២២. និរយវគ្គោ
១. សុន្ទរីបរិព្ពាជិកាវត្ថុ
អភូតវាទីតិ
‘‘តេន ខោ បន សមយេន ភគវា សក្កតោ ហោតិ គរុកតោ មានិតោ បូជិតោ’’តិ វត្ថុ វិត្ថារតោ ឧទានេ (ឧទា. ៣៨) អាគតមេវ។ អយំ បនេត្ថ សង្ខេបោ – ភគវតោ កិរ ភិក្ខុសង្ឃស្ស ច បញ្ចន្នំ មហានទីនំ មហោឃសទិសេ លាភសក្ការេ ឧប្បន្នេ ហតលាភសក្ការា អញ្ញតិត្ថិយា សូរិយុគ្គមនកាលេ ខជ្ជោបនកា វិយ និប្បភា ហុត្វា ឯកតោ សន្និបតិត្វា មន្តយិំសុ – ‘‘មយំ សមណស្ស គោតមស្ស ឧប្បន្នកាលតោ បដ្ឋាយ ហតលាភសក្ការា, ន នោ កោចិ អត្ថិភាវម្បិ ជានាតិ, កេន នុ ខោ សទ្ធិំ ឯកតោ ហុត្វា សមណស្ស គោតមស្ស អវណ្ណំ ឧប្បាទេត្វា លាភសក្ការមស្ស អន្តរធាបេយ្យាមា’’តិ។ អថ នេសំ ឯតទហោសិ – ‘‘សុន្ទរិយា សទ្ធិំ ឯកតោ ហុត្វា សក្កុណិស្សាមា’’តិ។ តេ ឯកទិវសំ សុន្ទរិំ តិត្ថិយារាមំ បវិសិត្វា វន្ទិត្វា ឋិតំ នាលបិំសុ។ សា បុនប្បុនំ
អថ
៣០៦.
‘‘អភូតវាទី និរយំ ឧបេតិ,
យោ វាបិ កត្វា ន ករោមិចាហ;
ឧភោបិ តេ បេច្ច សមា ភវន្តិ,
និហីនកម្មា មនុជា បរត្ថា’’តិ។
តត្ថ អភូតវាទីតិ បរស្ស ទោសំ អទិស្វាវ មុសាវាទំ កត្វា តុច្ឆេន បរំ អព្ភាចិក្ខន្តោ។ កត្វាតិ យោ វា បន បាបកម្មំ កត្វា ‘‘នាហំ ឯតំ ករោមី’’តិ អាហ។ បេច្ច សមា ភវន្តីតិ តេ ឧភោបិ ជនា បរលោកំ គន្ត្វា និរយំ ឧបគមនេន គតិយា សមា ភវន្តិ។ គតិយេវ នេសំ បរិច្ឆិន្នា, អាយុ បន នេសំ ន បរិច្ឆិន្នំ។ ពហុកញ្ហិ បាបកម្មំ កត្វា ចិរំ និរយេ បច្ចន្តិ, បរិត្តំ កត្វា អប្បមត្តកមេវ កាលំ។ យស្មា បន នេសំ ឧភិន្នម្បិ ‘‘និហីនកម្មា មនុជា បរត្ថា’’តិ។ បរត្ថាតិ ឥមស្ស បន បទស្ស បុរតោ បេច្ចបទេន សម្ពន្ធោ។ បេច្ច បរត្ថ ឥតោ គន្ត្វា តេ និហីនកម្មា បរលោកេ សមា ភវន្តីតិ អត្ថោ។ ទេសនាវសានេ
រាជា ‘‘សុន្ទរិយា អញ្ញេហិ មារិតភាវំ ជានាថា’’តិ បុរិសេ ឧយ្យោជេសិ។ អថ តេ ធុត្តា តេហិ
សុន្ទរីបរិព្ពាជិកាវត្ថុ បឋមំ។
២. ទុច្ចរិតផលបីឡិតវត្ថុ
កាសាវកណ្ឋាតិ
អាយស្មា ហិ មោគ្គល្លានោ លក្ខណត្ថេរេន សទ្ធិំ គិជ្ឈកូដា ឱរោហន្តោ អដ្ឋិសង្ខលិកបេតាទីនំ អត្តភាវេ ទិស្វា សិតំ ករោន្តោ លក្ខណត្ថេរេន សិតការណំ បុដ្ឋោ ‘‘អកាលោ, អាវុសោ, ឥមស្ស បញ្ហស្ស, តថាគតស្ស សន្តិកេ មំ បុច្ឆេយ្យាសី’’តិ វត្វា តថាគតស្ស សន្តិកេ ថេរេន បុដ្ឋោ អដ្ឋិសង្ខលិកបេតាទីនំ ទិដ្ឋភាវំ អាចិក្ខិត្វា ‘‘ឥធាហំ, អាវុសោ, គិជ្ឈកូដា បព្ពតា ឱរោហន្តោ អទ្ទសំ ភិក្ខុំ វេហាសំ
៣០៧.
