៨. អរហត្តវគ្គោ
១. ទុក្ខសុត្តំ
៧៥. ‘‘ឆហិ , ភិក្ខវេ, ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខំ វិហរតិ សវិឃាតំ សឧបាយាសំ សបរិឡាហំ, កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា ទុគ្គតិ បាដិកង្ខា។ កតមេហិ ឆហិ? កាមវិតក្កេន, ព្យាបាទវិតក្កេន, វិហិំសាវិតក្កេន, កាមសញ្ញាយ, ព្យាបាទសញ្ញាយ, វិហិំសាសញ្ញាយ – ឥមេហិ, ខោ, ភិក្ខវេ, ឆហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខំ វិហរតិ សវិឃាតំ សឧបាយាសំ សបរិឡាហំ, កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា ទុគ្គតិ បាដិកង្ខា។
‘‘ឆហិ , ភិក្ខវេ, ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សុខំ វិហរតិ អវិឃាតំ អនុបាយាសំ អបរិឡាហំ, កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិ បាដិកង្ខា។ កតមេហិ ឆហិ? នេក្ខម្មវិតក្កេន, អព្យាបាទវិតក្កេន, អវិហិំសាវិតក្កេន, នេក្ខម្មសញ្ញាយ, អព្យាបាទសញ្ញាយ, អវិហិំសាសញ្ញាយ – ឥមេហិ, ខោ, ភិក្ខវេ, ឆហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សុខំ វិហរតិ អវិឃាតំ អនុបាយាសំ អបរិឡាហំ, កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិ បាដិកង្ខា’’តិ។ បឋមំ។
២. អរហត្តសុត្តំ
៧៦. ‘‘ឆ , ភិក្ខវេ, ធម្មេ អប្បហាយ អភព្ពោ អរហត្តំ សច្ឆិកាតុំ។ កតមេ ឆ? មានំ, ឱមានំ, អតិមានំ, អធិមានំ, ថម្ភំ, អតិនិបាតំ។ ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆ ធម្មេ អប្បហាយ អភព្ពោ អរហត្តំ សច្ឆិកាតុំ។
‘‘ឆ, ភិក្ខវេ, ធម្មេ បហាយ ភព្ពោ អរហត្តំ សច្ឆិកាតុំ។ កតមេ ឆ? មានំ, ឱមានំ , អតិមានំ, អធិមានំ, ថម្ភំ, អតិនិបាតំ។ ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆ ធម្មេ បហាយ ភព្ពោ អរហត្តំ សច្ឆិកាតុ’’ន្តិ។ ទុតិយំ។
៣. ឧត្តរិមនុស្សធម្មសុត្តំ
៧៧. ‘‘ឆ, ភិក្ខវេ, ធម្មេ អប្បហាយ អភព្ពោ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ អលមរិយញាណទស្សនវិសេសំ សច្ឆិកាតុំ។ កតមេ ឆ? មុដ្ឋស្សច្ចំ, អសម្បជញ្ញំ, ឥន្ទ្រិយេសុ អគុត្តទ្វារតំ, ភោជនេ អមត្តញ្ញុតំ, កុហនំ, លបនំ។ ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆ ធម្មេ អប្បហាយ អភព្ពោ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ អលមរិយញាណទស្សនវិសេសំ សច្ឆិកាតុំ។
‘‘ឆ, ភិក្ខវេ, ធម្មេ បហាយ ភព្ពោ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ អលមរិយញាណទស្សនវិសេសំ សច្ឆិកាតុំ។ កតមេ ឆ? មុដ្ឋស្សច្ចំ, អសម្បជញ្ញំ, ឥន្ទ្រិយេសុ អគុត្តទ្វារតំ, ភោជនេ អមត្តញ្ញុតំ, កុហនំ, លបនំ។ ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆ ធម្មេ បហាយ ភព្ពោ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ អលមរិយញាណទស្សនវិសេសំ សច្ឆិកាតុ’’ន្តិ។ តតិយំ។
៤. សុខសោមនស្សសុត្តំ
៧៨. ‘‘ឆហិ , ភិក្ខវេ, ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សុខសោមនស្សពហុលោ វិហរតិ, យោនិ ចស្ស អារទ្ធា ហោតិ អាសវានំ ខយាយ។ កតមេហិ ឆហិ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ធម្មារាមោ ហោតិ, ភាវនារាមោ ហោតិ, បហានារាមោ ហោតិ, បវិវេការាមោ ហោតិ , អព្យាបជ្ឈារាមោ ហោតិ, និប្បបញ្ចារាមោ ហោតិ។ ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សុខសោមនស្សពហុលោ វិហរតិ, យោនិ ចស្ស អារទ្ធា ហោតិ អាសវានំ ខយាយា’’តិ។ ចតុត្ថំ។
