៤. ទេវតាវគ្គោ
១. សេខសុត្តំ
៣១. ‘‘ឆយិមេ , ភិក្ខវេ, ធម្មា សេខស្ស ភិក្ខុនោ បរិហានាយ សំវត្តន្តិ។ កតមេ ឆ? កម្មារាមតា , ភស្សារាមតា, និទ្ទារាមតា, សង្គណិការាមតា, ឥន្ទ្រិយេសុ អគុត្តទ្វារតា, ភោជនេ អមត្តញ្ញុតា – ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆ ធម្មា សេខស្ស ភិក្ខុនោ បរិហានាយ សំវត្តន្តិ។
‘‘ឆយិមេ, ភិក្ខវេ, ធម្មា សេខស្ស ភិក្ខុនោ អបរិហានាយ សំវត្តន្តិ។ កតមេ ឆ? ន កម្មារាមតា, ន ភស្សារាមតា, ន និទ្ទារាមតា, ន សង្គណិការាមតា, ឥន្ទ្រិយេសុ គុត្តទ្វារតា, ភោជនេ មត្តញ្ញុតា – ឥមេ ខោ , ភិក្ខវេ, ឆ ធម្មា សេខស្ស ភិក្ខុនោ អបរិហានាយ សំវត្តន្តី’’តិ។ បឋមំ។
២. បឋមអបរិហានសុត្តំ
៣២. អថ ខោ អញ្ញតរា ទេវតា អភិក្កន្តាយ រត្តិយា អភិក្កន្តវណ្ណា កេវលកប្បំ ជេតវនំ ឱភាសេត្វា យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ ឯកមន្តំ ឋិតា ខោ សា ទេវតា ភគវន្តំ ឯតទវោច –
‘‘ឆយិមេ, ភន្តេ, ធម្មា ភិក្ខុនោ អបរិហានាយ សំវត្តន្តិ។ កតមេ ឆ? សត្ថុគារវតា, ធម្មគារវតា, សង្ឃគារវតា, សិក្ខាគារវតា, អប្បមាទគារវតា, បដិសន្ថារគារវតា បដិសន្ធារគារវតា (ក.) – ឥមេ ខោ, ភន្តេ, ឆ ធម្មា ភិក្ខុនោ អបរិហានាយ សំវត្តន្តី’’តិ។ ឥទមវោច សា ទេវតា។ សមនុញ្ញោ សត្ថា អហោសិ។ អថ ខោ សា ទេវតា ‘‘សមនុញ្ញោ មេ សត្ថា’’តិ ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា តត្ថេវន្តរធាយិ។
អថ ខោ ភគវា តស្សា រត្តិយា អច្ចយេន ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ឥមំ, ភិក្ខវេ, រត្តិំ អញ្ញតរា ទេវតា អភិក្កន្តាយ រត្តិយា អភិក្កន្តវណ្ណា កេវលកប្បំ ជេតវនំ ឱភាសេត្វា យេនាហំ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា មំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ ឯកមន្តំ ឋិតា ខោ, ភិក្ខវេ, សា ទេវតា មំ ឯតទវោច – ‘ឆយិមេ, ភន្តេ, ធម្មា ភិក្ខុនោ អបរិហានាយ សំវត្តន្តិ។ កតមេ ឆ? សត្ថុគារវតា, ធម្មគារវតា, សង្ឃគារវតា, សិក្ខាគារវតា, អប្បមាទគារវតា, បដិសន្ថារគារវតា – ឥមេ ខោ, ភន្តេ, ឆ ធម្មា ភិក្ខុនោ អបរិហានាយ សំវត្តន្តី’តិ។ ឥទមវោច, ភិក្ខវេ, សា ទេវតា។ ឥទំ វត្វា មំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា តត្ថេវន្តរធាយី’’តិ។
‘‘សត្ថុគរុ ធម្មគរុ, សង្ឃេ ច តិព្ពគារវោ;
អប្បមាទគរុ ភិក្ខុ, បដិសន្ថារគារវោ;
អភព្ពោ បរិហានាយ, និព្ពានស្សេវ សន្តិកេ’’តិ។ ទុតិយំ;
៣. ទុតិយអបរិហានសុត្តំ
៣៣. ‘‘ឥមំ, ភិក្ខវេ, រត្តិំ អញ្ញតរា ទេវតា អភិក្កន្តាយ រត្តិយា អភិក្កន្តវណ្ណា កេវលកប្បំ ជេតវនំ ឱភាសេត្វា យេនាហំ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា មំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ។ ឯកមន្តំ ឋិតា ខោ, ភិក្ខវេ, សា ទេវតា មំ ឯតទវោច – ‘ឆយិមេ, ភន្តេ, ធម្មា ភិក្ខុនោ អបរិហានាយ សំវត្តន្តិ។ កតមេ ឆ? សត្ថុគារវតា, ធម្មគារវតា, សង្ឃគារវតា, សិក្ខាគារវតា, ហិរិគារវតា, ឱត្តប្បគារវតា – ឥមេ ខោ, ភន្តេ, ឆ ធម្មា ភិក្ខុនោ អបរិហានាយ សំវត្តន្តី’តិ។ ឥទមវោច, ភិក្ខវេ, សា ទេវតា។ ឥទំ វត្វា មំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា តត្ថេវន្តរធាយី’’តិ។
‘‘សត្ថុគរុ ធម្មគរុ, សង្ឃេ ច តិព្ពគារវោ;
ហិរិឱត្តប្បសម្បន្នោ, សប្បតិស្សោ សគារវោ;
អភព្ពោ បរិហានាយ, និព្ពានស្សេវ សន្តិកេ’’តិ។ តតិយំ;
៤. មហាមោគ្គល្លានសុត្តំ
៣៤. ឯកំ សមយំ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមេ។ អថ ខោ អាយស្មតោ មហាមោគ្គល្លានស្ស រហោគតស្ស បដិសល្លីនស្ស ឯវំ ចេតសោ បរិវិតក្កោ ឧទបាទិ – ‘‘កតមេសានំ ទេវានំ ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘សោតាបន្នា នាម សោតាបន្នាម្ហា (សី.), សោតាបន្នាម្ហ (ស្យា. កំ. បី.) អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’’’តិ ? តេន ខោ បន សមយេន តិស្សោ នាម ភិក្ខុ អធុនាកាលង្កតោ អញ្ញតរំ ព្រហ្មលោកំ ឧបបន្នោ ហោតិ។ តត្របិ នំ ឯវំ ជានន្តិ – ‘‘តិស្សោ ព្រហ្មា មហិទ្ធិកោ មហានុភាវោ’’តិ។