‘‘កាសាវកណ្ឋា ពហវោ, បាបធម្មា អសញ្ញតា;
បាបា បាបេហិ កម្មេហិ, និរយំ តេ ឧបបជ្ជរេ’’តិ។
តត្ថ កាសាវកណ្ឋាតិ កាសាវេន បលិវេឋិតកណ្ឋា។ បាបធម្មាតិ លាមកធម្មា។ អសញ្ញតាតិ កាយាទិសំយមរហិតា, តថារូបា បាបបុគ្គលា អត្តនា កតេហិ អកុសលកម្មេហិ និរយំ ឧបបជ្ជន្តិ, តេ តត្ថ បច្ចិត្វា តតោ ចុតា វិបាកាវសេសេន បេតេសុបិ ឯវំ បច្ចន្តីតិ អត្ថោ។
ទេសនាវសានេ ពហូ សោតាបត្តិផលាទីនិ បាបុណិំសូតិ។
ទុច្ចរិតផលបីឡិតវត្ថុ ទុតិយំ។
៣. វគ្គុមុទាតីរិយភិក្ខុវត្ថុ
សេយ្យោ អយោគុឡោតិ ឥមំ ធម្មទេសនំ សត្ថា វេសាលិំ ឧបនិស្សាយ មហាវនេ វិហរន្តោ វគ្គុមុទាតីរិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ កថេសិ។ វត្ថុ ឧត្តរិមនុស្សធម្មបារាជិកេ (បារា. ១៩៣ អាទយោ) អាគតមេវ។
តទា ហិ សត្ថា តេ ភិក្ខូ ‘‘កិំ បន តុម្ហេ, ភិក្ខវេ, ឧទរស្សត្ថាយ គិហីនំ អញ្ញមញ្ញស្ស ឧត្តរិមនុស្សធម្មស្ស វណ្ណំ ភាសិត្ថា’’តិ វត្វា តេហិ ‘‘អាម, ភន្តេ’’តិ វុត្តេ តេ ភិក្ខូ អនេកបរិយាយេន គរហិត្វា ឥមំ គាថមាហ –
៣០៨.
