានំ បរិហរតិ។ ឥទំ វុច្ចតិ, ភិក្ខវេ, បដិសង្ខានពលំ។
‘‘កតមញ្ច, ភិក្ខវេ, ភាវនាពលំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សតិសម្ពោជ្ឈង្គំ ភាវេតិ វិវេកនិស្សិតំ វិរាគនិស្សិតំ និរោធនិស្សិតំ វោសគ្គបរិណាមិំ, ធម្មវិចយសម្ពោជ្ឈង្គំ ភាវេតិ… វីរិយសម្ពោជ្ឈង្គំ ភាវេតិ… បីតិសម្ពោជ្ឈង្គំ ភាវេតិ… បស្សទ្ធិសម្ពោជ្ឈង្គំ ភាវេតិ… សមាធិសម្ពោជ្ឈង្គំ ភាវេតិ… ឧបេក្ខាសម្ពោជ្ឈង្គំ ភាវេតិ វិវេកនិស្សិតំ វិរាគនិស្សិតំ និរោធនិស្សិតំ វោសគ្គបរិណាមិំ ។ ឥទំ វុច្ចតិ, ភិក្ខវេ, ភាវនាពលំ។ ឥមានិ ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ ពលានី’’តិ។
១៣. ‘‘ទ្វេមានិ, ភិក្ខវេ, ពលានិ។ កតមានិ ទ្វេ? បដិសង្ខានពលញ្ច ភាវនាពលញ្ច។ កតមញ្ច, ភិក្ខវេ, បដិសង្ខានពលំ? ឥធ, ភិក្ខវេ , ឯកច្ចោ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘កាយទុច្ចរិតស្ស ខោ បាបកោ វិបាកោ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច, វចីទុច្ចរិតស្ស ខោ បាបកោ វិបាកោ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច, មនោទុច្ចរិតស្ស ខោ បាបកោ វិបាកោ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ចា’តិ។ សោ ឥតិ បដិសង្ខាយ កាយទុច្ចរិតំ បហាយ កាយសុចរិតំ ភាវេតិ, វចីទុច្ចរិតំ បហាយ វចីសុចរិតំ ភាវេតិ, មនោទុច្ចរិតំ បហាយ មនោសុចរិតំ ភាវេតិ, សុទ្ធំ អត្តានំ បរិហរតិ។ ឥទំ វុច្ចតិ, ភិក្ខវេ, បដិសង្ខានពលំ។
‘‘កតមញ្ច, ភិក្ខវេ, ភាវនាពលំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ វិវិច្ចេវ កាមេហិ, វិវិច្ច អកុសលេហិ ធម្មេហិ សវិតក្កំ សវិចារំ វិវេកជំ បីតិសុខំ បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ វិតក្កវិចារានំ វូបសមា អជ្ឈត្តំ សម្បសាទនំ ចេតសោ ឯកោទិភាវំ អវិតក្កំ អវិចារំ សមាធិជំ បីតិសុខំ ទុតិយំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ បីតិយា ច វិរាគា ឧបេក្ខកោ ច វិហរតិ សតោ ច សម្បជានោ, សុខញ្ច កាយេន បដិសំវេទេតិ, យំ តំ អរិយា អាចិក្ខន្តិ – ‘ឧបេក្ខកោ សតិមា សុខវិហារី’តិ តតិយំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ សុខស្ស ច បហានា ទុក្ខស្ស ច បហានា បុព្ពេវ សោមនស្សទោមនស្សានំ អត្ថង្គមា អទុក្ខមសុខំ ឧបេក្ខាសតិបារិសុទ្ធិំ ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ ឥទំ វុច្ចតិ, ភិក្ខវេ, ភាវនាពលំ។ ឥមានិ ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ ពលានី’’តិ។