អថ ខោ អាយស្មា មហាមោគ្គល្លានោ – សេយ្យថាបិ នាម ពលវា បុរិសោ សមិញ្ជិតំ សម្មិញ្ជិតំ (សី. ស្យា. កំ. បី.) វា ពាហំ បសារេយ្យ បសារិតំ វា ពាហំ សមិញ្ជេយ្យ, ឯវមេវំ – ជេតវនេ អន្តរហិតោ តស្មិំ ព្រហ្មលោកេ បាតុរហោសិ។ អទ្ទសា ខោ តិស្សោ ព្រហ្មា អាយស្មន្តំ មហាមោគ្គល្លានំ ទូរតោវ អាគច្ឆន្តំ។ ទិស្វាន អាយស្មន្តំ មហាមោគ្គល្លានំ ឯតទវោច – ‘‘ឯហិ ខោ, មារិស មោគ្គល្លាន; ស្វាគតំ សាគតំ (សី.), មារិស មោគ្គល្លាន; ចិរស្សំ ខោ, មារិស មោគ្គល្លាន; ឥមំ បរិយាយមកាសិ, យទិទំ ឥធាគមនាយ។ និសីទ, មារិស មោគ្គល្លាន, ឥទមាសនំ បញ្ញត្ត’’ន្តិ។ និសីទិ ខោ អាយស្មា មហាមោគ្គល្លានោ បញ្ញត្តេ អាសនេ។ តិស្សោបិ ខោ ព្រហ្មា អាយស្មន្តំ មហាមោគ្គល្លានំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ តិស្សំ ព្រហ្មានំ អាយស្មា មហាមោគ្គល្លានោ ឯតទវោច –
‘‘កតមេសានំ ខោ, តិស្ស, ទេវានំ ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘សោតាបន្នា នាម អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’’’តិ? ‘‘ចាតុមហារាជិកានំ ខោ, មារិស មោគ្គល្លាន, ទេវានំ ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘សោតាបន្នា នាម អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’’’តិ។
‘‘សព្ពេសញ្ញេវ នុ ខោ, តិស្ស, ចាតុមហារាជិកានំ ទេវានំ ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘សោតាបន្នា នាម អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’’’តិ? ‘‘ន ខោ, មារិស មោគ្គល្លាន, សព្ពេសំ ចាតុមហារាជិកានំ ទេវានំ ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘សោតាបន្នា នាម អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’តិ។ យេ ខោ តេ, មារិស មោគ្គល្លាន, ចាតុមហារាជិកា ទេវា ពុទ្ធេ អវេច្ចប្បសាទេន អសមន្នាគតា ធម្មេ អវេច្ចប្បសាទេន អសមន្នាគតា សង្ឃេ អវេច្ចប្បសាទេន អសមន្នាគតា អរិយកន្តេហិ សីលេហិ អសមន្នាគតា ន តេសំ ទេវានំ ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘សោតាបន្នា នាម អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’តិ។ យេ ច ខោ តេ, មារិស មោគ្គល្លាន, ចាតុមហារាជិកា ទេវា ពុទ្ធេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតា, ធម្មេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតា, សង្ឃេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតា អរិយកន្តេហិ សីលេហិ សមន្នាគតា, តេសំ ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘សោតាបន្នា នាម អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’’’តិ។
‘‘ចាតុមហារាជិកានញ្ញេវ នុ ខោ, តិស្ស, ទេវានំ ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘សោតាបន្នា នាម អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’តិ ឧទាហុ តាវតិំសានម្បិ ទេវានំ…បេ.… យាមានម្បិ ទេវានំ… តុសិតានម្បិ ទេវានំ… និម្មានរតីនម្បិ ទេវានំ… បរនិម្មិតវសវត្តីនម្បិ ទេវានំ ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘សោតាបន្នា នាម អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’’’តិ? ‘‘បរនិម្មិតវសវត្តីនម្បិ ខោ, មារិស មោគ្គល្លាន, ទេវានំ ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘សោតាបន្នា នាម អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’’’តិ។