‘‘សេយ្យោ
យញ្ចេ ភុញ្ជេយ្យ ទុស្សីលោ, រដ្ឋបិណ្ឌមសញ្ញតោ’’តិ។
តត្ថ យញ្ចេ ភុញ្ជេយ្យាតិ យំ ទុស្សីលោ និស្សីលបុគ្គលោ កាយាទីហិ អសញ្ញតោ រដ្ឋវាសីហិ សទ្ធាយ ទិន្នំ រដ្ឋបិណ្ឌំ ‘‘សមណោម្ហី’’តិ បដិជានន្តោ គហេត្វា ភុញ្ជេយ្យ, តត្តោ អាទិត្តោ អគ្គិវណ្ណោ អយោគុឡោវ ភុត្តោ សេយ្យោ សុន្ទរតរោ។ កិំ ការណា? តប្បច្ចយា ហិ ឯកោវ អត្តភាវោ ឈាយេយ្យ, ទុស្សីលោ បន សទ្ធាទេយ្យំ ភុញ្ជិត្វា អនេកានិបិ ជាតិសតានិ និរយេ បច្ចេយ្យាតិ អត្ថោ។
ទេសនាវសានេ ពហូ សោតាបត្តិផលាទីនិ បាបុណិំសូតិ។
វគ្គុមុទាតីរិយភិក្ខុវត្ថុ តតិយំ។
៤. ខេមកសេដ្ឋិបុត្តវត្ថុ
ចត្តារិ ឋានានីតិ ឥមំ ធម្មទេសនំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ អនាថបិណ្ឌិកស្ស ភាគិនេយ្យំ ខេមកំ នាម សេដ្ឋិបុត្តំ អារព្ភ កថេសិ។
សោ កិរ អភិរូបោ អហោសិ, យេភុយ្យេន ឥត្ថិយោ តំ ទិស្វា រាគាភិភូតា សកភាវេន សណ្ឋាតុំ នាសក្ខិំសុ។ សោបិ បរទារកម្មាភិរតោវ អហោសិ។ អថ នំ រត្តិំ រាជបុរិសា គហេត្វា រញ្ញោ ទស្សេសុំ។ រាជា មហាសេដ្ឋិស្ស លជ្ជាមីតិ តំ កិញ្ចិ អវត្វា វិស្សជ្ជាបេសិ។ សោ បន នេវ វិរមិ
៣០៩.
‘‘ចត្តារិ ឋានានិ នរោ បមត្តោ,
អាបជ្ជតិ បរទារូបសេវី;
អបុញ្ញលាភំ ន និកាមសេយ្យំ,
និន្ទំ តតីយំ និរយំ ចតុត្ថំ។
៣១០.
‘‘អបុញ្ញលាភោ
ភីតស្ស ភីតាយ រតី ច ថោកិកា;
រាជា ច ទណ្ឌំ គរុកំ បណេតិ,
តស្មា នរោ បរទារំ ន សេវេ’’តិ។
តត្ថ ឋានានីតិ ទុក្ខការណានិ។ បមត្តោតិ សតិវោស្សគ្គេន សមន្នាគតោ។ អាបជ្ជតីតិ បាបុណាតិ។ បរទារូបសេវីតិ បរទារំ ឧបសេវន្តោ ឧប្បថចារី។ អបុញ្ញលាភន្តិ អកុសលលាភំ។ ន និកាមសេយ្យន្តិ យថា ឥច្ឆតិ, ឯវំ សេយ្យំ អលភិត្វា អនិច្ឆិតំ បរិត្តកមេវ កាលំ សេយ្យំ លភតិ។ អបុញ្ញលាភោ ចាតិ ឯវំ តស្ស អយញ្ច អបុញ្ញលាភោ, តេន ច អបុញ្ញេន និរយសង្ខាតា បាបិកា គតិ ហោតិ។ រតី ច ថោកិកាតិ យា តស្ស ភីតស្ស ភីតាយ ឥត្ថិយា សទ្ធិំ រតិ, សាបិ ថោកិកា បរិត្តា ហោតិ។ គរុកន្តិ រាជា ច ហត្ថច្ឆេទាទិវសេន គរុកំ ទណ្ឌំ តស្មាតិ យស្មា បរទារំ សេវន្តោ ឯតានិ អបុញ្ញាទីនិ បាបុណាតិ, តស្មា បរទារំ ន សេវេយ្យាតិ អត្ថោ។
ទេសនាវសានេ
ខេមកសេដ្ឋិបុត្តវត្ថុ ចតុត្ថំ។
៥. ទុព្ពចភិក្ខុវត្ថុ
កុសោ យថាតិ ឥមំ ធម្មទេសនំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ អញ្ញតរំ ទុព្ពចភិក្ខុំ អារព្ភ កថេសិ។
ឯកោ កិរ ភិក្ខុ អសញ្ចិច្ច ឯកំ តិណំ ឆិន្ទិត្វា កុក្កុច្ចេ ឧប្បន្នេ ឯកំ ភិក្ខុំ ឧបសង្កមិត្វា, ‘‘អាវុសោ, យោ តិណំ ឆិន្ទតិ, តស្ស កិំ ហោតី’’តិ តំ អត្តនា កតភាវំ អារោចេត្វា បុច្ឆិ។ អថ នំ ឥតរោ ‘‘ត្វំ
៣១១.