១៤. ‘‘ទ្វេមា, ភិក្ខវេ, តថាគតស្ស ធម្មទេសនា។ កតមា ទ្វេ? សំខិត្តេន ច វិត្ថារេន ច។ ឥមា ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ តថាគតស្ស ធម្មទេសនា’’តិ។
១៥. ‘‘យស្មិំ , ភិក្ខវេ, អធិករណេ អាបន្នោ អាបត្តាបន្នោ (ក.) ច ភិក្ខុ ចោទកោ ច ភិក្ខុ ន សាធុកំ អត្តនាវ អត្តានំ បច្ចវេក្ខតិ តស្មេតំ, ភិក្ខវេ, អធិករណេ បាដិកង្ខំ ទីឃត្តាយ ខរត្តាយ វាឡត្តាយ សំវត្តិស្សតិ, ភិក្ខូ ច ន ផាសុំ ន ផាសុ (ក.) វិហរិស្សន្តីតិ វិហរិស្សន្តិ (សី. ស្យា. កំ. ក.)។ យស្មិញ្ច ខោ, ភិក្ខវេ, អធិករណេ អាបន្នោ ច ភិក្ខុ ចោទកោ ច ភិក្ខុ សាធុកំ អត្តនាវ អត្តានំ បច្ចវេក្ខតិ តស្មេតំ, ភិក្ខវេ, អធិករណេ បាដិកង្ខំ ន ទីឃត្តាយ ខរត្តាយ វាឡត្តាយ សំវត្តិស្សតិ, ភិក្ខូ ច ផាសុំ វិហរិស្សន្តីតិ។
‘‘កថញ្ច, ភិក្ខវេ, អាបន្នោ ភិក្ខុ សាធុកំ អត្តនាវ អត្តានំ បច្ចវេក្ខតិ? ឥធ, ភិក្ខវេ, អាបន្នោ ភិក្ខុ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘អហំ ខោ អកុសលំ អាបន្នោ កញ្ចិទេវ កិញ្ចិទេវ (ក.) ទេសំ កាយេន។ មំ សោ តស្មា មំ សោ (សី. ស្យា.) ភិក្ខុ អទ្ទស អកុសលំ អាបជ្ជមានំ កិញ្ចិទេវ ទេសំ កាយេន។ នោ ចេ អហំ អកុសលំ អាបជ្ជេយ្យំ កិញ្ចិទេវ ទេសំ កាយេន, ន មំ សោ ភិក្ខុ បស្សេយ្យ អកុសលំ អាបជ្ជមានំ កិញ្ចិទេវ ទេសំ កាយេន។ យស្មា ច ខោ, អហំ អកុសលំ អាបន្នោ កិញ្ចិទេវ ទេសំ កាយេន, តស្មា មំ សោ ភិក្ខុ អទ្ទស អកុសលំ អាបជ្ជមានំ កិញ្ចិទេវ ទេសំ កាយេន។ ទិស្វា ច បន មំ សោ ភិក្ខុ អកុសលំ អាបជ្ជមានំ កិញ្ចិទេវ ទេសំ កាយេន អនត្តមនោ អហោសិ។ អនត្តមនោ សមានោ អនត្តមនវចនំ អនត្តមនវាចំ (ក.) មំ សោ ភិក្ខុ អវច។ អនត្តមនវចនាហំ អនត្តមនវាចំ នាហំ (ក.) តេន ភិក្ខុនា វុត្តោ សមានោ អនត្តមនោ អត្តមនោ (ក.) អហោសិំ។ អនត្តមនោ សមានោ បរេសំ អារោចេសិំ។ ឥតិ មមេវ តត្ថ អច្ចយោ អច្ចគមា សុង្កទាយកំវ ភណ្ឌស្មិន្តិ។ ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, អាបន្នោ ភិក្ខុ សាធុកំ អត្តនាវ អត្តានំ បច្ចវេក្ខតិ។