‘‘សព្ពេសញ្ញេវ នុ ខោ, តិស្ស, បរនិម្មិតវសវត្តីនំ ទេវានំ ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘សោតាបន្នា នាម អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’’’តិ? ‘‘ន ខោ, មារិស មោគ្គល្លាន, សព្ពេសំ បរនិម្មិតវសវត្តីនំ ទេវានំ ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘សោតាបន្នា នាម អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’តិ។ យេ ខោ តេ, មារិស មោគ្គល្លាន, បរនិម្មិតវសវត្តី ទេវា ពុទ្ធេ អវេច្ចប្បសាទេន អសមន្នាគតា, ធម្មេ អវេច្ចប្បសាទេន អសមន្នាគតា, សង្ឃេ អវេច្ចប្បសាទេន អសមន្នាគតា, អរិយកន្តេហិ សីលេហិ អសមន្នាគតា, ន តេសំ ទេវានំ ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘សោតាបន្នា នាម អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’តិ។ យេ ច ខោ តេ, មារិស មោគ្គល្លាន, បរនិម្មិតវសវត្តី ទេវា ពុទ្ធេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតា, ធម្មេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតា, សង្ឃេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតា, អរិយកន្តេហិ សីលេហិ សមន្នាគតា តេសំ ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘សោតាបន្នា នាម អវិនិបាតធម្មា និយតា សម្ពោធិបរាយណា’’’តិ។
អថ ខោ អាយស្មា មហាមោគ្គល្លានោ តិស្សស្ស ព្រហ្មុនោ ភាសិតំ អភិនន្ទិត្វា អនុមោទិត្វា – ‘‘សេយ្យថាបិ នាម ពលវា បុរិសោ សមិញ្ជិតំ វា ពាហំ បសារេយ្យ, បសារិតំ វា ពាហំ សមិញ្ជេយ្យ, ឯវមេវំ – ‘ព្រហ្មលោកេ អន្តរហិតោ ជេតវនេ បាតុរហោសី’’’តិ។ ចតុត្ថំ។
៥. វិជ្ជាភាគិយសុត្តំ
៣៥. ‘‘ឆយិមេ , ភិក្ខវេ, ធម្មា វិជ្ជាភាគិយា។ កតមេ ឆ? អនិច្ចសញ្ញា, អនិច្ចេ ទុក្ខសញ្ញា, ទុក្ខេ អនត្តសញ្ញា, បហានសញ្ញា, វិរាគសញ្ញា, និរោធសញ្ញា – ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆ ធម្មា វិជ្ជាភាគិយា’’តិ។ បញ្ចមំ។
៦. វិវាទមូលសុត្តំ
៣៦. ទី. និ. ៣.៣២៥; ម. និ. ៣.៤៤; ចូឡវ. ២១៦ ‘‘ឆយិមានិ, ភិក្ខវេ, វិវាទមូលានិ។ កតមានិ ឆ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី។ យោ សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី សោ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សង្ឃេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី ហោតិ។ យោ សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សត្ថរិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សង្ឃេ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយ ន បរិបូរការី សោ សង្ឃេ វិវាទំ ជនេតិ, យោ ហោតិ វិវាទោ ពហុជនាហិតាយ ពហុជនាសុខាយ ពហុនោ ជនស្ស អនត្ថាយ អហិតាយ ទុក្ខាយ ទេវមនុស្សានំ។ ឯវរូបំ ចេ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា សមនុបស្សេយ្យាថ។ តត្រ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានាយ វាយមេយ្យាថ។ ឯវរូបំ ចេ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ន សមនុបស្សេយ្យាថ, តត្រ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវាយ បដិបជ្ជេយ្យាថ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានំ ហោតិ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវោ ហោតិ។
‘‘បុន ចបរំ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ មក្ខី ហោតិ បឡាសី…បេ.… ឥស្សុកី ហោតិ មច្ឆរី… សឋោ ហោតិ មាយាវី… បាបិច្ឆោ ហោតិ មិច្ឆាទិដ្ឋិ… សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី។ យោ សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី, សោ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សង្ឃេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី ហោតិ។ យោ សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សត្ថរិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេ…បេ.… សង្ឃេ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយ ន បរិបូរការី, សោ សង្ឃេ វិវាទំ ជនេតិ, យោ ហោតិ វិវាទោ ពហុជនាហិតាយ ពហុជនាសុខាយ ពហុនោ ជនស្ស អនត្ថាយ អហិតាយ ទុក្ខាយ ទេវមនុស្សានំ។ ឯវរូបំ ចេ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា សមនុបស្សេយ្យាថ។ តត្រ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានាយ វាយមេយ្យាថ។ ឯវរូបំ ចេ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ន សមនុបស្សេយ្យាថ។ តត្រ តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវាយ បដិបជ្ជេយ្យាថ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានំ ហោតិ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវោ ហោតិ។ ឥមានិ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆ វិវាទមូលានី’’តិ។ ឆដ្ឋំ។