‘‘កុសោ យថា ទុគ្គហិតោ, ហត្ថមេវានុកន្តតិ;
សាមញ្ញំ ទុប្បរាមដ្ឋំ, និរយាយុបកឌ្ឍតិ។
៣១២.
‘‘យំ កិញ្ចិ សិថិលំ កម្មំ, សំកិលិដ្ឋញ្ច យំ វតំ;
សង្កស្សរំ ព្រហ្មចរិយំ, ន តំ ហោតិ មហប្ផលំ។
៣១៣.
‘‘កយិរា
សិថិលោ ហិ បរិព្ពាជោ, ភិយ្យោ អាកិរតេ រជ’’ន្តិ។
តត្ថ កុសោតិ យំ កិញ្ចិ តិខិណធារំ តិណំ អន្តមសោ តាលបណ្ណម្បិ, យថា សោ កុសោ យេន ទុគ្គហិតោ, តស្ស ហត្ថំ អនុកន្តតិ ផាលេតិ, ឯវមេវ សមណធម្មសង្ខាតំ សាមញ្ញម្បិ ខណ្ឌសីលាទិតាយ ទុប្បរាមដ្ឋំ និរយាយុបកឌ្ឍតិ, និរយេ និព្ពត្តាបេតីតិ អត្ថោ។ សិថិលន្តិ ឱលីយិត្វា ករណេន សិថិលគាហំ កត្វា កតំ យំកិញ្ចិ កម្មំ។ សំកិលិដ្ឋន្តិ សង្កស្សរន្តិ សង្កាហិ សរិតព្ពំ, ឧបោសថកិច្ចាទីសុ អញ្ញតរកិច្ចេន សន្និបតិតម្បិ សង្ឃំ ទិស្វា ‘‘អទ្ធា ឥមេ មម ចរិយំ ញត្វា មំ ឧក្ខិបិតុកាមាវ សន្និបតិតា’’តិ ឯវំ អត្តនោ អាសង្កាហិ សរិតំ ឧស្សង្កិតំ បរិសង្កិតំ។ ន តំ ហោតីតិ តំ ឯវរូបំ សមណធម្មសង្ខាតំ ព្រហ្មចរិយំ តស្ស បុគ្គលស្ស មហប្ផលំ ន ហោតិ, តស្ស មហប្ផលាភាវេនេវ ភិក្ខទាយកានម្បិស្ស ន មហប្ផលំ ហោតីតិ អត្ថោ។ កយិរា ចេតិ តស្មា យំ កម្មំ ករេយ្យ, តំ ករេយ្យាថេវ។ ទឡ្ហមេនំ បរក្កមេតិ ថិរកតមេវ កត្វា អវត្តសមាទានោ ហុត្វា ឯនំ កយិរា។ បរិព្ពាជោតិ សិថិលភាវេន កតោ ខណ្ឌាទិភាវប្បត្តោ សមណធម្មោ។ ភិយ្យោ អាកិរតេ រជន្តិ អព្ភន្តរេ វិជ្ជមានំ រាគរជាទិំ ឯវរូបោ សមណធម្មោ អបនេតុំ ន សក្កោតិ, អថ ខោ តស្ស ឧបរិ អបរម្បិ រាគរជាទិំ អាកិរតីតិ អត្ថោ។
ទេសនាវសានេ
ទុព្ពចភិក្ខុវត្ថុ បញ្ចមំ។
៦. ឥស្សាបកតិត្ថិវត្ថុ
អកតន្តិ
តស្សា កិរ សាមិកោ ឯកាយ គេហទាសិយា សទ្ធិំ សន្ថវំ អកាសិ។ សា ឥស្សាបកតា តំ ទាសិំ ហត្ថបាទេសុ ពន្ធិត្វា តស្សា កណ្ណនាសំ ឆិន្ទិត្វា ឯកស្មិំ គុឡ្ហគព្ភេ បក្ខិបិត្វា ទ្វារំ បិទហិត្វា តស្ស កម្មស្ស អត្តនា កតភាវំ បដិច្ឆាទេតុំ ‘‘ឯហិ, អយ្យ, វិហារំ គន្ត្វា ធម្មំ
៣១៤.