‘‘កថញ្ច, ភិក្ខវេ, ចោទកោ ភិក្ខុ សាធុកំ អត្តនាវ អត្តានំ បច្ចវេក្ខតិ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ចោទកោ ភិក្ខុ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘អយំ ខោ ភិក្ខុ អកុសលំ អាបន្នោ កិញ្ចិទេវ ទេសំ កាយេន។ អហំ ឥមំ ភិក្ខុំ អទ្ទសំ អកុសលំ អាបជ្ជមានំ កិញ្ចិទេវ ទេសំ កាយេន។ នោ ចេ អយំ ភិក្ខុ អកុសលំ អាបជ្ជេយ្យ កិញ្ចិទេវ ទេសំ កាយេន, នាហំ ឥមំ ភិក្ខុំ បស្សេយ្យំ អកុសលំ អាបជ្ជមានំ កិញ្ចិទេវ ទេសំ កាយេន។ យស្មា ច ខោ, អយំ ភិក្ខុ អកុសលំ អាបន្នោ កិញ្ចិទេវ ទេសំ កាយេន, តស្មា អហំ ឥមំ ភិក្ខុំ អទ្ទសំ អកុសលំ អាបជ្ជមានំ កិញ្ចិទេវ ទេសំ កាយេន។ ទិស្វា ច បនាហំ ឥមំ ភិក្ខុំ អកុសលំ អាបជ្ជមានំ កិញ្ចិទេវ ទេសំ កាយេន អនត្តមនោ អហោសិំ។ អនត្តមនោ សមានោ អនត្តមនវចនាហំ ឥមំ ភិក្ខុំ អវចំ។ អនត្តមនវចនាយំ ភិក្ខុ មយា វុត្តោ សមានោ អនត្តមនោ អហោសិ។ អនត្តមនោ សមានោ បរេសំ អារោចេសិ។ ឥតិ មមេវ តត្ថ អច្ចយោ អច្ចគមា សុង្កទាយកំវ ភណ្ឌស្មិន្តិ។ ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, ចោទកោ ភិក្ខុ សាធុកំ អត្តនាវ អត្តានំ បច្ចវេក្ខតិ។
‘‘យស្មិំ, ភិក្ខវេ, អធិករណេ អាបន្នោ ច ភិក្ខុ ចោទកោ ច ភិក្ខុ ន សាធុកំ អត្តនាវ អត្តានំ បច្ចវេក្ខតិ តស្មេតំ, ភិក្ខវេ, អធិករណេ បាដិកង្ខំ ទីឃត្តាយ ខរត្តាយ វាឡត្តាយ សំវត្តិស្សតិ, ភិក្ខូ ច ន ផាសុំ វិហរិស្សន្តីតិ។ យស្មិញ្ច ខោ, ភិក្ខវេ, អធិករណេ អាបន្នោ ច ភិក្ខុ ចោទកោ ច ភិក្ខុ សាធុកំ អត្តនាវ អត្តានំ បច្ចវេក្ខតិ តស្មេតំ, ភិក្ខវេ, អធិករណេ បាដិកង្ខំ ន ទីឃត្តាយ ខរត្តាយ វាឡត្តាយ សំវត្តិស្សតិ, ភិក្ខូ ច ផាសុ វិហរិស្សន្តី’’តិ។
១៦. អថ ខោ អញ្ញតរោ ព្រាហ្មណោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតា សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ សោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘កោ នុ ខោ, ភោ គោតម, ហេតុ កោ បច្ចយោ យេន មិធេកច្ចេ សត្តា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជន្តី’’តិ? ‘‘អធម្មចរិយាវិសមចរិយាហេតុ ខោ, ព្រាហ្មណ, ឯវមិធេកច្ចេ សត្តា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជន្តី’’តិ។