៧. ឆឡង្គទានសុត្តំ
៣៧. ឯកំ សមយំ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមេ។ តេន ខោ បន សមយេន វេឡុកណ្ឌកី វេឡុកណ្ឌកិយា (អ. និ. ៧.៥៣; ២.១៣៤; សំ. និ. ២.១៧៣) នន្ទមាតា ឧបាសិកា សារិបុត្តមោគ្គល្លានប្បមុខេ ភិក្ខុសង្ឃេ ឆឡង្គសមន្នាគតំ ទក្ខិណំ បតិដ្ឋាបេតិ។ អទ្ទសា ខោ ភគវា ទិព្ពេន ចក្ខុនា វិសុទ្ធេន អតិក្កន្តមានុសកេន វេឡុកណ្ឌកិំ នន្ទមាតរំ ឧបាសិកំ សារិបុត្តមោគ្គល្លានប្បមុខេ ភិក្ខុសង្ឃេ ឆឡង្គសមន្នាគតំ ទក្ខិណំ បតិដ្ឋាបេន្តិំ។ ទិស្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ឯសា, ភិក្ខវេ, វេឡុកណ្ឌកី នន្ទមាតា ឧបាសិកា សារិបុត្តមោគ្គល្លានប្បមុខេ ភិក្ខុសង្ឃេ ឆឡង្គសមន្នាគតំ ទក្ខិណំ បតិដ្ឋាបេតិ’’។
‘‘កថញ្ច, ភិក្ខវេ, ឆឡង្គសមន្នាគតា ទក្ខិណា ហោតិ? ឥធ, ភិក្ខវេ , ទាយកស្ស តីណង្គានិ ហោន្តិ, បដិគ្គាហកានំ តីណង្គានិ។ កតមានិ ទាយកស្ស តីណង្គានិ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ទាយកោ បុព្ពេវ ទានា សុមនោ ហោតិ, ទទំ ចិត្តំ បសាទេតិ, ទត្វា អត្តមនោ ហោតិ។ ឥមានិ ទាយកស្ស តីណង្គានិ។
‘‘កតមានិ បដិគ្គាហកានំ តីណង្គានិ? ឥធ, ភិក្ខវេ, បដិគ្គាហកា វីតរាគា វា ហោន្តិ រាគវិនយាយ វា បដិបន្នា, វីតទោសា វា ហោន្តិ ទោសវិនយាយ វា បដិបន្នា, វីតមោហា វា ហោន្តិ មោហវិនយាយ វា បដិបន្នា។ ឥមានិ បដិគ្គាហកានំ តីណង្គានិ។ ឥតិ ទាយកស្ស តីណង្គានិ, បដិគ្គាហកានំ តីណង្គានិ។ ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆឡង្គសមន្នាគតា ទក្ខិណា ហោតិ។
‘‘ឯវំ ឆឡង្គសមន្នាគតាយ, ភិក្ខវេ, ទក្ខិណាយ ន សុករំ បុញ្ញស្ស បមាណំ គហេតុំ – ‘ឯត្តកោ បុញ្ញាភិសន្ទោ កុសលាភិសន្ទោ សុខស្សាហារោ សោវគ្គិកោ សុខវិបាកោ សគ្គសំវត្តនិកោ ឥដ្ឋាយ កន្តាយ មនាបាយ ហិតាយ សុខាយ សំវត្តតី’តិ។ អថ ខោ អសង្ខ្យេយ្យោ អសង្ខេយ្យោ (សី. ស្យា. កំ. បី.) អប្បមេយ្យោ មហាបុញ្ញក្ខន្ធោត្វេវ សង្ខំ គច្ឆតិ។
‘‘សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, មហាសមុទ្ទេ ន សុករំ ឧទកស្ស បមាណំ គហេតុំ – ‘ឯត្តកានិ ឧទកាឡ្ហកានីតិ វា ឯត្តកានិ ឧទកាឡ្ហកសតានីតិ វា ឯត្តកានិ ឧទកាឡ្ហកសហស្សានីតិ វា ឯត្តកានិ ឧទកាឡ្ហកសតសហស្សានី’តិ វា។ អថ ខោ អសង្ខ្យេយ្យោ អប្បមេយ្យោ មហាឧទកក្ខន្ធោត្វេវ សង្ខំ គច្ឆតិ។ ឯវមេវំ ខោ, ភិក្ខវេ, ឯវំ ឆឡង្គសមន្នាគតាយ ទក្ខិណាយ ន សុករំ បុញ្ញស្ស បមាណំ គហេតុំ – ‘ឯត្តកោ បុញ្ញាភិសន្ទោ កុសលាភិសន្ទោ សុខស្សាហារោ សោវគ្គិកោ សុខវិបាកោ សគ្គសំវត្តនិកោ ឥដ្ឋាយ កន្តាយ មនាបាយ ហិតាយ សុខាយ សំវត្តតី’តិ។ អថ ខោ អសង្ខ្យេយ្យោ អប្បមេយ្យោ មហាបុញ្ញក្ខន្ធោត្វេវ សង្ខំ គច្ឆតី’’តិ។
បេ. វ. ៣០៥ បេតវត្ថុម្ហិបិ ‘‘បុព្ពេវ ទានា សុមនោ, ទទំ ចិត្តំ បសាទយេ;
ទត្វា អត្តមនោ ហោតិ, ឯសា យញ្ញស្ស បុញ្ញស្ស (ក.) សម្បទា។
‘‘វីតរាគា វីតរាគោ (ស្យា. កំ. ក.) ឯវំ អនន្តរបទត្តយេបិ វីតទោសា, វីតមោហា អនាសវា;
ខេត្តំ យញ្ញស្ស សម្បន្នំ, សញ្ញតា ព្រហ្មចារយោ ព្រហ្មចារិនោ (ស្យា. កំ.)។
‘‘សយំ អាចមយិត្វាន, ទត្វា សកេហិ បាណិភិ;
អត្តនោ បរតោ ចេសោ, យញ្ញោ ហោតិ មហប្ផលោ។
អ. និ. ៤.៤០ ‘‘ឯវំ យជិត្វា មេធាវី, សទ្ធោ មុត្តេន ចេតសា;
អព្យាបជ្ជំ សុខំ លោកំ, បណ្ឌិតោ ឧបបជ្ជតី’’តិ។ សត្តមំ;
៨. អត្តការីសុត្តំ
៣៨. អថ ខោ អញ្ញតរោ ព្រាហ្មណោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតា សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ សោ ព្រាហ្មណោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អហញ្ហិ, ភោ គោតម, ឯវំវាទី ឯវំទិដ្ឋិ – ‘នត្ថិ អត្តការោ, នត្ថិ បរការោ’’’តិ។ ‘‘មាហំ, ព្រាហ្មណ, ឯវំវាទិំ ឯវំទិដ្ឋិំ អទ្ទសំ វា អស្សោសិំ វា។ កថញ្ហិ នាម សយំ អភិក្កមន្តោ, សយំ បដិក្កមន្តោ ឯវំ វក្ខតិ – ‘នត្ថិ អត្តការោ, នត្ថិ បរការោ’’’តិ!