‘‘អកតំ ទុក្កដំ សេយ្យោ, បច្ឆា តប្បតិ ទុក្កដំ;
កតញ្ច សុកតំ សេយ្យោ, យំ កត្វា នានុតប្បតី’’តិ។
តត្ថ ទុក្កដន្តិ សាវជ្ជំ អបាយសំវត្តនិកំ កម្មំ អកតមេវ សេយ្យោ វរំ ឧត្តមំ។ បច្ឆា តប្បតីតិ សុកតន្តិ អនវជ្ជំ បន សុខទាយកំ សុគតិសំវត្តនិកមេវ កម្មំ កតំ សេយ្យោ។ យំ កត្វាតិ យំ កម្មំ កត្វា បច្ឆា អនុស្សរណកាលេ ន តប្បតិ នានុតប្បតិ, សោមនស្សជាតោវ ហោតិ, តំ កម្មំ វរន្តិ អត្ថោ។
ទេសនាវសានេ ឧបាសកោ ច សា ច ឥត្ថី សោតាបត្តិផលេ បតិដ្ឋហិំសុ។ តញ្ច បន ទាសិំ តត្ថេវ ភុជិស្សំ កត្វា ធម្មចារិនិំ ករិំសូតិ។
ឥស្សាបកតិត្ថិវត្ថុ ឆដ្ឋំ។
៧. សម្ពហុលភិក្ខុវត្ថុ
នគរំ យថាតិ ឥមំ ធម្មទេសនំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ សម្ពហុលេ អាគន្តុកេ ភិក្ខូ អារព្ភ កថេសិ។
តេ កិរ ឯកស្មិំ បច្ចន្តេ វស្សំ ឧបគន្ត្វា បឋមមាសេ សុខំ វិហរិំសុ។ មជ្ឈិមមាសេ ចោរា អាគន្ត្វា តេសំ គោចរគាមំ បហរិត្វា ករមរេ គហេត្វា អគមំសុ។ តតោ បដ្ឋាយ មនុស្សា ចោរានំ បដិពាហនត្ថាយ តំ បច្ចន្តនគរំ អភិសង្ខរោន្តា តេ ភិក្ខូ សក្កច្ចំ ឧបដ្ឋាតុំ ឱកាសំ ន លភិំសុ។ តេ អផាសុកំ វស្សំ វសិត្វា វុត្ថវស្សា សត្ថុ ទស្សនាយ សាវត្ថិំ
៣១៥.