‘‘កោ នុ ខោ, ភោ គោតម, ហេតុ កោ បច្ចយោ យេន មិធេកច្ចេ សត្តា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជន្តី’’តិ? ‘‘ធម្មចរិយាសមចរិយាហេតុ ខោ, ព្រាហ្មណ , ឯវមិធេកច្ចេ សត្តា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជន្តី’’តិ។
‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម! អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម! សេយ្យថាបិ, ភោ គោតម, និក្កុជ្ជិតំ និកុជ្ជិតំ (ក.) វា ឧក្កុជ្ជេយ្យ, បដិច្ឆន្នំ វា វិវរេយ្យ, មូឡ្ហស្ស វា មគ្គំ អាចិក្ខេយ្យ, អន្ធការេ វា តេលបជ្ជោតំ ធារេយ្យ – ‘ចក្ខុមន្តោ រូបានិ ទក្ខន្តី’តិ, ឯវមេវំ ភោតា គោតមេន អនេកបរិយាយេន ធម្មោ បកាសិតោ។ ឯសាហំ ភវន្តំ គោតមំ សរណំ គច្ឆាមិ ធម្មញ្ច ភិក្ខុសង្ឃញ្ច ។ ឧបាសកំ មំ ភវំ គោតមោ ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។
១៧. អថ ខោ ជាណុស្សោណិ ជាណុសោណិ (ក.) ព្រាហ្មណោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតា សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ ជាណុស្សោណិ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘កោ នុ ខោ, ភោ គោតម, ហេតុ កោ បច្ចយោ យេន មិធេកច្ចេ សត្តា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជន្តី’’តិ? ‘‘កតត្តា ច, ព្រាហ្មណ, អកតត្តា ច។ ឯវមិធេកច្ចេ សត្តា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជន្តី’’តិ។ ‘‘កោ បន, ភោ គោតម, ហេតុ កោ បច្ចយោ យេន មិធេកច្ចេ សត្តា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជន្តី’’តិ? ‘‘កតត្តា ច, ព្រាហ្មណ, អកតត្តា ច។ ឯវមិធេកច្ចេ សត្តា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជន្តី’’តិ។ ‘‘ន ខោ អហំ ឥមស្ស ភោតោ គោតមស្ស សំខិត្តេន ភាសិតស្ស វិត្ថារេន អត្ថំ អវិភត្តស្ស វិត្ថារេន អត្ថំ អាជានាមិ។ សាធុ មេ ភវំ គោតមោ តថា ធម្មំ ទេសេតុ យថា អហំ ឥមស្ស ភោតោ គោតមស្ស សំខិត្តេន ភាសិតស្ស វិត្ថារេន អត្ថំ អវិភត្តស្ស វិត្ថារេន អត្ថំ អាជានេយ្យ’’ន្តិ។ ‘‘តេន ហិ, ព្រាហ្មណ, សុណាហិ, សាធុកំ មនសិ ករោហិ; ភាសិស្សាមី’’តិ។ ‘‘ឯវំ ភោ’’តិ ខោ ជាណុស្សោណិ ព្រាហ្មណោ ភគវតោ បច្ចស្សោសិ។ ភគវា ឯតទវោច –