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, ព្រាហ្មណ, អត្ថិ អារព្ភធាតូ’’តិ? ‘‘ឯវំ, ភោ’’។ ‘‘អារព្ភធាតុយា សតិ អារព្ភវន្តោ សត្តា បញ្ញាយន្តី’’តិ? ‘‘ឯវំ, ភោ’’។ ‘‘យំ ខោ, ព្រាហ្មណ, អារព្ភធាតុយា សតិ អារព្ភវន្តោ សត្តា បញ្ញាយន្តិ, អយំ សត្តានំ អត្តការោ អយំ បរការោ’’។
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, ព្រាហ្មណ, អត្ថិ និក្កមធាតុ…បេ.… អត្ថិ បរក្កមធាតុ… អត្ថិ ថាមធាតុ… អត្ថិ ឋិតិធាតុ… អត្ថិ ឧបក្កមធាតូ’’តិ? ‘‘ឯវំ, ភោ’’។ ‘‘ឧបក្កមធាតុយា សតិ ឧបក្កមវន្តោ សត្តា បញ្ញាយន្តី’’តិ? ‘‘ឯវំ, ភោ’’។ ‘‘យំ ខោ, ព្រាហ្មណ, ឧបក្កមធាតុយា សតិ ឧបក្កមវន្តោ សត្តា បញ្ញាយន្តិ, អយំ សត្តានំ អត្តការោ អយំ បរការោ’’។
‘‘មាហំ, ព្រាហ្មណ តំ កិំ មញ្ញសិ ព្រាហ្មណ មាហំ (ក.), ឯវំវាទិំ ឯវំទិដ្ឋិំ អទ្ទសំ វា អស្សោសិំ វា។ កថញ្ហិ នាម សយំ អភិក្កមន្តោ សយំ បដិក្កមន្តោ ឯវំ វក្ខតិ – ‘នត្ថិ អត្តការោ នត្ថិ បរការោ’’’តិ។
‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតម…បេ.… អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ! អដ្ឋមំ។
៩. និទានសុត្តំ
៣៩. ‘‘តីណិមានិ , ភិក្ខវេ, និទានានិ កម្មានំ សមុទយាយ។ កតមានិ តីណិ? លោភោ និទានំ កម្មានំ សមុទយាយ, ទោសោ និទានំ កម្មានំ សមុទយាយ, មោហោ និទានំ កម្មានំ សមុទយាយ។ ន, ភិក្ខវេ, លោភា អលោភោ សមុទេតិ; អថ ខោ, ភិក្ខវេ, លោភា លោភោវ សមុទេតិ។ ន, ភិក្ខវេ, ទោសា អទោសោ សមុទេតិ; អថ ខោ, ភិក្ខវេ, ទោសា ទោសោវ សមុទេតិ។ ន, ភិក្ខវេ, មោហា អមោហោ សមុទេតិ; អថ ខោ, ភិក្ខវេ, មោហា មោហោវ សមុទេតិ។ ន, ភិក្ខវេ, លោភជេន កម្មេន ទោសជេន កម្មេន មោហជេន កម្មេន ទេវា បញ្ញាយន្តិ, មនុស្សា បញ្ញាយន្តិ, យា វា បនញ្ញាបិ កាចិ សុគតិយោ។ អថ ខោ, ភិក្ខវេ, លោភជេន កម្មេន ទោសជេន កម្មេន មោហជេន កម្មេន និរយោ បញ្ញាយតិ តិរច្ឆានយោនិ បញ្ញាយតិ បេត្តិវិសយោ បញ្ញាយតិ, យា វា បនញ្ញាបិ កាចិ ទុគ្គតិយោ។ ឥមានិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីណិ និទានានិ កម្មានំ សមុទយាយ។
‘‘តីណិមានិ, ភិក្ខវេ, និទានានិ កម្មានំ សមុទយាយ។ កតមានិ តីណិ? អលោភោ និទានំ កម្មានំ សមុទយាយ, អទោសោ និទានំ កម្មានំ សមុទយាយ, អមោហោ និទានំ កម្មានំ សមុទយាយ។ ន, ភិក្ខវេ, អលោភា លោភោ សមុទេតិ; អថ ខោ, ភិក្ខវេ, អលោភា អលោភោវ សមុទេតិ។ ន, ភិក្ខវេ, អទោសា ទោសោ សមុទេតិ; អថ ខោ, ភិក្ខវេ, អទោសា អទោសោវ សមុទេតិ។ ន, ភិក្ខវេ, អមោហា មោហោ សមុទេតិ; អថ ខោ, ភិក្ខវេ, អមោហា អមោហោវ សមុទេតិ។ ន, ភិក្ខវេ, អលោភជេន កម្មេន អទោសជេន កម្មេន អមោហជេន កម្មេន និរយោ បញ្ញាយតិ តិរច្ឆានយោនិ បញ្ញាយតិ បេត្តិវិសយោ បញ្ញាយតិ, យា វា បនញ្ញាបិ កាចិ ទុគ្គតិយោ។ អថ ខោ, ភិក្ខវេ, អលោភជេន កម្មេន អទោសជេន កម្មេន អមោហជេន កម្មេន ទេវា បញ្ញាយន្តិ, មនុស្សា បញ្ញាយន្តិ, យា វា បនញ្ញាបិ កាចិ សុគតិយោ។ ឥមានិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីណិ និទានានិ កម្មានំ សមុទយាយា’’តិ។ នវមំ។