‘‘នគរំ យថា បច្ចន្តំ, គុត្តំ សន្តរពាហិរំ;
ឯវំ គោបេថ អត្តានំ, ខណោ វោ មា ឧបច្ចគា;
ខណាតីតា ហិ សោចន្តិ, និរយម្ហិ សមប្បិតា’’តិ។
តត្ថ សន្តរពាហិរន្តិ, ភិក្ខវេ, យថា តេហិ មនុស្សេហិ តំ បច្ចន្តនគរំ ទ្វារបាការាទីនិ ថិរានិ ករោន្តេហិ សអន្តរំ, អដ្ដាលកបរិខាទីនិ ថិរានិ ករោន្តេហិ សពាហិរន្តិ សន្តរពាហិរំ សុគុត្តំ កតំ, ឯវំ តុម្ហេបិ សតិំ ឧបដ្ឋបេត្វា អជ្ឈត្តិកានិ ឆ ទ្វារានិ បិទហិត្វា ទ្វាររក្ខិកំ សតិំ អវិស្សជ្ជេត្វា យថា គយ្ហមានានិ ពាហិរានិ ឆ អាយតនានិ អជ្ឈត្តិកានំ ឧបឃាតាយ សំវត្តន្តិ, តថា អគ្គហណេន តានិបិ ថិរានិ កត្វា ខណោ វោ មា ឧបច្ចគាតិ យោ ហិ ឯវំ អត្តានំ ន គោបេតិ, តំ បុគ្គលំ អយំ ពុទ្ធុប្បាទខណោ មជ្ឈិមទេសេ ឧប្បត្តិខណោ សម្មាទិដ្ឋិយា បដិលទ្ធខណោ ឆន្នំ អាយតនានំ អវេកល្លខណោតិ សព្ពោបិ អយំ ខណោ ខណាតីតាតិ យេ ហិ តំ ខណំ អតីតា, តេ ច បុគ្គលេ សោ ច ខណោ អតីតោ, តេ និរយម្ហិ សមប្បិតា ហុត្វា តត្ថ និព្ពត្តិត្វា សោចន្តីតិ អត្ថោ។
ទេសនាវសានេ តេ ភិក្ខូ ឧប្បន្នសំវេគា អរហត្តេ បតិដ្ឋហិំសូតិ។
សម្ពហុលភិក្ខុវត្ថុ សត្តមំ។
៨. និគណ្ឋវត្ថុ
អលជ្ជិតាយេតិ ឥមំ ធម្មទេសនំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ និគណ្ឋេ អារព្ភ កថេសិ។
ឯកស្មិញ្ហិ
៣១៦.
‘‘អលជ្ជិតាយេ លជ្ជន្តិ, លជ្ជិតាយេ ន លជ្ជរេ;
មិច្ឆាទិដ្ឋិសមាទានា, សត្តា គច្ឆន្តិ ទុគ្គតិំ។
៣១៧.
‘‘អភយេ ភយទស្សិនោ, ភយេ ចាភយទស្សិនោ;
មិច្ឆាទិដ្ឋិសមាទានា, សត្តា គច្ឆន្តិ ទុគ្គតិ’’ន្តិ។
តត្ថ អលជ្ជិតាយេតិ អលជ្ជិតព្ពេន។ ភិក្ខាភាជនញ្ហិ អលជ្ជិតព្ពំ នាម, តេ បន តំ បដិច្ឆាទេត្វា វិចរន្តា តេន លជ្ជន្តិ នាម។ លជ្ជិតាយេតិ អបដិច្ឆន្នេន ហិរិកោបីនង្គេន លជ្ជិតព្ពេន។ តេ បន តំ អបដិច្ឆាទេត្វា វិចរន្តា អភយេតិ ភិក្ខាភាជនំ និស្សាយ រាគទោសមោហមានទិដ្ឋិកិលេសទុច្ចរិតភយានំ អនុប្បជ្ជនតោ ភិក្ខាភាជនំ អភយំ នាម, ភយេន តំ បដិច្ឆាទេន្តា បន អភយេ ភយទស្សិនោ នាម។ ហិរិកោបីនង្គំ បន និស្សាយ រាគាទីនំ ឧប្បជ្ជនតោ តំ ភយំ នាម, តស្ស អបដិច្ឆាទនេន ភយេ ចាភយទស្សិនោ។ តស្ស តំ អយថាគហណស្ស សមាទិន្នត្តា មិច្ឆាទិដ្ឋិសមាទានា សត្តា ទុគ្គហិំ គច្ឆន្តីតិ អត្ថោ។