៥. អធិគមសុត្តំ
៧៩. ‘‘ឆហិ, ភិក្ខវេ, ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ អភព្ពោ អនធិគតំ វា កុសលំ ធម្មំ អធិគន្តុំ, អធិគតំ វា កុសលំ ធម្មំ ផាតិំ កាតុំ ផាតិកត្តុំ (សី.), ផាតិកាតុំ (ស្យា. កំ. បី.)។ កតមេហិ ឆហិ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ន អាយកុសលោ ច ហោតិ, ន អបាយកុសលោ ច ហោតិ, ន ឧបាយកុសលោ ច ហោតិ, អនធិគតានំ កុសលានំ ធម្មានំ អធិគមាយ ន ឆន្ទំ ជនេតិ, អធិគតេ កុសលេ ធម្មេ ន អារក្ខតិ សារក្ខតិ (សី. ស្យា. កំ. បី), សាតច្ចកិរិយាយ ន សម្បាទេតិ។ ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ អភព្ពោ អនធិគតំ វា កុសលំ ធម្មំ អធិគន្តុំ, អធិគតំ វា កុសលំ ធម្មំ ផាតិំ កាតុំ។
‘‘ឆហិ , ភិក្ខវេ, ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ ភព្ពោ អនធិគតំ វា កុសលំ ធម្មំ អធិគន្តុំ, អធិគតំ វា កុសលំ ធម្មំ ផាតិំ កាតុំ។ កតមេហិ ឆហិ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អាយកុសលោ ច ហោតិ, អបាយកុសលោ ច ហោតិ, ឧបាយកុសលោ ច ហោតិ, អនធិគតានំ កុសលានំ ធម្មានំ អធិគមាយ ឆន្ទំ ជនេតិ, អធិគតេ កុសលេ ធម្មេ អារក្ខតិ, សាតច្ចកិរិយាយ សម្បាទេតិ។ ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ ភព្ពោ អនធិគតំ វា កុសលំ ធម្មំ អធិគន្តុំ, អធិគតំ វា កុសលំ ធម្មំ ផាតិំ កាតុ’’ន្តិ។ បញ្ចមំ។
៦. មហន្តត្តសុត្តំ
៨០. ‘‘ឆហិ, ភិក្ខវេ, ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ នចិរស្សេវ មហន្តត្តំ មហត្តំ (ស្យា. កំ.) វេបុល្លត្តំ បាបុណាតិ ធម្មេសុ។ កតមេហិ ឆហិ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អាលោកពហុលោ ច ហោតិ យោគពហុលោ ច វេទពហុលោ ច អសន្តុដ្ឋិពហុលោ ច អនិក្ខិត្តធុរោ ច កុសលេសុ ធម្មេសុ ឧត្តរិ ច បតារេតិ បករោតិ (ក.)។ ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ នចិរស្សេវ មហន្តត្តំ វេបុល្លត្តំ បាបុណាតិ ធម្មេសូ’’តិ។ ឆដ្ឋំ។
៧. បឋមនិរយសុត្តំ
៨១. ‘‘ឆហិ , ភិក្ខវេ, ធម្មេហិ សមន្នាគតោ យថាភតំ និក្ខិត្តោ ឯវំ និរយេ។ កតមេហិ ឆហិ? បាណាតិបាតី ហោតិ, អទិន្នាទាយី ហោតិ, កាមេសុមិច្ឆាចារី ហោតិ, មុសាវាទី ហោតិ, បាបិច្ឆោ ច, មិច្ឆាទិដ្ឋិ ច។ ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ យថាភតំ និក្ខិត្តោ ឯវំ និរយេ។
‘‘ឆហិ , ភិក្ខវេ, ធម្មេហិ សមន្នាគតោ យថាភតំ និក្ខិត្តោ ឯវំ សគ្គេ។ កតមេហិ ឆហិ? បាណាតិបាតា បដិវិរតោ ហោតិ, អទិន្នាទានា បដិវិរតោ ហោតិ , កាមេសុមិច្ឆាចារា បដិវិរតោ ហោតិ, មុសាវាទា បដិវិរតោ ហោតិ, អប្បិច្ឆោ ច, សម្មាទិដ្ឋិ ច។ ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ យថាភតំ និក្ខិត្តោ ឯវំ សគ្គេ’’តិ។ សត្តមំ។
៨. ទុតិយនិរយសុត្តំ
៨២. ‘‘ឆហិ , ភិក្ខវេ, ធម្មេហិ សមន្នាគតោ យថាភតំ និក្ខិត្តោ ឯវំ និរយេ។ កតមេហិ ឆហិ មុសាវាទី ហោតិ, បិសុណវាចា ហោតិ, ផរុសវាចោ ហោតិ, សម្ផប្បលាបី ហោតិ, (សី. ស្យា. បី.) ឯវំ សុក្កបក្ខេបិ? បាណាតិបាតី ហោតិ, អទិន្នាទាយី ហោតិ, កាមេសុមិច្ឆាចារី ហោតិ, មុសាវាទី ហោតិ មុសាវាទី ហោតិ, បិសុណវាចា ហោតិ, ផរុសវាចោ ហោតិ, សម្ផប្បលាបី ហោតិ, (សី. ស្យា. បី.) ឯវំ សុក្កបក្ខេបិ, លុទ្ធោ ច, បគព្ភោ ច។ ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ យថាភតំ និក្ខិត្តោ ឯវំ និរយេ។