១០. កិមិលសុត្តំ
៤០. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា កិមិលាយំ វិហរតិ និចុលវនេ។ អថ ខោ អាយស្មា កិមិលោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា កិមិលោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘កោ នុ ខោ, ភន្តេ, ហេតុ កោ បច្ចយោ យេន តថាគតេ បរិនិព្ពុតេ សទ្ធម្មោ ន ចិរដ្ឋិតិកោ ហោតី’’តិ? ‘‘ឥធ, កិមិល, តថាគតេ បរិនិព្ពុតេ ភិក្ខូ ភិក្ខុនិយោ ឧបាសកា ឧបាសិកាយោ សត្ថរិ អគារវា វិហរន្តិ អប្បតិស្សា, ធម្មេ អគារវា វិហរន្តិ អប្បតិស្សា, សង្ឃេ អគារវា វិហរន្តិ អប្បតិស្សា, សិក្ខាយ អគារវា វិហរន្តិ អប្បតិស្សា, អប្បមាទេ អគារវា វិហរន្តិ អប្បតិស្សា, បដិសន្ថារេ បដិសន្ធារេ (ក.) អ. និ. ៥.២០១; ៧.៥៩ អគារវា វិហរន្តិ អប្បតិស្សា។ អយំ ខោ, កិមិល, ហេតុ អយំ បច្ចយោ យេន តថាគតេ បរិនិព្ពុតេ សទ្ធម្មោ ន ចិរដ្ឋិតិកោ ហោតិ’’។
‘‘កោ បន, ភន្តេ, ហេតុ កោ បច្ចយោ យេន តថាគតេ បរិនិព្ពុតេ សទ្ធម្មោ ចិរដ្ឋិតិកោ ហោតី’’តិ? ‘‘ឥធ, កិមិល, តថាគតេ បរិនិព្ពុតេ ភិក្ខូ ភិក្ខុនិយោ ឧបាសកា ឧបាសិកាយោ សត្ថរិ សគារវា វិហរន្តិ សប្បតិស្សា, ធម្មេ សគារវា វិហរន្តិ សប្បតិស្សា, សង្ឃេ សគារវា វិហរន្តិ សប្បតិស្សា, សិក្ខាយ សគារវា វិហរន្តិ សប្បតិស្សា, អប្បមាទេ សគារវា វិហរន្តិ សប្បតិស្សា, បដិសន្ថារេ សគារវា វិហរន្តិ សប្បតិស្សា។ អយំ ខោ, កិមិល, ហេតុ អយំ បច្ចយោ យេន តថាគតេ បរិនិព្ពុតេ សទ្ធម្មោ ចិរដ្ឋិតិកោ ហោតី’’តិ។ ទសមំ។
១១. ទារុក្ខន្ធសុត្តំ
៤១. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ អាយស្មា សារិបុត្តោ រាជគហេ វិហរតិ គិជ្ឈកូដេ បព្ពតេ។ អថ ខោ អាយស្មា សារិបុត្តោ បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ សម្ពហុលេហិ ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ គិជ្ឈកូដា បព្ពតា ឱរោហន្តោ អទ្ទស អញ្ញតរស្មិំ បទេសេ មហន្តំ ទារុក្ខន្ធំ។ ទិស្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘បស្សថ នោ, អាវុសោ, តុម្ហេ អមុំ មហន្តំ ទារុក្ខន្ធ’’ន្តិ? ‘‘ឯវមាវុសោ’’តិ។
‘‘អាកង្ខមានោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ ឥទ្ធិមា ចេតោវសិប្បត្តោ អមុំ ទារុក្ខន្ធំ បថវីត្វេវ អធិមុច្ចេយ្យ។ តំ កិស្ស ហេតុ? អត្ថិ, អាវុសោ , អមុម្ហិ ទារុក្ខន្ធេ បថវីធាតុ, យំ និស្សាយ ភិក្ខុ ឥទ្ធិមា ចេតោវសិប្បត្តោ អមុំ ទារុក្ខន្ធំ បថវីត្វេវ អធិមុច្ចេយ្យ។ អាកង្ខមានោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ ឥទ្ធិមា ចេតោវសិប្បត្តោ អមុំ ទារុក្ខន្ធំ អាបោត្វេវ អធិមុច្ចេយ្យ …បេ.… តេជោត្វេវ អធិមុច្ចេយ្យ… វាយោត្វេវ អធិមុច្ចេយ្យ… សុភន្ត្វេវ អធិមុច្ចេយ្យ… អសុភន្ត្វេវ អធិមុច្ចេយ្យ។ តំ កិស្ស ហេតុ? អត្ថិ, អាវុសោ, អមុម្ហិ ទារុក្ខន្ធេ អសុភធាតុ, យំ និស្សាយ ភិក្ខុ ឥទ្ធិមា ចេតោវសិប្បត្តោ អមុំ ទារុក្ខន្ធំ អសុភន្ត្វេវ អធិមុច្ចេយ្យា’’តិ។ ឯកាទសមំ។