‘‘ឥធ, ព្រាហ្មណ, ឯកច្ចស្ស កាយទុច្ចរិតំ កតំ ហោតិ, អកតំ ហោតិ កាយសុចរិតំ; វចីទុច្ចរិតំ កតំ ហោតិ, អកតំ ហោតិ វចីសុចរិតំ; មនោទុច្ចរិតំ កតំ ហោតិ, អកតំ ហោតិ មនោសុចរិតំ។ ឯវំ ខោ, ព្រាហ្មណ, កតត្តា ច អកតត្តា ច ឯវមិធេកច្ចេ សត្តា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជន្តិ។ ឥធ បន, ព្រាហ្មណ, ឯកច្ចស្ស កាយសុចរិតំ កតំ ហោតិ, អកតំ ហោតិ កាយទុច្ចរិតំ; វចីសុចរិតំ កតំ ហោតិ, អកតំ ហោតិ វចីទុច្ចរិតំ; មនោសុចរិតំ កតំ ហោតិ, អកតំ ហោតិ មនោទុច្ចរិតំ។ ឯវំ ខោ, ព្រាហ្មណ, កតត្តា ច អកតត្តា ច ឯវមិធេកច្ចេ សត្តា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជន្តី’’តិ។
‘‘អភិក្កន្តំ , ភោ គោតម…បេ.… ឧបាសកំ មំ ភវំ គោតមោ ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។
១៨. អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ អាយស្មន្តំ អានន្ទំ ភគវា ឯតទវោច – ‘‘ឯកំសេនាហំ, អានន្ទ, អករណីយំ វទាមិ កាយទុច្ចរិតំ វចីទុច្ចរិតំ មនោទុច្ចរិត’’ន្តិ។ ‘‘យមិទំ, ភន្តេ, ភគវតា ឯកំសេន អករណីយំ អក្ខាតំ កាយទុច្ចរិតំ វចីទុច្ចរិតំ មនោទុច្ចរិតំ តស្មិំ អករណីយេ កយិរមានេ កោ អាទីនវោ បាដិកង្ខោ’’តិ? ‘‘យមិទំ, អានន្ទ, មយា ឯកំសេន អករណីយំ អក្ខាតំ កាយទុច្ចរិតំ វចីទុច្ចរិតំ មនោទុច្ចរិតំ តស្មិំ អករណីយេ កយិរមានេ អយំ អាទីនវោ បាដិកង្ខោ – អត្តាបិ អត្តានំ ឧបវទតិ, អនុវិច្ច វិញ្ញូ គរហន្តិ, បាបកោ កិត្តិសទ្ទោ អព្ភុគ្គច្ឆតិ, សម្មូឡ្ហោ កាលំ ករោតិ, កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ។ យមិទំ, អានន្ទ, មយា ឯកំសេន អករណីយំ អក្ខាតំ កាយទុច្ចរិតំ វចីទុច្ចរិតំ មនោទុច្ចរិតំ តស្មិំ អករណីយេ កយិរមានេ អយំ អាទីនវោ បាដិកង្ខោ’’តិ។
‘‘ឯកំសេនាហំ, អានន្ទ, ករណីយំ វទាមិ កាយសុចរិតំ វចីសុចរិតំ មនោសុចរិត’’ន្តិ។ ‘‘យមិទំ, ភន្តេ, ភគវតា ឯកំសេន ករណីយំ អក្ខាតំ កាយសុចរិតំ វចីសុចរិតំ មនោសុចរិតំ តស្មិំ ករណីយេ កយិរមានេ កោ អានិសំសោ បាដិកង្ខោ’’តិ? ‘‘យមិទំ, អានន្ទ, មយា ឯកំសេន ករណីយំ អក្ខាតំ កាយសុចរិតំ វចីសុចរិតំ មនោសុចរិតំ តស្មិំ ករណីយេ កយិរមានេ អយំ អានិសំសោ បាដិកង្ខោ – អត្តាបិ អត្តានំ ន ឧបវទតិ, អនុវិច្ច វិញ្ញូ បសំសន្តិ, កល្យាណោ កិត្តិសទ្ទោ អព្ភុគ្គច្ឆតិ, អសម្មូឡ្ហោ កាលំ ករោតិ, កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជតិ។ យមិទំ, អានន្ទ, មយា ឯកំសេន ករណីយំ អក្ខាតំ កាយសុចរិតំ វចីសុចរិតំ មនោសុចរិតំ តស្មិំ ករណីយេ កយិរមានេ អយំ អានិសំសោ បាដិកង្ខោ’’តិ។