ទេសនាវសានេ ពហូ និគណ្ឋា សំវិគ្គមានសា បព្ពជិំសុ, សម្បត្តានម្បិ សាត្ថិកា ធម្មទេសនា អហោសីតិ។
និគណ្ឋវត្ថុ អដ្ឋមំ។
៩. តិត្ថិយសាវកវត្ថុ
អវជ្ជេតិ
ឯកស្មិញ្ហិ សមយេ អញ្ញតិត្ថិយសាវកា អត្តនោ បុត្តេ សម្មាទិដ្ឋិកានំ ឧបាសកានំ បុត្តេហិ សទ្ធិំ សបរិវារេ កីឡមានេ ទិស្វា គេហំ អាគតកាលេ ‘‘ន វោ សមណា សក្យបុត្តិយា វន្ទិតព្ពា, នាបិ តេសំ វិហារំ បវិសិតព្ព’’ន្តិ សបថំ ការយិំសុ។ តេ ឯកទិវសំ ជេតវនវិហារស្ស ពហិទ្វារកោដ្ឋកសាមន្តេ កីឡន្តា បិបាសិតា អហេសុំ។ អថេកំ ឧបាសកទារកំ ‘‘ត្វំ ឯត្ថ គន្ត្វា បានីយំ បិវិត្វា អម្ហាកម្បិ អាហរាហី’’តិ បហិណិំសុ។ សោ វិហារំ បវិសិត្វា សត្ថារំ វន្ទិត្វា បានីយំ បិវិត្វា តមត្ថំ អារោចេសិ។ អថ នំ សត្ថា ‘‘ត្វមេវ បានីយំ បិវិត្វា គន្ត្វា ឥតរេបិ បានីយបិវនត្ថាយ ឥធេវ បេសេហី’’តិ អាហ។ សោ តថា អកាសិ។ តេ អាគន្ត្វា បានីយំ បិវិំសុ។ សត្ថា តេ បក្កោសាបេត្វា តេសំ សប្បាយំ ធម្មកថំ កថេត្វា តេ អចលសទ្ធេ កត្វា សរណេសុ ច សីលេសុ ច បតិដ្ឋាបេសិ។ តេ សកានិ គេហានិ គន្ត្វា តមត្ថំ មាតាបិតូនំ អារោចេសុំ
៣១៨.
‘‘អវជ្ជេ វជ្ជមតិនោ, វជ្ជេ ចាវជ្ជទស្សិនោ;
មិច្ឆាទិដ្ឋិសមាទានា, សត្តា គច្ឆន្តិ ទុគ្គតិំ។
៣១៩.
‘‘វជ្ជញ្ច វជ្ជតោ ញត្វា, អវជ្ជញ្ច អវជ្ជតោ;
សម្មាទិដ្ឋិសមាទានា, សត្តា គច្ឆន្តិ សុគ្គតិ’’ន្តិ។
តត្ថ អវជ្ជេតិ ទសវត្ថុកាយ សម្មាទិដ្ឋិយា, តស្សា ឧបនិស្សយភូតេ ធម្មេ ច។ វជ្ជមតិនោតិ វជ្ជំ ឥទន្តិ ឧប្បន្នមតិនោ។ ទសវត្ថុកាយ មិច្ឆាទិដ្ឋិយា បន តស្សា ឧបនិស្សយភូតេ ធម្មេ ច អវជ្ជទស្សិនោ, ឯតិស្សា អវជ្ជំ វជ្ជតោ វជ្ជញ្ច អវជ្ជតោ ញត្វា
ទេសនាវសានេ
តិត្ថិយសាវកវត្ថុ នវមំ។
និរយវគ្គវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
ទ្វាវីសតិមោ វគ្គោ។