១២. នាគិតសុត្តំ
៤២. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា កោសលេសុ ចារិកំ ចរមានោ មហតា ភិក្ខុសង្ឃេន សទ្ធិំ យេន ឥច្ឆានង្គលំ នាម កោសលានំ ព្រាហ្មណគាមោ តទវសរិ។ តត្រ សុទំ ភគវា ឥច្ឆានង្គលេ វិហរតិ ឥច្ឆានង្គលវនសណ្ឌេ។ អស្សោសុំ ខោ ឥច្ឆានង្គលកា ព្រាហ្មណគហបតិកា – ‘‘សមណោ ខលុ, ភោ, គោតមោ សក្យបុត្តោ សក្យកុលា បព្ពជិតោ ឥច្ឆានង្គលំ អនុប្បត្តោ ឥច្ឆានង្គលេ វិហរតិ ឥច្ឆានង្គលវនសណ្ឌេ។ តំ ខោ បន ភវន្តំ គោតមំ ឯវំ កល្យាណោ កិត្តិសទ្ទោ អព្ភុគ្គតោ – ‘ឥតិបិ សោ ភគវា អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ វិជ្ជាចរណសម្បន្នោ…បេ.… ពុទ្ធោ ភគវា’តិ។ សោ ឥមំ លោកំ សទេវកំ…បេ.… អរហតំ ទស្សនំ ហោតី’’តិ។ អថ ខោ ឥច្ឆានង្គលកា ព្រាហ្មណគហបតិកា តស្សា រត្តិយា អច្ចយេន បហូតំ ខាទនីយំ ភោជនីយំ អាទាយ យេន ឥច្ឆានង្គលវនសណ្ឌោ តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា ពហិទ្វារកោដ្ឋកេ អដ្ឋំសុ ឧច្ចាសទ្ទា មហាសទ្ទា។
តេន ខោ បន សមយេន អាយស្មា នាគិតោ ភគវតោ ឧបដ្ឋាកោ ហោតិ។ អថ ខោ ភគវា អាយស្មន្តំ នាគិតំ អាមន្តេសិ – ‘‘កេ បន តេ, នាគិត, ឧច្ចាសទ្ទា មហាសទ្ទា កេវដ្ដា មញ្ញេ មច្ឆវិលោបេ’’តិ? ‘‘ឯតេ, ភន្តេ, ឥច្ឆានង្គលកា ព្រាហ្មណគហបតិកា បហូតំ ខាទនីយំ ភោជនីយំ អាទាយ ពហិទ្វារកោដ្ឋកេ ឋិតា ភគវន្តំយេវ ឧទ្ទិស្ស ភិក្ខុសង្ឃញ្ចា’’តិ។ ‘‘មាហំ, នាគិត, យសេន សមាគមំ, មា ច មយា យសោ។ យោ ខោ, នាគិត, នយិមស្ស នេក្ខម្មសុខស្ស បវិវេកសុខស្ស ឧបសមសុខស្ស សម្ពោធសុខស្ស និកាមលាភី អស្ស អកិច្ឆលាភី អកសិរលាភី, យស្សាហំ នេក្ខម្មសុខស្ស បវិវេកសុខស្ស ឧបសមសុខស្ស សម្ពោធសុខស្ស និកាមលាភី អកិច្ឆលាភី អកសិរលាភី, សោ តំ មីឡ្ហសុខំ មិទ្ធសុខំ លាភសក្ការសិលោកសុខំ សាទិយេយ្យា’’តិ។
‘‘អធិវាសេតុ ទានិ, ភន្តេ, ភគវា; អធិវាសេតុ, សុគតោ; អធិវាសនកាលោ ទានិ, ភន្តេ, ភគវតោ។ យេន យេនេវ ទានិ, ភន្តេ, ភគវា គមិស្សតិ, តន្និន្នាវ ភវិស្សន្តិ ព្រាហ្មណគហបតិកា នេគមា ចេវ ជានបទា ច។ សេយ្យថាបិ, ភន្តេ, ថុល្លផុសិតកេ ទេវេ វស្សន្តេ យថានិន្នំ ឧទកានិ បវត្តន្តិ; ឯវមេវំ ខោ, ភន្តេ, យេន យេនេវ ទានិ ភគវា គមិស្សតិ, តន្និន្នាវ ភវិស្សន្តិ ព្រាហ្មណគហបតិកា នេគមា ចេវ ជានបទា ច។ តំ កិស្ស ហេតុ? តថា ហិ, ភន្តេ, ភគវតោ សីលបញ្ញាណ’’ន្តិ។
‘‘មាហំ, នាគិត, យសេន សមាគមំ, មា ច មយា យសោ។ យោ ខោ, នាគិត, នយិមស្ស នេក្ខម្មសុខស្ស បវិវេកសុខស្ស ឧបសមសុខស្ស សម្ពោធសុខស្ស និកាមលាភី អស្ស អកិច្ឆលាភី អកសិរលាភី, យស្សាហំ នេក្ខម្មសុខស្ស បវិវេកសុខស្ស ឧបសមសុខស្ស សម្ពោធសុខស្ស និកាមលាភី អកិច្ឆលាភី អកសិរលាភី, សោ តំ មីឡ្ហសុខំ មិទ្ធសុខំ លាភសក្ការសិលោកសុខំ សាទិយេយ្យ។