១៩. ‘‘អកុសលំ, ភិក្ខវេ, បជហថ។ សក្កា, ភិក្ខវេ, អកុសលំ បជហិតុំ។ នោ ចេទំ នោ ចេតំ (ស្យា. កំ. បី. ក.) សំ. និ. ៣.២៨ បស្សិតព្ពំ, ភិក្ខវេ, សក្កា អភវិស្ស អកុសលំ បជហិតុំ, នាហំ ឯវំ វទេយ្យំ – ‘អកុសលំ, ភិក្ខវេ, បជហថា’តិ។ យស្មា ច ខោ, ភិក្ខវេ, សក្កា អកុសលំ បជហិតុំ តស្មាហំ ឯវំ វទាមិ – ‘អកុសលំ, ភិក្ខវេ, បជហថា’តិ។ អកុសលញ្ច ហិទំ, ភិក្ខវេ អកុសលំ ភិក្ខវេ (ក.), បហីនំ អហិតាយ ទុក្ខាយ សំវត្តេយ្យ នាហំ ឯវំ វទេយ្យំ – ‘អកុសលំ, ភិក្ខវេ, បជហថា’តិ។ យស្មា ច ខោ, ភិក្ខវេ, អកុសលំ បហីនំ ហិតាយ សុខាយ សំវត្តតិ តស្មាហំ ឯវំ វទាមិ – ‘អកុសលំ , ភិក្ខវេ, បជហថា’’’តិ។
‘‘កុសលំ , ភិក្ខវេ, ភាវេថ។ សក្កា, ភិក្ខវេ, កុសលំ ភាវេតុំ។ នោ ចេទំ, ភិក្ខវេ, សក្កា អភវិស្ស កុសលំ ភាវេតុំ, នាហំ ឯវំ វទេយ្យំ – ‘កុសលំ, ភិក្ខវេ, ភាវេថា’តិ។ យស្មា ច ខោ, ភិក្ខវេ, សក្កា កុសលំ ភាវេតុំ តស្មាហំ ឯវំ វទាមិ – ‘កុសលំ, ភិក្ខវេ, ភាវេថា’តិ។ កុសលញ្ច ហិទំ, ភិក្ខវេ, ភាវិតំ អហិតាយ ទុក្ខាយ សំវត្តេយ្យ, នាហំ ឯវំ វទេយ្យំ – ‘កុសលំ, ភិក្ខវេ, ភាវេថា’តិ។ យស្មា ច ខោ, ភិក្ខវេ, កុសលំ ភាវិតំ ហិតាយ សុខាយ សំវត្តតិ តស្មាហំ ឯវំ វទាមិ – ‘កុសលំ, ភិក្ខវេ, ភាវេថា’’’តិ។
២០. ‘‘ទ្វេមេ, ភិក្ខវេ, ធម្មា សទ្ធម្មស្ស សម្មោសាយ អន្តរធានាយ សំវត្តន្តិ។ កតមេ ទ្វេ? ទុន្និក្ខិត្តញ្ច បទព្យញ្ជនំ អត្ថោ ច ទុន្នីតោ។ ទុន្និក្ខិត្តស្ស , ភិក្ខវេ, បទព្យញ្ជនស្ស អត្ថោបិ ទុន្នយោ ហោតិ។ ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ ធម្មា សទ្ធម្មស្ស សម្មោសាយ អន្តរធានាយ សំវត្តន្តី’’តិ។
២១. ‘‘ទ្វេមេ, ភិក្ខវេ, ធម្មា សទ្ធម្មស្ស ឋិតិយា អសម្មោសាយ អនន្តរធានាយ សំវត្តន្តិ។ កតមេ ទ្វេ? សុនិក្ខិត្តញ្ច បទព្យញ្ជនំ អត្ថោ ច សុនីតោ។ សុនិក្ខិត្តស្ស, ភិក្ខវេ, បទព្យញ្ជនស្ស អត្ថោបិ សុនយោ ហោតិ។ ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ ធម្មា សទ្ធម្មស្ស ឋិតិយា អសម្មោសាយ អនន្តរធានាយ សំវត្តន្តី’’តិ។
អធិករណវគ្គោ ទុតិយោ។