‘‘ឆហិ, ភិក្ខវេ, ធម្មេហិ សមន្នាគតោ យថាភតំ និក្ខិត្តោ ឯវំ សគ្គេ។ កតមេហិ ឆហិ? បាណាតិបាតា បដិវិរតោ ហោតិ, អទិន្នាទានា បដិវិរតោ ហោតិ, កាមេសុមិច្ឆាចារា បដិវិរតោ ហោតិ, មុសាវាទា បដិវិរតោ ហោតិ, អលុទ្ធោ ច, អប្បគព្ភោ ច។ ឥមេហិ ខោ ភិក្ខវេ ឆហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ យថាភតំ និក្ខិត្តោ ឯវំ សគ្គេ’’តិ។ អដ្ឋមំ។
៩. អគ្គធម្មសុត្តំ
៨៣. ‘‘ឆហិ, ភិក្ខវេ, ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ អភព្ពោ អគ្គំ ធម្មំ អរហត្តំ សច្ឆិកាតុំ។ កតមេហិ ឆហិ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អស្សទ្ធោ ហោតិ, អហិរិកោ ហោតិ, អនោត្តប្បី ហោតិ, កុសីតោ ហោតិ, ទុប្បញ្ញោ ហោតិ, កាយេ ច ជីវិតេ ច សាបេក្ខោ ហោតិ។ ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ អភព្ពោ អគ្គំ ធម្មំ អរហត្តំ សច្ឆិកាតុំ។
‘‘ឆហិ, ភិក្ខវេ, ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ ភព្ពោ អគ្គំ ធម្មំ អរហត្តំ សច្ឆិកាតុំ។ កតមេហិ ឆហិ? ឥធ , ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សទ្ធោ ហោតិ, ហិរិមា ហោតិ, ឱត្តប្បី ហោតិ, អារទ្ធវីរិយោ ហោតិ, បញ្ញវា ហោតិ, កាយេ ច ជីវិតេ ច អនបេក្ខោ ហោតិ។ ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ , ឆហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ ភព្ពោ អគ្គំ ធម្មំ អរហត្តំ សច្ឆិកាតុ’’ន្តិ។ នវមំ។
១០. រត្តិទិវសសុត្តំ
៨៤. ‘‘ឆហិ, ភិក្ខវេ, ធម្មេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ យា រត្តិ វា ទិវសោ វា អាគច្ឆតិ ហានិយេវ បាដិកង្ខា កុសលេសុ ធម្មេសុ, នោ វុទ្ធិ។ កតមេហិ ឆហិ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ មហិច្ឆោ ហោតិ, វិឃាតវា, អសន្តុដ្ឋោ, ឥតរីតរចីវរបិណ្ឌបាតសេនាសនគិលានប្បច្ចយភេសជ្ជបរិក្ខារេន, អស្សទ្ធោ ហោតិ, ទុស្សីលោ ហោតិ, កុសីតោ ហោតិ, មុដ្ឋស្សតិ ហោតិ, ទុប្បញ្ញោ ហោតិ។ ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ យា រត្តិ វា ទិវសោ វា អាគច្ឆតិ ហានិយេវ បាដិកង្ខា កុសលេសុ ធម្មេសុ, នោ វុទ្ធិ។
‘‘ឆហិ, ភិក្ខវេ, ធម្មេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ យា រត្តិ វា ទិវសោ វា អាគច្ឆតិ វុទ្ធិយេវ បាដិកង្ខា កុសលេសុ ធម្មេសុ, នោ បរិហានិ។ កតមេហិ ឆហិ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ន មហិច្ឆោ ហោតិ, អវិឃាតវា, សន្តុដ្ឋោ, ឥតរីតរចីវរបិណ្ឌបាតសេនាសនគិលានប្បច្ចយភេសជ្ជបរិក្ខារេន, សទ្ធោ ហោតិ, សីលវា ហោតិ, អារទ្ធវីរិយោ ហោតិ, សតិមា ហោតិ, បញ្ញវា ហោតិ។ ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ យា រត្តិ វា ទិវសោ វា អាគច្ឆតិ វុទ្ធិយេវ បាដិកង្ខា , កុសលេសុ ធម្មេសុ នោ បរិហានី’’តិ។ ទសមំ។
អរហត្តវគ្គោ អដ្ឋមោ។ តតិយោ (ស្យា. ក.)
តស្សុទ្ទានំ –
ទុក្ខំ អរហត្តំ ឧត្តរិ ច, សុខំ អធិគមេន ច;
មហន្តត្តំ ទ្វយំ និរយេ មហត្តទ្វយនិរយេ (ស្យា.), អគ្គធម្មញ្ច រត្តិយោតិ។