‘‘ឥធាហំ, នាគិត, ភិក្ខុំ បស្សាមិ គាមន្តវិហារិំ សមាហិតំ និសិន្នំ។ តស្ស មយ្ហំ, នាគិត, ឯវំ ហោតិ – ‘ឥទានិមំ អាយស្មន្តំ អារាមិកោ វា ឃដ្ដេស្សតិ សមណុទ្ទេសោ វា, តំ តម្ហា (ក. សី. បី.) អារាមិកោ វា ឃដ្ដេស្សតិ សមណុទ្ទេសោ វា, សោ តំ តម្ហា (ក. សី.) អ. និ. ៨.៨៦ បស្សិតព្ពំ អារាមិកោ វា ឧបដ្ឋហិស្សតិ សមណុទ្ទេសោ វា តំ តម្ហា អារាមិកោ វា ឃដ្ដេស្សតិ សមណុទ្ទេសោ វា, តំ តម្ហា (ក. សី. បី.) អារាមិកោ វា ឃដ្ដេស្សតិ សមណុទ្ទេសោ វា, សោ តំ តម្ហា (ក. សី.) អ. និ. ៨.៨៦ បស្សិតព្ពំ សមាធិម្ហា ចាវេស្សតី’តិ។ តេនាហំ, នាគិត, តស្ស ភិក្ខុនោ ន អត្តមនោ ហោមិ គាមន្តវិហារេន។ ឥធ បនាហំ, នាគិត, ភិក្ខុំ បស្សាមិ អារញ្ញិកំ អរញ្ញេ បចលាយមានំ និសិន្នំ។ តស្ស មយ្ហំ, នាគិត, ឯវំ ហោតិ – ‘ឥទានិ អយមាយស្មា ឥមំ និទ្ទាកិលមថំ បដិវិនោទេត្វា អរញ្ញសញ្ញំយេវ មនសិ ករិស្សតិ ឯកត្ត’ន្តិ។ តេនាហំ, នាគិត, តស្ស ភិក្ខុនោ អត្តមនោ ហោមិ អរញ្ញវិហារេន។
‘‘ឥធ បនាហំ, នាគិត, ភិក្ខុំ បស្សាមិ អារញ្ញិកំ អរញ្ញេ អសមាហិតំ និសិន្នំ។ តស្ស មយ្ហំ, នាគិត, ឯវំ ហោតិ – ‘ឥទានិ អយមាយស្មា អសមាហិតំ វា ចិត្តំ សមាទហិស្សតិ, សមាហិតំ វា ចិត្តំ អនុរក្ខិស្សតី’តិ។ តេនាហំ, នាគិត, តស្ស ភិក្ខុនោ អត្តមនោ ហោមិ អរញ្ញវិហារេន។
‘‘ឥធ បនាហំ, នាគិត, ភិក្ខុំ បស្សាមិ អារញ្ញិកំ អរញ្ញេ សមាហិតំ និសិន្នំ។ តស្ស មយ្ហំ, នាគិត, ឯវំ ហោតិ – ‘ឥទានិ អយមាយស្មា អវិមុត្តំ វា ចិត្តំ វិមោចេស្សតិ, វិមុត្តំ វា ចិត្តំ អនុរក្ខិស្សតី’តិ។ តេនាហំ, នាគិត, តស្ស ភិក្ខុនោ អត្តមនោ ហោមិ អរញ្ញវិហារេន។
‘‘ឥធ បនាហំ, នាគិត, ភិក្ខុំ បស្សាមិ គាមន្តវិហារិំ លាភិំ ចីវរបិណ្ឌបាតសេនាសនគិលានប្បច្ចយភេសជ្ជបរិក្ខារានំ។ សោ តំ លាភសក្ការសិលោកំ និកាមយមានោ រិញ្ចតិ បដិសល្លានំ រិញ្ចតិ អរញ្ញវនបត្ថានិ បន្តានិ សេនាសនានិ; គាមនិគមរាជធានិំ ឱសរិត្វា វាសំ កប្បេតិ។ តេនាហំ, នាគិត, តស្ស ភិក្ខុនោ ន អត្តមនោ ហោមិ គាមន្តវិហារេន។
‘‘ឥធ បនាហំ, នាគិត, ភិក្ខុំ បស្សាមិ អារញ្ញិកំ លាភិំ ចីវរបិណ្ឌបាតសេនាសនគិលានប្បច្ចយភេសជ្ជបរិក្ខារានំ។ សោ តំ លាភសក្ការសិលោកំ បដិបណាមេត្វា ន រិញ្ចតិ បដិសល្លានំ ន រិញ្ចតិ អរញ្ញវនបត្ថានិ បន្តានិ សេនាសនានិ។ តេនាហំ, នាគិត, តស្ស ភិក្ខុនោ អត្តមនោ ហោមិ អរញ្ញវិហារេន។ យស្មាហំ, នាគិត, សមយេ អទ្ធានមគ្គប្បដិបន្នោ ន កញ្ចិ ន កិញ្ចិ (សី. បី. ក.) បស្សាមិ បុរតោ វា បច្ឆតោ វា, ផាសុ មេ, នាគិត, តស្មិំ សមយេ ហោតិ អន្តមសោ ឧច្ចារបស្សាវកម្មាយា’’តិ។ ទ្វាទសមំ។
ទេវតាវគ្គោ សេក្ខបរិហានិយវគ្គោ (ស្យា.) ចតុត្ថោ។
តស្សុទ្ទានំ –
សេខា ទ្វេ អបរិហានិ, មោគ្គល្លាន វិជ្ជាភាគិយា;
វិវាទទានត្តការី និទានំ, កិមិលទារុក្ខន្ធេន នាគិតោតិ។